• No results found

OLAVI Cl· LM I Ling.Orient.ProfeiTReg.&Ordin

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "OLAVI Cl· LM I Ling.Orient.ProfeiTReg.&Ordin"

Copied!
70
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

m17

;S

/Y

f. St.

KF. g. J;

dissertatio philosophica

de

HERMATHENA

SVIO-GOTH1CJL

Gentis Profana,

CujusParticulam Pofteriorem, Ex Confenfu

Amplisßmi Senatm Phtlofophici in

regio Upfahenß Athenxo

SUB PRaESIDIO

Viri oAdm.Reverendi &Ampli/ßmi

Mag. OLAVI Cl· LM I

Ling.Orient.ProfeiTReg.&Ordin.

PRO GRADJ

Kublico candidomm examini modeflc fub~

mittit

S:x R:ae M:tis

Alumnus,

PETRUS WETTERSTEN, pet.f.

Oftro-Gothus,

InAuditorioCuftaviano Majori die2.6. Maji cAn./7//^hori( pofl meridiem folitü.

.tkn1^TÄNIS7

Gir~'vJW* so

(2)

S:,e R:^ M:tis

MAXIM/EFIDE1 VIRO,

Reverendisßmo in Chrißo

Patri ac Domino,

D. MATTHME STEUCHIO,

S* S* Theologise Da£tori

Excellentiffimo,

Regni Svecise Archiepiscopo

Eminentiilimo,

Pro-Cancellario AcademÉc

Upialieniis Magnificentiilimo,

Confiftorii Eccleiiaftici pRiF.siDi Graviflimo,

M^cenati Summo,

(3)

Ignofcas,

Humillima. Mente. Precor.

Reverendiflime D:ne AROEPI- SCOPE.

Quod.

De.Sacro. Tuo.Nomine, Suum. Mutugtur. Nitorem.

HERMATHENA, T>nella.

Gaudet. ΙΑ*Siap, v

Anni. Superioris. Reputans.Felici-

tatem.

Qua. Ipfi.Licuit. In.Confpe&u.Tuo.

Reverendiifirne. Pater.

Primam. Veiitationem. Inftituere.

Hinc.

Quid. Non. Bona?. Spei.Sibi.Faciat.

. Qua?. Non. Fata. Benigniora.

Ominetur.

Tuo.Patrocinio. Commendata.

Reverendiflima?.Paternitatis.Tuar.

Cultor HtimiUimtit

P.WETTERSTEN P.F.

(4)

NoVilifJimo Domino,

PETRO EHREN

Μ>ΕΊΖ,

Patrono Mamo,

Aämodum Reverendis

D:nis MA-

Gymnafii , quod Lincopiae flo-

AdfeiToribus dexterrimis, vigi-

toribus fti-

Quam vobis , Patroni Magni &

ΝAM offero, cum impolita fit,

meris fere , five in domum pa-

neficiis, iubmiiTe precor, ut nigne re-

p.w.

(5)

Spßatijßmo,fideique integerriws

VIRO

D.NO NICOLAO (52D/

Redituum maritimorum, qui

Norcopias colligunrur, Pra?fe&o

ac Intendenti adcuratif- iimo,

Promotori omni obiervantia

aetatem colendo.

atque Pr^clari/ßmis

GISTRIS,

ret, Le&oribus , Confiftoriique lantiffimis,Promotoribus acFau- fpiciendis.

Promotores , HERMATHE-

adeoque nec refpondeat innu-

ternam, five in me collatis be-

pium ofterentis animum be-

fpiciacis.

P*F.

(6)

B. L

ΡRomiiiris , mey^pellåadL finem partis prio-(ingula ftu-

dior m genera, quac Sveo-Gothi tenudrunt, comprefienfurum; ve¬

rum quod fpes me fefelierit ne ini-

que interpreteris , enixe Te, Hu-

maniflime Le&or, rogatum volo.

Profe&o muita congeifi , quin.

6c praslo paravi ; qua? tamen

omnia fupprimere juflit anguftia

temporis. Ordinem Diiputacionis

meditatus ium eundem, quo co- hasrent humani corporis membra;

ut apparet ex tribus deTheologia, Jurisprudentia, & medicina capi-

tibus. ReftanC Runas Sueo-Go-

thorum & Pöefis: Ethica , Aftro-

nomia , Geometria , Arithmetica,

Muiica &c. quas partes fpatiis iniquis difciufus, aliis relinquo

commemorandas.

