Aufpice & Duce DFO!
DISSERTAT10 GRADUALIS,
Dl.9
üsü ET abusu
ration is
circa
REVEL ATA;
Quam«.
Ex confenfu Amtiijf. Facult. Phi-
lojoph. in Reg. Acad. UpJaU
p r E s i d e
Admod. Rever. & Amplijjimo V1RO,
mag. e r i c o A L STRIN,
Log. & Metaph. Prof. Reg. & Ord.
publicum examen modeHe dej ert
Alumnus Stieglerianus
Johannes Tollsten,
4NGER MANNUS.
In Audiü. Guft. Maj.ad diem /tfFebri
A. MDCCXX VIII.
Horis ante meridiem folitis,
UPSAU/E > Literis W e-rnrp.^anis.
Vraclarjffimo VIRO, g Reg. Acad. Upfaiienfis
VIGE-BIBLIOTHECARIO g
Laudatiffirno, c;
Mag.MATTHIvE mf/ ®
Fautori Exopcatiflimo.
%Acit Favör Tuus, Pra?- clariffime D:ne, in me
planefwgularis, ut in De*
cus hujus opelhe , Nomen Tu u m ad- *
ponere heic audeam ,mihi & multis ali- '
is per quam amabileT Jure etjam fuo efflagitat Tu a facihtas prorfus lauda* §•
bilis, ut publice jam tedier, quoammo
a me excipiatur, graüjfimo nimirum §•
pio. Accipe igitur, Prasclariflime
Domine, ferena fronte, ut me femper §•
foles, munus hoc qualecunque, in pi-
gnus jincer<e amiciti<e> <eque ac ob jer* k
vanti<e perpetu<e. Pro Tua , Tuo- rumq} omninm incolumitate érfucces- * fu> vota femper nuncupabit cahdijima jp
PräsclarifT. Nominis Tui
Cultor oblcrvantidimus
JOH. TOLLSTEN.
e- M ]e-
ifj- ««$•
%» §•
w
M-
le
?r §.
i-
7.
§■
5.
5.
Z iK /.
Membrum Prius.
SVMlplg.
I. Viam ad relrqua dieenda parat.
II. Ration is examinat.
III. Vocis Revelati homonymiam ex-
pendit.
IV. Rationis Objeflum, res fuper-
naturales, ponit.
V. In art. mixtis plurimum v alert rationem, ut eviBum, pråfupponit♦
F/. Rationis ußm in art. pur is ad-
(Iruit.
VII. Statum qudsßionis format.
VIII. Deleäum Principioram ratiO'
nis inftitmt♦
A §. /X.
2 De Usu et Aeusu Rat.
IX. Rationem in ifyyyjasi necejjari-
am ejje evincit.
§, X. In covfirmando & confutando
fuas rationi ejje partes, ftatuit.
§. X/. Modum m rebus controzerfis fe gerendi, rationi pr#fcribit.
§, XI1. Ration is hoßes in arenam pro- ducit,
§. XIII. Veritatk /implkitatem con-
firmat.
§. AK. Rationis veritatem ac reäitm
dinem probat.
§. AK Caußas rationis errantis aperit.
§. XVI. Ut errores Uli evitentur, Jalu-
bria conßlia (uggerit.
§. AK//. Regulam Carteßi coronidis lo -
co (ittity & membro priori imponit
§. I.
circa Revelata.
§• i. Prooemialis.
Ulcre, pro morö
fuo, différitCicero, dum in hunc mo
dum alicubi loqui-
tur : Qtii fe ipfe no- rit, primum aliquid fentiet fe habere
divinum ; tantoque mutiere , Deoqtie femper dignum aliquid <fcr faciet,
fentiet; <&* quum fe ipfe perfpexerit,
totumque tentarit, intelliget quemad-
modum a natura fubomatus in vitam
vener it , quantaque inßrtmenta ha-
beat ad obtinendam adipifcendamque fa •
pientiam a). Eft itaque non jucun-
da lolum, verum & utiliffima, im-
mo perquam neceftaria fui ipfrus Tognrtio; fruftra namque deiuda-
mus in rerum extra nos pofitarum
occulris qualitatibns perveftigandis,
ubi nos ipfos, noftramque animi praeftantiam ignoramus. Quum«#
A 2 ve-
a) Lib. i. de leg.
4 De Usii et Abusu Rat.
vero pars noftri nobilior, mens vl-
delicet, faltem a priori, nobis-
metipfis fit ignora, a pofteriori et- jam haud taro, & in multis, expe*
rientiå tefte, hallucinemnr 5 ardua fi qua alia, res eft, rationis circa revelata, cujus u[um par i ter a c abu- fum hac traéfcatione, bono cum Deo, oftendere conftituimus, certos fi- gere iimites. Nolla itaque de re^»
majori cum cautelå, majorique cir- cumfpeélione, quam hic philofo- phari oportet. Nusquam etjam x-
que facile, ac hic impingitur, ubi
inter duo praecipitia tenere medi¬
um, prudentiae eft plane fingularis.
jQuisquis hic lahitur, lapfu tant o gra- viori rutt, quanto faßigium , ex quo decidit, eft fub'imius: non enim in
maximis er rat ur, niß maxime , ait D,
Ger. de Vries b) In id ergo eo
magis nobis incumbendum, ut u-
fum rationis in divinis nec jufto la-
tius extendamus, nec ar&ioribus, quam
b) In Exerctt. rat. §. 3.p 3.
circa revfxata, 5
,
quam par eft, includamus rermi- nis. Quod dum in fummi Numi-
nis glonam, 6c emolumentum qua- lecunque proprium , pro modulo ingenii periequi tenraverimus ,
DeumT. O. M (uppiices roganaus,
dignetur nos ducere, ne a via 6c
lineå ab ipfo inverbo revelato fixa,
aberremus ; fuftentare , ne cada-
mus ; illuminare, ut praDcipifia_ji videamus! Tuum etjam eft C. L.
eum, quem foles reliquis bonis ex-
hibere, nec nobis denegare favo-
rem, 8c éequiori tua interpretatio-
ne malevolorum, fi qui fuerint, ho- minurniniquae occurrere cenfurae.
