DISSERTATIO GRADUALIS DE

D. D.

DISSERTATIO GRADUALIS DE

NECESSITATE VIT/E POST

HANC FUTURS,

QUAM,

CONS, AMPLISS. FACVLT. PHILOSOPH.

PRiESIDE

Doct. PETRO NICOLAO

CHRISTIERNIN,

LOG. et METAPHYS. PROF. REG. et ORD.

PUBLICO SUBJ1CIT EXAMIN1 StipendiäriusRegius

JOHANNES LINDESTRÖM,

v. d. m. calmariensis,

S

IN AUDIT. GUST. MAJ. D. 24 APRIL. MDCCLXXXII.

UPS ALI A:

Apud Joh. Edman, Dire£t. & Reg. Acad. Typogr

HEJDERIDAREN

HÖGACKTAD

herr jonas lindes tröm

S A M T

VÄLBORNA

fRU anna maria

stjernström,

huldaste förjldrar!

£}der, ^om nödvändigheten Mine Huldafle Firaldrnr! tillägnas af ett hf efter detta, denna Jåfom af ett handling> ringa prof af den kärlek och vårdnad, foni jag Eder dr fy l-

dig, for alla Ed ra mig bevifta välgärningar. At oftjen a dem ftar icke i min magt; ej eller fordr en 1 fddant af mig. Jag känner Edert hjerta, och vet, at l an fen Eder

for fullkomligt betonte, »ir I allena åermed kunnat befordra >

mitt väl, /or hvilket 1 hållit alt ofpardt, och for hvilket l npfändt få många flickar till Hogden. Den milde Guden för-

låne mig nåd, /iwgv? få fägna mig af Eder har i Iifvet,

tcb äga det glada tillfallet, /?£ for Eder vifa, huru om Eder bmhet mig gjovdt ^: Han låtte den börda, [om Eder

ånnalkande ålderdom medforer, »*r 1 bår af ålder

och lefvande\ mätte blifvit} ledfage Eder dä in i det fa ^- liga lifvet, till hvilket 1 aldraförft lärt mig at gå, till

hvilket 1 få ofta fhrmant _mig at ga, och till hvilket jag^ med

Guds hjelp, fkaü ga, der jag hoppas, at altid med Eder fa

vara tiUfamman% Framhärdar med all vördnad,

mine huldaste för Jl dr ars

-• <' *

" i

Lydigfte Son

JOH, LIND EST R;6$t.

H»"

■*^gg

Quod fi i ii hoc ^ervo, quod animos hominum immortnlcs effe cveåam, luhenter et ro; nee mihi hunc errorem, quo dele-

åor, dum vivo, c xt or quer i volo.

Cic. de Sen. c. XXIII.

$. i.

Si bus, quis _quae fais ocuiis cogitationibus in illis tantummodo & externis fenfibus obverfantur, ^re¬

non altius adfcendendo, fubfifteret, ei vix _unquam in

mentem veniret, aliam poft hane vitam futuram efTe;

id quod potius incredibile videretur. Nafcitur homo,

vivit perbreve tempus & mox denafcitur; Denafcens

autem non ad novam vitam inchoandam, fed ad priftinum fuum nihilum redire videtur. Quando e- nim moritur, _{praeter corpus} nihil fupereffe animad-

vertitur. Hoc autem terrae mandatur, putrefcit &

putrefa£tum in minutitfimum pulverem abit: fit ali-

mentum, quod infervit herbis, ficut herbae anima-

libus & animalia hominibus itemque aliis fubinde ^a- nimalibus, ut adeo ^cum innumeris iisque diverfiffi-

mis fubftantiis commifceatur, cum quibus iterum ad

novas mutationes, pari modo fubeundas, continuo pergit, & fic tandem per totum fere orbem diffiin-

ditur. Quis quaefo hisce vel obiter adtendens, hunc

mortuum hominem, cujus fingulae partes tam late diffipatae aliisque ^tam confufae funt, aut jam vivere,

A 2 aut

4 De NeceJJitate vitce

aut olim viöurum fibi perfuaderet? Quis oculos in cumulum conjiciens & reliquias mortuorum ibi con-

geftas unice contemplans, ^ex hacexigui pulveris ^con- gerie mnlta vivorum miliia refurre&ura praefagiret?

