Dissertatio academica observationes quasdam in M. Val. Martialem sistens, quam, venia ampl. facult. philos. Ups. publico examini subjiciunt Sveno Bruhn ... et Johannes Norderling, Dalekarlus. In aud. Gust. maj. d. 2 Jun. an. MDCCLXXX

D. D. DISSERTATIO ACADEMICA

OBSERVATIONENS

_QUASDAM

IN

M.

_{VAL. MARTIALEM}

S I S TE Ν _S, QUAM,

VENIA FACULT. PHILOS.AMPL. UPS. Publico Examini _Subjiciunt

S VE Ν O

_BRUHN,

Phil. Mag.

ET

JOHANNES NORDERLING;

DALEKARLUS.

In _{Apd. Guft. MajV D.} 2 Jun. An. MDCCLXXX

U Ρ S A L I JE,

summe reverendo et ceueberrimo S. S:;e theologi^e _DOCTORI,

D:NO

_{JOE MICH.}

_FANT,

Arosiensium ARCHI-PRiEPOSITO

IONGE _MERITISSMO,

V. Comsistorii ADSESSORI et Vice -PRJESIDI gravissimo,j _.1

nec non

maxime reverendo atque celeberrimg

domino _DOCTORI,

JOH.

GOTTMARK,

S. S. theologie _{DOCTORI, PRiEPOSITO} et. V. Consistori _ADSESSORI

DIGNISISSIMO,

PATRONIS

_MAXIMIS

SACRUM

voluit, dehttit JOH. NORDERLING,

4*

4*r.

Φ

§ ϊ·

Q

vantum

ubi de

inter

Poécarum

fe

diffentiant

_fcriptis

Critici,.in

_judicandum

primis

_fue*

'

rit, nifi in litteratura politiori prorfus

hofpi·

tem, _fugit certe neminem;, an vero

de

alio

quopi-am tquopi-am varia _atque diverfa

lata fuerint

judicia,

_quam

quidem de Martiali, qui a Poéieos parte, in qua

iuam collocavit _{induftriam, Epigrammaticus}

_re£te

dicitur, jure dubitaveris. De hoc enim ii

harum

ar-bitros rerum confulere velimus, funt, qui _eum

o-mnium facetiarum _{parenfem, carminisque epigram«} matici _{principen* ftatoremque nominare}

_auii

_(int

a _quorum fententia _non

multum

abeft

Jul. Caef*

Scaligerus, qui, epigrammatis0 inquit, virtutes

pecu-liares _{funt brevitas argutia,}

hane

Catullus

_non

femper efi ajjecutus,

Martialis

argutifßwus

poeta

nunquäm amifit b): & alio quoque

loco

de eodem

Martiali ita _{loquitur: multa funt ejus epigrammata} divina, in quibus &

fevmonis caflitas

&

argumen-tifpecies luculenta eß cj.

Quid? quod

obvios

ha-bemusj qui prster urbanitatem

nihil in

Martiali

- i fe

a) Ρbil. Briet. Ltb. 2. de Poetis, & Gutb.

Epbr.

Leffingii

Vermifchte Schriften /. Tbeil, eåit. Berol. 1771.

fSQz Ν λ t .

«aep / 4* v _<%&>

!e _{invenifTe dicanc > fed}

argumentis vel maxime

impuris ica funt _dele£hti, ut maximam _elegantis partem _{decidifTb operi cenfeant, (i divellerentur}

i-fta, pudicis numquam _{fubjicienda oculis*, quorum} agmen Ramireftus de _{Prado ducit, in}

Raderum>

quod operam in Martiali _{purgando, demendo}

ea, qus obfcsna _{eranc, haud inutilem}

collocaftet, gra® viter inveStus _{d). Media quaii alii}

ingrefli funt via, poets felix, & ad _{epigrammata condenda}

a-ptum, haud _{denegantes ingenium, fed de}

il-lo tarnen ita _{judicant, ut multo fit Catullo}

inferi¬

or: nihilad _{Catullum Martialis,}

inquit Juft.

