• No results found

Exercitatio theologica in vitam Jacobi prima, cum consensu facultatis theologicæ in regia academia Upsaliensi, publice proposita, præside Erico Benzelio ... respondente Jacobo Wänman Bothn. s. r. m.tis stipendiario. In auditorio Gustav. majori, ad d. Maj

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Exercitatio theologica in vitam Jacobi prima, cum consensu facultatis theologicæ in regia academia Upsaliensi, publice proposita, præside Erico Benzelio ... respondente Jacobo Wänman Bothn. s. r. m.tis stipendiario. In auditorio Gustav. majori, ad d. Maj"

Copied!
36
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

I

N.f.

E

x e r c i t a t i o

T

h e o l o g i c a I N

Cüm confenfu Facultatis Theologicae

ip Regia Academia Uplalienfi,

pnblicc propofita

P R Æ S I D E

E R I C O B E N Z Ë L I O »

S. T h .Ö od , & ProfelT. Or din,

R É S P O N D E N T i

J A C O B O

Botha»

S» R. M.tis Scipeftdiario.

^ ’

In aaditorio G aftav Majori,

ad

A n n o 1682*

H Q L

&X

Excndic j ÿ f C O L A U S W A N K I J B »

(2)

a d m o d u m f y \ m n d o A m p lß m c q u e Viro

Dominoy

M. P E T R O S T E U C H I O

H crnofandenfiSaperin tendenti eminentifl7m©,Confi~

ftorii Præfidi g ra v iffim o , P a tr o n o opn« mo> mulcis n o m in ib u s d e v e n e ra n d o ;

Ut &

PL Reverendis & Clari (fimis Viris

M C H R I S T I E R N O B O Z Æ O M .N I C O L /.O S T E R -

P ræ p o fito & P aftori in N F .L l O j P r a p o f n o & P a -fcmgt j digniffim o vigilan- ftori in meritifli.

ciflimoque« | r a o a t t c n t f l i m o q ; P a tro n is & B e n e fa ß o rib u s

officiofe colendis;, Nec non

Reverendis CUriJJimifqucVirisy

V enerandi C on fiftorii A D S E S S O R IB U S;

praeceptoribus & Fautoribus

quovis

©bfervanti* cultu profequçndis

(3)

Ampli(Emf,Pl, Rcvcrcrdi & CîatifFmi D t mini,

"\ On a n im s t ß multi* T c r, / m pljfim e T o m m e, w oran }

ant ca ujïs Longe fe t it as arceßere, cur 7 e in limine d fe r ta tio -

ü . ^

ms huiui Theologie a compellare Jufttnercm Ex quo datum f u it fnngularemTuarn int eiligere be ne volent lam, quam expert iju n t, qui inter inter arum cultores nomma pr^ ften tu r, fa te o r me diu fa tu occaCionifu- tjffe intentum , qua devoti am m t cultum Tibi teftatumfacerem, (fi timui imnoxio conatu ja vo rem T u u m ambirem, Nec p o tu it conatum iftum m mu ere diet a u t reprimeref e d au xit (fi a d jum m um perduxit

.

Tfiunc vueroprafentem hanc, in qua mihi contigit exerceri, difputationem, bene- vuolo animo ut excipias, major em m modum peto at que rogo

,

Pluribus wenerandam canitiem non conflit u t urn eft fatigare ,n ift quodfummopere pontendam,. velis me inter eos reponere, quorum /pes Tibi commendat as Ihaberefiles» Veßrorum quoque,Pl. Rev. Clariß.mique Viri,merit orum tmagnitudo poftulavit, ut aliquodgratitudinis monumentum, t an quam utpertum animi indicem, ne debit i memoria a me ncgleiïa videret ur,fla- tu erem , Sedaquo excipite animo, hoc quod Vobis,humihma animi de

-

•votione dedico, at que me d* meliori nota commendatum? obis habete* Jn quafpe u t votorum meorumjumma deftno, (fi DEum Opt

,

(M a x , Ve­ rner or

,

v e lit Tibi, AmpUJftime Domine> in ter p ragrandisJenetta incom­ moda, animi (fi corporis vires larga manu im pertiriy inque Ecclefia in*

fignes ufus clement iff ime f u ft e ntaro

.

Pro VeftrA quoque,Pl. Rev< (fi Cia* trißm i Viri

,

incolumitate ad DEum precesfundere non de f t ft am, u t quan­ tu m per vo ta afjèqui poftftmfialus Ecclefia ( f ir e tlite ta r ia , tali virorum

auitapraftaiol fiutiffime in f ore

,

fam a (fi honorefubfif t at\ Sic precatur' q u i

Atnpliflîm um T u a m ,.

Clàriiliraa que Veßra nominal

Humilimt colit

(4)

cPra(iantijfrmo Dn* RefpondenH,

Q

Qciam nafcereturj huic D E i præfcntia

U iv id o r a n tc (ubjqgâracæmuluro,

N o n decrac inde, cum ferocem faepius

D om aret arte praepotente fpiritum.

Parere (and is im pigrum vocatibus

P atens beatas duxit in dom os via.

Q uam per quietem docuit adfidens D E o s.

M atura G hrifto rite quem dicat fide%

N i l d im oveb it, aut fuo excu tiet fla ta .

F orm atus arte, quam magifter optim us

D e d it, ruentem mentis im p oten tiam ,

E t incitatae com prim et flim ulos gulae.

S ic firmus animi flabit, & verfatilcm

Sccnam fecundis hanc tenebit plaufibus.

Sic laeta m agno ccelirum confortia

In ib it olim v id o r arduus

gradu«

f ih c ï* ftu lia g ra tu U tu r & v o v e t

(5)

E

x e r c i t a t i o n i s A D

VITAM JACOBI,

M E M B R U M I.

£$uod confideranda fifïit ea,qua circa

^J-acobi

ortum,

n

nem

, primarum occupat to­

nes,jlu diaü f

peregr

dam

expendenda

%, i.

U od Ifac ex Rebecca dia defiderata

p ro le , eaque gem ella , J a c o b o lciliccc& Kfavo fit o r n a tu s , q u o d q u e JacobuS c o n - ccfforum Patriarchis privilegiorum prae­ cipuus h x re s fitconrtitutus, ad vitam Ifaci explicari coeptum eft. Licec v ero h o - ruim g e m e Horum hiftoria, tam p ro p te r in g e n io ru m varie ta- cerm, q u a m differentis vicæ inffitura, feorlum prolixe difler- tattionis m ateriam fubm iniftrare p o ffe t; quia ta m e n triu m pe:r excellentiam ita di<ff o r u m Patriarcharum vitas e x p o n e r e & publico ffftere pro p o fitu m eft ; ideo F.favica nunc q u id e m miiffa f a c im u s , nifi q u o d cohaerentia hifforia: r e q u i r a t , uc fulbindc quosdam aftus ejus attingere fit necefle. Jacobi ve­ ro» confide ratio ta n to o p e ro fio r & diffulior effe p o te ft , q m anto majori adparatu voluit Spiritus San<ffusvicæ illius

(6)

curriculum defcribi, fcilicec p e r dim idia m ferm e li bri G e n e * feos parce n, idque cü alias oheaufas, rum ideo q u o d ex ho»c p a re n te in varias tribus & femilias p rofem inatus e/l p o p u ­ lus eleâîus,quodque Jacobus fi ngularibus ac e x c e lle n rib u s , q u i n & frequencioribus revelationibus m aioribusque donus propheticis aDF.o ile ho n o ratu s,q u am rei qui h o r u m c e m p o ru m patres. Fx quibus facium efl , quod e x e m p lu m ejins

m u l to r u m cafuum, fe c u n d o ru m n o n -magis q u a m advet flo­ ru m varietate exiflac infigne , nv.guarunaque v i r t u t u m præ b eacex e m p la r, &fingularis pietatis,' patienciæ, incegnta - cis & fonfticacis ex h ib e a t argum enta. Tale q u id p ia m f o r te in confllio habuit Azarias m o r a t i o n e , quæ illicribuitur im v e rfio n e Græca D anielis c 3, 35. cum A braham um voca t d ile c lu m a D F.o, Ifacum fervum DF.i, Jacobum v e r o S a n - £lum DF.i* F.tfi v e ro infignis fit varietas reru m in hac l r - ftoria p r o p o f i t a r u m , concinere fe ta m en c o n ab itu r hæc e- xercitatio no flra intra propodeæ brevitatis te rm in o s , quan - tu id p e rm itte n t certam ina, quæ in a s io n ib u s Jacobi & r e la ­ tionibus vitæ illius innexis, præfidiun) quærunc.

§ II. (quod Ifacus follicicas & d ucurnas fuderit preces p ro avertenda flerilitace Rebeccæ,id inter alia indigicat v o x Gen. 2 2 1 . Nec m irum videbitur Ifaco co g n itu m fu- iffe potius penes u x o re m quam penes feipfum refidere caufl fam ft militatis: habuit Ifacus firm iter fibi perfuafum p r o - m illio n e m A b ra h æ fa & a m , q u o d in Ifaco eidem v o c a re tu r fem en, racam f o r e , fe igitur vel ex Rebecca vel alia habitu­ ru m pro lem . Quia v e ro fingulari a m o re ferebatur in Re- b e c c a m , ex hac potius quam ex alia ex petere v o lu i t fobo- lera. Nec ignoravit precibus ta m e n p ro m o v e ri d eb ere h o c n e g o t i u m , ut voci fui c o m p o s videretur. Cum jam g ravidam fe fentirec Rebecca, n o v a quæ dam anxietas

(7)

turr ex collifione infantum in utero d ep re h e n fa , quam , licet anici a hujus generis difficultates non effet experta, certis ex- peirimencis didicit, extraordinariam efle & fingulare aliquid p o r t e n d e r e . Idque in receffu habet i l l ü d l ÿ ï “lJT

1

quo uti­ t u r M o fe s , Gen, 25,22. quod minus c o m m o d e reddidêrc L X X . per ttnupcn , a quibus mutuati v id e n tu r Latini inter­ p r e te s , qui v e r tu n t per exulcabant vel geffiebant. Reftius ve ro e x G ræ c is alii explicant per fuum fluduabant, ve

1

lu d a b a n tu r & calcitrabant. Nec infbliciter vu lgatus reddit p e r collidebantur, & cum L u th c ro Succus, tbe tf'öc rreM) fotrur «mi r. Nec alio fenfu interpretes Orientales. Ec cum A thenienfisG ram m aticus A p o llo d o ­ r u s Bibliochec.