$. IL *
Quum exiftimemus, Vocabula, DifTertationi huic praemifta , ex communi fairem ufu, cuivis e(Te_j notiftima, nobis non vitio verti ar-
bitramur, fi fingula definire fuper*
fedeamus. DixifTe fuftxciat, vocem
A3 rif-
6 De Usu & Aeush Rat, rationis vel fubjeflive (umi pro facul-
täte ratiocinandi; qua? cotum o- perationum intelle&uabum comple«
xum
,in latiori Hgnificatu , fimul
includit. Vel objeäive pro princi- piis natura notis, feu communibus
iilis notionibus, qua; veritatum per fe notarum nomine vulgo veniunc,
8c conclufionibus ex his legitimä fequelå dedu&is. Ha?c principia_»
audiunt etjam lumen rationis, &
qu£ cum iis connexa? (unt verita-
tfes, a ratione quoque diäitari, v ei
rationis diäamini convenire die un tur.
Hac duplici probe obfervata ratio¬
nis aeeeptione, plurima? tollenrur_»
difficultates, qua? nobis alias baud
parum faceflere pofTunt negotii.
$. in.
Admittiü etjam Vocabulum Re- velationis, ut & ejus homonymiam paucis expendamus,varias aeeeptio»
nes. In (enfu latijßmo qua?vis rerum
oeeui-
circa Revelata. 7 occultarum manifeftatio dici poteft
revelatio, adeo ut &earevelata efle dieantur, qua? ex xcivaig ivMoiaig^ &
per naturam nobis irmotefcunt;
ficut Jo yvco<rov 75 QsS gentilibus a Deo revelatum efte dicitur c). Spe- ciahus, & ufitatius adhuc fumitun^
pro revelatione Dei gratiola, per
verbum fa&a, quemadmodum xoc-
ca ypaty?} Ssoxvev^og au dit d). Spe-
cialijjime vero pro manifeftatione
divina de abftrufiflimis fidei Chri- ftianae myfteriis, ut accipitur a_j Paulo e). Ultima hapc vocis acce-
ptio in primis a nobis heic attea- dicur /).
5. IV.
Rationis itacjj conftituimus obje*
äum
,res
,& in modo revelatio- nis, & entitate (upernaturales ,my- fteria nimirum fidei. Ratio quippe,
A 4 licet
c1 Rom. 1. v. 19. d) 2 T im. 3. v. 16.
é) Rom. 16. v.2 6. conf. MatthAI
j) J. Jd. Ofiandr. lyß: ih. pjn, 15.
4 De Usu et Abusu Rat.
vero pars noftri nobilior, mens vS-
delicet, faltem a priori, nobis-
metipfis fit ignora, a pofteriori et-
jam haud raro, & in multis, expe*
rientiå tefte , hallucinemur; ardua
fi qua alia, res eft, ratiom circa revelata, cujus ufum par i ter a c abu- fum hac traétatione, bono cum Deo, oftendere conftituimus, certos fi- gere iimites. Nuila itaque de re^
majori cum cautelå, majorique cir- cumfpeéHone, quam hic phiiofo- phari oportet. Nusquam etjam x- que facile, ac hic impingitur, ubi
inter duo praecipitia tenere medi¬
um, prudentiae eft plané Angularis, jQuisquis hic labitur, lapfu tant o gra- viori rutt, quanto faßigium , ex quo
äecidit, ett fub'imius: non enim in
max imis er ratur, niß maxime , ait D.
Ger. de Vries b) In id ergo eo
magis nobis incumbendum, ut ?/-
fum rationis in divinis nec judo la-
tius extendamus, nec ar&ioribus,
quam
b) In Ex erc it. rat. §.3\p 3.
circa Revelata, 5
,
quam par eft, includamus ^ermi- nis. Quod dum in fummi Numi-
nis glonam, & emolumentum qua- lecunque proprium , pro modulo ingenii perfequi tencaverimus ,
DeumT. O. M. (uppiices rogamus,
dignetur nos ducere, ne a via &
lineå ab ipfo inverbo revelato fixa,
aberremus ; fuftentare
,ne cada-
mus ; illuminare, ut pra?cip!fia_j videamus! Tuum etjam eft C. L,
eum, quem foles reliquis bonis tx- hibere, nec nobis denegare favo-
rem, & cequiori tua interpretatio-
ne malevolorum, fi qui fuerint, ho- minuminiquas occurrere cenfurae.
§. IL 1
Quum exiftimemus, Vocabula, Diftertationi huic praemiffa , ex communi faltem ufu, cuivis efte.j notiftima, nobis non vitio verti ar-
bitramur, fi fingula definire fupera
ledeamus. Dixifife fufftciat, vocem
A 3 ra-
6 De Usu Sc Aeush Rat.
rationis vel fubjeflive fumi pro facuN
täte ratiocinandi; qua? totum o- perationum intelle&uahum comple«
xum
,in latiori fignificatu , fimul
includit. Vel objeäive pro princi- piis natura notis, feu communibus
illis notionibus, qua? veritatum per fe notarum nomine vulgo veniunt,
8c conclufionibus ex his legitima:
fequelå dedu&is. Ha?c principia_.
audiunt etjam Jumen rationis, 8c
quas cum Iis connexa? funt verita-
tfes, et rat lon e quoque diäitari, vel
rationis diBamini convenire d i c u n t u r.
Hac duplici probe obfervata ratio-
tiis aeeeptione , plurima? collentuiL>
difficulcates, qua? nobis alias haud
parum faceflere pofTunt negotii.
$. III.
Admittit erjam Vocabulum Re- velationis, ut 8c ejus homonymiam paucis expendamus,varias aeeeptio»
nes. In fenfu latijßmo qua?vis rerum
oeeul-
circa Revelata. 7 occultarum manifeftatio dici poteft
revelatio, adeo ut &earevelata efle dicantur, quae ex xoiväig ivmäig, Sc
per naturam nobis innotelcunt;
ficut lo ywcoy 12 QsS gentilibus a Deo revelatam efte dicitur c). Spe¬
ciales , Sc ufitatius adhuc fumitun^
pro revelatione Dei gratiola, per verbum fa&a, quemadmodum iix-
cot ypctfy/j §-£Q7tvsv<rog audit d). Spe- ciahtfiwe vero pro manifeftatione
divma de abftrufiflimis fidei Chri- ftianae myfteriis, ut accipitur
Paulo e). Ultima haec vocis acce-
ptio in primis a nobis heic atten- ditur /).
j. IV.
