chronologia de rebus S ueciæ

Det här verket har digitaliserats vid Göteborgs universitetsbibliotek.

Alla tryckta texter är OCR-tolkade till maskinläsbar text. Det betyder att du kan söka och kopiera texten från dokumentet. Vissa äldre dokument med dåligt tryck kan vara svåra att OCR-tolka korrekt vilket medför att den OCR-tolkade texten kan innehålla fel och därför bör man visuellt jämföra med verkets bilder för att avgöra vad som är riktigt.

Th is work has been digitised at Gothenburg University Library.

All printed texts have been OCR-processed and converted to machine readable text.

Th is means that you can search and copy text from the document. Some early printed books are hard to OCR-process correctly and the text may contain errors, so one should always visually compare it with the images to determine what is correct.

01234567891011121314151617181920212223242526272829 CM

JOHANNIS MESSENII

S C O N D I A ILLUSTRATA,

Sen

chronologia de rebus S ^ueciæ

Potiflimùm ;

Deinde Regnorum etiam adjacentium,

in quantum illius conducit cognitioni;

Tam Ecclefîafticis quam Politicis^

abannoMCDXLVIII.usque MDXX. Christi

geftis.

TOMUS IV.

fi

■M<M

H

W(.

.

STOCKHOLMIÆ,

Typis OLAVI ENÆI, Anno Christi M. DCC»

SERENISSIMO ET POTENTISSIMO MONARCHÆ,

D. GUSTAVO ADOLPHO,

- - "

Sueciæ, Gothiæ, acV andaliæ Regi,Magno

Finlandiæ Principi, Duci Efthoniæ, Cardiaque,

& Domino Ingermannix,

Heroi ac Hero mihi fubmifTè obfervando, quamlibet exopto profperitatem.

fera profero ef omnis fervi tus,

REXUementlffime , fed ea tamen potißimum q^

hominibus generofi pedoris , & libertate natis,fi Principum contingit dominio crudehum j amarorum i fidem fubditis nonfieraoantium, pada tr ansgredienti um conyent f Itaque cum generofa, & animofa Sueonum Natio-, fub Regum imperio Danicorum , uelutfubgravifimo tyrannorum jugo-, annis fuiffitfix^

ginta , & non minus interea detrimenti fufiinuiffit, quam in Egjp^

populus fub Pharaone Judœorum , ac quoniam in hanc.incidiffet fer fi tutem per imprudentiam , jureque ipfi poffet cervicem

Reges Dani a padis non fietiffent, fecundum Regis mortem Chriftopbefi

zir, e’ j ,

creato •>fœdus merito , ceu vinculum iniquitatis-, dejeruerunt.

Dani mero tantamex fuis feram ca)

Itaque cum generofa, & animofa Sueonum Natiofub Regum imperio Danicorum , melut fub gravifimo tyrannorum jugo -, annis juijjet fixd ginta , non minus interea detrimenti fufiinuiffit, quàm in Epffi?

tl\i IfUilCVllJVf jv< - .

fubducere , quOf1 fietiffent, fecundum Regis mortem Chrifiopberi ’ d priftinam Sueones afpirarunt libertatem , ac proprio fibi Rege dod1

iffibus -, tam nobilem prœdariïf adeoquepinguem ex faucibus bolum , amittere nullatenus cupientes , j gubernaculo Sueda perfiptuaginta tres deinceps annos■> vario marte,

arte cum rege Car olo -, Stenone feniore Suant one , ac Stenone junior fummis regni moderatoribus, continuo propemodum decertarunt,

vum ego molitiones j & concertationes prœfentifum libello fideliter co plexus , ipfumque eodem , quo priores operum meorum tomos ,

MAJESTATI VESTRÆ humiliter inftribo > & confecro, Aedede*

'mentid J propenfioneque MAJESTATIS VESTRÆ erga literates, eorum labores , pracipuè vero in gratiam patria,, O’ familia Regia y fideliter exantlatos ■> atque publicatos ? confifus , non mihi perjuadeo

ifium9 ceu commodo -, encomioque gnaviter utriusque dejudantem^ mi*

nus fore acceptum MAJESTATI VESTRÆ libellum -> quam hu­

jusmodi aliorum feripta virorum j Quod ßmul obnixè poflulo , &

MAJESTATI VESTRÆ faufii/fima quaque cœlitus quotidie flagito.

Raptim Qajanaburgi AXT7Z. Pebruarii. Anno /V7E)CXXIII,

Sæ. R r- ^{M ajestatis V estræ}

Fidelis ubique Servitor,

JOHANNES MESSENIUS.

PROGRAMMA.

la’

CHRO-

Quantum diadema habet pericli ! Quot ludibria fortis experitur , Celfus qui relidet throno , beatus.

Et fauftus licet æftimetur illis , Qui rerum exteriora metiuntur!

Teftis Carolus eft mihi futurus,

Sceptro qui Sueonum potitus, atque Norvegum, tot adit pericla pallim

Longum quot memorare nunc Poeta >

Textus non filet illa fubnotatus.

Bis amiferat axioma regni 5 Extorris Patriâ gemifcit-, hoftis

Non raro infidiis domi appetitus, Dani præcipuè dolo fubortis;

Quas idem Stureis tetendit artes.

Ergo quot diadema habet pericla !

C hronologiæ S condianæ

TOMUS QUARTUS.

Nno MCDXLVin. Optima­

tes Suconum diferiminis ignari impenden-

tis, Jenecopiam confluunt, & divulgato illic Chrifto- pheri obitu, Proreges conftituunt, Benediéhim à Sale- ftad, atque Nicolaum à Diursholm, Equeftris viros di­

gni tatis, magnæque in regno authoritatis. Deinde pro novi Regis defignatione , conventum promulgant Ordinum, fefto corpo­

ris Dominici Stocholmiæ inchoandum, abnuentes prius colloquium invi- fere cum Danis Halmftadianum, & Marfchalcum ex Finlandia Stochol- miam invitantes.

Hinc vero Nicolaus, Sueciæ Primas, Upfaliâm regrefliis , XVIL februarii, vitam cum morte commutavit, & mox Patrum calculis, M. Johannes, Upfalenfium Præpofitus, Benediéti proregis filius, fucceflbr approbatus, pro confirmatione fuos ablegat oratores impetranda. Cum autem bini hoc tempore fummi eiTent Pontifices, unus quidem Lug­

duni, à concilio deputatus Bafilienfi, & alter Romæ, Nicolaus, illum nun- ciis mandat accedere, quem potior Chriftiani orbis portio , pro legiti­

mo ägnöfeeret Pallore. Verum unus Legatorum, M.Carolus, admoni­

tionis turpiter immemor, licet Lugdunenfem cum ipfo naflim damnT- tiim concilio, çognofeeret ; tamen profeéhis Bafilæam, ab ipfo pallium Joanni, & fibi vacuam obtinuit Præpofituram, indeque Uplaliam rever­

es, candidato gratus advenit. Comes interim M. Canutus, pofthabito f elice fchismatico, Romæ à Nicolao V. confirmationem Joanni conatur impetrare. Ad quam fe non alienum conferendam, per literas candi­

dato fignificat, fi repudiato Bafilienfi conciliabulo, illiusque Pontifice,

$Ui Suecia vivo Nicolai anteceflbre, mordicus adhæfilTet, fibi (ponderet

Inprimis obedientiam. .

Nec minus etiam fe benignum Nicolaus exhibuit Vaftenenfium Unciis , decreta infringens concilii, & reliquis fubfcribens ipforum P°ftulatis.

Jam comitialis Stocholmiæ dies imminebat, quo Marfchalcus ve-

^lens armatus, munitiores occupat civium ædes, firmat, favores ordi- 11!Tl captat, & proprium mox Regem denunciat eligendum Sueonibus , U1°ne regnorum, vellit nimium patriæ inimica, repudiata. Sed novus

A Ar-

2 CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ

Archipræful, cum parente ac patruo , Sueciæ proregibus, contribulibus»

& feftatoribus, arçem defendit ; Regem Halmftadii calculis trium regno­

rum eligendum contendit ; fæderi adhærendum, & caufà cadens, Upfa- liam iratus clanculum indè feceffit. Enimverd poft aliquot dierum cor- rixationes, rationibus adverfariorum proreges, ac fautores fuperati, Re- gisconfentiunt eleftioni, bini horum, & tertius Marfchalcus, candidati nominantur, votaque colliguntur, quorum LXIII. naftus Carolus, & com­

petitores folùm V) Rex Sueoniæ, XX. Junii, follenniter appellatur.

