Disputationum theologicarum de sensu locorum scripturæ secunda de sensu implicito ratione verborum, & in eo de aposiopesi seu reticentia, in primis de Hosianna. Pars II. De Hōsanna en hypsistois. In academia Upsaliensi, cum consensu ven. facultatis theol

/

: " ; -

19

I. Ν. _J. DISPUTATIONIIM THE0LQG1CARUM DE

SENSU LOCORUM

SCRlPTURjK

SECUNDA

Deienfu _{implicito ratione verborum,} & in eo de

APOSIOPESI

_{feuRETICENTlA,}

in _{primis de} HOSIANNA. Pars II« De simwvu cv υψ,ςνις. In Academia _Upfaltenfi,

-Cum _{confenfu Ven. TacultatisVheologicx,}

publice propofita,

Vkjesidε

MARTINO

BRUNNERO

S, Th. D & Prof. Ord. Respondentε JOHANNE SALENIO Weitmanno. Ad_{diem^yjuniiAnno M.DC. LXX11X.} in Aud'ttorio _Gußaviano HOL Mli®

Excudit

_{Joh, Georg. Ebcrds,}

Reverendijjimo

dwptißintofy

VIRO

\

ac Domino,

Dn.

JOHANNI

BRODINO,

S. Theol. Do&. Celeberrimo

InclutaeDiceceieos AroC _{Epiicopo digniffimo,}

Ut &

Gymnafii, quod ibidem viget,Ephoro vigilantiflimo.

Nec non_»

VlRO Pl. Reverendo & _{Prßclarißimo}

Dn. M. PETRO GANGIO,

Eccleliae_{DEi quac in Tunamonranornm colle&a} eil Pailori & _{adjacentis diftridlus}

Praepoiito laudatiflimo,

Speäatißimo & egregix dignationis V1RO,

Dn. ZACHARIAS

_UW£00£>3V

ClariiHmae urbis Fahluneniis civi

primario,SocietatisLignariae

ibidem Diredlori dexter.

rimo.

Alacenati,_{promotoribw 4c patromt}

mets _{longedeßderatißimu, pio}

& _{filialicultu nunqiumnon}

Mbitu innocenti achonefl_t

magnorum

virorum

patro-cinia_{quarere eorumcj^grx*}

tiam vel_{aucupari novam»}

velauBum_{irepriorem·,}ne¬

mo vittovertet»

_niß

_qui

_{aliorum fafta}

ridet

omnia.Sum_qutppeaut

_fupra

_homines

autin-fra

pecudes

conßitutum

oportet, q

ni

humano

Ή

_favöre

_nullo

indiget.

Nec

aliter

_naturams

I

confervari voluit ü

aqvo

dependet*

quamut !

ßbi

invicem

ξβ

re

ξβ

confdto

adjint homines.

1

Jdeout _qni

_hac

_neghgit,

_non

modo

_rerumj

fuarumnon

fatagat>Jed tpfi

quoqs natura

vim

apertam

faciat.

Praterea

tartta

e(l faculi

noßriinpejora

quotidie

ruentu

improbitasy

ut

nifi

favore

aliorum

Juffulttt? fueris,

in

propo-ßto

tuofeliciterprogredi

nequicquam coneris.

Jfiuamfatorum

acerbitatem

,

fi

quu

alius

>

Μη_{fa cum}

fuü

crebvo

n'tmis

experiri

c

ogun-tur. Numinis tarnen

_faventi

_cura

_itsdem

tarn

_benigne

_{eß provijum}

_{, ut}

_nullo

_tempore

deßntj

qui

ξβ litter

as

in

magno pre

tio

behl-i tfearum cultoribusbene

effe

_cupiunt.

Jßnod nißfieret,

cito

langvefceret

in

multis

eleganttorts

litteratur

λ

fludi

um ξ$

ßc

pr&ci-piti

quaß

gradu

iretur in

barbariem.

Sed

dehü

_agendi

_plura

_locus

_non

_efl.

_Tophis

qut

'JMufarum caflra fequimur

>

ι>ix

aha

ernergendi

fpes erit,

quam qua

poß DEurtu

irnmoYtalem in_favore

_fummorum

_virorur»

ponituy.

Hü

diligentia*

penßtatü,

nemo

iure

mirabitur> quod

Reverendißimam

Dignita-lern. Tuamrudi hac

Epiflola

audeam

_com·

peäare, Jßuod ecfidentttt*

ago, quo

conflat

certtu*_{favorem Tuumacbenevoléntiamerga}

quofvis

bonorum

litterarum

fludiofos

pater-num

_eße

_ξ*>

_{prorfu* ßngularem.}

Seilte

_et

foüicitum Tuum de

alits

bene

merendi

flud't-um_{grato ore}

_{circumferunty}

_qui

Tibi

inno-tuerunt

_plurimi

>

ξβ

depr&dicavit

diu fameL»

celebrior, Praterea nee_parum

mihi

addit

fiduci&y -debiti

mei

\ußa

penßtatto}

quod

id

omne,

_quod

_{et mea tenuitate}

poteß

proßcijc 'h

ad neminem _{meliori jure> quam}

_Te

_putertL*

teferri> cui njita

ßudiorumcp

noflrorum

ab

hocdieratio

_potißirnum

_erit

_reddenda.

_de·

eipe

itaqgReverendifsime Domine

Patery

pro

more 1uo>ideßy vultu

placido

aiq;

benigne

eXercitium hoc_Theologicum

_argumenti

_jatis

intricati _d

_d'tfßcilü

_>

_quod

_in

_me,

_utinamus

noninftliciter]

paffus [um

derivari,

d Fe*

nerandoTuonomini

_in[cribo.

_Accipe,

in-quamy

hoc inpii

d

vener

abundi animi

cer-tißimum documentum

> cum

in

prafens

aliud,

certtwsexhibere_{nequeam)necnon}

ßudia

_mea

meq^

ipfum

magno

Duo favori

ac

patrociniö

commendatum habe, Pobis-> Datroni

Optimiy incjuorumAre

totus[um» hoc

obfe-qvii

dgratißima'voluntatü

declarand& defi

derium

_dijplicere

_autumo.

_Bquidem

_cum

he-neficia, quainmt extare

volutßisplurima>

proeorum

magnitudine metior->

nihil

in

fupel-*

^ letlilemeareperio>

quod

_pro

iüdem

dignere-ponam.

Sed

[ogget

it

oportuneantmus

vi-ros_magnos

_{d <*d}

promovenda

commoda

alt-orumnatos

_{yveljolapietate}

_clientum

_>

βvires

alianon

_{[uppetant»[ponte}

effe

_contentos.

hfa-bentenim

_{ejuumodi animi}

_{id quaficum}

Divi-na mente commune» _utqvam

plurimts

pro-defje velit,

nec

redhoßimenti

loco aliud,

quam animum gratum

cupiant

i

Ecce

Po-biiy

_benigmßßmi

_Patroni,

_confecro

gratißt-mum, "De catero, idaFobis vehementer

contendo» ad

_favorem

_{» quo me}

_ultra

_fpem

omnem

_amplexi

_eßü

_{> cum}

_{alio modo}

_augeri

neqveat>

addere

dignemin't diuturmtatenu,

J

JQifod

fupercß,

ßquidem prolixiori

ejfe

non

hbet) voto _pro

_uniws

_cujut^

falute

includoy

idfyfapiut

calidiffima

mente

nuncupa.bo.Ser*

vetTe

Reverendiß\ Domine Pater, Fosep

pl.

honorandi

_fßitritii,

_ad

_annos

_{valde [eros in}

Ecclefi#

[ha

t

Patrik

ξ$

re

i

litteraria

totim

tnagnum

emolumentum,

Feßrorum^

com*

möda_ρ

_lur

_i

_ma,

_is

_quieß

_in

_Altißimü

_|

Rcverendiillmac Tuac

Veftris^

Dignitatibus

Upfaliac die Vll.Junii

An.Chr, Μ dg Lxxvijtl»

Devotißbne

addiätu

cliens

Joh,

Salenius.