(7)

HERMATHENT S-Gothicas

partis pofterioris

DE RELIGIO NE

CAPUT PRIMUM.

§.i. Religionis etymologiam, Desrumtjttå apud profanos duglicem ordinem ex¬

ponit.

i. Majorumλ veroDeo adldola tranßtum5 progre/fu temporis,ofiendit.

?· 4._f. Thoriy Othini &Frigga proprietå¬

tes evolvunt.

£ Minorum gentium T)*os recitat.

7· <?. Z)i? cuitu Deorum in genere diße-

runt.

Qgis auftor hujtis Idololatri<s fit, exa-· minat.

to. Religionis S-gothic* propigationem ad

ccterat gentes evincit,

(8)

Ghod fröns humana eß faciei>

Hoc inßudtps, relligtofm

amor.

§. I.

Eligionis late fumto ΦΜ vocabulo , omne id

intenditur, quod pro

Wjjj§c objefto numerL· ali-

quod habet vejneran-

dum-:. Hinc Ladtan-

tiusa)&Voilius,b) vocem religionis i religando vero deducunt, cum fit

inftar vinculi, quo vera Ecclefia vero

Deo adftringitur , falfo autem-hom.i-

"

nes profani. Quaies fuifle veteres S- gothos conftat, cum å benedida Ja- i pheti profapia degeneraiTent,nonuno

eontentiDeo, quem tottantisquému-

neribus obeundis imparem eile exifti*

niabant; fed proutfceda, averfaque lu-

bido animos lilorum inceilit, plprima

- iibi

4) Div. Inf.L. 4. c.tfi b)Cor)f.Vof~f499· V

in voct relig,

(9)

fibi numina fingentes. Illorum alte¬

rum ab alterocultu &honore dificre- bat. Qui praecipuas in adminiftratio-

ne partes habuerunt, Deos prima ve- neratione obfervatos vocat Olaus, c)

Alii dicunt Deos majorum gentium. *) Quos vero aut magiafquaeipiis fapien-

tia) iniignis,autpctius iimplicitas gen-

tis noftraea pontificatu vel facerdotio, ahquandö etiam a Regia dignitate in_.

numerum Deorum trahftulit, Dii mi¬

norum gentium funt appellati. d) Cui

qualicunque apud majores religioni

defcribenda? haud infehcem fuccefium pollicemur, fi methodi noftra? ratio ad objedum, materiam,formam& finem fuerit direda.

§. iL

Sed vet in ipfo limine objici nobis pofie videtur : quoniam tot Idola di-

vino cultu profequuti iunt majores>

eos non tantum omni aevo fuperfhtio·

fosadmodum,verumaratione,qua non

duo,autplura, fedunum invenit fum-

mum numen 9 diverfifiimos fuifio.

A i Immo,

c) dpud b. m. Scbef. llpf. c. p. p.m.t γ. *) Rofin% d) Nob. Stiernhöokde jur,Suion%

Qotb, p»jpf·

(10)

1*

Immo, ftupidioris ingenii argni, quam reliquarum gentiummulfae, quaeinuno Idolo fubftiterunt. Quibus objeftio-

nibus ut roburconcilietur, argumenta petuntur ex Thori ετυμα>Ί quod alii

derivandum yolunt å Thoro,Magogi

filio; alii ab ur, Igne Chalda?orurrL·,

alii aliter e) ut in feqq patebit. Sed hasc

parum firmoniti talo putamus, LQuia

omnium fere confenfu partes Europas

boreales primum inhabitarunt ex Ja- pheto , Noachi filio, oriundi Mago-

getas,feu Magctbi,noftri majores;non potuit igiturnonverus fimul Deicultus

ad haec cceh climata cum antiquifti-

mis colonis, å Noacho verbi divini myfta inftrucftis, transferri, translatus prasdicari, prasdicatus autemdiu vige-

re; ut iic perplurafeciila, ab antiquif'

iimo in feptentrionemacceftu divina a

S-Gothis majeftas fancfte culta fuerit,

antequam res creatas fufpicere coepe-

runt. Nobis confentientes babemus Joh, Mag./; Nob. Wexionium, g)

Laur. Paulinum b) Bazium /) alios. E"

lias /) Bstz. Invent. hiß. F.céfef L. /, c.Z. g. ézr

f) L. i. c. 2. g)Defcript. Suec. L. 10.

b)Hiß,arcl.L.i.c,38. i)Inproleg*p.$.