Lipfiuse),

& _{Rapinus: les gens du bon}

gout _{preferent ία}

ma-niere de _Catulle ά celle de _Martiai,

parce qii il y a plus de vraie

_delicatejfe

_{dans Γ un}

que dans Γ _{autref). Ab}

utraque parte ita _{prorfus diffentiunt} alii, ut _{eorum, quae illi nimis, hi}

squius illius conceflere _{laudibus, ne minimum}

quidem dandum

fentiant, qutppe qui Martialem _{ineptum fcurram ,}

de trivio natum _nominant,

eumque _{nihil egregii,}

pulchri nihil _reliquiiTe,

_proindeque

_omnia,

qus ex-ftant, ejus opera, utpote qus neque elegantis lati¬

ns, nec moribus _{profint, ehe rejicienda}

conten-dunt _{g\ Saltem}

Nangerius adeo _{quidem omnia}

Martialis

_fcripca

_{detertatus eft,}

ut illa _penitus

fub-3aca _voluerit,

atque etjam quovis , ferunt? _anno,

ma· d) vide prdefat. Raderi commentar. _{Lefling. cit. loc»}

e) Epifl. Lad Jan. Lemutium. _{f) Reflex, particul.fur.} la Poeti_{que Tom. 2. g) Bailletus}

jugemens deslavans.

Φ ) τ c

magnum eorum numerum, ftato die, _{igni cremanda}

dederit _{/j). Haec iρfa varia variorum judicia}

quum nobis forte _{obvenrffcnt, incefiit animum cupido,} Marcialis? _quse exftant, infpictendi epigrammata, _uc

refcire _{pofiemus, quid de hoc ipfo Au&ore fit ila·} tuendum. _{Qvamvis vero, quod ingenue profite¬}

mur, noftra opera levior fit, quamut fuperioris

ju-dicii cenioribus magnopere probari queat; attamen quum forte fint, quibus haec quoque levia infer-vire _{poifint, vel faltem anfa praeberi meliora}

adden-di, noilras _{qualescunque, quse inter legendum fe}

obtulerunt, obfervatiunculas in Mardalem tecum

L. B. communicare _{apud animum conilituitnus*}

Quas fi deprehenderis minutiores Sc defideria nom

fatis _{rofpondentes ttio, veniam tarnen, quin innoxio} conatui fis _{daturus* nulli dubitamus»}

§. If.

Ante autem _{quam ulterius progrediamur,}

pauca de vita Poetse noftri _{prsemittere a re propofita} haud videtur alienum. M. Valerius Martialis Bilbilem„ nobilem _{quondam Hifpamae urbem,}

qux in _{regni Aragoniae confiniis fuifle fita}

putatur j),

natale habuit _{fohm, ibique patre Fronto, Flavilla} matre, KaL Martii k) anno, _{quod probabili conje*} flura _{aflequi pofiumus, plus minus XL. O. R. in}

lucem editus ed. _{Filium» narali forte menfe nomi»} nis _{imponendi anfam prsbente,}

parentes nuncupa*

vere _{Martiaiem? cetera nomina* more Romanorum}

A _{3 im}

II ) 6 (

in honorem amici vel Msecenatis _cujusdam,

_ipfe

_ti¬

bi _{deinceps fumfiL. Coqui cognomine}

a _quibusdam appellatus eft; fed quum vocabuium coci in antiquis codd» _{defideretur/)„ Lampridii verba m),}

quas haec funt: idcirco _{quod multi fiptem diebus pulehros}

ejfe

dtcunt, qui leporem comederint,' ut Martialis Coci

epigrammet ßgnificat, corrupca feriptione coci5

lo-co. ts _coce, ita _antiqaitus.

pro voce quoque feripti*

falfae denominationi locum _{fecifie,vero videtur Ci«}

mijlimumn). An vero _{pater coqui munere, uc}

fe-runt nonnulli, fit fun&us, _{Sc fiiius, ineunte}

adole-feeatia, eidem arti operam dederit, in medio re-linquimus. Quum autem Martialis ipie teftetur, fe

adhuc puerum o) multa feripfiße ; eum a _{prima ab¬}

täte in litteris efie _{verfatum, eamque ob caufiam}

Romana fe _contuliße, ut ftudiis eo melius vacare poflet, ad credendum indueimur. Romam accefiit

annum XXII, _{aut plus eo; agens, amicorumque,} ut in _{agendis cauflis fuam collöcaret pperam,} fva-dentium confiliis non _{obediens} carminibus}

feriben-dis totum fe dedit. Uti enim hilari erat mente

corporisque forma haud ignobili , &, ut-ait

Po-nius, _p) multum haberet fallszf fellis, nec candorismi¬

nus_{, atque in ea inciderat tempora,}

quibus arguta

acuminisqiie plena di&io multos inveniebat

amato-res; ad

illum

forte _{confluxere multi, qui} confor-tione tali _{deleéhbantur,}

paupertatemque ejus

Übe-'

