D. B.
DISSERTATIO PHILOSOPHICA ;
JURAMENTIS
RELIGIONIS,
Quam
EX CONSENSU AMPLSENATUS. PHILOSOPH.
IN REGIA ACADEMIA UPSALIENSI,
SUB PRÄS1DIO,
VlRI AMT LISSIMI atque CELEBERRIMI
mag. LAURENT!!
DAHLMAN, ..
Moral, et Polit. PROFESS. Reg. et Ord„
pro gradu,
Pubiaco Examini Modeste Suejicit,
ERICUS NORBERG, EriciFil. -
WESZMANlVÜS.
INAÜDIT.CAR-MA.J. DIE ./// JüNir,
ANNI MDCCLIE
Η. A„ M. S.
HOL MIM,
Typis Laurentxi Saivu;
S:^E. R:v£. M:tx5.
ΜΛΟΝΛ: FIDEI VIRO,
PerillustrI atque Generösissimo,
BARON! ac DOMINO
D:No FRIDERICO FRESENDORF,
PROViNCIALI GUBERNATORi per Westm. Praecel-
lentissimo. Sideris Arctoi EQUiTi a c COM-
MENDATORI longe Splendidissimo*
MJEQENATI SV Μ MO.
Ifr ffl longinquo, Mj£«enas Summe, tion arces-
fendse funt rafiones
,quae me addiixerunt, ut,de Perillustri Nomine Tuo, decus &
au&oritatem lucubrationibus hifee Acade-
% 'jp® § micis conciliare iuftineam. Tantaenim No-
minis Tuieft celebritas, tantus Te circumilat virtu-
tum chorus, gloria tanh, ut om η es, Te intuentes, in
Tui amorem pariter atque admirationem inflammes, to-
tosque rapias. Nec ignarus fum ego illius ielicitatis,
qua
S:yE. R:^£, M:TIS.
MAGN^E FIDEI VIRO
Reverendissimo PATRI a c DOMINO
D:no s A Μ U Ε L I
TROILIO,
S. S. Theol, DQCTGRI Celeberrtmo,
Dioeceseos Ar-os i ens s Ε ΡIS C ΟΡΟ, Consistorii
ibidem PR/ESI Dl, et Gymnasii Scholarumque JE Ρ Μ O RO Gravissimo, Adcuratissmo»
Μ /EC ENAT I ΜΑΧΙΜΟ.
gpEfcio, an majus folatium Dioecefi Arofienfi,
öbitum Magni Sni Antistitis Idgenri, af-
^err' p°t«ciic, quam quod Te, tot men- St tis inclutum, Ducem & Pnefulem ejus loco
ha&a fit. Noriint enim omnes,qiiantaTua
fint in rem literariam merita- fumma & maxima. No-
runt,qu-antis polleas ingen i i judiciique dotibus, & prreia-
giunt ihde, fulcrum a&qne rraefidium ver χ nofirae
firmiifimnm. De tantö itaque
}:( χ Tu-
religioni
-oacqeffimim
qua Weit man nia η offra, iirbes omnes, om nes ciVes, furha
Tua, ne dicam rara, pru de η tia, cura St labore din Γ¬
η q pcrfrauntur ac noöurno. Hr c univerfa & fingula bo-
ni, quotquot demum Tunt, mecuni admirantur, &
certatim quafi percelebrant. Äd me vem q nod' attinet, graviori de caufla, arrrmus fammo in Te, Mrcr.nas Magne, venerationis ac pietatis cultu effervefcit; Be¬
nignior enim fors nie in Dornum Tuam Nobilissimam
receptum voluit, tibi ^ Tua in me gratia,& tenerioris
adfecfus exftitere documenta exipeftatione et voto longe
majora«, Absque adulationis metu itaqiie fumma ornnia
de Te prrdieare puffern, flnguli enim dies, qnos fub
Tuo Patrocinio vivere mihi eontigir, novam laudum
Tuariim mäter i em iubm in i drar un t; (ed bis pércenieu-
dis quia vix iufficiunt vires mer, conticefcam potius.&
Timanteo heic utar pingendi artifieio, ea velo obvolu-
turus, qur diei nequeunt. Permitte t a men, Malcenas
Optime, fuppiex contendo, tit, in tefleram venerabun-
<ür mer, erga Te, mentis, tina cum devotriUma gratia-
rum a&ione, ante limina Tua tenue deponere aufira
hoc munuiciiium, idque, pro more Tuo, hoc t fl per¬
benigne, fufcipias. Deus impleat vota, qur, nullo non tempore, pro perenniTuo, Tuorumque fiore ac felici-
tate, nuncupabo. Vi vas Regi diu fofpes. Vivas Patrir;
Vivas denique infigne gentis Tur decus; Etferoveni-
at tri dis illa&nigerrmio calculo notanda dies, qua tan-
tum Virum, omnibusqoe numeris abfblutum, fibi ere-
pturn plangant omnes & fingulL
Perillvstris atque Generosissimi NOMINIS TUI
Cultor (Tcvotiifirnus
ERIC US NORBERG.