Sed haec impoftibilitas, tantummodo adparens, mox omnis evanefcit, quando, ut nobis datum eft, altius cogitando adfcendimus. Sciiicet ubi Deum, cui hanc

vitam debemus, conhderaveris, Illum etiam aiiam no¬

bis largiri poffe facile intellexeris; Et quidni poflet, qui ex nihilo produxit omnia ^, qui cun&a fupercilio

fuo gubernat, quique omnipotens eft? Quid, quod

ü vitam nobis non viventibus nondumque exdftenti-

bus dare potuit, quanto facilius ipfi erit vitam nobis

viventibus ab interitu confervare? Neque a noftra

parte ulla adeft impoftibilitas, ft vel corpus, in quo maxime fita eftet, refpexeris. Quamvis enim huc &

illuc, inftar grani moliti, quod ventis datur auferen- dum, _quam longiffime difpergatur*, quum tarnen ne minima illius particula, ut rerum peritis manifeftum eft, in nihilum redigatur, nec, nift ab omnipo¬

tente, redigi poßir, nihil omnino impedit, quominus

in integrum reftitui queat, quamvis non a le ipfo,

a Deo _tarnen, qui, utpote omniCcius, ubi ftngu-

lx particulae ftnt, perbene novit, easdemque digno-

icere & in unum compellere valet. Sed homonon

eorpore lolum, verum anima etiam rationali conftat.

Quam ft fpe&amus, ^eo minus ab ejus parte aliquam impoftibilitatem deprehendemus, quo certius eft, il-

lam fua natura indeftru&ibilem efte. Quum enim ,

ut ex Pfychologia ^patet, ens (it immateriale & fim-

plex,

po fl biwc Futur*, ₅ plex, a) (quid enim ineptum corpus ad cogitandum eeteraquc infigriia mentis munia valet obeunda ? ) a-

deoque nullis inträ fe pugnantibus condans principiis,

quae, quemadmodum _corpora, partium unius ab al¬

tera diffolutione, dedruuntur, dedru&ionem illi ac-

celerare pofiiint, necefle ed, ut, quum neque extra illam aliquid, praeter Deum folum

excogitari poffit, quod eam deftruere valet, in effe fuo, nifi a Deo

ipfo dedruQia, vel re£tius in nihilum reda&a fuerit, indefinenter _permaneat. Hinc per fe patet, fieri fa-

cile poffe, ^ut pod hane alia vita exfiftat; fed numne etiam aCtu exfidet? Si de rebus, _quae faepe minimi

funt momenti, indagatores veritatum certi effe gedi-

ant: hac de re omnes omnino effe debent certiffimi;

quippc quae tanti ed ponderis, ut non minus _quam

totum praefentis vitae curriculum ^, quomodo dirigen-

dum fit, ab ea unice pendeat. Immo, quemadmodum

corpora opaca propria luce carent, totaque iners

manet Natura, donec fol efFulgens cunQ:a fua luce illudrat & animat: i ta omnes etiam veritates, cujus

demum cunque generis praedantiseque fint, per fe

admodum inefficaces, jejunae & infru&uofx _{lunt, at-}

que in mente quafi inertes & obfeura _{manent, do¬}

nec certa & indubitata immortalitatis cognitio acce-

dens, lucem, vim vitaipque illis addit. Haec cogni-

A ₅ tio,

a) Vid. Reverendifs. Epifc. Er. Pontoppidan T rad.

de immortalitate anirmr, c: II. Plur. Rev. & Cl. D. O.

Bjur be ek Dils, de jrnrnatenalifate nnjrpse. fub aufp. Ce!.

D. Praefidis, Max. R«v. & Cd. D. AV Kaller ii Pfych»

Rat. c. i: §. 26 p, 47. fe q. alii.

6 De Necejßtate vitce

tio, qiias omnium veritatum facile princeps ^, vincu-

lum ac centrum dicenda eft, micatque inter eas vel-

ut inter ignes luna minores, atque in cujus compa-

ratione prsftandffima quaeque revilefcunt, nuH'iusque

fcre momenti effe cernuntur, quamvis ex revelatione,

cui maximum fulcrum debet & lucem, potifiime de-

monftretur & demonftrandä fit; quum tarnen etiam

ex ratione demonftrari poffit, hoc ^tanto minus eft tifpernandum, quanto jucundius eft fpe&are ^{, quam a-}

mice inter fe revelatio & ratio confpirent, & quanto

certius eft, fidem eo infigniter corroborari multosque

praeterea ehe, qui, revelationis fidem in dubium, pu-

deat eos pceniteatque, vocantes, aliter convinci non poftint. Quibus perpenfis, pr&fens hoc qualecunque

fpecimen editurus, neceffitatem vits poft hanc futu-

rs, pro modulo virium, demonfträre conftitui, non quafi åntea fatiV fuperque demonftrata 11011 effet; fed

quia hanc materiam mihi ipfi maxime profuturani

judicavi, neque Tibi B. L. prorfus difplicituram fperavi.