(11)

liasSchedius apud Ampi. Verelium k)

veram religionem dicit å Noacho, per Tvifconem,eiusque fucceflforesadGer-

manos derivatam. Idolorum nomma non diu ante Chrifti tempora fuiile

nota ex probatis antiquitatis monu-

mentis aiTerit Arngrimus. Quid, quod viris doftifiimis,non paucis,adeo

arrident incifa incippis runicjs, ad fecu-

Ium åNoacho quartum,quintum, fex-

tum&c.referendis, draconum, crucis, agnorurn veftigia, ut non dubitent de

iveraLicet fateantur fe quoqueapud majores Dei noviflfecognitiono.aliam

imaginum f. obliquorum iftorurrL»

flexuumrationerr?nt) dequaubiad lite.

rasGothorum perventum fuerit, quat- dam nobis quoquedicentur. Quod fi Wigerus^P^s: fuperefiet, multa nosille

de gentis noftrae religione , aliaque

liuc facientia doceret. Quapropter

illum five incuriå, five injuriatempo¬

ris nobis ereptum eile queruntur eru- diti. n) Quae cum ita fint, quis nobis perfuadere velit,Id.plum mox adoraffe

A j S-Go-

k) In not. ad cap. 7. Gothr, Sag. p. 3/.

m) IDljfman in antiq. Eccleftafl. p. 6.7.

Baz. hiß. S-goth. L.i. p.ji. Rudb*Atl%

tt) Noh%Stiernhok% p.jpo.

(12)

S-Gothos, nomine Thori, füiiMago«

gi, infignitum? Neque ab Ur, Chal-

daeorum Deo, adThor>S-Gothorumj

valet confequentia , ηιίϊ Continus a prima in ardoas hafee terras migra-

tione Idololatriae arguantur> quoci ex j'am dedudis aliterfe habuiilé conftat.

Atque hoc refpedu verum fuit primae

fubtrionibus inocciduis religionis ob- jedum, plaque materia.

II. Succeilu autem temporis, poft-

quamhic cultus ad horrendam magis,

magisque inclinaflet idololatriam, fa-

cileslargimur, majoresa rationedefei-

viile. Verum ita, ut religio hsec fu- perftitioia eos tarnen coarguat, qui

deroeando animabus immortalitatem,

fe ά&έχς, & animam pro fale habere produnt. o) Quis cultus religiofus,

qus infuperiores pietas, quae denique

virtutum ibi veftigia appareant , ubi

docetur cum corporibus ineipero,

crefcere,ftare , deficere mentem hu-

manam? f) Nihil mirum, fipublica &

privata jura feederaque generis huma-

ni folvantur. S-Gothi obdudo jam menti d) Nob. Stiernhookp."$SS· f) vid.Samolx*

■p.ijz.

(13)

4*

menti errore, praeftigiis fatanse delufi>

fanas quidetn majorum tuorum tradi-

tiones , & rationem turpi fcedarunt

Idololatria. Divinisnamque honoribus

venerabantur ca, quas & glorioiiflama apparebant,& ad vitam cum hominum>

tum animantium tuendam plurimum conferebant, folem, lunam &terram*

Hinc a fun vel fon , facrificium folis>

funnablot didhim, diesque ci facratus, tÖunOäg. Lunam mane, vel manam

appellarunt, diemque hujus cultui di-

catutn q) Interim,quodali-

quemadhucNuminis, licet illis parum diflinde cogniti,fenfum habuerint,no-

vit quilibet fincerus φιλίταξ. Immo

yrobari poß'e, inqilit BaziUS ,contra pra- conceptam opiniönem Sax.grammat. fui/fe

tum cultum fUpfaliae) prima inftitutione

ad gloriam v eri Dci, non Idolorum dire¬

ctum. r) Ipfeque poftmodum oftendit

ex medio inter Othinum & Friggam

Tliori locoj exfummoipiiuscultu,me¬

moria fempiterna, cultumThoro infti-

tutum, fub veri Dei opinione, Ouod

ΠPhilip,Cluverio ils amicus, qui multo

A 3 libe-

f): Verel. in not. ad c. 7. Gothr. fag.p.j?, r) In proleg.p.q, item 63. 64.

