D. D.
IN
ACTA
APOSTOL.,
HORUMQUE
S V E CIC A M
METAPHRASIN,
Exercltatio VI.
QUAM,
VENIA SUMME VEN. FACULT. THEOL.
IN RF.G. ACA1). UPSAL.
PRJESIDE
v1r0 max. rever. ac celeberr ,
MAG.
JOHANNE
J.AMNELL,
S. Theol. PROI'ESSORE Reg. et Ord.
IN AUDIT. MAI. CAROL. IV |UN. MDCCLXIII.
publicö c0mmit71t examini
alumnus fkfndahl1anus,
ADOLPHUS W. ADDE,
tVESTMANNUS.
H. P. M. S.
U P S A L I £
S:B R M:tis
MAGNvE fidei viro,
REVERENDISSIMO DOMINO
DOCT.
LAURENTIO BENZELSTIERNA.
DIOECESEOS AROSIENS1S EPISCOPO,
VEN. CONSISTOR1I PR/ESIDL,
FT
GYMNÅSir REG II SCHOLARUM<y;E EPHORO
EMINENTISSIMO,
MAECEJSÅTI OPTIMO.
«es-
yh to- p "inty xb jbo «iwra
1;od \ir\y n*7 "pon mi -puwo "rui 00
dyi^m uan nN Gnidit run -"par
m nn aina mVob rniaji b Vtt ntm
ow.
örn nx nrwfa mx3x rpt w uix
i—hej ini npm it "wxi u pi3
TM/nVi Tss?~>ur> vbx nu ddii1? nun
rxi ipbn nx niT 3iin xl Px Tnuin
^xids/ nnn to 3x uV ni? u mim Vart
tl-x y"ixn 1x lnividdi 1x1x22 7'iin iwx
n3xyD unom ux \nx nnn- inxin
upj/ nnnu ul br\d? ijiddd n33ni un1?
1£®1 U3 D'131 pp ui -nnou/ 1J1TXT
7« "di mirp xVi ujx u/j u pVnn
pl Dxcn xV Tpn d^Vw u u mi3i
;—ixji^ itrx nun map xli msti nnsx
■pxjp nx tpxnn iutmn> dV ntr13 paj
ipaVi 3;iii1 uviVxt33 nx Tarn1? nlimn
•7533 limn rann pu x»x pxn nx
pux -nd3n nulrn duiI idVo nnx d3n
nnx pico pxn xti pin xl u nnx
'DmiT 131 D1J3/ "?3 p TDDD pnX xV U
ux Djiy uix 71 in' xj 1x p bm pl
udV luna tixt xV tion diud ypxho
nu mamu/ papn ni 'VisVa 7V31 dim
nxim
nVm jiyo xhaprw an wpai miru yhv bvbi *^JS7 nru m1? n? up ptp Y?n nuin irotp puDtP pinw n^na
rvuutnüi OY?IP nun "pwiPi "pnn1?
dVip "in nnru nujw iyittumi dtiemd
REVEREND1SSIMI
NOMINIS TUI
Ciiltor devotiffifnus,
ADOLPH. W. ADDE.
VIRO. AMPLISSIMO.
REI. METALL. PATRONO.
Dom. ADOLPHO. SAM.
EDMA N.
NUTRITIO. OPTIME. DE. ME. PROMERITO.
Cujus. Indulgendae. Singulare
Ut. Mea. Cunfta.
Sic. Exoptatam.
Literarii. Hujus. Speciminis. Edendu Opportunitatem. Refero. Acccptam.
Gratiffimus. Reddo. Quod, Suum. Eft.
Chartaceum. Ifthoc. Offerens. Munufculunr»
Cujus. Ut. PofTim. Effe. Dator.
Dedit. Tand. PATRONI. Liberalitas.
Ego. Vero. Dum. Vixero.
Favendtfimum. EVERGETAM.
Cum. Leaiff.Divinae. CONJUGE. DOMOque. Honoratifi:
Commcndabo. Curae. Cuftodiaequc.
NOMINIS.
Nunquam. Satis. Mihi. ColendL
Pius. Cu/tor. Et. IndefeßitSr ADOLPH. W. ADDE.