Rationisitacjj conftituimus obje-
dum
,res
,& in modo revelatio- nis, & entitate (upernaturales ,my-
fteria nimirum fidei. Ratio quippe,
A 4 licet
c\ Rom. 1. v. 19. d) 2 7 im. 3. v. 16.
i) Rom. 16. U26. cottf. Matth.II v*z$.
f) conj. 7. Jd. Ofiandr. fyß\ th.p.m. 15.
g D£ Usu et åbctsu Rat.
licet in rebus divinis,mvz, Bulta,
corruptaßt, manet tarnen ratio, i e.
ea facultas , qua homo cognofcit & ju -
dicat: adeo qmdem, ut homo nihil
omnino, quale illudcunque fit, co~
gnofcere &1 judicare valeat, /?/// per
rationem fuam, tanqunm medium, or - ganon, ^ inßrumentum omnis cp' gnitionk. Quam ob rem ipfee etjam res divm<£, myfteriaque, i;? quantum co-
gnofci poßunt ? non ahter , r$«
omnis cognitionis organo, cognojcuntur g).
§. V.
Ut vero clarius conftet, quis
fit ufus rationis in rebus fuperna-
turalibus
,& myfteriis divinis, fei«
re juvabic articulos fidei non fub
una confiderari ratione , (ed in_.
Turos communiter, 6c mixtos. a-
pud Theologos difpefci. In rnix- tis, & qui ex lumine natura, prae¬
ter
£) Budd- tb. Mor. /7,51.
circa Revelata, 9
ter reveJationem, quodam modo cognofcuntur, fufrragandi teftandi-
que jos habere raclonem, ut cer-
tum evi&umque pr^fupponimus.
Licet enim per revelarionem plenif-
(ime innctefcant, & ea propter_>
illis fides uniceNfit habenda h); äli- quando ramen, & re ita poftubn-
te, (uum Judicium etjam addi re_»
potefl: ratio. Pojjunt, aitR. D. Gerh.
ad poflerioris genens qu&fliones (i'o- quitur de ils , ad quarum aliquan-
tam notiriam fuis viribus aflurge-
►
re poteft intelle#us humanus) con*
firmandas , argumenta adferri philo- fopbica , non quidem ex necejjüate, quafi theolog}a ex proprio fuo princi •
bio illas fufficienler c on firm are neque-
at, fed in Ttepxciciq, ut evidenter ad-
pareat, non jolum lumen gratis , fed
et]am lumen natura ad eas percipien¬
das quodam modo pert inger e; ne c pri-
mar 10, quafi potijjimum probat i on is ro- hur in philojophicis illis argumentis
»
A 5 con -
h) conf. Calov.Jyft, tb.T.i,/>.773.
i o De Usu et Aeusu R at.
cm fißat, Jed (ecundario, & minus
principaliter. &c. /).
§. VI.
In Articulis vero Puris, 6c qui
nnice per revelationem innote-
fcunt, ration'i etjam fuus conftat
u{us. Ubi ad meliorem rei intei- Ie&um in memoriam revocanda_j
venit duplex illa in fuperioribus
obfervata rationis acceptio. Si ita-
que pro facultate fumatur ratioci-
nandi, neminem inveniri cenfe-
mus, qui eam, etjam a myfteriis, cupit eliminatam , nifi qui fimul
fe ipfum ad beluinam förtem velit
detruium. Quum enim nihil, quid- quid demum illud fit , cognofce-
re, intelligere , 6c credere valea-
mus
,nifi mediante hac rationis facultate, facile evincitur fidem. <&*
quum ab homine fufcipitur, & pofl-
quam
i) N. Ved- rat. th. h 2. c. 17. p. 332.
conf.Muj.deuju pr.p.jy^.
circa Revelata. ii
quam jujcepta eil, rationis ufum non adjpernari k). Repugnat etjam ali- quid ab homtne credi, tarnen ita fupra caftum human# rationis pofitum ejje , ut nullatenus ab ea cognojci que - at l). Tenendum ramen omnino eft, quod non per fe ad faluta-
rem myfteriorum cognitionem , Sc
fiducialem äffen Tum illis pneftandü perringere poffir ratio ; has enim
partes Sp. San&o, per verbum illu-
minanti, unice deberi, ex facris
novimus m).
J. VII.
Si vero rationem pro princi- piis accipiamus, qua? philofophus
certis axiomatis , Sc regulis ex-
hibet, res altioris eft ind3ginis, 6c
cautius incedendum. Ut tarnen fla¬
tus quaeftionis percipiatur, prsemit-
ten-
k) Huet. Q. ^Alnet. 1.i. c. 3. />.33.
I) Aluf. de uf. princip. Li. c. 14,/M 30.
m) conf. Meifn. ph. fobr. de ufi ph. in
th. p. 19,
i2 De Usu et Abusu Rat«
t ndum cenfemus, non hic qu^ri,
an liceat philofopho princfpia »
rationis adhibere ad examinandos fid;i articulos, fuaeve cenfur^ fub<- j cere myfteria? Vel, an verbum.*
D :i ad fua? rationis trut'mam que-
au exigere? Hj2C enim,ut alia plu-
rima, ad rationis merito referimus abufum» Hoc tantum in praten ti-
arum qurritur, an nimirum ratio¬
nis principia, in feniu Scriptura?
Sacra? genuino, circa n yfteria <5c
res mere Theologicas, eruendo,
confirmando , & aliter fentienti- bns convinccndis ac refutandis, u- ium aliquem pr^ftent Theologo ? Quod nos affirm3re non veremur,
& in fequentibus ftricftim oftende-
re conabimur.
§. VI II.
In antecedum autem monen-
dum eft, non principia quaevis ra¬
tionis hic promifcue å nobis admit-
ti i
circa. RéveIåtä. i-%
ti, fed illa duntaxat, quae forma-
Ii a, univerjalia 5 <3c orgamca audi-
unt n). Haec ipia, ut in dilciplinis
omnibus locum habenc
,ita etjam Theologo üfum praeftatit eximiurn:
Nam fine its neque fen j um vocum e-
ruere
^neque connexiones, aut confe- quentias percipere poj]umus% autdifcwr- [umnliuminßituere o). Diligenter ita*
que obfervetur , ne ad res meré fpirituales, <3c omnem captumhu-
manum rranfeendentes, quales funt myfterium Trinitatis s incarnatio- nis,&c. applicenturprineipiarario-
nis, qua? ad res tantnrn naturales
le extendunt,& qua? exnotlombus
fibi notis noder formavit intelle&us.
Qua neglefta cautione, in Philo fopbta
commtttitur faljum , in Theologia, jt ei ingerantar ^ ingeneratur heerefts: Sic-
iit in de omnes tllae hare [es , quacun- que ex Thilofophia in Tbeologtam tra- dufi<g
n) conf. Mit f. p, 304. ér Budd. tb.
mor,p.^t o)Calov/fyß.tb,T,i. />,35g,
i4 De Usii et Abusu Rat.
dudla jimt, y«0 acceperunt vel exor •
,
vel incrementa
,quando audio-
res earum
,nimium confijt naturalis principii univerfalitat't, caliginem in-
telledlus preetulerunt fcripturee clari-
tati p ).
