De concupiscentia renatorum ex schedis antea privatis usibus apparatis, adversus cardinalis R. Bellarmini controversias de amissione gratiæ descripta particicula : quam ... examini publico subjicere voluit ut debuit Johannes Bilberg ... respondente Olao T

IP

wi m S'Jp-Î*

Hl

'1

'ffaMPUta-mUstZnårtLl t/fpk «*>"

_J.

_J.N.

De

CONCUPISCENTIA

RENATORUM

Exfchedis_{anteaprivatisufibus apparatis-J}

àdverfusCardinalis R< Bellarminicon- /

tröverfias de amiffione

_gratiae,

delbripta

particula

; Quam

Accepta

mandato

S.a Rt< Mjù

ejufå vi

in*

fequutœFaeult: Theai, lîpf. cenfura In_gratam

_memoriam

_jubelei

_primi

Centefimo

_{poft Concilium}

Upfalienfe

anno,

Ibidem

Sub

inluftri,

magnifica

nominatiffimaq;s

Regni

Suecias Magnatum

,

Epifcopo-rum,

aliorurneß hominum

intelli-gentißimorurn

corona,

. Examinipublico fubjicerc voluit «t debuir

JOHANNES

BILBERG

Sae. _{Theol. Profeff Ord}

Refpondeace

OL AO TROILIO

Dalek*

in Audit, Theo),

_{poftridie Kai.}

_Mart«

Ae O. R. CID IDcxCHI«

À

San&iflîmis

In Ecclefia DEI &

_Regno

_Sueci«

Antiftitibus»

ver«

_religionis

_paraftatis

_aç defenforibus _fumtnis,

Reverendiffijmo

_Archipifcopo

UpC

Acad»

Pro Cancellario

eminentiflîmo,

D,

OL

A O

SVEBILIO

Reverendiflimo

_{Epifcopo Scarenâ}

folemnis do&oratus

pro-motori,

D, PETRO

RUDBECKI O

Ut Sc

Reverendiflimis, maximeq;

reverendis

Epifcopis, Superincendentibus,

ac

_praefulibus

_reliquis,

Indulgentia

Clemeritiffimi

Regis

CAROLI

_ÜNDECIMI

Do&oratus

_infignia

Sub anni

_jubelaci

_celebratione

pro meriris ac

cruditione

_j

capeflentibus,

Ama-Tretcpaliov

hoc

facrum in

honorem folemnis a&us J

d- d-

--vj*

Autor.1 §

«Urb Pag' I*

De

Concupifcentia

Renatorum„

§.

I

Agna

quseftioeftde

Con«

cupilcencia, quae poft

Baprif-muminrenatis hominibus eft

reliqua > fitne illa peccatuna

Proprie di&um , anad

pecca-linfe_{ipia~Veram pcccaci}

ratio-tum ranratio-tum inclinatio , quae

nem non habere _poflic, Orta _autem eå haec

dilputacioè certamine

Pelagii, qui docuic

nul¬

luni _peccaturn

_originale

_dari

_,

_&

_{in bapcizatie}

nullasomnino _{r-eliquias peccsti}

_originalis

rema-nere _{; quandoquidem}

his

rcmanencibus,

_ex

o-pinione

illius,

plena

peccatorum

remisfio

ne

quidem

intelligi

poiïet-5

fu

blads

ver©

prorfus»

omnia in _{renacis praetera&ualia}

_iplbrum

pecca-ta fàna forent Sc bona. Gui haerefî, Scalteri

quoque

Manichaeas anciquiori

Sc

valdè

deteftabi-li, fefe _oppofuic

_Aureiius

_Auguftinus

Hippo-nenfis inAfrica_{Epifcopus celeberrimus,} quam-vis Sc _{ipfe eodemin certamine}

_{interdumparuna}

commodefeiedefenderit, ut ex librisJRetraéh-tionum _{illius apparec} 9 quum

difficilimum

effet

lic mediam inter Manichaeos Sc Peiagianos vi-if

am tenerc , m ali

quand© nimium

in

z

ram _{partem defle&eret, Sic tarnen genuinam}

Auguftini fententiam 6clacris literis conformcm,

pleriqueomnesè veteribustuiti Tunt, eamquc »

ad tempora Scbolafticorum lârtamteélara

tranfi-mifere5 _qui codem _tramiteveteresfecuti, pa¬ ria ferc _{pronunciarunt} ficuti nos docere vel}

unicus _{poteft Petrus Lombardus , Theologiae}

Scholafticae _{fulcrum, qui veterum dogmata in} ordinem_{redegit: cuiaddaturSc Thomas}

Aqui-nas, doélillimulque _{ejus Commentator Tho¬}

mas A Vioi etfinonnefeiam , quoTdam hoc Sc

fuperiori feculo, his

affingerc

mentem

åpriori-bus_{difiantaneam,}

§, 2. Ceterum ab hac _{Auguftini 8c} ve¬

terumScholafticorumfententia _{longéevagantur}

Dolores Romanenfes, ut exBcllarmino,

Bcca-no, aliilque _{confiât: idque ut ex dodlrina ejus}

feftx apparet, non alio fine, -nifi ut remanen.

tem in _{piis Se ün£lis hominibus legem}

mem-ferorum ènuméro

peccatorum eximant,

fiiam-quede_{Jufiificadone}fententiam per inhaerentem fcilicet_{juftkiam, dcque legis poffibili ac perfe¬}

cta _{impletione, nec non meritisoperum,}

atquc

etiam_{operibusfupererogationiscomtnodius}

ad-ßruant. Quare cumpericulofam _adeo

do&ri-namintcr id

genusalias, fubinitio reformatio«

nistolerarcnon poffcc Ecclefia_{Dei, fadlum eft}

utProteftantium quoqueconfefiioni verum do-,

gma infereretur , gravifiimacque Scripturae Sc

Patrum fententiss, à

_iophifticis

_Theoiogorum

illius _{temporis rixis Sc falfis interpretamentis} rep

ur-rcpurgatae ,

în

lucem

reßituerentur.

Hancglo-riam non immerito Autori fuo vindicat, Vir

inter Reformatos _{magni nominis, Hieronymus} Zanchius dicens : Martinus Lutherus _{fan cl$ nie•}

marine Vir , & Dofter Ecclefia fingularis , fecutus

verba ApoUoli & àoclrinam Auçuttivi, prior nobis

veram noßro _temporedéfendit(ententiam_,cum

all-isin loeis, tum_{prœfertim inTonio i.in}

rejolutioni-bus ad leonem X, Pontificem Jkomanam. Seriem

hujus contcntionis cum Pontinciis nos docet

Apologia

Confeflionis,

dilputatio

inter

Melan-chtonem 6c Eccium, Radsbonae A:o 1/41. Adla

wormatienfia A:o 1540. 6c praeeipue

dehbera-tio _{noftrorum antequam adlioncs colloquii} in-choarentur, quid in

folutione

hujus argumenti

praecipuè

eflet

adtendendum.