Eximie Όη.

_Reßwndens

Am'tce

_ßngularis»

Abet

_qui

_te

_tuaq*

nolTe

_volet,

_ingenii

tui

_vitsq;

_modumj

ex

_prüfend

_hoc,

_quod

_edis

fpecimine.

_Necp

_enim

_facra

hxcce

_{fpe lucri colis,}

_vel

caufa

minus

honefta

_alia,

led

ut cum

fan&is

_omnibus

gloriam

tantum

confequa-ris in excelfis.

_Gratulor

ex

animo

tibi

_{gaudeoq;,quod}

animi tui

_{re&itudinenij,}

quam

in

te

_diligit

_bonus

quisq;,

fandåoribus

inftitu-tisindies

_augeas

_firmcsquc.

Neq>

fpe dubia

fore

augu-ror te

in

_patrix

_ecclefneq;

ufus

natum

illi

futurum

commodum.

_Perge

_porro

ut

_cxpifti,ac

_{conftanteriiij}

malorum

illecebristuerefa-mam,quam

es

confecutus,

probitatis

_pietatisq,.

Exfpe-dabis

_aliquando

honeftifli-miiludiimultiplicesfrudus,

quos

tibi etiam

ex

animo

precor.

V

ale.

Upfalia» 3 Junü

167«·

Scripfi

occupAtißbniu

Matthias

Steuchius,

Log.Sc

Mec.Pro/,

Ord.

THESIS ί.

Uit hadenus de re- Hofianna

fM® ticencia vocis_beßan-

ir\altiifi-^ggj|

na

feorfim poiitae

Sc

mis*

p)J3P

confideratae,

expli-catae vero criam _per

/(ßSß

formulamillam

pie-niorem,_{bofiannaßlio David, explicatam}

&:ipfim. Proximum eftut

expenda-U _{tur,qualis ficejus reticenria}

jundae vo-eibus _{fequentibus cv}

_πίς

_{ν-ψίς-οις,}

_in altißimis, locis icilicet vel coelis; utex

ufu_{feripturaereeepta fern interpretario.} Vide _{quantum ad nocionem comrau·}

nem_{Syr. XUII. 10. Sc alia adduda a}

Gerhardoin harm.adh.1. Voceshafee

aliquihic ScapudLucamc.II.14 in no-tione_{Adverbiicapiunt, Scexponuntper}

altißime, excellenter■, glorioje: ucfenius AninaU fit, ferva gloriofe velmagna cumgloria, tißimis

SeducLuc. II. antichefis terraeofienditJ _idéquod

1

voces _{inaltißimufimpliciter capiendas altißimei}

efie, utredeobfervavit&avaneiiusim.

An hofi·

anna hic

notct ra-mos.

i?S

vocealtusiha. Sc hoclocoLucΧΙΧ.$·ide

infertantecedensvoxcaluin, non

qui-dem_{perantithefinillam, quiahoc}

_loco

nullaterrae mentio: ied _{potius per}

fy-nonymiam. Quamquam de caetero nonparum cognatae fint hae

Sc DEi celebrationes. Pnrterea Eine neceifitateaiénfufimplici _Sc

ufitatiore

recedendumnonefh Haecvero

voca-bulaz/z_altißimisnonitidemexPfCXVUh fedaliunde_{fumebant,qui eis}

interaccla-mandum utebantur. Scilicet non» unamfuilfe omnibus per

omniaaccla-mandi, Scde repraefenti loquendi

lor-mulam,collatio _{Evangeliftarum}

often-dit. Et extant exempla

quantumad

hocfimilia, Matth.XXVII.zyMarc.XV

i$, Luc. XXIII.ii. Joh.XIX._6.

iten-y

Matth. XIII. ff. Marc.VI ySee, Itaq> feorfim de _{hujus formulae}

apofiopefi

videndum,unde, Sc quomodo

illa

fup-plenda fit.

Equidem

reticentiae

valde

multae,_{primafere fronte}

_quid

_reticeanc

ipiae oftendunt. Sunt tarnen

eciam-.

quaeiécus ie habent,

praeiereim

in

feri-pturis iäeris.

II. _{Igiturcum quaeritur}

quafiiam-»

voccsunam autplures

exiftimare

IPP

a mus

perreticentiamilippreiTas ciTeim»

hac iormuL·_{bofiu)inainaltißimis,djverfi}

divcriä_{refpcndent. Alii hic per}

bofi-anna ramorum _{frondiumtp fafciculos}

intelligenres, itidem hic interierunr* fuum lllud veI πκΤλοιβμ, feri-musaurvibramus. htfententiamtoram

deMeiiiaexponunr,

ime mencione DEI Patris. _{Quafi hujus turbae alii aliis,} veluniverfi _{ipeftantibus dicerent, hos}

fafiiculos geßatnus vel vibramusilli, auc inhonorem _{ejuscjuieib in altiffimis} coe-lis. Veleum,_{cujushonori hoctotum} dabatur, Meiliam_{compellando./;^}

ra-mosvibramustibi_{qui esin altißimis}

cce-lis. Nirnirum Domino de ccelor.Cor.

XV.47. idch fecundum _{interpretatio¬}

nen!_{fcripturarum,ceelcßi. Ut}

patetex

verfieqq.48.49. &aliunde. Quod&c

idem2.Cor.V.2. inhifceduabus

voci-bus de cadolocum habere_poteft,conf. Ebr._{XII, 2f.<5c Ph CXLVIII.1.quo} allu-dere videtur _{Apoftol0>idcp ut ifta}

phra-fiiimul _{divinitatem CHRiSTi innuar".}

Sed de hac ientencia hane

acclamatio-ncm fic_{explicantium exiis,}

cjuaeiupra

< membr. _I.th.XlI.XIII.allata

funt,

judi-ciumfieripoteih

Ex quibusid hic

ZOO

preffiusrepetimus, quoda

fignificatio-nevocum_fimplici&

communiorefine

manifeitaneceiiitate recedendumnon-.

fit. Praeterea _{pofito , quod}

_vcritati

congruenter ponipotelt,hanc

turbam_»

vocesin _{altujimis non omnino}

intelle-xiileita,utiJlae_jamexi.Cor.

XV.expli-cataefunt : fed pereile_in altißimis

nihil

aliud_{conceperintanimo, quam}

_{eile iiu}

altiffimoccelo, in illa maximagloria»

exhoc_{turbaeejus captu ratio}

alianafci-tur, Nam illo in _primis

temporeho-minesMeiliam _expectantes

_impenfius

affecitejus in terris

vifibilis

praeientia,

quamab oculis remotiffima

majéitas

in

coelis. Undefiadceremoniamiitam-.

geltandi ramos reipexiilent,

potiusdi-«Tturi _{fuiffent, ié jam interris}

_&

_ante

oculos_{praefenti/ Meifise, hunc}

_honorem

habere, potius dixiiTent ωσεwvct

Spe-τ6ύ

_{ίξ%0ί8μω}

,

hofanr.a live

ho-icefafeiculos ferimus illi _{qui jam venit}

&veniendoadelt: _{quod in}

acclamati-oneillaaltera, _benediäus qui venit,

&c·

fa&um videmus· Hane rationem mi¬

nus_{quidem urgemus,neq* tarnen}

pror-. . Iiis praetereundarn duximus.

mulahsc Hh

Alii hic

intelligendum

cenfent

20 r

vcrbum&χχί$-ω audiatur, aut _hujus

quodh0fi-fignificationis alia,uthicferefit fenfus, annahoc

ho_{funnaaudiatur inc«Iis. Etextantpaf audiatur} fim iimiles formulae in _{fcriptura facra, in c«lts.}

in_{argumentis plusvelminusfimilibus.}

Salomo in dedicatione _{templi i.Reg.}

VIII.z.Par.VI. verbisfuis de rebus

pe-tendis, _{quas mulcasScvarias reccnfet,}

iubjicit:Etexaudics in loco rbabitationis

tuaincielo. Et brevius

_atqfnanc,.

