DISSERTATIÖ JURIDICA

£ F. F. S.

DISSERTATIÖ JURIDICA

DE

0 RIGINE

ET JURE DO TIS

MATCJ TIN ALIS,

QUAM,

Cum confenfu AmplijJ. Facult. furid.

In Acaäem 'm UpJalienß

Sub PRZESIDIO

(lAmpliflimi VIRU

Dn, petri Casiovh

Facult. Jurid. ProfefE Extraord.

In au dit. Guß, Maj. die XVIL

Decemb. MDCCXX.

Horis ante meridiem fb^litisJ Publice examtni modefte [uhnitül

johannes fr1dericus

flach fil.

UPSALIXE) literis Wernerianxs.

AUGUSTISSIMO

POTENTISSIMOQUE

PRINCIP 1,

FRIDERICO PRIMO,

Svecorum, Gothorum,

Vandalorumqiie _Regi;

&c, &c. _&c.

REGI ET DOMINO MEO

CLEMENTISSIMO.

Auguftifllme & Potentis-

fime REX,

Domine Clementiflime.

Ereor, ne immaturus hicm ^- genii ^mei prorventus&juve¬

nilis conatus adgenua SacReg.Mtis

Vrsc. veluti mminis pu famar

depo-

"1

depofitus, intentpeßrva ac pracipitls

temeritatis, w/ arrogantia indici¬

um njideatw, _{tanquam mea} condi- ^,

^ Jor//* immemor ahqmd ^a

me dignwn proficifci pofjc, «

Auguftiflimum Ras. Vrx. M:tis

nomen irfcriberetur ,perfvafm eßeni>

Verum nulla fortis meöl obhvtone,

uel ingenii fiducia, ^aut exigui int¬

im _operis G? argumenti dignitatey fidfummaerga Sacratiffimam Rae.

JM:tis Vitas. Perfonam, _tanquam

commmem noßrum Par entern ^ communis patru patrem pietate ac

<veneratione compuifm ,fulgentijfirno

Sas* Rae. M:tis Vkx nommi exigu-

um hune laborem offerre £f confe-

crare aufm fum ⁵ wo# y5W Clemen- ttsfima Ras ⁴ Vitas, M/tis impetran- ,

«ta fiducia, y? intempefliva, jferf ^{t amen ac} devotisfima cupi-

ditate mßammatm natura fragilt-

-.'"V 1

täte & förtid ^- oblivione ine ante ae

temere hac tn re peccaverim, fingu-

lari illa atque inaudtta dementia

fretus, qua nonii folnm, qm Sx.

Rae. Vrae. M;tis lateri adharent, fed CT omnes, cum cives, tum exteri -aeperegrini comiter ac clementer ^ex- cipi, nee mfi Utidimitti folent. Cum

emm DEm Sx. Rae. M:tis Vrx.

Perfonam, ut perfe&isfimum vir-

tutum exemplar tn tlluftri hoc mundi

theatro pofitam voluent; unde ^non alti quid imitandum, qutdve vitandam

i tantum caperent ac difeerent, fed ad

.quod etiam cives ac fubjeSli, quibm fila obfequii gloria reitet a efi, fe

compoßturi ßnt$ placmt eidem im-

mortali ^numtm S:am. Clementis- fimi R:is. Perfonam tot fubhmum

ac Ra* Mte. dignarum virtuturn capacem formare, ^{ut, ne} humana quidem ^natura, niß divimtati pro-

r*-

pior, earum patiensßt: adeo ut ad imitandum nobps proponere non

ßt necejje §jmrinos7 Numas Pom»

pilios ^> Pullos Hoßilios ⁷ AncosA/lar-

ctos vel CamilloSy Scipiones, quo-

rum raras virtutes atque eximias d-

nimi dotes veter um referunt monu¬

mental earum enim omnium ^, quas

finguli ßngulares posßderunt, com-

plementum ⁱⁿ Auguftifllma ^ac Ge¬

rne ntiffima Ra. Mte. Vrå* con-

fpicimm ac veneramur 5 certisßmum

\argumentum aliquiä inßar divini tn eadem re vera réjidere: cujus Uli va¬

nafuperflitione particip es fmgebantur.

Paßus Jane atqs amplm mihi hicfefe pänderet R&. VRae* Mus. virtutum

celebrandarum campm: verum, cumcxignz ingenu mei vires ^eis e*

numerandü non fußctant% ac tanto

minus ekdem digno praconio ornandd

par es ßnt7Jacroßlentio ac devotisß*

ma

ma potim mente fummam Auguftis-

fimae Vrx. Mtis. jufiitiam mirabor^

fingularem elemeniiam, mir dm be-

nignitdt em, mtrepidam ^, />o;?A

cpvibm vener andam mnumeris pen- culii expofitam fortitudinem, £T

j compleEiar,

ww ^ finceram ⁱⁿ DEum pieta-

tem. Regiae Mtis* VRae.

ftaUgratid impetrandafpe commotm has parvi ingenii mei primitias atcp immaturos fruBus Sae* Rae. VRae.

J M:ti* o jfer ^en dos ae conjeerandos

quam fubjeBisfime exißimavi, quo Ö5 devotisßmam meam veneratior

nem ac pietatem, fimul Qf beatisfi-

mi ilhus _otu, quo Rae* VRae* Mtis*

^ufarum alurnni hie fruuntur,

qualemcunque redderem rationem.

Hunc igitur exiguum ingenit yneifcetum ad Augulhffimae Rae.

Mtis* Vrx. pedes depojitum Uta

I ac

ac Jer ^ena fronte accipias, REX Gie¬

rn en ti ffiirie, ^oro qmfoque, meque Ras. M.tis* Vrx. pr&fidio ac '

dementia fovere in pofierum dtgne-

ds. Ego vero cum pietatis mea de-

bitum nuila alia ratione, _quam fu- fts ad DEum Optimum Maximum precibus exjohereposßm calidis cum

fufpirivs femper venerabor, ut divino juo fprritu ac c wie fit s mihtia pmfidio Auguftisfimam R:am M-.tem

V:ram muniatac tueatur^atcp in fe-

ram atatem ad fui nomims aternam j

glonam, Ecclefifi, ac patria civwm- que defideratisfimum prafidium con-

jervet

SacratiffimaeRegiiE Maje-

ftatis Veltrae

r •

Subjecltßtftitis [erDus

JOH. FRID. FLACH Fil. I

f. ti I i i.

Agmm farit excel-

lemqué domtm et DEG Creatore ad mortaks prorfiana- vit matrimonium*

Alon modo en im natu-

! rx mortis wgluviei obnox't# opem jer t %

humanoque generi perpetuitatem elar-

gitur, id dum ab illa depofcitur ^{\ mn}

mnhio dep ertre fm ^ens: Verum eti~

vm per hberorum procreationem per- magna alioqui homnum vita prxfiat.

Nam quid ea ^, qu# ex hberu percipituf Doluptaft ad obleäandos homimim ani-

mos (vavius ? aut vero quid in hu¬

man# vit# negotii*, cum aliis ^, tum qudt

A in

\

2 .v / 4 • •

in Jeneäute nobis fe offerunt ⁵ titilius?

levari.fenedutk moieftias Uber orum mi- niflerio yidemus, ut loquitur Im per:

Leo NoveJ. Conft. 26. Quanu

ob caufam Cic. Lib. I. Cap. 4. Offic:

dicir: priucipio genen animantium

otrmi effe a natura tributum, ut fe,

vitam _, corpusque tueatur, decli-

netque ea, qu# nociturajvidean-

tur, omniaque qua?cunque ad vi-

vendum funt necefTaria anquirat&

paret: communemque animanti¬

um ornnium conjunéMonis appe- titum, procreandi caufa, & cu-

ram quandam eorum ^, qua? pro*

creata funt: & infra in eodemCap.

eandem naturam vi rationis ho*

minem conciliare homini & ad o*

rationis & ad vita? focietatem : in- generareque in primis pra?cipuum quendam amorem in eos, qni pro-

creati funt: atque impellere utho-

minum ccetus & celebrationes es-

fe, & ^a fe obiri velit, ob easque

caufas ftudeat _parare ea,qua?fup-

peditent

peditent ad cultum & ad vi&um;

xiöc fi b i foli, fed coniugi,, li be ^{ris ,} céterisque* quos caros habeat, tue«

rjjque debeat. ^{Atque ex} hoc natu¬

ral! defiderio _5c conjunöionis ap*

petitu procreandi caufa, primaiTL»

focietatem in ipfo conjugio effe, &

proximam in liberis; ipfum autem

conjugium efTe _prindpium urbis

& quafi ferninarium reip: ftatuere

idem non dubitavitLib.I Cap. 17.

