I
N.f.
E
x e r c i t a t i oT
h e o l o g i c a I NCüm confenfu Facultatis Theologicae
ip Regia Academia Uplalienfi,
pnblicc propofita
P R Æ S I D E
E R I C O B E N Z Ë L I O »
S. T h .Ö od , & ProfelT. Or din,
R É S P O N D E N T i
J A C O B O
Botha»
S» R. M.tis Scipeftdiario.
^ ’
In aaditorio G aftav Majori,
ad
A n n o 1682*H Q L
&X
Excndic j ÿ f C O L A U S W A N K I J B »
a d m o d u m f y \ m n d o A m p lß m c q u e Viro
Dominoy
M. P E T R O S T E U C H I O
H crnofandenfiSaperin tendenti eminentifl7m©,Confi~
ftorii Præfidi g ra v iffim o , P a tr o n o opn« mo> mulcis n o m in ib u s d e v e n e ra n d o ;
Ut &
PL Reverendis & Clari (fimis Viris
M C H R I S T I E R N O B O Z Æ O M .N I C O L /.O S T E R -
P ræ p o fito & P aftori in N F .L l O j P r a p o f n o & P a -fcmgt j digniffim o vigilan- ftori in meritifli.
ciflimoque« | r a o a t t c n t f l i m o q ; P a tro n is & B e n e fa ß o rib u s
officiofe colendis;, Nec non
Reverendis CUriJJimifqucVirisy
V enerandi C on fiftorii A D S E S S O R IB U S;
praeceptoribus & Fautoribus
quovis
©bfervanti* cultu profequçndis
Ampli(Emf,Pl, Rcvcrcrdi & CîatifFmi D t mini,
"\ On a n im s t ß multi* T c r, / m pljfim e T o m m e, w oran }
ant ca ujïs Longe fe t it as arceßere, cur 7 e in limine d fe r ta tio -
ü . ^
ms huiui Theologie a compellare Jufttnercm Ex quo datum f u it fnngularemTuarn int eiligere be ne volent lam, quam expert iju n t, qui inter inter arum cultores nomma pr^ ften tu r, fa te o r me diu fa tu occaCionifu- tjffe intentum , qua devoti am m t cultum Tibi teftatumfacerem, (fi timui imnoxio conatu ja vo rem T u u m ambirem, Nec p o tu it conatum iftum m mu ere diet a u t reprimeref e d au xit (fi a d jum m um perduxit.
Tfiunc vueroprafentem hanc, in qua mihi contigit exerceri, difputationem, bene- vuolo animo ut excipias, major em m modum peto at que rogo,
Pluribus wenerandam canitiem non conflit u t urn eft fatigare ,n ift quodfummopere pontendam,. velis me inter eos reponere, quorum /pes Tibi commendat as Ihaberefiles» Veßrorum quoque,Pl. Rev. Clariß.mique Viri,merit orum tmagnitudo poftulavit, ut aliquodgratitudinis monumentum, t an quam utpertum animi indicem, ne debit i memoria a me ncgleiïa videret ur,fla- tu erem , Sedaquo excipite animo, hoc quod Vobis,humihma animi de-
•votione dedico, at que me d* meliori nota commendatum? obis habete* Jn quafpe u t votorum meorumjumma deftno, (fi DEum Opt
,
(M a x , Ve rner or,
v e lit Tibi, AmpUJftime Domine> in ter p ragrandisJenetta incom moda, animi (fi corporis vires larga manu im pertiriy inque Ecclefia in*fignes ufus clement iff ime f u ft e ntaro
.
Pro VeftrA quoque,Pl. Rev< (fi Cia* trißm i Viri,
incolumitate ad DEum precesfundere non de f t ft am, u t quan tu m per vo ta afjèqui poftftmfialus Ecclefia ( f ir e tlite ta r ia , tali virorumauitapraftaiol fiutiffime in f ore
,
fam a (fi honorefubfif t at\ Sic precatur' q u iAtnpliflîm um T u a m ,.
Clàriiliraa que Veßra nominal
Humilimt colit
cPra(iantijfrmo Dn* RefpondenH,
Q
Qciam nafcereturj huic D E i præfcntia
U iv id o r a n tc (ubjqgâracæmuluro,
N o n decrac inde, cum ferocem faepius
D om aret arte praepotente fpiritum.
