De somniis meletema permissu venerandæ & amplissimæ facultatis philosophicæ, in regia acad: Upsalensi. Sub præsidio ... Johannis Bilberg ... publico examini exponit Joannes Pilander, Joan: fil Holmensis. In aud. Gust: majori ad d. [22] Junij. anno M.DC.XC

w

haï

De

SOMNIIS

Meletema

Permijjit

venerandA 0®

Emplis-fim<c

tacultatts

Philo(ophic<e>'mRegtet

dcad:

Up{*lexiji.

Sub

_prxfidio

ym

Clari

Dn.

_JOHANNIS

Math, Prof;

_{Ord;Defîgnat;}

_Theo!;

&h. t.

_Collegii

_Phil:

Decani

publica

Exafnmi exponit

JOANNES PILANDER»

Joan: FiL

Holmenfis*

InAud. Guft: _{Majori ad}

_d.

_Junij.

ANNO cId.Idc.XC.

HOLMI#,

Summ«

fidei

_Viro,

Illußrisftmo Excelleniisßmoque

DOMINO,

D.

_CAROLO

Regime

Cameras

Prx-fidi

_graviffimo.

_Nec

_non

provinci

arum

fereniflim#

Svecorum

_Reginx

_Vidux

lubjedarum

Gubernato-ri

_{eminentiffimo.}

Comi-ti

ad

_ctenutge-

Lib.Ba-roni de

_eimmare/

xefêljoff

&

ôf)t=

,

tparta.

Celfiffime

Cornes.

\lrarkfortèCz

IfiflïmeCa.

jmes*

qua

fiducta

Mu-yflrisßmo

tuo

nominipri¬

mitifs

_hafce

_fludi

_{orum meorum}

ad

_[crihere

_fuflzneam

_;

_pr&fertim

cum

& tenmtatk

_mea

_probißm

confcim

t

&

_magnitudinis

_tuA

faßtgium

mir

an nunquam

fatis

posßn; y

erum

bonitfs

Celßtu-dînk

dinis

tu&

in

otnncs,

favör

atttem

in

_tUMufarum

_{Alwmnos'fingula»}

riij mihi

_{fpem addit}

_eertisfimam

forcit

gratiA

tuA

radiis

extguum hune

_{îngenït mei}

_fwtum

_irvadian

patiaris.

Supereß

îtaque

ut

D.

O.

Å/1-

_fuppicx

_orem>

_veht

_te

_i

Celfiflimc Comes

cum

omnibm

tuis inannosbene

mu/tosfalvutn

confcYVaYc^Sic

vovetf

1. N.

_f.

Cap.

I.""1™

mologia

atq,

varie»

tate Somniorum^.

i

i.

^Ocabulum somnî crîticorum_ju~ jiicio natales fuos Gratciae, ficuc ^plurima alia latina debet.

Dériva-curautém_{àgracco v?rv(^>jtjvod}

hodictp

apud

ilïos fomnum

fignificat.

Ra-liöftes _{Agelliiïïoftràs nunc}

_{Facimus,qvilib.ij.}

fcap. 9. Nod: Att: OvoâGrœci

vtâç

att, nos

fuperâu'mtis : _'poâM , nosfupinus:

IVod,

_v(poç@)ç^

_{nos jululciK: qvod hein tili} v7tv(&}*, nosprimo j'yphos, deinde_perTGrcecdt

tctûnxfc ö lïterce eognatïonem» jopitus.

Sed

iiterâe P _omiltio nort _{infreqvens efc ih}

aüis

Vôcibus à_{gbecis derivatiä. Parum enim}

in-tërclïeputamus cum Voiïïoin Etymol: five

fcribatur_{fomnus pro fompnus , ut damptium}

_nu

pro damnumàgraeco oclwcwj. Naminmukis

tu

re&iusomittitur: _{utcomtus,promeus,dem-}

_^

tus, emtus &c. imo etiam innoftra

vcrna-cula illx voces convenientiore videntur or- n'

thographia exprimi, qvae illudPeliduntj ut

in^amtt/$<mw/

dpCUIM/ etiamfi derivara

fint ab aliis, ubi p vei b fölet adelle. Por- _^

roficut coufiat ^Eolummore P in Mconver¬

ti _faepiffimè> Y inO mutato, totidem lite-

Cj

ris habetnr ornnus j & perprofthefin_{S, aut}

ficut in multis vocibus _{contingit apudGrae*}

cos, afpiratione _{in S.} tranfiente _{, lomnus*}

Graecum _{VW®* autem derivari nos docet} Euftath:ab vmTrnav ieniter_{fpirare, qvodin}

fomno Ieniter _{fpiremus. VeiutvultAutor}

EtymologiciMagni: Ylciqß. 73 vm voçciv , cv

^

scujco $ctrfis

cLV&puirx

cttcQ-qcreiç ù-ïjdvoçiai,

7] •njv\szzv 7rço%<nv, yß '/5vig voog v- _^

9ivvo((^>yßj

ov^yxo7nj

vttv(^>. CM

$r)

q>v7rv<p

ui

_{<pßvtg yßf}

o

vig

viïifyupet.

y

tztyjfjo

«

etvlxg mvxg x.t,å. Becmannus de _Orig: ^ 1.Lat: ab hebraeo i. e. dormivit (omni _c

vocabulum non incommode derivari putat,

tJ

N_{migrante in S utiblet. VeiâJTJU? itidem c}

fomnus. Ubi tarnen addit: _{Cogita: qvain r}

adtunim _{lingvaconfufafit: qvamdifßculter}

rc-e

ßituatury & omtiUc (onfufo ad prlncipium u~ num,

O)

num,_{purum &qvaß bomini ingenhumref}

eran-tur. _{Cogiia: & äejines mirariautcavillari}

e-jufmodi mutatiunculaf. Hare pace Ledloris

adfcribimus, utconilet qvantae fit

difficulta-tis _{negotium vocabuiae primis}

fontibuscru-erc. Undetemerario_{nonnunqvam aufu}

lin-gvar vernaculae antiq-vitatem viri _dodtijadtaf fe _{deprchenh funt4 imprimis dum idioma} fuum cum Hebrae© contendere laborarunt:

qvae fola lingvarum incorruptafingulari Dei

muneread nostranfiit.

§. z. _Synonyma pofTunt _däri

pluri-ma, _{qvae nos tamen omnia brevitati}

fluden-tes_{fupcrvacaneumducimus recenferi, inter}

illa_{primum eil Graecis,}

LatinisSo-mniuni. deinde h.e.Vifio. Sc

tvv-7TV10V _{qvod infomnitrm vocant Latini,}

aut

qvodCiceroVifum voqavit4Hare

vero duo _{poilrema non ejufdem ponderis}

funtac_{priora. ^ctVTUcrpba, enimeftcum in¬} ter_{vigiliam Se adultamqvietem inqvadam,}

«tajunt, prima fomni nebula* adhuciê

vi-gilare aeftimans qvidormircvixcœpic,

afpi-cere videtur irruentes in fe vel_paflim

vagan-tesformas à natura feu _{magnitudinefeu}

fpe-cie _difcrepantes

, variasqve tempefiatcs

re-rumvel laetas vel _{turbulentas. cujusgeneri»}

eil _{èÇ>KzÀ7)jç. 'Evvttviov veroautinfomnium}

CA:* _qvotiescura oppretfi animi corporisve, fivefortuna* _{qvalisvigilantemfatigaverat,}

ta-lem fc_{ingerit dormienti. ac animi}

_qvidem,fi

qvisdeliciis fuis fruiautcarere

fc videati Cor¬

poris,fi temetöingürgitatusautdiftentus

ci-bo, autcontrafi fame cogatur, velexabun»

dantia_{praefocari feexiftimet:}

_fortunae,

_cum

fe_{qvisadlimatve!potentia}

_vcl

_{magiftratuaut}

_j

aflgeripro defiderioaut exuiprotimore. ut

rite haec déclarât Macr: in lib. i.Sç.c. $. de

Sömn: De infomnioautem hocinferius

a--gere decrevimus, ubidefomniis inter

vigi-landumtracflaturierimus. Vifio autemeft

"'utdicitAut. cumid _{qvis videt,}qvodeodem

-modo qvoapparueratevenict.

