De modo adquirendi lege dissertatio, quam cons. ampl. fac. philos. Ups. præside doct. Dan. Boëthio ... pro gradu philosophico p. p. Petrus Malmström Ostrogothus. In audit. Gust. maj. d. XIV Mai. MDCCCVI. H. a. m. s

/& &/w /v DE

MODO AD

_Q^U

_IRENDI

_LEGE

DISSERTATIO,

QUAM

COMS. AMPL. FAC. PHILOS. UPS.

PRIES IDE

DOCT.

.

Ό

AN

ΒΟΈΤΗΙΟ,

ΕΤΗ, ET POL1T. PROF. REG. ET ORD.

PRO GRADU PHILOSOPHICO

Γ. P.

PETRUS

ΜALMSTRÖM

OSTK0GOTHUS.

IN AUD1T» GUST, _{MAJ. D. XIV MAI. MDCCCVI.}

II, Α. M, S.

UPSALIJE,

KONUNGENS

TROMAN, OFVERSTE,

KOMMENDÖR. AF KONGL, VASA ORDEN

och

RIDDARE AF KONGL SVÄRDS ORDEN HÖGVALBORNE HERR BARON

ERIC

_JÖRAN

ADELSWÅRD

SAMT

HpGVALBÖR N A FRU GREFVINN A

EVA

ADELSWÅRD!

Till de öfter tacksamheten och vördnaden våga frambära åt EDERT mod, måtte NI afven räkna detta mitt Akademiska arbete!

DE MODO LEGE.

||

η explieando quomodo res, quse

jurium

nomine in

Societate hominum _{comprehendi posiunfc, & quas}

natura non immediate _unicuique adfignaverat, adquiri ii-ne aliorum _{injuria posfint, dupplicem pierumque viam,}

qua ad easdem jure pervenimus, indicare folent juris in-terpretes, alteram modum adquirendi originarium, alteram

derivativum _{appeilant. Dum vero fingula, quas in civitate,} dudum _{conftituta, vigere posfunt, jura ad aliquem ho-,}

ruin _{adquirendi modorum referre voluerunt,} difficultati-bus fe involutos esfe viderunt, _quas ut evitarent, cum

neutrique naturalium adquirendi modorum

coinmode

ad-fcribi _{potuerint haec jura, eadem ab arbitrio legislatoris}

orta esfe docere, fatis esfe putarunt. Hinc nonnullis placuit duobus adquirendi modis, quos

jus

naturae

fan-cire videbatur, tertium addere in civitate validuirqquem

modum _{adquirendi lege appellarunt. Dum vero vel hanc}

lege adquirendi viam ad juris naturalis regulas iterum

referre, vel etiam totum jurium, quae,nullo ad poiitivas

leges habito refpedtu, in hominum focietate locutn

ob-tinere _{posfunt, campum dimetiri voluerunt, novis}

diffi-cultatibus fe detineriexperti funt. Eas verout removerent,

viam _{pierumque ingresii funt, qua}

_modus

_adquirendi derivativus ita defineretur, ut fub fe _{comprehendere vb}

dere-deretur _{omtita, quae originario modo}

adquifåfea haberi

tion _{posfent. Scilicet cum in confenfu}

poirtam esfe o· innern modi derivativi vim _{perfpexerint, ilium ita}

inter-pretati funt, ut non tanfcum omnia verbis vel faéto ex-presfe vel tacite concesfa compleéleretur, verum etiam quae aliis concedere vel voluisfe vel debuisfe _homines,

praefumi posfe videtur. An vero _{hic confenfus} prae-fumtus fini, _{eujus causfa} a juris Do&oribus _fingrtur,

fufficiat, valde dubitamus. Fatemur _{quidem homines,}

aliis nec _{expresfe nec tacite confentientibus,}

interdum_jure

fibi tribuere eam _{facultatem agendi,}

qua aliorum con¬

fenfu fibi concesfa uterentur, fatemur _{quoqne jura, quae} nec ab _{originario modo adquiren ii nec a}

paélo

commo-de _{derivantur, ad confenfum ejusmodi}

praefumtum

re-ferri _{posfe» Vereor auteui ne, ad confenfum}

ejusmodi

praefumtum ut quendam juris adquirendi vel modum vel

titulum_{provocando,confuderint regulam quandam}

honeföa-tis, concesfae _{agendi facultatis ufui praefcriptam,}

cum r-pfius facultatiscausfis & fundamentij·. Commode_{quidem in}

monendo, ne quis concesfa fibi facultate _{agendi abufa*} tur, dfci _{poteft:id tantum, quod aliorum jura fpediat,}

