Dissertatio philosophica de arte surdos mutosque educandi, cujus partem priorem, consens. ampl. fac. phil. reg. acad. Ups. præside mag. Daniel. Boëthio, ... publice censuræ submittit Daniel Arosenius ... Westmannus. In audit. Gustav. majori die X Junii MD

<* r*

D. D.

DISSERTATIO PHILOSOPHICA

DE

ARTE

SURDOS

MUTOSQUE

EDUCAN

_Dl,

C ^éffiES8BSSIMäB^~

Cujus Partem Priorem,

GÜNSENS. AMPL. FAC. PHIL. REO. ACAD. UPS.

PR/ESIDE

MAO. DANIEL.

_UOETHIO,

Phil, Pract. et Eth. PROF. Reg. et Ord.

PUBLICE CENSURiE SUBMITTIT

DANIEL

AROSENIUS,

Colleg. Sehn). Reg. Triv. Arof.

JTeflmannus,

in audit. gustav. majori die x junii mdcclxxxvi.

η. α. μ. s.

υ Ρ SA L I JE ,

* Γ

In S:am R:am M:tem

MAGNJE FJDEl _VIRO,

REVERENDISSIMO DOMINO

Dno

_LAURENTIO

BENZELSTIERNA,

S. S. THEOL. DOCTORI CELEBRATISSIMO,

DIOECESEOS AROSIENSIS

^ EPISCOPO

eminent _issimo, Regiorum Ordinum· Equestrium

EPISCOPO,

SYNEDRII SACRI

PRAESIDI

gkavissimo ,

GYMNASH ac _{SCHOLARUM per DIOECESIN}

EPHORO

adcuratissimo ,

MEMBRO ORDINIS de STELLA POLARI

SPLENDIDISSIMO ,

MACENATI

KONGL.

_MAJ:

_TS

TRO-TJENARE

_DIRECTEUR,

H0GÅDLE

Herr

_ABRAHAM

HÜLPHERS

_ABR-.SON,

SAMT

HÖGÅDLA _FRUN,

Fru

ANNA

_CHRISTINA

GRAVE,

MINE VÖRDADE SLAGTINGAR!

har _{uptåckt kon/len att lava Dumhar tala, men} den _{tackfamme faknar ofta den att få uttrycka fig, fom} hans _{hjerta δη/kade. Mig vore alt betaget, hvarmed vörd¬} nad och _{avkånjla for mina Välgörare borde tolkas, fåframt} icke des_{fa blad anfesför ett vedermäle därafy då de EDER}

DE

ARTE

SURDOS

MUTOSquk

EDUCANDL

§. i.

Eft

mortalium

generi,

quod

natura

mutux

indi-inbrmanda _{obligatio, aliorum mifereri infortuniorum}

& ad eadem iublevanda auxiliatrices _promtasque

porrigere manus. Omnes, quotquot humanse

parri-cipes fumus indolis, quadam egeftate premimur ,

cujus folatia ab aliorum benevolentia jure expetimus

& _{exfpeffeamus *, quae il bono animo}

, quantum vi¬

res _{facultatesque permiferint}

, quisque porrigeret,

baud _{exiguum malorum numerum, de quibus}

acri-ter adeo _{conqueri iolent homines , profcriptum &}

fublatum viderernus. iEvo noftro haud minimum decus eft , quod nunquam tantis

commendata

fuerie

laudibus _{humanitas, promtusque ad}

_miieros

fuble-vandos _{animus, & quod inter fe}

_xmulentur

_quaii

homines, ut _{iniquioris fati injurias fuis}

_beneficiis

corrigant; Optarem folummodo, ut qui genium

Sae-culi _{dirigere videtur mifericordix & erga indigos}

benevolencix amor ea _{copulatus föret}

perfpicacia

veraque ea officiorum cognitione , qux

doceret,

mi-2 De Arte Surdos

minem fui officii _{partes rite obiiife}

, qui _non

quid-quid in iua fuerit poteftate , contulerit ad ipios

ma-lorum fontes _{tollendos, occaiionibus &}

principiis

in-fortuniorum _{potius quam ipio malorum fenfui} me-delam adferendo. Hoc enim _{fafto, non quidem}