§. n.

Quo nos convertere velimus, undique ejusmodi

argumenta confpirare cernimus, qus neceffitatem vits

poft hanc futurs commonftrant, quorumque ununi al-

terum confirmat & corroborat. Alios hac in re coiifu-

lere fi placet, omnes omnium temporum populi uno quafi ore fatentur teftanturque, vitam poft hanc fore;

nullamenim gentem unquam exftitifle, five excultafu-

it five barbara, hiftoria meminit, qus hac fpe non fue-

rit gavifa. Hsc fpes fuit Adamo ejusque thalami ^con-

forti, quod ex hiftoria creationis luculenter patet •,

■neque

,

pofl kan: Futur a 7 neque dubiiim eft, quin hi priirii hominum parentes eandem fpem pofteris fuis ingeneraverint, Ii vel ab ipfa natura non fuidet ingenerata; adeo ut hacc fpes

per omne, quod diluvium antecefftt «vumk, vigue- rit; ad quod etiam ^setas, quse tum mortalibus ^erat longiffima, haut parum juvabat. Hsec fpes itidem polt diluvium fuit Noacho, novo illi, poft Adamum, generis humani progenitori; quam enim fi non a fe ipfo ^aut a Deo habuiffet, utique a majoribus fuisac- cepit; & quisnam dubitabit, quin ille fpe immorta-

litatis gavifiis fueric certiflima, cujus omnes pofteri,

pauca humanitatis monftra, ^ut Epicurum, Zenonem, Sadducaeos aliosque fi exceperis, ^ea gavifi fuerunt ho- dieque gaudent ? Antiquiffimas, qux in Oriente flo-

ruerunt, gentes, ut Afiyrios, Babylonios, Perfas, Me- dos, Phcenices, iEgyptios Indianosque ita fperaviffe,

nos Diodorus Siculus, Herodotus, Strabo aliique certio-

res faciunt, memoria prodentes, ^eos omnes Apo-

theofin virorum illuftrium poft ^mortem credidiffe.

Quin veteres etiam Sinenfes, Noachum apud fe mor-

tuum fuumque praeeeptorem & progenitorem fuifte, perhibentes, atque Arabes, utpote ex Abrahamo ori- undi, idem fperaverint, dubium non eft b). Ab his

nutem ad veteres Graecos, Phcenicum, praeeipue vero

JEgyptiorum, difeipulos Ii progrediamur, 8z ab his ite-

rum ad eorum difeipulos, Romanos, eandem fpem apud

eos viguifle, ^{rerum eorum} geftarum Scriptores &

Poe.

b) Vid. H. IV. Frnntzens gejebiebte der Lehre von an.

ßerblicbkeit der Seelen, ^c. II p. 147 fcq.

8 De Neceffitate vita

Poetae nos abunde docent, non immemores Plutonis,

quem Deum in regno mortuorum, Rhadamantis, ^quem

eorundem judicem, Charontis, quem orci portitorem,

camporum Elyfiorum, ^quos patriam beatorum &

Tartari, _quem patriam damnatorum effe di&itant. Et

quam eleganter Cicero & Seneca, alios ut taceam, multis in locis, de vita futura loquuntur? Sic etiam

fuit cum pofteris Gomeri, filii Japheti, qui plerarum-

que Nationum Europasarum, in primis vero fepten-

trionalium, progenitor eile putatur. Credebant enim

hx _{omnes, ut} de gentibus orientalibus mox fupra

diftum eft, ipfarum Heroas, Reges aliosque viros flrenuiflimos, inter _quos Thor & Oden maxime e-

minerent, poft mortem Deos fa&os efle, eosque for-

titer pugnantes ad fe in Valhallam ^, h. ^e. in aulam

feu felicem federn bello peremtorum, recepturos, dum aliis ad Niffelheim in ^morte migrandum effet, ubi, velut carccre conclufi, fame, ^mcerore & segri-

tudine difcruciarentur; quod etiam caufla fuit, ^cur

tam bellicae & animofae hx gentes fuerint, & cur

multi, quemadmodum Starkotteri, fe trucidaturos potius conducerent, aut fe ex rupibus praecipites ipfi darent, quam morbo naturali abfumerentur c).

Quid, quod gentes, quas tarn barbaras fuerunt, ut a-

pud illas vix veftigium religionis aut Dei cognitionis

invenerint peregrinatores ^* fpem tarnen \itx futuras,

fi ^non aliunde,^ fatis tarnen clare ex ritibus earum

fune-

c ) Keyfleri Antiquit. Septentrional. p. 135, 180 feq.