χ
Tutore 8ζ Epifcopo, ad planfus usgue, jure fibi gra- tulantur iacri Ccetus per weftnianriiarn 8z Dalekarliam.
Nec vero illi ioli, fed quotquot Tui quoque fumyfus
erimusqiie Mufis Upfafe Ii tan tes, Te venerabundi ex-
cipimus, füfpicimus. Ne igitur mireris, M^cenas Maxime, me,nemini in Te colendo fecunduπι, inßgnem Jaeejtiam, fimal 8z animi obfequium ptetntemque erga Te teftificandi occafionem arripere, 8z exile hoc fpeci-
xnen Acadcnucum Tibi iäcratum velle. Serena fron¬
te id contuearis, M^cenas Optime, 8z fortunam meam
propiori T ute Tutete commendatam habeas. Deus Te fervet quam dititiffime,& cunÄa proipere ae feiiciter Ti¬
bi evenire jubeat. Sic Eccleifa Dei, Patria chariffnna,
atque FamiÜa Tua Nobiliffinia habe bunt; conimo dum 8z foladum eerriifimum, maximum»
Revsrendissimi NOMINIS Ttft,
Guftor (TevotiiTimus
ERIC US Ν ORBER g.
Domino Auctori.
EX ne, eo contigit tempore, quo conivetudo, familiarior ex jucunda mihi Tecum, Tua converfatione Mi Domi¬
&fideli infprinatione tantäm eepi voluptatem, utilitatem tan-
tam, ut ejus memoriam non racile ulla obliteratura fit £tas.
Cum igitur eruditionis Tuae fpecimen alterum orbi litcra-
to exhibere paras , inter tot applaudeniium conccn-
tus, ego quoque, pro mea in Te amicitia , non poiFum
non gratulabundus adeffe , & meum teilari animi gau-
dium, verbis licet paucioribus, mentis tarnen adfetfcu lo- cupletiflimo. Maturior atns, maturiora dabit, &: vota ardentiora
fupplebunt,quidquid inTuis laudibus prsdicandis defecerit;
cedant Tibi omnia ex voto, & prcemia Labor um reportes uber-
rjma. Sic vovere voluit
Tui amnntiflimus FR. FRIESEN DORFF.
Monsieur.
Le quelquetems moins, que je doive de mon au education foin, que & Vous de mes prenés de puis etudes, eft
de vous entemoigner, en toutes occafions, ma plus vive
reconnoiilance, La nouvelle préuve, que Vous venés de
donner de votre erudition m' en fournit une d' autafit plus agreable, qu'enVous felicitant, comme jelefais, Monfiéur,
de tout mon ccuur, de Γ honneur, que Votre favoir Vous fait;
j' ai la fatisfaetion de Vous renouveller les plus fortes aflu-
rances du plaifir & de la docilité, avec laquelle je tacherai de
profiter de Tos inftructions, tout comme du parfait attache-
ment, avec le quel je fais profefTion d' etre MONSIEUR
Votre treshuttible &trcs obliré fcrvrteur
G. D. FRIESENDORFF.
J. Ν. J.
·§. I.