Neque

enim

par-vi momenti res erat, cum Sc hunc in Luthero

articulum LeoX.manifeftè damnaffeti6cpoftea

Synodus Tridentina fub Anathematis

fulmine

contrarium fentientes condemnaret.

Diligen-tiore_{proinde hsc}

_digna

_(tint

_{examine, cum}

_ob

erroreshofeeâPondficiisrcco&os, tumob

dog-jnataejufdem generis

quorundam Seclariorum

_j

qui Socinianornm

Arminianorumque

partibus

tefe addixerunt.

5. In

ftatu

controverse rite

formnndo

quaeri inprimis oportet,

qualisnam

ea

fit Gon-

*

cupifeentia de qua agitur-, quamque

latè

pate-ati ne contentionem de nudo vocabulo ferere

videamur. Nam inventi fünt quileviculam 6c

tuanemheic_fa?ipLa%icu)

fingerent

_i-tanquam

de

re

dilputaretur,

_{in quaopinari cuîvî» effet übe-,} tum y cumPontificii omnes, teßeßellarmino# v

fummo _{quoque confènfu doceant,}

poft baptis- hé

snumin renatis manerc _{Concupifcemiam}

rebel-lem & _{repugnantem legi mentis}

, Sc hanc efïè

malam Sc morbum Sc_defedtum»

Nonequidem

res _{vocabulis, fed vocabirla rebus font}

accom-modanda, _vocefqueeximpofirionehominumSc lifo natse , non alio ex _{prineipio cognofêi de- -cu¬}

bent quam unde funt _{compohtae* Notandum}

igitur, i. nobis heic cum_{Philofophisnihil efle}

negotii, qui neque quidrenafei ßt, exlumine

natur* definere queunt, neque _de

hacConçu»

pifeentia quidquam exferiptis Gentilium Philo»

föphorum depromerepoflunt, Etfi dolendum».

Pelagianos infitam natura _{corruptionem &}

pra-yitatemcum _legeac(àndlitate DEI _{atque prima} hominis creatione _{pugnantem t nimis pertina»}

citer negantes, minus chrißiane _philofophari»

quam multos ex numéro _{Paganorum, quieon»}

natum efïe hotnini peccare

Ipontè fua agnove¬

rum, utvelex dodHfßmis Piutarchi Sc Senec*

operibus paflim _colligimus» 2. Non _intelligt

Concupilcentiam naturalem Sc indifferentem »

qualisilla fuit, velin Adamo _antelapfum

, vei

*

in hominibusnon_renatis>

neque fpiritualemad

,

honum

Ipiritualediredlam : fèdcarnalem, _qu*

Ç\

lsJKSäösJa<^acarnis&_{fpiritus, rebelliomem?}

^/^yror*a^veg^"stegem

_a

Deidicitur-

In generelicet

^n^ua^tate denominetur_{corporitantumcom- ^}

petente» caruistarnen

_complexu

_>quemadmodä

multi abfûrdiflîmé putarunt, non

ctrcumfcribi*

^ tur} multo veromagis inanimo

dominatur,

vi•

rejoue animas fupcriores juxtaaç

inferiores

grt-viflimc qpprimit,

Eftque

revera vxç

£

cugxèç

;

av3-çumç]à,&Trvdjpml^,

t*

©ÉS ù

cujusfummum

in

mente

conftitutum

cft tabcr.

naculum> &quiaillius non

carnis

eft

cogitare*

i]la quoque

(olît

interdum

graviffime

pecca-mus. Abhisvitiisnecpurgemus

diabo!um,qui

non habetcarnem» Gcutfenfum

Apoftoii

optu

inèdéclarâtAuguftinus quando ait: Htec

vitia

qua

tenentinDiaboloprincipatumcarni

tribuit

Apofiolus,

quamcertum

eftUiabolum

non

habere', dicit

enim

immicitias, contenttones, amulationes, animo

Zita¬

tes>invidiaf opera

e([e

carnis, quorum

omnium

ma-lorumcaputatque origo

eß fuperbia,

qua

fine

carne regnatin Diabolo.

Simîlia apud D,

Gregorium,

Profperum6c

Thomam

invenies

5

unde

conclu-dimus, animamçoncupifcere, etiamtunecum

caro adverfusfpiritum

concupifcir

»

hujufq;

ma-li fontem non tarn in corpore quam

nobilior*

hominis parte,

quaerendum.

§. 4. Porro cuti

poft

ipiâm

renatoruni

Concupifcentiam

hocpoftremo

fènfu

fumtam,

etiammotus

ipfius,id

cft

malurnaliquod

defide-rium notetur, conjun&umcum

dele&atione

6c

profecutione ejus

rei

qua

exftimulamur

>

vel

cum

inclinatione primos

animi

motus

ad vitia

ibli-citante, Ted quae tamen

beneficio ipiritus,

re~

primitur ne

in

a&um

producatur,

liquido

ap¬

pareil

deultimonobispraecipuc

unquam

vitio

6

erigïnali fermonè'm cflê} îta ut cum

_Goncupî*

fcentia habituali ôc illum _{repentinum aélun»} conjungamus, qui nobis faepc _non

confentien-tibus, _{& molefte quoqueôc graviter ferentibus}

ixonnunquam _{crumpit. Ita Homo interdum} per quiecem

_{nihilcogitare}

_{aut-concupifcerecreditus,}

latenténihilominus-habetconcupifeentiam,

quae

ea _{ipfâ radix eft}

vitiofaque oorruptio-, naturanv

ejus peflime depravans» Neqae ellr cur incom-niodum _{quisarbitretur}

Concupifcentiaeappella'»

tionem, _{poft baptifmum in renatis ex}

peccato*

originali reliquat} cum _{longe alia ejusante ba»}

pafmum in irregenitis fuerit ratio,_rcatumqî

irae-DEl ôc_{mords-aetern*habuerit}

adjun&um, qui

pofteainbaptifmo perremiffionem_peecatorum toilitur§

locoque

_{defe&uumaccendunturôc}

cre-antur novi motus bénéficié_Spiritus

Sj

a&ionek-que carnis mortificantur , ut nos docet Paulus Rom,8*_{15; Gai,5:7. ôc alibi»}