Tbom. Bartholini, antiquit. Dan. feu &c. Julius Cdfar ^>

Silius Ital. aliique.

fofi hane futnr<£ ₉ funebribus, obfervarunt d \ Jam autem, quum tot teftes habeamus, vitam poft hane fore religiofifhme adfeverantes, _{quumqne ii} omnes ea fpe ip(i & vixe-

rint & obdormiverint, _ecqnis dubitare debet, _quin

vita poft hane a£tu futura lit? Suam enim vita! futu-

rx cognitionem habuerint, neceffe eft, aut per iplam

naturam _, aut per traditiones, inde a primis morta- lium parentibus continuatas; quorum quodnam ad-

fumere velimus, fatis comprobat, eos falli & fallere

non poffe. Si enim prius, a nemine alio cognitio

eorum haufta fuit, _{quam a} Deo ipfo, qui naturam

creavit; fi ^autem pofterius, ab eodem Au&ore deri-

vanda eft, adeoque in utroque cafti veritatis funda-

mento lubftrueta certiffimo.

§. III.

Quod (i tarnen fidei aliorum credere atque ad-

hserere dubitamus, nos adeamus oprtet, ipftque, qui-

bus tuto credimus, teftatae veritati adftipulabimur.

Flagrat mortalium quisque defiderio, quod null o, li¬

cet longiftimo, tempore, nullisque rebus finitrs ^ex- pleri; poteft; id quod in intélleftu noftro animadverti- mus; femper enim nova & plura fciendi ftudio tene¬

mur, tantumque abeft, ut hoc ftudium hac unquam in vita fatietur, ut crefcat _quo magis crefcit cognitio,

abs _qua continue excitatur. Quis vero tantum feit,

B _ut

rf) Vid. Prof. J. Kraft korte fortålning af de vilde

folkes förnerrifte Indretninger, fkikke og meniriger. Sech

III. § 39. p. 337. L. F. Romeri delcriptio ora? Gtiinéx

c: III.cit. a Pontoppidano in libr. fupra diclo C:X. p.117;

xo £V Necejfitate vita

ut plura fcire aut nequeat aut nolit? Idem ^{etiam in}

voluntate noftra, ip(a natura duce, fentimus. Semper

cnim in felicitatem ferimur; numquam vero his in

terris eum felicitatis gradum adfequimur; ultra ^quem progredi non cupimus. Ita forte fperamus interdum,

fed illam fpem femper fallit eventus; metam enim

fperatam attingere fi licuerit, mox alia meta, quam

acque ardenter defideramus, intuendam nobis fe fi-

ftit; & quisnam, more animaJium rationis expertium,

in praefenti adquiefcere unquam poteft ? Infans fe

perfe&e beatum forc, quando fit adolefcens atque

a praefentibus fuis molefjtiis Über, putat; adolefcens,

quando fit ju venis, & juvenis, quando fit vir; fed

in nulla aetate perfe&a effc fälus. Pauper, fi modo

dives evadere poffet, nihil tunc fibi defore ^, opina-

tur; fed quis tam dives eft, ut nihil fupra Deos lacef-

fat ? Cr efcit amar nummi,qnantum jpfa pecunia cre- fcit. Humflis, fi potens fieri quiret, fe praedicaret

feliciffimum: fed optat ephippia bos, piger optat arg-

re cabalhis. Potentes fua forte non magis content!

funt, _quam humiles fua efie poffunt; eorum enim

exempla habemus, quos ipfius folii pertxfum eft,

quique vitam ideo privatam non praeoptarunt folum,

verum etiam elegerunt. Sic anima noftra, inftar nr»n- dici, cujusque oftia pulfat, petens, quod ei fatisfaci-

at, quod tarnen a nemine hac in vita impetrare ^po-

teft, fi vel toto mundo potiretur. Immo, hoc infini-

ti defiderium non in illis tantummodo obtinet, qui- bus, ob abufum, vitio verti poteft, fed in illis maxi-

me, in quibus eft multo laudatilfimum; quo enim

ma-

poß hane Filt ur te, Ii

magis Deum quis cognofcit & colit, indequc ob-

!e8ationem capit, eo magis ^eum cognofcere & ^co- lere cupit, eoque magis fipes defiderio accedit, ab Eo bona impetrandi majora. Hoc igitur infiniti defidc- rium, quum omnibus fit naturale, adeoque a De«

ipfo inditum, nequaquam malum effe poteft, fed in

fe valde efi: bonum e). Quumque ita fit, quam clarc

hinc elucet, nos non ad hane folum brevem vitam fru- endam efie creatos, quippe in quanullum datur obje- öum, quod infiniti defiderio refpondeat noftro, fed

ad aliam hac multo longiorem ^, immo aeternam? Et fi ad vitam seternam creati fumus, _quisnam vitant pofi: hane futuram cfie negabit?

