• No results found

Expositio principiorum moralitatis et religionis ad popularem sensum accommodata, quam venia ampl. ord. phil. Ups. præside doct. Dan. Boëthio ... p. p. Carol. Eric. Læstadius Bothniensis. In audit. Gust. maj. d. XII Maji MDCCCII. h. c

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Expositio principiorum moralitatis et religionis ad popularem sensum accommodata, quam venia ampl. ord. phil. Ups. præside doct. Dan. Boëthio ... p. p. Carol. Eric. Læstadius Bothniensis. In audit. Gust. maj. d. XII Maji MDCCCII. h. c"

Copied!
16
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

E X P O S I T I O

PRINCIPIORUM MORALITATIS

ET

REL1G10N1SAD POPULÄREM

SENSUM

ACCOMMODATA,

C>UAM

VENIA PHIL.AMPL.OED. UPS. .

PRÜSIDE

Do

CT.

DAN.

BOÉTHIO,

ETH, ET POLIT. PROF. REG» ET ORD«

f. P.

CAROL.

ERIC.

LMSTAD1US

bothniensis»

IN AUDIT. GUST. MAJ. D. XII MAJ! MDCCCIS.

H. C.

UPS ALI -ffi,

(2)
(3)

IN

SACRAM REGIAM MAJESTATEM

SPECTATJE FIDE1 VIRO,

CELEBERRIMO DOMINO FROFESSORI,

DA

VIDI

aSCHULZENHEIM

EQUITI AURAT. REG. ORD. DE WASA, ATqUE

REG. ACAD. SCIENT. HOLM. MEMBRO,

PATRONO SUMMO.

TIROCINIUM HOCCE ACAD£MICUM

S A C R U M

votuit, debuit

Niens devotisjimus

(4)

VÄLBORNA FRUN, -FRU

EVA

ELEONORA

vom

SCHULZENHEIM

FÖDD

SAIVIÜS.

S7

JL rån denfimd, då Niforß anförtrodde mig vården om Eder

fon-> har Ni altid med godhet anfett mit

fvaga

hemådande

at

ic¬

kefvika detta fortroende, detßorfla Ni kunde gifva.

Tillät

at

jag der/or lemnar et

offentligt

vedermdle

af

mm

tackfamhetfamt

förfåkrar, at mim0 af Edert

ädelmod

fkal följa mig

til

ßßa

ögonblicken af

mit

lif

(5)

E X P O S X T I O

PRINCIP

10RUM

MORALITATIS

ET

RELIGI0N1S

AD

POPULUREM

SENSUM

ACCOMMODAJA.

—= ' ägs 1

Procemium.

Quamvis

ii non

fiiftus, qui

Philofophiam certis

&

in-dubiis principiis intiiti negemus; quin

potius

eam, aeque

ac Mathefin , evidentisfitnae demonftrationis capacem fö¬

re putemus; tamen eorum fenten

tias albos

calculos

adji-cere nequaquam posfurnus, qui praecipuas

ejus

veritates

compendiaria quafi via illis

innotefcendas

fiftere

vetant,

quibus non contigit ex

profesfo

Philofophiae

invigiiare.

Hi fcilicet non minns philofophiae, quam communi

ho-minum utilitati, male confulunt, quippe qui, mortalium

ftudia a vero facilius indagando avertentes, ipfa iilius

adyta minus frequentata reddant.

His igitur animo

per-penfis, operae pretium

fore

duximus

,

fl,

fpecimen

aca-demicum edituri, fundamenta moralitatis & religionis ad populärem captum

magis

accomodata, minus

licet

ftri-cte demonftrata, proponeremus, eos

imitaturi, qui

fy-ftema planetarum brevi pingunt

tabella,

quo earum

mo-tus, atque exinde exortae temporum atque

apparentia-rum viciSfitudines, tironibus facilius appareant. A te

tamen, L. B. prius expetimus, velis

benigno animo

vi-rium noftrarum imbeciliitati indulgere, quaeque a nobis

diéfa fuerint in mejiorem interpretari parten*.