Ofiic. Et quamvis focietatem hane

raaxime naturalem apparere, fed

ob fexns differentiam imperium-»

non effe commune fatéatur Grot.

De Jure B. & P. Lib, 2. Cap. 5.§ 8%

N. 1. Quod ^{tarnen non} omni dubio

carere videtur; cutn confociatio

praefupponat äquales fibi efle fo¬

cietatem ineuntes. Socii enim di- cuntur, qui fibi invicem aequales

funt jure, viribus 5c ingenio ^, ita

"ut alteri in alterum nullum impe¬

rium tribuat naturalis urriusque-»

conditio & flatus. Hinc Terent. in

A 2 Heaut.

Heaut, de focio fermonenr habens, inquit: /Equali fuo video infervf-

re & focium eile in negotio: aft

fcemina viro longe ina?qualis atq;

inferior jure, viribus atque inge- nio, ^ac proinde potius ad paren- dum, _quam imperandum nata vi-

detur; cum vir tempore prior fit,

& ideo jure videa ^tur potior. Quo ar¬

gumenta utens Apoftolus admonet

mulieres, ut imperio virili fint (ub#

je&ae, nec viciflim in makulinum

fexum fibi _arrogare imperium ni-

tantur, i ad Timot. Cap* 2. Inge-

nio atque judicio muliérem inse- qualem elTe viro probat idem A- poftolus loco cit. ex fedufl'one de

ipfius deeeptione, ^ac proinde se- quitati conveniens eile, u t imperio

viri pareat, eique fit fubje&a-' ;

cum sequrti iit, imbecillius parere valentiori, tefte Democrito. Qua-

re majores fuos nullam, ne priva-

tam quidem rem agere feeminas

fine auäore voluifle, fed eas fuilte

in

in manu parentum, fratrum, viro-

rum teftatur Livius Lib. ₅₄ Cap»

2 di&ante ratione, ut, qui ob ^arta*

tis vel judicii imbecillitatem fe de- fendere nequit, ab alio defenda-

tur; ob hanc igitur fragilieatemL«

videtur ^rerum omnium conditor iföeminam maritali pöteftati fubje- cifle, ne illa viribus deftituta aliö-

rum infultui» dolis _atqrie infidiis expofita efTet. Exquibusfequere-tur conjugium perperamdici confocia-

tionem naturalem» cum non äquales

Tibi conjugium ineant: cujusmodi ar#

qualitatem omnis prarfttpponitcofi- fociatio* Verum hifce reponi po-

feft; quamvis mutter viro animi

& corporis hcultatibus inferion^

atque imbecillior» ac proinde äd

fe regendam ac tuendam alieno

auxilio ac confillo egens, ipfa na*

tura ad parendum videatur fa&a_^.r

tarnen in quantum ejusdem ratio-

uis ejusdemque natura? humana?»

cujus vir,particeps eft~ia taneum

A % & «i

€

& ei arqualis afque .etiam eodem jufe, fcilicef naturali gaudet, quod

cuique individuoineo ftatu, in quo

a Dco collocatum fe tuendi äc

confervandi fäcultatem concedit:

ac propterea naturali inftin&u vel ipla raü'one di&ante, jus quoque-j

ea media quasrendij qu^e ad'füi cqnlervatioftem -pertinea^ triBuit.

Ejusmodi. facultatis feu juris con- cellio libertatem atque imperium

in fe ipfum in vol vit; ^cum quivis

ie ipfum optime noverit,ac pro- inde perfpicere poteft, quid fibi con- dpgat, vel minus: Juris quoqueeft,

utiniis, qua? confervationi natu¬

rali , & vita? hujus felicitati inler-

viant, acquirendis , arbitrio fuou-

tatuj*. Ex quibus ^naturarn ipfam

vir i imperjo mulierem tanquam familiae partim, vel föcietatis civi¬

lis membrum, in _quantum ejus a-

<3iones cum domeftico vel politico regimine relationem & nexum ha- beant, subjecifle

intelligi poteft;

Verum

Verum in quanüüm iüa eft natura

.

human® ac rationis particeps, non fölum l&ndum förtern ac ftatum Tibi a Creatore deftinatum inter ce-

teras res tnanendi ac ie tuendi jus habet,Ted ea adhlbendi media;-,

qu® ejusdem vitam continuant

ac confervant.

§. II.

H®c confervatio ac rerum ne-

ceffariarum acquintio variis fit mo- dis: _quorum aiii funt juris natura¬

lis, feu juris gentium: alii juris

pofitivi feu civilis : nam alia noltra

fiunt communi hominum jure: a-

lianoftro fingulari,ut Grot.de J. B ^.

& P. loquitur Lib; 2. Cap. 2. §. ^1.

Juft. Infliti Lib, 2, tat. de rerumdi- vifione, pr.<Sc §. i.-& leqq. iege,pa-

ftione _y conditione , forte ^, ut Cic»

Lib. u Cäp. 7,offic. Communi ho«

minuni jure aut direäe ^{in res cor-}

porales fruimur,quarum aIi®,pro-

prietate vacant, & tales funt., ut auc

proprio fieri nequeant; aut Ut pos-

A ₄ fint

8

fint:, Grot: Juft: & Cie. Jocis cir.: aut ad a&us aliquos Groc.

de J.B. & P. Lib, 2. Cap. ^2. §. 22.

Singulari jure res naftrae fiunt: aut

acquilitione origitiaria ^, ut per oc«

cupatianem, Grot. Lib.-2.Gap. 5. §

i. aut acquifitione derivaciva, uc faéto hominis, aut legis naturalis

vel civilis, Grot.Lib. ^2. Cap*

Cic. Lib. i. Cap. 7. Offic.

III.

Verum ex modisacquirendiju*

ris civilis , alii funt univerfales: alii

tingulares: quorum inter pöfterio-

res Juftinianus Imper. refert dona¬

tiones; licet eruditi inter le difce- ptent ac potius eas obcommunem*

earundem apud omnes gentes ufum adjus gentium referant ^; fed Jufti-

nianum .movifTe cenfeo donatione*

improprias; quales funt donationes

mortis cau fa, 5c ante vel prapter nu¬

ptias ^y quibus Jus civile formam de- dit; earumque occafioneobvincu*

!um & neceflarium nexum de do*

i nations

natione proprla, feu inter vivos, qu# eft juris Gentium, non nulLa

adjecifTe ceftatur Fuchs In fuo com -

mentario ad Lib, 2. tit. _7. §< 2. In- ftit, _Idcirco non nulla in anteces-

fum, priusquam me ad inftitufum

meum accingo, de nominatis do- nationibus mihi agenda funt, & qui- dem primum de donatione, qua? ob

mortis fit fufpicionem ; cum quis

ita dornt > ut y (t quid hummitus ei contigißet ^y haberet is ^, qui ac-ce-

fit: [m ouiem fupervixijjet is ^, qui

dona vit, reciperet; vei jj ^cum da«

natmw pwntuifjet; ata prior de- Cefjerit /V, cm clouatum in ^, ut lo- quitur Juftin. Lib. ^2. Infi. tit. 7. §. 1.