$. IV.

Quid, quod hane negare fi vellemus, ip£a no- fira nobis confcientia reclamaret. Haec enim, _quan- do eftj bona ^, tranquillitate perfruitur iucundiflima ,

quae nullis anguftiis millisque injuriis, licet maximis,

turbari Potefi. Quando ^autem efi: mala, reum, cui iriefi: omni animi requie & folatio privat, metuque gra- vifiimo continue discruciat, quamvis his in terris ne

minima pcena efiet extimefcenda. Hoc autem utrum-

que unde provenit, nifi inde, quod confcientia, Dei ipfius ille interpres, prasnuntiet, bonorum malorum- que vindicem effe, atque unicuique a8ionum fuarum

B 2 ra-

-.i

e ) Vid. E. /4. Lutbtr von Roda, ^von der unfier- blichkeit nnenichlicher Seele. 1 Abth. § 12 p. 27 leq. A:

Ricfigeri Philofo'pl». Prag. Libr. III S. 1. P. 1. c* VI. _p.

683. feq. aiii.

12 De Necefjitcite vit

rf

rationem aliquando certiffime reddendam, & frucbum

earum, (i non in hac, tamen in altera vita, perci-

pi e n du ni ? Qua: fpes piis nu m quam nec metus ille

impiis ^un quam prorlus extorqueri poteft Diffitendum

quidem ^non ed, hand paucos, ubi faspe peccando

peccare infueverunt, & quamdiu a periculo mortis

remoti efie videntur, aures fuas huic confcientias, ma¬

le ominantis, voci, ad tempus obturare poffe, ita qui¬

dem, ut omnibus fusque deque habitis, poft mor¬

tem riullam vitam, nullam pcenam nullumque prae-

mium inftare

in animum inducant, quo eo amplior

iis peccandi (it campus. Sed hi miferi ^quam mifere

falluntur? Quando enim mors appropinquare videtur,

vitam etiam futuram appropinquare vident; timent ]

defperantj quoque magis omnem vitas futuras cogita-

tionem e cordibus fuis exftirpare adnifi fuerunt, ^eo

magis lub finem vitas praefentis eadem malorumque me»

moria torquentur fuorum; cujus rei exempla & hi-

ftoria & experientia (ubminiftrant tam plurima, quam mceftiftima \ & (i qui forte hujus generis homines in ipfo etiam mortis ^momento fecuri atque impavidi vi-

fi fuerint, id ^{eos ore} magis & verbis, ^quam animo fuifle, refte omnino dixeris*, fupprimi enim confcien¬

tia poteft, numquam autem exftingui.

$. V.

Nifi igitur ipfi noftrae naturas adfeveranti con- tradicere velimus, fateamur neceffc eft, vitam poft

hane futuram efte; quare, (i (ides unquam teftimo-

niis humanis adhibenda eft, hac in re omnino, de

qua

poß hane Futura

qua pmnes una confentiunt, adhiberi debet; nifi ^o-

mnes, ipfa natura, ad mentiendum & fallendum ab i- pfo Creatore veraeiffimo fidfcos faöosque efle, dicere veÜs; quod nemo, (ine crimine, dicere aut cogitare

unquam poteft. Si autem nihilo tarnen minus & ali-

orum Sc neftram fldem in dubium quis vocare veiit,

ei ntilius eubitandi locus relinquetur, fl modo o- culos ad Deum fuftulerit, 1 ^ummas Illius perfeöio-

nes intuiturus; illae enim, vitam poft hänc neceftario

futuram efle, abunde demonflrant. Hsec fpes nobis

mox ftibnafcitur, quando bonitatem Dei cogitamus.