1

. 1, n o n abfirailem refert hirtoriam de Aban- tt X y n c c i filio,qui ex conjuge Ocalea M antinei filia geminos p ro c re a v it Acrifium & Proetum pag. m. 67. id ita explicat:

>9 y& rwi fù v é t z ovTtS <Ztr£ßS citJwÅXS. c o s ^ a v i

-7ç<*(provLv 'iJ&t t rt Cxcn\[ioLi ’embejuvii &c, Ft firaili ferme m o d o l u d a m d u o ru m fratrum fe invicem praevenire geftienti- u in e x p o n it ex L y c o p h ro n /e Kufiathius Iliad. 'P*. Q uo d ve­ ro m o tio hæc infantum in utero Rebeccæ ordinaria n o n fue­ rit, qua? ex anguftia loci vel aliis cauflis naturalibus nata fit, fed ex tr ao r di na ria & fingularisatquc cum lu d a c o n ju n d a , id amplius co n firm at n o n folum pofitus h o r u m , per quem n iteb atu r pofferior quafi re m o ra m injicere paranti priuse- gredi: fed & ipfum oraculum divinum , quod d o cet colluda- tionera illam præfigurare futura inter fratres certamina, id q u o d eventus ipfe c o m p ro b a tu m reliquit. Etpriufquacn hoc refponfo c ertior re d d e re tu r Rebecca,certo fcire vix p o ­ tuit vel filium fe geflare potius quam filiam vel gem ellos ef­ le in utero. C u m autem v oce di vina de his inform aretur & infuper intelligere inciperet quid p o rte n d e re t co llifio illa,

(8)

n o n fane le v c m fid e i& e x fp e & a c io n is fuæ v e x a tio n e m e x ­ perta eft , a d eo uc moeroris m a g n itu d o eidem eliceret h æ c impatientia? verbatSi ita,ut quid ego. Quae clliptica & d o ­ loris plena verba n o n infeliciter fupplet Vulgatus in h u n c m o d u m : Q u o d fî fie mihi futurum erat, cur necefte fuit r a e concipere. Q u e m im itatur v erfto G erm anica & Suecica, E t c o n tin e n t hæc v erb a quandam poenitentiam & re p re h e n - fio n e m prioris p etitio n is, quaft d ic er et : Si hæc futura e f t h o r u m p u e ro ru m c o n d itio , quare precibus av er ter e c o n a t i fumus fterilitatem , cur follicitis votis expetita eft m a t e r n i - tas. Vide pluribus explicantem L u th eru m graviffiraam i n h o c n e g o tio R eb ec cæ cen tacio n e m c o m m e n t . in Genef* c* 2 5”. Q u o d c o llifio hæc n o n arguat J a cob um in u te ro l a n f t i - ficatUjUt placuit quibufda Veteribus, id p o fte a explicabitur.

§. Ifr. C u m jam pariendi tempus adeiïet, enititur R e b e c ­ ca gem ellos & eventu ipfo videt fidem faflam d iv in o præfa- gio. QÛÏÇleos hoc loco vo cat M ofes per fo rm a m c o n t r a - fla m p r o CD'Dl^n qua v o c e plene feripta utitur cap. 38, 27* ubi legitur T h a m a r peperifle Peres & Zera. Q u o d in hujus fo rm æ g ra m m a tic æ varietate m y f t e r iu m quæ rant F b ræ i, i n ­ dicat M e r c e r u s in n o t is a d Genef. i f , 28. N i x u e tfid iffic ili, naturali tam en prodiiflfe v id e n tu r Jacob & F.fau, exerendo* p rim u m capita inde v e ro pedes, q u o d innuere vide tu r h ifto - ria referens Ja c o b u m tenuifte plancam pro d eu n tis Efavi.

Ritu natur* capite homincru gigni mos e f l

,

pedibus efferri aie

Plin. hift. nat.

1

.7 . c«8. Qui v ero pedes prim um proferendo* m a tru m fuarum parcus re d d e re n t difficillimos, hos e x ortu* inaufpicacoapud R o m a n o s appellatos A grippas, & p e ric u li d tp re c a n d i gratia duabusCarmencis R o m æ ere&as fuifle du­ as aras, quarum una d if la c ftP o ftv c rc a , altera P ro fa ,e x V a r- s o n e

doccc Gellius

n o ä i u m A tticarum lib. 16. c, 16. N

(9)

ratli v c ro præfentium g em ellorum h o ru m g e n e ra tio n is m o ­ d o aflbciavit fe viciflim aliquid fmgulare 6; e x tra o rd in a riu , fcilicec q u o d Jacob fecu n d in am , cui involutusefle d e b u it, fnve ipfe ruperit five ruptam invenerit, ut m anum extende- r e x qua calcem Efavi apprehenderet* Q u o d in h oc p artu t a n q u a m m ir a c u lo f u m o b f e rv a t etiam AbenF.zra co m m ent, fu'per G enef. c. 1 5. Et quia facile in præfcns vitae diferiraen a d d u c i potuifïet Rebecca una cum infante, fi utrum que par­ t u m u n o conatu eniti necefTe habuiffet, & quidem prius fe e- x c re n c e m an ujacobi quam capite ejufdem,ideo credibile pu­ ta n t interpretes, obflecrices quae aderant periculum illud o b - fe rv a fle & m a n u m Jacobi reduxiffe, ut naturaliter in lucem p r o d i r e t infans & pariencis vires q u o m o d ocunque fufficere p o l l e n t . C o n f e r nativitatem g em e llo ru m T h am arisG en* 38 , 1.7. feq« & vide M ercerum in com m ent, ad u tru m ­ q u e locum. Q u o d v ero attinet form ulam p ’'IHN Gen. i f ,

z6 . quam vulgatus reddit per protinus, & n o f te r in terp res,

fîraXt ter efftct i fi inde quifpiam evincere conatus fuerit , n u ll a m intcrcefllfle m o ram inter utriusque nativitatem 6c d iftantiam n o n fuifle majorerai inter Efavi plantam & Jacobi m a n u m , quam incer Efavi genua & crura, ut contendit Rive- tu s e x e r c it. in G e n e f 115-. C onfiderandum efl qu o d for­ m u l a illa Ebraica c o n v e n ien te r magis hoc lo c o ex poni pof-

fet per poftea quam per protinus. U n de LXX. re d d u n t p e r jitelctlSTo In confiderandis his naturæ operibus, qute fa- era feriptura exhibet, ea cum reverentia ac circum fpe& ione verfari c o n v e n i t , ut necabfque neceflitate m ultiplicentur m iracula ac extraordinariae DEi a& iones, nec tem ere omni* a tribuantur naturæ ordinariis viribus« D e m ittit fe feri­ p tu ra facra n o n infrequenter ad m e m o ran d a & explicanda ea quae

viliora videntur

& naturæ lumini

obvia:

f e d in

quibus

(10)

d e p r e h e n d e r e licet n o n ta n tu m adm iran d o s n a tu ræ recef- fus, fed & cxcellentiflim a fidei, venerationis aco b fè q u iia li- arum que v ir tu tu m quin & h u m a n aru m in firm itatum e x e m ­ p la ; a d e o q u e p ro fa n u m e flin his dijudicandisunice adnatu*

r x ferutinium confugere velle. Q u o m o d o ex his difficul­ tatibus fe e x p ed ire v o lu e rit Rebecca confulendo D o m i n u m qui anxietati ejus m a tu re fubvenit, collifionis a rca n a dete­

xit, gem ello ru m fo rte m & p o rte ro ru m certam ina veridico ore prædixit, de eo t a d a funt aliqua ad vitam Ifaci pag, 38. & plura apud interpretes paffim fe

offerunt-§ IV. G em ellis hifce in lucem editis in d u n t u r n o m in a , eaquetalia, ut prioris quidem n o m in a corporis c o n d itio n e m & habitum, p o rte rio n s v ero ffatus & fortunæ ra tio n e m præ- p riro isex p rim an t. Cultioribus nationibus in ufu fuirte, ut n o m in a liberis im p o n e re n tu r n o n cafu fed c o n f i l i o c e r r o , v e l folus Platonis Cratylus d o cere potert. Penes parentes & im p rim is m atres fuirte hanc curam ex H o m e r o & aliun­ d e conflare potert; Vide Paforis præfat. ad lex. F tym ö- lo g . N. T. In Populo Ebræo fingulari cum follicitudine impoficafuirte n o m in a , multa feripturarum oracula & fa n ­ d io ru m h o m in u m ex em p la d o c e n t ; eaque ita a c c o m m o ­ dari c o n f u e v e r a n t, ut vel faciem corporis e x t e r n a m , vel m ajorum re c o rd a tio n e m , vel reigeftæ a u tg e r e n d æ lig n ifi- c atio n em , vel denique p a re n tu m , quibus c h a r i e r t e n t , e x - lpcdlationem , aut aliud aliquid fingulare d ertg n a ren t. F.t verofim ile ert n o n fem per exfpedlarte cos circum cifionis folcnnia, cum n o m in a infantibus inprimis mafculis c o n ferri fo le re n t; fed judicarte parentes vel ex c o g n a tio n e alios fla. tim ab ortu hæc vel illa no m in a his jure q u o d a m c o m p e te re , qua; v e r o odtava d e m u m die fub S acram ento initiationis fune publicata« Qui p rio r ex his fratribus didym is p r o d i i t ,