KYRKOHERDEN
I Lillkyrka och Boglöfa Förfamlingar,
VÅLÅREVÖRDiGE och HÖGLÄRDE
HERR ADOLPH ADDE,
Min Högtårade K. Far-Broder.
HÄRADS-BOKHÅLLAREN,
HÖGAKTAD
Herr WILHELM ADDE,
Min Högtårade K. Fader.
COMMINISTERN
Vid Kalmars Forfämling, ÄREVÖRDIGE och
HERR JOHAN WI G G,
Min Högtårade K. Far-Broder.
JagDockDåefterjagfettonfkanfårtackfamtnamnafer Dem,denbroft
glada
fomjagdagen
ftorreFaderslyfa,
vårdnadhjertan hyfabår,:Ån yttras kan i ord ; for ymnigt åmnet år.
T gjort mig mera godt, ån jag "kan värdigt prifa;
Jag kanner ftorfe plikt, ån defla rader vila.
Mkt hopp år ftålldt till Den, fom allt i händer har:
Er tid Han gore rik på många fålla dar!
Mina Hogtårada K. Far-Broders och Faders
Ödmjukaße tjenare,
och lydigße Son,
ADOLPH. W. ADDE.
a x&f n.
ACTOR. CAP. II,
* Comm. 12-
fchavro 7ravTfff rcq äwnoQxvd) SU. Och for- fkräckte tbe fig alle, och förundrade fig. Con-
vertit hxc Nöfter, ac (i exftaret: s^ketvro Je
7tctvTss h&i eBocv/Jcce^cv- qucc verba leguntur lu-
pra, comm. 7 huj. cap. Neque immerito vi(umeft in-
terpreti, commate 12, pofteaquam -intercefierat oratio direkta obftupefadtorum hominum , mutuo (efe adlo-
quentium, repeti initium pracedentis comm. 7; ita
qiuidem, ut, quod ad (enfum, per quam (int adfinia, &
eumdem ferme animi adfe£1um beic exprimant, ro i£l- stxaSocij6 ro Soovjjtcc&v, ro å)cc7:oae7v, itemque, quod comm.
fcriptum erat, ro cvyxyve&oci. At, qvum fic tarnen ifthaec omni ex parte fynonyma non fint, reddi mali¬
mus noflrum hunc locum: Och the for[krachtes (forfä- raider, häpnade) alle, och voro tvebogfe. (i tvifvefsmäL)
Favent nobis Syras interpres, ab IMMAN. TREMEL- LIO Latine redditus, & JEthiops; ringlus, qui habet :
amdI HF.OD. BF.ZAwer c in doubt:& (Daunscct., quiitidemper bafitationem,tvivlede.) deniqueflutttta-
tionem animi, anxiamve diihitationem, ro HiccTToqdiv h. 1.
exponunt. (Cfr. Act. X. 17. &Luc. XXIV. 4.) Nec ve- ro alia interpretatio verbi Grtcci locum habet Luc. IX.
*1, fq. ubi Herodes Tetrarcha, variis variorum, deper-
H fona
A£toi\ II. 12.
fona Chrifti, rumoribus ac judiciis turbatus, >
i.e. uti re£te transferunt BEZA & SCHÖPFTEGENIUS,
ambigebaty bcefitabat; quorum ille adjicit in margine no-
tam: quafi perplcxas impeditus in lato tenebatur , iit
exitum von inveniret: ancipitis confilii, Er1 animi dubiusr
erat. &c. Hinc Anglas Danusque interpretes: be was perplexed; hand tvivlede: pro quo quodhabet SVECUS,
honom begynte mi'ßhaga, alienius eft ab illius loci (enfu,
quem fatis ipfe prodit contextus, fubjunctis rationibus»
cur dubius Herodes haderit atque anceps. Utpote, au-
dita rerum a Chrifto geftarum fama, ?hr\7tb<>ei , J<a rc
Hyea&xi v7io tivoov» cr/ - - V7rb rivoov Je, ort - - aAAaiv
Je, ort a. r. A. (h. e. eo, quod alii redivivum Johan¬
vem Bapt., alii Eliam , demum e prophetis quemquan*
alii e(Je eum prccdicarent.) Itaque incertus Herodes, is-
que pariter curiofus, interrogat: Tis i~tv érosy. comni.