5, ix.
Adftru<fta paucis principiorum
rationisin difciplinis omnibus, ade*
oque 6c Ipfa Theologia, utilitateL*
pariter ac necefiftate ; procedimus
ad indagandum eorum ufum in_.
ijryyrjosi, feu in eruendoSacrae Scri-
pturae genuino, circa myfteria, ienlü. Ut notiftimurn ex lyftema-
tibus theoiogicis prsdupponimus,
non omnia myfteria , & articulos fidei ariloXejrsl) & expreftis verbis in
Sacra Scriptura exftare, ied efte et-
jam, qui xujä owaxoAtlSqrii/, & per bonam cönlequentiam inde elici-
untur q). Prioris ordinis myfteria,
quum p) Rudr.pb. th.p. m. 158- §.4, q) Conf.
Rudr.pb.th.p.m, i%*(eq.
CIRCA REVELATA. 15 quum fecundum literam inveniati-
tur exprefTa, ex fe irrefmgabilem
habent certitudinem, ér probatione non egent, nifi übt de fenfu verborum Iis
oriatur r). In pofterioribus au»
tera eruendis adhibenda utique funt principia Logica leu confequen-
tiarum
,ut per difcurfum ex noti«
oribus venemur ignotiora. Taceo linguarum originalium peritiarn,
& regnlas hermeneuticas, fine_»
quibus interpres alicujus fcripturae,
live lacra?, live alius cujusvis, of¬
ficio fuo rite defungi non poteft.
$. X.
Nec raro evenit, ut Uli etjam ipfi, qui Sacra; Scripturae agnofcunt certitudinem, litem conteftentun-, de genuino verborum fenfu, & de
vera eorum interpretatione. lüde
v'tdemus
,quod omni £tate eccleft# Do ■
Acribus luper articulis, & myfler tis
fideiy
r) Muf. de ufu princip, p. 92.
16 De Usü Sc Abusu Rat.
fidel, cum heereticis depugnandum fué - ri
,qaibus nee nunc quidem per Infer - nalis (erpentls technas quietis effe licet*
Übt jane fequioris partis fedatores né*~
gant, vel oppugnant, quod ab ortho -
doxis ex Scriptura Sacra probatur, quod Scripturam non habeant pro in- faüibili, /ri quod putent do^ma ilhid controverfum in Scriptura Sacra non contineri, 7/07/ /o//de ex ^ />ro-
po(]e s). Hinc per ratioci-
nium mentis ex ipfa Scriptura Sa¬
cra probatio eft inflituenda, oilen-
dendo ftnfum ailati di$i hunc effe 6c non alium, hanc do&rinam 6c
probationem efTe c on Formern verbo
Dei 6cc. Ubi in locis Sacrac Scriptu¬
ra intef fé conferendis, in fyllo- gifmis conficiendis* in vefitäte as-
ferenda, 6c falfitate interpretatio-
nis, 6c ratiocinationis contrarias re- Futanda 6c expugnanda, infignis confpieitur rationis ufus t). Verbo:
Tam
s) Muf l 1. c. 11. §. 12. p. 93, feq.
t) conf. Héereb. melet. ph.p. 369. ^
Meifn. ph. fobr, gen.p ,29. feq.
circa Revelata, 17 Tam in ponfirmando, quam con- futando
,non utilis modo, verum 5c neceffaria ett ratio, in quacun- que eam accipias fignificatione.
5. XI.
Ubi autem modus conciliandi
svmio(Qctvéictg, qua? in Sacra Scri-
prura aliquando occurrunt, ratio-
nis fugit acumen, non ftatim vel
arguat Scripturam contradiéHonis, velTheoiogiam inter 5c Philofophi-
am aliquam comn inifcatur pu- gnam. Utroque enim modo quum
graviter erret ratio, a?quum eft,
ut inträ limites fibi pr^fixos fe con- tineat, 5c memor iit fua? irnbecilli-
ratis, quod fi fuo non fat is facit' officio
ht eruendis verum natur ahmt caufjis,
qti£ t amen (pheera ejus contweri quo•
damm od o videntur, quid fibi in ccele- flium, divinarumque verum negotio, decidendisque majoris momen t i contro-
verfiis , tuto promt (er ii uj. Abfit ita-
B que
ii) Wolf, Manich&ifm.p. 353. §.11.
i8 De Usu et Abusu Rat.
que per omnem modum , ut adpa-
rens illa diflonantia veritati ali- quam adferat fufpicionem falfi. In*
cautus nihilominus quorundam fuit
clamor, qui quum putarent, fe ex adverlariorurn laqueis non aliter expediri poffé , huc quafi ad a y- lum fereceperunt, utdicerent, mul-
ta efie in Philofophia vera , qua?
falfa lunt in Theologia, & contra.
Iis, quorüm intereft, vindicias re-
linquimus Scriptura?, qui ejus au-
öoritatem cenentur omni modo ha¬
bere fartam te&amque. Noftrum
interim erit, qua fieri poteft brevi-
tate, oftendere, non nifi fimplicem,
unamque efle in utraque difciplina
veritatem, nec non Rationem ac
Revelationem amice confpirare, aut laltem inter fe non pugnare.
§ XIL
Ne vero aérem verberare, &
iine hoftibus pugnare videamur, in
are-
circa Revelata. ip
årenam producendi funt adverfarii,
inter quos ordinem ducit Dan, Hoff-
mannus, Prof. quondam Helmfta-
dienfis , contendens Philoiophiam
pugnare cum Theölogia, adeo ut
quod verum ftatuatPhilofophia, ut faiium rejiciat Theolcgia, & con¬
tra x). Cum illo factunt novelli Propheféé, Sc theofophi plurimi, proclamantes Philofophiam terre-
nam, animalem, diabolicam, ve- ra?que pittati noxiam y). Suht^»
ex nortratibus
,utpote Lutherus, Chemnicius, OOander, &c. qui e- jusdem erroris cenfentur rei, ju-
dice quidemNic. Vedelio z). Sed
B. Lutherum ab hoc crimine vin- dicat D. Calovius a). Et quemad-
modum Auguftinum benigné in¬
terpretatur ipfe Vedelius; quod fci-
licet dum myfteria fidei contra ra-
B 2 tioném
x) confr. Btflii Didion. T. 2. p. 1158.