, . r

a-/). videßs Fabr. Bibi Lat. m\ invita Alex. Jeveri

η), vid. Rader. cit. loc. _{o) Epigr. 114. lib. 1.} ,

SI ) 7

(

€1

ralitate fublevabant fua. Itaque cum

intellexit, hoc

modo rem familiärem augeri pofle, fibique in _e io

efle cum amicis licere, quod ilii, Epicuri partibus faventi, non potuit non

efle

gratiffimum;

hanc vi¬

vendi rationem, fuo genio accomodatiflinvam ratus,

alteri _{prasoptavit, unice id agens, ut}

_{facetiis &}

lepidiflima i'cribendo epigrammata, amicos

compa-rare, animosque eorum retinere pofiet.

Gerte

eum non fsfellic _{opinio; nani amicos} habuit

plurimos,

Decianos, Piinios, Valerios, Parthenios ,

cete-ros: _{neque tarnen hos}

folum,

Ted

apud Im*

peratores ecjam gratiam inivit maximam, qua: res

ipii

honorem _{conciiiavit, Tribunus enim creatus eft;}

Parthenio, Domitiani arnico , in primis uiüs

eit, cujus ope, qαum apud imperatorem

plurimum

valeret, hujusque vano ac ftuko defiderio nimium

quantum blandiretur, nullam prsetermittens

occa-fionem, qua nnmen ejus celebrare poterar,

fa&um

eft, ut a Domitiano plurimum diligeretur

Mar«

tiaiis. _{Neque favoris defuere documenta;}

_jus

enim trinm liberorum ei conceflit, & _{equeftri eura}

ornavit _{dignitate. Rei farrsiliari augendae}

_acceflic

quoque domiciiium in urbe .& fubnrbanum rus,

de

quibus omnibus ille paflim loquitur. Per ieptem

luftra a _patria sbfuic, _{neque tarnen Romas} femper

manflc; nam ad jflirniliam aut Galliam Togatam,

8c

nobÜifllmas ibi fitas _{urbes, profe&us eflr,}

quo-rum locorum amcen'tste _{magnopere deleftaba*} tur. Romarn _reverius, Domitiano Parthenioque

fubtetis, j minori tavore a Nerva 8c Trajanc

ex-H ) B _{( &}

exeipiebatur, quamvis temporibus iatis _ftuderet,

at-que, quas antea fummis extuierat _{laudibus, regna} Bomiciani , novc inviii imperarori, _carminibus

majorem in modurn deteftabatur. _{Itaqve cum Ro·}

niiß criftius _{jam dies irent,}

premenre iimul patiper-tate, pätriam repetere conftituit* Uxorem habuit

MarceUam, quse, quamvis gente nata _{Hifpana, for¬}

ma _{jnoribusque Romanas feminas semuiabatur.}

Sunt,

qui fine uxore eum vixifle , usque dum in patriam

revertißet, exiiliment, _{quia fsepius in libri?, Romas}

fcriptis, occurrurit loca, ubi fe uxorem _{nullam ha¬}

bere indicat _{q) 3 libro autem XII,}

poft reditum

in _{patriam fcripto, de uxore}

deliciisquc

conjugali·

bus _{primum loquitur. Verum}

quidem eft, huic

0-pinioni non adverfari, quod jure trium liberorum

ornatus _{fuerit; nam}

imperatores hoc illis _quoque

eoncedebant, qui iine uxoribus

_liberisqae

_erant

r); verum quoque eft, _{quum fibi gratulatur de} hac _{ipfa immunitate, cujus imperatoris}

gratia

com-pos evaferat, addens: valebis uxor _{,illud ipCumfic}

forte _{accipi pofie, quafi jocatus dixerat,}

uxore

igi-tur non mihi _{opus eft; fed certi quid}

hac in re ftatui

vix _poteft.

_Poftquam

_{autem domum}

iterum perve·

nit, neque bene, _{neqne diu vixit; fed (i Piinii}

epiftola,qua dolens eum mortuum efte _narrat,

fcri-ptaeft primis faeculi fecundi annis, ut _perhibent

non-

nul-q). Epigr, 4$ lib.ll> & /2, lib. Vill, r)LaVieprivee

des Romains_{par <ΓArnay, s), Epigr, ρ ζLib.IL Vid,}

c§52a _{^ r\ f}

nulli _{f), tertio circiter poft rsdleum, & LX aetatis}

anno vitam cum morte _{commutavic, pofteritati} au-tem XIV _{epigrammatum libros, quibus unus de}

fpeäaculis

praemittiturj acuti argutique magis inge·

ni_{i, quam incegritatis vitae } documenta tradidit.} §. III.