5. Indolcm _{Concupifcenttaedequa}

agi-inus, _{prolixeôcjufta diïputatione}

deferibitPau*

lus in _{Epiftola ad Romanos}

capite in primisfè* ptimo} ubi _{pracipuamhujus argumenti federn} Dolores Hcclefiae_formant,

comprehenditurqî

inuniserfum _{capitis fexti, v.}

5,6,7. n,12,15,14»

16,17-18^19-

cap. _feptimi v,7,8, ",1.2,15,14,

179*0,-25,24. cap. o&avi v.1.10.commatibus»

Efïè _{itaque Coucapifcentiam}

peccatum_propriè di&amr arguit multiplex _Paulina

deferiptio

di-verfis in _{locis. Laude}

magna Guilielmus hittar

kcrus

_profèquitur

_{Marsini Ghemnitii}

diligentia

■amîneollîgendis locisPauIinîshuîc inftitutoin-fêrvientibus: _{aitque iefe in controverfîahac ad«}

verfus _{Stapletonum apertiora non defidcrare.} Nam certum eJt_{Apoftolumin capite adRoma¬}

nos fexto , Goncupilcentiam minimum quin-quiesj in decimo fexiesj in o&avo ter

pecca-tum_{appeliare. Gui obfervationi additurlocus}

Ep. ad Hebraeos 12, 1, ubi Goncupifcentia

voca-tur _{peccatum nos circumftans. Hincdicitur:}

Concupifçentiam eam non elle bonam. Malum

elfe_{quod noscircumcingit, lllud elle}

privati-<rum) quiaimpedit_quominus in nobisperficia«

tur bonum: elfê _{pofitivum quod' rebcllet legi}

mentis, _{ipfamque cogatfacerequod nolic. Elfe}

contra_{praeceptum legis}

: Non concupifces-, Adeo

exercere hominem , ut exclamatione illa opus habuerit _{ipfe Paulus: Quis meliberabic exhoc} corpore mortis ? elle malum crucifigendum

mortifteandum. _{Deniq, elTeiniquitatemcum le¬} ge pugnantem, acproinde_peccatum. Exquibus

omnibus_{colligitur, neminem renatumâtrans- v}

grefFione legis immunemelïè polie, quiacontra legem & fpiritum omnesconcupifcunt,iccirco

niliin naturanoRra_{peccatumremaneret, nullus} intotohomme môtusdarecur_{qui cum lege}

pu-gnaret, Nihilominus& hoccertum

eft-,inhqjpni-ne_{regenito, qui jam làndïitatis DE1 particcps}

fa&us_{eli, Chriltum}& vivere.Se S.Sandlum

o-perari>fietn. uttorporSeignorantiaadfint,

pro-clivitafq*

ad malum , praccipitantia inratiociniif,

Novum _{equidem holpiteni novus}

pic,

fêd

tarnen ca

veteris

adhuceft familiaritas

ut

per membra corporis ,

oculos

aures,

pedes

, manus, fapenumero abripiamurimpediamjurqj

inadionibusbonis* _{membraqîomnia}

rekiden-tur»corporisfèrvitiom3gisquamfpiritus

dcfide-rio_{parcre qflveta.}

6. Obfervandum autem _{probeeftcon¬}

tra Socinianos & Arminianos, in explicationc

didorumPauli, _{per inferioremhominem nonim?}

telligi ammam tantum

renati,

fed

totum

homi.

nem r

lacuitatefque

ipfiusquotidic renovandas,

Novusvocaturinteriörob_regimenipiritualé in¬

trä hominemi vetuftus exteriör, nonquodin membrisconfiftat, Ted_{quod inmerabri*Tit im¬}

periumi ac licet

membra

nequecogitent neque

ratiocinentur, _{quod animas eftpropriumi illam}

tamenredoredeftituram_{impediunt, Quare}

du-plicis hominis

diftindio

non

nifi

ex

regeneratio-nceft petenda_{: quo} (pedant dida Pauli_2»Cor*

4,s6\ _{Eph. Sci.Pet,}^.4, EtquiaTermo hicv Pauli non.eft cv

ctv.&çrtTrlviiç csQlccs

häycig , äA' CV ccyix,

ut ipTé fatetur _i.Cor._{2, 1$:} quinqueapudPhilo«

Tophosleguntpugnam eflè intercorpus Sc

(piri-tum, illud lènfu _quoque PhiloTophorum _cx<*

plicare debent, demotibusTcilicctanima ratio«

nalis, _{eiqueoppofito motu Ipirituum incorpa*}

re materialium, _qua pugnaad hominesin uni~-veriâm omnss _(pedat

, tamregenitosquam

ir-regenitos. Idemq; conflidus inter partem

infe¬

do pars meltor corporis

volupratibus

viéh

fuc-cumbens, _{irrcgenitos cxclamare facit:}

... video meliora proboquc

détériora _{fequor ——}

§. 7. Varia quaefitafant

Pontificiorum

do-$oribus_{effugia, ucprobarcntin locis}

_fupra

all-atis, Paulumnonloqui defe ipfo tanquam

rena-to> neciilumheicproprie Concupifcentiam

ap-pellare peccatum. Feceruntque nobis

hane

do-örinara _{irnpeditam Sociniani Sc Arminiani,} va-riislibris Se _{fcriptis fupcreo editis verum in} di-luendis corum_{argumentis &argutiis>} infignem

Sc _{utilem quoque navarunt opcram Orthodoxi}

Theologi, quaenunc neque in compendio

exhi-beri _{poUunt; neqjhoc noftri cfk intFicuri.}

_Impii

certc non_{querunturde pugna,}

rebellione

_,cap.

tivitate_{peccati > quiapeccatumIn}

_ipfis

_potenter dominatur. _{Irregeniti queri non}

_pofTunt

_cum

prorfus

careant}

Paulus

crgo qui

amplius

20

annis laboravcrat in deftru&ione _{corporis pec¬}

cati, _quoque continuo renovatus fuit de

die

in

diem ; ilie _{qui dicit 1.Cor,4,4«} Nihil

mihi

_con¬

fias tum Scc.fatetur , ait Chemnitius, inhabi-tantcm in fc Concupifcentiam

effe

_peccatum*

De cetero non mirum eft Paulum libcrationem

©ptaJfTe ex corpore illo mortis , Sc

captivitatr

in qua tencbaturper peccatum

quoda

ipfum

in-^

habitayit, _{legique mentisrebellavit. Neque}

e-tiam inde concludi_{poteft, Paulum}

_de

_fua

falu-tc nonfàtis certumfuilTe, quod opere tanto

ab

hoc _{hofpitc cupiebat liberari j nam ea}

_félicitas

tan-%0

tantum futuro ftatui erat_{refervanda, cujus de«}

fiderio accenfus vitam cum morts commuta?»

