...Specimen cogitationum de magnetismis rerum... Sub præsidio... D. Johannis Bilbergh... examini submittit Ericus E. Odhelius... Stockholmiæ, excudebat Nicolaus Wankijf... MDCLXXXIII

11

D. A.

Specimen

_Cogitationdm

Co

MAGNETISMIS

RERU

_M,

Quas

Confenfn

_Amplifl*

_{FacnltatisPhilof.}

Sub

_Pr^fidio

Traclarißmi

Viri,

D.

_JOHANNIS

_BILBERGH

Mathel.

Prof.

_Ord.

pubhco

examini

_/ubmittit

Ericus

E.

_Odhelius.

Med» Srud«

In

_{aud. Guftav.}

_U

_plal.

_{M ajori}

_d.

n.^pril.-fcotisante _{nundicm conlvecis.}

&T

_OCIyBOLMiM,

Excudcbac NICOLAIIS _{WANKIJF, S. R.}

Maj. Typogr.

Sacra Regi®

Majestatis

Sernatori

ac

Confiliario,

Illußrijfmo

Exceüentißmoque

Domino

Dn.

eduardo

ehren-STEEN,

Domino

_in£int>@io/

^arfjütorp/

§orebp&c.

_&&

NEC NON

S* R

"

M»,!s

Fidci Maximac VI ROr

ad Fcedcracas.

_{BrJgii Provincias}

_Legatq

Excraordinario

Generoßßimo

ac

Jßobilißimo Domino

Dn.

nicolao

gyl-LENSTOLPE

Domin© in

_fjtotfulfl/

_&c«.

Illußriffimi

&

_{Cenero£fliini}

Domini

Iraminiabsq

dubio,

Ex-cell:

Genf"

_Dominikb

_P^ofmet

_in

pra

fens

compellaricliente,cui

minus

forte

cognito

tacite

potim P

eßset

Exe

cell/"%

quam

gellis

lUuftriJJimaprabgNomina

ßcit

vero

_pra

cellens

_gener

_o

for

umpeäorum

indoleSy

ut

_ffui

_Beatis

oUmparentibm

vix

mediocria

_animi

_propenfor

exhi-bueritis

_ffecimina,

_lidem

_dfilio

_fubmißd

mente

in

_pr

_a

_fens

_{fufpiciamini,}

,

mquam,

folemnis

erga

Alufarum cultores

profundiorijci-mtiit

haut

leviter

_pérpetuo

_eßls

_operati,

Jidem

in

paucis

tantum

mn

Summt

libe-ralium

artium

audiatis

Ha¬

rum

idcirco

ajfecbe,

Tant

is

fefe

obum-

ß

brari

_{deföderaverint}

_alts,

timconfidentia,

quamte

adfcribi

contendunt

conatui.

idcirco

Exc,

Generof

Domini,

_quas

_de

fublimiargumento

mancas

tyronem

xijje

cernitis

lineas,

,

-cioribus

_aliquando

_fat

_is,

_pene

_expirans

fibi

heic

gratularipoterit

medicina,

td

Veßrisquoque

deber

i

cur

is,cum

-fu

in

poßemrn

fateri

liceat.

Upfaliae d, 16•Martij

Anno t6g|.

Excellentiffiac

GeneroHflr.

Nominura

VeitrorafflLj*

bnaiilimuscultoft

läMéi

Qt

F« F#

8%.

Lortniifftmum

licet,

fumrneque aJmiranäuml

kocce tn _{quo degimus, merito aquam}plurimu '_audi

at _{Seeulum, cui}mm nificxtmiosftupend*%

[pror

jus eruditionis viros benigmjjimum

indulfit

iNumen\ _{quorumvidelicetJagacttateingenii%co*}

'naminibusque indefcffis, qua frtus alto

quafi

jacuerefopitafilentio, eaaempemtiusw

prajensperpcnfay

fcientiis

artibusque lumen

adtuleruntffilendidißimum:

Difjiterinihilominm

vix_{poteritquisquam, etiamnum adhucnonpauea naturafuper*}

ejjcFhanomena, quorum vel penitus caufa latent, velquaper* hibcntur, dubiis _{wcertisqueperfapc nit}unturfundamentis. flu*

jusmoåi

Jane

difpculta tibus nonleviter

immerfam in multis

vene-ranjamfatericogimur medicinarn, JJ)ua ut utauclior

evtaen-tiorquenon uno nominehocce avodici mereatur

reddita^ab

incer•

Situdmetamenadhuc varid^vixomniexpartepoterit liberari Fat* ht_{perfape CMeduum naturarum omnimoda}

_diverfitas.

_Vertur* kantmorborumlatentescanfiel Dtapiuntmedicäminum_nonfat_is

txploratavires; adeoutjutnmd licet

adhibitd diligentia,

vix

ta-men nißab _cff_cclu, confilu_m multisjudicari_{queat Opportunität„} Nec_{parumFratereapraxeos certitudini}

derogare

_corporum

igno-ratos arhitramur magnetijmos. Jf)uipaulo accuratiorimentisfi

Jubinde

fubjicerentur

examini,

feliciort omine CMedtcus absque

du-bio_fujciperetur

_{Labor, Dolendum}

_{autemmagnopere,eousßdementia'}

frogre/Jos

oppido multos,

ut qua

primoßat'w

intuitufenßbus

ex

amujimnonvidenturevidentia> eadema vero velut allena,

am-fhore mentti

indagine

prorfus

judicent indigna,

Bincevenit, ut

perfpicaciffimi

intcrdum

natura

inveßigatores,

propterea quod majorumplacitUin omnibtis noItterintacquiefcerey velut famoris

Philofophiaofores e chorofapientumfuerint ehminati. Paracet*

fum toquor, Helmontiumy

Cartefium,

aliosque Juorum tem¬ porumornamentay

quibus

apicem eruditionis

debentquam

pluri-miy liceterubefiant confiteri» Prodideruntverodichviri, tum

tnalitsPhilofiphiapartibus, tumpracipue_{in Diaßatiea vel Ctäa»}

gnetica, uti

die

itur,

medicinat

ingenii vim ßupendam% Horum

itaqueinßßtre

veßigiis é* ßmpatheticos

corporum nexuspaulo

profusintueri

lubet„

pffent

vero

& ulia hujus

generisnonpauca9 quautd(ententiis

vulgo

pr

af

rattereceptis

haud

leviter

digrediun-tur9 itaüberem_{fitaveritutis merito exigerent demonßrationem„}

Jjpuiavero omnempene

bac

in arte experimentaabjolvuntpagi*

namy brevibushifce theorematibus viam ulterioriJufficiet

pa-rajßindagini, donec ßeßicionis aliquandofidemy eruditiorfirma*

verit_{peritia, ^yidplaußtmveroLeBoris benignumy tanto ne*}

bis_{pollicemurconfidentius,quofapius eunåern in aliis licuit expe*}

rirt_prelixunu*

Ca*\ I.

Confiderato obiter _magnete,

_antiqnitatem

_&

emi-nenriam

_hujos

_{fcientiae fiftens.}

Breviarumj.

Ratio inftituti._{Magnes quid, attrahit ferrum. Corpus}

interme-dium,materiaftriata. _{Diverfi in magnete poli.Curfusmateria? ftriatae,}

Ferrum_{quomodo trahatur.Anfubaquis vimobtineat}

magnes? Ele-<Äraquae. Differunta_{magnete. Magnetifmus quid. Ejus antiquitas.}

Maüiiienfium ritus. MarcusCurtiusnotatus. Prifcorum_fangvinis po* tio. _{Magnetica Medicina Svecis ufitata. Ejus teftimonia.}

Superftitio

notatur. Pulvis_{fympatheticus.Ejus origo.}

Magnetica medicina

vul-garimclior,brevior.

Th. I.