-Haec _{ipfa, qusc ad noftram pervencrunt aetatemf}

Martialis _{epigrammaca qui vel levicer}

_infpexsrit,

eam _{ilJorum, tantum non omnium, efle indolem,} ut _{ienius, ad quem tendant, expoiitione rei,}

qua de _{agitur, breviter fa£fo , concinno & arguto}

ex-hibeaturmodo, ita quidem,utad ultimum

verfumacu-inen refervetur, _{facile invenit; quam quidem}

fcri-bendi rationem _{parum abeft, quin epigrammatibus}

propriam efle putemu^ Quamvis enim, ut Plinius

teftarur, dum proinåe, aie, five epigrammata, fi¬

ve i_{dyUia, ftve ecloga, five , ut multi alii, poematia,}

feu quod aliud vocare malueris, licebit voces_v)\

quas-Jibet _{minutiora poemata epigrammata vocari ibleant;} omni tarnen ratione hand videnrur _{deftituti, qui il·}

ludnomen _{ipfis promitcue concedendum efle negant.}

Quum enim epigrarhma principio nihil eflet aliud,

quam quod proprie denotat, nempe infcripcio,

mo-numento _{cuicui¥]ue infculpta, & ejusmodi}

infcri-ptiones gravem quandam fententiam _plerumque

con-tinerent, illis _{analogam quandam} , praeter

brevita-tem, rationem

_fequi

_{debent poematia, quae idem}

poftmodum fordtafunt nomen χ), fcilicet duae adiiat

"

B

par^

t)vid.Georg, Cbrifl. Hembergets Zuverla(figeNachrichten.

II ) ΙΟ (

ff

partes

neceiFe

eft,

altera,

quae

expoiitione

rei con* tinetur, conclufio altera, quae conceptum feliciter inde dedu&tim, & ad animos movendos vim

haben-tem, paucis exhibety)* Si igitur hoc modo condita

efle debeant _{epigrammata, fieri vix poteft, niii}

lan-gvida fint, quin argutis

&

acumina

accedant,

non

quae levi

verborum lufu, fed

enthymematico

con-cludendi modo _{continentur, quo, comparatione vel}

allufione aptc fa£h, conceptus quidam praeter opi«

nionem, fed abs re non alienus, exhibetur, & ad·

miradonem injicit. Icaque^ licet ea poematia, quae

aequabili permulcent voluptate, &, fvavitate

fua

ca· ptos , iine

fubita admiratione dimitcunt animos,

ma¬

gni fint

facienda,

plurimorum fufFragio, illis

praefe-rantur; atta*men, fi ad epigrammatum naturam at*

tendamus, ifti generi usque ,adeo non videncnr

ad-numeranda, fed ad alias potius debere referri ipe-cies;

_{quamobrem plürima}

poetnatum

Catuilianorum,

veterum ii^niarum cantilenarumque amatoriarurn

potius

praebere exemplum,

quam epigramrpatis,

de-prehenduntur, qui

dicant

s).

Qpidquid demumefl:,

fi a

quibusdam Catulli poematibus difcefleris,

_{non tan*}

tam, quantam dicunt nonnulli, illius inter & Mar-tialis _epigrammata,

_{ίί formarn,}

_{qua exhibentur,}

fpe&as,

intercedere

difFerentiarrr, concedas,

necefle

cif. Verum ertim vero, fi haec ipfa, qua Martialis

ufus _eft, fcribendi ratio, utpotequae afFe&ationi quid*

piam

debet,

non

habeatur

optima; non tarnen

impe*

&<b \ »t ( £%

<wp ) 11 \ _'m

die» quomihus plnrima & venufta & egregia aå*

modum cradideric _{epigrammata. Quum enim alacri}

celerique gauderet ingenio, leviorique animi

com-motions _{ferretur, non modo faciie inveniebae ea,}

quse carminibus convenire poterant fuis, fed

perfpi-ciebac _{etjam, quo optime modo perficerentur. Sic} ubi Arria: faftum in hunc modum defcribiti

