• No results found

citation es academica2, De

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "citation es academica2, De"

Copied!
12
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

Z08.

DA.

co

-

citation es academica2, De

CONVERSATIONE

ERUDITIONEM ACCELERATURA,

QlJAS,

consensu ampl. facult. philosoph.

IN REGIA ACADEMIA UPSALIENSI,

PRiESIDE

VI RO CELEBER R

MAG. Ρ Ε T R O EKER MAN,

ELOQU. PROFESS. REG. et ORD.

FAC. PHIL. H. T. DECANO,

PRO GRAD U,

PUBLICE EXAMINANDAM PROPONIT

ANDREAS M. GRÖNDAL,

WERMELÄNDUS.

IN AUD. CAROL. MIN. D. 1X.JUNII, A.MDCCLII,

Η. A. M. S.

UPS ALLE Excudit L. M. Höjer 5 R. A. Typ.

(2)

VIRIS Sfefiatiffimis atque Conjultiffimis

D:no PETRO COLLIN,

Kedituum publicorum in praefe&ura, Öfter-Syile di&a,

PR/ETORI adcuratiiiimo»

ADFINI, omni amoris adfeétu profequendo.

D:no MAGNO TALEN,

SENATORI Wadilenenfium gequiffimo, AVUNCULO, utunico, ita optimo.

D:no JACOB O GÖTE,

Civitatis Chriftinsehamnise CONSILIARIO & Poftarum

ibidem INSPECTORI dexterrimo, AVUNCULI loco jugitcr colendo.

eve hocce munujculum, ob maxima in β

cottata favöris documenta, cum omnigc*

Μ profferitatis voto3 offert

Spe&atiiTimorum atque Confultiflimorum

NOMINÜM YESTRORUM

cultor ohferviantijfjtmus

ANDR. GRÖNDAL.

(3)

D. D*

$. I.

Emo,naturani mortalium inten¬

tion oculorum acie qui coa-

templetur, focietate cum aliis

inita, cu/usvis faluti optime iri

confultum , negabit. Etenim

in folitudine ab aliorumque

commercio remoti ubi vivi- mus, voluptatis omnis expertem, innumerisque re- fertam miferiis, non commodam, multo minus bea-

tam, traducemus vitam. Ergo, qvum auxilio al-

terius vix, aut ne vix quidem, carere poffit ullus;

ad neceflitatem fublevandam communem, nos cum

idoneos, tum obitri&os efle, facile deprehendimus, Quid, quod varia virtutum genera, niii debitus his-

ce relinquatur & locus, & prsemium, & gloria, ir-

rita plane forent. Sic fplendidiffima ingenia, no¬

mine meritas iliorum extollente laudes, fi unquam

Λ a exfur-

(4)

4 )o ( (££3?

exfurgerent, dido citius, faltem breviori temporis intervailo, langvefcerent, caderent. Eximii itidem animi, fingas abefle, quibus vel innotefcant, vel

pr ofint, nulli fere infervirent ufui. Veritas itaque

eft, quam omnis commendavit & jure commendat

aetas, Deum O. Μ,, ad. mutuum convidum colen- dum, dotcs periniignes conceffifie, ut cum ialute publica tutanda & amplificanda iingulorum itidem jungatur felicitas.

§· II.

Converiationem in genere, per familiärem duo-

rum pluriumve hominum conjunBionem, ad commoåum

ac deieffamentum vita obttnendum atque promovendum,

haud inepte explicari putamus. Katione fints, qui

vel appärens, vel vera, efl: felicitas, confuetudinem proham ab improbay nullo negotio, fecernere utique

licet. Sin autem verum, in mutua converiatione occurrentium, habeatur ratio, i η politicam & mora¬

lem diipertiri adfblet: iUa negotiationes invicem

exercendas refpicit, eftque latior, dum omnibus in univeritim, iine ullo difcrimine, competit; vel ftri- Stor, quatenus non nifi membris ejusdem reipubli-

cie aut iöcietatis conceditur: hane, qnse hominum

mores, virtutes, artesque liberales fuce dirionis fa¬

cit, in dvilem & erud.itam rede diftinxeris. Per priorem ien converiationem civilem indicare volu»

mus, mutuarn hominum conjundionem, ad mores

excolendos, virtutes fedandas vitiaque profliganda confpirantem: pofteriorem vero, puta eruditam,

per amicam eruditorum vel erudicioni litantium con-

for-

(5)

<S» ) Ο ( CSÄ2> $ fortionem, ad ingeniorum ciiltnram intentam, de-

finimus. Converfandi ratio, funt verba Morhofii, qußdam h abernte eft, ut in omni hominum focieta-

te, ita (5 Itter ator um Ute , omni a moderatur, ut in

rebus civilt bus indi gentium, ita in doärinis ignoran-

tiam noftram folatur a).