Illud vero inaudiens Archiepifcopus, Stocholmiam fubtriftior re­

meat , quod non parenti vel patruo, fratri aut patrueli, regni obtigiffet fceptrum; aft hofti profapiæ fuæ conjurato. Nihilominus tamen diffimu- lat dolorem, monftrat amorem, & Oelandiam, Norundiamque in feu- dum adeptus , j’urat fidelitatem, vindi<ftam in oportunius differens tem­

pus, quæ infandam patriæ deinceps adduxit calamitatem. Stocholmiâ de­

mum cum novo feftinant Ordines Re^e, ad pratum Morenfe,ubi XXVIII- Junii, denuo confirmatus, poftridie regia capeflit Upfaliæ infignia;

XXXIII. Sueciæ Nobiliflimos, Equeftribus decorat ornamentis ; propriis epulum inaugurale fumptibus exhibet. Aft II. Julii, Joannes confecratus, mox Catharinam Regis conjugem, follenniter coronavit. .

Modico autem poft tempore, acceptis Nicolai V. literis, in gratiam cum illo rediit lubens; mandatis obedivit ; novam acquifivit officii con­

firmationem, &Docftorem Birgerum Magni, repudiato M.Carolo, Pon­

tificis ex voluntate , Upfalenfi donavit Præpofiturâ.

Porro Rex Sueciæ Carolus, non infimo fuit nobilitatis gradu fatus, velut Crantius fomniat. Quandoquidem prifcis Sueciæ, Daniæ & Norve- giæ oriundus effet Regibus, Erici III. ac Rechiffæ trinepos. Princeps fane regio corporis habitu procerus, perdocftus, formofus, facundus , calli­

dus, providus ; fed nimium pecunia? cupidus , timidus , & minus quàm deceret Regem , in bellicis verfatus rebus. Attamen fuis opibus, &

aliorum fretus opera, poft coronationem, Danos acNorvegos de fuâ fa­

cit certiores promotione, fe quoque ab illis eleftum iri ccnndens , atque thefaurum Sueciæ , claffem , armaque minaciter repofcens. Deinde Gotlandiam Sueciæ infulam recuperaturus , Birgerum Troile, ac Ma­

gnum Gren, Abogenfi donatum feudo. illuc cum grandi ablegat exercitu- Qui obviis in portu hoftibus Flensvicenfi repulfis, terram invadunt, Vi$' bygium , arcemque obfident, & Carolus fuis ex propinquo confilium at­

que auxilium citius laturus, in Oelandiam proficifcitur vicinam.

Proinde fuis Dani rebus formidantes, &Holfatiam, Jutiamque re­

gno àuftralem fubdere machinantes, Adolpho illarum Principi, fceptrum deferunt. ' Quo ille ob fenium recufato , Danis perfuadet Chriftiernum, Comitem Oldenborgenfium , fuâ natum forore , & velut Scondiæ propa­

gatum Regibus, eligendum. Hic igitur Hadersleviæ, Calendis Septem­

bris, Rexfalutatus, XXVII. poft die, Viburgi Ordinibus præftitit jura­

mentum , promittens inter alia, ex fententia Confiliariorum, fe regnum in quibuslibet gubernaturum negotiis ; officia & beneficia nullis permifl’1' rum alienigenis ; arces non oppignoraturum ; nec documenta Reipubuf cæ ex regno transmiffurum. Interea Ericus , maris Baltici prædo , Suconibus in Gotlandiâ fummoperè preffus, Chriftierni opem implorat, y li deferens infulam. Qmimobrem Danus, miffis ad Carolum Legatis m Oelandiam, monet, ut militem ex infula Danici juris futim revocaret, rationibus devicftus, claffem parat armatam. Noftrates autem Erici de percepta , urbem acrius impugnant, & IV. tandem Decembris , pugnant. PofteaqucDani tribus amiflis navigiis, ac D. clafliäriis, adv

nien-

TOMUS QUARTUS, 3 nientes, illud cognofcunt, & fubitb redeunt in Daniam, ut Carolus in Sueciam; Quam pro more cœpit regio protinus obluftrare, atque Norve- gis fuam pergit eledionem infinuare, Danicæ jam pertæfîs fervitutis. Quo fortaffis negotio ufus fuit opera Magni Gren, Norvegi, quem ideo revoca­

vit ex Gotlandiâ, Birgero Trollio demandata oppugnatione.

Anno MCDXLIX. Chriftiernus a’terum fini bolum ê faucibus à Ca- rolo ereptum iri metuens, uno ante Pafcha menfe, per fuos Aslogiæ Le­

gatos, Norvegis fe pro Rege acceptandum , veiut regià ipforum ftirpe progenitum, conatur perfuadere , folos partium fuarum fautores expe­

riens , quosdam regni proceres, natione Germanos. Sed Éricus in Got­

landiâ fubfidio Danorum expedato fruftratus, foris Sueonum armis , &

intùs tanta per hyemem fame cruciatus eft, ut LX. cum fuis abfumpferit equos, ad confuetosque verfus dolos, Trollio ad amicum accito collo­

quium , fpondet Visburgi deditionem , fibique viciffim ad vitam concedi pofcit, Borcholmium cum Oelandiâ. Et dùm Birgerus hâç fuper re con- fulit Regem , inducias nadus , fibi de neceffario providet ex urbe com­

meatu, inque fmu geftiens, Danorum vere primo fibi affuturum præfto- latur auxilium. Carolus verb padum ægerrimè tulit, cum alias Visbur- go Trollius fuiffet potitus ; Tamen fiquidem optima rei gerendæ præter- miffa foret occafio , promittit Erico,. quod dedim Visburgo , habiturus effet Borcholmium., & fubverens, né Birgeri porro illuderet fimp licitati, Grenium cum novis illuc copiis expedivit.

Quem etiam fraudulentis detinet Ericus refponfis , donec nomine Chriftierni, Olaus Axelii, optimatum Daniæ primarius, folennia circiter Pafchalia, cum mediocri adveniret claffe. Qui acceffu à Suecis , veiut grandibus deftitutis navibus, non prohibitus, Visburgum appellit, illique Ericus promifib literis firmato, de Nycopiâ Falftriæ, Ravensburgo,Alehol- mio , & Lalandiâ, fibi viciffim fuperftiti concedendis, contentus, traditca- ftrum, præfidio Danorum protinus firmatum, ac cum Olao indè navigat in Borenholmiam. Illic autem ab Olao, alias fibi plurimum infefto , fe eomperiens delufum, non modica thefauri portione infuper exutum , &

neque vitæ fecurum , clàm inde profugit in Pomeraniam , binis in mari amiffis navigiis, atque Rivoldii confenefcens , moritur princeps perfi- diffimus.

Tanto rerum fucceffu Chriftiernus animofior, ut Suecos ex Gotlan- diâ ad patriæ defenfionem redire compelleret, fibi urbe ac toto infulæ do­

minio relido, fub Maji principium, Sunderbogiam Gothiæ provinciam in- vadit, indeque repulfus , primum Carolo bellum denunciat. Is proinde aliàs hoftium prohibiturus incurfiones , quinas circa regnorum limites, Partim reftaurat, partim de novo fundat munitiones, nimirum Scagehol-

*nium , Romleburgum, Oereftenum -, Kinnaholmium , ac Echolmium.