Cafta fuo gladium cum tradevet Arria Pato^ Qiiem de _vifceribut traxerat _{ipfa Juisl}

Si qua

fides,

vulnus, quod f&ci, non dolet,

i?iquitf

Sed _{quod tu}

_facies,

_{hoc ryibi, Pate^ dolet a);} quam venuflumj, quaefo, & elegans pneflitit Car¬

men, & quam bene exprimit ilium, qui maritos

inter & uxores eft, _vel faltem _{efte debet,} recipro-cum _{tenerrimumque amorem? Si enim hiftoriam}

fa£ti mutare aufus _{dt, Arrias tribuendo cönceptum}

quemdam, pro flatus ratione non iatis

convenien-tem; eo tarnen efFecit, _{quod piurimi,} cafus quos-dam _{epigrammttibus defcribentes, neglexerint, ut}

non fola fa£H conclufio _adfit, fed generaliori _£a£fca, rem eo deduxerit, _{ut quidpiam ad le&orem tranfeat}

eumque moveat;

quamobrem

etjam

huiusmodi

de hoc Martialis _epigrammate

_{latum judicium}

_habeturj

Je

prefére

å tons fes jeux de mots, qui ne font

que me cbatouiller, k fentiment»

qu9 il

donne d Ar¬

ria, parce qu% il me touche b).

Carminibus

praeterea

ut _{-elegantiam conciliet, nec}

_fi&ioni

_{ncc reliquis}

or-B % na·^

ϋ

)

12 (

namentis _{parcit, cujus rei, cum plura adefient,}

urti-cum tancum liceat afferre _{exemplum. Quum}

Cas-far _{Roma, longius forte, abfuiflet, jamque in}

eo

eflet, ut reverteretur, _{epigramma ad Luciferum,} no¬ tte reditumillius _{praecedente, hunc in tnodum}

_fcripilt:

Pbospbore redde diemi quid saudia nofira moraris ? Crtfare venturo Pbospbore redde diem · · · - ·

Quid cupidum Titana tenes,jam Xantbusi? JEthon

Frena _{volunt, vigilat Memnonis alma parens.} Tarda tarnen nitida nan cedunt _{fidera luci;}

Et _{cupit Aufojiium Luna videre Dueern,}

Jam, Crffar, vet nocie veni: flent ajtra licebit,

Non deerit _{populo, te venieute , dies, c)}

Hxc, ti forte audaciora & aduladonis _{plena fint,}

liberiorerr-que epigrammaticum prodant fpiritum;

multum tarnen _{ingenii habent*, Quam bene enim}

concitatiori verborum fluxu _{exprimit animi^ vehe¬}

menter _{cupientis, affsttum}

, qui nullis penfitatis

im-pedimentis, rem defideraram prius, quam fieri pot-eft, obtinere geftit; interveniente autem vel

leviifi-ma _{roora, tempus longum & taediofum judicat?}

Tarditatem _{temporis iterum increpans, illius} fingen-do _{caufiam, lunam fcilicet ideo cunttari, ut Cafa*}

rem, triumphancis more, Romarn _{ingredientem vi-·}

deret, oecafionem _{imperatotem laudandi ingeniofe}

invénith _{denique arguto modo epigramma}

clau-dens, boni principis

confpettum

cunttis quafi

aia-

Φ

) 13 ( φ

critatem addere indicat. Qnod autem ad do&rinas

moraies, qu-as refpiciunt ejus epigrammata, adtinet,

faepenumero iibi admixfum habent, quod Epicuri

do&rinam _{fapiat, quo, (ine dubio, referendum,} ubi _{Julium amicum hortatus, ut, durrf (ineret adhuc} brevis _{vita, curis tandem abftinereti otioque}

frue-retur, epigramma iic claudic:

Nan _{eß, crede mihi, JapienÜs dicere: vivant.}

Sera nimis vita _{efi craflinx, vive hodie, d)} quae quidem in meliorem partem accipi nequeunt

verba, nam vivere hic, ut _{poetis fepe, denotat,} genio & voloptatibus vacare. Saniora tamen inter· dum tradit praecepta, e. g. poftquam narravit Re-gulum veteris cujusdam port'cus ruinae, repente

fa-Öae,

mortique praefentiffimae feiiciter ereptum, hifce Nunc £5f dmna _{juvantl Junt ipfa pericula tanti:}