Cum _qua & 1. 1, ff de donat. mor¬

tis caufa con venit. Ex quibusma- nifeftum eil, hanc mortis caufa do-

nationem ante mortem non efle per*

fe&am, fed, fi mortis eventus, quem

donator refpexit, non fecutusfuerit,

vel ^fi eum donationis pceniruiilet,

vel fl is y cui donatum eft > prior

A ₅ deces-

lo

decefferit, revocari po(Te> Atqiie

etiarn ejusmodi donationem ratio-

ne efte&us faltem cum legatis con venire, ut (ciiicet omnes fortiatur effeftus, quoslegata & ultima? ^vo-

luntates habent 1. 15.ff.-6t 1. 4.cod.de

donat.mortcau: aft quod attinet fub«

ftantiam Sc remipfarn, differre ad-

huc eandem a iegatis;cum ipfa dona*

tio in ignorantem aut in vi tu in non

conferatur, uti legatum, Sc valeat;

licet donator intestatus decefferit.

Verum ills dönationes, qua? fine

-

'tillä mortis cogitatione inter vivos

åirnt, Sc nee omnino comparantur

-cum legatis, Ii perfecta? fuerint,

temere revocari non poffiint; ho-

die nudo confenfu Sc voluntate dona-

toris, fcriptis aut fine fcriptis ma-

nifeltata , accedente donatarii ac- ceptione, inter vivos perficiuntur»

cum invito beneficium non detur,

-

Reg. Jur. 69. Atque ejusmodi do-

nationes ad exemplum venditionis

traditionis necefiitatem in fe habent

k • ex

II ex 1- _35. Cod. de dotiat. adeo nt, fi non trädantur , habeant plenifli-

mum& perFe&um robur ^, & trddi-

tionis neceffitas ineumbat donafo- ri; licet öli-m lege Cincia, cautum efTet, né"£x donatione agi pofTet, nf-

fi _res ftatim tradita vel, mancipata elTet; ^{ctim ex} nudo pa&o ^non da-

"refur aftio, fed hödie ex di&a 1 35. de d'öhat. etiamex nudapro«

tniilione donafor donatärio ad trä- den dum tenetur ab eoque conve- niri poteft a&ione ^, condi&ione fei¬

tet; adeö ut hodie donatio fit _pa*

, ftiim legftimum, condjAionem ex

lege ^nominara producens. Et quam-

vis retro princfpum diPpofitioneS, hujusmödf donatione's ^, Ii majores füerant diibfefttörüm folidorum in;„.

tabulas publicas referri juberent'':

,

tarnen 1. 3 5. Cod. eam quantita-

tem usque ad quingentos folidos

non folum auxif, fed eandem etiarn

absque intervenienfibus a&is pü- blicis valere ftatuit j AH qua? Hänc

1 1::

fummaoa

12

fummam excederenr, judieiali au*

ftoritäte debere confirmari, utcer- tias de voluntate doaatoris con-

{låret & melius fraudibus obviam iretur. Sed fi donatio eam exce-

dens fummam forte in aéla publi¬

ca relata non fuerit, ^non in to-

tum vitiaturyfed tantum proea par¬

te, qua fummam legitimam exce*

ditL _34; Cod. dedonat. Atqueetiam

e neceilicate infmuatidi donationes

tam inträ, quam oxtra Imperiuuu

Germanicum variis in locis videri

poteft Pauli Fuchs commentarius

ad tit. _7. Inftit. Lib. 2. Verum do¬

nationes ad pias cauias* & redero-

tiones captivorum: firnut & a

Principe privatis ^, ve! å privatis Principi faébe^ atque aliae non nul-

Is interveniere m au&oritatenu

publicam ^non defiderant fed in fe pleniflimamhaber firmitateml.34-

& g5.cod.de donat. Quamquam in

ancecedentibus praecipuam inte£>

donacionem mortis cauja & hane im

ter

ter vivo's effe di deren tiam dixi :

quod illatemere fetis revocari pot-

r

eß: ha?c non: hujus tamen _regu- laj'traditur exceptio in legeult.Cod.

de revocat. donat. quodfcilicethzec

quoque revocari poffit ^> ob ani-

nium donatarii ingratum, ne illi,

quifuas res in alios contulerint, ab

iis injuriam velja&uram patiantur;

quibus addi pofTunt caufa? ex K

8. Cod. de donat., petita?. Quid

hoc in negotio fieri folet in patria,

in fequentibus dicetur. Effe & a- liud _genus inter vivos donationis,

a junioribus divis principibus, qui

1 poft Conftantinum rerum potiti iunt, introdu&um; ldemque vete- tibus quidem prudentibus fuifTe in-

cognitum ,fatetur Juft. Lib. 2. tit.7.

Mit. quäle nimirum ibi deferibi-

tur, nam fimilequid fub fponfali*

tia largitate ipfis cognitum fuifle-j

tnanifeftum eft ex I. I. & feqq.

Cod. de donat. ante nuptias. Quod kges Romanae ^ante nuptias vocanfc

&

1

u,

& tadtam in fe condidonem habe-, bat,.ut tunc ratum effet, cum ma-»

trimonium effet infecutuoi. Hane.

donationem ad compenfationem &

iecuritatem dotis maritus uxori fa-

ceret 1. uit. Cod. de donat. ^ante nupt. non ut ea dominium tjus ac-

quireret: fed faltem ut jus pignoris ineahaberet; Sc haec donatio nun- quam poft nuptias facfas valebat, jdeoque ante nuptias adpelJatuE-»»

cum ante matrimonium effieere- tur; Sed Juftin. Imper. per Leg.

19. Cod. de donat. ante nupt. cum augeri dotes poft nuptias permiiis- fet, etiam durante matrimonio an¬

te nuptias donationem augeri con- ceflit. Ceterum,ne ^nornen incon-

veniens maneret I. 20. Cod. de donat. ante nuptias, conflituit, uc ejusmodi donationes non augeren*

tur tantum _, fed etiam. conftante-»

matrimonio initium caperent, &

non ante nuptias, fed propter nu¬

ptias vocarentur ? cS; dotibus in hoc

exae-

exasquarentur, ut. quemadmodum dotes, manente matrimonio, ^non

r iolumaugentur, fed etiam fiunt:Ita

& donationes propter nuptias intros

duft# non fölum antecedanc matrf- monium, fedeo etiam contra&oau-

geantur ac conttituantur. Et quam- quam Nov. 97. Cap. 1. i.9.cod. tit. de

■paft. convent, Nov. 22 Cap. 20. 8c

aliis feqq. olim conftitutum erat >

ut donatio hasc propter nuptias do-

tem aequaret.j hodie tarnen h^c ex generali fere omnium locorum con*

fvetudine abrogata efle ^{; cum} mo¬

rbus pr^fertim germanicis difpa#

da circa hane rem pa&a ad ^{mittå n-}

tur, & cuilibet fere matrimonium eontrahenti liberum fit donationem propter nuptias in quantum velit

conftituere, teftatur Gail. 2.0^78«

N. 2. Gudel. de jure noviflimo Lib.

*• Cap. 8. Coler. Deci. 192. N. 2.

fao inter proceres Germania ac Mobiles nihil frequentius eiTe,quam

inaritus uxori in compenfatio-

I ^nein

it

nein dotis', dotalitium conftituatL^ ^m quod ut plurimum in ufu fru&u> ^p]

feu ufuris dotis dupli-catae eonliftit, f ^pi

referc Paulus Fuchs in fuo com- ac ment. ad tit. _7. Lib. 2. Inftit. Juft. ci S-d cum libri Digeft. & Cod. imo p<

Novellas conftitutiones innumerafe- ac re contlneant de donationibusrrior- de

tis caufa, inter vivos,ante >vel pro- ci pter nuptias, inter virutfi & uxorem> le

de pa&is>conventis,tam fuper dote, ^e\

quam fuper donatione ante nuptias tii

& paraphernis, de dote cauta, non Si

numerata, ac jure dotium, ^8c ipfaé ad ]a propofitum noftrum non omnino ej

pertineant, eas lubentes prseteri- 1 Iti

mus; cum nobis fit animus, dedo- D

no matutinali 8c prajcipuis ejus* ^fv

dem differentiis juxta leges provin- ci ciales 8c municipales, ^agcre. G

§. M S

Foeminas eodem ac mares fe tu- fr;

endi ac confervandi jure gaudere> et

in principio diflertationis adierere di

non

non dubitavimus. Sed easdem pmerea, cum domum _paternam

f priftinamque^ libertatem deferunt,

acfefe adconjugalem applicant fo- cietatem, variis tam Divini juris pofitivi, _quam humani privilegiis

ac prarogativis muniri ornarique, defendere non veremur; cum ia-

cra fcriptura judseos non folum hac lege obftri&os fuifie indicet atque evincat, ut foeminis donum matu-

tinale darent, fed apud Cananaros

Sichemitasque tempore Patriarchat Jacobi eundem morem invaluifle

ex variis fcripturce locis manife-

1 ftum _{fic: five enim} hi expreflum

ßei mandatum, five aliorum coti-

hetudinem ^ac morem hac in re fe- euti Tunt. Antiquos aurem Sveo- Gothicos aliosquefeptentrionis pp- pulos legi de dono matutinali ob-

äoxios fuifie, produnt non folum fragmenta _{legum antiquarum} , led

etiam leges recentiores ac viri fide

"Igniffimi, _Quam ob caufam«.