Uanquam noftri

in

prsefens

hand

fucrit

inftituti, in _{magnetis defcendere} confidera-cioncm, _{quippe cujus} tot camque mirabiles

func_effeßus, ut vel folus_{ingentem fibi}

depo-fcac

_{diligeDtiam,negociumq;facefloc}

_inquiren» cibus _{maximum; exigictarnenipfaHerculeihujufce lapidis}

in-doles, a _{quovelut perexcellentiammagnetifmi derivacurno»}

rnen, ut11_{plené haudqueacexponi, levicer faltcm}

cangatur,

obiterquc minimüm adumbretur. _{Magnesidcirco,live}

ejus-dem å _{Magnefia Lydia?, fiveab inventore}

Magnete

deduca-mus _{primordia, mineralem ejusmodi nobis}

exbibet fubftan-tiam, qua? pullione traftiva fibi valetadjungere ferrum. Nc-quevero tantüm contiguum abipfoattollicurferrum, fed vel

pauloremotius ipfiadplicacum ejnsdem imperia haud_effugit. Neceflumigiturcft, ut _{aliquod fupponamuscorpus}

interme-dium, _{cujus adminiculo å magneteregaturchalybs. Dari}

au-tem _{ejusmodi maccriam rationi juxta}

ae _experientia?

adpri-mc eft _{conformc, neque cnim ullam nifi}

per conta&um,

raucuam_{corporibuslargiri audemuscommunicationem.}

eercedenciaautemcorpufcula,

fivö cadcm ftriata,

fl

ve

hamaca,

five _{quomodocunque}

_dcmum

_{vocemus concorca,pro}

varie-cace polorum unde egrediuntur

diverios

in

magneceferrove

fibiefformancmeatus, quosfubire de casteroqueunc, non

ve-ro latusreli&umde novoviciflimingredi ec permcare.

Quod

nififieret, cerciinmagnece haud

demonftrari

poflenc

poruii,

quoscamenqnocidiana

abundeadmicciciuTOvJ.^. Exhinc

ne-quenacuram

hujus materiee

facis

felicicer

nobis

vidcncur

aile-qvuci, qui cochlearum

cidern

adfcribunc proprietäres,

cum

foraminula utrinquenon

rarofubeanc

cochleas,

quod

ramen magnetisindoli repugnac.

Hincubi duo

magnetes

polis

fuisfi-mihbtu _exfunibusin

_{aere(ußtenduntury}

ht

_c

efl, qttandopo!tis

au-firalisunius(peclatpolum

aufiralem alterius,

flatim

unus

Mor

um

recedet& _{polofuo contrario,}

_{hocefl^ boreahad}

_auftralem

accent.

VarticuUenimftriataabeounius magnetis

polo>

qui

alt

er

i

magnc-ti _{obverfusefi venientes, tum}

hunc alterum

ingredi

_non

poßint,

in_{ejus meatus,}

_quijuomotui

obicem

_ponunt

agendo,

_magnet

_em

convertenti aut(ipropterfitumConvertercnequeant

,cumfpatium

ahquodexigantinter

tfios duos

magnetes, quo

tranfiant,

ut

ad

a*

Iiummagnetis _exquo

egrefla fitnt

polum

revertantur_^ eumquatu

tumpoteß, de viafua

propellcnty

_quo

idcirco

flux

_ti

particularum

firiatarumex magnetumpolis

effluentium,

polm

(imilis

alterius

magnetis velconvcrtitur,

do

nec

polo

fr

o

boreali verfus alt

er

itu

magnetispolum

aufiralem (pc

diabit,

velfihec fieri

nequeat,

ab

al•

tevo tottis_magnespropellitur%

Dc

quibus

fule

Gilbercus,

Car*

teflus&alii. Nec obfeure ipfis eciam

oculisfluxus

materia:

hujus ftriatasfubjicitur. Si magnes armatus

imponatur

alicui

pianojeu folio charta (dr Itmatura

chalybis

circa

magnetem

hinc

in

dejpargatur

fupra

chartam,

fiatim limatura

ordine

quodam(é

inorbem_{circctmagnetemdi{ponet}

_dr

_una

_particula

limatura

_aliis

incumbendo _quosdam

_quafitubulos

_{componet> per quos}

_particula

firiatatiberiusquamper acrem moventur, quique

idcirco

carum

Th-Adhxrcc _{proindc magnetiferrum}

excominuoflxiatfthu-jns materia fluxn, quse ferri non minus ac _{magnetis porulis}

conformishicccenonicemalia fibi _{adapcac fubjeda. Per ha:c} Jibenus delataoccurrencia _{quaelibet hecerogenea fortiter}

ex-pellit, ficqueferro&magnete adplicacispropiuscomajus fusc

cacenulas_{largiturrobür,quoobpropinquius fpatiumab}

ambi-enceaerchaue facile queat_{diflipari» Unde acervatim}

colle-da _{hamulisfuiscoharrens ferrisque implicata,{latimac eadem}

pcrméavit, abcbftantibusheterogencis repulfa, fphatramque

componerecoada, ferrummagneti violenteradjungit. Nec

uilis _{majoricumdetrimento magnccicam hancce experiri}

con-tingic efficaciara, quam iis, qui navibus vedi, quibusferrei

funcinfixi clavi, örasmagneticis gaudenccsmontibus,

prate-rire _{perfxpe coguntur« Hinullålicetagitatiprocellå,}

elici-cis tarnen clavis, fludibus _{fubmergi perhibentur. Ejusmodi}

jaduram foJJicité metuere _{dicuntur Rufll, qui Holmiam}

cymbisfuis, (noflris 9U)ßIdfcier didis) petituri, ne ulloqui-dem ferreofcfemunirefuftinent_{fulcro,fedligneisut itadicam} anfulisomniafuaconnedunc_{navigia* Ca^tcrumlicet}

referen-tiumfidei nihildetradumvelimus, _{experientiå tamen}

deftitu-ci, hocin_{negotio vixcertiquidpiam atferere audemus, cum}

necfub_{aquis adivitasnobis conftetmagnetica,}

necomni

pror-fus ferro Ruflorum careant navicula* Nihilominus tamen

magnetiseffeda admiranda abunde nobishiftoria _fuppeditat,

ficucdeMahometis _{fepulcroaliisque lic utindi/lans vires}

for-tiorum

_{lapidumdenegare}

_{vixquispiam aufit.} Th.

3-Sunt &alia baud_{paucacorporum genera, quaeututpaulo} rcmotiorafibi _{adjungere queant, magneti}

tamen

evidendfli-me _{cedunf, nec de tantis gloriari}

queunt privilegiis. A fuc-cino _{påles, alre}

flillaciciopapyrus, aliaque adcrahuntur

viora* Qua?tarnena magtieteIonge diverfum faxtraftioma

obrinenc fundamencum. N.ulli inhifcc confpiciuncur pori,

necnili calefactaadcrahendipollcncfaculcacc: Indicio certif-fimo, nec forinfecus advehi connexionis vinculum, necnid

debiiiirnam a^ivicaciscomponere fpteam. Sufpicamur id«

circo in hifce ele&ris vividiores_{quosdamlaterefpiritus, qui} caiefadioneagicati ceierrimeerumpunc. Dutnvero

deficien-remotu abaere repelluntur, _pri(lina vieiffim _repecences

do-micilia, _{quaefortefubicinere}

_offendunc,

_{fecumarripiunt, ficq;.}

magnecicammenciuncur

efficaciaro«

Th. _4.

Hifcebreviter _{prselibacis,neadrempautonos}

accingamus-propius,perRcrumJAagnecifmosiftumnatursdecseteroinceL» le&umvolumus nexum, _quo, mediance _{natura enciaquadibec}

inaliaafefelicec diflita, _{operacioncmcxercere adparec. Pro}

diverfis aucem _corporum proprietatibus, _{affluenciumque}

va-fietace accidencium _{reftringi pariteracampliari natursdebet}

concatenacio. Prolixå _{infuper etymologiå vocumlubenter}

fuperfedemus, cum nemini velpaulifper animum ad ha:cce incendencieadem _{queac efle incerca^,}

Th.