Jeq. y) conf. Calov.lyß.th.T, 1.p,67,6 8.
z) Ration. theol\ l. 3. c. 2 />-343/^.
0) T.i. Jyfl.tb.p. 6g.
20 De Uslt et Aeusu Rat.
tionem efFe dixerit, exiftimet eutn fumfifTe 7o contra non proprio, pro adverfis & contradicentibus, fed abufive pro diverils & dilparatis»
ut idem ei fit, ac praeter vel jupra;
qupmodo 7T#pa (pvcriy commu nirer
vertiturRom. XI. v. 24.^): ita me- rito a Vedelio poflulamus, ut ea- dem benignitate & cequitate ufus
fuipTer erga fummos illosViros, mo¬
do nominatos. Quod autem prio¬
res illiram acrirer in Philofophiam
infontem inve&i fint, exinde fa- ftum merito conjicimus, quod vel
earn Theologiae judicårint effe con-
trariam, vel erroneam, auc faltem ejus ve'ricatem dubiam ; ut in illos
Idplicari poffit illud Paulinum: ffi-
Xqv lyjzcu ax/. 8 xaT hiyvwiv c).
5. XIII.
In horum quominus tranfire
queamus caftra , (vadere videntor
fortiter
b) cfr. Rat th.l.c.p. 354. c) Rom,
10. v. 2.
circa Revelata. ix
fortifer (equentia. VerumTern per
confotiat vero
,ac!eo uf quod vcre
'verum est, kl nulio loco
,<£r tempore
millo, & in dtfcipVna milla pole fl ejje faljum d). Hoc probamus i. a c aus -
ja effici eilte Veritätis Den, qui ficut
unus eB ejjentia, ßc & und ejus eB fententia. Si itaque per rationern,
qua? obje&ive accepta , auguftidi-
ma veritatis appellatione mtignitur
Rom. i: 18-25. aliud plane, & con- trarium nobis manifeftaret Deus,
quam quod per revelationem tra- dic, fibimetipfi eilet contrarius ;
quod abfurdum non minus, quam
impium eft dicere. 2. Ab ipfa ve¬
ritatis natura3 Verit as enim cognitio -
ms eB c onformit as mtelledus cum re¬
bus. At vero res omnes funt vera es-
fentialiter per convenientiam cum in-
telleBu divino. Quam ergo necejfaria
eB & immutabilk confbrmitas rerum
&■ mtelledus divini, tam necejfaria eß
& immutabilk conformitas mentis &
B 5 rerum
d)Meisn,ph.fobr. Q. Metaph.p.y 33.
22 De Usu et Abusu Rat.
verum in veritate cognitioms: quocir-
cat qui duplicem facit veritatem cogni-
ttioniS) müiabilem dicit mtelleftumDei e).
3. Denique ab objefio Sc fine Theolo¬
gie & Philofophiae : utraque verfa-
tur circa lä ovjot
,jy la frsovla utraque
etjam ß>edat hominisjeiicitatemf).
- ■ ' ■ \5. XIV.
Ratwnis quoque, in abflrado.
Sc fecundum ejjentiam confiderate,
veritatem, redtitudinem , ac cum_>
revelatione congruentiam , fequen-
tibus adftruébm volumus rationi- bus. 1. Agnofcit ratio Denm au- öorem
,a?que ac revelatio , quod
Sc fanioribus innotuit Erhnicis, qui
fiullum unquam a Deo munus, philo(0- phta prceflabtlitts , mortalibus collatum
dixere g) Nid igitur Deum alter-
utro modo nos fallere velle quin"
Sc fibitnet ipli contrariari, ad-"
tnirtere
~e) Ca lov Met aph p.m 343. / ) He-
erh.66. $.6. g)Heereb.p.i66§. g.
circa Revelata. 25 miftere voluerimus, ftatuendum"
omnino eft
,nec rationis
,necfi u dei lumini pofife (ubefTe falfum;"
adeoque neque fieri pofie, ut e u
jus, quod reéldB rationis lumen"
fuggerit, oppofitum re vera fug-"
gerat divina revelatio h). 2. Com-
mendatur nobis ratio in facris paf- fim, ut vera nos docensi); quasfi
per lapfum ita effet obfcur2ta, ut
in rebus divinis continuo failere- tur, vel revelationi repugnaret, nunquam ad ejus ufum hortatus
fuiffec Spiritus Sanftus, quin po-
tius ut rem noxiam prohibuiflet.
3. Ecclefiae Dolores prifci parti-
culam divinae veritatis avulfam,5c valium veluti Theologice , fa?pius appellarunt Philofophiam k\
B 4 $, XV.
h) Ger. de Vries p. 487 §■ 1?. /)
conf. Ep 44. v. 19, 20. c9*c. Im. 12.
v. 57. 1 Cor. 1 i.d. 14. c 1 $:v. 35.
k) Calov\ in prol, etd th. p. 72.
54 Öe Usu 6c Aeusu Rat.
$. XV.
Fatendum tarnen efl:
,ratio-
nem in concreto, 6c (ecundum ex-
iftentiam fpe&atam , graviter faepe
errare, quin 6c revelationi aliquan- ,
do effe; contrariam , ut pluribus
oftendit B. Meisnerus/). Nam_*
quum ex amore proprio 6c affe&i- bus, falfisque prasjudieiis abrepti,
aut nobis fingimus principia falfa,
aut vera male adplicamus; mirum
non eft, quod fallamur , 6c diverla
ratione aga mur in prasceps. Etfi e- nim perfe verum atque cer tum efl, in«
quic B. Schomerus , ( loquitur de
lumine natura?) quippe ab tllo audo-
re profedum, qui fallere non poteft;
anceps tarnen redditur abufu, .quum vitils hominum optimi colores obducun-
tur
,ut tpjt deinceps inter id , quod I
reda ratio docett & animus concupi- |
feit, dißtngvere nejcii, alt am, quam
Spiritus Sandi eß, concluftonem inde
eli- h
/) Vhiloj. lobr. Q. Metaph.p. 994, feq.
CIRCA REVF.LATA. 25
eliciant, cujusmodi foctvoictg in idolo- latris carpit Paulus Eph. 2. u. 3, cfr.
2. Cor 10 v. $. m). Atque hmc"
contingir, ut lumen rationis aliud44 quid nobis fuggerere videatur
quam quod fuggerit divina re«
velatio «), Hunc interim ratio¬
nis errorem, & hanc iilius cumre- velatione pugnam, non ipG rationf, ejusque prineipiis veris, fedhomi-
nibus eå abutentibus, & falfa pro veris arriprentibus ut adfcribamus,
110s adigic rationis prseftantia,
§. XVI.