B Joh.

I

*8

Joh. Loccenius in fuis antiquitati*

bus, veteresSveogothicarum genti*

um ritus nuptiales defcribens ^, tum inquit: fponjus ^per aujpicem (uum

vel äuäorem, ffionj# promittit doitvnt

matutinale, ut vocant, in conjugii &

amoris externum fymbolum <& firmct'

mentnm. Idem in nuptiis nobilium

receptum ac commune fuifle re*

fert Johannes Meflenius in fua fpe*

cula. Hinc fine dubio Longobar-

dos aliosque fepientrionales popu*

los, olim in peregrinas terras exe-

untes, eundem morem iecum ad-

tulifle : atque Jacob. Cujaeium hu*

jus dom mOtutinalis mentioneffl facienrem, diferte iliius originem

iisdem Longobardis vetufKsqueA*

lamannis acceptum referre ex tit.

29:Feud. Lib. 2. in diflert: de hoc

argumento Aboae, fub ipiius pra^i*

dio habita aflerit Ampi, ac Con-

fult. Dn. ProfefTor Math. Svederus.

Nec veteribus Germanis hunc donandi ritum incognitum infre-

quen*

ip

frequentemque fuifTe tefiatur Cla-

tiff. Hiftoricus Corn. Tacitus eo- rum mores hac in re ita referens t Dotem _, inquit, non uxor marito,

Jed maritus uxori adfert, interfunt

parentes & propntqiti ac munera pro- knt, _{cap. i8.} de moribus german*

Huc accedit^ quodfoéminae a fpon-

fore, ^{in omne} jus legis Uplandica?,

quam Sanftus Ericus dedit ^> mari¬

to tradi dicuntur, Cap.$.@tftttt35.

£.2. quod in eo confiftit, t. ut fce-

iriinae feu uxores fequantur mariti honorem ^ac conditionem glr. 3«

Sfcft>S5. Uplanbél. ^2. ut fruantuiL,

dono fuo matutinali glr> 4* e* &

H»ut habeant juspraecipiendi ex bo-

nis indivifis glr. 10. e. t 4. quod

Ulis bona pupillaria cum confangui-

üeorum confilio, donec ad fecun- das nuptias transeant* curare li-

ceat. 5, Si foemina marito fuper-

ftes gravida relinqüatur ex bonis

indivifis fumere poteft, quo (e ho¬

ffte fuftentet ^* donec pepereritL*

B ² Sit»

20 Lo

gir* 3fr-e: ^t. 6. Gaudet mulier hac fi pra?rogativa, quod maritus pro ea t(

agere & excipere debet 0luf: II. C

£tnqm:S5: UplanDé 2, His breviter ^a<

pra?miflis, ad rem ipfam propius ft

accedimus, _qua?ex communis e- fi

rudicis recepta confvetudine fölet fr dupliciter confiderari. Priori mo- je

do, ad du&um ICtorum, ipfam no- ni minis pra?cognicionem, rerum co- fl gnitioni praeinittendam effe mo- |cj

nentium, confideranda? occurrunt j],

definitiones ac derivaciones voca- le

bulorum doni matutinalis: quo- tu

rum priori, cum planum ac per- g,

fpicuum fit, nolumus benevolunu ti

le&orem morari. Pofterius ma- bi

tutinale nuncupatur, quod novis

conjugibus ex thalamo furgenti- (g

bus dabatur Cap. 6. §. i.& Cap. 9» C;

©■fftttsS. 2.2. Et quamvis leges £]

municipales non poftridie, led pri- $3

mo nuptiarum die hoc donum ero- g garijubeant: tarnen cum hat leges (q:

magna ex parte ex provincialiM gy

int

2 I

fint defumta, earundem compila#

tores idem vocabulum retinuerunt

Cap. 9. §. 2. ©tfftm: 95. ©t. 2. his adftipulatur fpeculum Saxonicum

feu ganDtVCCf)t Cap. 3 f. ubi verba

fic _(onant: ®te éJlorgengabe wt*

fcm Datumb alfo genanbt bas etn

jecbbcber man bon ritteet att/ fet*

nem meibc bte felbe gemeinigltcb beS

morgens gibt/ cbe ^er mtt ii)t ju tu Iffte gebet. Obfervandum pr^terea, licet _vocabulum 9JtorgOttgdftt>a in Icg Svec. _pro dono matutinali fuma*

tur: tarnen in Cap. 10. $0110:53.

8.2. _pro dotalitio 2tjfgebfng / accipi#

tur. Vocabulis idem fignificanti*

bus exprimitur donum matutindle

Syut. 95Torgonaåfh>a Cap. 6. & 9.

: 53. 2 2."Cap. ^{9. e.t.} ©t. 2.

Cap. 10. $unga53. 2. 2. Cap. 17.

5Ufb53.©t.g.#orgongdf$. 8.®ipt*

S.©able2: öinbeibagj gifft Cap. II.

&foa93. 2.2. Sfc. 4. »tfba.». Up- 2.®ipt :95.2Bdftg: 2- Sit.a.Ex wtgongdfiva autem difcendunt

B 3 barba-

ti

barbara illa vocabula, quae paflirn

in legibus vetuftis a Lindebrogio

editis occurrunt: Imo & a Nobi- lifl! StiernJhöök memorata funt; ut

morgengavium, morgematica & alia

ejusdem generis.

§• v,

Pofteriori modo, monente Cb

cerone, ur, omnis de aliqua re fu*

fcepta infticutio, a definitione pro- ficifcatur, expendenda eritrei,de^

qua nobis agendum, definitio, quamauftoritate Confqlriffimi Joh«,

Loceenii BifTert, 7. Memb. 2.5.5»

eiusmodi damus: Donum matitunak

ed largitio, qu<e (tonatur a marito

conjugi vel novoe mtpt<e modo & tem¬

pore a lege determ'matk, honork &

amorky (eu ut idem alio loco fe explicat, fervat# pudiciti<e & vir' ginitatis ergo; vel ut Guilh: varu»

der Meulen in fuo commentario

ad Lib. 2. Gap. 7.5. 8. N. 3. Hug.

Gror. de Jure B, & P. hoc efterf.

Donum matutinale efi donatio måne

25

fafla, quam maritus nov& nuptes in joktium ^, pramium ac remuneratio-

nm delibat# virginitatis offert. Alias

duas definitiones doni matueinalis habet Anonymus Au&or Sve cus

Gap. i. §. i. & Gap. 7. §• 2. qua rum

utia, jufto ^ne fit ar&ior, alioru111 re-

linquimus judicio* ^cum no11 nid

ad jus provinciale applicari pofiit:

altera vero luo deftituatur fine. li¬

las itaque, quas primo loco pofui-

taus , his _ufpote longe perfe&io-

res anteFerimus; cum luo genere_»

ac diflerentia Ipecifica conftenc.