(11)

rtufus fuit & cotusin m o r e m pellis hifpidus, n o m e n q u c eju s, v^ocacumeft:ESAU,Gen.25,25'. Ju n iu s & T re m e lliu s u te x p ri- fm ant v im liccræ y reddunrt p erH efau , ficuc& f r a t r e m alte« rium v o c a n t J a h a c o b , fed illa afpiracio fufficienccr n o n ex* p>licat v im lite ræ y,m fi force acceptanda erit illo ru m fënten- cna, qui y n H « n o n p ro liceris fed p ro afpiratione haberi d«- biere co n ten d u n t. Simpliciffime v e ro e x p rim itu r, etfi n o n pd en e, per lo n u m vocalis,quæ literæ illi additur. Incerpre* teesOrientalcs & L X X . paulo alicer o rd in a n t textus hujus Vferba,confenCiiint v ero in eo q u o d p ro d ierit rufus & hifpi* dius, q u odque n o m e n naflus fie Efau. Q uæ aurem nom in is fucrac-Ojde eo variæ variorum exftar.t fenrenciæ, de quibus viideancur H ie ro n y m u s de n om inibus Ebraicis, Heidegger, extercic.12 parc,II. & alii. P ro x im e ad veritatem a cc ed ere Vüdencur, qui v o c e m explicant p er fa&um, quod ratio n e ecy- mii id indicat jam in d e a b o r c u f u if le e u m q u a fia J u ltu m , quip» p e qui ftatim piiis fit obductus & m u lto ru m a n n o ru m æca- ce:m præ fe tulerit : certe maiori cum perfe£tione& maturi* taice natus v id e re tu r quam infantes folenc* Quae lane in ter­ p r e ta tio pocior eft quam e o ru m qui a d iv e vo cem illam ac- cipiunc, & m di&um putant ideo, quia canquam prim oge- niteus rebus rm g n isg e rc n d is par elle pollet, q u e m a d m o d u m & id nimis videcur c o n to rtu m v o c e m illam deducere velle calcavit & preffic, eo q u o d Jacobi m a n u m calcaret. Vi llofo illo corp o ris habitu n o n cantum macri varias conci* calle cred itu r moleftias d um adhuc in utero conftitucus fuit, ( e d & in lucem editus apud Ipe&acores diverfa excitavit ju­ dicia , q u o r u m t a m e n pleraque illuc p r o p e n d e b a n t , fu* tu r u m illum h or r id u m, a g re fte m ,v io le n tu m & robuftum_-. Haibuère v e r o pili illi poftea ea in c re m e n ta , ut cum pelli» buis h æ d o ru m c o m p o n i poffenc, Gen. 27 ,1 6 . Ex e o d e m j

(12)

s

hifpido & p i l o f o habicu corp o ris e tia m Seir di&us e f t , q u x appellatio n o m e n etiam fecit reg io n i S e ir, in quam conces* fide legitur Efau ibique habitafic, p oftquam a fratre J a c o - b o efiee digrefius. G en , 36. Q uam vis a n te te m p o ra E f a v i p e r anticipationem h oc n o m in e infigniatur regio illa G e n . 14,6. Infuper quia cutis ejus ru b e d in e m folito m a jo r e m u re fe re b a t, etiam E dom di&usefl p r im o q u id e m a domefti* c i s , poftea a quibusvis aliis, quibus v o lu p e fuit alludere v « l a d c o lo re m illum infigniter r u b e n te m , vel ad p u l m e n t u m ru f u m , p ro q,uo jura p r im o g e n itu re vendidit. Gen* 15-, 30. vel ad fanguinarium ejus in g e n iu m , & q u o d ferm e rufa in deliciis h a b u it, ( quae v ero fit difterentia inter c o lo re m r u ­ b rum , rufum, r o f iu m , r u b id u m , rutilum &c. vide d i f f e r e n ­ te m G ellium n o tt . Attic

1

. 2. cap 2 6 . ) Ex e o d e m v icifiim n o m in e E d o m appellationem accepit regio E d o m a :a & E- r y th r e a , fruftra renitentibus illis, qui inanibus conje&uris ni- xi Erythraeam & m are Erythraeum d e d u c u n t â q u o d a m re g e Erythra, de cujus natalibus, te m p o re q u o regnarit & aliis c ir- curaftantiis mifere fe to rq u e n t, cura ta m en , evidens luadeat ratio, eum qui Ebraeis lD"TX Græcis dici eçvlçov vel potius efv- ^otvut e m e n d a n d u ccnfetSalmafius in exercic* Plinianis. Sed haec alterius funt confideracionis, interea certum cfto illud H ie ro n y m i fuper Ezcch. z 5 : Q u o d Efau Sc Seir & E d o m & Idumaea & D um a una gens a p p e lle n tu r , n o n am biget, q u i fcientiam habuerit feripturarum &c.

§. V. Plantam Efavi procedentis ex u te ro tenuifie alte­ rum ex g e m e llis , eum q u e facobum d ittu m efie, vicifiim r e ­ fert hiftoria Mofaica. Q u o d apJP com pofitum fit e x voci- busquae n o ta n t m a n u m & calcaneum , & q u o d gratia p aro- nomafiae inter v e rte n d u m p e r e a t, ftatuunt notae Junianæ ad

(13)

digre-d i,nulla vetat religio, curm litera ' p o ti9 pro afformativa no* m i n u m p ro p rio ru m cenfièri debeat. N ec com poficioni illi a u c v a lo r i literacy fatiffa<ciunr,qui Ja h aco b fcn b u n c,cu m n e J u d æ i q u idem ipfi alTeqiuantur v im iicerte illiusauceamde- c e n t e r e x pr i mere valeanr;. Tutius igitur e rit, u t i n A c l a r o a b f o r b e o c u r vel tegatur diifficulcas illa, quem adm odum præ- i v e r e lcripcores Novi Treftam enti, LXX. Vulgatus& alii* V e r f io V. T. qua: Vatablii n o m e n præferc, maluit liceram y re c in ere in voce illa expriim cnda, qua cum difficili & incer­ ta p ro n u n c ia tio n e lu d a ri.. O b i t e r & id hic indicandum vi­ d e t u r , q u o d Benjamin Tuidelenfis in Itinerario & alii, in qui* b u s fur cSchickardusin n o cisad ju s regium ,K önig inVindici- is l o c o r u m difficilium paig. 669. &c. inde fe evincere poffe ju d i c a n t, Samaritanos d e g enuino Mofis Pentateucho fibi g lo ria ri no n pofle, cum htabeanr A lphabetum tribus guttura- libus literis o rb um y PI H : ex quibus H dcfiderecur in nom ine A b r a h a m i , n i n no m in e Ifaci, y vero in n o m in e Jacobi* V e r u m hæc talia quam v is inftituco n o n m alo proferantur a d d e m o n ftra n d a m udem ticam Samaritani codicisauthenti- a m , prtefidenter tam en & rigide nimis urgeri n o n d eb ent, c u m præcer m agnorum v iro ru m auctoritates, ocularis Al­ p h a b e to ru m & librorum S am aritanorum infpeCtio doceat e o s liceris illis n o n carere:, quamvis nimis prom ifeue has lice- ras co m m u tare fo lea n c, xvt\ p ro his certe fubfticuereliteram K u n d e multiplex nafcicuir confufio vid. H ottingeri exercic* A nc-im orin §. 29, 30, 3 r Ft fi vel m a x im e illas F.braro- r u m liceraspronunciacu difficillimas ex nominibus quibuk daro propriis cxcluderec natio a liqua, inde tam en n o n c o n ­ ficitur eam verae Rcclefuae ( o b o le m n o n efle, aut genuinam n o n aflervare feripturann. N o m e n J a c o b frequenter red­ d itu r a Latinis in te rp re tib u s & feriptoribus Ecclefiafticisper

(14)

IO

fupplantarorem.

Ebraeorum vcro 3 p y & Grarcorum ?r7ef-

mw» p ro p rie v id e tu r d e n o z a r e e u m qui alterius plancam i n h i ­

bere

conacur n e p r o c e d a t , auc h o c vel illud agac. Ec h u e refpexiflè le g u n tu r five parentes five alii præfentes cum f il io huic alteri n o m e n h o c in d e re n t, q u o d fratris prius e g r e d i e n - tis plancam te n e re t. G en. z $ , z6. E o d e m v e refpicic O f e - asc.!2,5. cu m dicit J a c o b u m fupplancâlle fratrem in u t e r o . P ro p rie n e is dicatur fu pplancare, quærunc qui feripeores clarficos diligentius e v o lv u n t. U t o p i n o r , id certu m e f t , fcriptoribusLatinis fupplåcare e d e v o c a b d j p magonifticum , q u o n o ta n tu r qu æ d am luftacorum artificia, pe r q u æ o b l u * flantibus objiciunt auc fupponunc pedes ac in te rra m p r o - fternunc. Et quia in hujus generis c e rta m in ib u s , ubi v ir i­ u m , c o r p o r is & anim i pericula fiunt, n o n infrequencer a d fraudes d iv e rtu n t achlecæ, inde fa&um q u o d vox fupplanca­ r e accipiatur p ro fallere ac decipere. C u m Jeremias P r o ­ pheta c. 9 , 4, de eo q u e ritu r quod in p o p u lo Judaico frate r fra tre m fupplancando fupplancec, eadem hac

voce3pjT 3

p y utitur, ad d e Pfal. 41,9* Ec Stoicus fapiens apud C ic e r o n e m 3.offic.m onec, n e q u i in ftadio cu rru n t ullo m od o fupplan- tenc auc m a n u dep ellan t eu m qui cu m certant* E rg o is qui p ro p ria fignificatione dicitur fupplacare,cum alicujus p la n ta te n e t eu m q u e retardat, fignificatione vocis illius m ecapho- rica & in m oralibus dicitur decipere. C o n fe r q u æ d e u f u harum -vocum h a b e n t H o rn iu s in notis ad Sulpic.Severuml. t. c. 6, Pererius in G en efin p. 1030. D iereric. Anciquic. Biblic.

p.

134. Hcidegg* Exercic.

13

. parc.

II.