Hos fi evitare cupimus fco- pulos, ita philofophari convenit, uc alteroquaii oculo ducem fequamur rationem, altero vero veneremur revelationem
,ne fic fecuri fnce- damus
,quafi nulla efTec, cujus aliqua fhilofopho fit habenda ra-
B 5 tio,
m) IheoL Mor. c. i. p. 17. n) Ger.
de Fries Exercit.rat. jfr. 4 8 7.
26 De Usu et Abusu Rat.
tio
,revelationis veriras. Nemo , mfi vel revelationis omnino expers vel profanas ejnsdem contemtor, philofo- phari je rede putabtt ad perfedionem
natur#) nift certus fit, Je tut o philo - fophari absque pr#judicio grati# o).
,,Famula praeter ea efto Phiiofophia,
„non domina; miniftra, non ma-
„giftra; (ubfit & profit, non praefit,
„minime vero obfit p). Purgetur
ratio a pr^conceptis opinionibus, Relegentur in exilium inordinati
omnes affe&us, ne ftudio volun-
tatis rationis antevertamus judicia«
Adh&rere difcat Scriptum au&ori-
tari, uc pro vero habeat, quidquid
feit eam docere. In rerum diju-
dicatione non agat inconfideratej
ac fernere
,fed res utrinque pon*
deret fufficiente ac iedulo exa- mine. Exulent nobis denique hu¬
mana nomina & aljorum auöori-
tas , qui folis Dei oraculis noftra
fub- o) Ger deVries p.480. §.6, p) Rudr,
m pr#f. ad ph, theol.
circa Revelata. 27
fubmittere ftudemus phiiofophe-
mata. His , & aliis probe obfer-
vatis
,rationem habebimus re&am,
& revelationi reconciliaram , (al¬
tem non repugnantem«
§. XVII.
Coronidis loco, digna cenferi
debent verba Cartefii qua? adferan-
tur, quurn maxime hucfpe&ent,
qua? erjam Ger, de Vries ad un¬
gvem examinat, in Omnibus adpro-
bat, 6c ut Philofophorum infigan-
tur memoria?
,incuicat, non mi¬
nus ac ipfé ea incuicare voluir au-
$or. Praeter cetera autem, inquit
Carte (i us q), memoria noflra pro
funmia revuia efl vrfirendum, en* qua
ii ob ii a Deo revelata junt, ut omni-
um certijßma eße credeuda: & quam*
vis forte lumen rat ton k quam maxime
clarum & e v idens, aliud quid nobis !tig¬
gerere videretur, foh tarnen auäorhati
divi-
q) Princ. philo foph. P. l art. 76.
28 De Usu et Abusu Rat,
divin£ potius, quam proprio noßro jtt • eße adbibendam r). Foren t
& alia non nulla in membro hoc
priori expendenda; verum bre-
vitati litantes, ad membrum pro- peramus poßerius, ubi paucis rå¬
ttorns circa revelata aperiemus ab*
nfum.
Membrum Pofterius.
Xvvoipig
§. 1. Rationis ldololatras adducit.
§. II. Eorum enumerationem continuat.
§. III. De eorum conqueritur impietate.
§, JE. Fidem exulare, ubi dominatur Ratio, oßendit.
§. V. Eos, qut myflerium Trinitatis ex
natura eße demon ßrabde contejidant,
r) conf. Jaqueloti conformite de la
fot avec la raifonp. 273.
CIRCA REVELATA. 29 FI. Ethmcis> etjam jamoribus, hu- jus myflerii ex natura notitiam
denegai.
§. Z7//. lllud tarnen ßmilibut pcße ex
plicari ajjerit.
§. Z7//. Ratmris ojores tangit.
/X Totum negotium voto claudit.
§. I.
QUi tuntur, Rattone duplicis in rebus fidei abu- (unt generis;
vci enim nimium, vel parum aut nihil tribunnc rationi. Prioris ge¬
nens func, qui eam , ejusque-j principiorum certitudinem ,auc fu-
pra revelati'onem extollunt, auo pari in pretio cum ea habent. Ad
ilios nnerito referimus Scholafticos
cum Pontificiis reiiquis, Socinia- nos,Ca{vinianos,&c. qui,rationem
pro principio aflumunt fidei, finon
verbis & theoretice
,re tarnen-»
ipfa & praétice j adeo ut myfteria
etjam
3o De Usii & Abusu Rat.
etjam divinaad decempedam fua*ra*
tionis metiri non vereanrur. Axio- matisinftar apudeoseft: Quidquid
cum ratione convenit, uc verum eft recipiendum , quod aüfem dis- convenit, ut falfum rejiciendum s). »
lnde efjam eft, quod pleraque fidei myfteria propterea rejiciant, nec
ut vera accepcare velint, quando- quidem nihil iis fimile in fuis in«
veniant ideis, & ratiociniis pra- vis t). Religionis Calvinian« for-
tis propugnator Nie. Vedelius iti
eo quidem multus eft, ut evincac prineipia rationisuon admittia Cal-
vinianis
,niß ut inftrumenta fim- pliciter & per fe neceftaria , ad
eliciendam conclufionis ac corinc-
xionisTheologien veritatem; quä-
tenus tarnen re ip(a axiomatibus phylicis myfteriorum metiatuL> 1
fub
j) coiif. Meifn. ph. fobr. gen. p.
42. & Heereb. welet. ph. p. 219. 4>
t) c011 f. Ca lov. Jy(l• th. J.irp,^6i. jeq.
& Budd. th. Mor. p. 54.
CIRCA REVFL^TA. 51
fublimitatem, propria c^dit vine-
ta
,& oleum arque operam per-
dir, ut vere de eo dicatur:
Quant0 plus graditur, tanto longin- qitim errat a).
§. 11.
Quem prcEterea fugere poreft,
quam peftilencißima,in confemtum myfteriorum, congeßerit dogmara
Bened. Spinola , in tra&atu Theol.
Politico ? Quis nefcit, quam no- xia Thon?. Hobbefius Leviathani, aliisque fuis fcriptis paflim inieru-
erit ? Quem latent , qua? tradun-
tur ab au&ore anonymo exercita-
tionis paradoxe de PhilofophiaScri-
pturaf interprete ? cujus tarnen au-
&or communiter eße putatur Lu-
dov. Mejerus, Medicus Amftelo-
damenfis. Quorfum, qüsfö , haec
tendunt fcripta nöcentiflima, niü
ut omnia ex orbe Chriftiano pro- fcribant myfteria , quod jndagare
eorum naturam* eaque ad capcum
fuae
u) cfr, Meisn.Q.gen p, 17 ^4;. jeq
52 De Usu et Abusu Rat.
fuse rationis exigere nequeantaf)?