(6)

Ne vero quis nobis vitio vertat, quod fundamenta

religionis fundamentis moralitatis contexuerimus,

illa-que ab bis infeparabilia prorfus propofuerimus; eum pe*>

pendere oportet, nos vocabulo moralitatis non nudara legalitatem, multoque minus externum morutn deeus feu urbanitatem, fignificasfe, fed eam intimi pectoris

puritatem, quae a naturalibus hominis viribus nutnquam

emanare poteft; fed a vi re vera fupra naturam pofita

proficifci debet, & quse absque religione confiftere non

poteft, fed qua ademta, vicisfim ipi'a religio corrumpitur,

nomenque fuum non meretur; nobisque faeile concedet, religioni aeque ac moralitati male confuli, fi earum

prin-eipia familiarisfime a natura conjuntfta, hominuui

pesfi-me locata ope a fe invicem feparentur,

§.

i.

Homo a reliquo naturae complexu libera fua

voluri-tate praefertim diftingvitur, h. e. ea facuitate, qua ipfe

atftionum fuarum auétor eft, nec ut cetera omnia caeca

fertur necesfitate. Hane indolem, qna venerationis,

asfenfns vel probii, prout bene maleve nos gesferimus,

capaces evadimus, nobis tribuimus omnes,

realitatem-que illins & fadtis & verbis quotidie conteftamur, quod innumeris probari poteft exemplis, fed in mentem revo»

care fufficiat famiiiarisfimam in Svecana lingva loquen-di formulam: rå for och icke rå för en fak.

Ignis almo calore naturam animans, seque parutn

venerationem noftram exfufeitat, ac probris vel

convi-tiis obrui poteft, quando ornatisfimas urbes fatali incen-dio exurit. Quod ionge aliter fe cum homine aliorum

commoda promovente vel perniciofo habet. Finge tibi

(7)

pauperem maris

accolam, qui

naufragium

propinquum

afpiciens vel apertisfimo vitse

periculo infelices

naufra-gas morti eripit, cafamque fuarn, in qua quiefcant

&

penum fuum necesfarium, quo recreentur,

illis

offert;

illiusnön potes non veneratione capi; aperte enim vides,

eum non ferri vitse cupiditate, quando fua fponte vitse

pericula fubibat; neque

voluptatis

appetitu,

quando

exi-guas, quas habebat, copias liberaliter egentibus impertie-batur, fui ipfius oblitus, inftantemque fibi forfan

inopi-am & famem haud metuens. Reéte igitur colligimus,

eum non folutn facultafcem habere, qua dominio earum fernet fubtrahere potuerit; verum etiam illa re vera ufum fuisfe & hoc ipfo non tantum asfenfum, fed

veneratio-nem noftram meruisfe, a)

Pone iterum alium hominern eodem aliorum

infor-tunio ad opitulandum provocatum, qui, licet eosdem

fervare potuisfet, illud nihilominus otnifit, ut a labore

& periculo tutus maneret, & qui denique cafu liberatis domum & auxilium fuum negavit, afque, ne ipfe incom-modi quid pateretur, parum curaret an fame & frigore

perirent. Annon illum cupiditatum & rerum, quarum

tarnen dominus esfe debuisfet, turpem fervum, diris

tuis devoveres? dum fluétui, qui navem contra fcopulos fregit, irafci nullo modo potuisfes.

A a Ex

fi) Veneratio proprie refpicit moralem feu independentem noftram

naturam qua talem, non vero aftiones noftras, nifi quatenus hane

ipfam produnt naturam ; nil enim amplius facere valemus, quam quae

nobis utut officia injunfta funt, nullaque dantur magna & egregia fa-cinora eo fenfu, ut fupra bumanam nos evehere posfint fortem.

As-fentimur vero nobis, quando ea, quae debemus, facimtis. Hasc

dili-genter obfervabunt rnorum Magiftn,fi a fcopo, quem fpeétant,

(8)

Ex his fatis, ni fällor, liquet haue abrogari nefciam legem hominibus esfe latam: In omni aSlione a rerurn

extra te pofitarum cupiditatuvique imperio

liberum

indepen-dentem Jerva mentem.