Diutiffime licet_{viguericmagneticusnoflerrocdendi}mo»

dus, indeque naturaliumfympachiasctiamprifcisrninimecen*

jfeamus _{ignotas, eo tarnenfaßigii åmajoribus fuiileeve&as, ue}

cvidentius decettae etiam _{vulgode earundem conflicerk} effi-cacia,audentiusaflerereveremur. _{Neque enim idipfumper«}

mifere_{^EgyptiorumMagilndorumque Brachmannes,quibus}

fecretioraquselibee hieroglyphicis involvere moserat _figuris»

utfacratiora haeccearcana diJucide _{aperirentur vulgo.}

Ad-funtveronon pauca, quae veteribos eadem& innotuiife & in ufumfuiiTe adhibicanon obfeure videntur evincere.

ad

_{idfaginatumtransferrefoIebant,talequidfu/picari}

_fMgfföC

perejubet. Dcfcribit eundem fufiusin finefatyrici Petroniu^ hunc inmodum : Maflilienfes _{quocies pefhlcntiålaborabant,}

unusfecx_{pauperibusofferebacalendus, anno integropublicis} & _{purioribus cibis: Hic po/tca ornatus vcrbenis & veftibu*} facns circumducebatur_percocam

civitatemcumexfecracioni-bus, ut inipfum reciderenc malacivitatis_{& ficprojiciebacur.}

Nec abfimile videctir _{ejusmodi quidmolitosfuilleRomanos»} dumacontagio fefeliberaturi peftilenci, Marcum_Curtiamin

fpeluncam prscipicaredecernunc. Cujus facti in

fuismemi-nic Livius. Cum vcro fufpicioni huic _neminem«

fcriptori-bus inveniamus favenccm, etiam noflxum bacin _partefufpen*

dimus_{Judicium. Quin Sc antiquis perhibetur folenne porta*} nimorum _{perfe&am reconciliacionem de frontisvcnå}

fangvi-nem invicem propinare, _uc vel fic _eo firmior _{in poflerura}

redderetur amicicia,

Tb. 6.

Svecorum _{praetereaprifcosMagneticaecnrationfs neuti»} quam vixiffe ignaros,facile deprehcndir, _quisquis confortio

f eniorum velmediocriccrfuerit ufus. Sive enim

praefervatio-nes eorundem folitas, five ufitata reipexeritconfilia _medica,

in _{magnetifmis maximaexparte eadem apcrcé percipiec fun*} däri. Quat fiå fucili fuperftitioneexaftius bberencur,_quåvel innoccntiflimanon raro redduncurfufpetta, _{eademaufu fane} non_{ample&emurtemerario. Mihi profe&o ejusmodireme»}

diacommunicaruncnon pauca quorum unum akerumveobi»

terduntaxaclubetcommemorare, utex iisderaj _{alJata eo me¬}

lius_{queanccognofci. GraviantefexcircirerannosArofia? la.} borabam _{odoncalgiå, variis fruffra adhibitis remediis, cum} acriori dclore memec

_{graviterinfeftarivideretqua>dam}

vecu* la,in_{bypocauflum ingrefla, prtefentiflimum fefemihi invenifc}

fereculic medicamen, _{Cujus cum adhuc ulterius}abea

tirir_{compofitioriem,}

_farmentum

mihi monftravit

cujusdatis

abietis_paricci

_affixas

₍

_{qn)i.16otvocant}

noftratcs)

fvadensut

i-ftius noduli exterebratis fegmencis gingivas eousquc leviter

fcicarem, donec egredereturfangvis, quo

pcra&o

rafuras

jam

fangvinetin&as,

priftiao

viciifimrcftitueremforamini,

bacil-loquefortiteridipfum

ocluderera.

Opus

vcro

ipfum

adgref

furusncmini dedefideriisperconcanci refpondcrem

verbulum,

nonnuilisquepraterea

imprccacionibus cocumabfolvercm

ne¬

gotium. Ego,

reli&is

fuperftitiofis,

monitisobtemperabam,

vimque

medicamentieoexperiebarcfficaciorem,

quo

å dolo¬

re dencium pcnicus exinde vixerim

immunis.

iEftivali inEu¬

perfuperiorisannitempore, cumper

aliquot menfes ruri

grocarem,

colli

quidam

inopinatus

memet

invafic

tumor, quem adfidentibus

nonnullis

exponens

quisque

Gngularem

adhiberi voluitmedicinarn. Interaliaobfervationemmereri

videbacurconfilium _quodfabri

_{cujusdam ferrarii}

_fuppeditabac

uxor. Hortabatur videlicet utpettine letaceotribus

recror-fum viribus, faspius demuleereeur collum,

Ridiculi hujus

medicaminiscumadhuculteriusexigeremcaufas,

regelTicfacil-limeifliusmodioboriritumores, fieuipiam eibum aliquando

ex iiscontigerit aflumere

vafiis,

_quas

fuum

forte raflris

_ancea

fuere contaäa, _{cumquc fuo fanatos}

medicamento adferebat

quam plurimos:

Mihi

quamvis

iftud

pharmacurn

non

adeo

videretur_profieuum,

_excellens

_tarnen

_extemplo

comperie-bam efle remedium, & velut prius in accurata morborum

transplancatione, ita

hoc

inmagneticå caufa morbificae edus

flionefundatum _pereepi.

_Exhifce

_flmilibusque

_argumentis

aliisdiaftaticasMedicinaecultoresprifcos cxtitifleSvecos

lique-reomninoarbitror. Neque_mefugic

viguifle

nuperin

VVefiro-gothianobilcm,

quicultroquo

lcthaliter vulnerata

erat

quae-dam muliercula, cum emplaftrum impofuiffet, fudoresque

in_{eodemperfencifccrec}

_{de fauciaca?}

_reftitucione

veriflima

fei-vit

pro-vic

_proferre

_auguria»

_Quin

_nec

_fcriptoribus

_exocicis

infre-quens Sueciam bac in arte provocare

ceftem,

UndeGocIe-nius_{Th.Symp.p. 179» Ac principio}

_quidem

_{non poflum hic}

nonmeminilTc, quodcumeftem in Suecia apud 111: quendam

& _{gcnerofum Dominum,}

_duo

_cx

_ipfius

_{miniftris poculis}

invi-cemcertanteså verbisad verberadevenirenc, alcerque_alcerius

femur dextrum culcello fatis _{profunde pundim vulnerartr.}

CumqueChirurgushaberi protinusnonpoßet, eracenim aula

aburbe remocior, ccce uxorgenerofl illius _{Domini, foemina}

nobiliflima, _{nacnraeque rerum non ignara, non adplicato}

remedio_{ipfivulneri, ullum cicra}

_dolorem

_{idcuravic,culcello}

cantum, _quo vulnuseracinflidum, peculiari ungventodelibu-co* Hcecille. Necdefunceciamnuminpatriavirifocminaeque,

qu# argrorum

folummodoad fefeperdudis

indufiis linceoliß

ve, morbosnoninfeliciterexftirpanc. Solenc hofce,

fapien-tes

(n#mäti/wijfcqirinttor/) communicerappellare

_noftraces.

Qui uc uc foedisnonpaucaimplicarc

folcanc

fuperfticionibus,

dumvel rernario _{magnoperedeledanturnumero,}

velvefpe-ramdieijovis ftudiofe

commendanc,

velcircacempla&cce*

miceria _{pocifllmum fuas inftituuntcurationes, periciå camcn} medendi haud _{exiguåpollenc, quam felix fucceflus}

faspenu-merocommendac.

Th, _7.

Exiis, quipeniciorehujus magnecifmi cognicione

exifti-manturimbuci, eminentaudores pulveris uti vocanc

fympa-checici, _cujus uc& ungventi armarii ufu medicamentisgladio adplicacisvulneraeodem

inflida appofite

funtfanata. Varii

a variis unguenci hujus perhibentur inventores, _{cum alii id}

ipfumParacelfoprimordia fua debere adfirmenc♦ alii cuidam

IcaloAnshelmo _{lAagicae artispericiflimohancce}

deferantglo-riam. Nonnulli aliis _{longe vetuftioribushocceinventum}

ad-icribant. Cumveroexada iftius rei notitia vix

_(ingulare

«päd

huic

Cclcmx

Iargiaturrobur," indolem

ac

nataram

ipHus

ungvcnti

confultias

arbicramur

rimari,

quamgenuinum

ejus«

dern au&orem operofenimis inquirere. Ex recentiorum

temporum

eruditis

non

defunt, qui

eximiam hac

in

artenava«

runt _operara, quamvis

inhiftoriis colligendis

longe

invenia-ttiuseosdem ftudiofiores, quaminvcrisphamomey^eruendis caufis. _{Opcandum fane}

_maximopere

_forec,

_ut

_oculis

erudi-corumfefecandem_{prasfences flfterent tra&atus, quos de hac} materiafefe confcripturospollicici funcviriquidam

celeberri-mi, _{interquosnominare}

_convenic

Nobiliflimum

_Becherum,

Maxvellum, _{J. Hanemannum&c, quorum}

_teftimoniis

_{eo cer«}

cior deferri _{pofletfides, quoclariora}

_{hujus dogmatis ipfi}

ix-pius habuereexpcrimenca.