§, $. Homonymiae Ioco ante omnia ■«

Sc im_{primisfubjungi poteftVitahumana}

tem-poralis, qvam

complures fomnio

vel fomno

Sc_{fomnum morti comparavere. SicBeatae \}

mcmoriaeDn.Stiernhielm _{fufpexit valde} il-lum _{qvi vitam humanam ovaç}

_ax\ctç

ap-pcllavit qvod fveticp

fignificat

tm

©FtlC$e*

vÖCOOtn» In S.S. A&. zf. ttoAAjjtycwmaicb

aflimilatur. Necablbnum illud_{Carphylidis» ^}

77 m$(>ùù7r(&^ _{; 4ÀiyC%ÇOVlOV}

_{<PctV7UCfXCL»}

Qvid homo? minimi temporis phantafia. |

Dormientes ii vocantur _{qvi reftae} rationis

compotesnonlunt> qvos itadepingit

Sib.

(f)

N

ryth: inqviens:

utùQoq

ctvc^rog

furdos

(t*

. & excordesqvi necdsvhiaaudiunt nec

fentiunt

i

fedtenam_digit'ufuis imaginatam _metuant

&

ad*

orent. _neq,minus

decorè

hominem

in

hac

vita mori oftendit Macrobius lib.i.cap.xui.

Cic. fomnum _{appellat mortis}

_imaginem

_i.

Tufc:c._{38. Orpheus autcm &Homerus}

fra*

„I. trem vocarunt. Et exVirg. VI.Ameid:v.17%.

Conlangvineus nuncupatur.

Praelértim

fo-mniifimilitudo inillis eft^qvifpeivotisqi

fuis

1 blandiuntur vanis imaginibuslêiplos decipi* entes. Hue_{praecipuè qvadrantLucretii}

illi

verfus lib.3.fub fin:

Tu vero dubiiabis&indignabereobirc,

Mortuacuivitaeft,_{propejamvivoatfy}videntii

■4 _{Qvifomnopartentmajorent conterissévi?}

T-t_{vigilansßert'ts, nec [omnia cernete}

cejfas

_»

Sollicitant^vertscaffâ formidine ntentem

&c*

i S.S. exhibet nobis ctiam idgenus

exemphu

Matth._{9. italoqviturSalvator}

_nofter

_J.Chri*

ftus #$ å7réfave7suggpcncv,

cCfis.GL}toJjéjà{*

§. 4. Sicproindc

breviter

praelibatis

iis, qvaeadOnomatologiam

Ipcélant>

eon-T fultum videtur, ut raox ad ipfàmTrçuyfxa^

7tÅ9*yiow fineambagibusnosvertamus,qvan»

I in _{dagando varietatem}

_fömniorum

_ordiri

_nc~

ceflumeft. _{Sunntacpex mente}

_Artemidori

Macrobii _{caeterorumq» Somniorum}

_Ipccies

* «jvinqve, Aue enipiproprium,aut

aliemim,

CO

autcommune, aut _{publicum» aut generale4}

proprium uni fomnianticonvenir, alienum alif alicui, communetribuitur illi una cum

I

alio,_{publicum rempublicamintuetur. Ge¬}

nerale adterramymare, folem vel lunam dit

fipationemqve fteflarum autdeliqvium, vel rerum _niundanarumfubverfionesac_flatus

re-fertur. Tale fomnium eratillud Sc.Africa- _j

ni, _{Jacobi Patriarchat, Gen:zg. & Jofephi,}

Gen:$7« qvaefomnianonpolfunt non omnes

hafce_{lpeciesin fecompledli.}

§, f. Somniorumdefinitionemhic

qvi-demmore ufitato_{praemitteredebebam: Ve¬}

rum cum natura eorum à multis adeo

pen-deatcaufîisi intelligi_neqvitipfa definitio

ni-fi omniaea fuerint_{explicataqvaefomniapro- »}

ducunt. _{Siitaq, praepoftere hicegifle vifus}

fuerim,di$icultasrei de_{qvoagerceftanimus,}

hoc vitium excufabit. Sorania dividuntur

v. in_Naturalia _&

Supernaturalia, Phyficaaut

hy-perphyfica, Naturalia font qvaeâcaufisinter»

nis _{corporeis,uthumonbus, temperamentö}

aliaq,aße&ione oriuntur,qvaeinfeqventibus

melius_{perfolventur, Galenusrefert de qvo- *}

dam,qvi vifuseftinfomno fibi crus alterum

cvafllTe_{lapideum, qvipaulopoftpraeter,opi- 1}

nionem_{ejufdem cruris paralyfi correptuseft.}

Utraq^autem fomnia tum hyperphyfica nun

phyfica,

autiunt aok^a^aut

ojj^ou/fic

.

natu-'

Sri

naturalis mftcu/nxct,funt, qvae ad

fignifican-dura valent, & proptereaobfcrvatione digna ] funt, habentqj rationem

figni

vel cauf*.

Qvae

figna funt, autpenuriaaut

plenitudo

humo-ris _{qvaemorbusindiçat}

autpraefignifîcat,qva-rc haec fomnia Mcdico ad _{^täyvuxnv Sc}

7rço-yvoaiv utilia funt , qvoniam temperament©

J Sehumori dominanti

àvûteyz funt.

Caufe

autem funt adhones vigilantium _atqi

imagi¬

nes à fènfibus fufteptae, _qvae

praeparationes

funt hu_{jus generisfomniorum.}

_Hifce

con-formia ac_germanafunt

fomnia

animalia,

vei

mixta. Et h&cvel ex_cogitatione &

imagina-tione verum , qvibus fer dietn occupatifuimus,

nobis _{objiciumur & dhuntur animalia , velex}

» affeäione

corporuitii temperamento,

humorum

imurfionibus nalcuntur. utputatArift: Hinc

melancholicisSciis, _{qvi nimio}

_cibofe

reple-verunt, fomniaabfurda«Scterribilia eveniunt,

qvare Fanatica vocantur

haec,

qvod rite

dé¬

clarâtSennertus hoc modo: Hiet_fomnia non

lemper eomodo, res

utgefia

junt

nobis

offerunt

:

(ednihil tarn abfurdum, ineptum,

monßrojum

*

cogitari_{poteß> qvod} non

infomniit

interdum

no-b'u_{offeratur.vid. qvid de hacre}

_Socrates

in

Pia¬

tonisPolitia_{loqvitur. Sc}

_Cic.

_de

_div.

_1.1.6c.

Hue affabrè _qvadrat

_illud

_Claudiani

_effatuin

vécus, _ajens:

a)

OmnU qvœ fenfu■ volvuntnrvotadrurno•>,

Tempore noclumo reddit arnicaqvies.

§. 6. Somnia, _{fupcrnaturalia aut}

hy-perphyfica , Divina8c Diabolica, five

®eo-7n^7nu8c

^cupcQHOTrepcTTTX

dicuntur. Divi¬

na vocantur ea , _qvae infâcris literis _extanc^

ôc qvae àDeo 8c_Angelis bonisim mittuntur,

Sc per fpccieshominibusin fomniis objiciunr

iur,utrerum.futurarum fnt _{indacia, funtqve}

0ilfUM7W.cty Diabolicaautemaut _{cteyfia, lûnt}

qvibus Diaboluslomniis obfccenis_{dccipit ho¬}

mmes,_{praecipuèimpios ad iibidines8c}

volu-ptates

voluntatemq*

_fuami hasefunt fomnia Mec/pivqnxa 8c Attçoçdoxjj7ze , cujufmodi

Ethnicoruni _{fuerunt, qvia folemniter prius.}

hjftrati, horara_{excipiendorumcaufàadaras,}

procumbebant. Hujufmodigenerisfunt fo-,

mnia_{fpeculativa&Allegorica, 8c}

qvae

volue-runt fatalia _{dicuntur. Sed}

exernpla horum

fomniorum tam exlâcris_{qvam profanis qvia}

iiqvet dari de proferendiiiiisnonfumus

fbb-liciti. Sic autem Sennertus inhiücefomniis.