Notiflimum itidern eft
,Joh. Loc-
kium
,anglum , non uno in loco
afterere certitudinem rationis prae- llare certitudini, qua gaudet dlvi-
na fides
.Hunc vero ejus er¬
ror em
,8c naevos alios
,fimul cum
perniciofis Petri Poireti de Ratione
fentenriis ,(de quibus poftea)ex- arninavit, 8c pro ingenii, quo pol*
luit acumine, mafcule refutavit ma¬
gni nominis Theologus, D. Joh.
Wolfg. JcEgerus in Difput, hab.
Tubingae an. MDCCVIII.
$. III.
Ab horum
,8c aliorum ejus-
m od i plurium profanis 5c irnpiis dogmatibus non lolum tota abhor-
remus mente, verum & colemus,
ut dolere fas eft, in iplo EccleGap
Dei x) conf.Biß).de anima httm fibi igno • ta Ju b Präjitl. AI. Hoümumn hab i/it*
temb. A. 1724.
circa Revelata. 55 Dei finu enutriri homines, qui eo
impietatis procefterint, & etjam-
num procedant,ut ecenofos ratio-
nis rivulos revelati fontis puritati pra?ferre non erubefcant., Mira#
ri itaque definamus , quod a veri
aberrent via,in transverfum agan-
tur , easque neéknt confequenti«
as, qua? veritati revelata? funt ini- micifiima?
,& in myfteriis fidei
periculofiffima?; quum in tantum indulferint rationi, etjam erratic^.
Ue noftri corporis membra, ubi
debitum nobis pra?ftant officium,
unlia non minus quam neceffaria
funt; quam primum vero luxan-
tur & loco dimoventur > corpori
inferunt noxam : ita quoque fe
habet ratio humana > . qu$ utut pra?clarum , utile ac necefiarium
fit Dei donum, exfecrabilis tarnen redditur , fimul ac fapere vulc ul¬
tra id j quod eam fapere decety).
Difc'ant itaque hi homunciones,
C an-
y) cfr. P. Poireti Discurß prd. §.
107. pag. 61, Jeqq.
94 De Usu et Abusu Rat.
ancillam efTe expeliendam cum fu-
is filiis , ubi dominam defpicere_>
ineipiat. Difcant, inquam , rei a-
licujus certitudinem efTe dupli-
cem ; aliam, qua? nititur evident!
demonftratione per lumen natura?;
aliam vero, qua? niritur clara re- velatione.M quidem Lides de obJcuris%
vel, ut cumApoftolo loquamur 2), iXmfyfjLevw VTiosaviqfizotypaiw s>.ey>
yos c'J ßtenoyJvuv, ratione rei, Jeu
materia, circa quam verjatur ; non
vero rejpeäu rationis formalis, prom¬
pter quam rebus fidei aßentimur, qua omni limine natura eß certior a). Ad-
mittenda ergo funt omnia ut ve-
riflima, de quibus claré conftat, quod a Deo fint revelata , etfi i- pfius rei, quoad modun? exiftendi, percipere nequeamus evidentiam,
5. IV.
Certum interim hoc eft, im-
mo quam certiffimum ; fi quis fuo
eo
z) Hehr. XL v. 1 a) Ger. de Vries.
p. 499. 5.25. confr. tätlich Jheol.pacif
$.134,104.
circa Revelata. 35
eo usque ftare veiit judicio, in re¬
bus nimirum fidei , ut nihil pro
vero aflumat, nifi quod rationis e-
jus principia di&itant efle vera;is
credere, quå talis, nnnquam eft i- doneus. Quandoquidem enim -fidel dt-
v in a ipßßima ratio formalis conßßit
in quodam noiiri ajfenjus obfequio, quo is je fleäit ad receptionem eorum, qua
a Deo revelata proponuntur, tantum quia fic proponuntur; manijeftumeft}
nuüum fidei relinqui locum , übt aßen-
fus omnis a rationis limine fußendi-
tur b). Prasterea fi res abftrufifli-
ma? rationis caperentur acumine,
non opus fuiftet revelatione , nul¬
luni foret myfterium, nullusque.»
articulus fidei, proprie talis; quod
abfnrdum. Si etjam ea duntaxat cre- damus, qua funt rationi noftra cm- Jentanea, rebus aßentimur^ nonaudo-
ri; quod etjam fißeBa fidei teftibus
pra (lare Jolemus. Quant 0 igitur my¬
fterium aliquod divinum magis fuerit
C 2 ab-
b) Ger. de Fries. §, 16.jp, 489, r/r.
eum p< 88« $. 3«
§6 Ds Usir et Abusu Råt.
abfnnum, & incredibile . tant o plus iti
creclendo exhibetur honoris Deo
,& fit -
notäoria fidei nobilior c .
$. V.
Nec meliorem
,quam prio*
res illi, merentur notarru qui teme- rario plane aufu in penetralia tre- mendi illius myfterii, quod eftde
Deo Triuno , ruere non funt ve*
riti, illud absque revelatio.ne di vi¬
na (upernaturali, ex folis rationis principiis demonftrari pofle ftoii-
de contendentes. Hoc tarnen , ut iK
aliås novimus , tantas eft fublimi- tatis, tanfceque profunditatis, ut ad ejus confiderationem c^cutiat o*
mne ingenii, etjam feliciflimi, a*
cumen , haud fecus ac vefpertili-
onis ad folem oculus. Potius, cum
illud meditamur, neceflum habe*
mus noftrum facere illud Simoni- dis : quo (terms meutern intendtmus,
eo minus intelligimus. Fru ft ra ne um hunc
c) Budd. Theol mor p. 55. $, 25 c fr.
Ger. de Fries p. & loc. cit. it em Mus.
pag. 510, Jeqq.
circa Revelata. '• 37
Bunc, quantum icimus, fibi Tum-
ferunt laborem Barth. Kecker-
rrannus in Syft. fuo Theolog. d).
Morn^us de verit, relig, Chriftia-
rne e), & Petrus Poiret in cogitat.
ration. de Deo anima & malo /).