e-vaneicerent _{omnino, quae humanam iortem}

comi-tantur _calamitates , ied diminuerentur

, 8z horninum

fäcultates , iis fublevandis mälis, quibus humana praecavere _{nequit induftria, magis iufficerent. Inter}

eas _{calamitates, quibus praeveniendis,}

provida

quan-tumvis , horninum cura _{impar femper erit, ied}

qua-rum erfedus & fenfum diminuere 8z _quodammodo

corrigere valet humana induilria, eam referimus, qua illi laborant, qui a nativitate iurdi _loquendi

fa-cultate _{deibtuuntur, & qui hoc}

naturse vitio, ihre

ipeciali horninum cura , ad brutorum quafi

animan-tium fortem _{depreffi forent 8z inutilia terrae}

pon-dera _{aliisque hominibus molefti}

perpetuo manerent.

Exempla _{quidem paffim docuertint,} non omnino

fruilraneam fuitTe horninum curam ad medelam

hu-ic calamitati adferendam _{; fed noilne refervatum} fii-iffe videtur aetati _{publicam in lucem indubia ejusdem} documenta _{producere, animisque horninum}

plenam ingenerare convidionem, quod ea, quae miracuii

in-ftar _{quondam habita fuere, fi debitam adhibuerit}

hu-manum _{ingenium foliicitudinem &}

patentiam, facilia

8z _{frequentia evadere}

queant. _Exiguus mutorum

numerus non _quidem

, me judice, de eorum

meri-tis _{detraheret, qui illis loquelam}

reddendi arti cu¬

ram _{impendere voluerunt, fed eo majorem jure}

ex¬

po-Mutosque eåncanåL 3

pofcere videntur

humani

gratitudinem,

certius conftet, fat numerofam efie eorum cohortem,

qui hoc

beneficio indigent,

utilia iocietatis

mem-bra evadant. Abbas de ΕΈΡΕΕ, celebris furdorum

& mutorum Pariiiis Inftitutor, eorum numerum ad

3000 eirciter in Gåilia afcendere autumat, & ii eun-dem calculum ad alias _{Europas regiones adplicare}

beeret, plus quam 300 furdi & muti inträ fines

con-tinerentur noilrae Patriae, _{.quorum educatione tot}

u-tiles lucraretur cives. Non omnino _fuperfluum id-circo nos _praeflituros fore laborem fperare auii fui-mus, ii ea, _quas de Arte furdos _mutosque

educan-di ad noftram _{pervenire potuerint notitiam , ita ex¬} poη eremus, ut Hiiloria & progreffibus

ejusdem

defcripferimus.

§· "·

Quantum iermonis ufui debet _{genus humanum}

illos _{fugere non poteil , qui verse philofophiae ope} idearum _{origines, indolem & progreifus rite}

exami-nare voluerint. _Loquelas

_defe£tus

tantum adimeret illius _{beneficii partem, quam ex}

ali-orum confortione _{capimus animi ienfa illis} explican-do, & eorum _{cogitata percipiendo ; verum}

cogitan-di vires _{loquela, vel, qui cum illa}

_conjun&us

iignorum arbitrariorum uiu deilitutas, perpetuo

fe-pultae jacerent fomno, unde fupra brutorum

4 De Arte Surdos

tiam ilatum vix _{afcendentes, nec ratione noilra} di-rigere defideria nec fbturi curam _{agere valeremus»}

Sima arbitraria ideis individualibus & concretis 5 fenfuum immediata _{ope excitatis, refpondentia}

ob-jedlorum abfentium locum noilra in memoria tenent*

& ideas ibi refervatas revocandi facultatem noftrae mirum _{quantum fubjicinnt poteftaci. Ideis deinde}

abftra&is, quarum obje8:a extra mentem non

exii-ilunt, haec _{iigna exfiflentiam &} ut ita dicam

realita-tem addunt. idearum _{denique concretionibus, quas}

absque exernplari extra fe exiiilemi formare mens

valet, vinciilo funt , quo deftitutae _nec in _mente confervari nec _{ad vltx tifum adhiberi}

unquam

pos-fent; unde necefiario _{fequeretur, fignorum ufu}

or-batum nec _{quantitatem rerum calculis metiri,}

nec ideas morales & _{religiofas (ibi formare poile. Ne}

vero _{gratis has affertiones nos attulifle}

quis putet, memorabile _{exemplum hominis inde a nativitate} iur-di & _{muti, ex Hiiloria Reg. Academia Seiendarum}