^eindè non marte folum; aft etiam jure cum Danis paratus difeeptare, Ca-

^ndis Juliis,Chriftiernum invitat ad colloquium Halmftadii,velCàlmarniæ, ptra fpacium anni, per utriusque habendum Commiffarios, ubi lis fuper

^°tlandia, & aliis Suecos Danosque inter decidenda.effet controveriiis, in-

^rii-Q paratus urbem ea tradere conditione Magiftro Crucigerorum , &

Vubecenfibus, fi lege pari vellet ille arcem pandere iisdem, ut vidori præ- Jt0 in conventu evadenti, affignarent demum utramque.

j. Verum Danus hæc furdis hauriens auribus, Adolphi fubfidio avuncu- aliorumque fautorum, CL. navium comparat quantocyùs claffem, &

Uin nonnullis juffiis copiis præcedere in Gotlandiam, Olaus Axelii, reli- T^s paulatim fubfequentibus, ad praetentandos Sueonum animos, delatus-

“Uein portum Garnenfem, advocato Magno Gren, potentiam Chriftierni

m s

Chrifto-

•> .!«,!

exaggerat adventantis ; Caroli nuperas ad ipfûm literas demonftrat , ac denique cum ipfo circa XVIII. Julii, ità transegit, quöd fequenti Pafchæ, vel Johannis Baptiftæ tempore , XXIV. ex utroque proceres regno con- greffi, adhibitis etiam, fi placeret, exteris arbitris, litem omnino deci­

derent ; Et interim Sueones urbem feçurè, totamque polTeiTuri elTent infu­

lam, atqui caftrum Dani, ad quod modo liber eapropter Olao, & Chri- ftierno permittendus effet acceffus, folutâ obfidione, propugnaculis, gerris

& pluteis, folo adaequatis.

Itaque Magnus literis hâc de re Olai, & aliorum VII. munitis pro­

cerum Tigillis Danicorum , feduftus, Olaum inprimis, & Chriltiernum de­

inceps cum exercitu admifit univerfo , XXVIII. Julii, isque mox interro­

gatus , an paftis cum Olao conventis, vellet fubfcribere ? poft biduum , miliis ad noftrates duobus procerum, aflentitur ; Et tamen ipfis vix in ca­

ftrum regreflis, indè mandat flammas injicere civitati, Sueonesque tamfe- curos invadere. Venim noftrates ex occupatis fubito firmioribus urbis domibus, hoftem animofè reprimunt perfidum, CCC, ex illo trucidatis.

Ideo Chriftiernus ipfos citra graviorem longe fuorum cladem indè non ex­

turbandos confiderans, poftridiè , nimirum XXXI. Julii, denuô cum illis transigit, fecurum cum bonis ex infula habituris abitum, fibi urbe, arce , totâque Gotlandiâ, permiflis,de qua, XIL utrinque fummates, Calendis Majis, Halmftadii enent difceptaturi, & annuæ poft XI. Novembris diem, induciæ inter regna permanfuræ.

Sic Sueones arnifsa turpiter Gotlandiâ, vetuftiflimâ patriæ infula,cum ignominia remeant, immô & perfidia. Quandoquidem Grenius cum non­

nullis commilitonum , hofti etiam præftiterit homagium , fpemque fecerit Sueciæ infuper totius obtinendas ; Quam , veluti per partes recuperaturus , Gotlandiarn inprimis , teftimonio Alberti Crantii, Danus invafit. Quam- obrem tanta plenus fiducia Chriftiernus, Daniam ovans repetit, Hafhiæ XXVIII. Oftobris, regalibus donatus infignibus, &Dorothææ , Chuftv- pheri viduæ fuperftiti, fociatus matrimonio. XXX. defignat Equites, Olaoque Axelii, partam ipfius dolo Gotlandiarn , hanc oppignorat. Erat is penlluftris viri, Axelii à Barlœf filius, VIII. adeptus fratres, quorum Ivarus , Ericus , & Laurentius, pofteà duétis in Sueciâ uxoribus, illi non modicam induxere calamitatem , prout ex progreflu hiftoriæ fiet manife- ftum. Sed ad originem Chriftierni quantum attinet, habuerat ille tritavum Ducem Sueciæ Ericum, Ingeburgem, Haquino Norvegiæ Rege penultim»

genitam, tritaviam, & Chriftopherum , Valdemari IV.Danorum Monar­

chal, patrem abavum ; Ideoque Scondiæ affe&abat totius dominium.

Atque primo Norvegiam fibimet , ac Daniæ fubjugaturus , mente Julio, nova iterum legatione, incolarum Marftrandiipertentat animos, d' lis Ipondens legum & privilegiorum immunitatem; Quodque nullum in re­

gni Senatum intrufiirus eßet alienigenam ; aut feuda his vel arces permit' furus ; non fine Ordinum confenlu belligeraturus ; nec toties illos ad comi' tia in Daniam accerfiturus ; infueris non oneraturus tributis ; immunes à ve­

ctigalibus in Daniâ fa&urus. illis vetera reftituturus diplomata, poft fuum habituris obitum, liberam Regis eligendi poteftatem, fi absque hæredemo' reretur. His autem feducri auftrales Norvegi promiffis, Chriftierno prÇ' mittunt fubje&ionem ; Quam boreales præcifè abnuentes , cum Archiepi' fcopo, Epifcopis, & Op timatum plurimis, Carolum ad diadema vocant capeßendum , antequam illud Chriftiernus violenter arriperet.

Is proinde non morandum ratus, convocatis zïrbogiæ Ordinibus, XXIX. Septembris, Gotlandicam fuggerit transa&ionem, & Tuam à Nor' vegis eleftionem, rebusque domi probe ordinatis , cum D, feftinat equid' bus

CHRONOLOGIÆ

scondianæ

■

■ .11 ■

I 1 V'

TOMUS QUARTUS. ç bus per Vermelandiam in Norvegiam , Hammariæ, XX1. Octobris, pro Re­

ge fufceptus ab accolis. Quorum defenfione CC. commendata equitibus , per Doirenfes properat alpes Nidrofiam. Ubi XX. circiter Novembris diem, præfentibus, & affentientib us Norvegia? primariis ordinibus,corona redimitus, eadem quæ Chriftiernus illis confirmat privilegia , XX,torqua­

tos creat Equites, illorumque binis commiflb regni gubernaculo, XXIV.

Novembris, indè per Jemptiam properat Stochoimiam Sueoniæ. Illic ve­

ro per Natale Salvatoris, cum regni Senatu negotiis reipublicæ ponderatis , inaudivit Hartvicum Krumedichium, Achershufii Cattellanum , libi rebel­

lem , annoque exeunte in Norvegiam redivit.

Anno MCDL. Krumedichius Sueonum & Noricorum armis vehemen­

ter impugnatus, pollicetur fe neutri partium adhæfurum, nec accolas raole- ftaturum, donec Halmftadianus effet peraétus conventus, & his obtinet legi­

bus pacem. Itaque regno pacato, Carolus per Vichiam indè Ludoliam com­

meat, Ordinibus Sueciæ per literas mandans, tribus ante Pafcha feptima- nis fibi Arbogiæ occurrere. His autem illic congrellus, XII. nominat pro­

ceres, Halmftadii Danos ex pa<fto conventuros , ipfis feverè inhibens , ne Gotlandiam, vel Norvegiam adverfariis ullo modo addicerent, Pontificis &

Cæfaris potius fententiæ, aut fortunæ, martisque fubmittendas experientia?.

Congregati vero Halmftadii XXIV. illi Optimates, pacem inter Caro- lum & Chriftiernum, his inftaurant conditionibus, XXIX. Julii , inchoan­

dam: Alterutro Regum mortuo, fiiperftitem orbi defignarent, vel Rege carerent, donec etiam alter in fata concefferit, interim per regni Senatum gubernandi, & à fociis contra hoftes defendendi. Utroque tandem vivis erepto, Halmftadii Sueones ac Dani convenientes, Regem ex indigenis libi conftituerent, qui leges privilegiaque utriusque populi fervaret inviolata ; non illum per alienigenas gubernaret, neque his feuda conferens ; Ordini­

bus non bellaret invitis ; damna bello pallis compenfaret ; regnum pofcens opem neceffariam, militi commeatum fubminiftraret ; annui ex regnis non cfferrerentur cenlus , nifi fammâ urgente neceftitate, alias in thefàurum re­

gni effent condendi, vel Principis fuftentationi præfentis applicandi ; Profu­

gi non fovendi ; aft pro meritis effent ple&endi ; ut etiam regnorum ma­

chinantes feparationem , quod perpetim fub uno deinceps rege effent co- bæfura, &Norvegia, fi placuerit, illo tempore ad unionem pro arbitrio scceffura. Quam Carolus interim cum jure fuo in illam univerfo, refigna- ret protinus Chriftierno. Verùm de Gotlandiâ, XXIV. Junii, anno fequen- fi > Rotnebygiæ cum adverfario dilceptaret.

Neque hac contenti Sueonum Commiflàrii perfidia , odio in Carolum, lrnperiofè nimis regnantem , occæcati, & à Danis Sueciæ inhiantibus, opem- que pollicentibus, acriter inflammati, fpondent, nifi Carolus citra XXIX.