Tb. 8.

Quicquidtarnenfuerit,non

eft,

quod Tibi

imaginetur

quis«

piam, nihil prorfus,

huiccumrecepcis

medicorum

dogmati-businterefle commercii, eo quod vulgaresincerdum _neceflc

habeacrejicere«piniones,&

occukisnon

concenca

qualicatibus

fecretioranatur#rimeturadyta; cumpotiusinquamplurimis

longe eadem

reddac

illuftriora

&

omiifis

variis

mecfricinas

communiorisambagibusfacilius mulco feliciusquerem fapien*

terexpediac. Etfane

Ii

å

praejudiciis

probe immunes

intima

hujus difciplin#

accuracius

incueri

velimus,

magnum

medicina:

acceffiflc fateremur emolumentum, fi crebrius fanior ejus»

deraaddifcereturufus. Qua^cunque enim vulgatas Do&orum

medicine celebrantur communicer partes, qu^que non nifi

multisannorumhauriripofluntperiodis, easdem&haec, rae-thodo licet _peculiari

_{praeceptisque}

_{Tibi familiaribus}

_longe

per-ftringic facilius.

Hincfivel

unicam

confideraverimus

Phyfio-logiam, velutexungve

ftatimcognofceturleo.

Dum in

me¬ dicina;definiendo fubje&ofufius occupantUF Inftitutionifta;,

poft varios dein exantlacos

labores,

tocumdcinceps

corpus

huma-humanum cum omnibus concentis humoribus fubjedi titulo

infigniridebere decernunt;

adeo

ut

qui

eorum

infirtens

me-thodo medicinarn_{adgredi intendit, pro variecacepartium hu*} morumque _iis immirtorumtemperie,

hic

de

eorundemcor-re&ione, ibi aleeratione, difcurtione, emirtioneincifionequc

&c _{follicituseflecogatur. Quse ipfa cogicationumcongeries} Medicum quamdubium, inmorbispnecipue

complicatis.dura

hocce vifcus_{poftulacrefrigerancia, aleerum verorequirac}

cali-da, cerciumcorre£ti®nem videacurindicare, valeatrelinque^

re, nemininoninnotelcic. Magnecicasveromedicinefacris

qui probe initiatusert:cunäishifceexemcus

difficultatibus,

uni-cum pociflime perpendic fpiritum

animalem hujusque

legiti¬ maconforcacione, omncm nititurabfolvere curationem. Et

ertprofc&o ingens fpiritus vitalis in

propellendis

morborura

saulis efficacia; _{utfaepiflimeabsque medicoquibufvis}

morbo-rumincurfionibusobviam eat natura, eadem vero relu&ant*

in cartum_{penitusperpetuoque laboret}

_Medicus.

_{Hinc in}

de-fperatis creberrime obfervatur

morbis,

a^grotos

medicamen-tis _{jam diu fatigatos omni prorfus omiflo}

_pharmaco

laudabi-lique ftudentes dicetae priftino

felicirtime

reÄitutos vigori.

Qua; etiam ratioPegmaticosabsque omnidubiopermovic, uc

fpiritibus cun&atribuentes

peculiarem

fibi

creaycrinc

fe&am*

De_{quibus videacurWedelius}

_Phyfiol

_{c* 5.V.1»} Th _9.

QuamvisautemMagneticxMedicinaehuc usqucprsecipue

fit _{inje&a mentio, exindecamen non}

_ert

_quod

arbitreturquis-piam illamfolummodo

nortrae före

confiderationis.

Magnc-tifmi namque (i refte infpiciaturorigo,coccancosque

fibi

de-pofcit feientiarumCodices ut

immenfa

voluminum

exjcrefccrec

molesfi_{perfe&aejusdeminftitueretur}

_defcripcio,

_Praterenim

exftacicam animae vim, _{ejusdem imaginationis vircutes,}

mor-borum _{cranfplancacionet»,}

_{pulveresfympachecicos&c,}

_etiam

phil-philcra,

fafcinaciories, amuleca,

transfudonem fangvinis,

An-cipachias&aliaejus genenscomple&icur

plurima,qua:

diverfis

licec _{diftmgvancur fciendi modis,}

_{effe&usque nancifcancuc}

diflerences,exunicocatuen rarao reluc furculi prodeunces in

cadem _{agnolcendaorigine}

_abimdefacis

_{confpiranc^»}

C AP» IL

Diaftacicas mentis

_{perpendcns mpyiw,}

Breviarium_*

Anima_{quomodo incorpore. NonutinIoco. Etiamexfracorpus} operatur. Exemplum Kelmontii. Valeriimaximi. Horum (idesdu¬

bia. VotaSveonum. Mens in diilita_{quomodooperetur. Operation«}

dire&io. _{Exemplum Claubergii* etiam(pirituofa effcrvefcunt»} Th. I.

ANimam

mini _{permanecfuperftes,}

corporiadefFe praefentera, quamdiu

_{åneminequodleiam Philo-}

vita

ho-fophorum cornperimus negacum. In praefencias

au-tern lftius definiendo modo in varias eosdem abiide fencen»

tiasvix_{quempiam lätet. Cotnmuniterquidemcocamintoto,} totamqnein qualibec condituuntparte ; Ad: velut

immatena-liun _fpintuum afFeåiones explicatu valde func intricacae» ita

hoccc_{profe&oaxiomain fpidis fciendicupidos}

relinquittene-bris. Nid enim fiJei _{idipfurn adnumerarevelirndogmutibus}

licqie viamu!terionrn;ncisexammi praeclirdere,animus certe

iftocanone non _{acquiefcit. Nid fortade faceri necelTum fic}

corporis hocce,cuianne&itur anima,ergadulum, penicus

im-pedire,quominusdepropriis judicare queacadjun£bs.Quarr*» ▼iseniraimmaterialen* _{vulgodefiniamus mencem,vixca} nen

cogicacionibus eo usquefublimicacis afcenderequimus,

utim-maceriaie _{quidquam valeamus concipere, cum h^cvoxnon} nifi _{negationen*macerialicacisdicac, nihilque amplius} repras-fencec

fentet. Sive enim vel fubtilifllmas fibi mens _pra?firgat

fub-ftancias> _{easdemque fumis, ipirinbus,}

cenuiilimisqueconfor-mesfaciachalitibus, _femper camen quid fupponitur

maceria-le, _{quoconceflo, eciam affediones permitcerencur corporea?,}

quales func, locus,motus &c. quodfaniori repugnac

philofo-phiae.

Accuratior procul dubio iftius

rei haunri poflec no»

ticia, fi menciåcorporeÜberpaulisperconcederetur abitus &

quaenam

feparacae deinceps fueric

conditio, darctur facultas

explicandi.

Sed fibi

forte relidavix priftinas rcpeterec

de-nuo fedcs. Cum priores å _corporeredundantes paffiones ab

ulteriore concubernio facile eandem detcrrerent. Mundum idcircovelut _{potius inDeo,} quamDeumin mundocollocare

licebit, icacorpus faciliusin Mente, quam Mentem incor¬

pore pereipiemus,

reciprocaque

minimum valebitpradicacio.