Pariiieniis _{a) heic apponere lubet,}

quod ad mutorum ftatum illis _{quoqne deferibendum idoneum exfifli«}

mavimus, qui phiiofophicis notionibus inadfveti ab-flra£tarum rerum fundamenta _{minus examinare}

va-lent: Ita vera narratur : "Μ. Felibien _{de TAcademie}

des _{Infcriptions fit favoir å l'Academiae des Sciences}

un événement _fingulier,

peut étre inoui, qui venoit

d'arriver a _{Chartres. Un}

jeune homme de vingt-trois å _{vingt-quatre ans}

, fils dun artifan, fourd &

muet de _naisfance,

commen^a tout d'un coup a

par-ler

Mutosque Educandi. 5

ler au grand

étonnement

de

la ville;

får

de lui _{que quelques trois ou quatre mois}

aupara-vant il avoit encendu le fon des cloches & avoit

été extrémement _{iurpris de cette fenfation nouvelle}

& inconnue; enfvite il lui étoit forti une eipéce d'eau de Poreille _{gauche; & il avoit entendu}

parfaitement des

deux oreilles;

il

fut

trois

quatre mois å ecouter fans rien dire, s'accoutumanc

a _{repeter tout} bas les paroles qu'il entendoit, &

{'affermiffant dans la _{prononciation & dans les}

_idées

rompre le filence, & il déclara quil parloit, quoi-que ce ne fut encore qu'imparfaitement; auffi-töt des _{Theologiens habiles Pinterrogerent fur fon état}

pade, & leurs principales queftions

roulérent

Dieu, fur 1'ame, fur la bonté ou la malice morale

des _{affions, il ne parut pas avoir poudé}

_fes

catho-Ijques, qu il afliftåt å la meffe , qu'il fut inftruit

a faire le _{figne de la croix & a fe mettre a genoux}

dans la contenance d'un hornme _{qui prie, il}

n'a-voit _{jamais joint å tout cela aucune intention, ni} compris celle que les autres y joignoient;

il

fa-voit _{pas bien diftinffement ce que c'etoit que}

_la

mört, & il ny penfoit jamais , il

menoit

vie

purement animale, tout occupé des

obje&s

feniibles

& _{préfens, & du}

pen d'idees qu'il

recevoit

les

yeux; il ne tiroit _{pas méme de la}

comparaifon

de

ces _{idées tout ce qu'il femble quil}

en

auroit

tirer, ce n'eil _{pas qu'il n'eut}

naturellemenc

de

ϊ

6 Ds Arte Surdos

fprit; mais

l'efprit

_ή

qu'il

ne penfe qu'autant _{qu'il y eft indifpeniablement For¬} ce _{par les objeFts excerienrs}

·, le plus grands fonds

des idées des hommes eft dans leur commerce

re-eiproque".

§. III.

InFelici huic & mifene eorum conditioni,

qui-bus natura audiendi & _{loquendi facultatem}

denega-vit, artem & induftriam hominum _{remedialquseliiile}

& inveniffe _{gaudemus. Plurimi eorum, qui}

loque·

las dono orbati _{fuerunt, propter furditatem nativam}

fonos humanos imitari non _potuerunt,

atqne eam ob causfam , loquelse quamvis inft-rumenta Integra &

Fana habuerint , eadem Fuos in ufus convertere

nun-quam didicerunt. Quando _{igitur iurdicas omni}

ar-tis medicae _{opera tolli nequit, alia tencanda eft via}

,

qua Furdis loquendi _{organorum debitus ufus}

refti-tuatur _{, & in illa invenienda & rite adhibenda}

par-ticularis Furdos _{mutosque educandi}

ars confiftit. Ad

hane duo _{imprimis requiruntur momenta. r.o Ut}

ii, _{qui huic fini apti Furdis integri reftant Fenius,}

viFus icilicec & _{taFfcus, ita dirigantur, ut eorum} ope motum organorum vocis hominum _loquentium

pereipere & _{diftinguere difeant, & deinde eundem} imitari _{aftidua fuorum}

organorum excercitatione as-Fvefiant, In _{qua artis utiliftimas}

parte Feliciffime

ver-iabitur ille , qui ab Anatomia inftruFfus fitum uFum-que

Mutosque educandi. 7 que organorom

loquelae figillatim

cognofcit, &

hac notitia _{regulas ad} mutos iurdosque inftruendos

adplicato

facillimas

valet.