Jolii, hæcfuis roboraret literis decreta, fe voluntarios Chriftierni captivos bffllingburgi futuros, illa fraude fuos etiam contribules amicosque, Carolo adverlàrios objicere molientes. Alias quoque infidias, non miniis pericu- hffas , hic tendunt illi, concludentes, quod nifi quaslibet regni arces, fibi &

complicibus confignaret, Chriftierno deinceps pandendas, ad thronum

^^eciæhâc occafione facilius promovendo, vellent in proximo Regum c°nventu, obedientiam illi fubtracftam, deferre illam Chriftierno. Nec o-

^ncs æquè complices hujus fuerunt confpirationis ; fed potiflimùm illi, qui mrono Sueciæ ante biennium effent repulfi , illorumque fautores, qui in- plerabilem fub Carolo binis nimium fceptris fuperbo, formidabant impo-

fervitutem.

Halmftadio domum noftri certatim dilapfi, Carolumhortantur ad Cftiparendum Arbogiæ cum Ordinibus, XXIV. Junii, illic ftatuta cognitu-

6_ CHRQNQLOGIÆ SCONDIANÆ

rum Halmftadiana, interim plurimos Magnatum, politicos & ÈccIefiaïH- cos, Carolini etiam pertæfos regiminis, ad fua pertrahentes caftra. Caro­

lus autem prius certior fa&us de confpiratione, conftituto die, illam aftu- tè refcindit ; averfarios privat arcibus & feudis, nè maligno valerent fuo indè fatisfacere propofito , inprimis Archiepifcopo Borcholmium eum Oelandiâ; Siggoni, Stregnenfium Præfuli, aitiones alias; Nicolao Joan- nis, Orebrogiam » & Magno Gren, Abogiam, primariis hujus faftionis architeftis, auferens, Axelidasque in Damâ fibi addiftos redditurus, hanc conferens Erico Axelii, & illam ^Jicolao Erengislonio , Olai Axelii foro- rio. Deinde reliquis occurrens molitionibus, fuo Helfingburgum expe­

dito diplomate , decreta comprobat, præter Norvegiæ caufam , quam ad mutuum cum Dano Rotnebygiæ diftulit colloquium , quod æmulorum nemo effet invifurus, ut neque dolofos Helfingburgi carceres acceffurus.

Intereà temporis Chriftiernus in Norvegiam profe&us, monftrato Halmftadienfi decreto, indigenas ad fuas feducit partes ; non tamen con- fenfu omnium, ele&ionem obtinens, 8c coronationem Nidrofiæ, XXIX.

Julii. Siquidem Norvegi, Sueonibus finitimi, aliquot deinceps annis Ca- rolo fideles perftiterint. Nidrofiâ vero ChrilHernus Bergam concedens , illic Calendis Septembris, novam ab Ordinibus impetrat unionis fubfcri- ptionem , conditione quidem hujusmodi, quod Norvegiæ non eilet Dania præferenda ; incolis jura privilegiaque permittenda, per indigenas iplùm gubernandis ; Horum fine confenfu, non bellum fufcipiendum; regnum ab altero impetrans copias auxiliares, his fumptus provideret, Rege da­

mna compenfante, ac quaslibet Norvegis modo condonante offenfiones.

Is tamen Caroli propter defignationem, illos deinceps feverè nimium pro- fedto mulétavit, & nunc confiderans, nupero Aslaci provocatus exemplo, populi fidelitatem erga Regem, ab Arcnipræfulis potiffimùm dependere temper authoritate, ut fideliores fibi ac fuis illos redderet , Nidrofienfes Præfules fuccefforibus , in eodem Bergæ conventu, Ordinum fententiam obtinet, Regibus jus præfentandi viduæ Metropoli, velut à prifcis funda- tæ dotatæque Norvegiæ Monarchis, Primates attribuens.

Itaque hujus vigore poteftatis, Aslaco de vita hoc anno migranti, quendam fubrogavit Nidrofiæ, Marcellum, fuæfe&atorem aulæ, & Nico- colausV. fuo ufusjure, Henrico cathedram affignavit. Quos inter com­

petitores , viguit aliquandiu difcordia, Pontificemque fimul & Regem, hoc denique fuccumbente ; Qui prætereà Ecclefiæ legavit Bergenfi, Har- dangerenfium ditionem, ad quorundam ideo facrorum operationem, fub amiflione feudi, obligatæ. Verùm Nicolausinfuper à Norvegis, ds vini querentibus penuria, rogatus, anteceflbresque æmulatus, illis fa' cultatem communionis Eucharifticæ, vel potius ut arbitror, ablutionis , pofl: Dominici corporis fumptionem, in hydromelite concedebat. Phi' lippus vero Melanthon, Ruthenis eandem ob caufam, hoc noftro indul- fit ævo poteftatem, mulfo facrificandi. Quem cum Nicolao , ad Theo­

logorum ablego tribunal, & ad Carolum defleâo fermonem.

Ille fuorum domi perfidia, & Danorum foris impetitus invidia, velut etiam monachorum in regno laceïfitus defidiâ, Nicolao V.per Ihe' ras. exponit injuriam fibi à Chriftierno, Norvegiam & Gotlandiam nul­

lo jure invadente , irrogatam, ac cœnobitarum in Sueciâ incuriam, ob- fecrans ut fuo quantocyiis in Scondiam legato à latere transmiffo, di­

gnaretur utrique fubveiiire detrimento. Mandato etiam Caroli, faxu#1 Hoc tempore pervetus Morenfe, de prifco fertur loco translatum,ad d' lum quo hodiè confpicitur monticulum. Denique Carolus, velut con­

tribulis S. Birgittæ, & fingularis ab illa inftituti patronus ordinis, eu#1

___________________TOMUS QUARTUS.___________ 7 aflenfu Suetici Senatus, Stocholmiæ IV. Oétobris, cuilibet per regnum conjugio, binos imponit denarios quotannis pro Vafienenfium fuftenta- tione coenobitarum pendendos. Qui viciffim pro Regis & procerum, to- tiusque in regno populi, vivi juxtà & defunéti, effent falute ac incolumita­

te preces atque oblationes polliciti quotidianas.

Anno MCDLI. Carolus fuæ non diffifus caufæ, controverfiam de Norvegiâ & Gotlandiâ, etiam Magiftro Crucigerorum , Negotiatoribus­

que Vandalicis , dirimendam fubmittere decrevit. Illi proindè à Suco­

num Rege rogati, & peramicè invitati, fuos expediunt Calmarniam le­

gatos. Illuc fimul Carolus abi turiens, nè adverfarii novis in fuâ Rude­

rent rebus abfentiâ, in conventu Ordinum indiéto, gratiam, & fubduéla reftituit feuda Sueonum Primati, ac Srregneniium Antiftiti, veniam obni­

xe pofcentibus , & abiit cum inltruétiflima Calmarniam verfus claiTe, mi­

liteque copiofo.

Nec minus ad utrumque paratus appulit Sölfvisburgum Chriftiernus,

& Rotnebygiæ noftrates XXIV. Junii, cum illius congrefli Commiflariis , decreta roborant Halmfladiana , præter Norvegiæ ac Gotlandiæ litem , quam æquo fubmittunt certamini. Sed Dani fuorum ex Sueoniâ confœ- deratorum abfentiam cognofcentes, illud callidè tergiverfando proro­

gant, & interim Carolo metum inje&uri, Calmarniæ infeftâ appropin­

quant claiTe, exploratâque hoflis potentia, quem, nè illic quidem compa rere , multô minus remanere aufurum, fpargebant, congreiTu fuperfe- dent. Itaque Cardus utrumque comperiens dolum, ad tribunal provo­

cat Romani Pontificis, aliorum que fententiam Principum & civitatum ; fi- mulansque indè abitum, Danos in quodam hærentes finu, infperatus ac­

cedit. Qui panfis fubitô velis, illinc patriam verfus certatim profugiunt,

& Sueci Calmarniam revertuntur.

Interea Nicolaus V.jultis Caroli precibus inclinatus, controverfiam Suecos & Danos inter fuper Norvegiâ atque Gotlandia, XXIII. Junii, Bartholomæo , Coronenus Ecclefiæ Præfuli, velut fuo de latere legato, commifit dirimendam, & Clerum Scondiæ reformandum , adhibitis re­

gnorum Archiepifcopis, ac Brigittinis aliquot monachis in fubfidium.