Platonicos eapropeer mentemcorpori exiftimareinclufamne« fasduxifTe maximum,loqvuntureorumferipta, Oronino

au-temnullam animse _{partium neque totam rurfus animam}

de-bemus incorporevelut inlocoponere, locuscnim comprc-hendens eft & corporacontinens, loquitur e mente Piatonis Plocinus Enn.4. _13*c.xx&pauloante: _{Sic utiquenihiloma¬}

giseam incracorpus quam extracenfebimus, ideoquecorpus

in animum _{relinquemus. Peripatetici, quamvis} aniroana

extra_corpus veriti fuerinc collocare, adiones _tarnen

oon-nullas extraidem åmente _{faepius peragi, ailerere non}

dubi-tarunt. tefte Maxveilo Med. _{Magn. c. 2. Animorum nam*}

que varias cernentes communicationes, quibus fenfa Sc

cogitata

nullo vifibili

corporis mediante inftruroento,

invicem indicare valebant , intra corporis parieccs ani¬

mam ampiius includere _magnopere func veriti. Profundifc

må _{quidem feientia, de eeftafi hac animarum fe imbutum} afleric Hcllmonc, dum _{Magn. Vuln. Cur. p. 764. in}

bsec-£e crumpic

verba.

Porro eile eeftafes miraeulofas_homini

inte-interiori _{competenteS in confefTo efl:. F.fle quoque}

_ec/tafes

in homine animali, propter intenfam imaginationem extra dubiura efl: Imo Martinus Delrio fociecatis _{Jefu pra?sbycer}

admittit infuis _{difquificionibus puerumquendam tam}

violen-tå _{cogicationeincivitatelnfulenfi dudum, quod flagranti} eo-dem defiderio videndi _{parenteral, quafi per ecftofin ropas,}

eam mulcis inde milliaribus abfencemviferit, &adfe rediens

omnium _{qua? viderat, memor, mulca quoque figna apudpa¬}

renteral vera? pra?fencia?fuaedederic. Hadenusille. _Nosve¬ tomiraculolasnectarnen diabolicas ejusmodi aniraarum

exi-ftimantes raptus, mencemextra corpus licet hautfacile

fuppo-namus, m dum tamen unionisvalde fatemurobfcurum& in

remota_quoque agendi faeultatemabanimå opinamurobtine«

ri. _{Elegantem profedo hiftoriam nobis reliquit Val, Max. 1,}

i. c. 7. Exquavel lucuientiflime adparetamiciunius cogitata alteri licet ab codem remotiorifuiffecommunicata, _fpfas au-cemcircumflantiasSatyrice licet extollat defcriptor, hiflorias

tamenfides _neutiquam exinde evertitur. Duo,inquit, fami¬

liäresArcadesiter unå facientes_{Megaramvenerunt: Quorum}

alterad_{hofpitemfecontulic, alterintabernam mericoriam}

di-vectic. Isautem_{quiinhofpitioerat, vidic infomniscomitem} fuum orantem ut fibi _{cauponis infidiis circumvcnto fubveni»}

ret: PofTe enim celeriejus accurfu fe imminentipericulo_fub»

trahi* _{Quovifo excitatus profiluit, tabernamque inqua is}

diverfabatur,_{petereconatuseft. Peftifero deindefato} huma-niflimum _{propoficumtamquam fupervacuum damnavit, idqj} ▼ifum _{pro nihilo ducens ledumac fomnum repetit. Tunc}

idemei faucius oblatus obfecravitut_{qui auxiliumvitac}

fuasfeir-ffeneglexiflet, _neci faltem ultionem _{non negaret. Corpus}

cnim fuum_{acaupone trucidatum, tum maxime plauflro ad}

portam ferri ftercorecoopertum. Tamconftancibus

faroilia-fis _{pfccibus compulfus, procinus ad portam cucurric 6cplan*}

flrum_{quod in}

_{quiete dcmonflratum}

_{erat, comprehendit,} cavt-ponemquead

capitale

fupplicium perduxit.

Quamvisautetn

cequenob.s fidcm in

omnibus haecce mereri videacur

hiftoria,

prsefertim

quoad

iplam

cogitationum

varietatem

exaöamq;

earundcm indicationem, quae videlicec nonnifi fcripto

vo-ceveordinarie perficicur, nihiJominus _tarnen

peculiaremfpi-rituum intercedifle arbitrarnur commocionem, qua?tiiftiores advebere_{valuiccogitationes. Exindenequeomniprorfusfum} damento eos fufpicamur _carcre, qui

exinopinatorcddititri-ftiores de amici _{cujuspiam fibimetuunc infortunio.} Necdi-verfa de caufa, memoriam alicujus in conviviis bibituri

ejusmodi addere

folemus

voca. läte Jenem Jicfa ctjnie*

taltil ttüJanhittarpcS (wem fem ®fö/en Dritfer. Et fi inopinaca

nos aliquando invadat fternutatio, noftri _a quopiam haberi

mencionem non raro fufpicamur, Hinc nihil

fanepenesno-ftros auditur_{frequencius, quam}exinterno fpirituumin

mem-bris motu de peregrinorum conjicere adventu. und^tkpius.

S)et Cliar i0Wfan/eilettetrannetigeitren emet grdmmanfce. Ho»

fpitisenim

advenientis cogitatio,

adeofortiter

in illam

quam

invifere_{cupit dirigitur, utfpiritibusemiflisfui eandem valeae}

commonefacere, _{fangvinisque inaltera fervoremexcitare. Es}

quidem mencisincorpora

dariimperia

inficiari

poterit nemo,

quimodo

certisanimse

voluntatibus

certosrefpondere

nove-rit _{corporis motus, iftoque axiomate}

_fundamentum

conjun-ftionisanimaecumcorpore, feiverit inniti.

Tb. 2.

Ut eo majorem huicregotioaccendamusfacem,

accura-té confiderandum erit, diverfas rnentis perceptiones pro va<-rio _{fpirituum oriri affluxu. Hinc prout ab objeftis}

diverfi-modeafficiuntur, _inatqualis quoque eorundem mentififtituf

motus. Adeoutbicmoerorem,altergaudium,_{tertius iterum}

cfficiat iram. Si_{jam adftantis}remotive _{alicujusfpiricus}

Éiameoncicaciblandenoftrosquoquepercipiantur demulcere,

ejusdem & noftri parcicipes

fafti

mocus, eciam asquali, niß *

mensobftec, aificimurgaudio. Hinc velfolo acerbiore blan- * ^

diorevealeerius_{afpe&u, qaancaimencis innobis accendiqueae —}

coramocio, quocidianafacis loquicuc_{experiencia. Hucicaq;}

ficransferancur _{phamomenaTheieos prior», muleum eis}

abla-cum_fperamusdiflicukacis.

Th.

Ex hifce _{aliisquefuperius allacisecftacicamanim£ pacere}

arbicramur efßcaciam» Acvero,licecmenci inremoca_aliqualis

conccdi_{queacpoctftas, ipfacamenfpiricuurnindeftinacas oras 4}

dire&io_{explicacu occurric incricacior. Quaeuc ucprimafron¬}

te_{aliquaminvolverevideacurimpoflibilicacem,penicuscamen}

candemevercere, _{veriora omnium cemporum prohibenc}

ce-flimonia Omnia cerce_{corpora in perpecuo manenc fluxn}

&afingulispeculiariacorporum emanancefHuvia,

inquicJVia-gnenusinPhilofophiaDemocrici 1.2.c. 1v* qua?cum finc mix* t

corum halicus, corum eciam _{qualicaces aliquandiu} recinenc.

