Meditationes philologicæ, de regina caeli, Jer. VII. & XLIV. quarum partem posteriorem, consensu ampliss. facult. philosoph. in regia academia Upsaliensi, sub præsidio ... Andreæ Boberg ... pro gradu publice examinandam sistit Joh. Hartman Eberhardt, Vest

>

i

·,-Π"»3

med

it άτι o ν

esphilologjcas

REGINA CAELI,

JER.

VII.

&

XLIV.

Quarttm

PARTEM

_POSTERIOREM,

CONSENSU AMPLISS. FAGULT PHILOSOPH.

In REGIA

_{ACADEMIAUPSALIENSI,}

Sub

PR/ESIDIO

viriceleberrimi

D:ni

ANDREA

_BOBERG,

L. L. O. O. ROFESS. Reg. Et 0#d.

PRO

_GRADU,

Publice _{Examinandam Sistit}

JOH.

HARTMAN

_EBERHARDT,

Vest _{rqsotniensis.}

IN AUD. CAROL. _{MAJORI, DIE JUNM} ANNI MDCCLV.

η. a, m. s.

η o

l μ

i

_je,

MONSIEUR

,

MR.

BERG.

OL.

STRÖM,

PATRON DES MJNFS, et

MARCHAND

en Gros å Stokholm,

MONSIE

_UR,

MR.

NICOLAS

MODIN,

MARGHAND en Gros å

Stockholm,

MONSIEUR,

Mr.

_JEAN

_GUIL.

GRUBB,

MARCHAND å Stockholm.

MESSIEURS.

Vouffrez que je VOUS

offre

ce

petit

ouvrage,

comme

une _marque de _mon eftime _pour

VOS

m^rites

per«

fonnels, 6c comme un gage de ma

gratitude.

Le

Public,

pour qui VOUS travaillez

fi dignement

, par

Γ

embel«

liffement de la _{Capitale, &} par Votre concours

å

fon

commerce floriffant, ne fera pas

fåché d'

aprendre

par

la

le _{prix, que VOUS donnez aux}

_belles

connoiffances, &

la _{faveur, dont VOUS animez ceux,}

_qui

_en

font leur

_e«

tude. _{Je m'}

_{eftime heureux,}

MESSIEURS,

d'

_etre

4p

nombre de ceux-ci, 6c plus encore

d'

avoir

eu

cette

oc-calion deVOUS affurer du refpect avec

le

quel

jemedis,

MESSIEURS,

- .; ' .y

Votre

Tres humble & -tres obéiftant Serviteßf

* _*£»«.

_>Φ*

_?ZS

_iOj

_tSh

_>>h

SJ^ *&*

*5*

^

ν

V

D.

§.

VII.

Quae

V,

in

&

priori

_VI,

Diflertationis

_{ad tuendam}

hujus

_fommunem

parte,

&

§§is

_fere

Eruditorum fententiam de

£>//,attu-fimus,

sequis harum

rerum

Cenforibus,

omnimo-da

_{probabilitatis}

_{fpecie, haud}

_{dubie fefe}

commen-dabunt* Huic tamén argumento ulterius

paulifper

immorari _{lubet, &} ex

ipfo

S. Contextu,

fuperio-ribus

_pondus

_qualecunque

_adjicere*

_{Nimirum, qui}

verbajer* C*

XL1V.

17* 18.

penficulatius

expende-rit, haud

difficulter

ex

ipfa

ratione,

quam

profa-no fuQ cultui obtendunt

Judaei

Idololatrae,

collige-re

_poterit,

_eos

Reginam

fuam Cceleße7n

_vel

_ideo,

Numinis loco _{fui(fe veneraros, quod}

_propria,

_ut

quidem opinabantur,

convi&i

experientia, eam ordinäre mortalium _{cafus, atque ex eorurn vel}

pie-tate, vel

impietate-,

eventus

iis

diftribuere

crede-rent

_(a)

_\

_in

_iis

_praecipue

_{, quae}

_homini

_{funt externa,}

A Sc

(a) Tangimus hie magnam idololatriae omnis generis ra-tionem, ii modo ratio dicenda erit. DeG^/Z/rcerte Jul. C. Deorum numero eos folum _{ducunt, quos cernunt, SJ3}

2 v

4

4-

4

&maximam_partem

_fortunae

_bona,

_vulgari

appellåtio-ne?cenfentur* Hincenim? _tanquam

fuaeineampietatis

fruitum

_{jaélant quod faturatifuerint}

_pane,

_quod

_felices

(DOT£)

vixerint,malumq;

nonviderint, dum

viciflim

penuriam, famem

,

<&

belli

calamitatsm

omnem

intermiffo huic cuitui _acceptam

_referunt.

_Quod

_ii

quis

iingula

haecce

cum

Gentilium,

TEgyptiorum

maxime, vel Chaldaeorum

_(b)

_placitis

_conferre

voluerit , quam apte in Lunam

quadrent,,

haud

obfcure

_deprehendet*

_{Quemadmodum enim huic ,}

ex

jure

quodam communionis,

_(c)

_eam

tribue-bant

quorum opibus aperte juvantur Soletn, Vulcanum Of Lu¬

nam. B. G. L. VI. c. αϊ. _{Qaorfum fpeftant quae ex}

MaundeviUe de Indiae _{quibusdam populis adferunt}

_Auä.

Hiß. Unfv. T- Iii. ρ» af4. ex verf. Gal b

(b) Non

xd

nobis fumimus vel negotii , vel au<5fc>ritatis, ut araicum Eruditorum _{quorundana reGentiorum} dis-fenfum circa idololatriae _{originem , ab AEgyptiis}

_vel

Chaldaeis _{arceffendam, recenfere aut componere}

au-deamus Conir. Banier _{Explic. des Fab. ex verf. Schle¬} gel. & hujus not. ad. p. 819. fequ. Hoc faltern in

ro-bur _{fequentium, quas identitatem plurium Numinnm}

traditurafunt, monuiffe fufficiat , quod fi AEgyptiorum

religio antiquitate cedat Chaldaicae, V. Hiß. Univ. Ύ.