9. haut (ecus, atque ci hcnrofövres Actor.h.l. exclamant:
Tl dv S>'Aci t8to Lva/! ) Plerique reddunt hxc inter¬
rogative. Quia vero non exfiat S-eAe;, fed StAor, quod
pendet ab adjeclo «v JWnx&j, videri pollit non tarra
erotema efle, quam potius exclamatio dubitantium pa¬
riter & obihipefcentium hominum, y.xrcc /u^/jovv pro-
lata; id quod aperit praemiilum Klyovres. Licet anterra
pleonafticam heic adefle circumlocutionem verbi fab-
ßantiviy profanis etjam Gracis ufitatamr facile largia-
mur; ita quiderrr, ut fenfus idernfit, ac fi fcriptum fö¬
ret: tI ctv eirj t&to. (hvad mande thetta vara! vel, flpo.
tentialem particnlanTapertius exprimere velis, hvad kan
thetta varal J. AM. COMEN10 : quid hoc ejje po(fit l
Cfr. A£\. X. 17.) neutiquam tarnen repugnabimusb.LLE-
THERO , Sveco Danoque, qui, finente id lingvarum
(darum genio, haut fine elegantia prefle reddunt: IVusr
wil das werden? Hvad mana thetta vilja vara? Hvadvil
dette vcere? (Quid hociibi velit! quid hoc reiefHj Ne-
Aulor. IT. i2. 13. 57
que erit necefliim, Variante vocum forma, fedhautdis-
parem pariente fenfum, convertere .- Huru nia tbetta.
kunna fke? etjamfi t/ vice rä 71Zs> ( Luc. I. 62. 1 Cor.
VII. 16.) é&éÄsiv pro $vvoca$cct, (Matth. II. 18Q etvcci pro
yivecrScct, (Luc. 1. 34. Matth. XXIV. 3.) occurrere non diffitemur. A noflro illo loco non alienumefl velero- tematmv sroc/xßvibevtwv, (do&rina pariterac miraculo Chri*
fti obßupefa&orum,) av^rjrevvroov 7rqos dvrsc, ngy Åsycvrav
Ti kt T8T0; Marc. I. 27. vel, quod omnium proxime
huc fefe refert, Arhenienfium <piÅcxcctvav de Paulina praedicatione effatum , (illud vero citra ifuryrtv prola-
tum,) Acl. XVII. 20. y\bövat^ inquiunt, ti av
BiKci TuvTd tnetu Quod verO ad ipfamrern adtinet, ir-
rilorum nosdocet exemplum, ca;cutire humanamratio-
nem fibi reliclam, ferenda de rebus Divinis &fuperna-
turalibus fententia; jus fibi arrogantem; nec vero uilum
tantum eile miraculum, tantumve omnipotentia; pari-
ter ac gratis Div. documentum, cuinon aufit obtrecla-
re impietas , in calumnias ingeniola. Quin immo hi petulantis ingenii homines plane non ufi fuerunt natu- rali ratione fua, quando, qua;compererant, potioni tri-
buunt inebrianti. Quis enim fanus flatuerit, quemquam immoderato ufui rev yXs-uxns acceptamreferre pofle dex-
teritatem alienis loquendi lingvis, quarumanteaignarus
idemfuerat? Maluille videntur audaculi cavillatores, ab-
fonum &iniqvum dere, fupra captum ipforum pofita,
quam nullum, ferre judicium.
Comm. 13. ETeqci åt x. r. A.) Ochfomli^e &c. Mal¬
lemus, ad exemplum interpretum, quos viclimus, tan¬
tum non omnium: Men andre &c. ut luculentius pate- Icat, qua;fithei: loci, exceptio, conjun&a cum oppofitio-
nequadam tum yJKtva^cvroov, comm. 13. {tfj.7iaiv.Tav,Jub~
fannatorum,) ad rk avfycts evAaße7c, (comm. 5.) qui
hfctaiv atque admirationem, (comm. 7.) hinc reveren-
II 2 tlx
58 Affcor. II. 13. f
tixplenam, (comm. 11.J) illinc cum dubitatione con- flictantem, (comm. 12.) mutuo prodiderant adloquioT quod LUCAS prarmifit.. Ceteroquide illud, inferviens
transitioni> cum alias fubinde, tum initio commatis 12, liberius meliusque per och a SV. ioterpr.., quam qui-
dem a rec. Dano per men, redditum, jam ante merito
vindicavit auctor Exerc. IV in Acta Apoft. p. 43. fq.