committere tibi licet, _{quod ipfis,. fi confenfum dare vel}

potuisfent vel inteliexisfent* damnare turpe foretr. Sed

non fic facultatis _{agendi^ de}

qua loquimur, fundamenta

in _{aprico pofita esfe, nobis perfvadere posfumus»}

His

fine dubio rationibus _{induébus,in jurium naturalium}

inter-pretatione tripplieern adquirendi modum, faétum fcilicet,

paftum & legem introduci commode poefe Kantius in*

dicavit, adeo ut Lex in locum confenfus _{praefumti inju¬} rium _{origine expicanda fubftituatur» Quid haec modos}

adquirendi naturales _explicandi ratio ad _{perfpicuitatem}

vel foliditatem Scientiae _{Juris contulerit vel conferre}

potuerit, nonnulla, Specimen Academrcum edituri* dis·

ferere nobis _propofuimus,

«a^sstföp

3 Antequarn vero rem ipfam adgr-edimur, obfervare nobis liöebit, rar-o ab omni ambig uitate liberal« fuisfe decretorum _{juris ρ udentiae 'naturalis ad jura in} civitati-bus concedenda _{adpücationem. Ut alia taceam, hujus}

ambiguitatis frequentisfima documenta adferre fufficiat,

illam _{quam raro evitare folent, qui modos adquirendi}

eodem fenfu in civitate valere indicare videntnr ac ilIis

in _{jure naturae extra civitatem tribueruot. Cuivis enim}

attendenti _{patere arbitramur originarium adquirendi} mo-dum in ftatu, adhuc civilibus _{legibus non definito, innre¬}

re facudtatem fafto, _{cujus veniam a nemine petere}

In-junétum fuit, res in ibain poteftatem reducendi, quae

facultas, nifi omnis ad fines Civitatis obtinendos

neces-larius ordo evanefcat, civibus interdicitur. Re&ius

igi-tur omnes in civitate locutn habituri _{adquirendi modi} de-rivativi _{habentur, & de modo adquirendi originario ad}

civitates relato nulla alia inftitui _{poteft quaeftio, quam quae}

fpe&at originem juris fa&o oomuiittendi ut inde jus ad

civitates ineundas homines _{cogendi oriatur atque ad}

do-minia rerum introducenda & firmanda _{jufta poteftas. L·} pfutn jus primi occupantis in civitate conftituta non am·

plius eft originarium, Ted a lege, Civitatis confenfum de· clarante, derivandum, & Ii idotiese id fvaferint _{legis fe·}

rendi rationes, limitibus circumfcribendum.

Ut vero _{pateat, qua ratione modus adquirendi lege} locum tarn in _{juribus civilibus explicandis, quam in}

de-cretis_{juris Naturae obtinere potuerit, monendutn esfe}

exiftimamus, diverfam esfe _{quseftioneui de lege utpote}

omnium _{jurium, five originario five derivativo modo}

ad-quiruntur, fönte ab illa, quae de lege ut adquirendi mo¬

do moveri _{poteft. Jura fingula, quae civibus In Civitate}

conftituta competunt, a Civili lege concesfa five pa&o

five ut _{primus occupans ad eorurnposfesfionem pervene»}

vint, cenferi posfnnt, eam ob caufam, cujus gratia

mo-dum _{adquirendi originariiim Civitate inftitufca cesfasfe, &} civibus interdiéhim esfe rebte contendimus. Si vero

alius _{jus fuunri inträ praefcriptum lege civil i tempus} re-clamare vel eodem uti _{neglexerifc & tibi inde}

commo-dum _{lege licituin adfluxerit, aut fi facfo lioifco vel officii}

causia curam rei _alterius, illo nefcio vel abfente gesferis, jure poftulas, ut frieris vel redux te mala fide egisfe

demon_{(tre t, antequam ad darnnmn, qnod for faη rei, cu¬} jus curam gesiifti, iilaturp fuerit, refarciendum obiiga-tum te habere _{posiit, haec jura peculiari ienfu te iege}

adquifivisfe refte judicas.