_de qua

nuncagimusfpropius,

exaudiesin_»

coelo. Conf. loca_{aliquidfimiie}

haben-tia Pfal.XCVI.ii. i Par. XVII. ji. _Jef

XLIV.zj. XL V. 8 XLIX.IJ.&C. inqui-busScterrae mentiofimilis illi in

hy-mno_{AngelorumLuc II.}

Adhibitaea-demquoq*

in argumentocontrario Sc

trifti,utDeut.XXXILi._{Jef1.2, ubiigitur}

hancformulamhofiannain _altißimü

ali-quisexplicatumit,interfertavoceaudia- Senfus

hu-tur, _{ipe&ari poteitvox hoiiannavelin}

_{jus f°rmu"}

fenfu illo_{fimpliciore, quo immediate}

_lae

notatidem atq,vocesLatinaej/^/^

qua-fumus: velinfenfutechnico Sc

artifici-ali, _{quo acclamantes putantur delpfa} hac fua ,perhoßanna, acclamatione lo

cuti. _{Prioremodo, hic ed: totius hu¬}

jus formulae fenfus, addito fcilicet

ver-102.

te verbo audiatur. Salva _{quxfumtts, O ^ ,}

Ό Εtis,Meifiam, Sc audiatur bxcnofi/a ,

tietitio in _{altißimis, Pofteriore autem}

hic, hoc _{hofianna audiatur in altißimis:}

livevoxhaec_{hofiannayquamtoties}jam,

tantoqj cumgaudio Melfiae accinimus,

audiatur inc etIis. Eobxcvoxnoßra per-tingat.

Prior, _{jy. Secundum ienfum iftum}

fim-plicemvoxhofianna reciditinftatum_»

illum_{ieparatum, quoipediaturutvox} ieorfiin_{pofira, Sc cum fua}

_apofiopefi

_|

fententiamabfolvens, _abfq;

connexio-necumvoeibusCcquQtiübus^inaltißiinii.

Quo _{padtohunc, ut}iupra oftenfum_,, ienfumdat: _{(alva,qux(umus,Meßiam vel}

ßliumDavid. In eo habitu eamextare

Marc. _{XI.9, JobXII.15. itidemante}

in-dicatum. Secundum hunc fenfuni-*

voxhaec hofiannacommatefinon

pun-dhilo _{ieparanda cfiet a voeibus}

proxi-me eam_{excipientibus. Id verocontra}

fidem eftcodicum,ialtemeorum> _quos

nonadeo_paueoshicconfulere

lieuitno-bis. Nec ulla eilneeeifitas,_quaeinter- ,

pundiionem novam hic admittere

ju-Pofterior, beat. Quod fivero vocemhofiannaSc

formulam_hanccapere

_velis

_in

_notione

_|

zo$

iila_{technica,eofénfii} acfi cficeres, Au¬

diatur boc_{noflrum hoßanna in altißim'uca·}

In, _{expücacio quidem haecineptanon-.}

eit: _{quinpotiuscongrua ingenio} accla-mationum: verum-barnen hic minus

locum habet. Nam idem &hic valet,

quod fupra informulis illis

prioribus

obfervandum duximus. Id fcilicer*

quod ubi fenius haberi poteft fimplex &communis, _{idqj fine}

_incommodo,

decurrendum nonfit ad alium recondi-tum maeis Sc minus ufitatum. Ma· nendum _{igitur Sc hic eft in feniuillo}

fimplici. Quod ubifit,

fimulperdi-redam &immediatam DEi _compella.

tionem_{apparebitinhacacclamtiohe}

al-tius_{quoddam &ferventius pietatisopus}

ciTe, quamfi percircuitum Scmentio#

nem _{precationis iuae precati hi} homi-neseflent,utea_acceptaefiét. Quod

ta-menalias& loco fiio redefieri multi.

tudo _{exemplorum Sc quotidiana} invo-cationis_{praxisoftendunt.}

V. Alii id _{penfitantes, quod vox Salva qui} hofiannaDEum_{patremnon tantum di- es altis}

rede,fedetiam cumaiFedu _compellet,

^imis'

eum in _{hujusquoq;formula; reticentia}

intelligendum eiTe docent. Nec

*θ4

um _{quinilli rem propius}

tangant. Se·

cundum hushic exit_hujus acclamatio-nisienfusi _falva,ODEus,_quiesin

altißi-mit: veltantum hancnon_plenam

peri-phrafin DEi, per necciTariaadienfum_. pronomina & verbum iubitanrivurn-,

fupplendo, falva tu _quiesin_altißimtf.

Ubi_{perinde atqjin hoiianna feoriim_»}

pofitout iübverbo hoiia latet iälvans

Pater, ita & falvandus _{intelligiturfilius} Meffias,cuiialusilla_{iéuprofperitas An¬}

gularisdeilinarafuit. Et ex iupra

ad-ducflolocoz.Macc._X.7, interpretcseru-dititradunt_{Judaeos amaife hujusmodi} feftis voubus DEum _{compellare, qui}

Jalutemoperaturomnem in tnedio terrXt Pial.LXXIV« iz _{Praetereavoces,in}

altis-fimts ad DEum hic_{reipicere, indenon-.}

inepte coiligitur, quod divinae litrerae

adeo_{frequenterg»rationequadam}

erni-nenti_{deDEopratdicent,}

atqj inter

epi-theta &

_{deicriptiones}

_{majeftatis ejus}

ponant eße in ra?/«quod idem eftatqj irt_{ahißimu, inexcelßseile. Lege}

2.Par.

XX6.Pfil.II. 4·XI.f. CHI. 19. CXIH.f. CXV._j.CXXIII.I. _{JefXXXIJI.f.LVIl.i/.}

LX1V_{if. tXVLi.Thr.IlI.41. Dan. II.28.}

JVlatth,VI._{9. (qui locuscum}

_parallele»

20f

' _'

Luc.XI. 2. in _{primis oftendit}

quantii-7 lu hicad_{fupplendam apofiopeimdeftt,}

, duae _nempe voculac ό _ων) Luc II._14.

Eph.VI.9.Colfc.IV. i. &loca alia.Conf.

Job.XXII.12. i._{Reg.VIII.27. 2 Par.II.fi.} VI_{18.1Reg.XXII.19.}

2.Par.XI1X18.

_JeC

VI1,2, &c. Haeciatiscommode

fuppe-ditant formam illam orationis_ρ1enat,

? _{quamjam modoattulimus,}

falvajeho-VA_qui

esinaltißimü. Qu3t reduita ad

formamorationis_{Logicae,T« Jehovaqui}

esinca;Iis_{altißim'is, adoraris ut falves, vcl}

laudaris _{quodfalvesMeßiam:}

moxoften¬

ditvocesin_{altißiMis'pzrtinere ad} fubje-<ftum

propvfitionis, utid

integrecon-ftet ex verbis_{Jehova qui esin altißim'u.} Unde fimul _{p£*cipitureas rantomajore}

nexu cohaercre cum voce _Jehova,ut-'

fubje&i partem unam cum altera, Sc

quodinde infertur, tanto _magisinhac

apofiopeil inteliigendas eile.