Or;,) quod Gr. lingvee genius t:Aecm^wus admittie
ante recitata verba alterius, qui loquens introduckur,
(cfr. Acl. V. 25. VL 11. 14. &c.) jurefuo fuaeque lingvx
Noller interpres pratermifit. At vulgata Latina, quo- ties, in hac fcribendi formaT cn exponitur qitodCquiay
Interpretern arguit, vel Grxcitatis minus gnarum , vel
faltimLatinitatis incuriofum : id quod, BUDAEO prrce-
unte, dudum momiitSTEPHANUS in Thefauro, T. IL
eol, 1513-
TXsvyxvs y.sjj.s^crjfu'é\ci hal.) SV. interpr, Tlieffe aro»
fulle ?7ied fött vin, h. e. fxz&ua&kVTsc , druckne; impro¬
prium phrafin iltam ad inebriatus referente pariter utra--
que lingva.. Fllipfin rS «c, vi cujus genitivum nojnims'
adfeifeit replendi verbum illud, 11t larciret Nofler,. ne-
celle erat. (Cfr. Exercit. IV. p. 42.) Nihil adeo eflJf
quod moneamus, nifi fortalle, ut reponatur: The aro
fulle af fott vin, pro:' Thejje (bvret non exftat) äroful¬
le med &c- *) Prceiit LUTH. Siefind voll ßtßes mein?\t
quem fequitur & Danas: fu/de af fod vihr. Sic vinum
dulce internretari nec dubitant TH. BF.ZA, TO- PRE-
C/EUS, ISIDOR. CLARIUS, GF WOLEG. WEDEL
LIUS , (in Exercitat.. Medico-Philolog. centur. 1 ,) E-
RASM, SCHMIDIUS, JO. CHR, WOLFIUS, CHR.
SCHORTT-
*). Vicifirm, uli demonflrativum illudpronomenex- fiat, in metapbrafi' etiam plene exhibeatur , oportet. Sic:
inffra , comm.. 16 , tcvtc hi , thetta år efferre mavelimy
quam cum SV. thet år.
Åclor. II. 13. 14.
SCHOETTGENIUS, ceteri, (Etprofefto a yhoxvs eft noftrum yhevKCs- quod HESYCHIUS & SUIDAS ex-
ponunt u7io^oiy\jicc ty<s ^ccipvÅrjc, 7rfiv tsoity]^y\^ i. quod ab
tiva deflillnt ante , quam calcetur. ) Ceteriim transfert
Anglus: full of nem mim, ac flvimitnrecens fit ro yhev-
xcs' quod vero alii complnres mufturnreddidere, quibus premit & pollicem JAC. ELSNERUS in Obf. Scrcr. ad
LL. Hiß. N. 71 quocum cfr DAN. HEINSIÜM in Sacr»
exerc. ad h. 1. Quia vero non pauci, qui reddunt mu-
flum, illud iplum reccns vinum exponere adfolent, (uti
fane mitflus Latinis eft novellus;) & dulcc idem eile, fa-
tentur cum VIRGII IO Georg. L, I v. 295. (quemad-
modum & mußeum dicitur dulce quodlibet;) videbuntur
bi facile, euni in modum, omnia tollere interpretatio-
num, modo didarum,- divortia, ita quidem, utdiver-
fis voculis res eadem defcripta arguatur. Quod reli-
qvum eld, nos, certius nihil definientes, rem hancce viris, tumnatura?,- tum populorum Orientis oeconomias
peritis, excutiendam ultro relinquimus.