Suppofico icaque corpus quodlibcc vivens fpiricualcs de fefe y,

difiandeceradios> ii _{qui crebriore prius confvccudine reddici *■}

func familiariores, _{hecerogeneis obconcrariecacem cxpulfis,}

amicasfaciliimcjungunc manus &novåfpiricuurnconcinuoad fluence_{copiå majus majusque caccnaelargiuncurrobur. Ho¬}

rumdeinceps adminiculo,modofuperius aliaco, cogicacionum

peragi arbicramur communicaciones. Incercedcreaucem

mu-tuafpiricibus defideria hosque illis reddipofle gracioresmulcis facile _{probacur experiraencis. Memorabile profe&o hujus}

Syrapachix ceftimonium adferc Claabergius Theor.vivenc. c,

44•P-557- Accidic,inquic, uc cognaci recens defun&i viduam f+

^ravidam& parcuivicinam quocidie inviferem, omniaque ei

honeftacis officia _{praeftarem, adeö uc inccr compellances &}

prasfences

araicosnemo tuetemporis

inyenirecur,cujus

gracior

ad-ci _adfpeßus,

_{autfvaviusalloquiumeflet.}

_{Nafcitur viducefi*}

liola, qua?pofttrienniumjCum_anteamc

nunquam

confpexif-fet,in confortium _{pluriumvirorum& mulierumå nutriceduci.}

tur, & _{quamvisibi ab aliis magis quam å meverbis amicis ac}

bellarns demulcererur. Avcrfatatarnen_{omncs(eramusautem}

ei _{cun&i arque peregrini) admefolum irerum} iterumqueac-currebat, ludendo infantium more & arndendo. Caulam ego illiuserga me propenfiaffedus hane in infance efle

puta-vi, quod in_{matrisgravida?uteroexiftens, ejusdem fenfus &}

eommotionis_{particeps olimfuiffet.)Cum quibusenim arebeus} familiaritatem _{quandamcontraxit, illa lubenter admittit,licet} fiac _{quandoque ut excopiåquoque taedium capiat}

&inpofte-rum abflineat, _{utalias nimia familiaricas parit}

contemtum» Th. 4.

Nequevero aflertionibus hifce noftris_{derogare valcbic'}

quidquam,quod å corpufculis aeri commiftisvel _{penitus fifti}

Vel minimum_{diflipari Ipirituum videaturnexus,cum} fpirituo-fis non minoracaliis_{liquorum fpeciebus}

hetcrogenea quarvis expcllendi ingensinfit efficacia. Fvincunt _idipfum effervef-eentia?_{pracipitationesquenoncxiguas, quas}

fpirituofis peragi

quotidie cernere licet, Spiritus vini phiala? ftri&im inclufas,

finquic Villis deferm.c. 1.)nullaquidem effervefcentiae _figna

prodit; Sinverofpiritui huic parum oleiTherebintinar_adjicia*

^tur, particula?liquorisadeoexfiliunr, uthinevitrum Hermc» tice _{obfignatum effraüum viderim«}

Cap. IIL

Corporum varios

confidcrans

Magnetismos*

Breviarium.

Antiqui defyrnpathiisjejuni. Jniaginationisvis. Cnde prove-niat.Ejus efle&usetiacn voluntarii. Ide*rerum_{quomodo deferantur.}

Bruta _{imaginantur, txevr-plumlacobi,cur omnes}

üqite obnoxii.Similefinailigaudet.Qpales (ocii,tales &nos. Sanitaseft

communicabilis. Philtra quae. Eorura effe&us. Ofcitante unoofcitat

alter» _{Exemplum bajuli ftregnenfis. Amores & averfationes}mutuae.

Interhomines&brata.Ciborumaverfatio. Eorundem_{adpeticio, Sym*} pathiseundenam. Earum exampla varia. Fafcinatio quid. Qgomod®

curctur.

Th. f.

NUllum

quem plures

paenein

non

natura

concurranc

afldgnabilem

caufe, arduumque efle

efle efFe£tum, ad

fingulisfuam efFe&us affignare portionem, jamolirn

di&itavit _{Magn.- p. 306. Cujus efdativericacem in}

fympathia-rum _{inveftigacioneexperimur}fat_{evidentem, prout enim}

di-verfa _{longe lefe orferunt phaenomena, diverfarum quoque} babendaeft ratiocaufaruna. Hae autem undenamfint, _ait

A-grippaoccult.Phil.c. 13♦ nemo ex his prodidit, qui de rerum

propriecatibus ingentia Volumina ediderunt; Non Hermes

nonBoetias,non Aaron,non_{Orpheus,nonTheopbraftus,non}

Thebit, non Zenothcmis, non Zoroafter, non Rvacer,non

Diofcorides,nonIfacJudajus,_nonZacharias Babylonius, _non

Albertus, non Arnoldus. Quos etiamfinatura; heecce

miran-dancutiquam exiftimaverim lacuifle,lucitarnenpublica;, fivc

id _{ipfum celantiumlivorifivetemporis cariei adfcribcndum}

veniat, vix commidura_{reperiraus quidpiam. Neautem}

fingu-lis_{M.agnetifrnieffe&ibus peculiaria nobis incumbat adlignare}

capita,

Didertationisqueinimmenfumaugeacurmoles,fafci-culum_{plurium hocceproponemusarticulo,qua;ftri&im,licet}

breviterlibata, clarius utifperamus patebunt.

Th. 2.

Imaginationis ingentemcorporibus incfle efficaciarn,na>

vi quos ex parentibus inopino cafu perterritis recipiunc

em-bryones, loqvuntur abundei. Ruftici quendam filium albos nigrosque in capite(imul alide capillos, allerit Barthoi. att. med» p. uquos forcior matris in ipfo pepererac imaginacio,

quse uterum gerens

facculum

carbonum

una

capitis

parte

ex-ceperat, & frequenci

ejusdemrecordacione

talem

infantiadtu-lerac noevum. Obje&arum nempe fpecierum

Ideis

chara&e-ribusque fpiritui fubito

impreflls,

iisdem

extemplo

inficicur

fangvis,

tenellisque

concepti

artubus,

ucpoce

in

refiflendo

infirmis, facillime communicaDtur. In animos namque

&

fpiricuslangvidos, quales

fasminarum,

aegrorum,

fuperftitio-lorum, _{puerorum&animantium}

teneliå

_xtate,

vim

eandem

maxime inlolentem, pronunciat Verulamius hift. nac. c. 10. Quamvisautemmatribusperfaepe

invicis

ob intimiorem

alicu-jus

obje&i

admiracionem

citifiime

inficiacur

foetus,

uc

velhinc

pcfte acrociorem

imaginacioncm

merito

cenfeant

noftrates,

nihilramenimpedic, quo minus&

voluntarios

eandem

nan-eilci dicamus effcdtus. Cujusevidentiam luculentcr

facis

de-licatululaj teftantur conjuges,quasveldeformicatem

averlantes

propriam,velde

nicidiore

defperances

prole,

mulcis

puellorum

imaginibus

fuosle&os

exornanc,

uccrebriorc

effigierum

in-tuitufimiles quoque adipifcancur

filiolos. In

univerfum

au-cemCivifibiles confiderarevoluerimusfpecies, neutiquam

il-lis nosaflentiripoflefatemur, qui

imaginesrerum,corporibus

aliis fibi _{quam maxime}

_contiguis,

_nullå

objeßorum

licet

_co.

mitante _{particulå, haut aliter ac ceix}

imprimitur

figillum

communicari _{pofle opinantur.} Qui

deinceps

chara&eres

continuo_quafinexu

ab

unocorpore

ad

alterum

delaci opticisq;

imprefli

ipiritibus,

menciobjicerenturconlpiciendi.

Talis

vi*

fionem _{explicandimodus}

_åmultis

licet

adplaufum

fuerit

pro-meritus&nonincongrueaccepcari pofle videatur,

multa

ta*

menin medium produxit

abfurda,

quas

Phyfices

conrempla-corem haucmediocriteroffenderequeunr.

Quomodo

nam¬

que

vifibilium

ideae

falvå

corporis

remanente

fubftantiå

a

re-motiori obje&o admeum usque deducantur

oculum,

&

cor-4)ori interimnihil prorlus decedac,

perctptufane

videtur im.

pofli-pofllbile.