Verum ^cum in antecedentibus do- nationes elle diverfi. generis ac prcecipuea iCtisin illas, qux mortis

uuja & non mortis cau fa fiunt, di-

vidi: earumque alias veras, limpii-

ces & abfoiutas; cum quaedam eo atiimo dantur , ut ftatim acci- pientis fianr ^, nec temere revocen- tar: alias i^proprias vocari, atq;

°h _certas cautiones retrahi 5c nul-

iasfieri, ^dixerim; & donum ma-

B 4 tutinal«

*4

tutinale fingularem fuarn naturami proprietatem & jus habeat, non~»

fine caufa qua?ritur, donum rnatu- tinale fit ne donatio afiqua fimplex

& propria, an verb re lata tantum

& impropria ? ad quod nobis vide*

tur refpondendum; cum prodiver-

iitate ordinis &fubje&i, diverfum

in legibus patriae ac ftatutis circa hane rem obtineat jus, difcrimen

inter donum matutinale nobili &

ignobili datum faciens: Donatio*

nem nobili mulieri faétam veriusad impropriam accedere* arbitramur;

cum donataria rei donata?, im*

luobilis imprimis, dominium non

confequatur, fed conjugio demum

morte, vel culpa mariti foluto, ufu-

fru&u tantum ejusdem, ^cum vivit

vel vidua _manet, fruatur , & pro bonis paternis non maternis nu-

meretur Conftit. Reg. A. 1644.5. 7»

Refol. d. ¹² 061.16^3. Conft. 1664.

d. ₃ oAug. in pr. Refol.d. 17Sept. 166$,

26. adeo ut nemini hceredum li-

ceat

ceat illud donum impugnare Cap.

10 §. i. ©tfftttv: 33.2.2. Aliud ^au-

tem de donatione matutinali igno- bilibus & plebeis data, cenfendum videtur; cum donataria jure anti- quo Gothico imprimis plenum do¬

minium rei donatae immobiles vi¬

deatur confequi. Nam illa nullis

exftantibus liberis titulo ha?redita- tis ejusmodi rem acquirebat $lt%

2,$. 2. ©fpt:33. OBdflg. 2 gir.

io. e.t. in pr. 2. atque ita de

illa liberam difponendi habuit fa-

cultatem: multo magis fi efTet ^res

j mobilis , adeo ut hic idem, quod

Mevius ad jusLubecenle Lib. i.tit.

6.N. _39. obfervat, potuifie uxorem ad quosvis ha?redes il lam transfers

re arbitremur, dicendurr. Quam ob rem ejusmodi donatio inten^

fimplices referenda erit: aft le¬

gibus Regis Chriftopheri provin-

cialibus hoc jus limitatum eft, ut, fi parentibus ex conjugio liberi fint, donum matutinale his fit pro

B ₅ bonis

2 6

bonis maternis Cap. 10. §. i.

S5. £. £. nullis autem Iiberis ex

conjugio exiflentibus, ne fic qui-

dem liberam difponendi & in quem velit transferendi donum matuti- nale, habet uxor facultatem; cum illud ejus, qui diutius vi&uruseft,

futurum fit, cit. Cap. io. §. i.

§5-2 2. Et _quam vis Illuft. Dn.Ro-

lamb. ^ex Cap. 2 2.@rfD53 2-2«Cap.

i o. 8c ii. ®tffhtl35.2-2 Sc Mevii

ad jus Lubec. Lib. i. tit. ^io. art.

6. num. 25. conetur probare illud

jure provinciali efle uxoris pro¬

prium Lib. ^3. Cap. 8'0bf,3.num-9'

8c io: adeo ut donum matutinale plenum ex bonis indivjfis capiat;

licet bona mariti folutioni a?ris ali-

eni non fufficiant, 8c au&or träd.

Sve. 1651 promulgati hoc donum

matutinale uxori adeo privilegia-

tum 8c reférvatum effe contenaat, ut, (i aliqua ratione diflipatum, c#

vi&um vel alienatum fit, maritus

inträ fex menfes, a tempore feien-

*7

tia?, idem in eadem qualitate, boni-

tate Se loco, quäle, ^{tempore a} lege determinato, datum fuit, refticue-

re teneatur :quod au&oritate le-

gum provincialium deftituti ftatu-

ere vix äudemus; licet jure Hel*

fingico StrfCVS. Donum ma- tutinale dicatur aquis lubmergi vei

alia ratione perire ^non debere.

§. VI

Ambigunc eruditiSc inter fedifce#

ptant de dono matutinali, pro bono

ne ha?reditario, an pro induftria ad- quilito, illud fit habendum? Quam quccftionem primum ab au&ore no*

minati träd. Sver. de eadem re A.

i65i.Holmia? editi, non fine caufa

motam efle fatetur Clar. Loccenius DifT. _7. quaeft.i. de dono matutinali;

cum laudatus audor olim in ea opinis

ne fuerit, Sc adhuc aiii efie pofiint;

quafi de ifto dono tanquam indu- fitia adquifito pofiint facere quid

velint, Sc dåre cui velirit. Idcir-

co quid de ifta opinione fentien«

dum fit, & num juri conveniat,

vel

^8

vel minus,nofTe intereft: ne fraudi

ac damno vel donand, vel cui do*

natur, vel proximis fit hasredibus:

verum laudatus au&or negat do-

num matutinale efTe bonum hasre- ditarium vel induftria adquifitum,

led i Hud ad bonum matrimonialt referendum: quod finguiarem-»

fuam naturam ac proprietatem habet; cum tantum illud in con-

jugio & contra&ibus matrimoni-

alibus ufurpetur ac promiftatun#

Cap. 7. 5.9. Rationes, quibus do-

num matutinale ad neutrum he¬

rum pertinere contendit, ha? fune pra?cipua? Cap, 6. num. 3. 1. exifti-

matnon efle bonum hasreditarium;

cum nova? nupta? jure hasreditario

non obveniat, fed donatione;licet

donum matutinale quandoque ra-

tione fui principii & ejus, a quo donatur, bonum h^reditarium efle poffit: tarnen a nupta ^, cui dona¬

tur, non titulo ha?reditatis, fed do»

nationis acquiritur ; qua;

reöe hic imprimis attenditur. 2.

Donum matutinale non efle bo-

lium induftriale ex notatione 6c desß

fcripeione nominis Slfltnga

quod induftria ^, labore vel artifi-

cio alicujus adquiritur ^, probare

conatur: deindeex modo vel caufa acquifitionis ^, cum non induftria_>»

aut labore uxoris, (ed provifione

ac difpenlatione legis, atque affe-

åione mariti acquiratur; quod

quidem ratione Cap4 9. 3^55- & 2*

haud dubie allfgatus audor reéie^

contendit: fed idem ^non fatis ob- fervare videtur quod in jure Sve-

cano non illud folum 5ffltnge nun- cupatur, quod induftria aut fu-

dore alicujus, fed etiam, quod do¬

natione adquiratur; nec fatis bene diftingvere videtur rei adquirendas

niodos; cum in fine Cap.2i.(£rf#

©t. 2. expreflis verbis dona#

tum etiam Sl^tnQC feu adquifitum dicatur; ^ex quibus donum matu¬

tinale, in quantum donatione ad-

quilitum, etiam dici mani-

ieftum

teftum eft; licet fepius nominatUS

au<ftor in fine Cap. 7 dedonoma-

tutinali diftingvat occafione cit.

Cap. grfDc®. inter dona*

tum & adquifitum ,tarnen non eft

mens legis diftingvere inter dona¬

tum & adquifitum, ied tantum O*

ftendere feparatum rei adquifitaé

modum per particulam V&I

cum dicit: (Siftvit äfld#

& per confequens donum matuti*

nale; cum donatione fit adquifitum.

Pr^terea obfervandum donurru matutinale inter bona induftrialia numerari debere; cum ieges Ro¬

manas bona feu lucra nuptialia ad

bona adventitia referant, & noii

folum illud induftriale, quodlabo-

re, induftria & artificio adquifitum eft, vocetur, fed etiam quodalicui

profpera ^ac fecunda fortuna obve*

nit. Hinc Nob. Stiernhöök Lib. 2*

Cap* i. pag. 164. de jure vetufto

Sveon. & Goth. ut demonftraret donum matutinale effe bonum in¬

duftriale

duftriale, fcilicet conditionatum^ ; cum leges praeter bonorum di vi-

fionem in hcereditaria & induftria- lia, alias ignorent, affirmat, Ii«

beris ex matrimonio exftantibus donationem iis inter materna^

quidem, non vero paterna bona_»

cedere. Deinde in cafum diutur- nioris vitae datum fuiffe, ut,fi mu- lier ante virum decefliflet, fieret illa, ^{ut ante} fuerat, vir!; & fi hoc donum matutinale non efTet bo-

num induftriale conditionatumu, poffet illud ab uxore alienari &

aufern marito, vel a marito liberis.