Cum v e ro feri- p to re s G ræ c ifæ p e v o c a n t J a c o b u m 'Tfle^uiçw&Lacini fupplam fcatorë> n o t a n t n o n cantu q u o d calce five p lanta fratris tenu» cric, fed Sc q u o d fratre m iteratis vicibus fupplancâric, idque

admentemEfavi^qui cum

p o r t præ rep ram

tibi

bencdi£tio-aeon

(15)

n e m v c h e m e n tio ri ira in fra c re ra effet a c c e n f u s , decorfif- ( e v id e tu r p o m e n Jacobi* v o le n s indigitare eos, qui n o r a e n i l l u d Jacob infracrem conculerinc, in confilio habuiffe frau­ d e s , quibus circ u m v en tu r us effet fuum fratrem» Q u o d qui- a n e prophetice quidem a b iliis fattum judicari poteft, m eri­ t o dicitur ulus ca v illa tio n e ac d eto rfio n e nom in is a primas im p o fitio n is p ro p o fito , c u m m o r e m ifero ru m quavis etiam re<tta incufat & hac ratio n e infelicitatis fuæ culpam a fea- r n o l i r i c o n a t u r .D e cetero n o n in f o litu m e ft q u o d circa nati­ v it a te s q u o ru n d a m fe corafpicienda o fferant quaedam fingu- la ria , q u æ æ f f im a ^ p o ffu n t ta nquam om ina, præfagia &prac» l u d i a fecuturæ vel felicitat is vel infelicitatis,quale quid rcfpe* xi fle eos, qui Jaco b o n o m e n im pofuerunt, putant in ter ali­ o s Paræus in GeneC z$. & Rivetus exercit. 11 f,Sed haec n u n c fufficere v id entur ad p ræ fe n te m c o n ftd e ra tio n c ra : ubi ca* m e n & i d attingendum v e n i t, M o f c n circa im po fitio n em h o r u m n o m in u m variaffc f o r m u l a m , ut d c E favodicat in p lu ra li UOjTldc Jacobo in fingulari îO p

'1

utru m q u e vero ho« r u m r e tt e reddi poteff v e l im p erfonaliter, v ocatum e f t, vel c u m v e rfio n e Junio T r e r a e l l i a n a in fere n d o v o c e m quifquc fciliccc vocavit. A q u o ncc di d en tit M.ercerus p ræ le ttio - n ib u s in G e n e f p . ^ f r. O b fe rv a tio n is v e r o illius quis fit u- fus, in re tte in te rp reta n d is aliis feriptura: locis iisque vindi­ c a n d is a fufpicione c o rru p tio n is in te x tu O rig in a lim o n ftra - v i t fiipra com m endatus R iv e tu s p. m. 568.

§.V X N o n alienum v id e b itu r ab hoc n o m in u m exam i­ n e, paucis etiam c o n fld e ra re celebre illud n o m e n , quod fuc- ceflu tem poris J a c o b o in d itu ra eft ab ipfo D F .o , cum is m o ­ n e r e t ne amplius v o c a r e tu r Jacob fed IfraclG en. 3 2 , 28* q u o d q u e poftea r e p e titu m & c o n firm atu m v oluit c. io, Û q u o d n o n ita a c c ip ie n d u m quafi D Eus vellcc n o m e n

(16)

ia

cob penitus abolitum» cum c o n f te t id fequentibus t e m p o r i ­

bus frequenter attributum huic Patriarchae ejufque p o rte ris

ac fe&atoribus .• fed q u o d p rio ri n o m i n i aliud accedere d e ­ b e re t magis celebre & heroicum . D e b e n t igitur v e rb a illa di-

Tina accipi com parative & c o p u l a t i v e , q .d. n o n tam J a c o b q u am Ifrael; n o n tantum J a c o b , fed & Ilrael vocaberis, uc r e ß c a d hunc lo c u m obfervavit A b e n Fzra. Q u o facit r e g u ­

la T h e o lo g o ru m fequens: Quando D E m in/criptura a lu u i nomen im pon it

,

in t eiligen dm c (I non adimere nomen pr im >/c d poßertm addere priori^ u t in peßerum utroque po(Jit appellari

.

vid. G erhard, c o m m e n t in Gen. c 52.. & c o n fe r G lafliiP hi- lo lo g , 1 $.tra<ft.$. can. 13.ubihcec exem plis il!u ftra n tu r& c ö » firm atu r ut& R ivetiF .xercit 159 F.tiam jure im p e ra to rio /aci» tu m ert, unicuique hom ini lib ero fas elfe n o m e n fuum m u ta ­ re ,d u m m o d o fraus abfir*vid.Cod. K9. tit. 25 Caufæ v e ro m u ­ ta n d o ru m vel augen d o ru m n o m i n u m fuerunt n o n unae, & habuerunt inftituci fui rationes alii impias & d o lo fa s , alii ju- ftas & idoneas, de quibus vide difterentem L im naeum de ju­ re publico

1

. 1, c* i i

.

& C o f m a m M a g a lia n u m Jefuv/cam in appendice com m en ta rii fuper J o lu a m fett. n « a n n o t. 5. & c. Q u o d fi hom ines id fibi indulgent, uc certis de caufis n o m in a cenfeanc augenda & c o m m u t a n d a , dubium efte poreft n u l­ lu m quinD F.us ipfe fingulares prorfus habeat confilii illius rationes* Vide Dieteric. A ntiq. Bibi, p* 1 3 3 , Cereguc in re v e la to r e arc a n o ru m p 410. co n fe r quae dixi ad vitam Ifaci pag. 5*. Q ui ex veteribus occup a n tu r in in q u ire n d a origine & fignificatione n o m in is lfraël, ex ig n o ra n tia linguae Fbraeae, & quia hiftoriam Biblicam n o n a tte n d u n t, faepe confi&as & in e p tas a dferue originatioes. e. g. cum v oce p u ta t com pofita « x S w '& ^ K q d re ftu sD E ^ v cl^ N rifcO tSTN v ir v i d e n s D E -

•m qua expolitionem cupide nim is am p le & u n tu r multi ex ,p a :

(17)

piatribus Graecis & L a tin is , n o n attendentes p u g n a re e a m c ;u m indole literarum & incentione divina. Fuit H ie r o n y - rmus diligens literarum E braicarum culcor » fed & is c o m - rm entario fuper Efaiam c. 44. in eadem cura reliquis hatrec fientcntia. Q uin & alibi q u e ritu r (c obrui a u d o rita c e & d o ­ c t r i n a eloquenciffim orum v i r o r u m , qui hanc v o c e m e x p o - m u n t per Vir videns DF.um. T a n d e m v e r o affirmat fc m a ­ giis duci a u d o r i t a t e feripturæ & A ngeli vel D E i, qui ipfura I- firael vocavit, vid. quæftiones vel traditiones ejus in G enef. E.c manifefla traditur n o m in is d e riv a tio Gcn* 32. r n t y

c y i. e principem ce geffifti curaDEo* N aro *» viciffim cifl aflo rm ativ a nom inis proprii* Ergo n o m e n if th o c e x - (Itarc voluit DF.us in arg u m e n tu m v id o r i æ d e D E o r e p o r t a ­ ta s , q u o d q u e fiducia in flru d u s auderet fe multiplicibus p u - gtnis c o m m itte re , fide n o n vacillante. Sunt qui puta nt n o ­ m e n Jacob poflea fuifie confidcraturo ut p rivatum titulum : Jf.rael v e ro habitum p r o n o m in e dignitatis ac em inentiae, qtuod poflericatem etiam defignaric. vid, H o rn iu m in n o ­ tiis ad Sulpit. Severum p .m 46, V erum id n e c feripturæ, n c c S c rip to ru m Kcclefiafticorum ufu (em per obfervacum v id c - tuir. Etiam ad gentes em anâflè appellationem illam, ceflis e f l J u flin u s h b . }<S, 2. ubifaKà veris raifcet plurim a & d o c e t fuio e x e m p lo q u a m infeliciter ac in e p te agant, qui (aeras hi florias & antiqui (fim orum te m p o r u m m o n u m e n ta fcillu* (lirare pofle fperanc p e r p ro fan o ru m a u d o r u r o c o m m e n ta v e l p roprii ingenii f o m n ia , de qu o in t e r alios vide c o n q u e - re nccm J o fc p h u m lib 1. contra A ppionem . Et fidem facit Ecloga cx D io d o ri libro 40. o b fe rv a n te B erneggero ad lo- cutm citatum Juftini. Alia quæ circa l u d a m hanc Jacobi & re p o rta ta m a D E o v i d o r i a m accendenda v e n iu n t, infra e x ­ p e n d e n d a eru n t.

(18)

§. VII. C o n tig ere Ifaco & Rcècccæ hi filii t e m p o r e m a* x i m e d e f id e r a b ili , & poft follicicam ac d iu tu rn a m facis e x - Ip e fta ç io n e m , cum annos jam natus e f fe ti fac f e x a g i n ta & in conjusjo vixifiet fterili per annos v iginci, quibus e x e r c e b a ­ t u r fides & patientia h o ru m c o n ju g u m , & feriis apud D E u m eg e ru n t precibus, ut p ro m iflio n u m fuarum n o n effet i m m e - m o r . In q u e m m u n d i a n n u m inciderit h o r u m g e m e l l o « r u m nativitas, n o n adeo ~ p ro m p tu m efl i n c o m p endbo^ex- p é d î r e} I f n i o d o atten d en d a; e r u n t v a r iaein v e n tio n s q u i ­ bu s r eceptae fupputationes ChronoTogicae e tiam re c e n tio ri- b u s te m p oribus follicitari & turbari coeperunt ; cum alii re- f t ip u tio n e m C h ro n o lo g iæ e x A ftro n o m ia an n ifq u e S a b b â ti- cis p o llicen t u r , alii ex terra effodiencfam ccnfenccerticudi- fiem aliquam te m p o f u m ^ lii in novis quibufdam interpreta» tionibus o racu lo ru m d ivinorum & accentuacionis m y fteriis infallibilitatem fupputationis quæ ru n t feque invenifte arfir# mane* A d vicamAbrahæ di<ftum efl illius Patriarchae n a ti­ v ita te m videri nobis incidere in a n n u m m undi 2008. Q u a lententiaftan te(n ec enim ha& enus praegnantes rationes evi- çê re q uod calculum illum re lin q u e re fit neceffe) p r o n u m ç f t colligere an n u m a m u n d o c o n d ito 2168. praebuifte origi­ n e m Patriarchae la co b o . Q u e m a d m o d u m enim a n n o ae- tatis centefim o A braham genuit Ifacum ; ita Ifacusanno fexa» g e fim o hifcc filiis eft locupletatus. G en. i ^ z 6 t Sopervixic A b ra h a m nativitati h o ru m n e p o tu m p e r an n o s q u in d e c im , quibus laetabatur d e fucceftu p ro m iflio n u m divinarum* M o r t u u m clfe eum e o d e m die,quo Efau v e n d id it JacQbopri» tnogenicuram dicunt Ebraeorum Magiftri, fed n o n probane. v id, M erceri praeleft. in G e n e f c. 2 5-. C u m v e ro Jofephus Antiquic.