Ulfum fcre vincuUim ad firmandam ii- dem
,Jurcjurando, arélius däri, &
nos ftatuimus, & fe re omncs conlen- tiunt Phiioiöphi*, Ka enim c ii natura depravsti hominum iiafcis, ui niinio-
ίϋί comrnodi iiudio, aiiisque nocmdi cupidine capti datain fidem hand inte¬
gram i er ven t; icd fccdo & dciicfi.ihfii
mendacio jnquinari patiantur, parum iolliciti dc pra-cc-
pto illo juris Naturalis: Standurn ejfe pymnßii, datamquc fidcm funfle jcrvandam. Quod quum ita fir, & a tramite ju- ftjri« ita defledant homines, fe nnituo fraudent atque a priiea (ide ac veritate iiumane quaiitum recedant, unde alter alterius nudis promiflionibus & a&ertiohibns crcdere hand pefilit; ncceifarium utiquc fuit, ut vinculo areliort confrrmentur, quo j-ncndacium £c perfidia, quantum fieri potent, tollatur. Et ubi>quado>;ttdiushoc viqcüitmi? ubi fir-
A luior
% «&)<*(?$>
niior hac copula, ad alliciendam, qux }ure clcbetur, veri-
tatem, (Sc fidem adftringendam, invenienda? Meo quidein judicio, nc quiequani aliud hüte rei, Jurejurandö, aptius concipi poteil: Hocenim, cum fit adfimatio religipfa, qua Divinum in nys dep&fcimus vindiftétM, nift verum dicamus, auf
.promij/a fervemus, non potert non aßerfcionibüs maximum
adderc poiidus. Nam quemadmodum in ipfb juris juran- diadu, perfeeiiones Di vins- ocidis juraotiuni obverian-
tur, & v.ivida fit repradcirtatio iummr Numinis, utpotequi
in t i mos c or φ um noftrorum recejTus üb i cxplcratos habet, adeoque jurantium fraudem, ii fal lere forte audeant, in- tefligit, 6c tan t a ioiuper potentia gatidet, ut impune
cum irritari, haud tacile fibi pcrfiuadere pofiint; nemo
tarn impius cenfendus cd, quin ex confideratione juilitix,
(Sc rigidae v indi dias Divinar, motivum ad promtiTa iervan-
da inde iumat fortißrmum, (Sc animus ipfius fortifiime
commoveatur, adeaipfa fancle cufiodrenda, qua: jurato promiiit. Hinc tufo nos inferre poffe nrbitramur, Jura-
nienta efle vera & efficaciffima renredia, quibus fides «Sc promiifa ßrmiora reddan t u-f inter homines, (Sc robur aclio-
nibus noftris, nec non pra'cepto Naturair, de mcndacio cvitaud'o, paeiisque ftandjs, acccdere haud Icviflimum.
Nec ob hat, quod probi iine juramento fidem iliibatam iervent; & perfricla frontis homines eandem, juratam li¬
cet, quam iapiilime iallant atque ptrjurium committant.