VI, Hachuusformulae, _&quaein

obje&io.

caeft rcticentiat_{expofitione,&}

nos con- nes»

tentiefte _{poffumus. Obje&io tarnen}

i contra eamnonuna_{in pro mtueft} Pri-mum _{quod alienumiit ab}

ingenio

apo-fiopefeos remintoto_negotio

praecipu-amreticeri. Ea vero hi^eft _{DEus: fi}

loé

quidem dicas in iupplementum hujuJ reticentiae advocari debere vocesDEus

"aut_{Jebovab quies♦ Atquivoculaequies,}

funtipiaanimaiftius connexionis, inJ quam mensinhocieniu proecipue

fer-tur. _{Ideoq, easne quidem in}

apofio-pefiomitterepoteft,autillis a fermonis

nexurevuliis hiatum taiem relinqvere, ur_{per cum ulla inter voces manentes}

expreiTasqiconnexioapparerencquear*. Argumento eile exordium orationis

Dominicacjin _{quo voces o ων qui}es

di-ierteexprimuntur. Praerereafunt

hae

voculaeincereas,_quaein oratione

parti¬

busautvocibus_magisprincipalibus

ad.

haercnt, nec ab illis revelli poffiint,

quinhacquoaddandi fenfus officium

ita

quafilacerentur, ut nihil

fignificareaut

innuerepoilinc; quod tarnen etiamin-.

apohopeii neceffiarium eft. Harum-o inquiec aliquis, vocum habicus

magis

ducetad_{intelligendum quidvis}

_aliud,ad

fummum ad connexionem

immedia-tamcum _{pronomine Tu.}

Quomodo

hic fuerit ienfius: Serva tu in altifimis-Illaveroratione oratioa fimplici Sc

ni¬

hil_{figurataminimum aberit, quantum}

quidemadhancpartem,

Etliid

quod

dici-Z07

hic_dicitur,dicere voluiilénc

acclaman-tes, uti_{φ addita TuiiTetifta pronominis}

particula. Quin quodbrevius &

faci-lius, & _{magisobviumeft,potius}

dixis-fent; umvyct

υφ.ςτ,

_{ferva altißhne.}

Necfacile_{exempl«occurret,huicquod} hic tradituriitnile: imo multa _potius infenlum_{Ionge diveriiimabeunt. Si} quis enim homicidam comprehendi

volens _{inclam^tjudicem,quemin curia}

omnitotaqsdie veriärifolitum, tuncibi

anteoculoshabet _dicatqj;

comprebende incuria,nemohunc horuin vcrborum

fenfum _{concipiet, comprehendeautJ}

comprehendi jubc tujudexqui jamutJ

plerumqs

aliases injuria: Ted huncpo¬

tius: _{comprehende homicidam nunc}

in curiaftantem_{apudtevellatitantem.}

VII. Sed nec omnino deeft _quod

RefponG-ad haec _{refpondeatur. Primum,nonu oues*}

eiTeab hac fermonis _{figura alienum_,,} quodvocesinlententiaaliquapraecipuac

reticeantur, _{docerepoteftvelunica illa}

eademq» notiilima apofiopefis

Virgili-ana, _{QuosegoÅEneid.I. fcilicetmens ad}

EtiSprae-talem_{loquendi habitum diipofita,}

non clPuaey°*

femperfequitur

res, feeundumaeftima-

_centur"

tionem

_dignitatis,

_{fedvocesfeeundum}

208

fcriem conftru&ionis. In _{qua ut}

_quaccjf

voces_{primaefunt, itaetiamfaepe}

profe-runtur,fuppreffis deinde caeteris. Facit

ctiamaeftusanimi,ut mens quafi_iecum

ipia confli&ans orationem

fiftatubiad

eas vocesveritum_{eft quaein}

conne&en-da iententia_{praecipuaeiunt. Quasmo¬}

tuanimi_{per vehemenpam}

ieipfumim-plicante,iola cogitatione praetervedla,

mox_reccpto quafi_ipiritu,

erumpitin_.

voces omiifis _proximasj etfi _in

illis

animaconftru&ionis, autpracipuutrL-»

fententiae _{pondus non confiilat. Per*}

turbatio enim animiconfule _feipfam-j

non ordinate momenta rerum autver¬

borum _{fequitur. Utverum non}

_fit"*

apofiopefesomnesclaraseiTe, aut

quid

fibi velint_{aequeinnuerej necaliam}

_aiia

magisvelminus afimplici δζ

ordinaria

loquendi racione difcedere. Et

ficri

iipeiolet,utpoftquammotus

animi

vo¬

ces iententiae_praecipuas

iuppreifit,

po-ftea res aliae oculisauribusveobjc&ae,

autalioqui_{in mentemvenicntes , vo¬} cesaliasminus_{praecipuas provocent}

eli-ciantq». Quodan hac ctiam vice

fa¬

ctumfit_{pauluminframeliorerit}

vidcn-dilocus. Quod ad _exordymi

Do-ZOp

nis Dominicas attinetj primnm

per-pendendum ampliusrelinquitur,annon

id afummo ßpientiifimoq; _autoreiic

adornatumfit, ut nontantumafFedlu

bonocornmotisanimisnoninidoneum

fit _{(necji enimper merasreticentias}

de-currere, Sc ordinariam iermonis

for-mam_{perpetuodeferere} illorum _oratio

poteil) Tedetiamnihilcontineat, quod

nonconveniat _{menti quae magis}

com-pofita, Sc conatu magisquietoad oran-dum accedic. Deinde nuila rationc

confequens eil:, quiahaevocesquiesim.

ifto exordio _per

apoiiopefinnonomit-tuntur, _neq<alibiomiilas

eile

_automitti

poife,

IIX. Haeceademab ordinario ilatu

_ψ-

_voce*

recedensSc_{quod confequens eil,}

ordi-nariamverborumformam facile luxans tcs.

diipofitioanimiefficit, ut nec omnino

fervetvoculasillas,quaecopulaeScquaii

vinculaquaedam funt orationis. Prae¬

ter verum autemdiciturvoces_illas,quae

poil haice re%mlfasmanent, nihil

figni-ficare:cumhoc tantumdici _{poilit, eas}

minus_{fimplici &obvia, fed magis}

re-dudla Sc _{implicata ratione fignificandi}

officiumfacere, Ncc_{apparetratio,cur}

Non cxi-gcnda hic oratio

bre-villima.

zio

cumnominaipia_per

apofiopefin

omit-tantur,ηοηetiameorumlocoponi

foii-ta_{pronominaomitti}

poifint.

Neqjiiu.

objedtioneaddu&a

formula brevior&

fimpliciorfigura Sc reticentiacaret.

Po-terant,fatemur,hi homines breviusSc

fimplicius dicere,fervatualtißitne.

Sed

qui poftulari poteft, ut qui impetu feruntur,iic omninocant,utqui

greifus

compofitos figunt? aut utin

circuitus

delati,iimulviabrevilliina tendant? Et hic _{quoq, idvalere poteft,}

_quod

_ja

_nu.

modoadducebatur, multitudinem co-gitationum, Sc varie occurentesvoces

aliorum hane minimead conceptus

bre-viifimosreftridtam,ieddiftiifam magis

&£himi _{eStagitatione interruptamora.}

tionis_{formam parerepotiilé.}

Refponfio IX.

Adobjecftum

exemplumaliaq;

illifimilia_{reipondetur,negari}

_quidem^

nonpofteexempla

multa

fenfumconti-nere_{longe recedentem}ab _{eo quem}

in>

hiice _{hujus turbae verbis}

_explicatio

quam nunc enarramus

ftatuit:

ηεφ

ta¬

rnen ficefteomnia- Aliquaenimcum

hocnoftro

_{congruüt.Utexemplo}

_fupra

petitoexiis, qua;in

ufu

rerum

continge-repoiiunt,reponatur

aliud

iimile,in

peri-culo adexem

plumpo¬

irr

culo _urbis, incendio aut tnmultu

no-dlurno_{vigiles inipecula conftitutos}

in-clamat _{aüquis ex magiftratu,}

_dicitqj

♦

attenditein_{jpecula, Quononid vulr*,}

ut_{vigilesoculos}

per ipecularr» circum-ferant, _{notentq;quomodointra eam_,}

resiehabeanc: fed ut iftihoinines _qul

funt inipecula,eaquaeextra eam fiunr*

iotdicitc_obiérvent. In_cjusmodi

cotn-pellandi Sc adhortandi formuiis _iaepc

ad)icituradverbiumloci//?/V,

autilIi _par

aliud. _Neq;

ramen idfemper fit,

ma-ximeinre_{lubitaSc urgente,} concitatio-nem_{animis Sc indidhs}

fa&isq, felbnan-di _{neceifitatem afferente,}

Exempla

propiora invenire _{poteruntalii, quibus} deiis_{circurnipicereSc}

vacat ScÜbet,feu

indivinisleu in humanis Ütteris. Er" vix dubium _{quin eruditae antiquitatis} monumenta_{replicantibus talia} occur-rant, _{inprimisnifallimurinau&oribus}

Comicis _{&Tragicis, Sed quianobis} haec traclantibus illa _{iponte nunc}

qui-dem non_{occurrunt,eaconquirere}

nec

tempus pcrmittit nec _operaepretii

aefti-matio_magnopere

fvadet. Atqjhaecita

proifthac_{optimoruminterprccum} ien-tentia.