Comm. 14. ZruSsk.) Stod up effert, cum LUTH.- aliisque, Nofter, ac ii eilet ccvajccr. Neque fiviplichmtx
pro compofitis, enallage rara eft. Immutari nolim; etil
non culpo interpretes,. qui ro ftare fimpliciter adhibent,.
nonblicetoverbafurgerfactumm.e. Prodit utrumque,, Petrum ßeti/fe, pu¬
A?,) in transitiom, varie reddens Nofter ac libere,.
& lleic quidem , in continuaca narratione, per Ta ex-
primens, (non aiiter, ac LUTH, Damtsque per Da,) laudem merebitur, ut qui genio atque ului fuce lingvar,
in törma nedendaruni inter fe periodorum aliquanao a Gra?<pa discrepantis, recle induliérit. Sic, quem TRE- MEfftdUS expreftic, Syrus h. 1. feriem narrationis per- texit ) reddendo: Et pofl bese &c. Locis aliis, pro re"
nata., a?quebene to At expofuit SVECUS Sä* Nu, Ock.
H 3, Cfr.
Ador. II. 14.
Cfr. Exerc. /. inA. A. p. 9. & Exerc. IV. p. 44. Vide-
licet, velmaxime variantem, variis in Jingvis,particula-
rum ufum feite ac prudenter obfervare,haut poftremum
eft fidi interpretis officium; cuinili fuerit factum fatis ,
coadiori metaphrafi & perfpicuitas deerit, & venuftas-
Tois evär/.oc.) SV. the elfva; in notiore loquendi for¬
mafupervacaneum ducens fupplere ellipfin, quam Syrtis
fupplet; itemque LUTH. Den eilffen (leinen mit-a-
poiteln.) Plena mentio fit cap. I. 26. rw hhyu u7io-
scXoöv quorum duodecimus ibi Matthias, noftro hoc loco
Petrus, intelligitur.
O; y.ocrle^aauArifu.) Bene SV. jf fom hon i
Jeruf. (Cfr. Exerc. Ill& IV inA. A. p. 28 & 44.)
Tfliv yvu^ov V00.) SV. Skall eder vitterligit vara.
Non male intemp.futuro; nifi torfanadcommodatius ad
alterum imperativum, proxime adhaerentem, converti
duxeris: vare eder vitterligit; (fequitur enim: och anavi-
mer &c.) quomodo efferunt LUTH. & plures alii. Vi¬
de etiam Exerc. III in A. A. I. 19. p. 27.
Koci SVOOrlaUaBs Tci $vfjiocTcc pa.) Optime SVECUS:
Och anammer min ord (& tequebene LUTH. låter mina
ord inga) i edor bron. Phralin ivoorlruaBt tu $r,(/.UTct , (h. e., SVIDA EIESYCHIOque interpretibus, dykare,
rj ilaoo t oo v ootuv yevi&ui 7iotY\auTe' iv rdis drlois $i%ecBe)
non alia circumlocutione explanat Sandill. Servator
atque illuftratLuc. IX. 44. ®hBe vpiis tis tu ütu vfxdcv
revs Xoycvs TcvTGvs' ubi adpolite cum LUTEI. SVECUS:
Fatter theßa orden uti (med) edor bron; (ac filcriptum
eflet iv tdis dal- quce prcepofitionum illarum perfrequens
ert: enallage, quae.gr. iis rus y.u^lusBsivui, Luc. XXI.
14. non eft aliud, quam Beivui iv rij yu^lu ocvrdv, 1.66.)
quam vero metaphrafin vix in melius mutat rec. DA-
NUS: Vender J edersören til dijje ord. Ot O'Gen. IV.
33. VDDK nJTXn reddiderunt svoorlauaBi fucv revsyovsXo-
Avftor. II. 14.15.16. Ct
ycvs- qua: quidem verba novum pondus adjieiuntpra:- cedentibus laowvccfioverf T?lp [VDtfif oty.äruré pcv rtjs(pocvrjs.)
ubi SV. Märkerj livadjag figer. Rurfus Ef. I.2. to sW
<r!£to&ctt9 vcrbo eidern Hebrao refpondens, Noder ex-
primit fatta med brotten ; ib i fimiliter, perJynonymiam, emphafeos plenam, antecedente rZ yo# & ap. revs o
cxKcueiv. Nempe non aliud ed Gnecum ivotriaxc&cct f quam percipere anribusy iisque propius quafi admotis, arredisve; adeoque haut dne aatentione. Quareper ad-
tendite Ador. h.1. reddit ex Syro TREMELLIUS; uti SVECO Genef. 1. c. ed märker, Cfr ad h. 1. Adr Reve- rendid. JO. GEZELIUM.