Stantia non _{poterant teäa probare Deos é),}

indicat, quanta iubnafcatur laetandi _{cautfa, quod}

Numen _{ubique adfit, & imminentia pericula}

aver-tat. Sic _{etjam, ut hoc ultimo ponamus loco,}

per-quam venufte docet, medium fummae fortuns

fa-ftigium inter infimaeque iortis conditionem, viven¬

di genus efle praeilantiffimum, _fequenti epigramma-te, non ita _pridem,

_quod

_{iciamus, publici juris}

faäo_/):

B _{g Nec}

d) Epigr. 16 Lib. 1, é) Epigr. 1$ Lib. 1\

f) ex M. S. Bibliotbeca _{GvelpberbytenfisvulgavitLeffingius}

) 14 C II

Nec volo me _{fummis fortuna nec adplicet imis,}

Sed medium vitrt _{temperet illa gradum.}

Invidia _{excelfos, inopes injuria vexat:}

Quam felix viv.it, quisquis utroque caret? De cecero iui aevi hominum vicia _{plurirna carpit,}

mores autem bene _{compoiicos laudac}

atque excoliit;

quae quom ferme omnia, pulebris adhibitis _defcriptio·

nibus, utramque paginam Hcientibus , nitidiori

di-lo & _{ingenua faepe atque aperca di&ione prasditerir,}

ison miraberis _{forian, multos Martialem}

magni fe·

cide, fcriptaque ejus habuiiie in deliciis. Hoc

po-fito, iEiium tamen _{Verum, qui Martialem fuum}

no-minare _{Virgilium folitus ed, illius laudibus nimis}

tribuiife, & ii verum ed, ut ferunc nonnulli _g),

CHRISTINAM, patriae quondam _{Reginam; quum}

Romanorum _{leriptis vacaret plurimum, Martkiis}

e-pigrammata faepiflime legifle, in optimo Eam Au·

£tore fuanl haud coilocaviiie _{indudriam,fi quis}

con-tendat^a vero minime aiienus _{effe videtur*}

§- iv. .

;

-Quamvis

enim

haud

pauca, quae eximiam me·

reantur laudem, Martialem _{legentibus feie oderant} epigramma.ta; attamen quum _{largus po§matiorum,} quae bonae minus frugis funt, numerus fimul

com-pareat; non iine ratione fattum ed, ut multi

fcri-pta ejus haud ita magni habenda effe contendant.

Non enim

_{frequentes folum}

_{obveniunt verficuli,}

, . ub

« )- iy ( O

ubi vocum tantcm _{fignificarione luditur,}

quemad-modum ex iequenti conftat:

• Bellus hoffto if

magnus vis idcm Cotta viderisN Sed qui bellufhomoefi, Cotta, pußllus bomo efl h);

cujusmodi conceptus, quamvis aliquando ad moven-dum riium conf'erre _{poffint, emunftioris ramen naris} hominibus _{magnopere placere nequeunt;fed}

occur-runc _{quoque alia, quibus nihil omnino veri fenfus}

ineft, ubi fcilicet acqmen _{petitur a compofitione} aliqua vocum, nulla verae eorum fignificacionis

ha-bita _{ratione, uti in iEdylum hocce epigramma} de-monilrac:

Geßari junctis niß definis,

_JEdyle

, capris,

Qui modo

ficus

eras, jam

caprificus

eris /);

quod pr^eterea, uti plurima etjam alia, ad quae expli-canda _{Oedipo fane opus eft, magna laborac}

obfcuri-tate. Quum _{autem ejusmodi ludicra difta, occa/ioni}

oblatae _{perfonisque accommodata, vim quandam &} facetiarum _{aliquid forte habuerint, & ea, quas} no-bis obfcuroria _{iunt, illis, quibus res & tempora}

rerum erant _{nota, fatis forte viderentur perfpicua;}

Martiali, liberius _{aliquando jocarti, quod}

_ejusmodi

lufus _{adhibuerit, vitio forte verti non debet,} prae-iertim _{quum ipfe,quam parvi eifent facienda, pro¬} be _{noverit, quamobrem hanc de fuis libeilis ipte}

fentehtiam adfert:

Sunt

cf§> ) 16 (

Suntbona^funt

queedam

medwcria^funtmalatnultak).