§. VII.

Cum donum matutinale e{te_>

bonum induftria adquifitum bre-

viter fit probatum, & nihil in or- dine rerum Phyficarum vel enti-

Um moralium (ine caufa produca-

tür; hujus doni conftituendi ^cau¬

sam extrinfecus moventem, efle_>

Hovas nuptae caftitatem ac pudi*

citiam: intrinfecus mariti erga uxo«

rem

rem fuam, fingularem amorem & t affe&ionem: remotam vero ipfam 1« ä gemfeu jus civile Svecanum, quod ! f

a maritis ejusmodi dona uxoribus

danda efflagitat, fateri non vere* fi

mur. Ritum donandi ufu rece- f ptum fuifTe affirmac Nob. Stiern- höökLib. 2. Cap. i. pag. 162 de jure i

Sveon. de Goth. vetuflo ut haitam vexillarem complicacam inferrent,

ad pedes fponfa? deponerent, eleva- t

rene, ac demum finito de morgen-

natica fermone& promiffione,ante

novos conjuges a duodeeim iliis c

firmatoribus conta&am ejicerent; c

quem morem recentiora tempora I 2 abrogafle evincit ipfa experientia, J poftquam Potentiflimi ^ac Gloriofiflb, J

mi Reges, inucilem fplendorem, lu*

xum ac fumtum nobilium aliorum*

que clementiflimis fuis conftituti-

onibus prohibere, & privatam libi*

dlnem ac faftum ad publica com-

moda compefeere, dignati funt» 1

licet idem eodem loco eundeau

morem

fiibfem hodiéfervarifateatur: Alio

äutem ritu plebei olim hoc donum perficiebant; fponfusenim domum

convivalem ingretfus cum pronubo

fiio _, fiimtö poculo ^, quod mari-

fale vocabatur> ac paucis a pronu- bo de mutato vita? genere praefattej itifignum eonftantia?, virtutis, de- fenfionis & tutete propinabat fpon-

te ac fimul morgennaticam promit-

tebat t quod ipfa grato animo re-

colens, pari ratione & modo, pau-

lopoft ^mutato in uxorium habitum operculo capitis, ingrefia, uti vo»

cabatur, uxorium le viter delibans*

amorem, fidem, diligentiam & fub- je&ionem _{repro mitte} bat. Eundem

niorem vigere hodiein nuptiis ple- bejorum cum Nob: Stiernhöök cit*

loco affirmare ^non omniho aude-\

frus; nam, licet, damnatte errori-

busPapifticis ^& religione lutherana publicis fuftragiis ac^votis recepta8

kges ecclefiafticse A. 1686 publi- Satae, civibüs injungant, üt ritus*

G ££

34

ex Regiis conftitutionibus ^ac ftatu»

tis, aut honefta confuetudine in- trodu&i, & in nuptiis recepti, non rnutentur, aut renoventur Cap:

25.$. 29. tamen, cum in diver-

fis imperii Suecani provinciis, alii antiquitatis ac conluetudinis rece- ptae atque indurata amantiores te- nacioresque fint: alii autem novis

ac mutandis magis capiantur, no- bis perfuademus, pro diverfitate provinciarum, ritus hos variare, &

alibi adhuc in ufu effe & alibi obfo- luifife ; quod experientia? ac proba-

tioni eorumrelinquimus, qui ejus-

modi negotia peragere ac nuptias plebejorumfrequentarefoleant. Ve¬

rum (i rerum immobilium dona¬

tio fiat, illam vel inftrumentis publicis & figiilis roborari: vel

majoris fidei &fecuritatis caufa, in

a&a publica referri, u(u receptum eft, ut ex iis probari poflit; nec ajOTertores ^, qui olim requireban-

tur, hodie necelTarii funt. Donum

hoc matutinale, jubentibus legibus municipalibus ipfo die nuptiarum datur, Cap. 6. §♦ 9. Cap. 9 $. 2.

<Stflt>$2. _{quem morem ru-} fticorum hodie eile fatetur Claris- fimus Loccenins, licet legibus ^pro-

vincialibus aliter fit determinatum

Cap. 6. §♦ i, Cap. 9. & 10. §. 9.

2. 2. g(r. 4. Up<

lanbe2. De caufa feu fine, ob quem hoc donum datur, difceptantinter

fe eruditi , atque in diverfas opi-

niones ac fententiarum divortia^»

^abeunt: _quorum alii hoc donum in compenfationem onerum matri~

monialium ^legibus imperari exi-

ftimant ^: alii in fuftentationis ne-

cefiitatem aÜignariarbitrantur, ne in repentinam ex fubita maritorum

icorte incidant uxores inopiam: a- hi autem ut Loccenius DifFert. _7.

memb. 2. §. 9. putant id munus da-

ri in fingularis honoris & amoris declarationem; _praeferdm cum con«

jugia ^non minus quam alia benefi-

C 2 cia

cia per amorem conciliari foleänt.

Verum, cum haec obligatio non fit

univerfalis, fed limitata ac condi-

tionalis , fi nimirum marito virgi-

nitatem attulerint uxores, cujus in-

tuitu leges maritis injungunt, ute-

jusmodi dona illis dent ^ac confti-

tuant: huic & alias caufas utpote

mariti affeftionem inde commotam Sc ortam uxorisque poft obitum-»

mariti faciliorem (uftentationem

implicatas efie ftatuere non vere-

mur. Quam ob caufam non folutn Judasi & alias gentes in virginibus

fervandi.s cuftodiendisque fummam

adhibuerunt curam ac folicitudi-

nem, uteas maritis pudicas & in*

corruptas traderent: verum etiam

Deus Deut. 22. certum determina-

tum<# caftitatis oftendenda?modum

praefcripfit, ut maritis omnem fmi-

ilram fufpicionem eximerent; cum

non folum Chriftiani, verum etiam

Gentiles in ea opinione fuerint-,

quod fummum puellae ornamen-

tum eilet caftitas ^ac pudicitia, &

ea fimul amifla refticui nequeat; x- quum eftigitur,|utfponfusin teftift-

cationem Angularis affe&us & pra?- mium Abi pra^fervata? virginitatis,

munus&honorariumei aliquod oA?

ferat; _quam ob rem in legibus Up-»

landicis 4. SfcfDiB. maritus ju-

betur poftridie nuptiarum mane u-

xorem fuam honorare & ei donum

matutinale dare, & obeandemcau-

iam in facris literis, ille, qui virgi-

nem non dejponfatam peliicit ac corrum*

fit ^t dare ei donum matutinale jubetur ^,

& ^uxorem ducere, & h pater ei neget

tam, tant um ei pecuriw, quantum do¬

num matutinale efi, dabit Exod. ^22,

Ex quibus manifeftum eft hujus

doni Anem & caufam effe fponfae il- libatam caftitatem, fponAque inde

concepeam affe<ftionem & amorem.

oblervari _quoque meretur hoc do¬

num eAe irritum ac revocabile, fi Iis _{de eo moveatur,} ni A jure pro- vinciali poftridie nuptiarum detur,

C ₃ de

?8

de qua re videri poteft llluftrifiT. Ro-

lamb _; obligatur igitur fponlus feu

maritus tatiquam perfona hoc do-

num conftituens fine difcriminej dare, adeo ut hac in re voluntas ejus non fit libera, aut donum hoc

arbitrarium , Ted fi fua fponte nolit,

vi legis cogi poteff: Cap.9>

g. g. quod vocabulum Svetieufft»

in legibus noftris, tam impli-

cite,quam explicite fepius iteratum>

fatis fuperque indicat atque in-

nuit; Jure tamen Weftgothico hac

conditione exigi potuit, nifi con- cubitus promiflionem antevertis-

fet; nuila enim fronte, fi copiaffl

fui gratis ante feciffei hoc petere potiiit. StiernhoökLib. ^2. Cap. *•

pag. i 61.