III-p. α37· 247« ät Schuckford Hift. du Monde, Sacr. &·

Prof.^T. I.

p. 303. α<5f. per commercia tamen &

00-lonias latiitime _manavit,

_&

_{a vi.cini^ asque ac}

remo-tioribus avide _{recepta eft. V. Pluche Hift. du. Ciel T.}

_I.

p. 147. Häet. Dem. Ev* p. m. 170.

Theo-κ

ψ

ψ

ψ

5

bant fublunaria hascce

_generandi,

_nutriendi

>

con-fervandi & moderandi vim, quam

in

Sole

(d)

fa-eile _{admittebant, cujus}

_{ipfa'dicebatur &}

_Soror

_&

conjux

(e)

;

ita generationi, rei

agraria^

,

frumen-A _£ * · tariae >

logia

notiifimam

faciunt

Dii

Cabirt,

q.

d. Affociati

(licet alii aliter interpretentur. V. Hüet. L. c. ρ. 16g.

Pluche h. c. _p. 278· Hiß. Univ. T. IV, _{p. 19a.)} quo-rum varia _{genera apud Graecos imprimis & Latiuos,}

ex G. d' Arnaud de Dis

πτΛξ£$ρα<?

adfert

Schlegel _not.

ad Ban. L. cu T, I. L. V. c. VI, _{p. 979. n. 1087.} Et _{nos^ quidera eam heic}

_{intelle&am volumus}

_{, quam}

inter _{ΟμοΙροπτα,ίχς, Συνεργός>}

_{Σ,υίΙεχνχς}

_rationes

pras-fertim _phyficas

_adftruunt

_{& communia Solis & Lunae}

nomina fatis _{confirmant, ut Hecate, Baala, Baaltis,}

L. _{Beltis, Belifama, Hera, Ammonia5 V. Pluche, L.}

c. _{ρ. i} Schuckford L· _{c. p.} Stanlej Hiib Phil.

P. XIII. S« II. c. _36.

(d)

_Vulgum

_{quidem itB fufpicari}

_fecit

_quotidiana

expe-rientia, & beneffci hujus Sideris influxus in

Subluna-ria noÄra. V. Ban. L. c. _{p. 3f4· Philofophi autem} ,

& _{qui ultra Vulgum fapere fibi videbantur, nec ali¬}

ter fentire _{potuerunt, conyenienter fuae hypotheii de} anima _{mundi, cujus nobillor quafipars Solem, &reliqua}

aftra _{animaret, iisque κινητιν}

_{avjovrpoougijov}

_largiretur»

V. Cleric. Ind. ad _{Stanlej. voc, /Egypt.}

(e) Res notior, quam ut probatione egeat. In veteri

certe _{Infcriptione allegara Fourmont. Refl, Sur Les Ane.}

quem-4 4*

·ψ\

4

tariae,

pecuariae,

pifcaturae? venationi, navigation^

& fortuitis

_infuper

_praefe&am

_iibi

_periuafere.

IE-gyptii

certe

Lunx,

lfidis

(f) nomine? almae

veiix-ti _matri?

_(g)

_rerum

_omnium

_gcnerationem

_&

nu-tritionem adfcribebant? & hinc

fegetum

(h)

quo-que

admodum 6c _{Juno apud Horatium: & in Syria}

_hinc

alicubi norainabatur Pluche L. c. _ρ. i66.

(f) Iiis ab Γ-WN; Hinc τταλ&ία Graecis. V. Fourm.L.

c. L. II· _{p. 3. 4. convenienter voci yEgyptiacae. V.}

Hiß♦ Univ. Τ. I. p. 373. quam & in Diana fua Apol-line h. e. _{Sole, prius natam fingebant. Hüet. L. c. p.}

119. add. Stanlej. L. c. c. VI. S. V. p. 13* lfidis au-tem nomine & _{Symbolo Lunam antiquitus intelle&am}

teflantur Diod. Sie· Biblioth. L. I. _{p. 4-7· Plutarch.} de If. & Ofirid. & inter Eruditos fere _{convenit, V.}

Hiß: Univ. L. c.

(g) Non tantum

_{/utfega 7#}

κοτμχ Lunam appellabant,

JE*

gyptii5 teile Plut. L. c. fed & %ολυμα,ςον fingebant

I-fidem. _{Hiß. Univ. Χ. I. p. 374. (abunente licet Schuck/.} L. c. T.II. _{p. 209.)} inilar Dianes. _{Epheiinae, Cereris}

mammofae, CybeJesque Hüet. L.c. p. 249. Hinc etiam

Thermuti circumdatum _{caput ejus, Symbolo feil,}

poten-tiae vivificae. V. _{Witf. /Egyptiac. Üb. II. c. IV. §. 2Γ.} Pluche L. c» _{p. 77. & Felis Lunae emblema, ob}

fecun-ditatem. _{Hiß. Univ. L» c. p. 384·}

(h) In veteri illa _{inferiptione, mox e Fourmontio} aUega-ta, Ifis fe inventricem _{praedicat frumend, ejusque}

u-.ty 5 que ac

navigationis (i)

peculiarem

curam

ger^re

credebaot. Ita Syrorum

&Arabum

Mylitta,

Ahtu,

AliUt,quse

eademac Grascorum

IlethyaQC), &

Per-farum Mithra

(1),

&

fimul

hifce

cum

Luna

con-A ₃

fun-fus) quorfum

haud

dubie

Ars

Zythopojetica

,

quae

i-pfius creditur inventum ,

fpetfatj

forte

&

Coquinaria

, unde ΪΤ5ΠΝ Gr. όΰζτις, ap. Callim. v. $04·

appella¬

tur, fecundum Fourm.

L.

II.

p. 170. 171.

Sane

non

aliam ob cauffam canopo, fecundantis Nili

fymbolo,

videtur _inftrufta, quam quia varia ejus

incrementa,

fuo _influxu, difponebat,

(quod

_certe

Siri

_o

ab

^gy-ptiis tributum

V.

Hiß.

Univ.

L.

c. p. 374.

&

Marsham

cit. _{Schuckf. T. I.} ρ.

unde fertilitas

agrorum

&

mefljs _{copia dependebant}

_Plin.

Η.

_N.

_L.

V.

Cfr.

P/å·

che L. c: _{p. 39.}

(i) Fingebatur

hinc

navigio

vehi,

ab

^Egyptiis

,

quorum

patria terra navigiorum.

tFitf. L.

c. p.

70.