Dei _{opcramcommendat, qvod}

nempeDeus

O.M.vel _{novaslpecies veleas qvae}

anteaprae-fentes funt hominibus in fomniis_{objicere 8c}

easita _{conjungere, vel}

per Angelos, fpiritus.

vel humores_qvifuntin

corpore,excitantes8c

apte dilponentes, 8cordinäreutdereutili8c

necefanaho_{mines, âdmoneant ö<futura}

(»)

Cap, II.

De

cauOs

_{cfficientibus Sc}

Natura Somniotum-.,

$.

I.

POftqvam

interiora aditüm

limen tranigreffi ffimusSc

nobis _{paravimus, iplà}

ad

poftulat neceffiras Sc di&itat ratio 5 uc

çaulàsfomniorumefficientes_{inqviramus. Im}

primis itaq$ fiftit fefe nobis,Automaten illud

corpus humanum confiderandum , qvod à,

Creatore aifabrè valde _{difpofitum efk, utad}

qvaevis muniaobeundaaptiflimum &adope¬

rationens maxime idoneum fitj qvamobreni

* _{etiam Homo}

à nonnullis _veteribus,Dm iUe<

Terrenus _{vocatur, cui ferviuptomnes}

creatu-rae, _{nubes, itobres, fonces, valles, animalia,}

Sccun^taalia. _{Illud corpus humanum}

rece-ptaculumac _{pracfidiumfomniorum munitiß}

fimum _{habetur, item inftrumentumaccauft}

fomniorum_{originalis, Hinc De La Forgede}

unione mentisSc _{corporis,oftendit: mututtm}

6

effc ccncurfum, commercium, _{acdependentiam}

reciprocam aliqvorum motuum noßri corporis,

cum _{qvibusdam mentisnoßrcß cogitationibxu.} Li-cetanimanonimmedia'tè omnibus moîibus

cobœ-ret_corporis

, (cd cum illis tantum qvi cerekro,

j i.mmuniearl_{pernerv ospvffunu Qvare noi^}

(to)

yercmur adftruere, _{qvod anima}

qvemadmo-durn aliain _{corporegubernat, & fpirituum}

smjmalium fêntit raotum,fic etiam fomnia

perçipit. Indeilla Arcemidori:

Ov&poçfâ*

Kivqing t] vvÀ&triç 7ro\v%r\fAMV.

Zq-piCtVTlKVj TCtiV

ZGVJ^JCjOV

CVpxSw 'v[

Kot,XUV.

§. z. Qvamvis machina haec corpus

noftrum à Creatore _{optimè fabricatqm}

or-ganjsfois adqvsevis rudimcnta exforenda

in-ferviat: tarnen calidum innatum catydo in¬

fluente citra vitae _{diipendium carere}

_polTe,

neminem credo inficias iturum. _Itaq* qvo-niam maxime conducit foire caufas _alicujus

rei,non_ineptèexplicaverimus,qvoraodo

Ipi-situsanimales, _{qvi iuntcaufa principalis}

So-jnniorum _{àlângvine fecernuntur, & fomnia}

eilfiçiunty Corpus noürum non maîè â

qvi-busdam _{Horologio comparatum efi ,}

_qvod

infiar _{corporis humani organis fois regitur,}

Spiritus animalesexcorporefurgunt» &(unt

ha-kitus purißimi ad cercbfum jubvecti

&per

nervös

in corpus dijfufi, ut niotumfenjtimomnesfaactio¬

nesanimales cieanty Hifpiritus varié

difour-runt in cerebrofoçreti à fongvine forgentea

çordc _{perarterias, cogitationumfont}

inftru-qienta_qvaeefficiunt fonulachra qvod ita

mon-v _{firat Çart:}

Partes_{(angvinis.qvceincerebrum uffc}

penetrant, (ubtilißimumqvendam halttum, aüt

kojiitfv.aldçtpobilem &puramßammam

(II )

cum, _{(]\><e animaUum fjfitrituum nomine venit*}

Hinccolligitur fomnia turbidiora eile

cibo-rum concodïione qondum _{pera&a. Cuiîl.}

vaporesafcendente&jufta fomniaintcreatem-,

poris fieri prohibeant-, hiautcm evanefpunc

qvando digeftusfitcibus inventriculo,inde

enim _{opeChyli in iangvinem converfus}

di-ftrjbuitur&defertur adcor, ubiincalefcit6c

diiataturadomnia mernbra_{corporis, ut ex¬}

primât Cart:inTradi:defiomine; Atqfittafine>

ulla ajia _{prccparatione aut mutatione, pratetr}

tjvaw (jvodjeparat£fintacraßioribus, (firetint?,

ant_{adhuc jummam-qvam acalore cordisaccepe?}

runti_ejeritatem , definunt habere_formant

(an-gvin'u ac_fiirilus animales vocantur. Ex hifce

iomnia _{procédera didta monftrant. Licet}

e-nim exteriöra fenfilia_{fiecies qvasdani fenfibus}

imprimunt, harumvefligia etiamremotis(enfibm>.

rémanent &_{funtmateriafomniorum. Namin,}

hujufmodi ienforiorumafFe&ione, idem eve¬

nir, _{qvod in ja&ulapidis, cjvicjvidem ina%}

removetur manu_{remoto, qvacipfum}

proje-cit,utArift:dicit. Tradtuiturautem&redit

bacmateria vehiculo_{fiirituum animalium adef*}

feäum propterea qvod hi anteconcoäionem fa?

clam detentiin alits loc'u _{corporis urta cumfacufi}

täte_{(enßficaad (enforia interna liberi7urjus}

tno-ventur. Facultasemm fcntiensin hifceipirk

tibus refidet&excerebro per nervös_adijniusr

(i*)

«ujusq*

fenfüs

Organum

tranfiic,

ibicp

habet

rationemformaeSc _agentis.

§. 5. Senfus interniqvidconférant

ad

fomnia,operaepretiumeft cognofeere. Sta«

tuuntPhyfici_{:vifum efie five}Phantafma,qvo«

niam _{ienlibihà, dum fentiuntur fpeciesqvaf} dam _{imprimunt, Sc infenfu relinqvpnt,qvae}

fpecies refervatae funt materia fornniorum. j

Nam delatae ad fenfum communem

cogno-(cuntur. Offieruntur autem _{àphamafia,qvaç}

dormienteanimali dealiis _{fopitis fenfibus per}

has _{fpeciesin ipfa refervatas übere vagatur,.}

nunc hanc nunc iiiam ev-ocando Sc ienfui

Coramuniofïerendo. Caufae_{itaqiefficientes} internasfuntfenfus_{interni,qvorumnumerum}

unicuiq;inpropatula effie nonfumus ignari, •

funt nempe fenfus communis , PhantafiaSc

memoria. Somnia autem fieri _{per qvatvor}

caufas_{praecipuas,egregieoiknditDelaForge}

feil, peradHonemfeniuum, per veftigiame¬

moria> _peraélionemIpirituum anirnalium,

Sc _{pervim animae. Suntautemmukae}

_caufae

alias,qvas ficcQpedepraetenmus,qvaefunt

vel

corporis vel mentisaflediiones, fecundum^ <'

çonllitutionenialicujus,utdefideria,araores,

pdia &ç» fedqvia in fenfibus vel'

imaginatio-$ie velconceptu mentis hae

comprehcndipof

funt, non_{praeter rem}videtur _easqvafimagis

principalies _{pervoivere. ^riftateks}

_princi-

_^

piürti fèntîetldi tit Ibmnum

in corde

ftatuic.