deftderavir. Quia mifsria & moleftia durant

quamdiu homovivitinhoc _{corporemortis:}

vi-vere in _{corpore captiviras eft raifèriae, Paulus}

tarnen non admodum_{extimefcebatmalaea,}

qu«a Tibi obeunda novit _{propter nomen Domini 5} quin faepius etiam gavi&s eft, ftbiq; glori* du«

aittot miferias proprer_{Chriftum fubiifle. Irre?}

genitorum aliaeft conditio i petuntiiliquidem

â morteremedium_{malorum ftiorura,}

fèdpec-catum _{non agnofcunt}

i neque dum irregeniti

£unt, ad_{regene/ationem fialpirant*}

8. _{Quandoquidera Concupifcentia.haec} â norma _{juftitise in DEO}

qu® in lege patefatfta

eft diflidet, & cum sa _{pugnat, omnino ratio«}

nem habet_{peccati 6c révéra eft avorta, quam} vocem 1_{Joh.5,4.meliusquam pertransgreflio«}

nem _{legis, explicari}

non pofle

Âuguftinus

fate«?

turi ScChemnitius commodiusnonpoflè reddi

cenfet, quam fi dicamus, Peccatum eflè_quoi

s

iege

_{DEI diflidet, live quod legi DEI}

répu¬ gnât. Bellarminus licet in hoc interdum _ipfet

â fe diflideat, tarnen _{melius peccatum definiri}

nonpofl*e _{agnofeit: quiequidenim infc}

ttvopicw

habet, iîve _{qualemcunque digreflïonem â lege}

naturae vel _decaiogô

notât, propriê eftpecca<«

tum _{; eftque fo*malis illa repugftantia}

cum le¬

ge mentis, aliterénim _{piis hominibus}non

af-ferret tantam _{moleftiam, aut}eos adeo_{fatpe ad!} peccandum impelletet,ut cum Paulo bçncmuU

11

ti _queruntur

_{quotidianaque}

_expericntia

_confir¬

mât. Ac licet vulgô dicatur, illud _tantumpec~

catum elfe, quodvel accedente confenfuperfi-citur, & peccatoresreatus obftri&ostcnet; qua

in _{fignificatione}

_{nonnulla Auguftini loca}

_expli. candaveniunt; t a men _{quia Paulus}exprefliflimis

verbis ait: non noviflem _peccatum nifi lex di-ceret: Non _{concupifces, ex}lege& leeundum le¬

gemDEIpronunciando,

Concupifcentia eft

pec-v

catum. Quod fi lex illadevoluntariis tantum

aélibus cfiet _{inoelligenda, non damnaret ullius} Concupifcentiam,nequidem hominis renati, ni¬

fi _quando

_{affenfus adeflet.}

_{Denique non}

_nobis

in Dominica_{precatione injundla}

_effet

_aServato»

res _{quotidie haec orandi}

lex

_{: Remitte nobis débita}

tioflra,nifi utfciremus a _peccatisnos haud efle immunes, quaenobisnonadvertentibus aut

co-gitantibuscontingunt \ propter quam

etiam

cau*

iâm cum Davide ©rabit ad Dominum omnis

iändlus _{in tempore oportuno, dicetque:}

_Ab

_oc.

cultis mundame Domine., occulta quis intelli-git ? Siccumfànélis orat

Ecclefia,

quae

verefan-öa eft, remitti fibi peccata, Sccredit

remiifio-nem _{peccatorum. Quare renatos}Sc

juftificatos

peccatum habere., cumSacris

literis

confidcncer

afferimus , adeo utqui horumnuméro

fe

fub-duxerit, isconfefïione _{Apoftoli,fèipfum Sc}

_fal¬

lit, Sc DEUM mendacii reum facit. : ^

§. 9, Benc itaqueAuguftinus, Non

concu-pifees,apertiffimum fàluberrimumqjpraeeeptumV elfe ait > quod fi quis

compleveritj

nullum

12

mnino habebîc_{pcccatum, Sed quialegis illius}

implecio in hac morcalicate non eft _{fperanda $} magis dolendumeft, ex eadem _{Concupifcenria}

tanquam fœcundîJTîma genetrice infinita

pulla-laremala. Quodftenim_{per unum hominem}

pec-tawm in mundum intravit Rom. _{/, 12 in qu$}

0-mnes_{peccaverunt} invenimus hic 1.}

fuccum

vitio-fum qui eft 17

àpaçjîct,

id eft, non tantum

re-atus , fed ipïà pravitas omnibus in univerfurrt hominibus communis. 2. _{stirpem, unum h©.}

minem _{utpoteAdamum, non exclufa m.}

femi-nauccaulâ i Tim._{2,14. subjeäum trtnfiens}

»mnes homincs , _uccumque yerba illa

sCf)'

_oi

transferas, cum omnes homincs aétuali, illa

transgreftione per _{parcicipadonem}

peccaveri-mus. _{4. Rationem propaginis}

, .ficut ve-nenum fénfim venas _{fubic &c per}

totum corpus

fp3rgicur , ira & peccatum primi hominis cor¬

pusingreiTum, dum faominemrnfecit, totam

quoque maftam ex eo deinceps nalcicuram

eo-dem _{contagiofoedavit, morbumque hereditär!«}

um in _{pofteros transplantavie.}

§ 10. Unum tafnen ab hoc _{contagio ex«}

v cipimus, filiumhominis

, Salvatorem noftrum JESUM Chriftum , qui folus ica pot.uk nalci8

ut ei non _{opuseffet renafei. Santftus il'Ie}

fan-tftorum etficarneab Adamo defcendit, conce«

ptio tarnenejus lege peccati &c Concupifcentia

carnis non eft _{peraeftai fine enim immundo}

fe-mine virili _{conceptus eft, fola obumbrationc}

i3

peccato

fimiîis fa&us.

Nam

natur*

humanas

in-firmitates afïumfit, adeoutmorealiorum

homi-num fcicntia proficeret Se quaedam ignoraret.

Pro _{peccatisnoftris adeo duraante mortem pas¬}

sas eft, ut vox_{ejusmemoretur}, quamexpreflit

tentationum terrorumSe anguftiarum

infernali-umfenfûsSemagnitude, _cumjamfere morti

vi-cinus exciamaret:Deus meus, Dm meus, qttare

medereliquifti_?fciiicetpropterpeccatâ hominum

fibi _{imputata, fie}

_fenfitiram

_Dci,utquamquam

vinculum unionis_{perfonalisnoneflèt ruptum^}

tarnen nullum inrra fefentiretexplenitudine

in-habitantis divinitatisfolatium. Mariaveromater

Domini,_acquèac aliihominesexconcubituma¬

ris & _{fgminar pp^"" ^Çhrifiumq»} Servatorem fuum Sc _{ipfaagnovit, Sc lex}

_lege

pu-rificadonem_{implevit> atque}

_licet

_infignibus

do-eibus, Se_fupraomnes,

_{quotquotfugr&jJjeininas}

crcata fuit> tarnenficut_peccatoresa\ii2

relidto

corporisj^^ûndano^fiqlpicio

ipïa

quoque

emi-gravit.