§. ii.

Scimus itaque libere & independenter nobis esfe

agendum; fed quid fit, quod libere & independenter

a-gas, adhuc integra esfe videtur quaeftio. FoVmam

quidem, non vero materiem aftionum habere videmur;

ulterius itaque disquirendum, quo padto fieri posfit, ut

haec forma, rebus voluntati humanae obnoxiis femet im-prim«at, & fic materiam liberae & a cupiditatibus indepen»

denti menti fubminiftret,

Animo nobis fingamus hominem, qui fibi propofue»

rit a cupiditatum dominio femet iiberare & independen¬

ter agere; fed qui hunc in finem corpus fuum vexat

vitaque tandem femet inedia privat Minime ei eundem

asfenfum praebere posfumus, ac homini, qui fui ipfius oblicus uaufragas fervavir, cujus nuper mentionem

feci-rnus, quamvis omnino contra cupiditates fuas egisfe

ide-oque eorum fervus non fuisfe videatur.

Sed fi duo fuerint domini feu patres familiarum,

uter eorum poteftatern & independentiam fibi debitam

melius fervavit? an ille, qui, verens ne a famulitio fuo

forte fuperatus ab adminiftratione domus fuee

removea-tur, illud omne dimittit; aut is cui tanta ineft auftoritas,

ut nutui iliius omnes famuli.pareant? Nullum eft dubium,

quin hic magis independens fit, quam ille; quo enimjure do¬

minus vocabitur, qui domum cui imperetamplius nonhabet

(9)

Ea-Eadem fere ratione fe cum morali

hominis

inde-pendentia

habet.

Nefas

quidem omnino

eft cupiditatum

vi ferri, non tarnen, quo iis

immunis

fiam,

corpus me-uin ejusque facultates

viresque,

quibuscum

independen-ter again, debiiitare vel

perdere

licet,

fed

e

contra¬

rio mihi injunétum eft, bas

ipfas

facultates, quantum

tieri posfit, alere &

corroborate

omnique

ratione

auge-re, ut earum ope ceteram contra

independentiam

meam

tendentem naturae vim magis magisque removere

pos-fnfj. Scilicet non id 'curandum, ut fen

fös titillentur,

fed

ut mentem fanam mihi comparem corpusque meum

ido-neum animse inftrumehtuito reddere

posfim: eundem

prorfus in

mod

um ac

prudens

agricola

,

qui

fciéntiae

a-graviae ftudet

&

inftrümenta

fua

diügenter

curat

atque

reparat, minime

fcientiae

qua

talis

&

inftrmnentorum

caufa, fed ut ea certa & his

firmis

ad

agrum

colendum

ntatur. Idcirco etiam peccaverat ilie,

cujus exemplum

nuper attulimus;

&

asfenfum

a<5lioni

ejus

denegavimus,

quum , quantum in

le

fuit, penitus

tollere

voluit

con-ditiones, line quibus independentia,

qualis in

ente

finito

locum habere poteft, evanefceret; qui

enim

independens

esfe vel potius fieri (ut

loqui

decet,

quando de

finitis

entibus fermo fuerit) ferio vult, exfiftere,

&

quidem

maximis atque perfe&isfimis,

quibus

fieri

poteft, viri¬

bus atque facultatibus ,

velit

necesfe

eft.

Mors qui¬

dem ipfa libentius

oppetenda

esfet,

quam ea, quse

contra fuperiorem &

independentem

noftram

naturam

patranda; fed fponte

detrimenta

corpori

inferre,

atque

vita femet privare, utique contra

officium

eft:

neque

fpes alius vitse

poft hane

hoc

facinus excufare

potuit.

quam enim ob

caufam

iliam

cum

hac

ultro commutare

voluit? an ideo quod fvavior ipfi fieret,

vel etiam

quod

in illa illecebris immunis pasfive prorfus

faneftus fieret

?

fi ita esfet, nonne tunc hoftem fügit, quem tarnen

(10)

pel-6

poliere debuit. Moralis independentia vihcere eum

jus-fit, non fugere, & nihilominus certamini fefe fubduxit.