Simon

Ar¬

ean. Form. _p. aal·

quod ad

Germanos delatum

vete-ri Calendario inter feftos dies comparet. Hiiet.

L.

c. p. 69.

(k) Ita

quidem

exiftimat

Fourmont. L.

Π.

p.

170.

Flu¬

che L. c. _{179. nec} id

quidem

praeter

rationem

, cum

fingulis

hifce

nominibus

competere

videatur

notio

Ge¬

nitalis _{Diva, quamvis}

Alitat

no&is

dominam

interpretetur

Abenßhal

apud Frifchm♦ in

Diff.

de

Me-lech.Cali. & Stanlej L.c. P.XIII.. S. II. c.

XXXVI.

uflta-6

_fy

_fy

_-ψ*

funditur

_(m)

>

ni*

niii

maternam

fecunditatem

,

eamqae

fui

communicativam,

indicat. Siculorum

vero &

_Cypriorum

_Ceres,

_{Palseitinorumque}

_Dagon,

ü tnon & Phoenicum

_Aphrodite

_(η)

,

quid

aliud

quam

to Lunae _{nomine; uti vel ex Syrorum auμι ς}

Hefychio, öc Graec. _{Aypyjsg conftat. Aliam} tarnen

vc-cis _{hujus originem ex Hydio adfert Clericus, &} fubje-élum _{ejus Solem facit , eumque}

_cit&njlov

_{V. Ind. cit. voc.}

Mithra. _{Quousque autem hujus Mithrae cultus Perfis}

fuerit _{religiofus, & quem Locum in eorum Theologia} tenuerit, nobis non fumimus disquirendum Cfr.

Stan-lej♦ L. c. p. 1164* & Hiß* Univ. ΊΓ. Iii. Se&. III.

C. XI. _{p. 424. feq.}

(m) Id quidem , prateuntibur Frifchm. L. c. Adenßhal ap.

eund. & _{Stanley. L. c. Herodoto item L. K c. 131. III.}

c. 8· nec non Plut. _{Sympof. L. III. Qu. 10.}

afteri-mus: _{quorum ille quidem Mithran Venerem}

, adeoque

Lunam _{facit, adverfante tarnen Strabone L. XV.p.^03.}

(n) De ea nimirum dubitamus. Grscorum quidem

ety-mologia nominis hujus Deae, Qriginarie Phceniciae &

Orientalis, parum fe probat. Num vero a rvrrna,

grana, veluti Segetum profetia, _{ditfa fit,} quae

Plu-chit _{neva, & forte vero haud diflimilis eft conjetfura} L. c. _{p. 162. Vel a ΓΉΠΤ?3fornicatione, quod quidem}

Clericus _{fufpicatur, Ind. cit. voc. Venus 5 & ficeadem fit}

ac" Venus _{, cujus turpifiimus apud Babilonios cultus}

V. _{Stantej. L. c. p. Iif7· & FUß. Univ. T.}

_III,

_p·

jure ambigendum cenfemus. Non errabit

forte

4^

4^

4* 7 quam Luna

(o),

quae

agriculturam

_frugesque

tue-tur & _ornat?

_(p)

_{Nonne iub}

_Aßaroth

_1.

Αβο-(q

AJlartesquo

npmine

eandem

gregibus

prae-

ficie-(o) De Cerere quiclem _{habemus Porphyrti}

_teftimonium

apud Eufeb. Huer. ρ. 349· nec aliam quidem ob

ra-tionem una cum Libero clariffimum mundi Lumen

vo-catur, _{eique in} anni regimine jungitur, ap. Uirg. _Georg.

I. _{Aphrodite auteux, quam Ariftophanes}

_{ά<φξό$ιτον}

ap-peliat, five Uenus, mythologice eadem ac Luna5 _quod

Lxvini & Philochori fide ftatuit Macrob. _{ap. Huetium $}

unde & Veneris nomina nofiiluca & _{noftuvigilia V♦ D.}

E* _{p. 348. Dagonem denique cum Luna}

, Kircheri

ver-bis, coufundimus, nec non Hiß♦ Univ. Auclor. _{qui in}

il lo

_Ifidem

_{Algyptiam fibi inveniffe videntur. T* I.} p. 606. not.

(p) Quod ad

Cererem, hac

quidem ex miignibus,

fpi-eea corona & falce, äc conftanti _{veterum traditione}

in-dubium eft. _{Dagon vero} a [31, frumento , denomina-tum _{effe, a Sanchuniathone difeimus, qui vertit} των. Confunditur a _{quibusdam cum Syrorum}

Aterga-tide♦ V. Fourm. L. II. _{p. 334· & Fontenu de Num»} Aquat. in Mem. de 1' Acad. des Bell. Lettr. T. VI.

p.397. ed. Germ, quod tarnen vetant Pluche L. c.p. 191.

& Au8. _{Hiß. Univ.} T. I. p. éoö"* 6"o7· qui fimul

mon-ftrofam _{iiguram, vulgo ei affitfam, folide evertunt.} (q) Utraque forma & IrTWW uiltata 5 unde

Graeci _{Interpp. & άτακτη}

_{&οίτάξ]&ι}

_{efferunt, ab mROT}

vi-8 Φ

^

Φ

ficiebant Phoenices,

Pceni

Palaeftinique

?

nec

aliud

fortaffis iibi voluit Veterum

Paies

(r).

Hifce

qui-dem

_Babyloniorum

Dekfhat,

_tanquam

Lünam,

_a

ruricolis ob

_pluviae

_(s)

_beneficium

_invocatam,

fa-eile

detur. Sed hoc* vocabulum cum

Etvmologis

accuratio-ribus habeatur _{compofitum, haud} parum

in

compoli-^ione tradenda laborant, prefertim

GulTet. in Comm.

L. H. quae hie adferre non vacat.

Vid.

Simonis

Are.

ρ. 66ο,.

praseipue

vero

ejus

Onom.

S.

p.

444*

ubi

plu-ra huc fpedantia

copiofe collegit.

Forte

nec

prsrer-mittendum etymon,

quod

nobis

exhibet

P.

Jurieu

in

Hift* des Dogm. &

des

Cult.

Ρ.

IV.

c.

L

ubi

com¬

pofitum

vult

nomen

Aflartes

ex

ΠΤΗΝ

nrwy

h.

e.

facit lumiua.