Conim. 15 & 16. Ov yoej - - bvret /ue$u8(TiV' tri yocg
elfcc rfiTY\ r. v\pffccs' ocKKd k- r. A.) Prius yocq per ty, poderius> haut dubie yariationis gratia, per ejter, (quo-
niam, fiqindem,) exponens il le Nofler, ceteros plerosque interpretum vel duces habet, Vel comites; fi discederis a Danoyqui 77;/reddit utrobique. Nobis exidimatur pofte-
rJus yd? eile ctinsKoyiMv, adeoque, ex vulgari more, ty (11am)commodereddi polfe. ("Quippefufpicionemebrietatis
PETRUS heic amovet eo, quod horam adhuc ede dicat
TJIdiet,h.e.,pronodra numerandi ratione,antemeridianam IXr illam quidem matutinisJudccorum in teinplo pre- eibus dicatam, quam confueverit antecedere jejunium,
non compotatio; id quod heic defedo die PentecoßesJu- daicte, quo Apodoli ceterique puriorum facrorum focil
convenerantin unum, vel maxime valebit.) Prius ve-
ro ydq non itidem ede videtur exponentis caujfam, fed adfevernntis potius; ita ut ra Jane f. profe&o Latinor.re-
fpondeat. Aperit illud ipfa feries orationis Petri; qui quidem exorfus comm. 14, & preefatus ea, qua: audito-
rum excitarent adtentionem , prox. commatibus non reddit rationem ante didorum, fed orationis (ux propo-
vit argumentum , idque dqpliciter: dicendo primum «
Actor. IT. 15. 16.
quid res non fit, comm. 15.idein, ex adverfo, quid fit,
comrn. 16,fq. Nony inquit, ebrii fuvt; (id quod, admifla quadam irctpev&het, confirmat excircumftantia temporis
matutini:) fed\ prophetico convenienter oraculo, donorum
Spiritus S. compotes faEti. Hie commatis 15 nexus eft cum
comm.16, fq.quorum ilhtd negativam propofitionem, heec
adfirmativam continent, luculenta cum oppofitione, quam
more (üo arguunt 8k Sc oiKKoi. Nequealius eft u{\\sparti-
cula Act.XVI.37.informa elliptica Ou yoi^{yhoiro')i-
tem, in interrogatione,Act. XIX. 35. Tis yd<> fen ctvSqu-
ttüs, os 8 ymoouKst'y (Ii. e., citra efoorrjor/v, nemoJane eft ,
quinon novit.) AddeJob. IX. 30. See. Itaquenoftro hoc lo-
co non minus, quamAct. XVI.37., ubi 8 adnexum ha¬
bet , negationi pondus accedit; ut Svetice queas ef.
ferre: Sannerligen icke. [ingalunda.) Sic paftim quoque
apud Gr. auctores profanos ITAP, invariis dicendi for-
mis, nativam, i. e. caußaleni vimfuam amittit. Exern- pla, poft BUD/FUM, vel ex Homero dedit H. STE-
PHANUS; cui addefis FR. VIGERUM de idiotilm. Gr.
p. 345. 386, fq. Sc M- DEVARIUM de Gr. partic.p. 20.
81. 87- 277.
Comm. 16. Eiqvj/Jihov.) SV. Sagdt. Neque opus erit,
ad exemplum b. LUTH. aliorumque,Cubmtueveforrut-
fagdt; (ac Ii exftaret inprimis quoniampro-
xime fubnectitur hoc r. 7r^c(p^T8' ubiprophet,Svecica do-
natum civitate, commode fervrari a Noftro, collegeris
ex iis, qua; fuper bis talibus monuit ad v. 11 Auetor
Exerc. p. 53. Cfr prox. fequentia comm.' 17 &
18, ubi to 7r^ognjrevetv Svecusefterre mavult prophetera, (quod faciunt itidem , vernacula quisqne lua, plures
metaphraftse alii,) quam,admillä circumlocutionis am- bage,fbrrutfaja tillkommande ting. Immo vero proprius
illefutura prcedicendi fignificatns vix huic loco fueritfa-
tisy quin, figurato potius fenfii, plus involvens ro 7;^
(pr,Teverv,
Aclor. IT. 16. 17. 63
<pö)vjrevttv, compleftatur etiam exercitium dotis interpre-
tmndi S, Scriptnrampnpbeticam, Apoftolis prafertimaliis- qaiue viris ©ecTrveJ^? ubertim impertiendas.