\

-Praeceptum igitur independentiae ab omnibus finitis

entibus liberis poftulat, ut aeque corporis atque animae

facultafces fanas confervent, quantumque fieri posfit, au-geant & ornent, omnique reliqua natura eum in

mo-dum utantur, ut maxime posfit huic fcopo infervire.

Non itaque iufficit homini, ut a naturse vi iridependens

fit, fed ut, fi fieri posfet, natura ab illo pendeat, iabo-rabit; vel reétius, homo iridependens esfe non poteft,

nifi quatenus natura ab illius voluntatis vi pendeat. Le¬ gem itaque independentiae ar&ius determinare jam

vale-mus & fequenti formula exprimi posfe credimus: Fac ut tam amma quam corporisfacultates, quantum fieri posfit,

con/erves, augeas Zf ornes> raliquaque natura in bunc

fi-nem utaris.

Naturae complexus, quando ab altiori illa, indepen-dentem agendi rationem pofiulante, videndi ftatione

con-fideratur, certo relpedtu hoftilis nobis videtur:

impedi-mentis undique viam nobis calcandam oblidet, in quibuS

removendis omnis noftraopera coliocanda eil: fed illuni no¬ bis iterum reconciliabimus, quando meminerimus

indepen-dentiam noftram nullam esfe, nifinatura esfet; tunc enim

ipfi non exifteremus;natura igitur nobis data efi, ut aliquid,

in quo operam noftram navare viresque noftras exercere

posfimus, quoappareat,an independentia nobis cordi fit nee

ne. Semper florens Eden eft, ubi, inter alias efu licitas

,

arbor etiam vetita crefcit, JEque igitur imposfibile no¬

bis, omnibusque entibus finitis, femper erir, eo indepen¬

dentiae pervenire, ut naturarn independentiae noftrse ad-verfariam plane removere posfimus, licet eo omnis no¬ ftra

(11)

fira opera tendiere debeat, ac

imposfibile nobis

eft

liber-tafcern noftram, b. e. ipfam independentise facultatem

per-dere. Liberum quidem arbitriiun facultatem libere

agen-di immunitatemque ab omni allena vi cogente

praefup-ponit atque poflulat, tion vero immunitatem ab

ifta

ne-cesfitate, fine qua ipfum exiftere nequit. Omnis igitur

coatftio , quam natura nobis imponit, nil aliud eft, quam

necesfitas, quam lecum non poteft non ferre ipfa noftra libertatis facultas, qua, fi ita loqui liceat, cogimur

liber-tatem feu independentiae facultatein habere. Modus vero, quo hac facultare in agendo utamur, non a natura fed ab

abfoluta noftra Iibertate pendet. Hac folum ratione li-bertas & necesfitas atque coadlio fimul exiftere posfunt:

aliter enim utut eontradidlorie oppofita feniet

invi-cein tollerent.

Scholion. Si quid independentiae noftrae non con-venerit, turpe & deforme iüud judicamus. Si vero ali¬

quid, quod ei magis congruit, perfpicimus decorum

pulchrumque illud dicimus. Quando vero aliquid

inde-pendentiae adverfans viribusque noftris Phyficis longe fuperans, nobis fefe obtulerit; tunc fenfus fublimis in

nobis exoritur; fi modo una meminerimus nos, qua ab-folutam noftram libertatem , ejus vi fubjedtos non esfe.

Haec ratio eft cur fenfus turpis, pulchris & fublimis

brutis tribui non posfit; numquam enim hi fenfus fine

Iibertate esfe posfunt, quae facultas brutis non obtigit.