$ 11. Placet adhuc, five dilplicet potàus infelicem alium _{Concupifcenti* infpicere par¬}

tum ex _{Epift:Jacobijc.'i, 14iÇ.}

_Unufquijqtte

lentAtur'à fua _{concupijeentia abïlraâus & illetlm ;}

Âelnàe_{Concttpsfcentia cum conceperit, parit}

pecca-tum. Heic totaratio _{confpiciturfœtusformati*} nempe: seminatio, Conceptio, FOmentum Se

de-niqVPanus, Quos omnesaéiusvel inuno

Davi-dis cum Bethlàbara _{peccato oblervarelicet. Nam}

I. vif* Davidem libido _{cepitfœmin*, cui}

H

tui cum non_{litis refifteret, 2.}

concepit

illici-tae_{ejufdemobledlationis 6ccupiti defideriiima¬}

ginera ; quaconcepta^fovit eam magis

magif-que, accerfireque mox julfit mulierera quo in

amplexus cupitos fecurius ruere _poffet: 4 de-nique cura copia fœminac libi fa&a fuiiïêc, ul¬ timumadlum _{perpctravic peccatumque peperit.}

Primus6c_{fgcundus horurnadluura, inhomines} landlos 8c _{regenitos cadere^ppiTuntj 5c laepc} eadunt, _{propter mentera corruptam, vitiofolq;} in _{CorporehumoresT quietiamh caufaenonfunc}

momates_{; inftrumenta taraenpeçcatLelTe}

pof-lùnt_{Ldumeorum motibus inordinatis}

obfequi-mur. Å tertio 6c _quarto

_lamSTcIebent

_{elTe im¬}

munes. Tentationibus hifce 5c addi polïiint

a-liae, per accidens â rebus creatis nobis objedlae, unde harai 5c _{laquei infidiolè hominibus}

*e-dluntur, adeo ut omnesferè creaturae nobis in

Ihr arboris vetitae _{efïèpolfinc, lïcut poft}

Au-guftinum 5c Chemnitium erudité concludic

V Danhawcrus. In _{primo enim praccpto arbores} vetitae funt: Sol, Àftra,Homo, 5cquîcquidad idololatriam _{arripuit vêtus infania : In fecundo}

creaturae ad_magicas benedidtiones ufurpatae_{: In}

tertio eœii iêrenitas â làndlificatione Sabbathi

admundanas delicias invitans» In _{quar.to hono¬}

res _{alio.rum, quos caro noftra impie auc}

a^Te-dlat aut invidec: In _quinto vita proximi: In

fexto mulieres : vinum &c. Inleptinio_aurum,

argentum? prxdia: inodlavo fama proximi;In

nono5cdecirno_{volupeas carnis, ocplorum}, 5e

fuper-faperbîa

vitae,

omnis

deniquè félicitas

proximi,

§. il. De adultis egimus hactenus, ubi

Concupifcentiararo fine atfiu

aliquo

cernitur

e-rumpente. Infantes

huic

quoque vitio

obno-xiosrecens natos Se ufu rationis deftitutos (à-craelitcraenon uno inIoco affirmant} unde nos

concludimus,cofdem inutero matris _antequam

in lucem edantur,pravis _quoque ilJis Concu¬

pifcentia motibus uon carere. Ridet

Bellarrai-nus Chemnitiura,

propterea'quod

in examine

Concilii Tridentini doceat, _Embryoncm non-dum animatum habeiß-verara Se _propriam

pec-cati rationem» _{appellatque illud incredibile} pa-radoxon, five potius Illyrici Se Manichai deli¬

rium , cum tarnen ex verbo DEI hanc

verita-tem adftruat. Confiât ex Plàlm. /t , v. 7.

Eccein _{iniquitatibus conceptusfum}, & in peccatis

calcfecit me mater mea: Ubi David non culpac

parentes fiuos ,

quafi

extra

legicimum

torum

(è

concepifiènt ; tune enimrévéra in

adluali

pec-cato fuiiTet conceptio , fed in fummo angore

quo nunc erat

conflitutus,

ob

perpetratum

fee-lus cum Urix _{conjuge , non}

hyperbolice

_{, ut}

Grorius,Curcellaeus, aliiqueex Arminianis arbi¬ trante, fèd confcicntia pungente ac

vllicante,

fontern Iceleris fui _{repetit} &qui}

_{alias eft}

ap-pellatus â Spiritu Santfio Vir

fecundum

cor

B£l,

hujusmali perpetrati adlum

â

fui ipfius prima

deriuat _{origine. Unde vocem ,quae} quam-vis_{perverfitacem dénotât, interprètes}

_hoc

_ioco

fiérimt

_prxcipuè

_peccati

_originalis

_{in homine}

cor-ï6

corruptionem

fignîfîcarc.

Quareadditur inma¬

jorem

illuftrationem

mox vocabulurn NDH

pro quavis

ctvoplct

lumtum. Peculiarem vero

«mpbafin

habet vox "ïJHDrP Pro calore illo in «onceptione fëfe exerente, quam LXX Inter¬

prètesper

xios-àv

ideft ut Suidasexqiicat ex hoc loco : qiïovfjç

_{av?^a.^.ßciveivt}

_{Sed & alia}

hocconfirmant. Adde> _{quod fèmcl concefto}

animam _{hominis per traducem propagari, quo}

primum transmifïà eft ibi tota quoqoe

reperi-tur; _{neque ut ex Corporeincrementum accedit}

ièmint _{fœtuique formando , ita etiam aliuude}

immateriali, individu» ac immortali _{aiiquid ad}

perfetftionem cflènti» addi poteft. Capax ita-queipfà eft eorümaccidentiüm qu» intimé

in-h»rent,&üt contaminata fernen _{lequitur : iti}

poft: conceptiönem talis quoque manet, Arquô

ïicut eft^SKrt'Ko»Peccati: ita illud totutft

tota_{detinet, in corpus formandum ex materià}

item _{eorrupta (parfura ^unde cum corporis in*}

creniento, ducftusinutero _{fequunrur in humo*}

ribus pares, ufque dam totum domicilium

ftï-eritcompletum.