Adflrmare

videllcetideas h corporibus ad

me

de.

ferri &camennihilcorporeicompecereideis, idemeflac11 di»

cerecquispiam,dari quoddamin hocceuniverfocorpus, quod

nullisobnoxium fit corporis afte&ionibus. Si enim,exempli

gratiå, nummus

mihi

alicubi föret

confpiciendus, å

corpufcu»

Iis inter me nummumque exiftentibus,nummi neceflario de» ferri deberet_{irnago; Si icaque corporis alicujusparti,}

num-mo édire&oadverfa;, prima fuiflet imprefla imago, illud Ila«

tim _{corpufculum in gyrum}

_{fefe necefle haberet}

_convertere,

priusquamcorpufculoflbi

vicinoeandem

comnunicare

vale»

retelhgiem, quaeque imagineshuic corpori per

ca?laturam

ef-fencincific,easdemalceri redderentur eminences Qua?omnia

peculiares omnino requirerenc

intelligentias, quibus exa&a

ha?cce_{corpufculorum demandareturdire&iö.} Simpliciusid-circo vifionem _{intelligere cupiences,vario dundaxat fub ilis}

materia? motu totum abfolvi exiftimamus negotium. _Prouc

enim innumera, _{longeque diveria vifionis exiflunt obje&a,}

ita diverfiflimas _{quoque quadibet menti noflra? fiAunt com.}

mociones, _{quibustarnenfingulisfuainmenterefpondet idea.}

Quoitaquepluresanimoperfäspe communicantur mocus, eo crebriores _{efinudepromit ideas, quibus intelleftum nonle»}

Vicer _{perficitatque exornac.}

Th.

Etiam animantia bruta huic efle obnoxia _{imaginationi,}

non _paucae confirmant hifloria?. Vaccam_{una cum}vitulo

cri-gintaquoquein Vulva fovifle

catulos

Pa

flor Danorum

F.sbön-derupenfis ferio efl atteflatus. Qua?menfibus procul dubio geftationis

curfantibus

perterrita cattis, vefligia eorundem

in

utero coafh fitrelinquere. F.tquidem efficacioresimaginum

in brutis efle formationes facile incellexifle adparet Patriar. cham _{Jacobum, quivirgasmaculofas in coicus fervore}

oppo-fuic

_gregibus,

_ut

_{ad confpe&um}

_earum

_conciperenc

_&

_macu» lofos

lofoscderent foetus^ Kecroirum etiambruca hujus affeåus parcicipesreddi,

risdemnempe

gaudencia fenfarionis ii

firu-rrencis, _{quibus inpercepcione}

_ordinarie

_fruitur

homo

_Qpo*

rum _deinceps 2dminiculo idea?non feens _ac

lumina

fe _mutuo

penetrant, &fymbolum

archei

cum

archeo

perpetuumatque fyngamicum fervanr.

ucp«54;.loqui

amac

Nobilifl,

Helmont.

Th. 4.

Quod veroquovs infolicarum

afpcOu

non seque

pertur-bencur _{flngulce, nec cum es}

_promifcue

_{perterrefiant}

_matres, id alacricar<_{mentisjpirmumque adfcribcndum}

robori.

_Quan»

tumemm fptricibis iiprobe

fortificentur inefle

_queac

vigoris,

quocidiana

fatisdcmonfiranrexpeiimenta,

hinc fl infcio

cui»

piam it fern vtdeamus vim,

longe

faciliuséloco

eundem

per*

cipimusd^pelli, quamfl vinbus

colhftismufculi

ad

rcfiften-dum fefcnteexh.beant municos, adco uc vel hinc tela pras»

vifa mit us adpareat_rocere Fx

eodem

_quoque

fundamenco

eciam _graviffimas

_{nonnullis inferri}

_videmus

plagai,

quibus

_ta»

men corcura? exinde oboriuncur prorfus rulla?. Dum

vide-licec obiracundiamad exterioraprovocati fpiritus» cmnes in

Vindicandaoccupanrurinjuria. Hinc eciam

firmior

srgrorum dereflituenda fanicacefiducia inexpellendisa?gritudinibus ad*

parecplus qiwm extmia.

Interfiore

quippe

cordis reddiro

mocu in_{partes eo} cicius

allicirur fargvis»

ficque vel auöior

iisdem concedicur nicritio, velabaftedo derivatus membro» minus

concagiopabulumaddit.

Th. _s*

Similia fimilbus ex?&e ccmpelli: velur Chemica? artis

unicus_{quafiex-flitnutleus cuificuc}

bafi

_omms

_Spagyrici

_fuper»

ftruicur _{folerna, ita in corporum}

perquirendis Syrrpathiis

principesetdem merito

deferirrus

partes

Fx

innumeris

enim

natura?_qua?confpiciunturmirar

dis,

_qua?

abditis rerumadfcn»

buntuicaufis, vixunicum reperire

littbic, cujus elucidationi

ifte non lnferviatcanon, Ob fangvinis in aliis

confpe&am

efFufionem_{lipothymiaaffligi adftances, nihileft frequentiuV} Adsequacumnamque vicrecalorisquevehiculum fangvis, fimi-licommocus_{obje&o,iargius eidem facillimeaflociacur, iicque}

apropriis defle&ensfubfelliis animi deliquia parir.

Necmi-rum fi quibuscumque aliis _non adeo facile alliciatur, _cum

huic ob _{homogeneicatem nimium adfinis eundem lubencius} mulco in _{gremiumadmictac, unde & ipfe fluxilitatem}

_na&us

vel concicacioremotuvica?foncem obruic, velmagis magisque

•xinde rarefaftusin aurasfacillime avolat &diflipacur.

Th. 6.

Ex mucua converfantium confvetudine morborum fa»

nicatisque iisdem communicari feminaluce

meridianaeftevi-dencius. Sic exar&iorecum triftibus neceflicudine eciamrae'

lancholicos nosmec videmus reddL Iratis rabidisque

fre-quenciusaffociatus, nifi ad hilaricatem animus

ftudiofe

com-ponatur, eciam iracundije in ipfum

habicus facile

redundat.

Hinc exmorfurabidae cujuspiam ferse laefos corripi mania

me-dicorumomnesceftancurhiftoriae.Xl)faDatinfoulman Utlgää

ttieO/ _{fäb\KmanOCt/folenneSvecorum} confirmacproverbium lainc.

v Si vis

mcflerc> dolenium eß

primumipfitibi

Horacius olim cecinic. Quorum omnium fucceflum

con-fortio _{aequaliumaurarque vitalis communioni adfcribi debere} opinamur. Unde ncc incongrue inferri pofle exiftimamus,

eciamfanicatis non minus ac morbi _concagia dari. _{Si enim}

dcceriore adftantis halitu meus facile _inquinatur fangvis, _cur nonachlecicis_quoqüe conjun&us _ex vividiorefpirituum

afHu-xumihi quoqueconciliabicurvigor. Echinc fane

egregiefi-bi confuluiffe_{percipimus Davidem , quiuti 1.Reg, i«} perhi-betur, _{aetacejamvergencead fenium, uceoincenfiuscalefieret,}

fpeciofam

pedibus

fuisadjungi

curavitadolefcentulam.

Quars

equidem adjumentum

ipfi

prabuiffe

arbicramur

non

exiguura.

Ncc _infrequens

_{ipfis etiam}

exiftic

arcbiacris,

frigidå lxüs

in-cemperie, inficum

pueruli

aut

conjugis

commmendare

calo-rem,utvideliceceorum

membris5parci

adplicatis affe£he,

a?ger

fuisrcfticuatur viribus, dequo

videacur

celeb. Joel M.P, 1.

iv«

p.3r°.

Th. 7.

Mirifica? huic _fpiricuum

efficaciae

illuftriflimum

å

Philcris

conciliacurlumen. Quippequorura

myfteria

foli fpiricuum

debencur unioni. Quod vero

veluc

praeter

naturale

aliquod

effe&ura ad diabolicacommunicer

damnencur

veneficia,

in-cognicje

eorundem

genuinaeadfcribendum

indoli,qua?tamen

non fecus ac

pharmacum[uficatum

quodvis ab

omniabhorret

incantamenco. Exhibencuraucem

poculahxcce

amacoriacon-ciliandi mucui amorisergo,

quicommodiorevix

obcinebicur

racione, quamfi

mucuå

fangvinis

combinacione

propinquio-rem nobis acquiramus

familiaricacem.

Quorfum

^rifcorum

ctiam mosbibendifangvincm ex

Th«

2»c. 1.

referendas

erir.

Quamvis vero exccrius non

minus

acincerius

huic

molimini

adbibetur fangvis, nec

aliae

tarnenquae a

corpore

proveniunc

excretioncsinutilesfunt

repucandae.