$. VIIL;

Donum hoc matutinale daripot*

eft in rebus, corporakkus Sc iricor*

poralihus tit. 2. Lib. 2. Juft. Inftit.

1*66. ff. de jure dbf.!. 49. ff. de verb.

iig\ mobilibüs vel immobilibus^ Cap.io.

©tftm®-

3V

©tftm^S. 2.2 Cap. 9.5.2.

(BtUÖé2 bareditariis & aüodialibus

Conftir. Reg. A. 1644. §.7. & 1664

in prmc. feudalibusin fine $. 7.Conft.

Reg. 1644. licet in legibus potifii-

mum mobiles & immobiles expriman*

tar Gap. 18. ©tftftt®. 2- 2. Gap.9.

§. ^2. ©iftitl®. ©ta0<?2. In legibus

antiquis null a certa quantitas deter-

minata reperitur, fed in donantis

arbitrio reli&um videtur

&a®. UplanDéS. $lr. 2. ©tpt33o(.

®dflg& §. 2. gir. 10. (BtpriS.

Öftq2. g(r. fj.fåijUSS. <2Bdfttnan2.

fed in legibus Dalorum ®tpt^5.

J. 8. in fine ^{tres marca?} expri-

muntur, nec in legibus antiquis

civitatum certi quid de hac re de-

terminatum invenitur , de quo videri potefl: Cap. 23. 5- 5« & 6.

Storfod étätter; fed in conclufo Telgenfi A. 1345. 5- *4« ftatuitun^

quod nullis equicibus vel nobilibus

majores centum marcis argenteis, ponderis fuetici donationés dare \b

C ₄ ceat,

ceafc, feu hujusmodi donationes fiant in argento,feu in immobilibus.

Verum fequentibus _temporibus

cum donationes matutinales extra

legis mentem ac fententiam inex- ceflum _nimis inclinare ca?perint_,;

ne avita foli bona in alienas transi-

rentfamilias, ⁱⁿ legibus Chriftopho*

rianis certa determinataque quan- titas fingulis hominum ordinibus quam excedere non debeant, _prae- leripta eft, Cap. 10. (BtftniS- 2.2*

& _{9, e.} t. @tabé2, _quarum clauftra, civibus transilientibus in comitiis

Telgenfibus A. ₁₄₉₁ esedem revo*

catae & pcena 40 marcarum a vio- latoribus folvendarum roboratae ^ac

priftino vigori Tunt reftitutae. fed

communibus legibus imperiiqueu receflibus dignus honor ^ac debita obfervantia diu pra?ftita non eft»

cum nitantur homines in vetita cu*

piantque _{magis negata, Hinc e-} quites & nobiles ⁱⁿ Comitiis Anno 1644 d. _17. Sept. harum largitio-

num abufus _mut^tionem ac melio-

rationei»

41

rationem petierunt: quam ob cau- fam illis per Regium ediftum arf.7.

ejusd.anui ad certum fruftuum _pra**

dii modum,videlicet fex pondo lafta«

rum frümenti in pr^diis allodiali- bus ac hasreditariisin feudalibus

vero ad 5oomarcarum reditus dare

ermittieur. Conft. Reg. de reduft.

onor.i65^df25 Jun.arr, 12. ea tarnen

caucela, ne trientem totius reditus praedii feudalis exrcedat donatio, 8c nasredes in fua legitima defrauden-

tur. Cum regio edifto conferri debee

ClementifiimaRegis Refolutio ^{d. 12.}

oft. 1659. *n ^ua eft, do-

nationes matutinales ex bonis in*

duftrialibus datas, eidem legi ob- noxias, ac bona allodialia 8c hecre*

ditaria. Prasterea conjungi quo«

que poteft ^cum §. ^7, edifti Reg.1644,

princ. Conft-Reg. 1664. ubi §. ^7, Conft. 1644. tanquamad ordinis no#

bilium confervationem bene _infti*

tuta confirmatur, cum prohibitio-

ne additamenti feu augmenti do-

C 5 nation

42

nationum matutinalium, aut dona-

tionis tant« fumcnse peeunia? ut per

eam omnes facukates exhaurian-

tur. Ideo ea moderatio efi obfer- vanda ut tion majus donr.ni matu- tinale aut augmentum fponf# fuae

in pecuniis aut mobilibus det ma¬

ritus , quam noverit fuas faculta¬

tes ac poflfefBones mobilium fe ex-

tendere, fi contrariurn fiat, h«re- des ejus non obligantur. Cum his

conbinari debent §. ^5. edidi Re¬

git 1668 d. ^19. Decemh & $. 26 Re-

föl. Reg. de querelis nobilium 1668

d. _17. Sept. De reliquorum autem ordinum donationibus, _quorum fit

mentio Cap. 10. £ £ &

Cap. 9. e. t. 0tab0& obfervandum,

fi legitima modera tio fervetur, &

ipfi:, ni in alicujus bonis fundati 8c adquifiti juris pnejudicium fiant,

intuitu praxeos forenfis fubfiftunt

Sc approbantur ^; cum huic legi

null« conftitutiones pofteriores de>

rogent. Nec pr«tereundi funt-»

43 futidi Cenfitivi, _pro quibus arma-

tura equeftris praeftatur, quod ;in

iis donum matutinale conftitui non

poteft; cum ejusmödi donatio in_-*

Ciementiflimce Reg, Majeft. pra?ju-

dicium fiac & fundi Cenfitivi fint pignore Regi obligati, ut armatu¬

ra melius praeftetur ^, Reg. Refol.

1694. & fupremi Regii judicii Au*

lici Lit. d, 28. Feb. 1694. ad inferio-

res Judices.

§. IX.

Hadtenus.de origine & natura doni rnatutinalis egimus; jam ve-

ro pro diverfitate ordinis 8c flatus

hominum ^ac legum provincialium

municipaiiumque d'ifcrimine, ejus?

dem difterentias videbimus. Gum conferimus ieges civitatum feu mu-

nicipaics cum provincialibus ex i-

plo _tempore haud exiguum emer- git difcrimen; nam fecundum Ie¬

ges provinciales hoc donurn pofte-

ro dienuptiarum rnane dandumefl

Cap, 6. §» i. Gap. 9. & 10. §. ^3.

44

2. 2. jure autem Civita-

tum ipfo die nuptiarum, priusquam legitimo concubitu conlbciati func

novi conjuges Cap. 6.§. 3. Cap.9.

§. 2. (giftm®. <stat>é2. Deinde le-

ges provinciales difcrimen fingulo-

rum ordinum faciunt, & cuique il-

lorum imponunt certam donandi

quantitatem Cap. ^10. ©tfttttéS. Ted

lcges municipalesomnes faciunt a?*

quales & idem omnibus concedunt

jus Cap. 9. ©iftm35. procul dubio,

quod in urbibus ^non nifi unus, fci-

licet negotiantium, ordo efle de-

beat, qui ^omnes iisdem legibus fub-

je&i, pari jure fruentur, licet in

civitate inter Confules, Confilia-

rios, mercatores & alios viles opi-

fices non minus, _quam inter eos, qui ruri degunt, ad bonum ordinera

& fuum cuique honorem fervan-

dunr, neceffaria fie diftinåio. Pras#

terea inter Jus civitatum & provin*

cialium ha:c eft differentia, quod

jure civitatum uxori improli & fu-

perftiti

perfllti donum matutinale velut^.

donatum peculium cedat,&prascw

pue- in folatium orbitatis ^, & pne-

cipiatur ex bonis individs Cap. g,

§• 7. (BtftUS. natis autem ex matri*

monio liberis donum exfpiret& ve¬

lut extinguatur Cap. 9. 5.