§. ij. Hx antedicftîs tarnen de

Concù-pifcentia,qu» apud renatos manetin hac

mor-talttate, non _{fequitur nos dotftrinam deBapti£}

rao extertuare aut _{ejusdern efficaciamminuere,}

quafipeccatum originale poft fâcrum hoc

lava-crum etiam_{integrum remaneret, Praeclara vox} eft _Auguftini,

qu» adeo placuit *vo _fequenti,

utetiam inDecretisfitrecitata: Peecattm in ba-ptifmo remittiturnon ut non

fit, (ed

utnonimpute•

tur-, locuseft de Nupc,ScConc,1.i.c.z/. Quar«.

rit autem cur Parens baptizatus prolem _carna*

lem generet, cujusreatus non peraeque ac

fuus

fit folutus i caulâmque ipfe fubdit _non

aliam,

quamquodConCUpifce""a in fegem-rara parpn.

te remifta,_infilionondum_{renato maneac.} Cum

itaque remittitur, non

prorfus extingvkur, led

debxlitatur &minuitur} _{adeoque quamdiu}

rena-ti vitammortalem vivunt,necefle eftlegem

Pec-cati efiein membriseorum, Ceterumutfuae

fa-veantcaufa: BellarminusScBecanus5 novam Ted

frigidam ex hoc loco

Auguftini

comminifcun-tur_{iuterpretationem>ac}

ille

quidem

beatum

Pa-trem ait dicere: manere Concupifcentiampolt baptifmum; fed non

folum

non

imputari,

led

fïcque eftc peccatum,

nift ratio

vitfta

illi ccdat.

Hic_{duplieem Autori}

_affingit

_{concupifcentiam,}

quarum prior conjunxfta

fit

reatui

peecati

origi¬

nale: _pofterior ab eodem

lèparata. Atque ita

inentemAuguftinihane

elle

contendit: Concu¬

pifcentiam remitti in baptifmo qnoad reatum,

nonquoad fej id oft_antebaptifmum

conjunéiam

efåTcum peccato

Originali,

poft

baptifmum

ve-ro lèparatam. Hacc_tamcerta

videtur interpreta¬

tioBecano,uthoc epiphonemate

claudat

:

Quod

yerilfimum eft. Sed mirorhoshomines

erudi-tos alios pro fungis

habere

_{: nam}

contrarium

ipfius Auguftini

vetba

expreftè

indicant,

Nos

icaquequi

baptifmi

gratiam

agnofcimus

6c

dicamus,_{plenamqueîn ilîo ac perfedam fiera}

peccatorumremiflkmem afièrimus:nihiltameti

impedire concupifeencis reliquias credimus* quo minus illi qui baptifântur &credunt,DEO placeant, regniquecœleftis reddantut haeredes.

Quod adeo verum eft,utfirmiter _cumAugufti«

no^ondudere non dubitemus: _{h continu©} le-quatur'ab hac vita _migratio, non erit omnino

A

quod obnoxlumhorninemteneat.(blutisomni» Dusquae tenebanc^

§.14. Non minus firmumexrénovation®

hominis _{petiturargumentum,concupilcentiam}

&mauere_{& peccatum e(Te, Hane enim inrena»}

tis dedie in diemfieri_{ScripturaSacranosdocet».}

nec _{unquam tarneninhac mortalitate}

perledam

jreddi. _{Qvum enimmukis-reliquiis}

vetuftatisla-horemuS)ex_{parterenovati, cum}

_langvoribus

_{& *}

infirmitatibus illis confiidamurj haut lêcus ac

ifraelitae _{potiti terra fanda, regibusvicinarum} gentium oceifis, affiduo tarnen cumvicinis

re-^

lidis _{pugnabantv Goncupifcentia}

quasin bapti-fino regnum fuum amifit malitiam non exuit» liluftrat hoc _{Philippus Mclanchthon exemplo}

Samaritani,_quifauciumnonfubito curat,ledpro

conditione ac natura vulneris medicamina tem- *•

pore commodo applicat. Alii aliter; ut mon« firent: Fundamenta _{relinqui relationibusexftin- ji} dis. _{Requirit autem omninoimperfeda}

ac

in-coatarenovatio_{lûosgradus» Lapfu}

eteninvAda-mi nos nonfblum_{inquinati, fedetiamvulnerati i}

gravilïimeq*

_{qualïàtifumusjquarelavariquidcni}

sj

19

cito poflumus,ad fånandum vero opuseftcura,

tione multa, _quaenon

nifi

_co in

loco perficitur

ubi Deum facie ad faciem videntespraeceptum

jpfius compkbimus. Bernhard,Sermone de

cce-tvaDomini.

§. I/. Contendunt Adverfârii Concupk

kentiam renatorum non polîe dici _peccatum,

quia non eftin nqftra poteftate nequemédiate

neque immédiate illam cohibere. liaenim

Bel-larminus lib,f. deam,_{gr. te}Bat._{pecc, c.15}

ad-duntque porro pœnam tanturn

elfe peccati

ex

locoRom._{5,12. Piurimieorumconcédantante}

baptiiînum concupifcentiam te pœnam te

cul-pam

fuiiîe

\ poft

baptifmum

vero

pœnalitatem.

Sed Paulus illam in renatis 8c_{culpam 8c}pœnam eflenonobfcute indicatjimo verohaberetalem

rationem ut nonpoftit effe nifi malum, 8c

taie

quoque quod tamprivative

quàmpofitive

repu-gnetlegiD£I, ut th,/. oftenlum

eft

j

8c

quod

in-de _{fequitur, «cerna morte}

_puniendura

_nifi

_per Chriftumforetredemtio, _Quod

_fi

_in

_noftra

_non,

eft_{poteftate?motUs p-ritflö-primos,un}

_appellant

fcholaftici, cpjiib<îJC£4 eratolim in

poteftate

na¬

îtra in iumbis Ad amijÔçnuncquoque

eftjh]£f>

tes inde actus malos, _p?ecibus&^ratia

DEI_r^-frcnare.\ Ae

ïicet

nihil damnationis

fit

in

illis

quifunc inGhrifto Jefai

eft

tarnen

damnabilira-tis. _{Non_enim eft}

_quatftio

_an

_Deus

_renatosjob^

hocvitiumaÏÏHirensexofoshàbeac:JedânTexo-^

*

foshabere

_{po9itFpenique}

_quiapeccatum

_8c

pœ-naeft ôc_{culpai fanat Deus, ut}

ait

^yguftinus,

_a

20

reatuftatim ab infïrmitate

_paullatim,

_{Eflque ex} mente Çhemnitii, illuftrts fententia ejpsdem

quae omnibusobje&ionibusopponi poteft: Re-novati _{parentes non ex primitiis Novitatis, fed}