Quum enim, ^ut fupra monuimns, anima noftra fua

natura flt indeftrudtibilis, aeternseque, quam jacula-

tur, capax felicitatis: quumque bonitas Dei id neces- fario involvat, ut benefleiis conferendis & amplificandis,

numquam vero detrabendis aut imminuendis gaudeat:

eertiftlme omnino vita poft banc futura eft;|quomodo

enim de Deo eptimo vel mente concipi poteft, ut vim animae noftrae inferret, eamque, a fe ipfo inde-

ftrudtibilem faöam, definieret, Sc felicitatem, _qua frui poflet, cujusque ^deflderium in ^ea ipfe accendit, illi

jnvideret? Inmo, fl vita poft hane non eilet futura, jure omnino contendere poflemus, Deum, ^quum in-

finiti deflderium nobis indiderit, quo ad fempiter-

na follicitiflime ccnfe&anda excitamur, eo nos tantum- modo cruciatos adfiicfosque voluifijb; quis enim cru- ciatus major, quam femper deflderare, Sc defiderata

numquam impetrare?, Quamobrem etiam ipfts brutis

animantibus eflemus longe inferiores infelicioresque;

illa enim? quamvis viribus & facultatibus noftris mul-

B 3 to

14 De NeceJJitate vit<£

to vilioribus inftrueta, finem ^tarnen fuum attingunt;

quippe quae, in praefens lseta, quod ultra eil cura¬

re beate ignorant. Nos ^vero, majoribus fiacul-

tibus adornati, quum futurum magis aeternum- que, quam praefens curemus, finem intentum num- quam confequcremur. Sed talia de Deo cogitare,

abfit ^a nobis, quos tarn luculentiffimis bonitatis fuas

documentis quotidie mafitat femperque ma&avit.

§. VI.

Sed quo propius ad Deum intuendo accedimus,

co clarius perfpieimus, vitam pofl hanc futuram effe.

Spem enim, quam bonitas Illius nobis gignit, fäpi-

entia Illius fortifiime confirmät. Nemo fapiens aliquid

fruftra & (ine fine agit, rieque ad finem nifi convenientia

remedia adhibet; ftultum enim foret, e. c. opus quod-

dam ejusmodi inftruere organis, quae aut fine ^carerenc,

aut quae ipfius operis finem pretio & praeftantia fupera-

rent, aut denique quae ad operis imperfeäionem quam

perfe&ionem magis facerent. Quapropter, quum Deus

animam noftram nun indeftruftibilem folum, fed ejus¬

modi etiam dotibus inftruäam creaverit, _quae ejus

perpetuae durationi convenientiffimae funt; quis dubi-

tet, quin etiam perpetuo duratura, 8z finem, pro- pter quem creata elf, confecutura fit? nifi quis eo in-

faniae procedere vult, ut fummam ftultitiam in Deum fapientiffimum cadere poffe exifiimet. Quid enim fru-

ftraneum magis ftultumque cogitari potefi:, quam a-

nimam immortalem propter mortalem, eamque bre-

viffimam, vitam creare, eamque nihilo tarnen minus in-

finita defiderio 8z ejusmodi praefiantiffimis facultatibus

poft hane Futur a

inftruere, _quas, fi, ut pofiet, permaneret, ipfi utilifllnicC, gloriam Créatoris _perpetuo vel maxime illuflrarent ?

Quid, quod, fi alla pofi: hane vitam non effet fperanda,

finis totius creationis irritus föret. Finis enim creationis

Primarius eft manifeftatio glorias Divinas, hominum ^au-

tem falus & felicitas, fecundarius. Horum neuter finium obtineri potefl, nifi obferventur leges, quas nobis De-

us prasferipfit atque in confcientia confignavit. Si au-

tern nulla poft hane alia vita daretur nullaque adeo

aftionum ratio éfiet reddenda, quomodo hae leges ob- fervarentur? Quis pietatem coleret? quis juftitiam in alios _exerceret? Tunc utique improbis aurea jam eflent

fascula. Tunc Deum fuum, _quantum vellent, impune afpernari, Ejusque beneficiis ad Ipfum vituperandum

abuti pofient, neque, occafione ita ferente, fuam fortu-

nam infortuniis aliorum fundare, omitterent. Quamvis enim leges, prasmia & poenas, ut & ipfe inftinftus natu¬

ra, educatio & exempla huic malo medendo aliquidfor-

fan infervire pofient; quam tarnen miferi virtutum vi-

tiorumque cuftodes hi efient nifi ipfos immortalitatis &

rationis olim reddendx cognitio cuftodiret? Quoties e-

nim falli pofient, atrocifiimaque facinorafine omni tem-

poralis incommödi metu patrari? Quamque miferanda

ea efiet Refpub., in qua hi foli animis civium modera-

rentur, eognitione vitas tütune profcripta? In ea eer-

te non mirum, fi, üt canit Poéta:

Vivitur ex rapto; non hofpes ab bofpite tutusy Non focer a gener o, fr atr um quoque gratia rara eft.

V i tia jacet p i et as.