Quod

ut

Luna;

,

cui

hoc

vindicat,

ap-prime

convenit,

genuinum

ne

fit,

utcunque

fpeciofum,

alii _judicent.

_Nos

_illam

_ut

Numen

Paßorale

&

Do-minam gregumj

apud

gentes

rei

paftoritiae

deditas,

facile

_agnofeimus

_cum

_Pluche

_L♦

_{c. p.}

161.

quod

rei-pfa Lunam

effe

ex

teftimoniis Luciani

&

Herodiani,

nec non cornuta Aflartes facie jure

colligunt

Auel.

Hb

U. T. cit. p. A

quibus

qua rem

ipfam

non

dis-fentit Philo _BybI.

_qui

_eam

_Aphroditen

facit

_ap.

Fourm.

L. Ρ ρ. ι8·

(r) Paftorum

illa

domina

Ovid.

Fall. L. IV.

ν.

77f·

cu*

pro felici proventu

pabuli

&

incolumitate

pecoris

Sa¬

cra fiebant Palilia Nieup♦ Ant» Rom» p» m.

166.

quam

verö cum Luna identificari Uarro nos

fufpicari.

facit

,

confundendo eam cum Cerere♦

Hiiet♦

p. a/a·

ÉfcisäEft

^

4r

φ

0

cile

_jungeremus,

_nifi

_{Eruditorum deeffetimmo}

obftaret auftoritas

_(t).

_In

_Syrorum

_vero

_praecipue

Afcalonitarum

_Atergati,

_Adirgadi,

_Dirce

_y

_Derceto,

Art_{aga, Lunafn, quae}

_pifcaturae

_praeefi:

_eamquq^mo¬

deratur

_{(u), haud}

_difficulter

_agnofcimus;

_quphadk

B f mo

mus _{, quod'} % _{P)1H aequipollet. Nec longius haec}

ap-pellatio videretur petita, quam Lapidis Manalis, in aquaelicio, apud Romanos V» Schlegel not» ad Ban. L» IV» c. VI» p, _{886". & Bacchi nomen}

Brifeus q» d. Bli-»

feus, faifant couler le miel , uti interpretatur Fourm♦'

ex _{Hefychio L. II. p. ii7. Optima}

vero Lun&

conve-nit, quam naturae effe humidχ , humidi omnis

princi-pium, inque humores dominari _{vulgo creditur} , undc

&

_fyoroera-A,

_{rofcida, & rorißua paffim appellatur»}

Cfr. Simonis L. c. _{p; 43. not, (1) & H. U, T. I,}

p,

24. not»

(t) Communiter nimirum a venereo _{amplexo, un«}

de Craecorum _{Αελφυς derivat Fourmont, & cumRabbi*}

noruui ΓΉΠΤ70 _{HSDconfert, 1. c. deducitur,& Veneria} nomen _{creditur. cfr. Seiden, de Di« Syr»}

äcStanley. 1. o

ρ. IiJG. , , <

(u) Singula haecce unum _idemque Numen faciunt _Fourm. L. II. _{p. 334. & Auft. H· U. T. III. p. if6· quod h*} quidem cum Phoenicum Λ

_fragte,

_{Babyloniorum Venere9}

AEgyptiorum _{Ifide, DeaSyria,} imo Luna confundunt X,

cit. _{p.244. feqv. Tribuifle autem vetereshuicin}

pifcee imperium, & _{nominis etymon AI, "PIN, & figura,} de-Cnens in _pifcem

, mulier formofa fupeme _, & pifcesipfi

Saeri fatis

_fuperque

_{oftendunt V. H,U. cit. qualem}

10 «ψ»

ψ

modum eandem in

_{Syrorum & Jonum Deioy}

_Dione,

Ebraeorum

_Afchera,

_{Latinorum Diana, &}

_$unone

Lucina, tanquam

Silvarum,

ferarumillis

inerranti-um, &

venationis

praefidem

(w) oflfendimus.

Sub

Ρ

_alladis}

_Minerva

_{& Athene}

_s

_{nominibus hello}

,

(x)

non

dem _{poteftatem infalfocreditis numinibus aquaticis}

fu-perftitio vulgi adhuc.veneratur.

(w) Unam eandemque Divam fingulis hifce

nominibus

de·

iignari Pluchio placet, quam Lunam e/Te ipfi »

ne-que fine ratione , efi perfuafifftmum. Dionem certe

βα,Λ?(]ι^Λ vocat Philo _{Byhlius ap. Eufeh.Huet* ρ. α49·} Nec de Diana _{öcjunone quisquam dubitaverit« V,}

_Hü

_et* ρ. αα8· Afcheroth vero cum Aflaroth aLXX. confundi,

obfervat Fourm* L II. _{p. 331. & ob iocaEf. fj:f*}

_Hof*

4: 13· &c. reprehendit. Et facile quidem quis-

induce-retur, ut credat, ipfum Ebraeum textum ejusmodi

de-nominationem variam admittere _{Jud. 35 7*coli* cumC.α:}

13* Saltem ι*ΤΎΡΝ & de Luco & de Idolo adhiberi

non male obfervat _{Reckenherg* in Lex. Quod fi nobis}

detur , non alia certe erit Afchera quam Sylvarum

prae-fes, qualis quidem Diana &Juno Lucina, a Lamhaud dubie denominata. Cfr. _{Pluche p. 160. & Banier L. c. p.} 461* undo & Ntmorum Virgo. Hor. Od. aa· L.

III·

carm.

(x) Tribus tiifce nominibus unum _{inteliigi Numen} 9 notis-fimum _{eftj quod quidem vel ipfa AEgyptiorum}

_Iiis,

vel ad _{ejusfaltem ilmilitudinemeffi&umcum Athenienfes f}

II

non"_{minus quam}

_artibus

_praefuit

_haec

_noftra,

ejus-que

varios

moderabatur cafus.

In

Arumidc (y)

B %

de-nia, & in hujus regionis

moribus,

Legislatorum

fuorum

ΧΑκοζηλία,

inftrußi.

Cfr. Pluch.

p.

184·

Hüet p. a70. H.