^taDé2: Rationem frujus rei ad-

,dit ClarifT Loccenius Differt. _7.

memb. ^2. §. 9. quod Jure ciyitatum

mäter, exftantibusliberis,amorte

mariti majorem ha^reditatem quam

jure provinciali capit; ied jure^»

provinciali natis ^ex conjugio Ii«

beris donum matutinale inter ple- bejos & non nobiles retinet uxon.»

velut fupplementum terti# folum

partis, quam capit ex bonis defun-

&i mariti, idemque donum etiam liberis ^ex morte mariti, velut bo-

num maternum jure hsereditatifi

cedit Cap. 10. & £•£&

Loccenius cit. loco: mortuis vero

bberis cedit alterurri conjugum-»

diutius viventi. Contendit quidem

Locce-

4$

Loccenius cit. loco exCap. 2. Qürf*

£. 2, donum matucinale de- funélo uno filiorum , akero autem i fuperftite, pro dimidia parte pa- renti, _pro altera autem dimidia-.

parte fuperftiti filio,aut, deficien-

te filio _, fu _per fl i ti fiiia? pro tertia

parte cedere •, Verum illum fenfum

iftius Gap. ego non invenio: nam fuperftite filio, aut filia vel pluri-

bus ex liberis, manifeftum eft hoc

donum cedere Iis inter bona ma- terna 5c non cadere in divifionem inter patrem 5c liberos, nifi hoc in- telligatur de dono matutinali in¬

ter liberos divifo 5c alterutro eo- f

rum defun<fto _; nobilium autem dona matutinaiia ^non cedunt libe¬

ris inter bona ^materna , led pro

paternis habentur 5c mulieribus in

fpatium vita? folus eorum ufusfru-

<ftus relinquitur; illis autem mor-

tu is, inter maritum 5c liberos, vel

liberis non apparentibus inter pro-

ximos eorum beere des dividuntur»

cit:

cit: ante Conft. Alii ^vero quartam difFerentiam inter leges niunicipa-

les & provinciales däri ftrenue-»

contendunt; cum jure Civitatum

Cap. 17 alienum ma-

riti ex dono matutinali folvere_j mulier _teneatur, fi bona utriusq;

conjugis alia folutioni aeris alieni

non fufficiant: Jureautem provin-

ciali aliter fieri exiftimant, cum a?s

alienum defunöi mariti ex bonis

ipfius lolvi jubeatur Cap. 2 2.Qrrft>.

53. & uxor ex bonis indivifis ca-

piat donum fuum matutinale ; \\x redes autem a?s alienum folvereL_»

dt'beanc, non vero uxor : illa enim

non eft defun&i mariti ha?res _, fed quidquid ex morte mariti capit ,id ei jure _connubii, non autem haeredi-

tatis obvenit, quam ob caufianu,

non ipla, fed ha?redes defun&i, fi-

ve liberi (int, five alii fangvine ei conjqn&i, quos leges & legitima?

conflitutiones ad haereditatem vo-

cant, aes alienum iolvere obligan-

tur.

48

tur. His non moraritibus eviéutfi

manet) donum hoc jure provinci-

ali aeris alieniquoque folutionifub- je&umefie, quod ipfalex haudob-

fcure innuere vulc _{j cum} donum

matutinale ex portione mariti pra?-

cipi jubeat, his verbis : Ocf tDfltt btvnrtera gtlD iii fina motgotig#

tPOt ä Spn^ané luti) tanfumenint ejus efTe judicaturj quantum, xre alieno foluto , fupereft: nam illud*

quod creditorum eft5 ejus dici non

poteft,quod verba léquentia ejusd, Cap. fxvå åtlyvÅctw I fatis fu*

perque indicant, atque ipfa expe-

rientia ac judiciorum praxis con- firmant, & quamvis leges mulie-

rem feu uxorem aeri alieno defun-

&i mariti ante nuptias contraåo

folvendo eximant* cum ejus nulla

ratione particeps exiftat, ac nemo

infons folvere debeat, cujus caufa

non fuerat, Cap. 29 Xütgttt.'S ££

& Cap. 23.2)tåpttt. m. mü-22' e*

tamen donationern matutinaleiriu-

üxori pfomfflam a folutione asri 4#'

alieni non liberant; cum ob aerati

:) ^mariti ante nuptias bona creditori*

bus hypotheca obligentur ^, nec lex cuiquam plus offerendi donandique

poteftatem concedat, _quam ejus

bona fe extendunt; Illos vero, ut

Loccenium & auélorem tra&atus Svec. A. 1651 editi aliosque, qui

afferta fua ex Cap. 22. (Itfba'S.S.S»

roborare _conantur, nodum in fcir- po _querere arbitramur; nam i nu.

illo Cap. doni maüutinalis nulla fic nientio, .fed tantum ibi fitdeno- minatio a potiori, quod fciliceto-

mne a?s alienum ^ex bonis individs folvendum fit: nec prajudicia ju*

diciorum aliud, quam bona defuns?

ftorum ari alieno (olvendo fuffi-

cere indicent; ^cum donum ^matu- tinale sri alieno maritorum fol- vendo eximatur; Ted quod hic de folutione aeris alieni ^ex civili caula

di&um eft, de obligatione crimi-

ftali intelle&um nolumus: iliam-»

fnim} pneter reum ex alligatis ca,

D pitib

59

pitibus nemo folvere tenetur. In

ceflione autem bonorum fru&us allodialium fundorum innocentiS

conjugis extantes fimul & uno

tantum anno colle&i in folutionem a?ris alieni abeunt. Sed aere alieno

poft mortem mariti non reliåo*

vidua, dono matutinali ad ultimum vitae fpiritum, fi innupta manlerit,

fruicur, mortua vero, vel ad fecun*

das nuptias transeunte, ad defun-

&i mariti liberos vel proximoS

haeredes ut bonum paternum cum dimidia _parte mobilium donum hoC

nobilium tranfit, obfervata utriuS- que fexus legitima portione; altera

autem dimidia _pars mulieri ejusq;

hasredibus cedit. Reliquorum or- dinum donaciones matutinales jure provincfali, intervenientibus liberis

ceduntiis interbona materna,nul-

lis autem intervenientibus, diutiuS fuperftitis conjugum erunt; fed ju¬

re civitatum, ^ut ante di&um eft >de-

f un&ofponlo leumaritOjfponfe &u

uxori,

üxori, liberis ^non intervenientibus^

Juperftifi donum matutinale cunu

jure prasceptioms compecit Cap.^

©ifütl. 33.$. moriente vero uxorö improii ante maritum, haeredes e- jus dimidiarrt partem h^reditatis

& nullum donum matutinale capi-

unt Cap, 9.$.4. ®fftm33. ©tabé&

Prceterea uxor adulterium com-

mittens jure provinciali donum.*

friatutinale & omne jus connubii ä- inittit) quod ex Cap. 5.

gg. ei competebat,Cap.

33« Quod ^non folum de adulterio

inteliigendutn, Ted etiam de mali*

tiofa defertione Cap. 5, $. 2. ®ipt33»

?B<Sfl®.g. Pari ratione amittuntur

ha?c jura, cum alter conjugutn ab

terum invitusoccidit Cap. ^11. Stf*

t>a33- g.g.$. 1. Q^od autem hie

dicitur de uxore, idem de marito

intelligendum, fi eadem crirpina..*

committat; Jure vero civitatum

mulier in adulterio a marito cum

fcefiibus deprehenfa, donum ^matu*

D z tinak

52

tinale 5c inde jus praeceptionis ex bonis indivifis Gap. 10. iStfttt]. 25*

amittit.

§. X

Allatis nunc doni matutinalis praecipuis differentiis ex jure pro-

vinciali ac municipali emergenti-

bus, breviter de dotalitio 5c ejus dU

fcrimine a reliquorum ordinum

donationibus matutinalibus age-

mus; cum hujus mentionem non

folum faciant leges 5c fcriptores

exteri , (ed etiam leges antiquaj

5c recentiores Svecana? regiique receflus, edidba, conftitutiones 5c

literae. Ali! definiunt dotalitium per ufum fru$um: Alii per aliud

genus. Chriftoph. Philipp. 9{id)tcr

in volum. velit. Academ. velit. A- cad. io. Th. _3. defirnt dotalitium

per donationem in re, tam allodiali>

quam feudali a marito conjugi in compenlationem dotis fa&am, uC poft mortem mariti usque ad vit#

dies ea utatur, fruatur: Alii aüter,