Ad hane

ar-tem requiritur, _ut vocibus

fcriptis

fenfum _{fubjicere erudiantur fordi. Principalis haec} artis _{pars, iine qua altera nihil haberet utilitatis ,}

in eo veriari imprirnis videtur, _{ut ope} iignorum

na-turaiium, quae mutis plerumque familiaria funt, ea animis eorum inftillentur, _quae homines _integris

praediti

fenfibus

di

didicerunt.

Quamdiu in iis, quse digito monftrare, vel iignis a

meto _cognitis depingere _{poteft, manet} inititutor _{, ne¬}

gotio facili & expedito rem fuam peragere pofie vi¬

detur· ut vero ideas fenfibus non fubjeftas illi

tra-dere debet, majori opus eft induftria, majorique Scientia : unde etjam artiheioiiorem _{iignorum uium}

minus eommodum _{aliaque via in hoc negodo}

ince-dendum eife exiftimarunt nonnulli furdorum noftro

xvo _{Magiftri· Sed lites hac re motas pofteriori}

opellae noitrae parti refervabimus; id tantum heic mo-nendum volumus , quod a cognitione analyfeos ide¬

arum, & Scientiae illius _{philofophicae} , quam

Gram-maticam _{generalem vocant, vera & folida hujus rei} peritia unicc peti quear.

§. IV.

Sub fiη em Seculi XVI in _Hifpania

_{cultam pri·}

mum _invenimus artem _{loquelam Surdis} mutisque

reddendi a PETRO PONTIO Monacho ordinis Be-

ne-De Arte Surdos

nediaini. A _{JOHANNE PAULO BONNET de«} inde cum fucceffu _{excercitata fuic,}

qui edidit übel-lum Mardriti an. 1620 _{excuium, cui ticulus :} tterfu-δίιοΐΐ de las letteras _{y arte para a hablar los}

mu-tos. Paulo _{poft icilicet an. 1629 EMANUEL}

RA-MIREZ de CARRION

, feu ut alibi illum

nomina-tum vidi de CORTONNA

, eandem tratlavit rem

libro: Maravillas de _NatureU-ζα

> qua je Qontienta

los mil _{fecretos da caufas naturales. Ille}

quoque celebris eil , inflitutione Emanuelis Fhüiberti,

Du-eis de _{Carignan Principis e Sabaudorum ftemmate,} qui a nativitate furdus tres _{linguas non tantum}

in-telligere fed & promte feribere didicit, _quamvis eas-dem _{eloqui non fuerit erudicus. In eorum}

quoque numerum, _qui mutorum inilitutioni curam _priori

fasculo _{impendere voluerunt, relatum video}

JO-HANNEM _FRANSISCUM v. HELMONT.

Omni-um _{vero, qui huic negotio}

operam commodariint ,

celeberrimi Bunt _{JOHANNES WALLIS Geometrix} Profeffor Savillanus in Academia Oxonienfi & _JO¬ HANNES CONRADUS AMMAN in Schaffhufia

natus & in _{Belgio Medicinarn maxima cum fui}

no-minis celebritate _{profeffus. WALLIS Trattatum}

grammatico Phyiicum de loquela, jive de fonorum omnium _{Loquelarium Formatierte}

prangere curavit

Grammaticas _{Linguas Anglicanae}

, cujus editio Sexta ad manus nobis _{eil, exeufa Londini 1765. Uli}

quo¬

que

adnexa

Be-verley ex trani. Phil Lond. pro an. 1698 latine

red-dita, De mutis _{ßurdisque informandis, in qua}

Mutosque educandi. 9

nit methodum , qua iρfe cum fucceffu ufus eft ad

duobus _{inprimis iurdis Alexandro Popha & Dan.}

Wbaley loquelam reddendam, & per quam plures balbutientes & titubantes voces _{expedite & diftin&e}

pronuntiare

docuit.