Comm. 17. H~oa tv rctts fayctTccis r\fjik(>ctK.) Thet fkaU fihc (idem enim eft Greece, quod yevrtaerut,) uti tbeyt- teecrßa dagarna, Ita Nofter , LUTH., Dano, aliisque
b&tene multis ftipatus. (Manebimus nosin vernaculapo-
tiiiTimum huj. 1. expofitione exigenda ad Petrinam vati- ciiinii Joélici metapnrafin, quam, ab homine ®eo7irsv<;u> &
pDiroimde falli nefcio, profe&am, fine omni formidine uiMius 7icc^ot7tToofjLocTos, ample&i faseft acvenerari; quam
v^ero & cum Hebrseo contextu Joélis, & cum Gra^co roMvcy dudum alii contulere, minutulis varietatibus,qua paar fuit, cura & diligentia, oblervatis. Vid. GVILIEL- MII SURENHUSII ßlßkov tcurukkxytjsy loca ex Vet. ill NT. Teft. adlegata conciliantemi & cfr DAN. HEINSII Si. exercitat. aå N. T. p. m. 253.) Then ytterfta tidennon iimmerita fortade quis malit exponi h. 1. t. bxurxs d-
qoocs, TH. BEZA adfentiente & ER. SCHMIDIO. Quip-
pcente renfueqccv, &c cumprimis inplur.num, rus tj/xipets, in ge¬
tempus notare S. fcriptoribus Gracis, fynecdocni-
ccarn acceptionem Hebraci DP aemulantibus, neminem faicile praterit. Vid. Match. II. i. III. i. & fexcenta alia.
NIeque aliud quid importat Gr. di&io noftri huj. loci,
qjuam 1 Petr. 1. 20. Juda: v. ig. «r h%uTw rcTv xqcvccv, fjimhiujusevadlegatotum JOELISfa&axßovu.confummationeoraculo, (exQuodnam vero,c.quamII.tempus28,loquiturIq.)defigneturvelheicex
P'ETRUS, in aprico eft. Utpote, non intelligitur >?-
Hflceas y (illa fxeyuÅtj ifxéfu, paflim quoque, ftri- fttiflimolenfu, di£la 2<rx*r*i> h. e. abfolute noviftima,)
f.. tempus judicii univerfalis extremi, cum ipla confum-
rmatione feculi conjun&um; Petro 1 Ep. I. $. ku^os e- 'Wrof. Sed yerointelliguntur, qua: Prophetis ante o-
i mnia
*4 Aftor. II. 17.
mnia oboculos erant &in ore^tcinporaMeffiee, feu ven¬
tura N. Federis #tas, pr#fertim ipfius Chrifti bifce in
terrisvita? proxima, quacharkmata locum haberent ex-
traordinaria & miraculofa : cujusmodi fuit, in prima, port adfcenfum Chrifti, Pentecofte, vifibilis illa Spiritus
S. effufio, lingvarumque donum DivinifTimum; quor-
fum & Joélis lJlud rcfert h. 1. Petrus. Quemadrrodum
autem ot o hyccrocs j/u^ccs adhibent inprimis depoßcro
N. Teftamenti tempere; (v. EF. II. 2. Mich# IV. 1. HoF
III. 5. &c.) ita, pofteaquam venerat MeiTias, & in coe-
lum jam adfcenderat, Apoftoli modo pr#teritos dies
carnis Chrifti, feu recensfacta N. T. initia, phrafi eadem defignant. Sic, iv hyotroov roov rérocv, Deus ad
nos dicitur loquutus per Filium &eccvB^cu7rov, propheti-
co munere fuo, hisce in terris, immediate perfun&um,
Flebr. I. 2. quocum cfr 1 Petr. I. 20. Ftjamfi vero ne-
cefle non elF, hisce locis, horumve fimilibus, kyuras-
vifxe^ocs exponereper extrema tempora reip. Jud#orum,
feu qu# vaftationem Hierofolymorum proxime fint
antegrefta ; tarnen, qui hunc accipiunt in modum y
quod ad ipfam rem, temporumque notationem, ab iis>
qu# diximus, parum abeunt.