Praeterea de _{pretio fcriptis ejus habendo non nihil}

. detrahit, quo ufus eil, ftilus, quippe qui turgida

fsepe onerofk granditatis affe&atione, multisque in

barbariem inclinantis _{Iingvse elegancise fignis infe·}

£lus eil, _{quo accedic, quod in rebus inhoneftis &}

maxime _{turpibustran/lationesatque allufionesquaerat,}

cujus rei tertimonia ad _{indignationem Ie£lorum}

us-que prsebent plurima epi-grammata/). Saepe _quoque

legentem fatigant verius,

_{Hendecafyllabi}

_{& Iambi}

in _{primis durius decurrences tn), Laudibus autern}

ejus hoc maxime officit* _{quod lafcivae verborum}

rerumque licentis nimium quantum indulferit, ita

ut _{turpifiimarum tiequitiarum. cuilibet au&ori *lii} palmam praeripuiile jure videatur ceniendus;

dicen-te cnim _{Morhofio, mulus in locis fola obfcasnitas}

rlH acuminis loco eil _{η). Hinc igitur dum Virinus} ita cecinit _o):

Carmina_{fn?it fateor puicherrima vatis Ibert;}

Ad. mores _{faciunt non tamen illa bonos:}

plus jufto nihil de Martiali ilatuic,· qunm Bselius />)

hiijusmodi ierre Judicium non dubicavit; Catujle

Idf Martial etoient des _{efprits großieres ruftiques,}

£f _{plus propres pour les converjdtiones (T un corps}

de _{Garde, que pour celles d* une ruelle. Turpem} hane

k) Epigr. i7 Lib. 1. J) vid. Epigr. g8, Lil·. L

%

is, Lib, Uly cetera. _{vi) Eavaffor l.} c. η)de

ar-guta diclione. o) Fabicii Bihliotb. Lat. _{p) Nouvelles}

cS?3 Λ i m t iSSa

/ 17 l

hane _{licentiam, quam,}

_{fecundum Catullum aliosque*}

epigrammatoriam linguam vocac

Martialis,

fidem

iaciendo, ie vicam transiifte probam:

Lafiiva eß nobis pagina , vita

proba eß.

q)

exeufare _{quidem conatur;}

_{Ted quamvis}

_haud

faci-le ad credendum _{qnispiam inducitur,}

_illum

mora-te admodum & _{probe vivere,} qui _turpe

di&u

feri-ptuve nihil habet; fi tarnen vel fnäxime

concedatur,

Martialem rnorum fanditati _operamdedifle

intenfif-fimarn, nihil tarnen inde laudis ad librum, eadem

puritate non fplendentem,

redundare

poteft.

De

cetero _quum

_{haud ob Teure indicac,}

ejusmodi

ver-fus taediurn adferre, qui non func molliculi &

pa-rum pudici, _eum rebus

ejusmodi

feurrilibus

_ma·

gnopere fuiiTe

dele£htum latis conftat,

ita

ut exau«

diendi illi non fint, qui, defenfionem illius

fufeipi-entes, dicunt, eum liberiori & cruda, ut ita dicam, feribendi ratione ufum eile, ut illos, quorum im»

pudicam caftigarec vitam,

profligatiffimiE

vivendi

rationis eo facilius puderet. Sed fi

hoc

_quoque

detur, in culpa tarnen haud

levi

eil; nam certe, ut

ait _{Scaligerus, cavendum^ne,}

_{dum vitia}

_inftftamur,

_eas

fonamus voces, e

qmbus, qui

legunt

,

evadunt

de-teriores; & _{paucis deinde}

interjeäis,

_ita

_pergit:

_Si

quis igitur

aliena

peccata

infeclatur,

ea

tnodeßia

u-tatur% ne _Juum

librum efficiat

_eo nequiorem,

de

_quo verba _{facit r). Itaque fi}

_utile,

_jueundo

tempera-tum, poefeos conftituat

finem,

proferibenda

omnino

C Tunt

Ü ) Ι8 ( $

funt_{ejusmodi carmina, quae incautasjuventutismentes} corrurnpere

forte poffint, &

corrumpunt certiffirne; quamobrem

conlulto

egerunt, qui

Manialem

a fpur· citie _{purgarunt. Nam licet, ut ait Morhofius O,} in _{fraudem bona latinitatis, qua nunquam pane}

purior efi\ quam in impuris

ißis

nequitiis, faftum

forte _{fuerit; jaftura tarnen parvi, quin immo nul¬}

lius, habeatur, fr morum fan&itas eo ipfo

illibata-maneat*

V'

Ultimo _{denique Ioco^ de Xeniorum & Apopho«}

reton titulo , quem extremis duobus 1ibris Auftor

ipfe

inferipfit,

pauca

adferamus.