(14)

41

liberalius de Germafris, itidemque de

Scandianis loquitur, putares majores noftros intnbus Idolis,Thoro, Othino

& Frigga tres perfonas unius eftentise divina?, inftar fcintillae extenebris den- iiflirmsemicantisj,vidii]e, coluifte. Sol, five Jupiter (Thor)ipfi eft Pater: Ju¬

no(Freia,Τerra eftFibus. Mars vel

Hercules (Othinus)Spiritus fan<ftus. f) Qua? tarnen fententia ipfi fane placeat,

ncbis periuaderi non poteft.

Iii CumigiturextraEcclefiam Chri- fti, nulla fpes, nullaque vita fit, t)

Iiorrendamfatemur hane majorum, ac

reliquarum gentium, fuiffafortem, fa-

ciemque, qua res corruptioni obnoxias refpexerunt, coluerunt. Exinde vero

colbgere quandam in illis ftupiditatem, rudeque ingenium,cujusbeneficiotot fibi, etiam exteris, Idola fabricarunt,

plane abfurdum e(Fe cenferrus. Cui

rei ulterius explicandae occafionemj

fubminiftrabit thef h.c. ultima.

§. III.

Itaquedeflexit arecftaratione mate¬

ria

f) Conf.Verel. not.adcy Htβ. Gothrp.*/·

Rudbeck. Atlant. T. c. 7'7·

ή All, 4: ιζ.

(15)

ria religionis, cui congrua eil forma.

Quo quis Deorum major, muniaque, quibus in terra fungi credebatur,gra-

viora, hoc crebrius, inilgniusque llli

litaiTe noilros majoresinvenimus.Tho-»

roquatuorpanes cumobfonioquotidie oblatos teiiaturSnorro : öe fltrue han#

runt (>n>ar Oact .iftie 25roö/ mei> angett

5\ofl ftl fciu Ethoc non tantum,fed inufus facrificiorum infigniores certo-

rum deniqne praediorum reditus cefTe-

runc: £boriUunt)a/ £ orötu-ia/ £*or$*

fd ra &c. åThoronominatorum. Nam- queThorus,velut Jupiterborealis,me-

diohabebatur loco, relfquorum rex&

caput. Neque implacabile ahquodmi¬

men Thorum elTe putabant, fed beni- gniiTinum & utiliifimum, quod toni*

trusj fulmina, ventos> imbres ad com*

moda generis humani dirigeret. *) Hinc & nometL· Thori dignum a

majoribushabitum,quodcolerentnon

tantum, fed aeternitatis cedro infige-

rent, argumento funt: $börömdtl40 /

Januarius: diesJovis, ^bore

A s §bor#

*0 Cenf Scbef\ Upf antiq, c. to. p. 147·

x) Id,e.f. p.j!.&C.f. p,tf. Rudb. T,

9.if>

(16)

44

Vtborfii/QbwiitMQboritmunbMWomt*

it/ ^rhorbora / Shorbiérn &c. nomina propria virorum&feminarum, ufu ad-

huc recepta. Concitato in nubibus

fragore* prifci fuas domos fovialibus

pulfarunt malleis, ^borebamrav di<fbis,

rati fe opem IaturosThoro,cumcurrii

veheretur (auko-thor) quem_> gi-

gantes C^Dr^tiitujfarne) tum oppugna-

rent.y) Vulgus hodie dicit,

ben/^oaubbeity &>rnbont)en ufev/ quia copiofior decidens pluvia agros Iastifi-

care folet. ζ) Abeo, fulmen, ^borrct^

gc ι $>?eroia$e/ Thori cuneus. Osk

i.e.deiideratus. Item,tonitru* ^bM'*

åta/ £borDtW £fK>rt>unber/Dtit DtinDer.

Hirci, quibus impofitus erat Thor,

dicebantur Tann» quod dentemfigni-

ficat, quo hirci arbores rodunt. Inde

tan»don, ingens ftrepitus. b) Ita &pra-

voå majoribusveritatis aiTerendae mo-

re acceptojurari folett ^borquD/b. e.

per Thorum Deum. Si ornatum hu-

jus numinis quxfiveris, refpondetjo-

han-

y)Baz in Invent. hiß.Ecclef. L. /. c t Ρ*

64. Job. Μ L, ii e.t\. z) Vercl. in ήφ

ad Gothr fag. p. 4,9. a) Ibid* ρ,-iß, b)

Rudbeck, T. /, ρ. 2ρ, ρ.ροό.