Ut intelügimus ex horum, proad-
ftruenda fua fententia , rationibus,
tres Tibi conceperunt animae ratio-
nalis facultates, intelle&um vide- licet, defiderium, & adquiefcen-
tiam , atque ex his neceffaria qua- ß ,ac inevitabili coniequentia con- cludere voluerunt
,myfterium^
Trinitatis ex ratione eile demon- ftrabile. HujuS vero fententia;
vanitatemquum oftenderint 6c plu-
ribus refutarint Viri, non ingenio
minus quam erudltione confpi-
eui, B. Je b Mufaris de ufu princip,
rat. in controv. Theo], pailim; B.
Meisnerus in Philfobr^). J.Fr.Bud«
deus in diilertaf. de fide jiatur.&)
C £ aliique, d) L.l.c. 3. e\
p. 227. feq. {f) 2: Metaph. p. 1154 Jeq.
h) bab. Jena An. 1709. §. 24
3fr DeUsu & Abusu Rat.
aliique, ad quos B L. modefte ab-
legamus , ab ulteriori ejus fuper-
ledemus examine.Sufficiat fequen-
tia nominaife: Oui in Eccleßa non eft eäucatus, neca v erb o Det in form a-
tus, üle mmquam tres in Trinitate perfonas eße concluäet ex eo, quodno¬
vit in homine tres facultales elje> &c. /).
5, vi.
Pofito
,Philofophis apud eth-
nicos fanioribus hujus myfterii ali¬
quid innotuifle, ut Mornams, Poi-
retus, aliique probare adnituntun.,
ex verbts b. Auguftini, nec non
Trismegitti , Sibyllarumque fcri- ptis£); id tarnen omne, quidquid
fit, hauferunt non ex principiis ra- tionis, fed reliquiis revelationis.
Probabile quippe eft, eos, vel per famam 8c traditiones a Majoribus ejusmodi quid didiciffe, vel ipfos fcripta Mofis 8c Prophetarum legis- fe, ideoque illis conformia qua>
dam
f) Meifn* in QMetaph. p. 1148.
cfr. Potret. L. III. c 8. (*, 243« je q* &
Meisn.l &p* citat.
circa Revelata, 39 dam fcr i pfiffe, fornniis tarnen, &
figmentis variis interpolata /). No-
tatu Paque dignum eft, quod b.
Anguftinus, tefte Meisnero tri), faffus fuerit, fe ante converfionem,
ex jibris Platonis non notuifle all
-quid coiligere, quod TrinitatenrL-, faperet Pt rfonarum ; poftquam ve-
ro effet converfus, multa a Piato¬
ne eile di£ia deprehendifTe, quae ad religionem poflent adplicarf
Chriftianam. Quid ex hocb.Patris exempio poHimus condudere, cui-
vis eft manifeftum.
VII..
Poffe interim, faciies largimur, myfterium hoc fublime, ex oracu- Iis prius demonftratum divinis, fi-
milibus quibusdam, ex natura pe- titis, illuftrari; ut ex orthodoxis
Theologis iüud erjam illuftrari no-
\imus, cognitionis noftrae adju-
vauda: gratia, vei ex afte&ionibus
entis fimplicibus,unitate,veritate.,
C 4 boni-
/) cfr Ritdr p. 74 § 6. tri) l.
jitpra c it.
40 De Usu et Abusu Rat.
bonitate: velexfole, ejusque ra¬
dio, ex quo utroque procedit Iu-
iJü n: vel ex tribus anim^ faeulca- tibus (tot enim a quibosdam nu-
roerantur)inte]ledu, voluntate, 8c
memoria &c v). Verum enim_»
vero, pr^rerquam quod h^c rem
non probent, (ed illuftrent tantunr;
deprehrnditur quoque in iis maxi¬
ma diffimiitudo ; ideoque non tam per fe Trinitatis myßertum reprafen-
tant, quam ad reprajentandum a no-
bis, per verbum Dei tnformatis, ad*
phcantur, ut ioquitur b. Meisn. 1.
iupra cirato.. Nihil impeiit, inquie
8c b. Gerhardus, qualisctmque iL luftrationis gratia, (imilibus quibusdam
ex natur £ hbro petitis, myfteria illa exphcare, modo id Hat c ante, parcc\ ac
monßrata dißimilitudims femul ratio-
Tie, o).
$. VIII.
Reftat, ut & paucis tangamns
eos, qui abjedé nimis de I'ua, in
rebus
¥ ?;) cfr Meisn inQ. Aietaph.p. 114.6.
fsq. 0) Vedelti Ration, Theol. p* 101.
circa Revelata.
.41 rebus fidei, fentiunt ratione. Iis itaque, quos in §.XIL membri fu- perioris adduximus, & huc quo-
aam modo pertinenr, hic merirö adjungimus Petrum Poiret, qui,
quum opinionem Joh. Lockii,Röfr0-
nem in divinis nimis extolientis, refutare mteretur, in alterum pro-
lapfus ed extremum, ut gravifli-
me fepe contra rationem intonarer,
eam peftiientiflimam ferpentis pro*
geniem adpellitarer , immö re-
Sfcam rationem, non nifi figmentum quoddam philofophicum,& merum
ens rationis efle, afferere non du- bitaret p). Quidquid prasterea ha*
bet cenför hic Lockianus, fine cauf- fafcepe rigidiflimus, de confulendo
lumme interno, fpretå ratione, ut
eum grallismyfticis pompofeince-
dere conftet, nervofe refutavit non
minus, quam ad examen candide
revocavit fupra a nobis laudatus B.
Wolfg. Jsgerus, in hio Judicio de
duo-
f) cjrM b. Wolfg. Jtfgeru dijj),pa(jim.
42 De Usu et Abusu Rat«
duobusadverfariis Lockio,6c Poi*
reto, eorumc$ pugna de Raüone, V
& Bde\
5. IX
Habes (ic tandem C., L. Ratioritt Ufum (irnul cumAbuju circaRevelata,
breviter a nobis delineatum: non
qvidem , ut ingenue fatemur, qua debuimus
,pro tarn nobtli argu¬
menta, qua potuimus
limplicitate, pro ingenii noftri mo- duio. Si quasdam Interim, vel tibi
hic defiderari videntur, vei conciié
nimis 6c obfcure tradita eile, majo¬
rem in modum rogamus, velis ipfe
C. L. pro foiito tuo favore, exiis,
quos paflim adduximus, an&oribus fupplere defe&um, 6c di<Sbis majo¬
rem foenerare lucem. Nos veia__»
contrahimus, 6c ut coepimus, ita
6c cum fanfti vatis claudimus
voto :
'Mihi
CIRCA RE VELAT A. 43
- -