Quum patet independentiam non posle non esfeinfinitam

etiam fequitur, nil perfeébe pulchrum, turpe vei

fu-plime esfe, nifi fit infinitum, quod tarnen noftra mens

percipere non poteft: Quando igitur dicimus aliquid es¬

fe pulchrum, turpe &c. nil aliud intelle&um volumus

,

quam quod ideae pulchri, turpis &c. appropinquet,

(12)

t

que iftiusmodi judicia infinita vocavere philofopbi;

i-pfa enim praedicata infinita funfc, nec

fubjedbum

finitum

eis plane adaequatum esfe poteft, quod in ceteris noftris

judiciis non accidit. E. g. quando judicamus: canis effc

animal, praedicatum animal totum , quantum eft, cani

tribuitur. Ejusdem naturas eft judicium iftud Arithme-ticurn v. g. 4 1 = 5 Quum vero dicimus: vas eft

pulchrum; praedicatum infinitum eft & vafi non

ni-fi ad partem competere poteft; eundem fere in

mo-dum ac fi dixerimus numerum quanturnvis decimaliura

abfoluto feu infinito decimal ium quantitati aequalem es¬

fe: 0,99999 = 1.

5 in.

In primo § jam expofuimus legem

independentjae,

cui a finitis entibus iatis fieri non posfe patet, quum

ejus praeceptum infinitum eil & Dens ei

folummodö

adaequatus esfe poteft, Quum tarnen nihilominus

o-mnia entia rationalia feu libertate praedita obiigabit

ea-dem lex, necesfarium eft, ut eandem ita mente

conei-piamus, ut cum finita noftra conyeniat natura,

quod

qnomodo fiat etiam expofuimus , dum fummam

morali-tatis legem non quidem abfolutam independentiam a nobis

poftulare,docuimus fed non interruptum tantu

mmodo ad

eamdem appropinquandi ftudium, neunquam in via in

infi¬

nitum ducente, gradum fiftamus nosque metam attigisfe

putemus. Sed adhuc parum expofitum

videtur

indepen-dentiae praeceptum, & nimis ardhis limitibus

officio»

u.m

ambitus circumfcriptus; nam quemadinodum prge^eptum iltud fuperias feu independentiae Deo folummodo com¬ petere poteft, ita hoc pofterius, quatenus

for/uuja

ex-primitur, folitario tantummodo

homiini accommodatam

videtur, qui officiis quidem in femet ipfum non vero in

alios teneretur.

(13)

9

Ad primum , quod propofuimus, exemplum

rever-tamus. Maris accol^e, qui vitam fbam periclitabafcur &

alimenta ceterasque, quas fibi acquifierat, res aliis

of-ferebafr, ipfe femet inophs exponens, ut

naufragas

mor-ti erfperet, asfenfum venerationemque noftram

tribue-bamus, quoniam aCtionem a cupiditafcum vi immunem

teftantem animum patraverat

Ex iis, quas audum expofumms, patere arbifcramur,

non confilium femet commodis & adjumentis vitas pri-vandi per fe, fed ut altiori a lege independentiae nobis

propofito fini inferviat, adprobationem noftram mereri,

docuimus enim, hane eandem legem curam prascipere,

ut non corporis minus, quam animae facuitates ornentur

& augeantur, atque adjumenta ad easdem confervandas & perficiendas follicite conquiramus. Sed conquirer.e decet, non ut avarus, qui thefauros fibi aliisque

cu-mulat inutiles, led ut iisdetn data occasfione utamur.

Qnaerendutn itaque eft an & quo paéto Lex

indepen-dentias' has conquifitis viribus ntendi occafion.es definiat,

nec dubium erit, quin hujus quaeftionis enodatio, ea,

quse in hucusque allata prineipiorum moralifeatis

expofi-tione deliderari videntur, in lucem protrahat.