In _{juris Naturalis foro, quod, nullo ad focietatem} civi-lem habito _{refpeétu, fmgimus, jura quoqve cujuscunque}

fuerint tiominis tam connata quam adquifita five eadem

modo originario iive per confenfum aliorum hominum adquifivens, a lege hoηeilatem jubente tibi concesfa esfe

reéte _{judicas; tolle enim} , quam tibi aÜisque tribuis fu-périorem naturam, fmem iupra res caducas pofitum,

quem moralis lex huic naturae non refraganda

auctori-tate _{praefcribit, de juribus eorumque} fanélitate _omnis

quoqne cesfaret quaeitio. Sed peculiari quoque ienfu

jura quaedam adquifita, ad quae nec occupatione, ut ad

jura rerum, nec aliorum vel

expresfe

vel tacite

decla-rato confenfu pervinire datum eft, lege immediate

ad-quiri dicuntur: cujus indolis funt

jus

parentum in

libe-ros,jura matrimonialia & herilra in omnibus iis, in qui»

bus a folita jurium _per padta adquirendorum _natura

re-cedunfc, & omne denique jus _{in perfonam &} res alte¬ rius, in quo explicando ad confenfum praefumtum

con-fugere juris naturae interpretes necesfutn fe habere

Hob.-s

Hoebeslus, cujus quidem dejurium origine fententia

snerito explofa fult, parum vel nihil discriminis poluit

infeer modum, qno homines & quo res adquiruntur. A generatione υtut fa

c»

prioccupantis

jura

parentum derivanda esfe ftatuit: qui vero de dignitate humanae

natarae ioliiciti nefas habuere homines & res in eodem

ponere

loco,

raro , ufc

huic

occurrerent

errori,

aliud

quam fiftiönem confenfus praefomti adferendum habuerunt. Hobbefium quidem errare libenter fatemur, dubifcare ta¬

rnen licet, an veritas, hac erroribus medendi via, quid

lucratra Ht. Mirarn Hobbefio fagacitatem negare neque-unfc, qui illius fcripta atfeentiori animo examinaverint.

An-fam ad véritätein propius accedendi pofteris dedifc, quam

infeer alios PufFendorfmm agnovisfe teftatur proemium illius _{Juri Naturas & Gentium praemisfum,}

_&

_illis ,

qui

quseftionesjuridicas a moralibus rite

diftinguere

didicerunt,

facem _{prsstuli-t non facile fpernendam, & fi quid in me}

efc _judicii, non adeo a verifcate abhorrentem cenfeo illius

de _{juris paterni origine fententiam, Opfcandurn certe}

_fö¬

ret, ufc illi,qui veri aniore ducfci paradoxis virorum

faga-citate & feientia confpicuorum fententiis femet opponere

volunfc, antea ad rpfum errorum, in quos delapii

fue-runt, fontem adfcenderenfc causfasque seftimare fcirent,

quibus feduéti a

reélo

tramite aberraverint, quam

ad

eosdem _{refutandos properarent.} Multa enim disfuadent,

ut temere credarnus,viros, quos alias ingenio & peritia

valere vidimus, animi tantum causfa errores finxisfe,

qui argumentis unicuique obviis dispelii

posfunt,

&

non

fine tacita _{qnadam indignatione in i'eholis & in libris}

_ad

juventutis inftituti.onem ufitatisfimis audivimus argumen¬

ta ad _{magnorum virorum refutandos errores} repetita, quae pu^erilia adeo funt & tautam de rebus, quae

in

disputatione verfantur, produnt ignorantiam, ut ad

6

focindnm _{potius quam adjuvandum omne fincerum ve¬}

rkaris ftodium effiita videantur. Documento erit:Jerio

ad refutandam U bbefii de _juris origine patema

fenten-tiain allatum fuisfe, eam eo minus ad jus _priirti

occupan-tis referendam esfe, quo isepius tunc obftetrici, quam parentibus adquireretur hoc jus ;r'* Certe Hobbeiii

ani-mo fundamenta _{poteftatis parentum explicaturo obvet}

fa-batnr, a Iibero _parentum faito, cujus _{conlequens fuit} infantis _{procreatio, incipi debere omnem juris paterni}

ex-plicationem, ut causfa appareat, cur Ulis noii alii cuidain

tribuendnm fit hoc _jus. In eo veroerravit fagaxhic vir,

quod nulluni pofuerit discrimen inter morales effeitus

libere _{fuscepti faiii ad ftatum rei & ftatum perfonae} mutandum _{fpedtantis. Reite enim me judice contenditur}

in _{utroque cafu faito originario adquiri, Ted id quod in}

res _{adquiritur immediate eft jus, illud vero quod in} per-fonas a noftro fa<fto oritur, immediate eft _{officium,quod}