1

.1. c. 1S. ait Rebeccam peperifle po ft m o r t e m A» Ivabae, vel hypothcfibusfuiçferyit, vel in erroren? duftus eft

(19)

p e r n o n intelle& am p ro lep (fn ,q u a ufijscftM ofes in cnarran* da, Abrahæ m orte, a n teq u am hiftoriam ortus Jacc-bi ex p lic a t re a g g re d e re tu r. N ec ide o ele v a n d a efl fides & auCtoricas feripeuræ , quam vis in tradendis hiftoriis adhibeat anticipa ti- o n e s & re c a p itu la tio n e s, cujus infiituti fui Spiritus S a n c u s catufas habet graviffim as, etiam tu m cum a nobis m inus in* tellliguntur. Hic v e r o in rem efle vifum eft, ut c o n tin u ata n a r r a t io n is ferie clauderetur vita A b rah æ , priufquam nova

f u c c e d e re t recenfio e o r u m quæ fequentes Patriarchas c o n ­ c e r n e r e n t .

§. V III, Q u o m o d o tra n fa ftæ fin t prim æ æ tates Jacobi & F .fa v i, ferm e cum filentio transm ittere /videtur M ofes« P o f t q u a m enim nativitatem e o ru m trad id it,fubneCtit v e r b a G e n . 25, 27. quæ lo q v u n tu r de occupationibus æ ta tis m a ­ gis adulcæ* Nec en im facile circa prim as ætates c o g n o - I c u n t u r inclinationes & ftudia d e genere vitæ e lig en d o , c u m adhuc puerilibus curis & ludis o c c u p a n tu r anim i i & indicare videtur divinus hic f e r i p t o r , tu m d e m u m c o n fla re coepifie de conflitu en d o vitæ genere, cum adole- fee rent. Sed dubitandum n o n eft, qqin in id la b o ra v e rin t pii parentes, ut ad pietatis ac virtutis cultum m ature f o r m a ­ r e n t u r ho ru m ingenia. N ec id penitus inta&um re lin q u it h ifto ria facra, c u m a ffirm a tp u e ro s a d o le v iflc , puta fub h u ­ jus generis exercitiis, quæ ætadbus prim æ pro x im is infervi- re p o te ra n t. N o n eft credibile Ifacum abjecifle curam fili­ o r u m , etiam F.favi, quo inprimis deleCtabatur, ut eos n o n e x iftim a re t deducendos in Scholam aliquam ,quæ eos literis & m oribus decentgr inflrueret. Q uam vis facile a d p a r e a t, F fa v u m fucceflu an n o ru m faCtum efle aufterum & i m m o r i - g e ru m . Q uam intenta fuerit Patriarcharum cura in infor- snandis liberis ac domeftiejs^ifque infticuendis ad pietatis &

(20)

r é

h o n c f te v i t « cufcutw in fuperioribns e x e m p i o A brahæ cfft d eclaratum . N ec dubitandum eft, q u in hifce te m p o r i b u s e x ftite r in t feminaria b o n a ru m artium ta m p riv a ta quam p -j- blica. Scholarum S em i& F.bcri fa&aeft m e n t i o in vica I f ic i ; pag. T4.m ‘quibus putant eum inform atum . G r a n d « vos (c- n e s S e m u m & Eberum trajeci flè F u p h ra tc m , ac puerili infti- tu rio n i o p e r a m dedifTe p r o improbabili, h a b e t H eid eg g e ru s E x erc itis §. part. ll.Nec id f i& u e f le n t f n c ev in c e re l a b o r o . Q u a m v is enim o m n i probabilitate n o n d e ftitu a tu r fencen- t i a i l l a , Semum ta m e n attigiile « ta te m J a c o b i, calculus a n ­ n o r u m å nobis pofitus ferre nonpotcft:. Si vel m a x im e a u te dcfiifient in vivis efle hi P a t r i a r c h « , re£te t a m e n d ic itu r Scholas e o ru m a porteris potuifle freq u en tari. N ec p r o h i ­ b e t quidpiam q u o minus diverfis in locis erigi p o t u e r i n t Scholæ, quæ a m e m o r a to r u m illorum P atriarch aru m d ilig en ­ tia ac ftudio appellatio n em fint fortitæ . C e rte F.ber t o t i p o p u l o Fbræo dedit n o m e n , q u o d d e flg n a t n o n ta n tu m g e n ­ t e m i fed & p ro feflionem v e r« religionis, Ufi e rg o fin t hi pueri five fola in fo rm atio n e parentis fui, ut p u ta t H e id e g . gerus lo c o citato, five aliorum fidelium^ Id facile o b tin e ri p o fle c o n fid o primas filiorum h o r u m «cares abfque literaria infiitu tio n c n o n abiifle. N am vel fola tranfa& io J a c o b i c u m L a b a n e f u p e r foetificationc o v iu m e v in c e re v id e tu r Ja- c o b u m e ru d itio n is p a r a n d « fundam enta in Scholis fapien- . t u m jecifle, ac in fcientia naturali profeci fle. N a m licet di=

ci poflet, q u o d ufus& ex perientia fcientiam illam g en era rir, illa ta m e n fola partes illas abfolvere n o n v a le n t, mfi in fo r­ m a tio n e fint fubnixa I n vicinia H cbronis, q u « u na e x o r- dinariis fedibus Patriarcharum fuie,viguifle fcholam hifcean- tiquifiimis te m p o rib u s n o n infeliciter evin citu r ex appella­ tionibus civitatisD c b ir, K iria tfc p h e r & K iriathfanna. Joluæ c.15%

(21)

e. i f . & T9- quarum vocum incunabula etfi alii ia

aliislin-guiis quæ ren d a exifbm enc,m agnis tam en rationibus duci vi- d e i n tu r , qui ad fontes Ebræ os recurrentes derivationes ea- ruim p r o p o n u n t ^ tales^quae in d icen t fuifle in ho c lo c o cele­ b r e m b o n a r u m ac liberalium artiu m officinam & an tiq u o ­ r u m m o n u m e n to r u m A r c h iv u m . V ideantur quæ eru d ite f u p e r his difTerit Andreas Mafius in C o m m e n ta rio fu p eral­ le g a ta Jofuæ capita.

§. IX. A dultiorum d e in d e ætatum quæ fuerint f lu d i a , i n d i c a t M o fe s , cum dicit Efavum fuifie peritum venationis & i m c a m p o o c c u p a tu m ; J aco b u m v e ro m anfuctum , h a b i­ t a n t e m in tentoriis. D e v enandi fludio ad vitam Ifacip. 17. aliqua difta funt, ex quibus conflare potefl, E fav u m hæ c exercitia adprobatfe parenti fuo. Q uatenus in v ir tu te v e l v it io p o n i debeant, & q u o m o d o ratione v ariorum te m ­ p o r u m , lo c o ru m , p e rlo n a ru m ac aliarum circum flandarum c o n fid e ra ri#pafiim ab auftoribus p roditum efl. V idean­ tu r in te r aliosPiato, X e n o p h o n , O ppianus, D raudius fuper fc h e d a m rcgiam A gapeti ,Sarisberienlis, Bornitius &c prae« t e r e x e m p la innum era paflim in auttoribus obvia I d d o c e t præfèns h o c F.favi ex em p lu m ,' eum per præ m atura v e n a n d i exercitia id quidem o b ti n u if le ,u tæ t a te n o n d u m adulta peritus celebretur v e n atio n u m variarum, fed q u o d pariter ingenium five c o n traxerit five auxerit h o rrid u m & • agrefle. Nec e n im alio confilio dicitur vir agri in te x tu M o fa ic o , quam q u o d a b h o rru erit a manfuetiori vivendi r a ­ tione. N a m q u o d cum V ulgato & L u th e ro n o flc r Suecus vertit S f r t i r a n / id n o n hunc fenfum habet, quafi a g ro ru m r c o le n d o ru m cura, manfueta & h on efliflim a illa vivendi ra- * tio, ta n to p e re placuerit F.favo ,* fed q uod frequenter venaa* d o , equitando & bellan d o dcleßatusfueric & ingem i

(22)

cem aluerit. Q u o rcfpicic etiam illud cLyçoizoç q u o d habesnc L X X . In d ig n a res effe vide tu r ita a n im u m dare v e n a c io m i, u cn e g lig a n tu rp ro rfu s alias parces officiorum in re p u b l fuflli- n e n d o r u m . Et vix fe c o n tin e n t, qui effu p d e n d o feraruim (angvini afluevcrunc, quin in ipfos cciam h o m in es fævicieîm e x e rc e re am e n t. A d infulas v e ro folas,fylvasac folitucdi- rçcs ferafquebeftias, penitus eflenc relegandi qui m ifcros cco* l o n o s i n f t a r ferarum v e x a n t,la n c in a n t, configunt & inffra co n dicionem canum v e n atico ru m d e tru d u n t. Q u æ ratrio tra& andi h om ines quam p ro x im e accedit ad venacionetm h o m i n u m o p p re fiiv a m & arenariam , q u i ^ j n ludisCirccnlfi- b u s p ro d u c e b a n ru r in (pedaculum cum befliis pugnatuiri. Q u o d p ro cantae crudelitatis a rg u m e n to a g n o v eru n c eciatm gentiles, ut m atronas his interefle nefas eile pucarinc, ccfftc R o f in o Anciq. R o m .

1

« î«c. 14. cujus ram e n im m anitatis »e- x em pla, quin & h o rrid io ra c o m p a re n t apud eos,qui n o m e n Chriftianum profitentur. D e cæ tero v enationes ccmpte- ftiv ead h ib itæ illu ftre s dece n t p erfonas & m a g n a ru m c o g i ­ ta tio n u m fune invitam enta. A d e o q u c d u rite r nim is preo- nunciac jusCanonicum,cu exmecc H ieronym i affirmat verna* t o r e m n u n q u a m f e l e g i f l c f a n d u m , v e n a tio n e m efle arteim nequiflim am , Ffau v e n a to re m fuifie, quia peccatoreraic. V ide d e û i n & $4* & 86. V erum hæc cal.a de illo h o m in u n u g e n e r e difta funto, q u o d

Non curat Chrifit fir v o s ,f i â figere cervos

.