υ. Τ. _{V. ρ. s<55. Certe Μinervam cum Luna} confun-di, teftes advocat Hüetius Ariftotelem, Plutarchum,

Ar-nobium & Eufebium. L. c. _{p. 448. Qnod vero belli}

e-jusque eventuum prsefes habita fuerit, & arma , &

ap-; pellatio a viäoria & fpoliis, Νικηφόρος 6cÄetpfiA,

apud

Platonem, Eufebium & Paufaniam. Fourm.L· II., _{p. 76.}

168. dubitare yetant.

(y) Ab Alf &

τέμνω

defcendere vult

Etymol.

Μ. quod

quidemrejicit Fourmont. L.II.p. 170. licet meliorahaud

afferat _{Propior fortafle Pluchü etymologia GSlOin &}

ΓΚίΓΝ _{q. d* mulier Divina,}

futuri prafaga L. c. p«

171» Artcmidem autem Lunam eiTe Plutarch. _SympoL

L. III. _{Qu. 10. totidcm verbis docet :}

quam fub hoc nomine _{tanquam futuri praenunciam fuifle confideratam,}

quemadmodum , fub Vefta nomine,

/S^Aceüterat,

&fub

ThemidiSy olim oracula _{edebat, Hüet. L. c. p. 547. &}

variae _{ipfius phafes, & inde defumta}

temporis

laboris-que menfura & regula , facile in Oriente _{»que ac}

occi-dente _{, Septentrioneque adeo altas egit radices,}

ut non

Turcac modo Lunam _{imperio fuo velut fatali quadam}

Lege propitiam aufpicatam, mirum quantum habere

virium in _portendendis

,

juvandisque

fuccesßbus _conatuum

fuorum femper exiftimaverint, tefte Leunicavio _{ap. Full.}

Mifc Sacr. p. 38. Verum & _{nbique fere terrarumplebs} fe nihil _{aufpicato fufeipere poffe arbitretur, nifi}

poil Lu¬

nam novam v. _Celf.

_{Comp. Eccl.}

_p.

<*{*

φ"

*4*

denique Lunam

futuri pratfagam^inque

Fortuna

(ζ),

eventuum

_{difpenfatricem}

_quis

_nondignoicat

_? Con-cludimus

_{itaque Lunam,}

quse

in veteri

Paganorum

Theologia

utramque

fere paginam facit

(aa),

&

in

171. veluti apod Romanos poft idus cu/uslibet menils interdiåa _{auguria, quoniam Luna decrcfcens L. c. pag»} 351·

*

(z) Fortunam certe ut 6c Parcas cum Luna identificari

Varronis & _{Porphyrii fide afTerunt Huet. L. c. p. 249*} afo., & ytuä. H. U. T. III. p, 243. advocatis in fuam

xem Gyralcfo_, Seldeno _, Vosfio. Quorfum _{pertinent quae}

de _{AEgyptiis refert Macrohius}

y eos Lunam

tan-quam eorporum prcefulem , quaefortuitorum varietaje

ja--Åantur,

fub Τύχης nomine homini nafcenti praeftitem

facere Sat. L. I.c. _19. Adeo _{ut apudaftologos eorum Luna}

forsfuerit

_dyaS-tj

Tνχ,η,tefte Fett!o VaUAntioch, _{ap. Seiden♦} de D. S. _{p« m. 92. Nec inconftantisfimam fortunam} a-ptius Iocaverint, quam quidem in Luna, quae multiform!

fua _{ambage torquet ingenia contemplantium Plin» Η. N.}

L. It» c* _^·

(aa) V.

Celfium

L. c. p. 70. qui ad Luna Numen reitqua*

rum Dearum nomina myftice & fuh _{variisfabularum}

in-volucris _{effc relata exiflimat 9 quod quidem de eadem}

tanquam Dea Syrla & Venere Calefli afförunt & AuéL

H. U. T. IV. _{p. 243. praeeuntibus hifce Apulejo,} Ma-crobioy Kirchero, Hüetio , qui πτϊλνονυ-μια,ν, _quam fibi

aliquando Diana haec depofcere, a Callimacho _diciiur,

^

in humanam

_{vitam atque}

_ilngula,

_quae

_ejus

_vel

fuftentationem, vel commoditatem promovent, fub

diveriis licet nominibus,

_imperii^m

_exercere

credi-ta eft, _a

Judaeis fplendido

_Regina

titulo

fuiffe

infi-gnitam

& cultam

j

id

quod neminem, qui

fuperius

'

notatam eorum

_{χαχσξηλία,ν}

_in

_mentem

_revocaverit,

inficias iturum

_fperamus.

k

§*

VIII.

Satis

_jam

_fuperque

_de

_Subje&o

_?

_quod

_eximiö

Caeleftis

_Regina

_{nomine ornarunt Judaei}

_difleruiffe

haäenus nobis videmur; reftat ut cultum

_ipii

éxhi-bitum

_paucis

_,

_&

_pro

_inftituti

_{ratione attingamus}}

qui quidem,

ex more

Gentilium,

meris

abfoiveba-tur

_{aäionibusexternis,}

_at

_religiofis.

_{Harum & tres}

potiflimum

memorat S.

Scriptor; primam

quidem

vocabulo

_nbph

_{quod explicant}

_{Jnterp. plerique de}

fujfimento

nccenfo·,

alii

non

inconvenienter

de

ado-lendis in foco altaris hoftia

_partibus

_m7

_fecundam,

ET30J _{"pOT5 libamlnum}

_ejju/ioneJ

_tertiam

_TFOT

tZZPyo

_placentarum

_{oblatione. Miffis vero &}

_ßiffl·

mento

_(bb),

_&

_Libationibus

_(cc),

_{de quibus}

ex-B 3

ftant

conatus _{Fourm. L, II. p. 383. foae quidem cortvenienter}

hypotheil.