(17)

hannes:c) Erat in cafiteejus corona,

in manufceptrum ,atque incircuitu duo-

decim fteü*. Immo & malleum, bal-

teum,manusqueferreas,arma ei con-

venientia , actribuerunt. Inde no-

men Thori feliciter deducit. Nob.

Stiernhielm *) & Polyhiftor nofter

Rudbeck. ex Suec. vocabulo téraS d) Andere,quodde gravibus rebus,nego-

tiisque ufurpatur , qualia Thoro Deo

competebant,cumhoftibus fuisconfli-

&uro. Thoronis imaginern , quas in

facrariotempli Upf hodie fervatur»fu-

fpedlam facitcolor cum oleotempera-

tus. Nam oleo coloresfubigere vete-

res ignorafiTe, &ante duo primum fe~

cula hanc inventam-. artem Ampi.

Scheff. oftendit. e)

§- IV.

LicetOthinus ordineproximus eilet Tiioro, adillam tarnen dignitatem e- vedus eft,ut cultu nonmodoThoror

nemasquaret, Ted & fuperaret. Quod

ße mirum videatur,cum in praecedent.

§' fupremum Thoroni honoris locum

t) Hin./. c.p.ρ ρ.*)Hpud Verel. adHerv♦

jag. p. 4<p. e) P. 48. c, d) Tom. /.

c- 70p»

(18)

4<*

affignaverimus»obfervetur fuiife hunc

Thoroni velut oppofitum , omnium*

quotquot accidere poiiunt, malorum

au&orem,teileSnorrone./) 2)er beD funne banb forgitfw fölet' fra iijff/ etter

i>elbvcbf/etter fdrebeiwem anbre v>ü>cfepac/

cctage bO elPr florfe fra bennein/ oc a?fui

äti&t· Ita> fiquidem carere bonistole-

rabi'lius,quam infummis verfari rnalis*

cruciatibusque videtur,g)majoresno- ftfi pinguioribus, immo humanis vi-

durnis, ingruente quadam calamitate,

aut illum placarunt? aut ipfi pro vifto-

rns facrificarunt : inprimis taurum->>

appofito ubertim pabulo ad ferociam

usque faginatum. Idem Snorro h)

tet bur fco tonerna/ uf foDe ben nur fom ojflté fTulDe til Ofin f tnbftl hanö tief mänt)Olm. Pro variis Otliini offi-

ciis, varia ei nomina funt injun&a.

Quia alteram illiusmanum fagittå , al¬

teram arcu munitam Wormius i) ob-

fervat* Johannes & Olausgladioinilru-

dumfuifie,exantiquismonumentis eli-

ciunt, ubi vidris voender, aut Odin el-

dur

f) In vit.odinip„m.%. g) Ampi Schcf Upf

ant:η c. 7. p. Jj. h) In vitaEg'iüiρ>21»

tj Sibef. Upf.antiq.c<y.p. 4^.»

(19)

dur h,e. virga, ve! ignis Othini nun- cupaturj itaque hicOthinus idem fuit

Γviga-got7 praliorum Deus) qui Ro¬

manis Mars. Unde &nomen habet,

å noftro obcu k) Qui enim Martis ca- ftra fequuntur,populorum dicuntur ut plurimum & urbium deftiudOres. Ex

eademdeftrudione, indgniumque bo¬

norumdireptionibus cum milites dite-

fcerefoleant,Othinum,opum quoque conciliatorem fecerunt, puta Mercu- riutru/y linde cumOdino remhabere

dicuntur, qui divitiarum.funt aucupes.

Denique tribuebant huic majores im¬

perium in animas, beilo inprimis cac-

forum,quorumqui pluribus vulneribus

occubuiiTet & pra?ftantiorem inaulaO- thini, <2Βαί(>αΠdi&a, gradum dignitatis

afcenderet. Quapropter non modo ftCiifobiYpater ftragis & internecionis,

^aihölltiv mtfir/manium receptor, ve¬

rum&Pluto iPteinférnalis credebatur,

*») Exinde formule. £)ί>εη cuja btj:

odi- b) Jmplijf. Rur)b. T./. c.jl.p.fpj. I) Βλζ.