Nam quod ad prius attrnet, cum ca fit inteile&us hurnani imbecillitas, ut intima mentis perferutari nequeat, nec
quis certo fcircpoiTit, an alter ita animatus fit, ut, quod promilerit, implere ferio veiit; ita pacilccntium alteri vj-
tio non verteil dum eft, ii, pro pradenti hominum fiatu,
illum ad pneftandum juramentum adegerit. Quod vero
apud Malevolos exaaa fides neque jnramento obtineri potefi, id non tarn jurijurando, quam jnrnniium nc-
quitia: adicribeiidum cft. Nam licet protervi captivi vin-
Oi? ) ° C ?$> 9
cula, eadcmque ferrca, quibus tcncntur^ interdum rum pant 6c auhigiant, milla tamcn capropter valet conctu-
deridi ratio, vinculPruin fcrreorum, acl captivos com-
pciccndos, utilitafceiu ciTc nullam (a), Hilce jam ritc re-
dteque peniitatis, irfum juramentorum licitum, atquc in repubÜca, cujusniultum intereß, utpromiflis & dicli's con-
ftctfides, maximc nccetlarium eile, afiirmare iiulli dti-
bitamtis; Etquidem, quod Impcrans, cx obligationc fe- Ücitatis civilis procuraudat, jus habeat ca exigendi circa negotia civitatis. Cum vero ad felicitatem hane obtincn- dani uon minimum adferat momenti religio, hujus fi-
mul ratio ipfi habenda eil, ut ab ca quoque mendacia ac errpres quovis modo climincntur ac arccantur. Hinc iti- dem haUd difHcili opera cvincitur , Principi jus etjani
competerc Jura men ta expoliulandi in negotio religionis,
utpote quibus, & ejus finccritati accöhffantiac pro tuturo tempore, 6c reipuhlicx iecuritati optinie coniulitur ac
prolpiciiur. Circa hoc argumentum prsiens noilra veria- bitur opera, quod li Tuo deiidcrio B. L. minus Iiac in re fatisfécerimus,. id vel ingenio meo, non latis iuba&o,
vel rei gravi t it i adtrtbuns, quippe in cujus moralitntc de-
nionftranda, eruditione conlpicui in diverliiTima tenduntf
initiorcm itaque Tuam ccniuraiu perofficioie expetimus,
6c ccrto nobis poUicemur,
§,2.
De morali vero Juramenforum Religionis confideratio-
ne a&uri, pauca de originc hujus juramenti, luceni icquenti- bus, utfperamus, fcencraturn, pracmittereecceiTeduximus.
PnmirivieEcckiia: jusjurandum hocignotnm fuifle,-convin- cimt nos corum temporum monument^ Qucmadmodum.
cnim hujus ztatis ca erat integritas,ut eandidepromiffis ha-
Λ 2
rent,
(a) Confr. Ghwu tJsiciph Moral. 272,
4 *éi ) ° c &
ient, ita oninem iiflim jurisjurandt tanquam minus neces- farium judicantes ab eo abRinuere. Qui tarnen privilegi¬
um iocietatis EccleliaRicac impetrare volebant, Iibellos of- ferre, atque in iis (fonfcflioncs fidei exhibere tenebantur;
cujus antiquitatis exempla, recenlent Baltaf. Bebelius (b)
& PetrusZoniius (c). PoReriori auteni tempore ope Pon-
tificiörum invaluit hoc. jusjurandum Religionis, & quideni primum injtiuchim eRLaicis, forfanut hoc modo cavere- tur,ne a cosca deflecRerent obcdieritia. Sic Eupbemius Con- ftantiiiopolitanus Anaßaßum adegit, rit in decrcta conci-
lii Ch tlcedoncniis juraret: QuemadmoRun id 'conftat ex hi 'ce Evaapsit verb is: ffuum Ariadne Anaßaßxxra -tmperiali pur- pura veßire vellei, Eupbemius, regt£ Orbis Epifcopus, confen-
fim fuum accommodare noluit , prtusquam Anaß aßus autiumm propt'ia manu fcriptam, (y jurejurando ßrma t am, \ρβ dedijfet,
qua pollicebat ur, fe fidem il l ib at am fcrvaturum, nec quicquam
no-vi in etclefia Dei fancla inve el urnm, β impcrii compes fuerit, (d) Hiiic ipfe Anaßaßus legem c!e hoc jurejurando Religio¬
nis tillit (e), & quidem eo iuecciTu, ut» poR il'ud tem- pus, imperaiores, ante ihieeptum imperium, fide jurata, lormulas, in'hisvel illis conciliis coniignatas, ie ierva-
turos promiililie invenfamus. (f) Hac vero fege ac con- fvetndine facri ordinis viri, vel uti dicuntur, Clerici ad-
huc exemri crant, qui icriptam tantummodo exhibuc-
runt profeffionem fidei. Ε χ Rat quidem inter Marii Mer-
catoris opera Symbolum NeRorianurn, a Clericis & Epi- ieopis jurejurando conRrmatum ; Run tarnen, qui hoc i- pfum
fb) vin aiuiquitat. Ecclef. §. 6v Tom. I. p. 894. & Tora. II. ρ, IO89,
•