§. X. C u m Jacobus confideracur ut vir manfvecus & habii- tans in tentoriis, n o n ta n tu m indicatur quale vitæ genus fuie- rit fe&atus & q u o in g e n io prædicus, fed & ex ratione o p p o - fic o ru m in n o tc fc ic ,q u o le n fu Efau jam j a m d i t t u s f i t v i r a g r i , q u o d q u e m a d m o d u m ci vil iori vicæ five h o m in u m convfi* ß u i magis deditus fuit Jacobus, fie Efau r e m o t io r a

(23)

frequem-ti h io m in u m co n jjfcudine. V o x o n q u æ J a c o b o trib u itu r n o m accipienda hoc l o c o de perfectione aliqua v el in tee ri- tatee, ncc de m e ra fimplicicace ingenii aut incelleCtu nulfis arccibus exculco: fed d e manfueeudine, conflantia & civiliori v iw e n d i propofico , in q u o d p r o p e n d e re vifus efl Jacobus eciiam in adolefcentia, Suecicum tam & a v o ce illa Eforæa o rig in em d u c e r e , n o n fine ratione quis adfirm averit; Aniimalia v e r o cicura appellam us noncancum ea, quæ e x fe­ ris» reddunruc m anfveciora, fed & illa quæ ab o r tu & nativa in td o le dele&ancur confu ctu d in e h o m in u m . P ro b u s &fim« p h e x dicitur Jacobus n o n p r o p te r defeftura in d u flriæ , ita e- n iim fim plex fuit, ut quieta cum prudentia perag e n d a pe r­ a g e r e t , in p rim is circa curas pafloricias, quæ m a g n a m vigi- lainciam & indefcflam op eram re q u iru n t; fed quia fuit fine pliica dolofitatis ; unde LX X . eum v o cant S.nr\oL?oh h o c efl, d o l o & fraude c are n tem . Q u o m o d o cum c o m m e n d a tio ­ n e illa fimplicitacis confentianc arces, quibus ufus efl in red i­ m ie n d a prim ogenicura & præ occupanda benedictione, e x iisi confla re pocefl, quæ ad vitam Ifaci difta funt. Artifici- urm quodadhibuiccircafoecificacioncm d iv e rfic o lo ru m ovi- u i m , cognitionis re ru m naturalium fpecimen æflimari p o - te:fl, q u o d infra erit ex a m in a n d u m . Infuper dicit hifloria, qruod Jacob habicârit in te n to r ii s , id quod n o n pauci in te r ­ p r e te s , d u û u m paraphraflis Chaldæi fecuti, e x p o n u n t de S cholis five privatis five publicis, quales fuêreSemi & E b eri, die quibus n u p e r d i â u m eft. Sententiam illam Ju d æ o ru m p r o p o n i t etia m L y ra , ea ra q u e fe valde p r o b a r e ait Luche- ru s in c o m m e n t, ut & Pererius fuper G enefin, quip p e quæ

(w mra fit ex co n fuetudinc Patriarcharum, quibus eadem fue­

r i n t tabernacula oeconomica&Fxclcfiaftica, quæ p o flerio ra » o s l e m p l a & Scholas appellam us. Q uin & in

(24)

iis Scmi habitare dicebantur, qui eandem c u m S e m o prolfl- tebancur fidem, idq ue vi oraculi a N >acho edici ; q u o vacici# n a tu r & v o v e t, ut in Semi tabernaculis habicec J a p h c t, Gcai« p, 2,7. Q u od vaticinium fi qui (une qui fe n o c o n t e n d u n t e x . p licandum ë i ù n o n nifi de migrationibus g e n tiu m , b o c l pdo d e claran t fe in hujus generis vaticiniis e x p o n e n d i s m o r e f u» d i i c o n o n n ifi carnaliter faperc, & ad fe p e r tin e r e illu d Ser« v a rnris T Erratis ncjcientes feriatur tu aut carum v ir tu te m . R i v ero piarum ac utilium m edicationum p le n a cflfc v i d e a ­ t u r iflhcec explicatio ta b e rn a c u lo ru , in quibus h a b i t a n t J a c o ­ b us; putam u stam en magis fimplicicer & ex infticuco Sp* San&i in p r æ f c n c ih o c lo c o id e x p o n i de v ita tran q u illa, p l a ­ cida (Sfculciori, quam adamaric præ FJavo Jacobus ; q u in & d e vita paftoriti3, quo fenfu locucio illa accipitur G c n 4. 2 o. C o n v e n tu s facros q u o d a t t i n e t , credibile eft e tiam F la v u m fubinde cos vificâlïc d u m adhuc in d o m o fuit p a te rn a , fal* cem ne viderecur concem cor religionis avitae, au t m a n ifefle proficerecur Acheifmum, Q u o d anciquilTimorum t e m p o ­ r u m Patriarchae & fideles alii in tentoriis hib;cârinc potius, q u a m fplendide exftru&is palatiis & munitis urbibus, h o c ipfo confcrvarunc m e m o r ia m p eregrinationis fuæ & i n c o n - ftantiæ rerum h u m a n aru m , Q u in & difcrimmaci fune a m undanis & im piis, qui in ex cerno fplen d o re & apparatu fibi ro b u r &praefidium quaerunt. Primus Cain aeJificac civi­ ta te m C hanoch, cum Sech habitaret in tabernaculis. C h a m aedificavit civitatem & tu rrim Babel aclace d o m natus e ft, cum c o n tra Sem & Japhet eg ere n t, viventes mi fere in ta b e r­ naculis. Ita evencus arguic p r o nilTl m e m & m a lc d i& :o - n e m divinas efifc incelligendas n o n carnaliter d e praefenci vita fed fpiricualicer. Qua; Q . L ichen v e r b i G cnef. 9 m o ­ n e n t , 1. R e v e re n te r & a b f q u e pra?fiJcn:ia tra& ari deber«

(25)

diivina o ra cu la, z, N on confenfiflc totum genus huma-n u m ihuma-n ftru ftu ram tu rris Babel. j , Urbes & curres m uhuma-nitas n o n coepifie d em um cum Babelica. 4. Ulum cabernaculori m oB cinuiflc eciam pofi çonftitucas Politias ac regna. 5, Pcrpe« r a r o con fu n di felicitatem co n ce rn en tem (p iritualia, cum iis q u a ; m u n d a n a fune ac te r rena & c.

§ XI. F.x diverfitate in g e n io rum quæ depr^henfia eft i n hifce g em ellis, tam circa m ores quam genus vitæ co n fti- t u e n d u m , f a ä u m e f t q u o d Ifaci animus in Fiavi parcesfue- r i r p r o n i o r , Rebeccæ v e ro in J a c o b i , C aufapropenfionis pacernæ in F.favum po n itu r Gen. 25,18 quia venacio in o - r e ejus. Q u o d concorce nimis quidam F.bræorum magiftr. a c c ip iu n t de o re Elavi ejusque fuaviloquio ac adulatione, q u â parris anim um capiebar,cum reftius referri debeat ad os I f a c h q u o d d e l e d a b a t u r guftu & lapore ferinar, quam vena­ b a t u r Rfau Unde LXX.ÔwgiatiuJà? ßqüais avid. Nec a liter v u lg a tu s

ÿà

nofter.* Jp n ridq.>fre

à(a

off bantf Q33efe. Ad

d u lc e d in e m v ero cibi acceffit p ro m p titu d o officiorum, quå c o n a b a tu r Ffau devincire patrem. Strenue præterca ac fo rtiter agere vifus eft Ffau, cum Jacob n o n nifi dom eftica cu raret. M a te r v ero in deliciis habuit Jaco b u m & lo cL^Ka.*

w U

zrxrfos, ut Chryfoftom us vocat, h. e fi acerum & fu jo

carens pueri ingenium. Sed de his aliqua tradita fu n tad vi- cam Ifaci pag.9 j. & 109. &c. Q u o d DEus paflus fit Elavum f r a tr i -fuo Jacobo patris am o re & judicio præferri, utexfta* r e t figura quædara rejeditii coram m u n d o hominis,ficut v er­ ba h ab en t Calvini in h .l. id hypothefibusfervit eo ru m , qui abfolucocle& ionis decreto patrocinantur, q u o ru m quæfinc in h ise x e m p lis præfidia, infra exam inandum erit, in te re a v e r o id ex varia h orum p arentum erga liberos fu o sp ro p en -

fione confiare pocefi, q u o d ut m atrum animi ple ru m q u e de-

(26)

l e ß a n t u r ingeniis ac m oribus m agis piis, copoficis ac p ^ i d i s s ; p a tru m v e r o fa v o r p r o n io r cfl in eos,qui fune alacres, fortes», excitati ac pares rebus gravioribus audendis & a g e n d is ; ficc cum n o n d u m furficienter & q u o ad lingulas c i rc u m fla n tia » intellexiffe v id e n tu r parentes o raculum a n te nativ itatem fui* p e r his pueris evulgatum , vel diverfas fo rte f o v e r e n t d e ap-*- plicationefententias, lfacus m ajorem d e c la ra v it propenfio>* n e m erga Efavum , cui h a d e n u s putavit p rim c g e m tu r æ p r i ­ vilegia juxta leges deberi, n o n m ultum di v erla ratione ac A-- b r a h a m a liq u a m d iu exiflim avit in Ifmaelis n a tiv ita te im p le* ta ra efle p ro m iflio n e m de h æ rede fu o a c m u l t i p l i c a t i o n e feminis, d o n e c certiora eum ed o c e re t circa a p p licatio n erm DEus*Si quæ co p a re re n t in Efavo vel profaitatis vel ferocitai- tis argum ëta ea p e r dihgetem ac fcdula in ftitu tio n e m cu ætai- tis in c re m e n to em endari pofle judicavit* R ebecca v e rto f iv c d e fe n f u oraculi plenius e d o f t a , nec fin gulaexplicarre aufa ; five plura fimulatæ pietatis indicia in Efavo o b ferv am s, ficut & Sarairrifionis argum enta in Ifmaelc n o ta t, ut eu m c * jiciendum c o n te n d e re t, anteq u am idipfum A b r a h a m o p e ir - fu ad eretu r a D E o , Gen. 21. 12. five aliis quibus-eunque ratii- onibus indu&a & pueri placidis m o rib u s ille&a, Jacobuim magis in delicis habuit- V ideL utheri pias m e d ita tio n e s fui- p e r G en. 25-. N o n efl ulla fufficiens ratio quæ fu a d e r,u tv a rii- a m illam in c lin atio n em referam us ad o ccultam quandarm D E i difpenfationem , qui occafiones ita p ro p o fu erit, ut i n g o n e ra re tu r in u n o q u o q u e e o ru m affeftus ex iis caufis,quibuis magis afficiebantur p r o ra tio n e in c lin atio n u m fuarum, D E * u m q u e ita ufum fui fle utriufque in c linatione, ut p e r eanderm p ro p o f itu m fuum ad finem dirigerer* fim uique o f le n d c re c corius negotii fucceflum a fua ele& ione p endere ; quæ valli«

da effet omnia obftacula

fuperarc, fierccque Efavuspatris jui-dicKo

(27)

dîîcÏQ & a m o r e prio r, Jacob quafi pro re je d itio haberetur.