Invtnt.hift.Ecclef. L.i.c.2 p. 6~j Verel*

not, ac<Hervor,Seg., p.A4, rri) Cl. Verel.

net, in Gautr. & Rolf. Sag, Lund,Samolx. af.§, 2.

(20)

Odinuspoflideatte. φΐυαί)obfttéfåfuttt/

quis illeOdini tumultus, vel utWor-

mius explicat: quid hoc mali eft.

til ei^np/apage,vade adOdinum. In0-

denfala, locoSigtunasvicino, Odinum,

dumviveret,habitaile, vero fimilevi¬

detur. Certiffimum autem ? quartum hcbdomadis diem,ObenöDop/ OneDM/

reliquifie nobis majores, utOthinino¬

mine infignitum, ita eidem facratum.

V.

Frigga Thoro fuita latere flniftro, qucmadmoj/urn a dextra Othinus» cui

nupta erat. Eam alii nudam,alii gla-

dio&arcu inftruftam fuiile memoriz produnt, quod fortitudinem arguitfe-

minarum S-gothicarum , quae elirru

iverunt pugnatum. η) At praecipue in

nuptiis invocabatur, in cujus poteftate

poiitum fuifiTeamorem conftare poteft

exnominis έτυμω. Frigga cnim eft a frigan, amare: cui opponitur figanjt-

diiie,inde figendé, gtcttbe hoftis- Vel

deducitur åfre, froe,femine. iOQuod

olim

») Conf.dmρl, Schef. Upf,Ant. c.J 4)'

Baz.Invent Hiß,Ecdef. L. i. c.z,p>^7*

o) Conf, Ampi Vorel,not, in Gothr, jfljj·

t> i*·

(21)

olimmäterhabereturviventiu,eadem-

quenutrix Undeeftj^ugfreo/i^rati/^ru#

fr ^iebap/penultimushebdomadae dies.

Gr^cis dicfta eftFrigga > quaii é\2äau μητηξ, largiens alimenta mäter, p) In S. S. numinatur rT)Dt£/y> Afiaroth*

q) Aftfignificatin linguanoftraveteri,

amorem, unde proverbium: Aft vex med veniuh e.ufucreicitamor. riAlia praetereaFriggaefuntnomina,DiTa,Gio,

vello, å rad. gio,faginare,fecundare.

Hinc ^onelag/t'eqoton &c /) Apulejus eandem facit Venerem, Dia-

nam,Junonem, Bellonam t) Pro felicå

annona verrem Friggae immolatiim probat Herv. fag. tf>öD tvdr ftCmen/a/ <\b

tofacirn$oit tputiflceflanftecf; oc(Mbtala i)an/oc ghfägremi/tilarbotarj i bppfcaft manaba'/ii)c6cvFebruarius feftir ^cu¬

jus facrificii cauifa haec videri poteft, quod verres roftro fuo arationem ho- minibus indicavit.

§.VI.

p) Lund Zamolx. c.j. §./#.20· q) Jud.

Ό. c V. 6. /.re%. c.XI. p, f, r) Ampi.

Verel.innot. adGÖtbr. hift.c.γ p.jj.

Ampi* Rudbeck. T. i. c. ζ. ρ. γζρ* f) Conf. Lund. Zamolx. c,j. §, io.p.

u) C. iq.p.itf*

(22)

SO

§ VI.

Atque hi tres Dii majores fuerunt,

quorum regnis feptentrionAlibtif, Suecht)

Gothi<e Daniä&Norvegiteumtseratcultuij (6 unicum templum Idololatvicum Up'alU

ccieberrimum? tefte Hvirfeldio. x) Mi-

noribusDiis, qui longo recitari folent catalogo,an dtvini hon>res fiabiti fint

Omnibus* fcrupulus dubitandi oriturex alto veterum filentio. Methodinus autem, hujus ordinis primus , dicitur quafi cumOdmo,eoquodautcumOdi-

no cultus,autunus exafieclisejus efiet»

De ceterisconfer SchefF.llpf.c.p,

§. vir.