fur-dorum inftitutioni ita _{invigilaffe, ut fcripto fenia}

animi mediocriter _{exprimere potuerint, quamvis adeo} diftin£te ac _{nuper nominati loqui non valuerint.} AMMANUS, qui in mutis erudiendis maximam

collocavit _{operam, in phyfica fonorum formatione}

explicanda , ad noftra usque tempora, nullam fe fil· periorem habuit. Duobus praecipue clarus eft

libel-lis, quorum alter editus an. 1692 titulum habet:

Surdus _{loquens , alter vero primo hujus Saeculi an¬}

no Amftelodami _{typis impreifus infcribitur: de}

loque-ta. Inter artis _{hujus peritos relatos quoque vidimus}

GUILIELMUM HOLDER & GEORGIUM

SIB-SCOTAM, utrumque anglos, quorum ille an. 1659 edidit Elements _{of Speech, quibus additus efttra&atus} de informatione muti & _{furdi, hic} vero an. 1670.

Deafand Dumb mans

difcourfe,

tbofe

<$. V.

Ab AMMANNI do&rina inftru&i _plures

_ab

initio _{hujus Saeculi felicem furdis mutisque}

_erudien¬

*nter£^g~

b) Confer MORHOFII _{Polybifior. Tom. I. Libr. 2.}

ΪΟ Be Arte Surdos

GLERUM Medic. Prof. _{Rintelii, Sc Guilielmum} KERGERUM Med. Lic. ab _{HALLERO c)}

nomina-tos vidimus Sc _{prascipue GEORG1UM}

RAPHELI-UM verb. Div. Min. _{qui ab AMMANNI fcriptis} anfam _{propriae filiae ab infantia mutas loquéndi facuT}

tatem reddendi _{capiens, plura fua experientia &}

in-duftria _{magiftri fui praEceptis addidit, eaque} cum orbi literato communicavit edito _{Luneburgi an. I718} libro: Die _{kunß Taube und flumme reden zu ler¬}

nen. _{JACOBUS FRANSISCUS PEREiRA Natione} Lufkanus, Pariiiis _plus quam folito fucceflu hanc

ar-tem _{exercuit, proprio alphabeto ufus,}

cujus

litte-ras funt manuum motus. Anno _{1739 Difcipulum} nomine _{Azy d'Etavigny furdum natum, Academias} Scientiarum Parifienfi _{prasfentavit, qui poft duorum}

annorum educationem _{, 19 annos natus, quaeftiones}

iibi _{propoiitas intelligere, Sc illis refpondere} tarn

icripto , quam diftin&a & clara voce valuit d). Ab

illo _{quoque eruditus eft alter furdus Saboureux de} la _{Fontenay, quem non tantum loqui Sc}

fcribere,

fed _{plures callere linguas & libros publico} commit-tendos luci tarn _{ipfe componere, quam a gallico in}

anglicum transferre idioma , teftantur etjam illij, qui

ipii furdorum Inibtutores, methodum PEREIRAE

non _{adprobant e). Quod PEREiRA}

totam , qua in

his

c) HALLERAE Elementa Pbyfiologi# _Tom. Iii. Lib.

IX. Sea. IV.

d) Hißoire de ΓAcaåemie de Sciences An. 1779» p. 143.

Buffoit Hißoire Natur. Tom. III. p. 350.

Mutosque edupmdr. 11

his _{aliisque mutis}

_{inflruendis tiius eil,}

_methodum

publici juris

facere noluerit, doiemus.

Magis

de

humano _{genere meruit Abbas de}

_L/EPEE,

ingreffus eil viam

ad educationem furdorum

perfi-ciendam, cui maximo cum fru&u laborem

vigilias-que dicavit & adhuc, quantum

nobis

impendit. Artmcioia iignorum naturalium

compo-iitione novam _{quaii & univerfalem linguam}

excogi-tavit, cujus ope fenfum verborum , quae icribere &

eloqui difcunt iurdi, animis illorum inftillare

adni-titur. _{Hujus vero artis initia & fundamenta Omni¬} bus examinanda & imitanda tradidit edito a fe

libel-lo : Inftitution _{des /om ds}

t?