Zt2

Salva in X. Si _{quis tarnenvel per hasquas}

glönam m nunc_{expendimus, vel per}alias_rationes ums.

injeéloicrupulojderiderechujusformu-IjeSc reticentiae_{ejus cxplicarionem}

all-am,videndumaninter;aut minimum-,

poif alias,illa

aliquem merearurlocum,

quaeremper coniequendaegloriae notio·

nemexpediretentatj idq;

infwncfere

fenfum: jerva, queefumus, Meßtatn in

gloriam in altißimts, idefl ccelefiem.

Eo

perduc. Familiarior

förfin

videbitur

oratio, ίΐ ailumta vcrfione Gnecadicas

σωστν ας την cv

υψίςνίζ'·

Quomodo defe, inferiorequidem

gra-du,multumtarnenfimili forma

phrafe-os dixitS.Paulus z.Tim. IV,ig. rcairet

fze αςτην

βα,αλαοον

alrrJ

την ί7ΓΕ{β-~

viev,fulvabit_mein illud (uutn

caleße

re-gnum. Idem

Apoilolus

ipfum

gloriae

vocabulnmaddic, loquens

decredenti-fcus i.ThefII.u _quos falvare

cupien-temDEumvocaifeait, in regnumluuni

Sc _{gloriam. Ut}

_vocis

_hujus

adivx

σωσαη verba pailiva frequenter cum-»

praepofitione

ας

Sc

cafu

quarto

conilru«

unturapudLXX.interpp.

Sc

in

Graccita·

te,utloquimur, caetera: ita

Apoilolus

hicvocemaclivamficconflruxit3

quod

8c_{ipfum exemplis non caret. Oratio}

-nisveroformahaecex_{genere earumeil,}

quasconciiäs appellamus, Secundum quarumindolem verbahaecApilolima* teriam continere_{poffunt formulae hujus} plenioris,/alvabitmeprovehendum_in

re-$num fuum. conf. Col.I.i?.&c, Qua

vero ratione_{exprcife dicitur,crMcr&t}

βασιλκαΜ,_{falvabitinregnum:}

_eadem^

dicere licet ιτωοτν &ς _{falva in}

gloriam. Ut vero illa loquendi ratio

conciia_eft,ita8c tanto _magis

recipicn-daereticentiaeidonea videri _{poteftj quac} 8c_{ipiaiermonis brevis figuraeft}

quam-quamexaliogenere,Haecenim

Rheto-•rica_{eft,illaGrammaticispotius}

accenfe-tur. _{Ratio prohac fententia praeterea} una_{atqjalterapaulo inierius}

ex

occaiio-•neoccurrét.

XI. _{Qui haec pro non ineptisha- OccQpt«}

bcnt,inter ficfentiendi obftacula nom. tio,

magnopere idponent, quod hic ex-prefius non iit

_articui^

_{tjjv ex}

_ingenio

lingvae repetendus aut certeponendus

antevocesa/

_υ^ςαις,

_{phrafi plenatali,} <ru<rcv Ηζ την την 'cm

ίψιςεις*

gloriam iIlain inaltißimts♦

Unde pe« tendac vo¬ ces_in glo-nanu Suida:er¬ ror« Ζϊ4

do &ίη illoPauli loco eil rijvβαη*

h&icwairtf την

επα^βίνιον.

Namprse-terquam qüodarticulus Graecus, utino·

tum,iäepenonadhibetur ubipoterat, &

quodammodo fecundum

rationemlo-quendifimpliciorem, videripoterat de-builTe adhiberi: in _{apofiopeli multo} magispronumeil:eum omitti, ubi in·

terdumvocesardtecohserentes ab invi-cem revelluntur, Sivero_potius urge-at _{aliquis ipfam vocem}

cfojrcwgloriaffly

ut _{praecipuamhicperapoiiopeiinomit¬}

ti nonpotuiffe, fupraoilenfum eftfieri

id iäne _{poifeScfolereetiam. Et}

dice-retaliushoshomines nominando excel-ja coelorum id orane innuiile quodper

gloriae vocabulum intelligipoteil, XII. Hanc _{explicationem aliquo}

_irt

numerohabentibusmox _{fubitquaerere,}

unde hasvoces iic acclamantes

fumié-rinc. Ubinoneil: audiendusSuidas_qui

huicicntentiae videri _potell:

_nimiumfa·

viife, _{quando ipfum hofianna}

_&o$m>

fivegloria?ninterpretatur; utillud

apud

Matthaeum, hoftannain_altißimis>

quoad

ienium fecundum formam verboruni-» idemfitcum illo _{apud Lticam,}

_gloria$

in _{altißimii. Quo padto minimeper}

apofo-zlf

apofiopefin hic intelligenda erit vox glorias expreifa fcilicetper Ebraeamho¬

fianna. Sed ratio _{quaSvidashicutitur}

admodum infirma eft. _{Quia ic-dicet-*}

alius _{Evengelifta dicit,}

_4ίξηνη

_τω

_jjS

> Ρ.

Ααβι^,ραχ

pio Davids jam

hofianna

idemeit

atq>

five

gloria· Inhis

"J

*f '*

lapfusnonunuseit. Primum

Evanget/^**^/'

* Marumnullus hasverborum formuias μ,£*~

nobishic_{reliquit, Nec dum videmus}

quipoiTiteas_{aliquis in eis invenire,} nifi

quiCappellianomoreprocaxeasin

tex-tumfacrumintrufum_{iveric,quia ficin}

Svidalegit. Deinde ίΐ quis dicit Svi-dam hic_{Evangeliftarum non verba ied}

fenfumfecutumeile, idemin_{feipfum_>}

impingit. Sic enim nihil hic habebir*

devocis_{hujusfignificatione,ied de for¬}

mule totius fenfu, Et debebat _utiq> Svidasintali _{interprctatione vim vocis}

rcipexiffe. Praeterea rationulla

appa-retcuritafcribens, vocem hofiannama¬

gis gUriamquampacem interpretari

de-buerit; _{quando utramcp formulam_i}

quafiex aequoadfert. Porro faliunt_»

hic_{pro certofumit, Evangeliftas parte}

hac unam _{eandemqj acclamationem_j}

diverfiquidemidiomatis,

fed ejusdem_.

fignifi-^

}β

iignificationisvcrbis deicripiifle, Quod

ίΐ illts_{propofitumerat, quomodo pacis I}

inccelomentionemfa&am äLuca, trej

caeteri _{plani, omiferunt/ Et res}

_ipfa

oi.tendit,eos_partimeafdem, _partim

di-verias acclamationes narrare. Inter¬

pretations vocis hofiatma verae,

pro-priacp

nitentifignificatione

vocum, per

crctxrov , _agefalva> Svidas

adicripiit"

improbantesvoces

έκ

οξ&ως,

nonrefle: ipienonre&ehas voculasaddensad

fen-tentiam_{aliorum, quas re&iusjuitiuscj»}

adicripfiilet fuae. Itaqj hoc ex

Pfal.