Immo, vita futura fiiblata, nullus fupereft ob ex,' vi-

tio-

16 De NeceJJitdte vit£

tioram cohortifirme pooendas, nequs ullum virtutufti

efficax incitamentum; fed, hi> excluiis, illis porta reclu-

ditår latiftima. Illa autem pofita riteque credica, mox o- mnia vidorum agmina un o quafi i£fca profligantur, mox förmarn omnia induunt longe venuftiffimam, tan tum- qae abeft, ut aliquis, occafione patente, officio defit fuo,

ut fponte fu-a fidem reftumque colat, non in foiitudine

minus,-quam tibi in frequentia aliorum verfaitur; ubique

enim ei eadem & _aeque fortia integritatis mo&iva adfunc.

Quam ob cauffam, _quiim dubium ^non fit, quin Deus fa- pientiam fuam illsefam vindicet, & finem-, quem nobis

omnibusque creandis habuit, irritum ^non finat: idcirco

neque ull um dubium effepoteft, quin etiam vitafutura

fit. Quispiam tarnen .forte dixerit: Spem & defiderium

vitae futurae Deus quidem mprtalibus indidit, fed non ali-

am ob cauffam, quam ut eo malitiae ^eorum, hni creatio-

nis ipforumque fal uti contrarias, obicem poneret, eos- que ad virtutem colendam excitaret, nulla ^tarnen vita poft mortem inftante; & quamvis illa non inftet, inde

tarnen nihil bonitati neque fapientise Divinae detrahitur;

ipfa enim hxc fpes fperantem non deleQrat folum, fecl

ei etiam utilitatem adrert maximam _eo, quod ad virtu¬

tem allicitatque impellit: quare omnino ä& bonitatem&

fapientiam Dei arguit. Sed vero quorfum hxc- Num-

ne fatis non eft, ut homines nos fallant, féd ut Deus et¬

iam ipfe nos fallaciis & fraude luderet? Qute enim fra-

us major, quam ad virtutem aeterno felicitatis fpe obti-

nendas invitare, virtute vero culta, fpem vanam dimitte-

re, & pollicitorum ne minimum praeftare? Numne

Deus tarn inops confilii viriumque eft, ut ad finesfuos

obtinendos ejusmodi pneftigiis indigeat? VII.

poß hane Futur*.

§. VII.

Deum vero contemplantes, ab altero claritatis gra- du ad alterum devolvimur. Quod enim fapientia Dei poftulat, id ipfum fumma Ejus juftitia adurget. Verum

quidem eft, Deum nemini debere, fed quidquid lar*

gitur, id non nifi ex mera gratia, fine omni merito

largitur. Quum tarnen, ipfe bonus, boni omnis fitaman-

tiftimus, malo vero omni, utpote fan&iffimae ejus natu¬

rs contrario, infeitiffimus; quumque etiam legem ho-

minibus, libertate & intelleäu prsditis, tulerit, bonum jubentem & malum prohibentem, cujus exa&am obfer-

vantiam utique intendit: ad utrumque indifferens ne- quaquam effe poteft; fed cuique fecundum opera il-

lius tribuat,neceffe eft; ita quidem, ut bonos & o^

bedientes prxmiis, malos vero & refra&arios peenis ad-

ficiat. Hoc autem hac in vita ita non fieri, ut fumms juftitis refpondere queat, quisque, quo fe vertere ve- lit, luculentiftime videt. Quoties enim hic uni idem at- que alteri, probis idem atque improbis evenire cerni-

mus? Quando calamitates malis inferuntur, easdem

boni etiam fentire coguntur. Atque fi iisdem finibus, quibus prsfens vita, ornnia noftra eftent terminanda,

adeoque nulla alia falus, quam qus his in terris, ob-

tinenda; Deus utique, ipfe injuftus, injuftis ma¬

gis ^, quam juftis & cultoribus fuis indulgeret &

patrocinaretur; quare etiam magis conduceret in-

juftitis quam juftitis ^operam navare. Hic enim

haud raro ita accidere videmus, ut, quando pi-

is & juftis cum adverfttatibus confli&andum eft,

injuftis vieiftim, callidis & verfutis, ex voto omnia

C pro-

ig De NeceJJitate vita'

profpereque fuccedant. Immo piorum & impio-

rum lortem ponderare fi vis, illorum leviorem pie-

rumque invenies deterioremque. Quoties virtus op-

prefia, vitio quafi trinmphante, videtur? Quoties ma- lorum peccata bonorum pcenis hiuntur, & accidir,

uc canit Poeta: Qiiidquid deliravt Reges, plc&untuir

Acbivi? Quoties contingit, ut quod gnavus laborat,

id ignavus raptum confumat, quod'qiie ferit ille, id

Lic metat? Quot boni probique fuerunt, qui ufque

ad extremum fpiritum non nifi pauperiem, contemtum graviffimasque perfecutiones fuftinuerunt, quorumque

fanguinem fgeleratorum manus tandem e Jbderunt, quando hi vicitfim, ^{per omnem} vitam, divitiis omnium-

aue rerum copiis affluentes, perpetua fclicitare perfruiti

fuerunt? <Sr ubinam igitur illi hac in vita probitatis fux praemia na&i funt, & hi fcelerum fuorurn -malitiaeque ptenas? Virtus quidem fibi ipfa cfl prsemium, ut etiam