ßgnes _Methodiques £fc. Pariiiis 1776, & ibidem

re-cufo _{1784 hoc titulo: La verkable maniers}

cCinftrui-re les _{Jourds i? muets,} conformée _{par une} lon^ue

experience. Abbas DESCHAMPS Sacell. Eccleiise

Aurelianeniis, Scholam quoque Surdis apperuit Au¬

relian , & eosdem methodo, ab ea, quam nuper

no-minavimus, diverfa inflituere _pollicitur; Quse ipii

optima viiå fuit, explicat tra£latu Pariiiis edito 1779:

Cours elementaire d'Education des _{fourds if muets,}

cui _{iubjunxit gällica m veriionem operis AM MANI}

de _{loquela a Medico Aurelianenfi de PREAU} con-cinnatam. Ante _{hos, quos jam nominavimus,}

ER-NAULD , de SAINT ROSE Monacha de Cruce

B 2 · in

de _/'Epée

, Ed. 1775. p. 19. Confer. Hiftoire de

De Arte Surdos

in furburbio Saneti _{Germani, atque VANIN de Do} ftrina Chriftiana _{Presbyter Pariiiis educationi}

iurdo-rum fiiam commodaife

operam compertum ed. Et

narrat Ab, de _{FEFEE, fe occaiionem huic}

negotio

invigilandi primum ex eo _{cepiife, quod dute}

ioro-res _{gemelbe a nativitate furds}

, VANINi , cujus

in-ftitutione _{fruebantur, morte, educatione omnino} or-baras _{fuiilent, nifi miiera illariim conditione}

com-motus, _{quid fua induftria in opere, a VANINO}

inchoato, _{perficiendo valeret,} tentare voluerit. In

Germania _{pluresa noftra χtäte furdis}

mutisque educandis laudabilem _{impendunt operam. SAMUEL}

HEINEGKE, antea Gantor & _Organifta Oppen-dorfii prope

_Hamburgum

jam vero Lipfiam vocatus laudabiie hoc inftitutum

magno cum _{applaufu continuat, quantum vero}

no-bis _{cognitum eft, methodum,}

quam _{fequitur, adhuc}

cum erudito non _{communicavit orbe, ad illias}

ta¬

rnen fundamenta _{concludere licet a libello}

, quem in ufum furdorum edidit anno _{1775, continente} Hi-fiorias Biblicas Veteris _{Tefiamenti. JOH. LUDV.} FRED. ARNOLD! Paftor in _{Grosfenlinden prope}

Giefam , optime huic arti invigilasfe videmus _a Ii-bro: _{Praffiifche unterveifung taubßumme}

Feifönen

reden und _{feloreiben zu lernen,}

quem publico com-mifit luci an. _{1771. Alium}

quoque vidimus Au¬

fhöre OTTO _{BENJ. LASIO Superintendent!}

Burg-torfii Cellenii , librum, _quo deferipta exhibet ad-minicula > qux maxime proficua fuere _in erudienda-

110-Kidfc^åÉS**^'; ^ιβημηηημκ.

- ._

--"

Mutosque educandi. 13

nobili _{quadam virgine ab infantia iurda /).}

Ργςε-terea etjam laudatum _{invenio J. FREDERICUM}

SUPHg), propter operam, quam Stle/ia in

Sur-dorum educatione _{prsilitit. Si vero quid de hac}

arte fcripierit, _{ad noftram non perventum eil no«}

In Patria _{quoque noflra non iine lucceffu}

titiam.

tentatam fuiife hane artem , exemplum unicum

qui-dem, quantum icimus , fed non contemnendum te*

ftatur. ABRAHAM. ARGILLANDER rei nitrarise

per Oilrobotniam Direflor, fua opera id effecit, ut Stirdo _{juveni Wolfg. Henr. Helfingio, Holmise} ad-huc _{viventi, facultas} tam ienfa iua _Scripto

medio-criter _{exprimendi, quam eorum fermones}

quibus-cum _{per aliquod tempus familiaritate conjunftus} fu-erit, obfervando rnotus labiorum _percipere, & vo¬

ce _{, dura quamvis & Ulis, qui illius conivetudine} non uii fuere, _{minus intelligibili}