Yxyjeoo cc7ro r& Uvevfjtocrce /jw) SV. Jag fkciU. (me¬
lius haut eft, quod, LUTH. pr#eunte, DANUS habetr
Jeg vit) utgjuta af minom Anda. Ita noder, cum aliis
plerisque interpretum , Gr. verba prefté reddidif, quae
vero nec male, quorumdam adexemplum, efferri pos-
fent:utgjuta min Anda; quomodo quidem Hebr#as vo-
culas Tin nw "päWtf JOEL. II. 28. Svecus etiamexpres-
fit. A1IÖ, quodnon aliter, ac re h, fölet efle partitt-
vum, (vide Luc. XXIV. 42. A&. V. 2. Matth. XXV. 8-)
interferentes ot 0, innuere voluifie videntur diflributio-
vem quamdam fpiritualium charismatum, miraculi ple-
norum, qu#, per ro metQvymtceaccepti.m,itidemnoc
Actor TL 17-
6$
iticem 'oco, redilTime intelliguntur; nt adeo , quem intendunt, fenfus evadat, non omnibus vel omnem,
veleamdcm, Jvgecev Ayia UvevfjiecTcs, (A£l. X. 44, fq.) xquali menfura, cefTifle. Etcerte, fefto pentecoftes, .apoftoli, quando evA^oByjaocv Ay. Uvsv^octos^ v\ffjx\ro Aoc-
,Åe7v éré^ais yKcloouis, KA0HS ro Tlvsvf/cc éåiåu ccvrots cc-
'.7rc<fdéyyka$otr(Cur. Phil. Zf Crit.(fupra , comm. 4.) h. e., interprete in JO. CHR. WOLFIO , non finguli JS>lingvis* omnibus & fingulis, fed alii aliis loquuti funt,
prent Spiritus Sanftus facultatem cuique erat largitus.
(Quod reliquum eft, plenitudinem & abundantiam illa-
irum dotium , largiflfirne conferendarum , per fuum il- llud utgjuta concinne Nofter exprimit, follemnem fer-
wans metaphoram Hebrai Grxcique lx%vv«v. Cfr
ESAI. XLIV. 3.
Fwl 7Tacotv cu^vcc.) HebraizantemformamNofter,
rmagno cum interpretum, veternm pariter ac recentio-
rrum , confenfu, reddit ad verbum: bfverallt hltt. For¬
tee quis non injuria mallet transferri: ofver allt folk, feu, ( quia 71CCS heic innuere varietatem , haut immerito vi-
edebitur,) bfiver allahanda folkfiag. Neque dubium eft, cquin fit fenfus: non folis Judais, fed & ceteris quibus-
cunque gentibus, (vavu ) collatum iri to 7rveü- fMct' id quod etiam revera contigit. Licet enim, quod
atd miraculofas dotes illas, vaticinio Joélico, &, qux hiuic fiiit cowfentanea, prem flioni ipfms Servatoris, coe- lios jaru jam adfcenfuri, (AcL I. 4, fq. & g.) vel maxi-
nue Hierofe ymis in penteeofte, adfcenfiii proxima, fa- ÖTuin fit fatis; minimertamen uni huic tempori locove aidftrictas fuiTTe easdem illas dotes
extraorainarias, ne-
qpue fobs eas ceffiflc vel Apoftolis, vel ceteris reis h mffdTcfjrs visets, apertius produnt ifta, qux poft hxc aiccidiffe, tum Cxfarex,tum Ephefi, tradurtur infra,X.
3;4, fq. XIX. 6. quofum priori capite iiluftre occurrit
I 2, exem-