Qui feptimannis VIII. à Carolo expe&atus Calmarniæ, tandem advenit , à quo ternis citatus vicibus Chriftiernus, renuit comparere, affeverans, fuos transa&ione vel reformatione illius non indigere fubditos, Norve- gosque compellens ad proteftandum contra defignationem Caroli ; Sue- ciam ex Vichiâ invadendum, & Magno Gren copiis Danicis flipato, mandans hoflem alibi iufeftare, ità Carolo, & legato Nicolai, ad pa­

cem nequicquam hortantibus ; tandemque Danum contumaciæ & inju­

riae coram Pontifice, ac multis Chriftianiorbis Principibus, illum gra­

viter accufantibus.

Bartholomæus porro cum deputatisfibi collegis, diœcefes & cœno- ma Sueciæ perluflrat; Cleri mores corrigit depravatos ; negle&amque coenobiis paflim reftituit difciplinam. Quo tempore Doétor Birgerus Ma- Sni, Upfalenfium Præpofitus, ex commiflione Nicolai V. annuos collegit Romanæ curiæ cenfus ex Sueoniâ, fub nomine Cathedratici S. Petro Quondam promifli, depenfos. Verùm Carolus Stocholmiàm reverfus, filic IX. hominum millia comperit pelle , nimium hoc anno regnum to- mm affligente, occubuiffe, fimulque percharam inprimis uxorem Ca­

marinam. Quæ VII. Septembris , concedens fatis, in Eçclefîâ Stochol- miæ Dominicanâ, deponitur aliqüandiu, indeque Vaftenum pofteà trans- crtur. Hia Regi genuit Sueonum, IV. filios, in pueritiâ morte fublatos, de filias, quarum uni minorenni, datis ad Pontificem literis, impetrat

_____ CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ ___

pofteà facultatem ingrediendi Vafteni monafterium, ante præfcriptam huic ordini ætatem. Conjugem verô non duxit impofterum Carolus, concu­

bina fecretc) contentus, ex qua & filium fufceperatCanutum. AtquiChri- ftiernus binis adverfus padum Halmftadii fancitum, non contentus Sue- ciam divexaffe irruptionibus, fub finem anni , tertiam àddit,duce Olao Axelii, qui incolas Tiuftiæ crudeliter fuit populatus. Quarè tantis Sueonum damnis Carolus auxilium laturus, publico jubet mandato, ad VI.

Januarii, Ordines Stocholmiæ frequentes comparere.

Anno MCDLII. fuboriente, Carolus interceptasChriftierni literas, Norvegis diredas, quibus Noricum evocaret militem, libi Calendis Majis occurfurum Marftrandii, fe jadans Sueciæ potiturum dominio, an­

te XXIX. Septembris diem, Ordinibus Stocholmiæ congregatis,monftrat;

Chriftierni exaggeratque infidias ; damna commemorat illata ; Norve- giæ & Gotlandiæ, ut etiam Scaniæ, Blechingiæ, Hallandiæ, queritur amiffiönem, ad vindidamque Sueones hortatur, à quibus tandem bel­

lum in Danos approbatur, 8c follicitè paratur. Sed Chriftiernus Dano- rum 8c Noricorum non contentus armis , Vilsnacum fub religionis pro- ficifcitur obtentu, ubi Marchionem Brandenburgenfium affinem , alios- que XIII. Germaniæ Principes, ad hanc pertraxit in Suecos expeditionem.

Carolus interea temporis LXX. millibus virorum contradis , menfe Februario, Scaniam invadit, incolis revocans primiim in memoriam, jus Sueonum in eam provinciam, ad fpontaneamque hortans fubjedionem,

& nihil impetrans , ferro flammâque in contumaces defæviit ; Helling- burgum, LanscronamacLundiam, direpta exurit; Archiepifcopumpa­

rere monitis nolentem , acriter oppugnat armis, minis & promiffis illi fpondens obfecundanti, fummos honores ; reludanti autem , extremam comminans pauperiem. Sed Tuvo Præful, fpacio deliberationi permif- fo , viris audits, obedienriam detredat; ex Lundenfi viriliter fe defen­

dit Epifçopio ; Ivaro Axelii in commilitium admiflb, Sueco proterve re- fpondet, videlicet cura ex pauperrimo quondam fcholari, in locupletiffi- mum effet Daniæ Archiepifcopum , hodiè promotus, nec pauperiorem neque ditiorem , fe ab illo effe efficiendum. Hinc magis Rex fuccenfus, frequentiflimo fub Dalby congreditur Scanorum exercitui, & CC. homi­

num trucidatis , bina hoftium millia captivat, moxque libertate donat ca­

ptos, fubjedionem fpondentes, ac obfides tradentes, protinus Stochol- miam deftinatos. Sed vidor Scanorum reliquos aggreflus, tanta infert huic detrimenta regioni, quanta etiamhoc lugent tempore Danorum hifto- rici. Ac ipfam quoque Selandiam infeftaftet, nili fretum imbecilli admo­

dum glacie conftratum, acceffu illum prohibuiffet, quam & caufam ad- ferunt Dani, non lati Scanis in hoftem auxilii. Indè vero in fuam rever- fus Verendiam, unum Blechingis immifit exercitum, à quo Lycheburgum expugnatum, traditur Birgero Trollio propugnandum ; Et alterum expe­

divit in Hallandiam, qui perfidia dudorum, fcilicet TuronisTuronii, atque Echardi Krumedichii, hoftibus conniventium , dilabitur domum. M Carolus Stocholmiam progreffus,Finlandicam clafli adjungit Suecanæ,cir­

ca Pentecollen, hoftili fub Oelandiâ congreflurqm. Enimvero Chriftier­

nus cum auxiliaribus domum reverfus copiis, Dànosillis & Norvegos con­

jungit, hisque fuccindus, menfe Maijo hofticum ingreditur, per Mar- fchalcum oblidens Kinnaholmium Veftrogothiæ; fed Elsburgum ipfemeC impugnat, hincque literis à Caftellano certior fadus de hoftium adventu Carolus, jamjam immenfa Oceanum cluffe petiturus, Elsburgenfibus vetat cum adverfariis pacifci, ipfis propediem laturus ftibfîdium , & navali poft- habità expeditione, terrcftrem confilio procerum decernit. Atqui Suconum pr#**

TOMUS QUARTUS« 9

præfidiarii, non acceptis Caroli literis , ab holte interceptis , cum illo^fa- ciunt inducias, arcium fpondentes deditionem,nifi ante Calendas Augufti, Carolus ferret fibi auxilium. Has pa&us Chriftiernus,Ludoiiam properat, in quâ refugium contra Sueones captans adventantes, illam vallo foliaque a&utum communivit, & Carolum à Veftrogothiæ ingreffu revocaturus, aut certè per illius abfentiam occupaturus Stocholmiam, hanc Olao Axelii , &

Magno Grenio, XLVI. navium clafTe mandat impugnare.

Itaque Carolus cum fuo jam progreflus exercitu ad nemus Thive- dianum , hoftem lùb Stocholmiâ verfari cognofcit , & reditum parat , jubens Elsburgenfem ac Kinnaholmenfem, conftituto fibi occurrere Vafte­

ni die , præfedos. Proinde Olaus per fororem, Erengislonis Nicolai con­

jugem , Birgittam ab Hammerftad, quæ Danis identidem confilia Sueonum prodidit, admonitus de Caroli reditu, nec modicam luorum cladem palfus îub Stocholmiâ, indè remeat quantocyüs. Ac licet Caroli mandato adve­

nientis, XXVI. ipfum navigia perfecuta, tamen fraude quorundam eva- fit proditorum Veftervichium. Quo exufto, infeftat Oelandos , à quibus fortiter repulfus , Gotlandiam repetit, militum CD. defideratis. Nec fe­

liciori quidam alius Danorum exercitus , oppugnat fimul Lyckeburgum fucceifu, ubi CC. fpoliatus militibus , cum ignominia receffit. Ut neque Chnftierni Ludofiâ erumpentes fubindè cohortes prætoriæ, Veftrogothiam impunè funt populatæ.