CXVIII. notionem _glorix

_arceifendi

compendium cum veritatis

diipendio

conjunftumeft. Quodίΐ illam,itaut

Svidas,_{abrupte dedu&um easex}

collo-quioChriftiScPhariiaeorum

Matth.XXI·

ι_{f.16, Ubi hisindignantibusquod}

pueri

clamalTent,hofianna filio DavidChristus reipondet: Annunquam legißü quodcx

ore_{infantiiim & lacientium} perfecifli

lau-dem; etiamiic_{coniéquentia}

_carebit

_ar¬ gumentatio. Namnccdevocehac

ho-

< iianna iola_ejus

_φ

_{fignificatione,}

_Ted

_de

acclamationetota ibiiérmoeft: Sc po- ,

iito, nonconceilodevoceunaifticagi,

non (ed ouva vocabulum

•

217

XIII. Aliunde _{igitur eapetenda eit. Angloriac}

Diceret_{aliquis hos clamantes hofianna notion-u.} inaltißimu, duas illas poitremasvoces

auditas ex ore_{eorum, qui} clamabant,

apuci Lu_

gloria in altißim'ti, afTumiijTe 8c ipfos, camcap« atq^inufum fuum vertiile, in ifta

ani-morumconcitatione, 6caffedhium

ob-via_{quaeqjpropofitoidonea}

corripienti-umcurfu. _{AccepiiTe icilicechosfic}

ac-clamantesverba illa alterorum,acq; illis

concinuiifequidem,iediéiuentia fcmi-plena$omiiTavocegloria»quaeab alteris

cantataeifet,_{dumhi fuumhofianna} cane-rent. Uchtecformulahofiannain

altis-fimis _{partem priorem fibi fumieritex} formula_{hofianna filio David: vel potius}

ex_{hofiannaillofegarato}

j pofterioremex formula ^gloriain altißimts a

Lucacom-memorata: quando icilicec _hi

homi-nesacclamationibusomnium_iuccinere

geftiebant. Sediiresitaiehaberet,co·» dicesvocem_{hofianna å féquentibus}

in-tcrpundUonealiquadiftinxifFent. Quod fitarneninharreas_{explicationiilli, quae}

hicafferri _{caepic: dixeris hos homines}

verbaquidemexdiveriisaliorum

accla-4

mationib'accepiife,fedapte concinnas-icinfementiam rei _{ipfi 6cncgotio}

ar#

prime congruam,vcrtimperapofiope«

ίΐη _{prolatam, iupplendam autem ita;} ferva, (jitxfumm, Mcßiam, inqlortamjn

altißimtslivecoelcftem, Sed haec utuf

nonomnino_{ineptecogitata,revera}

_fic

accidiiTé,affirmari facilius,quam

iolidc

probaripoteft.

XIV. Tutius_{igitur Schic manemus}

inträ_{complexum fcripturarum, adquas} vix dubium _{quin animos rctulerint,}

Anex _hy-

Suot9uot:^n

h°c

neg°d°

aliqua

CUITLj

jnno An- fcientia verfabantur. Similitudo ver-gelorum borum deperiona eadem facile

ducitad

Luc.II.

hymnumAngelicumLuc.II.14.Et

exifti-mantaliquiLucam omiläiTe acclamatio·

nem _perEbraeum hofianna _atq»

narraiTe

ilbsalteras,ut_quaspropius convenirene

cum _{iftoAngelorumhymno,antea a}

fe

memorato. Fuit Scalioqui_Lucas

Ebra«

iimifugiensmagis, &di&ionis Grxcae

ftudiofior. Contenderettamenaliquis

hymnum iftumAngelorum magis

infi-nuareillam pluribus _receptam hujus

formula; _{explicationemper qu'teß.}

_Sic

enimexplicaripoile verba Angelorum

gloriaDEoquießtn cXcel/is- Sedquia

vo-cesm_altißimtsvel_{inexcelfisnon}

iequun-turfedpraecedunt vocem DEO,

Sc

pro·

xime λ

Xi9

xime conne&untur cum voce _gloria,

mdior uti

_φ

_{videri poteft}

_expolitio

haec,· DEö _{fitvel exhibeaturgloria incfa}

Iis. Quomodoincoelis _{gloriam DEQ}

tribui<Sc_{majeftatemejus celebrarifaepe}

fcripturadocet. Et quemadmodum_r in membro_{fequenteforma verborum_»}

proprie dicit &optat paccm fore in

ter-ris,_{&beneplacitum iive amorem DEl}

inhominibus live_{erga hominesj ut de}

populoDEi canitDavidPfal.CXLIX.4. conf. Pfal.XLIV.4.& latius_{patentem_.}

propiufcp

huc faciencem

locum Pf

XVI. 3.ita&inmembro priore dicitur DEO gloriamforeincoelis. Quamvis aucemt

in_{reipfa&quoadfubjecftumcui}

exhibe-tur_{gloria in idem recidat, iivedicas,}

ξ/oria fitDEO quiefiin coelis> iive: DEO

fit gloria incoelis: Eidemenimilli DEO,

quieftincoelis,etiam exhibetur gloria incoelis; tarnen quoad _rationcm

exhi-bendi,quam unahaecverbaexprimunr*, iftainterfedifferunt.

_Νεφ

_enimadä¬ quateidem funt haec duoi DEo qui eßin

coelis_{fitgloria, Sc DEofitglorja in cceltsi.}

nam&interra _{gloriapraellatur eideirkj,}

DEo, _{qui eftincoelis,} rationefcilicet

ex-imiaj utinfoliofuo _{fuprafcabelUm}

Z20

dumterram_{Je£LXVI.i. Quando}

igitur-inhac _{hujus turbae acclamationeidem} verborum ordoeil:,_atq;iniftis

Angelo-rumverbisj & vero dubium noneftj

quin hymnusille cantatus innatalino* die_Domini,tuncomnibus vere& cum fedulitate _{piis magnoin pretio valdeq;}

uiitatusfueritj non _inepte

inferturtur-bamhancadeumhic _{reipexiile. Quo} veroid cerciusreddi_poterit,

eoerit fa-cilius affirmare inhac reticentia

canta-tamab_{Angelis gloriam intelligendam^}

eile.

AnnonSc %-V· Neqj_tarnenideoin

quaerenda

aliunde fedc illa, unde ad _{iupplendam hujus} ArcsiTipoi-acclamationis reticentiam notionem

gloriae areeiiamus, nufquamoculosex¬

trahunc _{Angelorum hymnum}

rircum-ferre licet. Nam_{Angeliipfifuaex}

fcri-pturispetere amarunt,utvelex

illaarch-angeli Gabrielis ad Deiparam

virgi-nem oratione _{conftatLuc.I deicripta,}

Sicenimcceleitesillos_{legatosin his}

ter-ris_{locjuiillequimiferatRex Regumvo·}

luit, ut hoc quocp _pa&o

conftarer,

quanti etiam in coelisdc inter coeleiles

illaspoteilates fitverbum ejus,

icriptu-rafacra» Deinde ii vel maximenoiu

habe-221

fr haberemus,authicrcipicerenon debe-remusifta_{Angelorum verba, fcripturae}

tarnenaliae locis_{pluribus itaMeiliani_.}

&_{gloriamcomponunt, ut fecunduni_»}

illas _{pronum potiusquamalienum fir8}

eaminhac_{acclamatione,utoptatamilli}

votis, aut _{gratulando prarceptam} ani-mis, _{taciteintelligere. Huncfcilicet}

illae_{jamdiuperhibuerantpoftpailiones,} quasinformaiervi,ut_novißimnsvirorum

fubiredebuit,_{JefXLII.i.LH.ij. LIII.} aditurum_{gloriam Pfal.CX.7.&c. conf»}

Luc.XXIV.2^.ubi CHRISTUS_ipfe

non-» 1 , ,

ne,_{mquit, hac oportuit CHRISTUMρau,&}

itaintrarein_{glor'tamfuam? nempe}

prae-dixerant_{Prophetaepaßiones ejus,Sc}

poft-ea fecuturam _{multiplicem gloriam. 1.}

Pet.I.ii. Quomodo_{jam per} longam_»

feriemiéculorum_{gloria& honore coro~}

natnsaudiebat in_{praedidlionibus,PfVIII»}

6,QuemPfalmumin hoc_{ipfo negotio,}

j Scejusintuitu,adie applicatCHRISTUS

ipfe Matth.XXI.ici. acclamationem

de-fendens_{puerorumcUmantmmbofianna}

filioDavidv. if.Ex hoc fönte exiliere videtur_{dcillud, quodfecundum} expli-cationem verborum _{iimplicioreni.,.*}

Jac»II.it _{JESUS dicitur της}

ill

jryg> ieuMeilias ille glorioius.