mihi non alii _{injungo, & cujus causfa mediate tantum}

ortum esfe _{jus facile intelligo,}

Modum _{igitur adquirendi Lege, qualis in} Jurispru-dentia naturali valet, deicribendum esfe cenfemus _per

originariam viain fa&o adquirendi perfonas & res perfo-narum fine detrimento _juris alieni, _{propter honeftatem}

concesfi, fadfcum verp, quo adquiritur dupplici modo ad legem moralem, de qua heic fermo eft, refertur, aut

enim ut licitum _{lege confideratur, aut, ut officiofatisfiat,}

fufcipitur. Si licitum tantummodo fuerit, adquiro five

potius injungo mihi officium, quod antea non meura

eadem ratione erat, acper faitum ame libere fusceptum,

cui

* _{Videfis Brunmark,}

Elementet_{gfurispruientia Naturalis de}

7 cui ut fatisfacere _{quearn jus mihi in perfonamr cujus} ftatutn fadfeo mutatum volui, _{adquirrtur, fi} vero officii causla mihi erga alios injundti factum comnuferim, jus adquiro, quod mihi denegare non po^funt homines, nifl

iinpedire turpiter velient, ne quis honeftatis ftudio dudhis humanitatis officia alteri debita _{preftet. Prioris eft}

gene-ris _{fadtum.quo a tubitur & jungitur focietas conjugalis, a} quo incrpit mutua eonjugum officia iis adftridfca

conditio-nibus, quae, ut inita inter eos focietas verum fit honefta¬ tis& _{contrahentium,&humani generis adjumentum,}

requi-runtur»unde, deinde utofficiis exhis conditionibusderivatis

fatisfieri _{posfit,utrinque oritur jus ftatui matrimoniali pro¬}

prium.Fadtodeniqueejusdeinjndolis debetur officium

Socie-tatem domefticam _{ingredientium curandi utfit focietas inita} adminicuiuni honeftatis, tam foeietati quam toti geliert

humano, quod, ut fieri posfit, poteftatem herilem vel patrisfamiiiae jus eonftituendum fvadet. Pofterioris

ge-ireris funt fadta honeftatis _{lege jubente incepta, vel ut}

aliorum manifefte _{turpibus adtionibus tempeftive} occur-ratnr, vel ut aliorum res & commoda rite curéntur,

quibus ipfi profpicere vel non feunt vel non _posfunt, a quibus, ne irrrta fiat lex, oritur jus, iis tantummodo

Ii-mitibus circumfcribendum, _{quibus cavetur,} ne fui esfe

juris facultas hominibus adimatur.

Quaeri quoque posfe videtur,. an jura, quae a con-fenfu _{praefumto, qu »m interpretandum vocant, Juris} na-turae Dodtores derivari folent, ut lege adquißta

explica-ri _{cfebeant. Sed} cum bsec jura non locurn obtinere

re-&e cenfeantur nifi in _{focietatibus, quse, fi ab illis}

rece-dis, quae fpecialem habent frnem ah honeftate diredte

derivafeum» ejus funt in indolis, ut obligatio ab

8

bus _{Capitis repraefentativi publico nomine fusceptis ad} membra focietatis redundatnra, re&ius, me judice,

con-fenfui eorum verbis vel faélo expresfe declarato ad-fcribatur.

In focietate fcilicet civili, ubi _{prsecipue jus publico}

nomine agendi & obligatio fociatorum ab iis, quae a

Ca-pite reprsefentativo

peraéta funt,

locnrn

obtinent, facile

monftrari _poteft, unumqnemque, ut primnm fui esfe

jurisnatura fibi concesfum esfe

putat,fad:o

reipfa

conces-iisfe, ut civitatis fini & legibus fubjiciafcur; commiilt

enim _{jura inter homines poftulans, ut aiieni}

_juris

_inimi*

cus _noxiusque refte habeatur, nifi in iis confentiat,_quae ad _{jura diftribuenda & farta cuique fervanda necesiaria} funt. _{Jus quidem fafto committendi, ut necésfitas civi¬} lis focietatis oriatur, a lege, eodem modo, ac reliqua

omnia tam connata, _{quam adquifita habet, fed hoc ipfo}

patrato vel incepto

faéto

paétum civile ita

cum aliis

fancivit, ut jure cogi posfit ad omnia ea praeftanda, iine _{quibus Civitatis finis vel irritus vel impeditus red¬} deretur.