Carolus interim accerfitos Vafteni conveniens Caftellanos, illis defen- fionem arcium pollicentibus, quælibet fiibmimftrat tolerandæ neceffaria ob- fidioni. Ubi refciens Archiepifcopum & Stregnenlium Præfulem, aliosque horum fe&atores , novæ intentos facftioni, crebro illos fruftrà admonet præftitæ fiepiiis obligationis. Etenim fuafu , & Chriftierni adventu provo- vati, varios fibi ac Tuis irrogatos à Carolo defpecftus, nunc ftatuunt vindi­

care. Undè holtis illorum acceflione plurimum animatus, Ludofiâ pro­

greditur, & Carohni plus æquo confternati, Dano pollicentur arcium de­

ditionem, cum Sueciæ reliquum fubjugaflet. Deinde Veftrogothoruin cæteri, Varnhemiæ à Chriftierno convocati, {pondent obedientiam , nili ante menfem Auguftum, Carolus affli&is illorum rebus fuccurreret. Quo- circà illo citra fubfidium tempore transaéto, Jenecopiæ Dano fidelitatis præ- ftant juramenta , fimulque Benediétus, Veftrogothiæ Præful. Quandô per heraus Oftrogothiam invadere cogitans Holvegianum Chriftiernus, Thive- gianum fiio firmat præfidio , nè hoftis indè Veftrogothiam moleftaret. Sed Carolus de his probe informatus, Danos ex hâc profligat fylvâ, & peril­

jam prohibiturus Chriftierno accefium, cæfîs paflim arboribus, viam ob­

aruit; propugnacula erigit; Oftrogothisque fub aufpicio EriciNypertii, il- hïrum commendat defeniionem. Danus autem fibi aditum patefa&urus , Standes præmiiit cohortes, quarum pars trucidata, pars captivata, & reli- JjUa cum vulneribus ad Cnriftiernum reverfa , fuum deplorat infortunium, Caroli potentiam adventantis denunciat, & reditum importuné flagitat, his idcirco ille, vehit etiam fame pefteque in caftris graflante, permotus, Halmftadium moeftiffimus remeat, DCCCC. ex fuo defideratis exercitu.

f Hujus Carolus viâoriæ ignarus, cum multis feftinat copiis in occur- f 111 & diam Vafteni cognofcens, ad recuperationem Veftrogothiæ , î^i'th^num , &fortunatiflimum in bellis virum, Thordonem Bonde,fuum d-uc 2-bfegat patruelem cum parte cohortium. Is Ludofiæ primùm Dani

^gg/eiTus pYæfidium, illud profligavit, LX. Danorum captivatis. Ubi li- ,era>Luroius Turonii,Axevaldenfis, & Echardi Krumedichii, Rombla-

°rgenfis, jVnecopenfisque, præfidum , aliorumque proditorias, ad hoftem actus perfcriptas, illis munitiones eripit, in cuftodiam Varnhemiæ conje-

ß ais,

IO CHRONOLOGIÆ SCONDIANÆ’

dtis, &Car6io"literas horum deltinat'" Qjÿ tantam plexurus pro meritis perfidiam, primariis Sueonum Stocholmiæ congregatis, illam proponit, literasque, quarum Birgitta ab Hammerftad, nonnullas Danis fcripfiffet,&

tamen precio , ac precibus amicorum, mortem evaferat. Huc etiam ci­

tati , Archipræful, qui caftro in Stechenfi, CCC. cohorte militum -, 8c Antilles Stregnenfis, qui C. in arce Thinnelficegenfi, fe firmaflent, ac­

ceptis obfidibus, fide fub publicâ comparent, ac utriusque Ecclefiæ patribus, pro illorum fpondentibus fidelitate , Regi meliùs impofterùm fervandâ, veniam obtinent.

Caufæ porro diffenfionis Carolum & Joannem inter fuerunt, quod ille olim Chriftierno Nicolai, avunculo Archipræfulis, dominium Sue- ciæ furripuiffet; illum captivalfet ; parenti, patruo, fratri, & patrueli, prælatus deinceps fuilfet, in throno, regni capeffendo. Quod his, &

aliis amicorum, ipfique Joanni, crebro feuda fubtraxiffet; illa mimis æquè divifilfet frequenter ; Clerum afflixiffet; fe in negotia ingeffiffet ni­

mium Ecclefiaftica ; Officiales habuilfet, & haberet verfutiffimos, avarif- fimosque , qualis ipfemet quoque effet ; Juris, & libertatis Ecclefiafticæ, à prifcis conceffæ Regibus, prævaricatores, raptores, & plebeculas op- preffores. Viciffim accendit Carolum adverfus Joannem, quôd toties ab illâ familia, ipfoque arrogantis ingenii Præfule, infidiis impetitus ef­

fet , honori fæpiùs fuo pofuiffet eadem obftaculum ; Norvegiam eripuif- fet; Danos inducere contendiffet ; & demum quod Chriftiernus, Archie- pifcopigermanus, Annam Magni Gren filiam,Carolo, patriæque hoftis infeftilfimi, duxiffet in uxorem. Ac pro dolor ! induxit hæc difcor- dia immenfum deinceps patriæ Oceanum calamitatis, utrique etiam parti exitiofum !

Denique Carolus, finito cum Senatoribus præfato colloquio, Ve- ftrogothiam adit. Quem formidantes, Thurö, Echardus, 8c præfulSca- renfis, in Daniam profugiunt, cum aliis hoftium fautoribus. Itaque ReX Ecclefiafticum alteri commendat provinciæ regimen, vetans profugo aliquid inde fubmittere fubfidii Epifcopo , & politicum affignat Thordoni»

caftrumque Axevaldenfe. Ita negotiis hic prudenter aliis quoque difpo- fitis , veniens in reditu fub Jenecopiam , acceffu prohibetur, & mox at' cem obfidet, poft menfem deditam. Sic hoftibus Sueciâ difficulter ere­

pta , iisdem & Norvegiam fubducere meditatur Carolus, anno propemo- dum exeunte, nobiliffimum , juxtà ac bellaciffimum virum, GeorgiumCa- roli, perjemptiam, & alpes, cum inftru&iffimo expediens illuc exerci­

tu. Hinc fuis Dani armis diffidentes, de conventu iterum cum Sueoni- bus frequentando , deliberarunt.

Anno MCDLI1I. Carolus pacem utcunque in regno na&us, conju­

gis Stocholmia funus deducit Vaftenum, illud IX. ante folennia Pafch#

Dominica, in choro cœnobii Parthenico > magnifice tumulans ; quem ci­

borio , eleganter inprimis fabrefa&o, in ufum Euchariftiæ confervand#

deinceps illuftravit. Modo etiàm thefaurum nionafterii Carolus perlu- ftrans, affeverat illas cœnqbio à Philippa, magni precii coronas, quon­

dam donatas, regiæ potius fupelleâàli convenire, nec per regulam lici­

tum effe religiofis , citra conlcientiæ labeculam, eas poffidere. His Con- feffor & Antiftita, perfuafi rationibus, Regi tradunt diademata spolii' centi viciffim fe cupro archiodæum Ecclefiæ cooperturum , utroqu2 templi frontifpicio in altum magis perduélo, & techam multi valor#

auream, pro reliquiis Sanflorum affervandis, leganti, ingruente neC^f' fitate, vendendam.

Quo tempore Vafteni, fub fide comparentes publiçâ, Claudius Ron- noUf

________________________________ ______________II nou, Daniæ Marfchalcus,. Caroli fororius, & Ivarus Axelii, Chiflierno impetrant inducias, ad Maji Calendas, & conventum utrinque Halmfladii, poft fesquimenfem obeundum. Interim vero neuter Regum à Norvegis cenfus perciperet, ut neque Danusà Veflrogothis, & Georgius Caroli, ab infeflatione Noricorum revocandus effet auflralium, Danis adhærentium.

Sed ifto non procedente colloquio, Arbogiæ quatriduo ante Pafcha decer­

nitur, utRotnebygiæCalendis Majis, aliud frequentaretur , in quo de Norvegia & Gotlandia, Sueciaque effet tota difceptandum, prorogatis ad Junii Calendas induciis.

Cæterùm Nicolaus V. à Carolo nuper obfecratus, ut liceret filiæ cum feptennis eilet, vitam Stocholmiæ, aut Vafteni amplefti monafli- cam, XIX. Maji, confenfit, permittens ut habitum illo fumeret tempo­

re , & profeffionem faceret primum, quando XVIII. attingeret annum.