Quo-modoetiam in cum exT. V. innovum

tradu&a eftilluftrisilla _{appellatioDornt'}

ni_{gloria i Cor. II.g. Scut}

_fupra

inoni-tum, Dominideccelo i.Cor.XV.47. ur* intelligatur gloriamcaeleftem

&inal-tiilimis coelis maxime conipicuam

illi

Competerej eidemilli, qui prtedicatus eftgentibtts,creditus inmundo,aßumtustu

glorialiveingloriam,1,Tim. III.

ιό-his, credimus, Sc firailibus

fcnptnra-rumlocisaliis, reccptus in

Ecclefiahy-mnus,dehocCHRISTIinurbem

Jeru-iälemingreilu faepe repetitilla de

hono·

re Sc _{gloria, in verbis fupra}

_addu<fti&;

Sc coeleftis _quoq,

_militiae

_meminit,

quae CHRISTUM in excelfis

laudac

Speramus jamexhisconftare,

quid

no-bis_{quidem idoneumvideatur,}

_quod

rciponfionis loco aiferri

poifit,

ubi

quae-ritur_{,unde verba haec inaltißimu}

accla-mantes _{acceperint: Sc unde}

iuppleri

poiliteaquaeinUlis eft

reticentia.

Atq>

holeetiam

_{dehacpoftillas}

_alteras

_aeda*

matione.

XVI. _{Supereftunum,}

quodlinefa-ftidio le<ftorum , etiam hos tales pro·

funditatiferipturarum longius

impares

MJ

conatusboni confulentium,nosadjcere

poiTeconfidimus. Quemadmodum_*

reiic_{poftulante, nonnullain}

hacnarra-tionc _{Evangeliftarum extrahas apofio-»} pefes attigimus,ita omniailla fub

tradVa-tionemvocare_{apropofito noftro}

alie-Deacc]a

numeft. _{Ob magnam tarnen cumiis,}

matione

quxjam expendimus, connexiönem, faxin paucis delibabimus acclamationem il- Ca?/♦.

lam_{apudLucam iäepejam}

adduclolo-coc._{XIX, paxincalo. Ea noniätis}

con-venire videturcumverbis_angelorumin

hymno quibus cecinerunt, & in terra Vaxt Sed rede hic fe habentomnia»

Quoniam _{enim paxinterrelataeft,}

quo-rum natura totain eo confiftit, _{ut ad}

aliareferantur, 5c _{ipeftatur minimum} inter duos: _{haecveropax, de quahoc} loco,interDEum _{coeleftesqiefta parte}

unai 5c homines in terris ab altera: utrumqjDEusdicivoluit, pacem

nem-pe 5c in coelo 5c interraefté, e coelis

delatam interras. _{Angeli, coeleftes}

nuncii, nomine DEi eccelo pacem_li¬

ve_{proiperitatcmhominibusin}

terraan«

nunciant. Homines e terrisad _cqelos# ad DEum _{pro parta pace vota5c}

gratu-lationesmictunt. Eodem _tendunt,5c

224 _i haec noftra coiifirmant illa _{magni ,}

Chcmnitii harm.c _{VIII. p.98·ubi obi¬}

ternotari_{jubet hane difFerentiani.·}

An-geli,inquit,canuntLuc,II. pax interra, bominesveroLuc. XIX. _paxincoeio.

Sic-ut enim_{Angeligaudenthomines inter¬}

ra,anteahbi inimicos, jamDEoelTe

re-conciliatos,terram non _{amplius ardere}

furore irae DEi iicutihSina: ita homi¬

nes debent fibi_{gratulari, quodfciant'}

ccelum _{fibiapertumelfe. Addipoifunr,}

quae/ibiiéqvuntur

caetera.

Teftimo- XVII. _{Eil: nobis paxin terra, hie} imex _{viventibus inEcclefia}

militante, inqua

crip uns» _{c^_}

re(jnum _{jufticia &pax? &·}

gaudi-um_{inSpiritu Sanfto,Rom.XIV.i7.Pax}

quam hic mundus dåre nonpotefl'.

dat

veroDEus in hoc mundo Sc inhacter¬

raviventibus. Viventibusautemvitam,

nondehoc_{mundo, Ted}

ipeeftantemad

.coelos, Phil.III.zo.Coli.III.1.2,&c.Pax

nobis eilincaelo,decretanobisin

fliper-coeleitibus,_{Eph.I.j.Utin terris}

_fußificati

pacembabeam9apudDEumincoelis, Rom.

V.r._{quandoCHRISTUSquieft}

pax

noßra

Eph.JI, 14. fublatus eft incoelos Marc. XVI 19.Luc. XXIV,fi.ΑΛ.I9.11.&ßdet Addexteram_{majeßatisinexceltisEbr. I.J.}

22f

f

lIX.i.

ubi

&interpelUtpronobisKom.VlUi

J4-nc_{paceapudDEumexcidamus. Poft}

peccatumintrodu&umin mundum

an-te_{paradifum poiiti funtCherubim}

canu flammantegladio,adarcendumhomines

ab arbore iftavitae. Gen. III.24, Simul

hocpertinebat adcommone^fa&ionem

de peccato,quoddividit inter nos &

DE-um_{noftrum, jef.LIX.}

z. Signum etiam

eratbelli_{perpetui, nimortales arborem}

vitae aliammeliorem_{quaererent. Sed}

iummotumeil: hocbelli_{iignum, Sc}

re-ftauratapaxpereum,

qui vircutemeriti

fuiper

fereconciliavit omniainipfutn, pa~

cificansper fanguinemcrucis futsfivequce

interrts·>(tve_{queein coelisfunu Coli,I.zo.}

conf._{Eph.1,10.utiicpaxiitutrinqs, Sc} in caelo Scinterra._{Dignaob elegantiam}

vifafunt, quae hicadfcribantur verba Eulogii oratione «£ ra

ßctico,

n&j

tbV

πωλεν, fub finem. 'Hy,_{inquit,tvΣιωρ}

i^écdztf _ωσζτεξ

_{uvltCpJiyyifyjcc}

syq

ccv-O.anrcc(p^ct

ά,Τληλα

Sc,

kqyt,vici

ngq Ό. cJjiiyetct. Öi ανω λέγϋσι, cv Θεω, KcycJJnyvjg _&ξηνη.

_di

ΧΆΤύύ _{bC77)Xg/V0V7Vij &ξψη CV} εν

_{υ^/,ςοις*}

_{Οι άγγελοι ό)"Μ γ^ζ} *1ξηνη

έίξηχαπν,

Öl

kv&QC*)7rCl

οίξη« νη <ΖΜ

ιζ€ vtj 'evxgftVG) κεκ,ξΛ^χ,ιη. 2^gc77 j

επα^η

ε7τίςηö vmcnβοων,otprjvrj υιοίv - - ψτπρ > / < ~ , \ ό ' &ξγ\νψΟξΜντΐς οι τωναν ω χοξοι,ε[όοων

åo^ct

b

ύ-ψ/.ς-οις

Θεω ,

^

cJm

ρης

&ξ{~

Pi],ηγ#ν ©e55Tföf

εχ&ξΧς

πλοία

χα-Ό,ϊλαγΥ),

c/Hv

yjq ot

7ΐα^ες uatyvτις

V ί \ > / >\ 3 ~ *Χ£βθ(ον ωσαννα _{οχξηνηεν Χ&νω}>

Jo£&

«ν

ύ^ς-οις.