Quid

in

canibus

devjn»

ciendis _proprium

alicujus fputum

ori

canis

dextre

ingeftum,

valeac efficere, non

fine

fuccefTu

quotidiani

experiunturca-nifures, _quibus

nefandum

hocce

arcificium

cedic

in

lucrum.

Th. 8.

Magi'caquaeex

fangvine

parancur

philtra,

plurima

adferc

inMJcrocofmi Medici 1,1.c.14«

D.Beckerus,

cujus

nonnul-lafolummodo heicadponere

lubec,

quaenon

mediocrem

no-ftrse_opinioni

foenerarividentur

lucem.

Nonnulli mumiam,

inquic,ex

fani

corporis

fangvine

paracam

putaminibusquc

in-clufam, unacum

tefta

ponunt

in

furnum

piftoris

tamdiu,quam

folentpinfere patiem,

poflea

eximunc

8c

ului refervant: Qui*

cunqueenim

hominum

aliqaid

de

ea

atfumferic

immo accige«

ric, crahicuris ad aiium, unde fangvis fuic prolettus, uc

fer-rumad magnecera. Sune &:_venacores, qui hoc arcanoferas

fibi conciliarenorunc, ucinipla _{pene recia easdem}

percraxe-rinc. Ex_{hac quoque occafionc in mencern mihivenic} occu-pacumfuiflealiquandoGlauberum in eliciendo(piricu fangvi-nishumani> cui deftillacioni cum notte_{quadam folicanus} in laboracorio incereflec, innumera iubico felium cohors ce£ta

opplevic, quscancos ibidem fakandoexcicabac ftrepicus, uc

irricoprorfusconacu abopere incoepco penicuscogerecur de~

fixere. Cuicercepharnomenon_nonabiimile inferc

nomina-tusBecherus_{p. 24.} Ad _{lepores,aic,congregandos&}

capien-dos, f^ptllimelumexpercus &raes ocuhs vidifequens

vale-re: Pannum maculacum _primomenftruofumc & illud

crun-coaiBge in medium campum, interimcamenregionemlllani

viciniorem _{aliquantulum panno priuscangico &}

circumduci-to, cumquecongregibuncur, itauc velmanibus

comprehcn-di, vel &bombarda:i&ui fifti_poftinc.) prouc namque orani-umhumorum fubcilifiimus jure vocacur _fangvis, icaexicumé corporena£tusinauras diiliparur celerrime &animaliaoffen* dens _{plurimaeorumfefeinfinuando fpiricibusadinveftigacio»}

nema&ivicacisfuaefpheraseosdera mirifiee propellic*

Th. _9.

Uc vero diaftacica haecce _{femperfuccedanc artificia, fulW}

je&orumomninoapca ad impreffiones recipiendas requiricur

difpo(icio, quåvidelicecdeficience fperacus fane

fruftraexpe-ftabicurevencus. Olcicance ficunoftacim &ofcicanc _plures,

fivtdelieec eorum eciam mufeuli flacibus _{aliquancumoppleci}

acque circulariaerismocu, qui ab aleerius excirabacur

ofcita-cioneimpulli, ad fimiicm difpoficiexcicerinc commocioncrn#

Hincinfcios_{quoque non raroofcicandi hasccc invadicneceiTr.} tas,

tas, cujus

doli

fxa&e

_gtiaruserat

Stregnerfis

quidam

bajulus,

qui, uti ex relatione

viri

cujusdam

fide eomperi

dignifTmi,

Scholarium nonnullos aliquando cupiensilluderc, iis intern-'

pliCatbedralis

ihoro,folenni

morecongregatis,

mediofefein

pavimento iisquam maxime

pra?buerat

obverfum. Socio

de-inceps de

Scholaribus

probe

inlpiciendis admonito,

longas

amplasque

extempJo

edidit

ofcitationes.

Quifcus

ter quaterve

exhinc _{repecicis, fingub}

Scholarium

inflatis fefe excipiebanc

buccis; Quo_{pera&o rifum}

adftancibus

excitavit

fatprofufum.

Quamvis autem nullo mencis ccncurrente

arbitrio

naturales

ejusmodi

faepe

producantur

aftiones,

nihil

tarnen

im-pedic, quo

minus etiam

fpontc

easdem

fapius oboriri

exifti-memus. Ridente enimuno, caufam licet

ignoretadftans, ad

rifumtarmencrebcrrimeprovocatur, dumvidelicetmensrifu

alterius commonefafta etiam fibi rifum

incumbere cenfec»

Th. io.

Quamvisautemcommunes

iftiusmodi

corporum

exi/lenc

lhöcwv>cfcL(riou , quarum

adminiculo

å

qualibec

fpecie

fui

reda-menturfimilia,abhominevidelicet homognecanis,flcq';

fin-gulafingulismaximoperedeledlentur,

diffitendu nihilominus

eft _{neutiquam, certas}

cujuslibetindividuiarcha?o

quafi

figilla-tas & carafterifatas elTe proprietates, unde

individuorum

fmgularia exoriuntur

odia&

averfationes,

amores

&

defide»

ria &c. Qua? nonpaucos ad eamusque

animorum perducic

diflonantiam, utquafi coafti amutuo

abhorreanc

confortio,

Hincnatuseft Martialiverfictilus. Ncnamo

TeVoluci^

necpof-fumdicerccjuare>

Quorum

videlicet

fpiritus

figuram,

motum

&c. ex adveifonaßicontrarium,ad

ineundam

amiciti&mmi-nimeextitereapti, nifimennsregimine

permoti,

foeddra

pau» latm alveverint inire. Quinadeo quidem fortes ha?

inter-dum _vigenc

_fimultates,

_ut

_inter

_uxorem

_{& maritum,}

paren-tem&_gnatumtanta faepenumero procurarint

odia»

utneque

prae-otia_prsefencis

_vultum,neq;

_{abfencisrecordationem}

_tranquillo

animo _{pocuerinc tolerare,}

_Memorabile

_{hujus didldii}

exem-plum eftpacris, filium ex

coDjuge legitime

nacum haud alio

modo _{averfancis, quam quo nonnulli reformidantfeles, nec} ullos_{afpe&u vel alio fenfu ferre folent, idqueistum ftatiraa} parcu feciftedicitur,cumeciam

fubfequcnce

aetate* Cumenim,

PlicirefercBech Micr. Med.p. 77.) Pater juberetur recens na¬

turaample&i, abhorruic, _necpoftea ejuspraefentiam ineodem

contubernio_{absque animi deliquio fufferre potuit, Fa&um} itaque eftabamicis, ut cum puer decennis, cum aliis pueris

unoeodemqne habitu veftitis, infcio patrein convivio

mini-ftraftec, neque dumå pacreagnitus fuiftec, priftinara tameh afteßionem pater praeter omnem fpem paflus fueric, animi

deliquio cum algore &

fudore

invadentej Juflus crgo filius difcedere, perpetuoque poftea divorcio a pacreeft fejun&us*

•

Th. n.

Ob eadem effluvia _{temperiemque contrariam}

notifli-mumcft, _quosdam eo usque averfari feies, ut fi in conclaVe

ipfisquoqueinfciisducantur vel admittanturipfi, anxiecatem, (udorem _{aliasque calamitates perlentifcant, donec iterum}

ejiciacur adverfus hofpes, Dequoconfulatur Vedelius

phy-fiol._{p.71. Quin& obfervatum eft adeo nonnullos efte} aver-facoscachartica, uc foloadfpe&u aliorum _adfumencium

pur-gantia, largam

fatis

pafli fuerinc

purgacionem. Cujus

phaeno-menicaufa,_{partimeffluviis Catharcicorum adverfis} adfignan-da eft, partim fpiritibus antca ab iisdem vexatis jamque folå

eorundem recordationeob terrorem _{inopinum, fimilem in}

fangvine, qualem cum

purgancibus

antea fecere,excicantibus

motum. llnde etiam in aprico exiftic ratio, curferociores

nonnunquam cauri ad mortem usque eos perfequancur» qui

lupinis incedunc induti

pellibus.

Nec negligenda inconve*

niens&contrariafernaenciin _{vencriculodifpoficio,}