$. III.

Quoniam, infita quadam natura vi, ad focje-

tatem cum aiiis hominibus, totus propendet homo (§-1); nullam cenfemus voluptatem eile majorem

converfatione, quas ex fermonis vitaeque familiari

commercio cum literatis perfendtur. Non quidem

ignoramus Jitem inter Philofophos ortam eile & a- gitatam, utrum ad animum, literis perpoliendum,

plus conducat confuetudo, an folkudo. Ut vero

hanc quaeftionem rite dirimamus, probe erit tenen- dum, quod, prater iincerum pietatis exercitium,

ftudia praparans, aftionibusque facem preferens

noflris, plana, ad radonem ftudiorum ingredien-

dam, pandätur via, fedula nempe aufcultadone,

meditadone fapiend, adfidua opdmorum librorum

tra&atione, atque tandem ejufcemodi virorum con- fortione, quorum ex ore genuini nobis icientiarum

aperiantnr fontes, faciliorque ad uberiorem mes-

fem percipiendam reddatur traniitus. Sic neque

erudieae converfadoni, neque folitudini, rite inftitu-

tse, meritas denegamus laudes; & quidem ita, ut,

ob fingularem cum natura humana convenientiam,

fi non huic illa fit praferenda, certe pari pafiu u-

tram-

a) Polyhift. Liter. Tom. I. Lib. L C. XV.

(6)

Ψ §3iå) ) ο (

tramquc ambulare non refragemur. Exercitatio e-

«im virturis ftudiorumque eft" maxima, quando con- verfatione literatorum virorum, & ar&iori familia- rirate frui licet, pnefertim cum non nifi do£tiores melioresque nos ab illis regredi ac dimitti crebra convincamur experientia. Dignus eit, fui quon-

dam aevi Philofophus iane maximus, L. A.Seneca, qui audiatur: qui in ungitentaria taberna refederunt, inquk, Ö pauk diutius cemmorati Junt, odorem fecum

loci ferunti it a qui cum boms ξ$ eruditis verfantitr,

trahunt di quid, quod nefcientibus etjam prodeft b).

Animum hiec ad eruditionem captandam inflammat, ingenium acuit, linguam perpolic eique facultatem fingula, pro re nata, gravicer, nervofe explicandi conciliat, ignorantiam erroresque detegit & emen-

dat, veram denique accelerat gloriam. De cetero

fuadent oiflcia ab illis, qui Mufarum feqvuntur ca-

ftra, minime negligenda, ut in rofls ac violis con- fenefcere non aveant; verum potins diligentiae ftu- deant, &, quo demum cunque poflint modo, erii-

ditionis folidas increinenta capiant: fl autem occafio fru&uofiflimum huncce flnem domi obtinendi non

adfulget, do&rinam artesque, quarum ardenti fla¬

grant deflderio, fibi ex itinere & peregrinatione ad

exteros literaria comparabunt. Neque aliter fiet,

quam ué plus ex literatorum familiaritate, quam

propria induflria fe profecifle candide profiteantur

cum Thuano c). Etenim frequens cum viris, in¬

genio, do&rina, experientia claris inflgnibusque

c©n-

b) Bpifl. 108, e) De cult. Ing. pt qofc

(7)

<££2> ) Q ( Cö® *

confortio, parens & educatrix re&e falutatur fcieit-

tiarum optima, atque eruditis familiariter uti eo- rumque conciliis interefle, id, praeclariflimi inftar theiauri, habetur. Huc ipe&ant verba Ficheti:

Compendium fcientia unicum eft vir alt qui s , eruditus ad

vnguem, quem fubinde conjulas, ut magiftrum, qui vi am

velit coinpendiofam, quam fero invenit, ut ait Seneca,

tibi demonflr are, pretioßs indicare libres, fontes ape' vire: fed rarus eft > qui boc velit, quin plena faftidii

Opera eft; aut qui poffit, magnis enim impenfis fit,

fi quem oft ender emus hujusmodi meliere metall»

formatum myftam, qui föres templi claufäs aperire ve¬

lit> tue paucis menfium flexibus multorum annorum fpa*

tia corficeremus. Hoc de maximis arcanis eft unum.

Jiunc tu hominem de mer i die, vel accenfa face, qiuere &

perveftiga; hune eme vel aureo mundo, fi potes d).

$. IV.