, breviores locutio«

nes _{pronunciare valeat h)t}

B _{3 5. VL}

f) sdusfürhehe Nachricht von der gefebehenen

unter-weifung der tauh und _{ftutnmgebornen Fräulein} von Mading , welche nach _{"Zmeygäbaigen Unterricht Jo weit gekommen,} daß man Seht iflieh mit ihr dialogiren , ße felbfl aber die

notwenthigßen fragen aus der Religion beantworten können/

mit _{eingeßreuten pädagogifchen anmerkungen. Leipzig /77/.} g) Η ALLER Loc. cit. ex Satur. Stiel. Mantisf.

h) _{Defcriptionern methodi ab ARGILANDRO}

ufi-tatse _{Reg. Acad. Scient. Stockholm, fubjungendam cu.ra·}

vit _{Li'bro Hob. Archiat. &}

Equ. ROSENSTEIN de Mor*

!4 De Arte Surdos

§. VI,

Inter eas , quas antecedenci nominavimns, ad mutos _{furdosque erudiendos, per Galliam}

Germa-niamque inftitutas Scholas, magna imprimis viget

fama _{illa, cui de L'EPEE Pariiiis prseft. Curam}

iuam _{pauperibus hoc naturs vitio laborantibus im¬} primis dicavit celebris hic furdorum Inflitutor.

Quin-que aut fex horis iingulis feptimanis eorum inftitu-tioni vacät, _{eamque iemper fere a 30 difcipulis}

fre-quentatam efTe narrat. Hac fua opera id plerum-que efficit, ut pofl: duorum vel trium annorum

in-ititutionem _{egreffi fuerint cx illius Schola Surdi}

Ju-venes , qui non tantum necefiaria Religionis &

offi-ciorum _{cognitione imbuti fuerunt, ied plures linguas}

calluerunt , easdemque & icribere & eloqui ita

po-tuerunt, ut excercitationes _{publicas iis in Scientiis,} quarum fundamenta cognoverint, inflituerinr. Ab

initio valde dubitatum _{fuit, an reipfa prsftaret fua}

inftitutione ea, _{quas promittere videbatur, fed} cefla-runt omnia hac de re dubia, _{poftquam le&iones}

fuas in _{prsfentia plurium auditorum ingenio}

,

do-Örina & celebritate _{confpicuorum repetere non} dubi-tavit, & excercitationes _{difcipulorum publicas aperuit.}

Principes tarn _{Indigenas quam in Gallia Hoipites}

te-fles _{fus habuit dexteritatis}

, & hos inter nominaffe

fufhciat Csfarem _{Imperii Romano Germanici} JOSE-PHUM , qui inPatriam redux Abbatem STORCH i)

_

Pa-i) Litteras _{ipfas vidimus in Eiprit des jfournmx}

Miitosqtie educanäi.

Parifios mifit > & licteris clemcntiffime datis Surdorum

Pariiieniium Inftitutori _{commendavit, ut artem fuam} tum illo _{communicaret, qua eruditus Scholam Sur¬}

dis _{aperire valeret. Brevi quoque £a£turn eft, ut} ejusmodi inftitutum Viennas Auftrix inchoaverit AB.

STORCH. Inter illum & nominatum _{fuperiori §>} Inftitutorem Surdorum , Lipiiae orta eft controverfia,

de Methodi _{Epeance ucilitate, quam dijudicandam}

plerisque Societatibus litterariis detulit de L/EPEE ,

quamque cum Societate Reg. Scient. Upfal. quoque communicatam eile _{cornperimus. Societas Ikteraria}

Tigurineniis fota, quantum nobis notum

fueritfen-tentia fua litern dirimere conata _{eft, & palmam}

me-thodo ab inftkutore _{Lipfienfi improbatas} adjudica-vit. Sed de hac re in diifertationis hujus _parte

po-fteriori, uberius agere nobis conftitutum eft, illa

enim brevem artis _{ipiius defcriptionem, ii vires}

per-miierint, trademus. Hiftoriae artis heic allatae

ad-dimus tantum, _{qtiod Laudatus Surdorum Pariiiis}

Inftitutor, fua do&rina magiftros hujus artis forma¬ verit , qui jam Romae, Tigurini, in Hifpania

& Hollandia eandem non iine