lib, defonino c.z. &de_{juveritutec.4.}fedent auternibmni &fênfuum i» cerebro,& _ienius

communisinatiterioribuscefebriventricule

Phantafiae in _{medio, mémorisé in pofiremo}

finu fiatüuht indubiae fidei_{philofbphi 6cipfit}

teftatur veritas. Soriinumconciliant iêhfûs

cjvando feiîï funt, tum enim eorum fit

liga°-tio 6c revocatio _{Ipirituuni ad fuum fontem}

cerebrum feil, _{ejviete autem recreari&}

tan-cjvam pabulo refe&i* liberi rurfus &alacres

evadunc_{lenfusq* alacres reddunt.}

Namcere-brum_{aßiduaintentione&cor affeäuummotwas}

arefeerent, _{n'ifirecrearentur qviete. Lapfijs}

propterea eft Ariftot: qvi fomnum Scfenfijs

cordi _{tribuic, qvoniam fugiebat eum origo}

nervorum _{qvos in corde oriri dixitcum}

ex-perientia eos in cerebro nafei doceat. Cse«

terum à fenfu communi _cognoicuinur

iö-mnia. Phantafia à fenfucommuni_pereeptas

aeeipit fpecies * fbmni enim tempore

vaga-tur_{libéra, abfurda multaScminime congrua}

interdum _{colligic êc cogitât, acimagines à}

lênfucommunicommunicatas, iua vi

effin-git 6c efformat. Memoriareconditacfervat

omnes_{fpeciesfenfibilestrutinatasventilatascj,}

ab_{aliis fenfibus* uteas quando opus fueric*}

exhibeac. Proindeextra omnem

dubitatio-nis aleam contendimus _{ipiritus animales in}

ccre-<«o

. .

i

cerebro furredos cum*{ènfibûs intcrnis

fa-mnia_{producereatq;operari, cumalias}

tpini-mepolïèmus cognofcere vel recordari qv«

objeda rrobis infomno fuere. Ex externis

fenlibus locum in fomno habent auditus &

tadus, Sciliorum catifeexternae funt

ftrepi-tus, clamor, tadus fortis, laçfio See. caeteri

qviefcunt. ^

§. 4. Praelibatis iis, qvae fpedantad

fenfusSe_{fpiritus animales, hifce addimus}

i-maginationem Scconceptus mentis. Cite¬

rascaufas_{qvae er roremmaxime in}fomno

ex-ferunt,de indurtria oraitttmus, nemodum

excedat_{conipendii hocnoidrum propofuum.}

Imaginationis indolem extricaturis fêle

fi-ftuntim_{primisea,qvaefcribic Cl. Dela F.c,}

,

a. in trad. de _{imaginatione : Ima^inatio &}

fen jus rfiffertent multum in mode,qvoïdete

uni-usutfusqveeorumexcitanturj non autem inmo¬

do_{percipiendi- Qvodilarèappareb/t, ßinme•}

morumrevocetur, _{qvoi inTraäatu de homint}

ieqitury n'tmirumecuparticulares forma curftts

fpirhumnanimahum, eaq? cogitatione-s

glanda-

\

U,qvœD. De[cartes appeUat nomine idearumi

I

propterea qvod coçitaûones animaimmédiatet# GÜigantur, & qvas egomalu't nominefjpecierutn

corporearum appeUare , utidetenomenjoltscoy

gitatbrtwat nofltarumformu rejervetnn ca

in-qvt&iu}firma, aut easffesïet-exc'aari

poffe

per

Or

qvatvordiver(ascaufai, (cilicetperaäionemfett

Juam > pervefiigiamemoria,peraclionem

jpiri-tuum4nmalium, _{qv'texcorde ad cerebrum}

ad-fcendunt&pervint anima. Hinc rede

fta-tuimus _{hafce qvatvor cautàs cnumeratas} fo-mnia _producere

> adionem autem fenfuutn

ex_{formis qvas}

fpirirus animalesinfluendo afc

^

fumunt

oriri. Veftigia memoria: maxime

confiftuntin _{poris} ex iis enirn cgrediuntur}

fpirirus, nonaliter ac_{prima vice} egreffi funt ea_{copiautreproducantur denövo}

fbper

glan-dula eaedem_{fpecies, qvas curfus fpirituunij}

animalium _{reliqvit inter fibras cerebri, per}

qvasprima vicetranilvcrunt. Sedqvodnon

femperanima recordaturqvodqvarrit, caufa

, eft vel qvia

veftigiamemoriaîfcre deleta(une

vel confufa 8c cum aliis_{mixta>autqvod ma¬}

gis apertiores funtaliiporiiisqvosqva?rit,qvi

curfum _{fpirituum ad fetrahunt. de hoc vid.}

fupra

cit:Aut: Spiritus animalesex

fuperio-ribus_{cognofci pollunt, lunt autemvaldein¬}

habiles^ multiformes 8cinordinati,_qvi qvo-cunq* momento mutaripoflunt, proptetea

ù _qvod

dependcant àplurimis caulis.

Inter-dumtarnen coreos _obligat,

ur exglandula

certo _{aliqvomodo egrediantur& dirigantur}

adcertos_{porosaperiendos8c verfus tubulos}

certos_{ftuendi, ut ficformasvi animae}

cffici-^ ant. DeanimaefundioncÖcvi hoc in

0<*5

mïnto _{dignus ell<|vi legatur Carteîîus* hue}

facit illud Bartoliniex De la_{Forge citatumi}

Garte_{fius ejusçj (eqvdces , Me'ûfonerius, Regîus)}

Hdgelandm,exifilmant>glandu!ambancin me¬

dia vcntriculorton in_{vïgilia [piritibusperpeiub}

dï-ßentorumfetam. i» Omnium objeäonim motus

excipere. 2. Animam in bac folafer bas motus

fenfiliaexterna, &omnes ideas, q vieâqvinqvè /enfibm proficifcuntur•> apprehenderetanqvamin centra&_{dilcernere, at$deindeejusopefyiritits} advarios nervösmittete, fitut inJpecuh

jpbœri-coexilïomnia eo ordîne_{recipiuntur-, qvovel} in

e-ampovelin mu(<eo (unU Nee minus ho:

cau-îx_{imaginesac ideas fiiasin iis excitant, qvos}

infomnio ad ridendum, clamandum, mira¬

bilis_{Iocjvendum» hueatq> illuc vagandurn>}

ac_{qvaevis negotia} conficiendum_,

vel

_timoré

alicujusrei membra conqvalTandum, vel

dif-filiendum8c le _{erigendum inle&o-, vel}

pro-xime _{adjacentemverberandum impellat atq;} alliciat_{Imaginatio, 8cinterdum tanta vi, u£} infomnio inde eliciaturfudor,

f. Hanc excipitGonceptusmentiSji

imaginationivalde afHnis,cjvi extenditfetam

adres veras _{cjvam impolîïbiles 8c vanas,}

fie

qvando defideriotrahirnur alicuius reij

vel

tjvando facereaut fentirenosaliqvidputamus

i^vodnec faciraus necfenrimus, vel

aliqvid

•

, . . . (*7

5

diximusj Tales autemconceptus

plerumcj,

obveniuntdormienti, _{qvâles vigilanti}

obje-&i fuere , Sc aliinafeuntürin fomrio. Sic

concepcus mentis P'hantaflasvocant

Rhetö-tös, cumfinguncaliqvid , qvod circarem

ä-liqvam cöntingere poffit, qvamvis minime

contingat, Sangvisporro celeriter motüs

I anfam nofcis _{fuppedirac meditändi cau&m}

fomniorum abfurdörum &C erroneorum ift Tom_{no,qvemàdmodumenimïângvisincor¬}

poreconftitutüs,cralfus velvaporofus,ita

fö-mriia_{obtingunr. Sangvisipumofusac}

_erat

fus, fomniacrroneaac_{inqvietaproducit. Sub}

lucem v. '&_poß

c'ibi

_{concoctionemfomttU furtt}

clariöra, _{qvia vapöres,} acib'ts exhalantes, dt-i tenuäti & magnapartejam difeußiJunt. Ex

turbuleritisio mniisincubusoritur, _qvem

a-lii larvam elfe putarunt, alii fpe&rum

,1a-miam, _{fagarn-, alii Daemönem}

_infultorcm.