Ponamus quendam,ut res mercesque vel pretiofisfi-mas e naufragio eriperet, iisdem vitae periculis fponté

femet expoiuisfe, quae alter ultro fubiit, ut homines

naufragas fervaret, an in eodem loco utraque hasc aftio

haberi posfet? Quando alteram aut ftultam aut

morali-tati contrariam judicares, fieri tarnen non poteft quin alteram omnium confenfu laudares. Unde ifcaque hsec

judicii diverfitas derivatida? caufam illius non alibi

quae-rendam esfe, quam in facultate, qua homines a ceteris

(14)

re-IO

\

rebus diftinguuntur h. e. in iibera voluntate, qua ad

in-dependentiam nati

faftique

funt,

facila

apparet.

Ut

e-nim hominem adfpicio, dubitare nequeo, illum eidem

in-dependentiae legi obnoxium

esfe

ac ego, atque

easdern

Uli esfe debere independentiae conditiones

Sc

adjumenta

ac mihi, fieri itaque fine aperta cum lege mihi

imperan-te contradi&ione.non poteffc, ut quae mihi, ut

indepen-dentiam tuear, necesfaria & fancta judico, ea in alio

flocci faciam, & exelufo illo me liberum & libertatis

fub-fidiis abundantem optem; quis enim non \videt meam voluntatem non fic a cupiditatum & propi\ii commodi

ftudio liberam & independentem esfe: namque, fi ea quae

oporteret, voluntatis libertas

mihi

curae

esfet,

aliena

in-commoda & pericula mihi seque cordi

fuisfent,

ac ea

quse me ipfum minitantur,

independentiae hoftem

pro-fligare & vincere aeque ftuderem, five alii

five mihi

ad-verfaretur; amarem, ut fanftislima jubet Lex, proximum

ficut ms ipfum. Lex

independentiae

non

ullius liberi entis

exclufionem permittit, fed omnium, quotquot

ad

inde-pendentiam properare

fibi

injunétum habent,

concentum

& harmoniam non folum negativo» fed, ne fibi ipfa con-tradicat, pofitivo fenfu inculcat,

&

ideam

mundi

mora¬

lis animis informat, in quo fingulorum fludia & labores ad unum eundemque finem non tantum non

fibi

invicem

officiunt, fed alter alterum tuetur, promovet

&

perficifc. §. iv. - '

Oportet itaque nos, utpote

liberos

& hac libertatis

confcientia libertatis legi fubjectos, vivere, ut decet cives

moralis mundi. Dum autem hsec fatemur,quod non posfu*

mus non fateri, concedimus quoque ultimam rerum

omni¬

um causfam, cujus utut revera

exfiftentis

idea

ejnsdem eft

(15)

con-II

fideramus, ac liberae facultatis agnitio, dum mentem ad

nos ipfps cogitando refledimus, ad fummam

independen-tise legem omnla disponere & regere, adeoque nullam

ultimo nobis esfe falutis ipem, nifi quae a continuo ad

finem moralis legis adpropinquandi ftudio pendeat.

Mun-dum non fato Ted Providentia regi eadem cerfcitudine

concludimus, ac nos cogitandi facultate & illius ope

li-bera voluntate praeditos esfe fatemur, atque haec Provi¬ dentia & animis sd^ metam in infinito pofitam tendere

jusfis immortalitatefn, & virtut'i, non fucato ftudio ad

eandem adpropinquare foliicitae; felicia olim fata

certitu-dine fallere nelcia fpondet. Et fic Religionis habes

prin-cipium cum inoralitatis intime conjundum, illiusque

obje-dum intelligibilem & fupra fenfualem longe pofiturn

mundum, cujus idea fine Jlbera & practica rationis indole

ftatiin evanefceret; cavebis autem ne illum iterum fen¬

fualem facias, Ja yo&f n\ ßcxnAeict rg svros upoov Luc. XVII: ai.

Quae lex independentiae ut reda, decora nobisque injunda prascipit, ea etiam lic habemus cum omni

faiu-tis noftrae fpe intime conjunda, hoc eft, a Deo fancita,

ex quo patet religionem esfe nullam ubi moralitas

nul-la eft, & verfa vice. Ambae ardisfimo conjundae funfe

vinoulo, nec feparatim confifteré posfunfc.