Quae de facrificandi modo,Deorum·

que fimulacris in genere dici pofifunt,

nos eontenti fumuspaucis comorehen-

diiTe. Notandurm itaque nullas ante 0dtnum ofiigies humanas & (imulacra majoribus nota,cultaque, Ted omnem honorem& venerationemDiis fub dio fadam & in lucis , vel fub arboribus»

quibus divini quid inefie credidtrunt.

Adeout mentio ftatuarum religionem quidem vetereminnuat, non primam

tarnen

Λ*) dp. B/iz. Invent, hift* Ecclef L. /. c.

/. 66,

(23)

) tarnen & vetüftiiiimam, Hujus rei ve«·

Htatem firmant £l)oriditwt)a/ObinfTtm*

ba/ AröéiunDå &c. loca nemoribus a- rhoena, Deorum nomina haud dubie praeferentia , quorum cultui adftri&a

fuernnt. Undo NobiliiT. Dominus Stiernilöök,y) intra lucörufh umbramlif horroremftetiße·, & OernhieltTUUS z)fub

dioinIneis& c$Uibusafifeverareno veren- tur gentis noitrae facra fuiflfe perafta.

Ejusmodi lucos collesque cautum erat

ne quis exfeinderet) autalioquocunque

modo profanaret. Inde noftratesapel*

Mlunber / facros lucos vocarunt. λ)

Temporis autem progreiTu qualiacunq;

ι In fumriio tedfa, pluvia? arcendae ergo åDeorum imagimbus, &ne fordes in

eas mitterent avcs>nontantum impofi-

ta funt, fed & locus huic cultui fplen- didior, infigniorque, triurti illud fta-

tuarum famigeratiffimum temp-lum Dpf.iedificatum. lnde.<0 furoubav dicla efle hcEC idola vidt Ampi. Schefferus '°)a^sfiui/ (quod olimerat 0fmv te-

Β β: is

)) be Jur.Sueogeth. p397.&399· ζ)Η?β*

EcclefSueogoth.p.103. λ)Loccen.antiq^

Sueogotb.L,i. e.j. b) Jlntiq, Upf. c.φ

t**4* v'..νκty» "4

(24)

dis imminentibus, cujus vocis origit

nemb.m.Verelius e) å far« deducit;

Scilicec fuerunt fculpta & coelata non

auro, fed. trabibus ligneis auro indu-

dis. d)

§. VIII.

In hoc temploantepedesThori ara>

ferro cinfta, ponebatur , in qua per' petuoviguiife ignemaccenium teilatur

Arngrimus : Dper fltnbt αίητα ri.tmm

a(Dn ιjloanaDi e) mox huic folennes

preces,denique oblationes,variorum-

que animalium vidfrma: additae funt·

SÖcr bief / ait Snorro, flauet alle jlvqd

qtiea/) equi, puta> galli, canes&ver-

res non tantum , Ted & eo dementia:

vöntumeil,utex humanis vidtimis, ex mafculino tarnen genere g) Deos pla-

carenr* Verumita, ut captiviprimurrij h)poilhac, exigente lummaneceiTitate,

non vulgus , Ted ipii reges calamitofo

huic & nefando. exitio obnoxii eiient.

) iL. Do-

r) Net. in Hervar.fofl. c. i. p d)Schef,

ύρΓ antiq.c. j. p 37. e ApudCl.Sibt{·

deUpf. antiq.c.io ρ /->-? f)jn vitdH>4~

quin/Adο.^c,16\Item,Sche.jß.Upf.An' tiq. p.136 ξ) Adam. Bremen(. Stand, p- h) VrocQp. biß. goth* L.j.p-2^·

(25)

Docet hoc Sturlefonius de Olao tcija: ^bebrduDe ί>οποηι tnne/cif)rffrabé f)onom Öbm fi'g Ui et ooDt qbr. Item:

£>cn trcbi />ό|έfoimtie faa^uebeiw offbefc

eené/atben bpre t/D».arfottimen fde^ong

5poniatt>$ ffylt) f(ji biibe.tf>ccffre fcpiwtjt

tilOben fikaarpnjrpbe/, oc geh itb i ianbcf igten, i) Mancbat itaque hoc faturri

cos, quos graviter delioquentes puta- ' bantacceleraiie communem patriae ca-

lamitatem, quosordinarie, facroprope

templum fönte , blotabrun aut bloß klbq diibo» immerfos» poft in luco>

öbmPamb/ fufpenfos, tandem vulcano

tfadidere,quemadmodum egregie, pro

more fuo, Rudbeckius explicat. k) De

quo facrificandi modo aliquem crudi-

tos inter diilenfum invenimus i nobis tarnen ratio Rudbeckiana magis placet>

■tot nempe immeriione illa. Terram *

fufpenfioneLunam,adufti-onejfblem fi- gnibcarint. I) Quin &mos* erat5 ut ex

fanguine occifonim aut leniter pro-

fiuente rriftia colligerentj autIseta di- vinarent ex yiolen.to *cppioibque ian-

B ι ginnis

*)tn v-ita Ojai c, 4fk p. pt. $4*&c- k) M*

^ länt, T,z,-p+ i) iipf·. antiq*. t.$0*

ρ> /4/.144« „w

(26)

guinis impetu. Quemadmodum &

idem dicendum eft de cordis paulo poft, illiusqtie fibrarum obfervatione.

m) Cogtiito inde felici omine, fparfo-

que,inIaolum,aras, parietes,arbores-

que luci illius iäcratiffimi fanguine vi'

éfimario*magnaparsfacrificiorurrnquas

efui apta erant, nqn omnibus tantum

guftanda, fed& liberius bibendo indul- gendum erat, quod pofterius bara fulÉ

hoe eft, ferre plenum appellabant. n)

Circumlatis itaThori,Friggae& Othini

fcyp-kisy £i)or/ Jrigga οφ Qocne ffaalct/

alios duos ^iagebdgaren & SOhnbe di¬

dos, illumin honorem Heroum> hiinc

in memoriamdefundorum amicorum evacuafte majores noftros Sturlefonius

habett^angebttifc oc faa SSvagebdgare/

bet dr ppperfiae ^idtarém Jpemfc flaae

Icr/·fora öaare flagm t ftrib/oc itgefaaaw

bre Derté afbobe gobe t>eitneré bagare.

Jptin>fenbe faiiabeCOhnbe o)Braga åbraf,

virtuteconfpicuo deducividetur,viros-

<juefortes denotat. $hnbe/memoria, fcyphus memorialisexponitur. Deni-

que, fri) Idemcap.10.p.140, n)Idem.c.10 p·

Verel Net.adCap./, Hervar, o)Apnd

Scheff.p. 14S1

(27)

fr que:, ut omnia rite peragerentur, nom mirius, quam Deorum facris, hujuice-

modi conviviis certi praeficiebantur adminiftratores, qui folenni formula,

cibum difpenfarent,potumque , immo ipfis praeeiTent convivis, pra^cipue cum pro fe quisque fuurn quoqne peculiare pocuium , & å fupra nominatis diftin-

chjnn haberet, cui nimium quandoque indulgendorixx& clamores oriri fole*

feant. p)

§.\%.

De numeroAntiititurri)quifacrificio-

rum ritibus invigilarent/non iinit nos

dubitare Snorro in vin Olai : Oc folf

^%n'o öarα JpofDtnaer fik ojfergtfbt; ve¬

rum origo IiujusIdololatriaé, cui adfcri- benda (it, didu admodum difficile eft.

Cumrationondidtethujusmodicultum

numini habendum, ab Eccleiia poftdi- Juviana facrifkiorumfluxiire initinm fi exiftimemus, inde vero cumprimisno-

fttis majoribus huc dimanaiTe, haud å

veritate alienum quid ftatuiile videbi-

, ^ur, qui aliquot jamIocis probavimus,

eomaxime tempore , veram in hifce

lerrae partibus religionem obtinuifiTe.

B 3 Omnis

p) ttid.

References

Related documents

[r]

MGLKL vLDL CvLDL CDLGL MILGL MLJL CMLJL MHLvL MGLvL

[r]

I enlighet med detta skapar därmed läraren i vår studie en pedagogiskt gynnsam situation genom att använda sig av frågor som ökar elevernas möjlighet till kommunikation

[r]

[r]

Quam verum, ae certum ert , in hoc viflbili mundo , nihil prte- ftantius eilehomine, &amp; in homine nihil excellentius anima, tara vera. &amp; indubia ert

7FDHKGJVNmLnMVKRNopqQE_JLFMrFmQLMPVaRURUPGKLFCGTRUPGLTRUMP_FsFaSDQNL_C`_rNIQ`SCGTRUPGLn MnmNt