Illa itaque fiimmorum Imperantium perpetua fuit, iemperque eile oportet follicitudo, ut artibus

inprimis liberalibus, earumque magiftris feque, ae difcipulis, bene confulant. Et quidem eam praeci-

pue ob cauflam Scholas publica, tam iuperiores,

quam inferiores, Prineipum munificentia, plurimae

inilituuntur, ut, eruditae converfationis ope, fru- giferae fcientias in dies augeieant, resque publica

nunquam ingenia, do&rinis artibusque expolita,

fua cum pernicie, deiideret. Haec quantum auxilii

rei literarise adferat ordinatio, inde facillime eft ju- dica-

i) Dt Anan, Stud\ Methode C f

(8)

s ic&^ ) ° ( &&}

dicatu, quod asmulatio animum recentis Camena-

rum alumni variis oble&amentis permulceat, inque

mentera ejus fiepiifime transfundat iliud folenne-:

plus ultra· Fruftra vero hane Studioforum conten- tionem, nlfi in plurium, minimum duorum, con*

veriatione quaefiveris; cujus tarnen operam eo ma¬

gis adamamus, quo certius conftec feientiarurri primordia fiimulis atque ineitamentis indigere; quip-

pe qux parum vojuptatis iponte proferre valeant.

Quum autem, publicis in Scholis, fe fociis pares evadere geftiant pueri, nec mirum cuiquam oceur-

rere debet, tenellse mentis eorum igniculis conver- iationem ardentes veluti fubdere faces; dum enim haud raro varia cafiigari menda, mulcaque dilau-

dari re£te fa&a animaävertunt, dum languori defi- diaeque deditos increpari, induftrios autem praeco- iiiis ornari deprehendunt,non poiTunt nori vehemen-

tiffimo fufeitari glorias fenfu: tantumque abeft, ut Jocum aequali concedant, ut vel fuperiores, quadri- gis quafi ve&i, vincere prsegeftiant. Quid deni.

que de exercitiisGymnadicis certaminibusque Aca- demicis fit ientiendum, quivis, vel me non monen- te, peripiciet, confiderans illa veritatis inveftiga-

tionem & icientiarum augmenta pro icopo habere.

Tacitus honorum gradus praetereo adAcademias,

eum pracfertim in finem, a Serenifiimis Literarum Statoribus, introdu&os, ut prove&iores de ftudio-

fa juventutis corona eo alacrius do&rinis optimis

manus admoveant, in futuram reipublicse ipem &

xommoda alas tandem explicaturi.

& V.

(9)

<5*2 ) o ( 9

§. V.

Fundamentum itaque praeclarse eruditionis haud

minimum eil crebra cum illis, qui Palladias artes tra&ant, converiatio , quseque eo lubentius folitu-

dinem fibi adjunclam cupit, quo magis nobis in-

cumbat nonnunquam fecefium quazrere, ut, anirno tranquilli, in literis, fine ulla interpellatione, defu-

demus & elaboremus. Omni enim impedimento li- berati, arcana fcientiarum liberius rimari, noftris-

que melius defungi curis ac penfis pofiumus, atque, his denique inveiligando abfolutis, in congreflum colloquiumque literatorum prodeuntes, ut re&e ne^

an iecus, hasc fint percepta, tandem patcfcat. Et quamvis natura jubeat, ut gnavos induftriosque

nos praebeamus, neutiquam damnofis voluptatibus

otioque turpi & defidiae indulgendo, dcbitam ta¬

rnen animi remifllonem tanto minus prohibet & a-

veriatur, quanto certius inde novas vires alacrita*

tisque incrementa arcefiat. Ergo otii laborisque vi-

ces non fine ratione inculcat illud Poet#:

Otia corpus ahmt, animus quoque pafcitur iHis:

lmmodicus contra carpit utrumque laber.

Alibi:

Quod caret alt erna requie, durahile non efl:

HxC reparat vires, feffaque membra levat.

Immo, nihil obilat, quo minus mortalibus honefta

relaxatione frui atque praegraves curas laboresquc

remitiere liceat, ne, tanquam arcus, qui niniium tenfus, cito rumpitur, noslangueamus, & opinio-

J3 ne ce*

(10)

10 KÄ3 ) O ( <£££

ne celerius, comminuamur. Qnae vero falubrior,

qusequö otio convenientior voluptas, quam litera-

torum familiaritate frui? Rigidam itaque pertina*

cernque illam folitudinem jure meritoque abhorre-

mus; quippe quae, natura repugnans, homines y

tanquam carceri inclufir, trifles, fqualidos, macilentosr

φ fur mes, vitiofoque fanguine repletos, pufillanimes aut

fuperbos, deridendos, vel potius cemmtferatione dignos

reddit e). Tot itaque & plura prafra&as iolitarix

vitas incommoda, tantaque eruditas converfationis

cmolumenta, qui fcienter examinare difcupit, eo,

4

credimus, peråucetur, ut, hane eile a vide arripien-

dam, illam vero anxie fubterfugiendam, nobiscum

libentiflimus confentiat.