Τερίνασι

$

τα

πι-νυν

α£ελ<φα,

_Id

eftinter-prcte Combefifio: Em vidm ί»&0»

caeleßiapariteracterreßriavicariis

fibi

re-Jpondcntia vocibus,fefc muttio

falutantia.

Dicunt_{fuperi, Gloriain}

_altiffimis

_DEo

& interra_{pax. Inferi (homines}

inferi-usiive interra _{poiiti) reßondent'}

Pax

in coelo &_{gloria in altillimis.}

Dixc-runt_{Angelt: interra pax»Homines} clama-runt: _{paxinccelo. Quamobrem?}

quod

rthnirum ille_{adfit,qutomnibus cUntatpax}

vobis» Ouam_{pacemvidentes}

coeleßcs

cbo·

riclamabant: _gloriain

_altiflimis

_DEo;

Sc interra_pax, ideft, perfeäa_{DEt cum}

inimicts _{reconciliatio, quam &}

_pueri

_cum dofti_{(ab adultis edoéli ) ejfent·,}

clama-bant\hofianna_{,paxin coelo Sc}

_gloria

_in

altiilimis. Νam _{quce olim}

infenfe

habe'

bantffraternanunc cbaritate

conferta

227 ίηverbis_ηνπεξ

_&ξηίφ

_{οξωνηςpacem_»}

intelligiteamqusnobisinfilio DHi Sc

abillo dataeil, Quod_planiusSc expe-ditius_{eil,quam id quod fequitur de}

pue-ris,in _{quantum acclamationemillam,} gloria inaltifimis adeos reilringit.

XVIII. _{Atq;haec,poft}

_illa

_de

_apofi-

_Summ^

opefeonfacrarumnatura in communi,

j1^^·

de verbis Adami laetantis de_conjuge,

_°VA;£g

exemplisqjnonnullisaliis, inhasexpii-

' ,

catunonnimium faciles acclamationes iolico _{pluribus commentari caufae cer- ωζΓΙ/>}

taepcrfvaferunt. Fadlum id eopraeci-

llscun4>·

puefine,_{utvocibusphraiibusq, ab}

ori-gine repetitis, Sc (peclatis cum rebus

ipfis,deearum verofenfu, Sc de feniibus

^uoqjalienis, hicpaffim afferri Colitis,

aliquantolatius clariusq; conftet. Egi- jnmem.

mus_{id pro temporisviriumqiSc fubfi- bro}

priore diorumhabitu,_{quibushaud(ane}

abun-dantibus utimur. In communi

qui-dem ftudium_{nobisfuit, obvia ftatim_.}

harum formularum_{diverfitate, ienium}

earum _{excutere, examinarc rationes,}

comparareiententias,cumdele&u

me-liorum: aut(altem idaccuratius

meli-ufqi

faciendi aniam latiorem aliispor¬ igere. In_{ipecie conati fumus aliquo}

modooilenderecompofitionem&ori~ ginemvocis

hofianna,

fignificationem_,

6cufum_{partium, cx}

_quibus

_eaconflata

eft; tumejus variam

habitudinem in-,

ftatuvel_{feparatovel conjun&o,}

_ideft,

ipe&avimus

apoiiopcfin

ejus,

ieu

cum

illa ieoriim iententiam conftituit, feu

cum_junéla

vocibus

inaltißimit,

fenten-tiamitidemnonEnereticentiaabfolvir, Oftenfum eamplus _{quamcommunetn}

ialutandiformulam fuiife, nec inifto negotioramos

autfrondes

notalTe.

Ubi

Sc nonnulla defefto tabcrnaculorum_>, ejufq, typo,

Monftratum

petitatn

eiTe

formulam iilamexPfal. CXV1II.

undc

Sc_{dehujusargumento}

nonnihil a&urn·

Senius_{hujusformulae}

_ieparatim

_fumtae

illuilratusexpleniori illafor

mula

hofi¬

anna filio David. Ejus

duplex

fenfus

propofitus,

praelatusq,

iimplicior.

Ex-pofitumcur vox

liaec in

Graecum

con-verianonfit,fimul Sc pauca

derituali-bus_Judaeorum,

_Expenium

_cur

Mefft*

amhiappellarunt

filium

David:

Davi¬

denautem_patremfuum,

Sc

quomodo

idemfecerintGraeci,fi fecerunt.

Ex-cuflanonnullorumdiiputatiocontra

ZZ9

fitio David duramefie Sc

infolenterrL.,,

Fa&umidquiares jampridem

poftulare

viiaeft _{propiorem confiderationem}

eo-rum, _{quaehic trita} magis _quam

idonea

videripoilunt.Idem

accedentibus

caufis

ctiaaliis,nosdeduxit inobiter&

brevi-ter_fufceptam

confiderationem

_vocum

hybridaru Scmiitarumconftru&ionum. Explicatumetiam

quomodo optari

ali¬

quid potueritinrecerta:

Sc

quo

modo

hicgratulatio magisquam

precatio

iit

:

itemut ialus _optaripotuerit

Salvatori.

Paulo latiustraftat«nobiles_quacftiones: Quomodohacturbahocnegotium, & opus

quodfaciebat,ipfaintellexelit> tumetiam

fcripturaseopertinentes?

ubi vitatae

du«

extrem«iententi« Succeilittraftatio

quaeftionis defide&erroreat%prajudici'ts Apoßolorum&aliorum illa

tempeßate

cre-dentium» De_{iftius temporis Ecclefea}

ca-tholica. Item curhac acclamantiumt ur¬

ta_ufanonfitverbisextantibus apud

Zacha-riamc♦IX._{qua quam maximeproprie buc}

perttnebant?

Quomodo

potuerint

hi

acclamantes, _{&poffint etiamnumalii} fenfuunointelligere ea quahtcdicebantur

> de

regrii CHRISTItumeffentialibustum c'tr-cumßantiis: Et.cum preces tum

2.? Q

lationes iub conceprum ut

loquirmir

unumrevocare? aucucrumhaec turba

id fecerit &faccreomnino neceiTeiit,

Inpofte- XIX· In

exponenda

illa

altera

ex

norr, vocibuspluribus compoiita

formula»

hofianna in altißim'u, primum remo

vi-musexplicadones_vero minus congru-as, Oftendimus icilicet curvoces in

altißimisnon debeant

iic

intelligi

ac

ii

idem_{iignificarentatq>}

_adverbia

fublimi¬

terexcellentcr»&c. Quareformulato»

tanondebeatiicexponi: hos _ramorum

frondiunnfefafciculosgeflamw

&

vibranm

Uli_{quicßinaltißimis.}

ηεφ

_itahoc

hofian¬

na_{authnecper iUamvocem}fatta

gratulatky

audiatur inccdis. Sedita: SalvatUyquiCS

in_{altißim'u cod'unempe}

DEuspateryHeßi-am. Expeniae hicobje<5tio.nes,&

poitea

aftum de _{expoiitione hac:}

_Salva

_tft

cloriam in_{altißimis»ideft; Salva}

_Meßiam

dignumprovehi in glorians illam qua

cß

in altißim'ucoelisiivein_gloriam

cccleßcm«

Examinatae iimui huic _expofitioni op-poiitae rationes» Diipe&um

unde

po-iita hac_{explicatione arceili}

_{debeat vox}

åojZct gloria. Improbata

iéntentia

Svi-dae; coniideratuman petita

iit

vox

ill*

εχ_hymno Angelorum _Luc. II.14·