U l t i n e o c t i a m h ab e re m u s e x e m p lu m gracuitæ o m n i n o ad - ojpcionis, quæ ncque ab arbicrio h o m in is p e n d e t, ncc m ediis auat præparacionibus tra n feribi poteft, vid. Rivcci Exercic. in

O ren. 25. Q ualia Cal v in ia n o ru m effata non pauea mala bonis

peermixea h a b e n t.

§ .XII. N o n evincit m e r u m diflirailitudo in J a c o b o

5

c FJPau,inditutorum quediverfitas, q u o d m o re s fequantur cor- pcoris te m p e r a m e n tu m , & h o r u m g e m e llo ru m e x e m p lo c o n v e l l i t u r fenccncia illa , q u o d cujufque fo rtu n a depen d e ar a (coeli p olitu ac fatalibus a d r o r u m legibus. P otuêre e o r u m inigenia ab o rtu aequaliter cfle v irtutum ac vitio ru m capaci* a, fed quæ c o n v i d u , a ilu c fa d io n e , & aliis occafionibus in d u v e rfa abierint. F.ft in p o te d a te vel n o d r a vel illorum , q m ibuscura n o d r i c o m m i t t i t u r , ut virtutibus aut vitiis af. fu<elcamus. T e m p e r a m e n ta aliquando inclinant, n o n t r a - humtaucnecefficanc. F.t lo n g e facilioris e d o peræ m o re s co»rrigere quam te m p e ra m e n tu m em en d are aut m utare. Cuim g e n e th lia co ru m v e r o praefidentia, qui occu p a n tu r in c o m d itu e n d is thematibus natalitiis talibus, quae h o m i n u m m o r e s , valetudinem , conjugia variam que fortunam deleri* baint & e x a d e d e t e r m i n e n t , præfèns h o c g e m e llo ru m e- xcim plum vel m axim e pugnat,cum hi e o d e m te m p o re fati & poidea fimul in lucem editi divcrfifilma n a d i fuerint ingeni- a. E c q u o d apud A ugudinum d e civit. D F . i l . f. c.4. re- geiric Nigidius Figulus, varie tatem illam in g e n io ru m in g e ­ m e llis inde o r i r i , q u o d g e m e llo ru m c o r p o r a e o d e m m o ­ m e n t o n o n p ro d ean t, cum coclum m o tu rapidiflim o adfe- ra t m a g n u m a d ro ru m diverfitatem , id tale e d q u o fe ipfos jug-ulanc nativitatum p olitores. Im p e d iu n t e n im c o n c ita - c id im a coeli revolutio & fuccelfiya hom in is p r o d u d i o in

(28)

mun-*4

- ,

mundum, ne certum thema confticui poffic. Aut to t erunt

hominis t h e m a t a , ac c o n fe q u e n te r t o t f a t a , q u o t h o m i n is funt m em bra. Fragilius igitur eft figulinum illud a r g u m e n ­

tu m , quam vafaipfa, quæ rotâ finguntur, judice A u g u ftin o citato loco. N a m fi vel m a x im e id e v in c e re tu r, q u o d m a g n a fit aftroru vis in fingédis & form andis h o m i n u m oribus, t a ­ rn c concicatifiimus fiderum curfus o b fe rv atio n es illas Artxo» lo g o ru m a n te v e rtit & tranfvolat, q u o m inus c o n fla re p o f- fit quid in cujufvis hom inis o rtu effi ;ere valeant. Q u o r e - fpicitQ uintilianusD eclam .B .quæ infcribitur Gemini languen­

tes* cu inter alia fie ait : Non ta pariter in luce de m aternis exi- luere vifceribus>ut illos eade origo fignaverit. Q u a n t ü put as in

-

t erfui/Je tepor is, àüprimum uteri pondus egerit ur^dum parumper exonerata v italia,alt er orurfus homine la x a tu r IB rcve f o r t af- je exiguüque videatur mortalibus oculis: Sed fi terrena m ete perfpicere velis orbis hujus v a ftita te m ,fcies multum effe

,

quod inter duas t ranfcu rra t animas V o lvitu r fuper nos hac cccli Jiderumque compago

,

& pracipiti per proclive decurfu

,

totius diei noclifque brevita te cmenfus orientis occidenti/que curfus diverforum fiderumprimö fiatirn o rtu

,

rotato fe ru rjus axe con> /equitur dre. Q u o d

fi

recurrere v o le n t n o n ta m ad nativi­ tatem h o ru m g e m e llo ru m , quæ magis efi fucceffi va & per a- liqua intervalla, quam ad c o n c e p t i o n e m , quis hos fpecula- to re s in fo rm av it d e ipfo co nceptionis m o m e n t o J & etiam in h oc p u nffo eadem coeli figura d e p re h e n d e tu r d iv e rf a & contraria efficere. T ac eo alia, quæ genethliacis e o r u m v e fe* flatoribus excutienda re h n q v u n tu r. V id ean tu r v e r o quæ rece ntiffim ede his evulgavit J o h a n n e s H e n ric u s ^

3

cu^t in C alendario f u o c u r i o f o a d a n n u m hunc i6g2.

§. XIII I n te r vitæ paftoritiæ follicitudines ac curas tranf- gifle J a co b u m una cu m fuis æcacem jam in d e a pueritia;

(29)

amnis, ipfem et ex in fo rm a tio n e Jo fep h i p r o fite tu r co ram P h a r a o n e c o n f ti tu t u s ,G e n .4 6 ,34. & 0 46,z* E o d c m v e le n - fu d ic itu r G e n . 2 y ,27. habitaffe in tentoriis five tabernaculis, de q u o fupra§. X, R equiritvitapafloralis, ut f r e q u e n te r m u­ t e n tu r fedes, q u o ta n to melius pafcua fua nancifcanrur pecu­ d e s & p e c o ra . Q u o in flituto vitam paftoritiam in deliciis h a b u e r i n t , ad fuperiorum Patriarcharum vitas in d icatu m eft. O v i u m cura inprim is placuit p r o p te r multiplicem u tilitatem i n d e re d u n d a n te m , vid. D ieterici Antiquit. Bibi* ad P f 5-0.

O v i u m p a fto r n o n folum exftitit Jacobus d o m i conftitutu* fed & in M .e fo p o ta m ia m delatus,& Æ g y p tu m ing refiusidem vitas genus & v ivendi in ß itu tu m p ro fite tu r, p ru d e n te r id c o n filiu m fu bm inifirante Jo fep h o , ut parentem ejusque fa­ m i lia m fubduceret v itæ a u lic æ a u t fp le n d id io ric o n v i& u i cui a n te a n o n a d f u e v e r a t , eique ta n to facilius adfignaretuc re g i o G o fe n , quæ & alendis gregibus edet a c c o m m o d a ti, & fe p arata a fre q u e n tio n cu m Æ gyptiis confuetudine,ex qua p e r ic u lu m p u ritati religionis m e tu e n d u m videbatur. A d ­ d i t u r & illa hujusconfilii r a t i o , q u o d Æ g y p tiid e tc ftc n tu r o m n e s pafiores ovium» G en 4 6 , 3 4 ,Id e o q u e n o n æ g r e la tU ' ri e lïe n t,u t feparatim in locis folis v el minus excultis habita­ r e n t hi advenæ . Q uæ caufa fuerit odii illius Æ g y p tio ru m e r g a pallores, cum ta m e n d o c e a t hifloria facra, etiam Æ - gypeios habuifie p a fio re s , & tefietur inter alios Plutarchus l i b r o de Ifid e, oves apud hos o b utilitatem in v e n e r a tio n i d iv in a habitas fuifie, id explicatum eft ad vitam Abrahas m e m b r.If* § .II.Q u ib u s ad dantur quæ ex aliis addu cit Calovi» us in Gen. c. 46. Sollicite fatis inquirit Pharao in genus v it x q u o d c o le re n t hi ad v entante sF bræ i,utofienderet eo ru m ,q u i in im periis fu h t conftituti, eam d eb ere elfe curam ac follici* c u d in e m ,n e aliqui in fociecacibus e o ru m agant,qui o tio ac

(30)

gnaviæ v el turpi quæftui d e d iti tempus con fu m å t, & n e i n t e r honeftas artes re c ip ian tu r exercitia, quibus ludiones, fcurraer, m im i, circulatores & fimiles nugivenduli m u lto ru m in e rti - a m alunt. Jaco b u s jam in d e a pueritia in eam h o n e f ta te m fe re b a tu r, n e p a n e m fuum in tor p o r e ac ignavia c o n f u m e - ret, cujus fidelitatis ac diligentiae a rg u m e n ta n o n pauca e x ­ h ib e t hiftoria facra. N ec dubium cit, quin in ter o c c u p atio ­ nes fuas paftorales follicitus fuerit de p ara n d a etiam r e r u m

naturalium fcicntia, inprim is illa, quæ vitæ illi fe rv ire t,q u a m fibi delegerat. E x p e rim e n to n o n u n o teftatum r e l i q u i t , q u o d in h o c fludii g en ere profe&us acquifiverit n o n v u lg a ­ res, idque p a rtim inftitutione haufta a majoribus, p a r t i m p ro p r ia o b fe rv a tio n e & e x p e rie ntia , p artim e x tra o r d in a ria ac fingulari in fo r m a tio n e divina, quam fibiadfuifle p e c u lia ­ riter in p r o m o v e n d o p a t i o cum L a b a n e de ovibus variega* cis & ipfcm et g r a t o an im o a g n o l c it, G en . 31, S, 9 , & c it c u n > flantiæ furficientcr p ro b a n t. Sed de his infra«