$. VL

Äccedit, quod neminem exiftimaverim tanta

mentis caligine laborare, ut non perfpiciat, exigu-

um vitae noftra curriculum intemperantiori animi impetui & ingruenti veluti tempeftati quotidie eile

obnoxium. Haec mala uti nobis imponere ftudent, votique haud raro damnantur, tum videlicet, cum vitas voluptariac lenocinia animum detinent fufpen- fum; ica deligat iibi necefle eft quilibet confortio-

nem, ne illecebris libidinum, qu*E Sirenas canendo

vincunt, irretitus teneatur, fed, bonum a nialo dis-

cernens, falutaria monentibus pareat·

^

Quantum

vero familiaris proborum converfatio jucunditatis,

utilitatisque fecum fert, tantam & multo quidem

majo-

e) Guazzo äe Civil. Converf Difert, 1.

(11)

ί»3> ) o C && II majorem perniciem, noxas graviores, atqne ama-

riores cafus illa cum improbis confuetudo homini-

bus importat. De vetuftis Cretse infularibus apud

Valerium Maximum relatum lego, quod ,cum acer- liflima exfecratione adver[us eos, quos vehementer ode-

runt, uti vellent, optarunt, ut mala tonfuetudtne dele-

Barentur , tanquam qni in ahufum femel lapfus fuiffet,

inque eo -perJever aßet aliquamäiu, amplius emendare vi-

tam Ö ad frugales mores reverti nequiret f), Nec

ulla peftis hac eile poteft famor, quam Juvenalis

fuis pinxit coloribus^):

-

Dedit hanc contagio lahem,

Et dahit in ρ lur es, ficut grex totus in agris

Unius fcahie cadit Ö porrigine porci,

Uvaque confpeBa livorem ducit ah uva,

Quidmulta? adeft experientia, innumera quas fub-

miniftrabit exempla, quemadmodum ex iacris quo«

que Partde&is, hujus rei convincimur: etenim, te¬

ile Salomone, qui cum fapientihus graditur, fapiens

er i t: amicus fiultorum fimilis efficietur h).

Sed hifce nec do&is, nedum iat co£fcis, mo·

dum ponere Jobemur, rogantes velis, B. L., pau-

cula iftsec, rudi licet ac propemodum extem- porali opera, congefta, asqui bonique

confulere.

f) Lik VIII. c. 2. g) Satyr. 2. h) Prov. XIII. 201

S4 D· G.

(12)

Herr CANDIDA T.

■».-·λ * '

J, Herr Candidat, wifen, at läfliga Um¬

gängen förikafia lårdom, påminner jag mig

ib en kun/kap, fom jag åger om Edar lefnad,

och betygar, ar J famlat mycket, fom g6r E-

der behaglig bland Edra wånner. Jag, fom

Ikattar mig lycklig, at håfwa haft umgänge med

Eder, onikar Eder lycka till then heder, hwil-

ken J fortient, och hopp om ett umgänge, fom

blir nojfammare och beftåndigare, ån thetta.

Lef WaR

FREDRIK HÖK.

References

Related documents

talis &amp; indeftruftihiiis? quid propius nos tangif, quam a - ni ma; noftra; indoies atque operandi modi, qoibus ad. evitandam miferiarn, &amp; obfinendam

&#34;objeto&#34;. Como dueña de sus actos y no como supeditada a todo y todos los demás. Su definición y calificación de &#34;realidad&#34; estaba justamente en el hecho de ser

Fru Rosettis liv är säkerligen både grått och glädjelöst — efter våra begrepp. Men dygdens lön är säker och viss! När fru Rosettis äldsta son växer upp, kommer han

6 Det finns visserligen andra sanktioner 7 som döms ut i den allmänna processen i kombination med böter eller fängelse, men detta sker normalt inom ramen för en och samma

A program based on ROOT, a data analysis framework developed at CERN, was written to read the events generated by PHOKHARA and compute the expected number of events and

Dock är min gissning att i det aktuella fallet (NJA 2014 s. 377) har den typen av tidsmässig koppling relevans eftersom den binder ihop de båda gärningarna. Det andra argumentet

-­‐ Sheriffen bestämde att ladan skulle rivas i förmån till att istället bli en allmän parkeringsplats för hästar och ekipage, svarade han snabbt.. Precis som han tidigare

a) ¿Es importante mantener tanto la metáfora conceptual como las correspondencias epistémicas y ontológicas de las metáforas originales en las traducciones, para, de mejor