Vitium fibimex elf _pcena; fed quäle utrumque, vita pofi:

hanc fublata? Virtus enim haud _raro, bis in terris, ali¬

ud praemium non confequitur, ^quam quod ^ex fpe vi¬

tas futurse & confcientise folatio, inde ^orto, habet; qua-

re fi vita pofi: hanc non effet futura, unicum illius prx- mium fpes foret ^inanis, adeoque nulluni. Sic etiam cum vitio res fefe haberet; nam potiffima fiepeque unica pce- na, quam illud hac in vita fe'ntit, efi, quam il!i mala con- fcientia metu fuo futuri infiigit; fi vero nulla pofi: hanc

effet vita; ubinam metui illi locus ubinamque ^poe¬

nse? Sperarent boni, mali ^vero fruerentur. Sed ^num-

ne Deus talem injufiitiam patietur ipfeque exercebit?

Nequaquam. Si juftus eft, ut efi juftifiimus, necefiario ju-

ttr..»-"

poß hane Futura. ₁₉ juftitiam fuam die vindicabit illo, _quo orbem terrarum

ex throno fuo fanciiffimo judicaturus eft, quando uni*

,

cuique, prout hic (efe geffit, exaetiffime retribuet.

Hifce rationibus attente perpenfis fiinulque collatis,

nemini dubium effe pofte arbitramur, _{quin vita poft}

banc necefTario futura fit, _{eaque, ut} haec tranfacla fuerit, refpönfura; riifi qüis forte ^tanta peccandi cupiditate flagret/ut, propter illam ^eo licentius ex-

plendam ^, contra omnes rationes, ftudio dubitare velic;

quod quam ffultiRimum fit, nemo non videt. Hinc et-

iam per fe patet, animam in altera ^vita praeteritorum memoria, fenfu, intellectu & voluntate ceterisque, qui-

bus _5am gaudet, facultatibus, praeditam effe; illas eniin

il tollerentur, nec priniiis ^nec pcEnis ullus eile pofTet

locus. Hzec videt ratio; fed quantmn in ceteris, quaa i- pfam vita: futura: qualitatem interioremque naturam tangunt, caccutiat, id gentilium permultae ^tarn värjte quam ridiculae hac de re opiniones fatis fnperque teftan-

tur. Neque magis, libi relidta, modum remediaque ratio inveftigare valer, quibus homo, peccatis infectus, ur omnes natura fumus, Deum offenfüm fibi reconciliare potfit, vitam-

que obtinere beatam; id quod veraro 6c genuinam cauflam dixeris, cur gentilés interdum ctiam de ipfa vitee furmie

veritaredubitaverinr. Sed laus Deo! Rationis hac inre fari- feentis lacunas Revelatio cxplct opemque fert exoptatifli-

msam. Eam igirur vera fiele ampleftamur oportet iequen-

dam, nec fpe defraudabimur, quin ejus duetu 6c aufpicio,

ubi ex hac peregrina regione migrandum eft, in patriam,

nobis ante jadta fundamenta mundi ab optimo Cre-

arore pararam, deveniamus, longo feliciflimam.

KcCV%o'y£&CC £71 ZhTi'lCl 7Y\S Tt ©<?£/ Rom. V. 2»

Plurimum Reverendo atque Clarissimo

DOMINO CANDIDATO,

FRATRI CARISSIMO,

%

S. ^ET O.

CAROLUS LINDESTRÖM.

Jfitarn quando doces aliam poft fata futurum ^,

Noti mortale, Tibi quod placet ^j effe prob as.

Serta placent tarnen, ecce! Tibi ^qua ne£lit Apollo,

Quosque Tibi titulos hoc opere ip/e paras.

Fällor, nec tituli, wer laurus funt Tibi cordiy

Sed mage qui lauro fignificatur honos.

Afrf#? gradibus ! Felkes Jci licet ill ^os,

Qu ^um Dens ip/e c o mes, dicimus ejfe gradas.

F/v* rf/a felixf Genitoris dulce levamen

Sis patriaque Domus firma colutnna diu!

/ .

4.