(bb) id ipfum verbo

"tfDpb

_{defignatum communiter}

_fere

14

4

4

4

flant tot _tamque

_limat*

Eruditorum

_{differtationes,}

in

cum hic non _{occurrat, nec} verhum Hebr. hane _ubivie

admittat _{explicationem, haud facile dixeris, annon hic} prReferendum

fit

Vulgatae ,

facrifictmus

$ quod certe

ac-ceptavit Munfterus & Calovius in DiiL cit. Nec alio

iendunt _{Tremellius, Grotius , Pifcatoj, vertendo ado«} leamus ; quam hujusverbi propriam eile fignificationem

contendit _{Pagninus in Lex. conf. omnino Reland, Ant.} S. III, i, _31. Utramvis _autem heic admiferis _expli¬ cationem _{, illam Sacris gentilium ritibus}

conve-nire conilat V. Ovid. L. 1. Fafl. v, _{339-34^· Cfr* &}

Banicr. L. c. L. HL c. X* _{p. 489, 492· Adde Hüet.}

L. c. _{p. 073.} qui Mitridatis exemplo Jovi

ςς&τίω

_facra

iacientis hanc rem illuftrat. Utrum vero ad imitationem Gentium aliarum anSacri _{fuffimenti,Ex. XXX. 34. Lunae} fuffierint _{Judaei, dubitaveris facile} , niii ex verbis :

^Γ)Γ)2 _{Ύ^ΊΙΟρ Ezech. 16:17. poilerius colligere}

velisj licet ob utriusque convenientiam res fere eodem redeat: dum modo cum _{Spencero ne} flatuas

, & hunc

ritum facrum & _{reliquos, Hebraeis divinitus traditos,}

e gentium

profanarum

lacunis

fuiffe hauilos.

(cc)

ClfÖOJ

in veri Dei cultu, aeque ac falforum Numi·«

flum _{Sacris, nec infrequentia}

, nec unius generis,

v^potrwov^A,

γαλΑκ^οσ-πον^α

,

μελία-πονία,

cåaioSu-CiAi, oivo<T7ffov$A _{profanis Scriptoribus memorata. V,Ba*} nier L. c. _{ρ. 719. fQ,O. & not. 49a. -Turncb. V. O.} T.

I. & fexcentos alios. In Sacris _{Litterisfingula fere} oc-currunt, de quibus confulendi antiquitat. Sacrar.

Scri-ptores. Nec _{hujus eil loci, diverfitatem ritus Libandl} enarrare, pro diverfitate Numinum Superoruin,

Infe-φ

ψ

in co folum tennis noflra

verfabitur

_opera,

utdis-fentientes

auitorum

de trrOO

opiniones,

quam fieri

_{poterit breviffime, recenfeamus.}

_Npnnulli

quidem,

cum

Forßero,

a

R.

«TD

ußit7

adujßt,

vocem hane

deducentes,

_per

tUPW

intelligunt

coUyridas, feu

tortas,

^ igntm

torrefiiBas

(dd)*

Fi-guram earum

alii

rotundam

,

alii

triangulärem

fa*

ciunt. Lxx Senes _retenta,

_quantum

_lieuit,

_voce

Ebraea , vertunt _quae

juxta

Heßchium

&

Suidam, funt _αξτιι

_€λ*ίω

_{αναφυξοίΆ^πζ}

_5h.

_e.

expli-cante

_Scapula

, panes

ftibaäi

9

adinißo

oko7

qua

fub~

aäione 7

fungoß

fitri

& laxi

creduntur♦

Chryfoßo-vertit 7VC7T ÖLVCL

9 quae erant

placentula

lata,

te·

j _atque

rotunda,

_earumqm

_ufits

maxitne

_in

Sa^

crlßciis♦

Ex

mente

Francifc.

_Junti

_{inde hoc}

no-men crant fortita _,

_quia

_jt-cVäp,

fiue

Deorum

efßgie

fucrunt

mßgnlta

,

oferebantur7

πίποι

enim,

Dryopmn lingua,

dicefcantur βί

ίαιμοης, uti

ex Plutarcho teftatur

_{Scapula in Lex*}

Olytnpio-dorus7

per vocem

noftram

_{intelligitTr^araj}

quod

qui^

romm _>

_Marinorum,

_{in quorum honorem Libationes}

fie-bant, V. Saubert- de Sacrif. Vet, c. XXV.

(dd) V. Simonis Arean. Form. p, $6%* qui

pD

a

fl4©

ad-ducit, & genus _{jplacentce eximia explicat 5 aliosque in}

etymo confentientes nominat. _Quibus praeter

Avena-rium in _{Lexico, addere licebit e recentionbßS}

_Joh·

_Chr.

16 - /

Φ

4*

Φ

♦

quidem

generalius

notat

omne

id

quod

coquitur,

fpeciatim

vero genus

quoddam placentae

>

feu

?

uti

obfejvat

Hyfechtus,

ποικίλα,

έ&σ-μ&τα,,

referente

eo-dem

_Scapula.

_Alii

_{vero a}

_R.

_'pD,

_cujus

formam

in

Piel

_optime

_{exprimit, vocabulum}

_noftrum

_arces««

fentes, non

placentas

modo

intelligunt

>

verum

eas

quoque

effigiatas

volunt.

lta

quidem

indefinite

re-fert

_Jarchius

_{ad Jer.}

_c.

_VII.

_his

_placentis

_effigiem

_ma*

gna

cuju

saun

fiellx

, quam

Reginam

Caeli

dixerint

juifje

tmprejjam

:

cui

adilipulatur Grotius

in not*

a>

Cap. cit. nec non

Frfiunius,

qui

obfervat

,

wce?n

JLbraam _βecu

_ti

_arem

_ejje

_hujus

_Propheta,

quafignifi*

centur Liba

_quadam

_{έκτοπα,h}

_{e. certas}

formas

exprejjas

habentia _{, pro}

_ratione

_idolorum

_quibus

_crant

ojfe-renda _,

_ad

_L.

_{cit* Imo}

_Buxtörfius

_quoque

_&

_Stockt·

US,

quibus

XSP2O

funt

placeuta effigiat#,

effigiem

idoti habentes

_exprejjdm,

_qnod

_colebatur,

_&

_cui

_of

ferebantur in Lexic.

ad

h.

v.

Alii

demum

definite

magis

, vel

ab idoL

fO

denominatas

credunt

pla¬

centae hafce

_(ee)

_{vel Lunatas}

_eas

_faciunt.

_Ex

his

_Lyranus

_{ad* cit.}

_Loc.