§. X IV . Exegit Jacobus in præ di& o vitæ g e n e re & fedi-

bus Cananæis an n o s feptem fupra feptuaginta. Suafic pofte- a neceflitas aliqua, ut infidiis ac minis fratris fui Efavi c e d e r e t feque fubducerec dom elïicis difïïdiis, fatius ede putans, p e r e ­ grinationis m oleftiasa c pericula fuftinere, q u a m c e rc a d o m i ex periri d a m n a ; accedentibus inprim is p a re n tu m c o n filiis ac m onitis. N e c h o c ip fo labefa&atur e o ru m in DF.umfidu« c i a & c e rtitu d o d e veritate p ro mif fio n u m d ivinarum , fed p o tiu s in d e v ire s n a n c ifc itu r, q u od pie æftimat D E u m n o n ta n tu m dirigere a s i o n e s ad c ertu m finem , fed & de m ediis illuc ducentibus p r o f p i c e r e , n ec o m n is generis fugam inter illicita re p o n i d e b e re . In p a r te m confilii de p e re g rin a tio n e inM .efopotam ia fufcipiëda n o n min im a , v e n it pro p o firu de

ducédacôjuge non ex filiabusCananæis fed familia avita. N o n

(31)

inatne-ir rn c m o r fuitlfacus m o n iti daci a p arête fiioA braham o n e du* c e r e t u r in terras illas, G e n . 24, ^ ,8 •* fed peregrinatio hæc Ja­ c o b i magis ex neeeffitate q u am v o lu n ta te fufcipi debuit. Et c x a t jam ætate fatis p r o v e n u s , quin & in religione ica confie* n n a tu s, p o rt im p e tra ta m inprim is b e n e d i d io n e m f o le n n e m , uic a u d e r e n t parentes abfque fed u d io n is periculo eu m e x te ­ r i s c o m m i t t e r e cerris. Q ua v e r o c isc u ra f p e d io n e p a re n s Uiccrque confilium illud fin tag g refli, ad v ita m 'J fa c i m e ra b . I V . §. X IX . e x p licatu m eft. D im i tti tu r Jacobus abfque via* tiico, in f l r u d u s v e r o b e n e d i d io n e , piis m onitis & (a lu ta ri i n f o r m a t io n e , quæ peregrinanti fe rv ire n tad v erfu s l o c o r u m & t e m p o r u m illo ru m corruptelas. Pedes levâfle le g itu r , n o n equis aut camelis vcdus>& celeriter tam en vide tu r c o n - fiecifle iter, idque alacriter ac p ro m p te ,a n im a tu s fidei ac pro» m i f f i o n u m d iv in a ru m certitudine, quin & infigni illa v ifio- n e , q u â n u p e rrim e fuit orn atu s. In M c f o p o ta m ia m d e la ­ tu s & fub p rim o ad v e n tu ln p a fto r e s q u o f d a m incidens, (im ­ p licitari ju n d a m pru d en tiam , & can d o ri in n e x am fiduciam p r o d i d i t . Ig n o to s fratrum n o m i n e h u m a n iter c o m p e l­ l a t , in tu itu c o m m u n is originis, q u am habet genus h u m a n u m e x u n o fangvine,vel quia de c o m m u n io n e f a n d a aut a r d i o ­ ris confangvinicatis v in c u lo præfagiebatanim us. C e rta n t i n d e fiducia & h um anitate. Peregrinus & advena libere fatis ac fidenter in te rro g a t, im o m o n e r e audet indigenas d e n o n rite adm im ftrato o dicio p a fto r a li, q u o d hi five m e rc e ­ n a r ii five d o m in i in o rd in ate t r a d a r e n t pecudes, nim is m a ­ t u r e c o g e n d o eas ad fiabula: p o fieeas quidem ad aquatio­ n e m d u c i , fed reduci d e b e re ad pafcua , fiquidem a h q u a pars diei fuperfit, Paftores am ice ac fine m u rrrrite excipi­ u n t a d m o n iti o n e m , re v e re n tu r lib erio rem r e p re h e n fio n e ra hujus peregrini, qui d eclarat fc iis o ^ o l^ o K e flc j& p e ræ c a tc m

(32)

xS

ac e x p e rie n tia m à rte m pafforitiam callere* Sunt hæc antii- quæ (Implicitatis, hum anitatis, candoris ac fidei a r g u m e n ta , & fd lu b n a ,d e c irc u m fp e fta p e re g rin a tio n e , m o n ita ,fed qu;æ fruftra c o m m e n d a n t u r n o ftro ru m te m p o ru m h o m in ib u is.

§ XV. Supereff ut claudatur hoc trattacionis n o ffn æ jn e m b r u m brev i c o m m e m o ra c io n e q u o ru n d a m lo c o ru m i , q u o r u m m e n tio fe offert in p rim o h oc itinere a J a c o b o fui- (cepto, C e leb ratu r inprimis m e m o ria term ini a q u o , 3lCJ q u e m ,& loci cujuldam in term edii, q u em fingularis adpariti<o nobilitavit. A p p re ca tu r filio fuo Ifacus,ut poffideat t e r r a m p e re g rin a tio n u m (uarum ,G en 28,4. '£tie i&int) ther tuen fiàtm- iw ^ ü (b id

1

ï ' ut v e rtit noffer. L X X . explicant p er %yytjv.T%$

rtwpwAOiM. H ab itab an t Patriarchæ in terra illa v e lu t p e r e ­ g r i n i ^ n o n n i f i p u f t moleffas ac diuturnas peregrinacione s> ca m o b t e n t u r i e ra n t pofferi e o ru m d o m in io utili, ecîfi

vi p ro m iffio n u m jam ren eretur d o m in io direffo. N e ap* p re c a tio n e m parentis hic faftam intelligeret Jacobus de alia aliqua terra, in qua peregrinari deb ere t, reffringitur a p p r e - c a t io v o tiv a ad illam peregrinationis terram quæ data eff A* brahas Sub hac igitur ad elam ation e fauffa reliquit J a c o b u s te rra m fibi & patribus fuis in hæ reditatem datam,. In fp e c i« Vero legitur digreffus effe a parentibus in Beerfaba, G en, 2 g, IO.quæ una fuit ex fedibus Patriarchalibus ,(ita in re g io n e G e - ra r itic a & term in o C an anæ æ auftraii D e cujus n o m in e ,c o n d ic tio n e & diftantia ab aliis quibuldam locis, difquificum eff a d Vitam Jfaci pag 14, & 48. Fuit hoc natalejacobi folum , & in q u o ab o rtu ha ferat nifi q u o d aliquando diverterit ad vicina quæ dam loca ,& in p rim isceleb re illud Patriarcharum domi« cilium, q u o d fibi in H e b r o n delegère. C um Jacobus Deuc* tf>, ç, dicicurSyrius(quamvis verba illacum L u th e ro ,V u lg a ta

(33)

v e l :ad m a tre m & m ajores,qnos exSyrra h a b u it,v e la d d i u t u r ­ n a ejus inSyria m o rå ac d ura fervicucé lubL ab an e.D e fig n atu r v e r oNyria interam n is five M e lo p o ca m ia quæ in ter T ig rim 6c Fupihracem efi media. D e cæcero noninfolicum efi n o m i n e Symæ c o m p re h e n d e re n o n folum alias in orientali illo tra&u te rra s ,le d & ipfam Palæftinam & reliquas regionesCananæas* § XVI. Term inusicineris p o n itu r M efo p o tam ia, G en , 28,2-. & verPu 5 Syria, verfu 8. C h a r a n , & cap. i p , 1. rerra o r i ­ entalis, feil, refpe&u illo ru m lo c o ru m , unde digreffus efi Ja* c o b u s a parentibus. D e his d i ß a funt aliqua ad vitam Abra* hæ p« 7. feq. p 60. feq. F.c ad v ita m Ifaci p.21. feq. quæ hic r e p e t e r e v e l d e d u ce re pro h ib et propofica brevitas. O cca- fio n e præfentis peregrinationis id faltem in c o m p e n d io efi; in d ic a n d u m , fui fie terra m , in q uam m o n itu p a re n tu m iter jam d irex it Jacobus, illam ipfam quam p ro patria fua a g o o - feie Rebecca » in qua habitarunt p a t e r ejus Bechuel & frate r L a b a n ,G e n .2 S , 2. In quam profe&us efi domefiieus A brahæ Eleazarlicitaturusfilio heri fui conjugem ,G en. 24,10, Efique vicifiem eadem hæc M e f o p o ta m ia five Syria d u o ru m flumi. n u m , d e q u a fuperiori ch efidiftum , patria five natale fo lu m A brahæ , G en. 24,4. quin & d o m u s patris Abrahæ v .^ s .n o n q u o d p o fie x itu m e x C h ald æ a hic co m m o ratu s fuerit p e r an* nos fexaginta, q u o d nulla probabili ratione a quibufdam afi- feritur : fed quia hic dom efiica, familiaris & avita fedes e- jus. N am in M e fo p o ta m ia DKus gloriæ adparuit A brahæ ,, priufquam habitaret Charris Aâ:*7,.2. & trans flumen fc; Eu* p h ra te m h. e. in M e fo p o ta m ia habitavit Thare P ater Abra- hami & Nachoris, an te q u a m d u cere tu r in C ananæ am , Jofi 24,$. Quia igitur hic fica eficiviras C haran & N a c h o r, etiam ira h o c te rraru tra£lu ficus five urbis five vallis U R potius

quaerendus videcur q ua in excremo aliquoChaidææ y c lB a b y

References

Related documents

cultatis caufas non unas idem producit in ieq. Id vero non ra­ tionibus infirmis adftrui polle judicamus , Semitas &amp; in his E b e ru m cum porteris non longe digrellosa

VII, Temporis circum dantia n o ta tu r, qvum ait M ofes, natum Abrahae filium in i llo tem pore, quod dixerat illi DEUS, Gen... Revertendo revertar dd te

rcfpondens.. 'ediicntium decU râvit, eff certum fen u m reSiJJe eum i* prai ÙAtm cum fra tre,&amp; fe ddjunxijfe vere Bcclefi*, &amp;c. Pofl collacas in filios benediäiones,

vinae fertilitas illa accepta ferri debet, vendit tamen DEUS ordinarie bona luapro labore, qvem non dubium efl qvin Ifac indefeffum impenderit. Ut oculus domini impingvac e- q

Cum a peregrinis auc incolis terræ Cana­ an lace fleretur Jacobus, licite iis arma, requirente id neceffi- tate, obvertere potuit* N on enim minori jure gaudebat in regione

lias obtationes» Quamquam enim quafi in mnmcntö fir quod ignis fuperficiem grani tångens, illud accenfdic i. non ramen co ipfo illico totum diflolvit, Gra nu

pellationes: tarnen &amp; illjs ultimo nofl creditur, quia talia fcripta funt: led qua* tenus confentiunt curofcripto alionobi# liorc, videlicet cum fcriptura

fcripturaru interpretatso patet i feu, icri- pturarum interpies plus quod agat habet quam ut tantum fcripturas 2lleget. Ne#. que tamen difllmulandum eft alia qua- dam ratione, fed