Qvare imperiti vulgo dicuncaliqvem in

fcr-mnö incubo _{preïïum. ÇDîftÈCiïî}

_lj(ijîa>CE

_ti}*

Dttf)0tt0tm Nec défunt qvi ftatuimthunc incubumelfe hominem _{pilis nüdum.}

_Sed

k Veclhis de hacVe_{philofophatur Voffius}

_1.

_p

Idololatr:_{cap.y. extr. 'Orttür} hœc affeÜiq

qvando humor _{vifcidus, five dénfiac}

_fuliginoji

hallt_{us, primo q videm cor}

, mox'& cerebrum

repleut. £/ imprimis contingerefölet qvi

fupi-i ni dormiurit* SicenimJpina dorfi corpropiUs

(«)

ättingens liberum ejus impedit motum. Halt

tus _{gepere craßiores cirea corcongregantur}, ac

deindedelati in cerebrum , tnonßrofas gignnnt

imaginationes at% terrificas, Pulmones eitm

premunt,atfcitavocetnveluti intercipiunt,ut

dor-miens_{opentimplorare minime pcfiit. Tum} e-tiam morbufft cfTe hunc incubum _proditur

caufam _{exrepietione Sc cruditate trahcns»}

cum externa _{qvaedamvis qviefeentesvidetur j}

ïnvadere ac_{pondéré fuopreffosgravare, nec}

hominibus tantumTedetiambrutis hoccon- ₎

tingit.

§. 6. Qvandoqvidem dantur Sc ali-qvando fomrvia inter vigilandum, inqviren*

daeildifïerentia, _{qvae eft intercerebrum ho¬}

minis fomniantis dormientis Sc _vigilantis,

-<jvam exarbitrio CI.De LaF. innot:ad craéh

Cartide homine_{itaconcipimns: Primç,}

con-ftftitin eo, qvod inter dormiendum glandulaefi

minor♦ Secundo_qvodventricttli cerebri&ma¬ cula _{plexus (unt angufiiorcs &} confirmions-Tertio _{qvodomnescerebrifibra funtlaxiores,&}

longe mag'u couspreffa ,qvam intervigilandum.

Tota bac _{dißerentia confifiitin}

diminutioneJp't-ritttum in cerebrumexcorde_{adfcendentium, qvi}

debilitati_{Iuntexvigiliafunclionibus &bine glan¬} dulaex _{dejeclu Jpirituum minorßt, ventricttli}

cerebri_{angufliores&fibralaxtores, lllud}

pro-ïnde_{concludim9,qvod non tantumfenfus}

goro-M.

görofiaceffœtievaduntnirnîs

vigilando

*

fed

etiam _{fpiritus animales, ex qvibusfenfiuiofit}

diminuun<ur, _{qvandoper vigili* fun&iorjgs}

difïîpatiÔc iruercepti aut debilitati pereaulas

alias, amplius _non habent vires _neqj inflan*

di_glandulam

neepdilatandi ventriculos,neqj didueendi _{plexus maculas, neqi ab invicem}

"T dimovendi _{tenendiq, tendis cerebri fibras*}

qvantumeftnecellàrium,utimpreflîo

alicu-j jus obje&i poflîc deferri ab extremicate

ea-rumuna

usq* ad alteram, Seadpraebendun*

fpiritibus tranfitum,a qvibus

mufeuli

funt

in-flandii Et tum_continguntfaepe_lomniainv*

gilia, qvibus fomniis etiamaliqvantumrcftaiu

rentur_{fpiritusSe fenlus, Clarius de hifee}

lo-qvitur Aut _{Sup: cit: loeo: qvomodo fiant:} Cceterum _{perhominisviçilantuphantafmata,noft}

j Junt meditationesintelligendte-,inqvibusqv'tsfua*

j ptefponteacvoluntateanimum_{habet occttpatumi}

n, Sed duntaxat idece , _qvas objecla jehfuum _aut

VeßigUinmemoriareftantia excitant f»perglan*

dula,fiqnandoillapr cequadamerratincuria,aut

0 tetinetur propendens inpartemaliam_quamillaw%

unde _{iflee ideceeidem obveniunt. Idearum} au-tem, _{qua:aut inter dormiendumaut vigilan»}

dum formantur _{fuper glandula,non poilunC}

caufae efïe _aliae,

quam quas aliquoties

notavi-inus,_videlicec vim_{animae, adfcionem}

fpiritu-'

um,obje<n;orumextcrnorum,arq>veftigiame*

(lo)

moriae. Somnia inter vigilandum ex

mutas

commiftisq*

çogitationibus

atqjcuns

unaal-teri _{inje&is oriri}

_dicunt

quidam?

_eoqve

morbo tenentur ömnes quiaiiquid

anxié &

impensècupiuntqua

de

re

Virg.Ecl:

VIII

extr.

Credimmanqui_amant,ipfi

fibifomnia

fingunt.

Sic_{Qvin&ilianilib.6.}c. 5. Item

Pub.

Syrus

Amansquod(ujpicatur,vigtlans

fomniat.

Similiter Lucre1.1.$. v.1067huic

fententiae

ar-fidet.

Vigilantesßertere,nec

cejfare,

cernere

Jotnnid•

Quiintcr vota8ccuras6cIpes

inanes

potis-(imam vitae partem confumunt.

Expertuni

iaepehabemus,quando

Cjuis

ita

curis

diftrahi-tur,utallocutionealteriusnonvacet,6c

incer-rogatus,

quidcogitet

:

refpondit faepe

nihil?

tarnenunumaliquodobjeftum

intuetur,cau-fàautemeft,quod

tûmclaufum

eft

cerebrutn

vel _{fpiritùs dimiriuti}

_varie

_q?

dilpofici. Tani

inhoc cafu,quamcumaudiamus

aliquemfer-monemmirabilemac verba incerti

originis

proferre,

folurtius

uti

vcrnaculo ifto

prover-biali. _{01} f)an}

_fîdr

_ocf;

_brommec.

Inficiàri

au-tem non pofifuftius quin

fpiritùs

etiam

vigi-îantiùm Ibrrmîà producaht.

Cui

Cet Gare:

ïnrràébde hom. albumadditcalculum,

fie

eâ

depingensfomnià :

Àtfi pluresac

diver/œ

figu¬

rée,omnesferè

perfeiïè

delineatœ

fint,

m

bac

contin-C20

qityjbjritwexuniwcujusfy

impreßione

aliquid

re-iipient, & quidem plus velminuspro

diverjo

oc-cur_{jupartium carum.}

Etbocpaäo

chimerœ

&

i

UippoGrypbescomponuntur

in

eorum

inwpnatto¬

ne■,quivigilantes,quaßfomniant,

hoc

cjl-, qui

libéré

bue_{atfeilluc itavagart}

_fenunt

_pbantafiam

_(uamf

utne^per objecla externa

dißrabatur,

neep

ratio,

ne_gubernetur.

7. Ejusdem

farhiae

funt

infomnia,

quatenus curasse fpiritus

refpiciunt

i

diffe-runt autem plerusnqj

quoad

palpebras,

qu«

tempore infomniorum

claufae funt. Tempo¬

re autem fomniorum-. intervigilandum

p4e-rumqj apert*

funt.