Qui etiam Pontifex , à Chriflierno invitatus ad reformandum Holfatiæ Francifcanos, vitæ diffolutioris, monachos, fuo non defuit officio. Sed Rex deinceps in comitiis Hafniæ celebratis, plurimos recuperat coronæ fundos, quôd æquo diutius ab illis forent poffieffi, quibus olim loco pi­

gnoris affignati. Itaque vigore hujus fententiæ, liberos pofteà Philippi fratris, Schelsorenfibus ac Tranecherenfibus, exutos ampliffimis lati­

fundiis , indignantes Ivarus , & Achatius, in Dania potentes admodum viri, Chriftierno non modicas faceffunt moleflias, in Suecia captantes fub- inde refugium.

Cum pertranfiviffet nunc dies, Rotnebygiæ indiélus, fine colloquio ,

& finis appropinquaret induciarum , per 'eosdem mifios Stocholmiam legatos, Dominici fefto corporis, aliud XXIV. Junii, ibidem ab utrius- que regni Proceribus inflituendum, obtinuit Chrifliernus, annuasque limul inducias i iisdem, quibus antea , conditionibus. Verum neque ille procedit conventus, quod Dani non tam difputationem de Norve­

gia & Gotlandia, fuæ confcii minus æquæ caufe, quàm jurisdiélionis Sueticæ , quærerent prorogationem, ut interea belli nervum contrahe­

rent; Suecos & Norvegos à Carolo abalienarent, crebris hujusmodi conventibus. Quo etiam fine per fequens triennium, omiffis collo­

quiis, frequenter fimulant fe Sueciam invafuros, Carolum hoc provo­

cantes dolo, ad confcribendum fruilrà quotannis militem ; claffem ap­

parandam ; mare obvagandum ; nova regno tributa imponendum ; va­

rios faciendum fumptus ; thefaurum exhauriendum ; æflivisque & hy- oernis, cum maximâ Sueonum moleftiâ, hærendum femper caflris, do- Jæc ille graviffimo his de caufis Ordinum expolitis odio , facilem.

Chriflierno aditum ad Sueciæ & Norvegiæ permitteret dominium.

Nec Dani his contenti, Norvegos cisalpinos , induciis fecuros inva-

£llnt, quos denuô compellunt ad promulgandum fe Caroli ofores, non Nutöres, illoque fe prorfiis abdicandum ; Ipfos tamen Thordo in obe- cientiâ Caroli detinuit, nonnullis ibi munitionibus erectis.

Atqui conventum revifamus Stocholmcnfem, in quo plurimum mo- netæ valori derogatum peregrinæ , &. modus Sueticam augendi reno-

^tus, novis Stocholmiæ , Sudercopiæ, Abogiæ atque Calmarniæ, infli­

gis officinis ; Quibus exotici in Sueciâ negotiantes mercatores , ex Mercibus XL. marcarum, regno illatis , libram argenti pro folutione

einper effient præfentaturi.

Anno MCDLIV. Carolus liberali admodum donatione Regum in ç^ciâ veterum , plures quàm neceffiarium effiet, confiderans fundos Q erilrn poffidere , cum grandi flatus regii detrimento ; velut etiam

*10t prædia rure haberent Ecclefiaflici, exploraturus, horum inquifitio-

B 2 nem

■

y P

dir it > Mir '?)-

& p4;

J -iLge-lr

?TgggÜ.,.?d. _11 ''^TjMwwtefegi^^

■ '—

I Illi III 11 ' "■———■

T_ CHRONOLOGIE SCONDIANE

jSTfuo demandat genero, Erico a’bogldVkh &T)oaori Claud o SvHncr Cancellario , fimul inhibens politicis , ne cum tanta næredum Sri! ’ & ordinis penuriâ militaris , tot Ecclefiis bonorum conferrent.

Hincôue odta pofrb Cleri plus quàm Vatinianum incurrens, & ne- maammîllis persuadens. Sed XXVII. Junii, prourbium m cineres re- 3”Ssrocholmenfium auftrale. Triduo autem præcedenti tempore m- dimiarnm evoluto Chriftiernus hoc menfe in Norvegiam profeflu , Fv ,nco7arum mfflia, fub aufpicio Torberni Gaft,Sueciamvaftatumab- 1X’J Quibus cum Tordo Bonde infperatus congreditur , & viflona Inrirår ^"duflorem abducens captivum. Deinde hujusmodi pofiturus Sbcem irruptionibus Tordo, has m Norvegia fundat munitiones, Bil- ocicein ni ut ,, & Danaborzum. Chriftiernus vero inde na- vigaîs verfus’ D^n'amfiibtnftior , quodam fub noâem «cludjtnr porra à mercatoribus Gedanenfium , & quod per tenebras cum futnmo vit peSo, incernis diu fludibus frnffet jadatus , graviter poftmodum VInd,Daniam tamen incolumis attigit, ac Optimatum confilio . ”

ner levatos itertim compellat fuper mducns, qui Vallem m autumno 11 Fum convenientes™ bU affequfmtur, Mavortius autem heros Thordo cuius induftrià Carolus vi&oriam toties adejtus, regni dt‘ . ivrLrrhalcus & Norvegiæ cum Veftrogothia gubernator , cujus eti wÄ prX magnificentia illic celebrantur, ^ndo fimul re-

™SP fflia jam feptennis, cœnobio folenniter manc.patur, parente aureo Lademate. red.mito voce celsâ Evangelium «nente i Qm reg

paludamento , dextera orbem gerit aureum, & fimftra iceptrn g nræfutaidum. Atqui Procerum unus, coram illo evaginatum 1 brat acinacem, indicans Regem pro Evangelii defenlione paratum di- mtoe Han ’ Caroli magmficentiam, Dam præfentes oppido demira­

ri ac potiflimurn pragrandem Regis argenteam fupelle&Jem. m qua præter alia, permagnæ chryfendeta æftimationis plurima, vi e an arSenDeænSoft S Eoærum, Ingeburgem coenobii Antffiitam,

& Chriftierni materteram, fadioniscum Dano fufpc _a , - ordinem redegit, aliâ ex moniabum fuffragus fubrogata. Qjj

h notified .Joins, Chriftiernusque, invitati ad conjungenda m W cam , Chriftiani nominis hoftem conjuratum, arma, qui XXV • tii, Conftantinopoli per vim occupata, immanem exercuifl J dem. domefticis fe bellis excufarunt. ,

Cæterùm flagrante adhuc controverfiâ Nidrofienfiurn C0W rum Chriftiernus Marcellum fuæ commodiorem molitioni, ad ca S promoturus , ipfum Romam expeditum, Nicolao fideliter hoc nomine commendat, afferens concorditer effe defignatum a fe, vc

k i..Un vacantis legitimo patrono, confirmatum, & huic peiacc obr rn officio ; prout adverfarius Henricus, fenio confeâus, alien m d 1 ,'v iir ignarus Norvagicæ, hoftium clam lludiofus, & adver gena , i S - hujusmodi nequaquam idoneus edet funéiioni. N privlegra in r fus, hu usm 4 &ondiam

rnZiam reg^ffus , » rebus fpojiatur , aliquantisperquÇ g £XmC°ïin'vTrôlcinoris , ChriftiernSs Nicolao referen^

furn cum info ner literas eXpoftulat, candidatum ut confirmaret, nub obftcrab alqüe moneret Colonienfes ad fpolia reft‘™e"fu”m j^e- bus etiaffi ipfimet hac fuper re perfcnpfit, & contemptus, illorum in

to Cimbrico merces cenfuit detinendas. Am10

K. w

Si®

CT

TOMUS QUARTUS. ï5 Anno MCDLV. menfe Junio, genuit illi Dorothæa Johannem, Scondiæ deinceps Monarcham. Bergæ autem in Norvegiâ, gravis fue­

rat tumultus; Siquidem Torlavus, qui olim Upfaliæ, & pofteà Vibor- gi, & nunc illic officio fungebatur Antiftitis , importuné nimium per fe, & Olaum Nicolai, caftri præfidem , decimas à Germanis ibi mercan- tibus, extorquens, ab illis furore fucceniis , cum Olao, & Nicolao, hu­

jus fratre, trucidatur, ccenobiumque Munchalivenfe, Brigittinum , in quo fruftrà captarunt refugium, crematur. Quâ de re Chriftiernus, ad Sixtum III. Nicolai nuper mortui fucceffiorem, dedit literas , obfe- crans ut alienigenas fceleris authores , non cives indigenas, cenfuris mulftaret; ad orbam promoveret cathedram, Jacobum Grubbe,Rofchil- denfmm Canonicum ; Nidrofienfem permitteret Marcello ; & Carolum Sueciæ Regem, Oerebrogiam , uxori pro bonis olim vitalitiis , à marito conceffam priore, detinentem fubjiceret anathemati. Sed Axelius, peril- luftris viri Olai filius , cenfuris non contentus Pontificiis , mortem de­

inde paternam animofè vindicavit, piratica infeftans claffie Vandalorum inftitores.