§. V.

Sed contra hanc, quam indicare magis

quam

expla-nare potuimus principiorum moralitatis & religionis ex¬

pofit ionem, objicere forfan quis posfet: concedo equidem

entia libera his condifcionibus & legibus fubjeda esfe;

qui vero fcire posfim an reipfa über firn? fierine poteft,

ut haec perfvafio fubjediuum mere fit phantasma, cui

(16)

nul-Il

nulla omnino refpondet realifcas ? et fi ita esfet, quare

tunc vitam fecundum has leges inftituerem ? Nonne il-lud e undem in modum esfet, ac fi brutum quoddam

ani-inal inftin&um fuum reiinqueret, & aétiones legibus

con-venientes fruftra meditaretur, ficque vitam fuatn antea quiefcam curisque liberam turbaret? Qui hane fibi

propo-nit quaeftionem, feiat, nulluni alium ad eam, iiiius loco,

refpondere posfe; fed ipfius refponfu ei opus esfe.

Co-gitet quid refpondeat! Quando ve-ro cogitat, dudum

fe

a brutorum animalium caecoque infiinclu agitatorum

coetu fe feparavit, nee fieri potefc, ut confeientia ipfius

non ipfi inculcet illum liberum esfe oportere.

Liberta-tem explicare idem quidem esfet ac libertatem tollere,

necesfariam tarnen illius in mente humana genefin

mon-firare & extra dubium ponere non infiniti efl laboris, fed fufficiat heic, ubi non de fumma philofophia, fed de

indubiapopulari perfvafione quaeritur, ad

cujusque

confci-entiam dum mentis cogitantis aciem ad fe ipfum conver-tit, provocasfe, neque dubium erit,

quin

quisque

licet

x

oinnia a climate, educatione & affeéluum temperie pen-dere videantur, fe tarnen liberum seftimet flbique dicat:

leati qui non

vident

tarnen

credunt.

Libertatem

meam

explicare non mihi

injun&um eft,

fed tantuminodo

ut

libertate dignus vivam. Relinquam eruditioribus, causfas,

cur ultra pradhcam hane fidem

progredi

non

posfim,

ex-plicatiusproponere;

mihi ipfi

contradicerem,

fi

extra Man¬

dern progrederer, inträ illius limites tutus

fan&am

vide¬

or mihi videre veritatem didfci: o tis TrvsvpccTixos jAev

flctviccy ccvloo

Je

vn

äJevcp

, i.

Cor.

2: 15.

References

Related documents

Antca vero quam hxc reperta (int prineipia, 8c quod univerfali adprobatione dignum. eft, ab illis, qui judicio in his rebus

omnibus aequalem, quae aequalitas a jure herili turbari vel tolli non poteft; fed quae, ab altera quoque parte, cum detrimento hujus juris valere nequit.

Haec forma legis in genere rationis proprium concipiendi mo- duni exprirnens in nnlla alia re quam in ipfa eandem. legem , i öfter promulgante ratione fundara eft,

poteft totus cjusdem curfus peragi; quippe quas, fi.. ullo modo interrumpatur, totum ruit Syfterna, cujus, quae exiliterinc, difcerpti, ruinae fi&amp;iones

Libenter fciiicet fibi blandiuntur homines ma- gisque, quam par eft, fe fuaque aeilimant, unde, quan-.. tum fieri poteft, a defe&amp;uum fuorum

illis adfpiciantur, quippe qui Vitium hoc omnibus com¬ mune do£lis credanr. Hoc igitur Doftis maxime de ani- mo esfe deberet, ut non artibus folum &amp; fcientiis Hude* ant, fed

Qao fiftimus magis moralitatis puram et a feu rebus honeftatis aJienis feparatam nobis ideam, qualem eam mente concipere fas eit, dum eandem totam quan- tam rationi per fe

non plus damni quam commodi redunder, fed hujus juris extra te ufum tibi permittere nequis,niii demonttrari aliis. posfet re vera majori omnium felicitati conduxisfe,