Alias

congruunt

hatc

fomnia,quodfpiritus in

diflîmililibramine in

. utrisq* conftituti

funt,

qvomodo

auté

fomniis

vig. infomniaconveniant,

quoadjpiritus,hi£.

ceindicat Cart:in tradh dehomine.

lnfom-nia_{quodattinet,eadépendent partim}

_à

viinœqua-Ii, quam poßunt habereJpiritus ex

glandula

pine-* _ali

egredientes,partim ex

impreßionibus in

me¬

moria occurrentes> adeout nihil dißerant ab iis

ide'Uy qttas jupra diximm aliquando in eorum

i-t. maginatione fornuri, quivigilantes

ftbi /omnia

fingunt cogitatione (ua, nifi

quoi

imagines

qua

tempore (omniformantur■> multo

magis

diflinftß

ac vividœpoßfunt eße iis_qua

formantur

in vigiliai

cujus retratioeß,quod eadem vis magis

aperire

poßit tubuhs&,poros infervientes

ad

Jormandas

bas

(n)

bai _{imaginer, quando}partescerebri,quecire

um-fiant laxœ&nonamplitu teufteJunt,qua fiomner

fint tenfie,

Scdobfervandum

hicintelliginon

debere,quod omnibus ideis hominis vigilan. tftsfintvividioresideae iomni, fed tantum iis

quas homoTibi

fingit

dum vigilat. lit vigiliis enimaudimus, videmus Sementem maxime

intentam ina&iones noftras_{habemus,qnando}

phantafianon itainnobisvagatur, quare CK

PeLaF. in tra&. demente hum: Somn'tideai

rhulto_{levioresfiatuit,&non niCtumlras idearum}

Virilit, quœobjefta imprimuntgUndulœ vividiora

etc in_{Jonino. Sed quaeinfcmno nobisobver-*}

(ântur,citrauiiumexamen_{acciperefolemus5}

tbfolutotarnen_{chylociarioranobis apparent}

vifà. InfömniumautivvTn/icvante

concodHo-nem> a._{poflt evenit, hoç adetenjua,,}

ilhid ad _{TyjfJtcwnKot refcrcur. Infiomoiumfie}

cum _{çontrahanturprimo oculi,crrabundi}

va-gancurfen(us,nec quieti fecompofuejfunr>:fèct

farrago çfl _{phawafmatumdccogicationumu,*}

quaeàfomnoquemabftinent,quare yeteribus

vigiiiam fignifiçavit infiornnia 8c vocabatur

O.îHî.Iofcï» Sic monftratAttemid.

difieren-tiam _{infomnii 8c cvètpx,}

luvit;

$

Civm/tü

_fiadpéçei,

_cvpGe'Çqxs

t« 1,

wifawrikcpftèfydvtcov.tûùq toùvcvtoùvyid.Autr

oWf^^,.haber

fusurorupraeiidfionem, £?u7m~

■r- ov- veronon, fed cymatile efi. _{Summa itaq>}

fdmniorutnconfifticinveroaurin fallo,quae

ScHotnerifuit lententia,cutnduasfinxitpor.

«as,unamcorneam,_{per quam verafomnia acl}

hominesemkterentur,alteram_cburneam,per

quamederenturfalla. Qvod Virgilius^neid.

^ 6,ad fin.hifce verficulis _{comprchendit.} Sunt_{çeminœ(ommpart£,quamm alterafertur}

Cornea» _quaveritfacilis datur exitus umbris:

Alteracandenti_{perfeäanitenselephanto :} Sed_{faljaadcœlum mitmnt infomniamanet* r}

Cap.

m.

.

De Çommercio

Sc

Inter-pretatione

Somniorum,

, . .

C-{COmnia Brutis quoqi communiaelîè tam

Oratio _{quam experientia teftancur. Nam-#} quod Homoea, quaefomniat, loquelavel

ge-ftibus_{aliisqj affedfibusin fomno}

indicat,per-cipimusetiambruta fuo modo facerejconfiât

enimcaneslatrare in fomno, _{equos hinnire,}

avesvocem_{fiebere) 6cinterdum decidere}

à-îocoubi fcderunt. SicGalli interdum info¬

mno valde_{vociferantur,}cumfubito aliquae

i-înagines. eis in fomno oceurrunt. Unde fi

j quaeratur curGalli (tara nodli* tempore

04>

gcrgifcantur &canant,

dicimus

idfreri;

ex

vi;

nativifuitemperament! (quod

praecahdum

eft

. &facilem_{digeftiqneniciborum excirat ) uc} çircamediam no&em ei ordinarie fblvantur

fenfus,_{eodemq,temporea}

_{Phantafiae proprio}

inftin#u cantusôç alarijim plaufus

oriatut;-Somnia_{deniqj ad omnja anirnalia}

_eatenusfe

cxtendunt,quatenuscerebroà (ummo

Archi-

^

tetfto _{donacaaçpraeditafunt,quod iiinuit}

Ari-ftoteles 1,_{4. de Hilb animalium, somtiiare.}

inquit: nonfalunihommes, (ed etiamequos&ca¬

nesy&boves._palameß,_4t%etiamoves&_capras,

fcnifeonine genusquadrupedum, déclarantidca

nes_(uolatratu. &c. Quod_aucemSpiritusani*

maiesinillis,_{ibmniaproducant,nosintrepide_}

aftèrimus. Licethqminem_plusquamccete- |

ra animantia ïbraniare autumemus, _atqve id

fecundum argumenta modoCit. Aut. 2.Plus

Jomniat homosOuiaUlimagna expartetenuiores

halitus in cerebrum mittunt. 2. Btacutiores&ad:

operandupromptiores habent internosjenfus.Ho- ,

minietiamex fubtilioribus_{negotiisquae tran-} !i

(igitfomniapiuranafci

quam brutis, adftruerc.

nontimem*.SomnusÂ:_{vigiliaeftafFe&io}

fem-tientisfacultatis& iênfu3,ut_loquitur

Mag.Er-goquoq;eft communisanimo &çorpori. Ex

quibus illud confèdiarium colligitur, KuUum

inanimatum_{corpusdormire&vigilare.}

_Sola

_au« ^em,ôcquideju omnia anirnalia

viciflitudine

j

M)

iftaibmni&_{vigiliaegaudentjPlantac enimnon,}

dprmiunt, quia fe»fucarent.Undepatetnon.

dormire necfomniare nifianimata.

Ariftote-les infantibus_{&editisnuperinluçem}

_fomnia

npntribuir,nec nifi adannumartatis quartum, vel_{q iiimumeveéiis ea vendicat: Sed hoc}

rc-pugnatvcrirati, cum videamus infbmno in¬

fames _{fpeciem aliquando pracberc mammas}

nutriçis &lacfugentium,aliquando eciam in

fbmnoad rilum_{genasôcoscomponere,adfie-,}

tumetiam Si _{lachrymas interdum erumpunc}

qupdfomniumexcitât. Additautcm denium

de _{hominibus, qvi tpto vit* fpatio non}

fo-mniarunt; Quibustarnen cum eispiocefïuar¬

tansfomnium_{accidiiler, habitus corporisvei}

in mortem,velin _{segritudinem fuit mutatus,} veritas tn.affertionis meae _{patetjSe quianatu¬}

ranuilianimanti voluit elfe noyerça,brutade.

hifee quoq?participant,qopdexpertumelfex

fênfibus, quibus tam internisquamexternis

gaudent arqiaçhomincs, Si interdum quoqi accuratioribus.

2 Somniorumvarieras arq$

conve-nientiain_{fuperioribus monflrataeif,ubiin}

fpe-ciedeiilisrationemhabuimusj_{jamveroingé¬}

néré _{refpeftu habito temporis}

_{conditionisq,}

deinterpretatione illorum aliqua proferre in

aniipum induxirous.

_Jofçph

_{primus fuit}

fomniorum _{interpres $ teftimonio S. S*.}

oo

deeo fie_{juft. Üb.$<5. Minimusœtateinierfr}

a*

tres _{Jofeph fuit: cujus excellens Ingenium verni .}

fraires, clam interceptumperegrinis mercatoribus

vendiderunt. A_{qu'tbusdeportatus'inJEgyptum,cïi} magicas ibïartesfolertiingeniopercepijfei, brevs

ipfiregi percbârus fuit. Nam&prodigiorum fa•

gaciffimuserat, (omniorumprimus

intelligemi-*mcondidit_{; divint/'«rà humant^ ei}

inco-gn'ttum videbatur,rföteo «/ _ßerilitatem

agro-fum antemultosannos_{providerit:perijfetfcomntt}

/Egyptusfante nift monitu ejusrexediäo jervariper

multos annos_{frugesiußifjet: tantaque experi¬}

ment-a _{ejusfuerunt, ut nonab bominejedaDeo}

refponja dari viderentttr* Hane interpretatio¬

nen)Deiinftindluiadfcribit_{Jofeph.Gen.c.41.}

Se vendicànda eidem tam malarum _quanta

bonarumrerumdeclaratio,_quodexhoc

Pha-raonisvidereeft. Somniaautemde

_quibus

agc-fenoftri eil inftituti> naturalia> faepe _nos in

fomno_{terrent,quandomala impendentia}

effu-gereveliniusÔc nonpofTumus, velatrociarto*

bisvila_{contingunt. Somniorum tum}

hyper-phyficorum,rum phyficorum definitio

uni-verfalis eft,indicarevelnonindicare ;

Indi-CantiaTunt_{Speculatira ScAllegorica,non}

in-dicantiafiint fcmnia aniinalia, Fanatica& in¬

fomnia.