Sixtus autem in literis, XIX. O&obris, ad Joannem Ecclefiæ Up- falenfîs Præfulem transmiffis, primatis ipfum vocabulo falutat. Quod poftmodum ille ufurpans , Danorum, fibi Ecclefiafticum & politicum in Sueoniâ primatum, ambitiofè arrogantium , tantam incurrit indigna­

tionem, ut vaniffimus hujusmodi titulus, eidem, temporis progreffu, ca- ptivationis primariam præberet caufam. Vaftenenfes interim domo fpo- liati Romæ Brigittinâ, per iniquam judicum quorundam fententiam, de hoc confidunt negotio Joannem Turrecrematam.

Anno MCDLVI. Infulam Calixtus Bergenfem , confert Jacobo Grubbe ; aft Nidrofienfem , denegat Marcello, confcriptis adverfus ipfum nonnullis articulis, ad quos jubet eum, pro tribunali Epifcoporum re- fpondere Danicorum. Ubi caufam facile obtinens, Romam iterum fefti- nat, & neque per Calixtum, neque fucceflbrem Pium II. voti compos evadit. Quibus interea Chriftiernus graviter fuccenfet, paucos Noricorum habens fuarum partium fecftatores , potius Romano adhærentes Archi- flamini. Ideo tamen CalixtoRex plurimum gratulatus,quod bullam ob­

tinuerit in Carolum, gladio impofterùm Ecclefiaftico &. politico, ipfum fe­

licius impugnaturus . Sueciamque fubafturus ; Quam propter, non Oere- brogiam illud ex urbe fulmen cenfuit impetrandum, pro confuetudine an- feceflbrum & fucceflbrum crebro ufurpata.

Sed aliud viciffim formidans Caroli fulmen, omnino bellicum, vide­

licet Tordonem , regni Marfchalcum , hunc inprimis de medio ftatuit follendum. Proindè muneribus Joannes Boëtii, natione Danus, abinti- pfis Thordoni exiftens obfequiis, feduétus, dominum fibi benevolentiP innuni , Neftoreâque digniffimum vitâ, no&urno deditum fomno, imma- piffimè cecidit, & opibus in naves corigeftis, inDaniam profugit. Poftea

*ors Caroli peffiim ire cœpit in Norvegiâ, Sueciâque, ubi ha&enùs ex- fiitiflet florentiffima. Et Chriftiernus porro rebus fuis provifurus , in patiam cum Colonienfibus redit, illicque per legatos pangit fcedus in ueones, cum Rege Gallorum; Ac induciis ad finem properantibus, qua­

dra tempore copiofum belli nervum contraxiflet, bullam Sixti paffim in

^Ueciâ dispergit ; fautores fibi attrahit, & tandem canit animofus clafficum,

^bfidens EIsburgum, quod XXIX. Junii deditum, obtinet ; clafle Finlan- invadit ; Viburgum incendens , atque Borcholmium Oelandiæ pre-

^it obfidione. Præfes verb caftri Ericus, Caroli Regis gener, hoftis . P°tentiæ nequaquam fe diu obniti pofie confiderans, ad XII. O&obris usque

B ? diem.

14 CHRONOLOGY SCONDÏANÆ

diem, cum ipfo pacifcitur, quando arcem certo dediturus effet, nifi Ca- rolus intereà veniret fubfidio. Verum ille domefticis remoratus feditio- nibus, àChriflierno etiam commotis , non tulit obfeffis fuppetias. Ideo- que die conflituto, Ericus arcem pandit hoftibus, contra fidem paftaque, turpiter opibus per illos fpoliatus. Qui demum indè fub Calmarniampro- greffi, à Guftavo Caroli, Regis fororio, in præfubitam aguntur fugam.

Cujus nomine Carolus illi plurimiim gratulatus , fpondet ipli, & Oelandis auxilium propediem ferendum, Ordinesque Stocholmiam ad Natalitia convocat Salvatoris, velut Chriftiernus fuos prius invitavit Proceres ad epulum luftricum, III. Junii, filio altero donatus Friderico, qui fecundum Johannem & Chriftiernum, ad fceptra promotus fuit Dania?, Norvegiæque.

Anno MCDLVII. exoriente, convenientes Stocholmiæ Sueones , in- primis de regiorum tyrannide officialium queruntur, quos pro me­

ritis fpondet Carolus pleélendos. Deindè concluditur expeditio pro re­

cuperatione Oelandiæ, cui Archipræful fuppetias abnuit , donec accepta nuper in bello damna, Carolus vigore legum fibi compenfaffet. Quod Rex detreéiavit, licet Antilles, impetrata Ordinum fententiâ , ipfum ad fatisfaâionem comprobaret obligatum. Ac nihil indè fibi formidans pe­

riculi , nuptias Birgittæ fuæ patruelis , Nicolao Stenonis copulandæ, ap­

paravit, XIII. Januarii, celebratas. In his vero Monetarius fe paratum ad necem Regi inferendam, Archiepifcopo infinuans , ab illo repellitur, alium vindiélæ modum repertum iri rèfpondente. Hujus non infcius confpirationis, Carolus, pro tempore diffimulat, & faltem pluribus fui corporis cuftodibus adhibitis , vetat propius fufpeélis accedere, Upfa- lenfemque feorfim vocatum Anciilitem, nova? arguit faétionis. Sed il­

lum proprio fpondentem juramento fidelitatem, & fidejuffores infuper, Patres Upfalenfes ac Stregnenfes præfentantem, amicum , velut ra­

tus elt, dimifit, Calmarniamque verfus cum exercitu contendit, man­

dans Archipræfuli, Uplandos quantocyùs congregatos, ad fe transmit­

tere. Veriim Archiepifcopus cum fuis contribulibus, fautoribus , aliis­

que Caroli oforibus, perfuadet illis rebellionem ; literis ad valvas Ec- clefiæ fuffixis, Carolo renunciat obedientiam ; coram loculo S. Erici or­

natu fe exuens altaris, induit militarem , quem jurejurando protefta- tus eft non depolitum iri, donec patriam à tyrannis liberaffet. Proinde regia infeftat domicilia; præfeélos illorum captivat ; & Aro fiam cum Up' tandis profeétus, illic Vesmannos , Nericios , Montanos ac DalecarloS convocat, ipfis odium Regis inftillat, affirmans quinquennio fe Caroli fuiffe intentum expulfioni, quod Ecclefiaftica?, politicæque foret liberta­

tis oppreffor ; rituum feélator hæreticorum ; iniquorum amator praffe- élorum ; diuturnorum fator bellorum ; intolerabilium author contribU' tionum ; infignis reélè monentium contemptor , inexplebilisque aliena­

rum direptor opum.

Itaque Carolus de tanto Uplandiæ informatus tumultu , illam lffc moracum MCD. equitibus repetit, CCC. Stocholmiâ quoque advocatis?

<& pluribus aliunde copiis fubito congregatis. Perveniens autem W' copiam , hujus prælidem, Ericum Àxelii, velut faélionis complicem, in vincula conjicit, & Arofiam verfus properat, Archiepifcopo illic con- greffurus. Qui Regem Stregnefiam progreffum cognofcens, ipfum intty- pidèacceffît, ac IX. Februarii die , rebus fuis miniis intentum opprefta’

fauciat, profligat ; & profugum infequens Stocholmiam , poil oâiduum binis circumdat caftris, fupplicem per nuncios contemnit; veniam excel"

fuum pofcentem ; emendationem fpondentem , & legibus fe fubmitteu- tem, arroganter repellit;afferens ipfum non diutius throno effe potiturum«