Mos

fuit

ve·

teribus, ut multi docentr. hofpitibus & amicis mu·

nufcula mittendi , tum etjam in Saturnalibus & aliis

feflis & folemnitatibus dona convivis domum _por·

tanda offerendi: illa Xenia, quia τοιε jrevots tradita

funt, hasc Apophoreta «ττο Τ8 άποφεςειν.

dicebantur.

Quum autem res, quas mittere poflet, Martiali

pau-peri non

fuppeterent,

neque tarnen officio huic

de-effie vellet, carmina, m 11 nerum loto, mittebat, de

qua re

ad leftorem

ita

fcripiit

Hac licet hofpitibus _{pro1 munere} dißicha mittås.

Si tibi tam _{rarusy quam mihi, nummus eritt),}

Libros _{igitur, ubi ejusmodi carmina, fcripta in}

quam-cunque rem, quse mitti poterat, iunt collcfta, pen· ul·

II ) 19

c

Φ

ultimum _Xeniorum, ultimum Apophoreton nomi¬

ne _infignivit.

Qui

_reliquis

prsmittitur

omnibus

_,

ut fupra diximus/Spe£taculorum bber

audit, quia

fudi in theatro, quos fpe£tatum veniebat

populus

y

iilius funt argumenta _pleraque. In

Ampicheatrum

Caefaris inferibitur _{quoque, fynecdochice}

_forte

_a

lemmate _{epigrammatis primi. An}

_Martialis

_epigram»

matum hujus libri omnium fit Au&or, inter

arbi-tros rerum non convenit; quin _autem horum

quae-dam faltem _{feripferit, in dubium non vocant.}

_u)

Typis evulgata faepius

prodiere Martialis

opera;

fed

meliores folum adferamus editiones, quas videre no·

bis _{contigic. Martialis}

_{Matth. Raderi}

_curis

_illuilra·

tus multis collatis Mß. & plenioribus additis

com-mentariis, Ingolftadii f. a. 1611 editus eil.

Editio

Thom. Farnabii, repetitis & additis

fele&is aliis

no-tis, accurance Cornel. Schrevelio, Lugd» Batav.

1661

prodiir. 8fvo.- Hanc in ufum

Delphini

adornavit

Vicenr. Collefius Parif. 1680. 4fto. Londinenfes

1701, & Amftel. e. a. 8^0, eam, variis

emendatam

locis & numismatibus _{antiquis iiluilratam} ornacam-que a Ludov. Smids. Μ.

D. reeuderunt.

Uiibus

juventutis hx ipfas editiones eo

magis

accommoda-tx funt, _quum loca difficiliora

notis

illuflrata

&

obicsena _{pleraque fint}

_{praetermißa.}

_Praeterquam

_quod

metaphrafi Graeca

iele&a

quaedam

Martialis epigram·

mata tradidic Jofeph. Scaligerus,

in

vernaculas

eu-jusvis ferme populi

verfa

iunt

quaedam

Martialis

II ) 20 (

pigrammata , Galiica autem profa , dermis cbfcae«

nis, cocus reddicus. Nondum exilare _{juftae Sc} per-fe&-~e editionis _{exeinplum, ex diverficate editionum,} quae huc usque in lucem prodierunt, pacet, cujus

tarnen _{perficienda; factaltatem p-rarbent Codd. ΜίΓ, qui}

pluribus Bibliochecis inveniuncur. Si autern

plenio-rem _{editionum Martialis recenfionem quis}

cupiac,

Fabrie. Pibliotbecam Letinarn _{adeat, ubi, qus ad}

hanc rem _{fpechnt, traduntur plurima* In}

quibus-dann editionibus _{comparenc epigramrnata}

, quas

Scri-verius in _{primis Marciali perperam eife tributa} con-tendir: tam, _inquit, fatua, tarn finita in

elegantiffi-mo _{opere,ceu pannum in purpurn, quisfirat Ί}

Num-quam tncdius fidius na/um babeat oportet, _{qui ifia}

taIia non _{primo ftatim odore deprebendat;}

at exqui·

iitiori iilius odoratu non _{obftante, ea ipfa}

epigram-mata, ab Hadriano Junio inferta, Mar»

jtiali haud effe _{iudigna , alii}

judicant. v) TANTUM,

v) Leffing c. U