§. 3. Defomniisvarice variorumfunt

fententijeSe_{feripta divifioriesqivanac,nos au- <}

(*7)

temin unum _{genusomnia redigipoflefub}

tt-tulo fomniorum_{naturalium exiftimamus,}

6-tiscerti,nullafomnia_{nobis evenire, nifi}

natu-ralib9 ex _{caufis,proroilIi}

memoresfpeculativa

& _{allegorica per exempla quadam deferre}

o-,

pers videtur pretium. _{Specuiativum tale}

c-ratilludN.Noforis_{Dan.4&Belthafàris}

Dan.^,

quiipfijfibiperpiciem _{profpexerunt.}Taleerat

illud_{Aftyagis Juft.lib.i.c.4. Ex Ciceronis üb«}

deDiv.i,mémorisé

_{proditurhujusmodi}

_fomni

umrarum.ubi _{loquiturdeArcadibus. Similis}

ter _eleganter

defcribit SchefTinmem.deIn,

gerdisReginsSveciae fomnio_{fpeculativo. Et«} jamnum in hominum eilmemoria _{cafùs Pa¬}

rtonsinPatria noftra_venerandi,

cujusnome*

nunc _{reticeo, qui}

per quietem barbarn Tibi a«

vulfamvidit, Et_{primo mane hoc lômniun*}

uxori_{narraturus,batbam}

manu_amplexuseft *

qusftatim_{intégra defluxitSc}manum lequcba-tur,_{vixitqj deinde}

per totumvir«_tempus

gla-ber, _{Speculativa etiam funt fomnia}

quandt* quisutihtatem&_commodum

provideritpro¬

prium vel alienum, _{quäleeratillud Pincernae}

Gen.40. _jofephiSc

Magorum

Matt.z. Philip-pi,exÇurt. Üb. 1. _{Alex. Magni}

Cic.üb.zdi_v«,

«Sc _hujus

gencris alia.

_{Aliegoricanoncam}

cla-re.oftendunt _{lignificationçm luain, Ted}

funç intricatiora. Veiuc vifus eil _quispiamfe

de-çoliariSc _uioûyôç

çomigitpatrem

_ipüus

_vira

Û3;

decedere^qvierat

alter

ipfe,&

dicit Artçmïd»

Oitkj._{3 eçj%cijm}

_TvCpfevcdç.

_Texvoig

ohiÖpov

J

yjq 'gv%i ru

iiïcvtt ayjfxaivei.

Hujusmodi erat

ijlud _jmperatoris

_cujusdam

_exccrçitus,

_cujus

nientionem facit Artem: Quivifits efl fibi in

tnachœra_{[liafcriptas ejfetresliterasGrœcasI.K. ©.}

gerebaturautembellumJudaicum

inÇyrene,^

is

qui [omnium viditfort/ter(egerens,inhelloviclor

i

evaßt)_{at%hoceratquod diximus,per}

_l,

_emm

Ju-dceis,per K.vero(Syrenetsper©. morsh.e. ®ctva-r(^> ßgnißcabatur.ejusdem(cntentiae

eftAlex,

Mag,ibid,apudArtemid.

I.4.

c.z6.

memora-tum_,,

§, 4, Extemperamentinaturaac

indo-le,Somniorum MelanchoIicorum,Cholerico-rum,Sangvineorum Sc

Phlegmaticorum

tluic

çrigo,quaelomma maxime

luntnaturalia,cum

êx hifce Medici _{cognofcant & dijudicent}

af-fedliopes _{corporis&temperamentum,}

mor-bosq* acgrotantium_,, Nam ut

vult

Mag»

Semper hœc fomnia hiunori dominant! analoga

tumj cum ii qtiosMelancholia infeflat,jomnißtit

trißia,utfunera,caltginem,tenebras. Quiflava

)

lile redundant, cruenta _{heilig& incendii plena, j}

[angineijuctinda, Pituitoß ignava,aqvofa,

nata-tiones &_{pluvtamj & id} genus alia.

Uiterius

animalia dicunturfomnia, quae vana.öc

nihil

nifi diurna facta acpatrata redintegrant in

mnôycuifavet ôc aftipuiatur Mag.

hi(ce:Nani

ut_iupra monftravijCjùl

ardenter

amant,freqvë-terfomniantamores,avarus fomniat

pecuni-as,negotiationes ertiptiones

&

venditiones

_:

luxuriofusmulierumconviclum &coiloquiä:

pifcator fomniatmaria

ffiimina:

Venator

ne-mora, montes ôc feras: Milestubaru m

foni-tus vulnera cœdes, ôc fie in aiiis. Hincitaeå

Theoeriri verfus de _pifcàtore:

nczçzz HVûùV a07(@p> fsLCU/TiVSHZj' V~ctyüi\

hoc cil; Sornnia, tuncla catiumpanes,ego{orrinib

pifeem.

Inter Sômnia Naturalis ôc fopernaturalis

non alia eft diffërentia,_{quam circa}

eorumef-fedura ôc _{fignificationem > conveniunt air-,}

tem _quôàd caulâs efficientes

iiiterdum

ôc in¬ ternasnaturales. _{Suntcp hacc} fomnià ct.ncdà

non

arg uenda falfitatis, cumexiis

morbi

in¬

terni _{isepe praecognofcantùr ex}

_{humore in.}

terno, _{aptovel rudi,}quieft caula

morborurft

deratio valctudinis; licetetiam fomtiia hsec

majoriex partein

nihilum

abeunt}praelêrtim

naturalisvelmixta:interdumramencifedum

forciunuirnohnulla,uc ehim qui torurii dierh

ludic,a/iquando lucrat.ur,quiauteft in prover^

biô: Si_{(cepejacias aliud aliasiecéru,ïta}

_{fit» tit'ê}

ïnulris iomniishonnulla interdumVera éva¬

dant. Cavendumvçrôutfomnianôn fuper-fticiofe, fodtahtûm valetudinis confervandic

vet rtiofütn _{cöjrigendorum caufå rtorantufi}

_]

Naturalia quae expraecericis ormfumunc, fri-

*i

vola funtuc roixcavel naturalis i fiuntenim i

ex_{fpeciebüs in phantafia refèrvatis,&interdiu}

agitacis, 8cad ahquem vehementem concica- (

tumqi animi affeitum & perturbationem*a*

morem fc*_{fpem metumq$<Sc odium} icqvun-tur. De _{quibusnonelf tpynong ut docct}

Magirus. Difpolitionem fpirituuminhifceut

in aliis,ex_{prioribus colligereeft> idearurru}

autem _{qualitateminhifce fömniis8c faifis i*}

maginationibus £ïcindicare voluic Cartefius*

in tract,de homins. _{Qua decaujaetiam,ßförtå}

aäio_{objeclialicujus quod [enfum ajjicit, tempore}

fomni ad cerebrumpoßitpertingere,illaeandenU

quamtemporevigiliœideamib'tnon_pormab'tty

fed

quandam aliammagtsnotabilem acmaqu jenfibi-lem♦ _{Utfxpe inlomno übtculex nospunçiu i*}