ex_{reliquiis vetuftatis earnaliter générant, lib.2;}

de merit,_{pecçat.0.17,}

§. 16. Speciemaliquamveri prima fronte

vidctur habere_{quod dicuntPontificii: Omnia} peccataexvoluntatependerei illamq', propriam omnium _{peccatorum federn.&caufTam effe,neç}

unquam hne aliqua ejus inclinatione peccari, Hinc _{aliqui eorum}eo progrefïî (une audaciae ut

non dubitarentaffçrere _{: Concupifcentiam.ante}

baptifroum iq irregenitis non fuiflL-p^cctfom,

fed conditionem naturae fânflambonam ôc

ju-ftamrÄUquirem_{indifferentem efïe probare}

co-nati funt _{exemplo affedluumin.homine., quiin} foro _{philofophicononnimquam. pro}

indifferen-ttbus,hoç eft,_{nequebonisnequemalis}

haben-tur. _{Praeterquam enim quod apudPhilofophos}

ctiam affe&us occurrunt derivati._{ipfo quoque} nomine ac rc. mali: _{jam ante Çonçupifcentiam}

de qua nosloquimurindefegregavimus:Quod

attinetad _Toluntarium, ex antedi&is confiât,

peccatum

originisnonexarbiitia^xiLCQnfènfio-ne nortra; voluntatis _{origioem duxifïè.}

_Undc

cumnaturali _{propagationeirrepfit, primi quo¬}

que motus voluntatis noflrae hoc çontagio vi-tiantur. Quamobremôcillae _{cogitationes quae}

poft ufum ratiodis feie exerunt,a&ionesqj

qua-rum nos _{î£fiJDomini fumus, folae voluntatis}

cdn-ti

Confenfum_{requirunt,îndeque vcî bonaevelma¬}

la: nuncupantur. De talibus valet omnino

axio-ma_{Philofophorum: Nihil habet}

ratiûae«i-pec-cacinifiIkyoluntariuiii. Priortsautemeft_dilpar

ratio. .. Etiamfi, enim confenfus requirattjJLjdL.

a£tum _{peccad eliciendum, non tamen}

_neccfia-y

rio _{requiritur ad habicum illius innatum}

reci-piendum. Ethoc amplius fi concupifcentia non

eft peccaturn anteconfènfum, nequein parvulis

ante baptifinum _{, neque in irregenids adultis}

aliam rationem habebit, Haccveraelle ipfa

ra-tio_{generationis facileperlvadebit. Morbi}

vide-licetaliqui danturheredirariiquipropaganturin

liberos, & fine dubio _{absque ullo} eorum

con-fènfu: ita&_péceatummorbusgraviftimus, _Ac

licet taies morbividafintnaturalianon moralia;

tamen _{refpeflu fubje&i quod inficit}

concupi-feentia non immerito morbus dicitur: ratione

autem _{legisquamyiolat^proprie}

cenfetur

pec-catum , «que ac peocatum originale cujus eft

furçulus. Quid_quodnoninfrequens eft

pecca-tajtn dici, ubi nefeienter _{irapingitur in leges?}

fie_{apudHebracos definitum eft,utNazaraeusqui} infeius _{contigiftèt,proeopeccatodeberet}

öfter-re. Num.6,12. De cetero fi vocem voluntarii

adeo late velis extendere ut cumLombardo

fa-eiunt nonnulli exScholafticis _qui originale

pec-catum _{appellant voluntarium, non}

voluntate

ejus in quorii fcrtynltmrare ejuga_-qno eft; erit omnino _{ypluntas fedes acrauffa illius. Tune}

cou-tz

fentire antecedenter m.Ädamo,

&.jconfèquen-ter_jam adulti_j dum _tam libéré_&uitro delcdla-mur malae illiusradicis venenatis frutftibus,

§. 17. Reftat nunc unum,quodinhacdi£

quifitione

ultimum

Tibi locum pofcit, ip(â ni-mirum_{hujus vidi ablatio} , ad quam

beatitudi-nemomnes_{piidebent anhelare. Statuuntautem}

orthodoxi quatuor communiter â quibus

übe-rari opuseft. 1 Reatum 2 Dominium $ Scnfum

4Radicerm Senium _peccati nihil aliud tollere

poteÏÏ'quatn

animae ôc corporis fèparatio, cum

quaomnis fènfâcio exfpirac. R.adixveroin cor-pore altiffime defixa, non nifi per

deftruclio-nem corporis animalis tolliturj (deanima

nul-la eft controverfïa_{purgatorii ignemnegantibus)}

radix _{inquam , aut manet donec corpus manet}

anmiseque rurfus in beatorum fede jungatur,

quod intervallum cinefa&ionem appellare fu¬

ient , aut _per transmutationem illam fubitam corporum in corporagloriofä, ut in Henocho,

Elia,& _{piis hominibus, qui in adventümDo¬}

minivivent, i.Cor,if, 51. e priftina le de

eycl-litur. _{Neque alia videtur elfe caufïà cur etiam} poft mortem corruptio dominetur in

fanefto-rum _{corpora, a qua} folum Chrifti _corpus

exa-ninie in _{fepulcro fuit liberum ,cumineo nulla} radix effet_{peccati excirpanda, Pluribus haec}

ex-ponitiÇgidiusHunnius Comment, in Epift. ad

Rom.c.6. _{qui etiam exemplo piorum}

homi-num _{permiracula refufeitatorum abElia/Elifaeo}

Chrifto vel_{Apoftolis, probat, corpora illorum}

na-naturaliavereguidem emortuaano ndum.jamen_

in cineres Converfa aut immutata _peccati

reli-ejuias

habuiftè,

ac

proinde poftquam

rcvixeruns

horaines illipropter peccatum adhaerens denuo xnori debuiftc. Sic adlum eîFcum fîlio Suna.

jnitidis, _{qui mukös abinde annos in}

contuber-nio hominum _{verfàcus, ad juftam Seadultam} hominisftataram_{pervenit. peregrinatusq,cum}

matrefua inrégionsPhiliftacorum integro

fèp-tennio , poftea rediit in terram

Ifraclis huma

_*

Roque morerurftis mortemfubiit. Unde

colli-fiturdenuoipft nonfuiftè moriendum,fi caulïa

mortis» ideftpeccatum, penitus fuiiiet

fubla-tura. De reatu ante diétura eft. De ablationle

Dominii, _quomodo per renovationem

fingil-latim peragatur, non omnes idem

fentiurrt.