_{notat7 eas}

_rotundos

fuijje

βanes ,

in

quibus imago

Luna

fuerit

confgicua.,

qua-ies nimirum Grace scAjjW i. e.

placentas

Lunatas

vocabant: cui affentiunt

_{Urfinus, Chrift.}

_{de Caflro}

atq;

Calovius,

qui quidem

obfervat,

Judaos

in fuis

placentis

ejformaffi

&

imprefjijje

Lunae

effigiem

,

quam

& in vexillis

_fuis,

_mertfis

_&

_tibis

_Iure#

_praferunt„

V. Bibi. Illuft. ad _{Jer. c.}

_XLIV.

N

5«

ix.

.

4-

4

4

17

§.;

ix.

In tan ta _{fententiarum varietate haud}

miramur

Marinum Brixianum , tncertum

ejje

_{ex qua radice}

f

&

_quid

_proprie

_ßgmficet

_{hoc vocabulum}

; nec- Seb.

Schmidium

_{credidiffe, peregrinum}

_ejje

,

&

inde

ad-fcitum,

Wide

ijlum

cultum

_{acceperintJudai;}

_in

_not,

■'.ad _{Jer. VII. Attamen}

_juxta

_in

eo fere

_confpirare

omnes, quod EZS'UiD

_{placentarum quoddam}

_genus

fu-erint

_(ff).

_{Et id quidem}

propemodum

extra

dubita-tionem_{ponitnon tantum ipfe}

Sacer Contextus

_(gg)>

verum & ufus

_hujus

_{generisoblationum}

, & anti*

quiffimus

_(hh)?

_&

_{frequentiflimus}

_{in Sacro}

ipfius

G _Dei

(ee) V.

_{Recfonherger.}

_{in Lex. ad h.} v. _quicontentus

adduxis-fe _{Zornium fententiae}

ejus videtur _acquiefcere.

>

(fif) Id quidem & toties cit. au<a. H, _{U. pro explorato}

ha-bent, & _{Reginae Caeli feu Aftarte placentas,}

non fine

religione & ceremoniis confeftas , obtulifie

κα,κοζνιλνς

Judaeos

_exiftimant,

_{V. Loc. mox allegat.}

/ (gg Mentionem facit _inter

alia ΜΤΐΛ ΠΖ^ΐΙΕΠ

mulie-. rum

depfentium _meiffam , ad facjendum _quem

in _ffnem & fiiii

_Ligna

_{colJigebant & Patres}

ignem illis

fubjiciebant $ quod fane _{placentarum confeéhoni absque}

omni dubio convenit. _{Idemque haud}

sgre eviciffe vi¬

detur, alio licet animo &

_inftituto,

_Spencerus,

de

Le-gib. Hebr. Ritual. L.III. Diff.IV. c. _3»

(hh) Non _{quidem placentarum ufum in Sacrisab iis}

i quas

Sara Gen. _{18. 16. confeciffe}

Ig

I

4

Ψ

Dei

(ii),

aeque

ac

profano idolorum

cultu

(kk).

Qvales autem

illae

fuerint,

non

adeo

liquet.

Sen-tentia

_quidem

_Lxx

Interpp.

iuo

non

deititui

vide-tur

■

eum Fourm. L. TL p. 357.

cenfemus;

non

dubitamus

tarnen, _{quin communem}

panis

ufum

antiquitate äquet,

cujus aetas

fane incerta

& dubia.

Apud

Graecos

certe&

Romanos vi&imis anteriorem

fuiiTe

placentarum

oblatio-nem conftans Scriptorum

utriusque

gentis

eft

narratio.

^

V. _{Schuchf. L. c.}

_T.

_I.p.

_78.

cfr.

Saubertus

de

Sacrif.

G.

XXIV.

(ii)

Notiffimum hoc

faeiunt,

&

0"03Π

Dnh

&

mn30

Ύ\ΖΤ\ Lev. st: 4, feq. de quo

pluribus

agunt

An-tiqu. Sacr. Scriptores*

(kk) Apud

Grzecos

certe

omnibus

Sacrificiis

asque

ac

apud

horum «mulos Romanos, adhibebatur

far

toftum. Et

Ceeropis quidem tempore non

nifi

placentae,

ex

ipfius

praeferipto ,

Jovi

oblatze,

teile

Paufan.

in

A

read.

p.

237.

quibus & apud Romanos

Sacrificia

ilaftica

antiquitus

ab-folvebantur Ovid. Faft. L. Lv. 337.

Poft

introdu&a

au¬

tem Sacrificia cruenta nec mos hic

intermiffusj

nam

ii*

abfolutis,

Ου

λύματα

oiYerebantur,

quod etiam

Porphy-rii _{tempore fa&um. Hüet.}

L.

_{c. p. £71.}

Et

Pythagoras

qui c*de &

fanguine

divinam

naturam

coli

non

proba-bat _{ejus Ioco Lihorum}

_commendabat

oblationem

StanU].

L. c. _p.679. Qui placentarum

ufus

itainvaluit,

ut

et-iamnum _{apud Lappones}

noftros

deprehendatur. V.

Högflr.

Defcr. _{Lapp. Nec in Sacris}

_modo,

_verum

etiam

inDi-vinationibus locum habuiffe placentas,

exemplo

Inonis

t -

*

"

1

■

-4*

φ 19

tur fundamcnto

_{(11), nihil}

_tarnen

_{afleveratedicere}

audemus. _{Quod ad}

_figuram

_attinet,

_orbicularem

praferimus

(mm) triangulari,

fi modo hsec

disqui-iitio momenti

_{quid habeat.}

_Nec

_{valde dubitamus,}

quin

effigie

Luna?

(nn)

v

fuerifit

confpicua?.

De

C α <

tern-(11) Cum non modo ipfi vero Deo ,

fuxta ejus

prarfcri-ptum,

offerrent

judaei

[CvE3

ΠΤτΌ. ΠΓ&Ε

Γι")

?Πpl

acen-tas infermertt/itas _{oleo perfufas, Lev. 2: 4. verum} &

ψαι?*

illa , ieu

Liba, Jovioblata, fuerint

αλευοοΑ

ελαίω

åeåevpJvov. farina oleo confperfa , tefte Scholiafle

Äri-iloph. ap. Hüet. L. c. qualem quidem confperiionem 6c admixtionem melli etiam _{ufitatam, ex melethytis^}

Tro-phonio oblatis, conftat. V. Ban. L. c. p.

Cf.