üugladq nosptinqifomniatnm} übttotocorpore

fatutcäi nonfumw,omninonudosnosejfeimagi*

namun&ubi_{Jumttsphts fattsteäißraeulu,m}

ort-tenosobrui_{putamus♦ Oinnia autemfamnia}

antedigellionem cibi fumpti vel nihil

(ignifi-cant, aur de _{praecerius,iniplo vero} digeilio-nis_{temporepr.xlènciaimuentur&Cantùojjpea*}

poli complétant digeftionem de futuris

indi-canr,quxiomnialunthyperphyficaplcrumq}

6c_{fpeculativa,quare hxc fomniaà nonnuliis}

vocacurfœtura cœleiUs_{genii,item materpro- i}

oo

I

vida & Numen

fublunare

propterea

? _{quod futura Se (êcreta révélant}

, tunc

Icnim

vigilandum

clarioribus

quod

ferc ideis

concipimus

ac

apparer,

inter

qvadere ira DelaF. innot: ad Carc:Tradh de

1

homine: _{Aliqvandotarnen&prtecipuè}

tempore

tnattuino, _{q yandocb) Iicoclioferetotaeflab[olu~}

ta,_{glandtilafyincipiensreplert}

fpiriiibiis,objecun-datjaciliuivoluntatibns anima,nosratioeinarnut

tam_{perfeäe, q va m vixpoßemus vigilantes,}

tum

enim_{limpidus fit fangvis&fpiricus}

puri»fen* fusq;liberiSerecreati utobire_{poilintnegotia}

gravisacmomentolä_{qvodvaporesantea}

pro-hibucre.

§, u Tempus fomniisidoneumvarii

varie_{definiunt: Ariftoteles}

fomniari phtrimum

wca_{œquinottium Vernum&autumnum tradit.} cum _{quo eonlentit Plin. I.24.}

c. 4. (£$

Diel Traume umb Den unD _{dpetibfl ex} hac _{opinionenon longedifeeditAchmes in} Tua_{oneirocritica,qui}

tempusaccuratius

de-norac, Iic itacucns : _{Aliaper seßatem,attaque}

hiberne temporepromenda interpretatio. Aliter

flatuendumid_{temporis, q»umdies incrementum}

fumit, aliter > _qvum dimumitur. _{Aliter luna}

crefeente,acrurjasaliter eademdécrémenté. ai'tx

denifyvi(aceleriter eventttraindicant, alia tarde.

Ratio_{habenda quoq,}

efl borarum,quibus vija eow

tinguni'•> _{quœdamenimhorcead aliquotmenfmm,}

que-.

00

quœdam ad aliquot annorum proçrejfum

eyéh-tumincluant. Sedde hocplura apud eundem

Aue: _{qvi eciamaddit: qvodaliä de regis} per-fonàTic_{interpretatiodeqi plebeis alia:}

_{alia de}

agricoiaÔc alia de milite,

alia de magnaturii

■aliqùo,

iScalia

de iriope.

Judicium

deviris

à-fiud,âcaliudde fœminiçinqvolibet fui ftatii,

ldc _{puerô ôc jùvene}

_aliud

_{, ôc}

_{aliud de fené*}

Quae autem fomnia adRegesôc curulia fpe-ctant,ea adunum diemvelduosvel tres vel ad _ipfum

_illum

_diem

_refpondet

_eventus,

ali-quandofub

àuroram,

indubitatae

autem

veri-tatis _{Principum fomnia}

_{efïè oftëndit}

_Art.

1.

_i.

c. t. Oportetôcfomniajudicarc,

quändoq,

à_principio

_ad

_{finem refpeclum}

_{habenteinter¬}

prète,

ubivid.

diïïbiutae fuerint

interfe

fpa-culationes, _{quandoqietiam}

_àfinèàd

principi-um, namutvultArt.l.i.c.12: içi

$

orsyj

etq-roTiAs'ç âcpàfsç _{c y}

nèy ctoivtTvv,

'oje

$79 rsfeçTKV

çùpXW» Aliàs fi

_non

nifi

_pars

ioinniiobfervaretur,nunqvameohacrens dari

poilet

interpretatio,fedc]vando

memoria

fug-geritvifa,

tacilior

fuerit

interpretatio,queriï-adinodum nomeii alicujus _rei invenire

fem-per non

pofTum

,

cognita

litera initiàli

aut

media, nifi deexterascognitàs habco, ôc

fie

cum literainitial! cortftruo, ôcad

c'ompofi-tum _redigö:

vel

fi_rem

aliam

in memoria

de«

fixamhabeo, ôcejusdu&uinignotàenotitiam

CîO

furtum ineurro. Sic autemauthenticus

qui-I dam autprprodic_{: Si}quid in

dietômnii quis

obiitus fit cxtranci 8c _magna

fignificatio-nis,fricct ftbi _{capucretrorfum,}

_{ubi cfl: virtus}

memoria,Sctumcumpraejudicationis

auxilio

facile eritmemor. Si a.dormie

ndoquistö-mniaverit _{quid valoris magni,}

_{8c cupit}

_(cire

i _{quidfignificatjconfeftim furgat &}

illudnoter»

aucnondormiatplus fuper latus,

fuper

quod

fomniavit,&tumrecordabitur indie,nifi

mul-tafomnia_videritlonga

dormitatione.Somni-orum aliud eft verumaliud falfüm,utante*

fubinde monftratumeft, aliudnihil

nifiphan-tafiam

fignificat-6, Quaecunque

interdiu

eonftqvun-tur,idin_prima

_{vifionc fomnii}

evenit.Qu*cun-quev.nonconfcquntur

interdiu,ea

iplä

neque

in fomnii _{primavifionc eveniunt.}

_{Qua for¬}

mula_{loquendi utitur}

_Artemid:

_};4.C.6j.ut

_r.

exfomniis_{cognkiohauriaturpraeter}

_id,quo

_i

Cic:Lib,i. de divin:6o> ita docetNicephorus ininterpetamcnco

fiioalphabctico:

A^£

TrÇdûTcàV

n&f

nztS-uv

%

xâitictç»

Kcà

_{iïctxçvcfîçsvctjrov}

_{C%.TCMOflfLOLTM}

'Ev%uç

6r&7rifjL7ruv

tj^'oAyç

iijç

xtt^cH

Kcù

_xiçctç

_{citpum tS}

_®é«*&

_ê^arcmi

Ôn«rCscvsriw ûç ßaorisvsvnti

Ü4}

Sic enimvidebisdilacidc Sc_{expeditc ; cul}

4

Jnfömniorunt umbro&s

imagines. car

Ealfå infomniaventris_{paritfaburira- for}

Ethelucüsexnimio meri_{potu. ipf}

'

Etcurarum _{caligo& mentiumnebulae- dci} Somnià _{qüaedam gaudiurti vel triftitiam op}

fignificant, queedam paupcrtatem vel divi* b©

tias, lucrüm vel damntim _{fignificant,' gei}

tnorbos vel _{fonitatem, bellum vel pa* qu}

Cem, quaedammortemvelvitâm fignificant, po

quaedam laboremvel requiemScc, Sicplorarc inc

ihlomno_{gaudiumfignificat.Riderein}

_fomno

_ip(

lucrum_{fignificatScfc»rtunam,vellccurrereSc de} nonpofie,damnum 3cimpedimentum figni- tes

ficat. Montern afccndereinfomnofibi vide- fce

re,vim in _{negotiis arguit. Praecipitiolapfiuna. fig}

eile, calamitoiamfortem_{fignificat-Ignisaethe- m<}

tiusomnibus bonus eftin iomnovidere,item _qu

tifualis, modicus,purus,bonus eft,immodi- pri

çum v. &multumvideremalumeft,utdocet tui

Arremid.Viventemfe_{propriecremari Sccom- qu}

buri_{rid.'Juyenibpcalamitates irrationabiles& cu}

concupifcentias amatorias fignificatiaegrotis rel

fahitem. _{Jncendium vidcre malum, parietcs Mi}

a. non collabi bonum _eil, DernesamittereSc Sc

Nuptiasfomniare,ut plurimum funeraScmor¬

tem

_fignif:

_Sol

_{conlpôclus fempcr nifi}

_{in tra}