Difficultatem videlicet in hac _quaeftionc

auxe-xunt Scholafticorum iubtiiia magis quam uti»

lia ratiocinia, adeo ut hanc iêntentiam inter

alios Meifnerus voluerit in

medio^relinque-re. _{Quicquid vero}

difputent de abatione

_per

partes five intégrantes

five

potefhtivas.

illud

iatis certum eft . deletionem totius peccati

per renovationem in

hac

vita

non

contingere.

Atque ficut defctjp ejusdem

aliter

fit

in

jufti-fiçatjpne , aliter in j(àn<ftificatione9 aliter

dc-niqne îng|prificatione , qua

Pontifîcii

tamem

inalc confondant j ceïTante fênfu acradicc in

corpore glorificato >

cefTabit

omnino

plent

dominium, quando reteéla

faciegloriam

Do-y

a mini ipeculantes in eandem imaginem trans.

for-*4

formamur a _{gloria in}

_glorïam

tanquam a Do»

mini _Spiritu.

§ ig. _{Colophonisloco vifum eft}

anne&e-re _{quaedatn de locis Patrum,}

quae in examine

çoncilii Tridentini Chemnitius circa hunc

ar-ticulum _{adduxit, Jn illis live (olvendis five} eludendis multum o_{perse pofuerunt}

Stapleto-nus, Bellarminus, Becanus _{aliique ex} Pontifi-ciorum fchola dolores » in _{quorum tarnen} curis viri do<äi ac _{ingenui & Judicium &}

fi-dem merito _{defiderant. Quod autem attinet}

•d autoritates _{patrum in}

genere, non eft ubi¬

que par ratio. Nam ex _{Origenis comnjentarii*}

plura nonnunquam_{colligi poflùnt S. Scripturae} adverfà. Ex _{reliquis Graecis}

patribus nonnulli

Platonic* vel Ariftotelicae dodlrin* defenfores

nimii, lêcurius _{feripferunt ante certamen Pela*}

gianum > ac proinde hoc _{argumentopaucain*}

ftituto noftro _{reliqueruntconvenientia. Apud} Hieronymum , multa reperiuntur _quae

Pelagi-anifmum _{(âpiunt, certe hoc loco ftippofkiti*} pro veris venditantur, ut Sixtus in

Bibliothe-ca Sc _Bellarminus

iplè teftantur. Ambrofio

cum _{Pelagianis nullum fuit}

certamen, _itaque

in_{locutionibus illjus major eft libertas.}

Jllum tarnen _{vindicat Auguftinus}

» locumque Pauli

praecipueanobis anteallatum. _Quocircaunua

fere ille e _{patribus eft in hac controverfta re¬}

liquis opponendus, qui data _opera hocfaxuni

volvit. _{Sequimur autem illum nunc eo}

tuti-ui , quod _antea locum _Paulinura

interpréta*

a

tus erat de homine _{irregenito; demde re}

peni-tius _{inlpetfta vidit Apoftolum loquide homine}

(üb _{graciaid eft ad DHumconverlo. Undenon} puduitb.patrem erroremillum retra&are, Pro

-lixior locus eft quam utheic exfcribatur, qus habetur Üb« i. Reer: C» 2$. & libro quoque5«

contra_{Julian. C. ultimo. Hanc}

vero fencenti.

am lacris literis conformera totius_deineepsan*

tiquitatis fuiftenon magno labore probari po-teft, _{iEgerrime itaque ferunt Dolores}

pon-tificii, vim veritatisac verborum apud

Augu-ftinum adeo _{perfpicuam elTe}

, ut ejus

teftimo-nio _{longefirmiflirnocontra}

_ipfos

_utamur.

Qua-obrem etiam Bellarminus _{fuper hunc locum}

Auguftinum Lutheranorum, quo fe ja&ant, patronum appellat , atque cum alia rations

hoc telum evitare _{nequeat contra}

_{maniieftifti*}

mamveriratem non dubitatpronunciare üb._/.

C.$. de ami£ Grat. Sc ftat. pecc, di&um Pa¬

trem _nunquam

_{afïèruiflè concupifcentiam e£}

fe peccatum: imo vero contrarium in omni¬ busTomis _{operum fuorum}

_ftaeuifte

_{: quo}

_quid

impudentius â tanto viro dici potuit non vi¬

deo , cum vel fola Retralfcationum loca heic

addu&a_{ipfum crafliffimi mendacii convincant.}

Sednoneft _ignotum

pontificiorum

arrificium»

ut ex Patribus fententias _quafdarn

_{mala fide}

corrradant,eo tantumfineut delèrtia_(criptura

facra fuara inde ftabilianr fententiam eidem

contrariam etiamfi non_{ignorent eos}

aübi

rc-ilius Sc _{loqui Sc fentire. Quare}

_illos

_errori fuo

fuo _{r&h'nqùimissfêduélis fanioremrtieatem} pre*

cati_{; exfacris literis & puriorisEcclefi*}

con-lenfu _{contenti veritatem demonftralîè. Cum} piis denique omnihns&_{Apoflolo quotidie}

ex-clamamus: _{Quis me eripiec}

ex hoc corpore mortis; Amen,

T Utherus enarrat: in Pf. _{/i. Sc Comment,}

C. _{/.ad Gal.Tom.4.}

Jen. Sc paffimPhi¬ lipp. Mel,C.de pecc.Or. Chemn. L. dep.

Or-C.7.Gerhard.1. C.P»O. ScConf,Cathol.l.z._{p. x.} Difp.

_{ifag.zf.zp.th^.Meifn.}

antrop.dec.i.Dilp.g«

JE.Hun, L.C.Art._{5.Comment: inEp.adRom«}

C.6.Sc_{7. Huiterus I, C. Contr,}

4. Broc hm. T,

j. Art. 2, Eckhard,_{pand, de pecc.Franziusin A«}

C.diip.x.Dorfchaeusinpented. d, 11.Danh. hod.

p. t, 2» Hodof ph,4. Tarn.excrc.bit 1. p. 1/4. Stegm. Phot.difp. Feuerb.fafc.2.4.Grav. in

1. A. C, Menzer»1._{dcp. 0.12- in A. C,Hülfen»,}

brev. C, f. Calov. Tom, 4. Syft._{arc. 4.}^USeln».

Syft.p.Carpz, Syft.p.i. art. iy, Mußeus dilp. dè

p,O.Scherz- Syft.C. _{tç. Olear. difpp.antip.}

an-tim_&pluresex

quibusprofeùjeme&integram

qun-que alieubi fententtarntranliuliße in hanc opeüam

confiteor: àç *•" '

'i^o^cà^a*

_{a?h' ùç}

1 gno*

jßutoret èi