Saabertus de Sacrif. Vet. C. 24. p. ff4·

(mm) Hoc quidem, praeeunfe Athenäo

,facimus,

quem ita

diflerentem Lib. XI. inducit Calovius : _Veieres, & _qui

primi mortalibus de humano viflu

conftituerunt. pérfuafi

mundum _{effe fpharicum, fumtis ex Solis}

_Luna

_figura

evidentibus _{Jpeciebus, cequum}

_judicabant

_eorum

_figura

as-fimilare ea, quce ad humanum viflum pertinent.

Pro-pterea menfas orbiculares, Ö3 tripodes Diis confecratas, phtoidasque orbiculares confecerunt, quas

Lunas

feuLu-nätas _{placentas vocaruvt♦}

_Diff.

_de

_Selenolatr.

_C.

_IL

§' *3·

(lin) Ut

taceamus,

ipfum vocabulum

quod,

con-fentientibus _{Pagnino, Mercero,}

_{Buxtorfio, Coccejo,}

ce-terisj Radicales verbi _{ro clare fatis prodit.}

peculia-rem _{aliquam formationem fufpicandi}

_anfam

_dåre,

ki\ ii' Ih I ^ I ' ι il

II

i/I ao

4"

4*

4*

tempore autem

&

rita

, quo

offerri faeuermt

hx

placentae:

num

fmgulis

pleniluniis,

vel

noviluni-is

_(oo)j

_{num a}

_fe

_minis

_iolis,

_an

_viris

_fimul

_id

fa-äum, aiiis

_quidem

_dijadicandum

_relinquimus,

§*

X'

Sacris Litteris memorata _{placentarum genera ; in rem}

nollram_{praecipue faciunt Gentiiiam placenta}

effigiatce.AQ--gyptii nimirum in placentis,quas meniibus

Paiini

&

Phaophi

condebant, afinum vinduna , Symholurn feil,obtritae

Ty-phonis potentiae , effingebant,

teile

Plut. de

Ifid. &

Oiir. Et _{βχς, genus iilud placentae ,}

_{quod Jovi,}

A-pollini, Dians, Hecatae, Lunae, Sacrum, bovis

corni-bus _{infigne fuit· Ban. L. c. p.}

_{quorfumpertinent}

6i _{fupra alleg. Athenaei verba.}

_{Accedit, quod}

_npc

Judaeis inufitatum fuerit in aliis etiam rebus Lunce

ef-figiem praeferrej uti vel ex Lunulis

conftat

quas ornamenti Loco femellae eorum geftabant.

Ef. 3:18.

uti olim Madianita. V.Hüet. _{ρ. 337· & hodie etiam} Turca _{p. 2149.}

(00) Hoc quidcm facile admitteret, qui ad

religiofamneo-meniarum obfervationem _{apud Géntiles sque ac}

Ju-daeos, mentem adverterit. Hi quidem novilunia , ex

ipfo Divino praefcripto, imprimis menfis Tifri,

of)fer-vabant; Sacrificiis etiam & tubac fono profequebantur.

Num. XXIX. i. feq, Cf. C. X. _10. Uli _{vero novam}

Lu-nam facrificiis ac Libationibus excipiebant. Hüet. _p.

a^7. _{quemadmodum & Turcae adhucdum} , religiofa

quadam vociferatione id. p. 249. Licet nec plenilunia

negle&a 5 quod exemplo Dianae Epheiinae conftat, cui,

■jfye

4"

4^

ar

§*

Χ.

Reilat fane ut ccronkfe loco breviter

disquira-mus, num cultus

Reginae

Caeli exhibitus

immedia-tus,

_{utidicunt, fuerit,}

an

mediante

quodam

Sym-bolo ac fimulacro ad eam direéius. Et iliud

_quidem

nobis fatis videtur veroftmile , cum Luna , omnium

oculis

_confpicua,

_fimulque

pra2fentiffima,Syiriboli-cum non _videatur admiOffe cultum

_(pp)

_{Id faltem}

conjicere,

(i

non

probare

beeret

_ex

ipfo S.

Con-textu, dum effrenae

_irnpietatis

mulieres,

fe

hW3,

ΠΞϊ^ΓΡ ,

inf

lätets

Jerofolymorum,

adeoque fub

dioy

cultui huic

_{invigilaffe fatentur,}

_in

_{comm. 17.}

_Quod

il

_cuipiam

_haec

_minus

_probentur

_,

_id

_vero

_mini¬

mum ex earum verbis: Statt

_ßcimus

_{nos &}

_majores

noflri, colliget,

non

fuiffe

Lunae

cultum aeque re-centem

_{apud .Judaeos,}

_ac

_Regina

_O/f

_{appellationem.}

Certe,

collatis inter fe

diligenter

S. Litterarum

lo¬

ds, haud obfcure conftabit, Lunas cultum, in

/E-gypto örtum , non

modo fub itinere

in deferto, ve¬

rum,

poft

_{occupatam terram}

_{promiffionis,}

_fub

Iu-dicibus _quoque

_&

_RegibiJs

_identidem

_fe

_prodidiffe*

C ₃

Da-μετα

SaSmv

, ofiferebatur.. Forte tarnen vel iteratae y vel

ad nullum certum _{tempus reRri«ftae hae oblationes.}

(pp) Ita feil. Autt. H. U. T. II. p. 70. fgntiunt,

quoni-niam & Solis cultus _{immediatus, & neutrum borum}

Luminarium, fatentibus gentilium haud paucis,

··■*" 'ν ·""""■

ψ

Donece

captivitate

Babylonica

reduces

huic,

aeque

ac

profano

omni,

nuncium

mitterent;

fero

tandem

edo&i,

Lunam

ri^n

rrhwOohfolum fa&am

eile,

hujusque

anguftis

terminis

dominium

ipfius

circum-fcribi.,

_?

ffec fuut C. _{L. qnae}

_de

_OWfl

moHJinprae-fentia differere nobis

licuit,

quibus

plura

&

limatio

ra addi haud dubie

potuiffentk

nifl

ingenii

&

facul·

tatum curta

prohibuifiet fupellex.

Hifce

tamen

benigne

utere,

& conatus

noftros

in

meliorem _{interpretare partem.}

v t\j #\» f\)iA f\jts* c/w e/f itye

"Ψ

*4*

4*

jfr νψ.

^

^

<4*

4*

«4*

-ψ*

ψ