Parere (and is im pigrum vocatibus
P atens beatas duxit in dom os via.
Q uam per quietem docuit adfidens D E o s.
M atura G hrifto rite quem dicat fide%
N i l d im oveb it, aut fuo excu tiet fla ta .
F orm atus arte, quam magifter optim us
D e d it, ruentem mentis im p oten tiam ,
E t incitatae com prim et flim ulos gulae.
S ic firmus animi flabit, & verfatilcm
Sccnam fecundis hanc tenebit plaufibus.
Sic laeta m agno ccelirum confortia
In ib it olim v id o r arduus
gradu«
f ih c ï* ftu lia g ra tu U tu r & v o v e t
E
x e r c i t a t i o n i s A DVITAM JACOBI,
M E M B R U M I.
£$uod confideranda fifïit ea,qua circa
^J-acobi
ortum,
n
nem
, primarum occupat to
nes,jlu diaü f
peregr
dam
expendenda
%, i.
U od Ifac ex Rebecca dia defiderata
p ro le , eaque gem ella , J a c o b o lciliccc& Kfavo fit o r n a tu s , q u o d q u e JacobuS c o n - ccfforum Patriarchis privilegiorum prae cipuus h x re s fitconrtitutus, ad vitam Ifaci explicari coeptum eft. Licec v ero h o - ruim g e m e Horum hiftoria, tam p ro p te r in g e n io ru m varie ta- cerm, q u a m differentis vicæ inffitura, feorlum prolixe difler- tattionis m ateriam fubm iniftrare p o ffe t; quia ta m e n triu m pe:r excellentiam ita di<ff o r u m Patriarcharum vitas e x p o n e r e & publico ffftere pro p o fitu m eft ; ideo F.favica nunc q u id e m miiffa f a c im u s , nifi q u o d cohaerentia hifforia: r e q u i r a t , uc fulbindc quosdam aftus ejus attingere fit necefle. Jacobi ve ro» confide ratio ta n to o p e ro fio r & diffulior effe p o te ft , q m anto majori adparatu voluit Spiritus San<ffusvicæ illius
curriculum defcribi, fcilicec p e r dim idia m ferm e li bri G e n e * feos parce n, idque cü alias oheaufas, rum ideo q u o d ex ho»c p a re n te in varias tribus & femilias p rofem inatus e/l p o p u lus eleâîus,quodque Jacobus fi ngularibus ac e x c e lle n rib u s , q u i n & frequencioribus revelationibus m aioribusque donus propheticis aDF.o ile ho n o ratu s,q u am rei qui h o r u m c e m p o ru m patres. Fx quibus facium efl , quod e x e m p lu m ejins
m u l to r u m cafuum, fe c u n d o ru m n o n -magis q u a m advet flo ru m varietate exiflac infigne , nv.guarunaque v i r t u t u m præ b eacex e m p la r, &fingularis pietatis,' patienciæ, incegnta - cis & fonfticacis ex h ib e a t argum enta. Tale q u id p ia m f o r te in confllio habuit Azarias m o r a t i o n e , quæ illicribuitur im v e rfio n e Græca D anielis c 3, 35. cum A braham um voca t d ile c lu m a D F.o, Ifacum fervum DF.i, Jacobum v e r o S a n - £lum DF.i* F.tfi v e ro infignis fit varietas reru m in hac l r - ftoria p r o p o f i t a r u m , concinere fe ta m en c o n ab itu r hæc e- xercitatio no flra intra propodeæ brevitatis te rm in o s , quan - tu id p e rm itte n t certam ina, quæ in a s io n ib u s Jacobi & r e la tionibus vitæ illius innexis, præfidiun) quærunc.
§ II. (quod Ifacus follicicas & d ucurnas fuderit preces p ro avertenda flerilitace Rebeccæ,id inter alia indigicat v o x Gen. 2 2 1 . Nec m irum videbitur Ifaco co g n itu m fu- iffe potius penes u x o re m quam penes feipfum refidere caufl fam ft militatis: habuit Ifacus firm iter fibi perfuafum p r o - m illio n e m A b ra h æ fa & a m , q u o d in Ifaco eidem v o c a re tu r fem en, racam f o r e , fe igitur vel ex Rebecca vel alia habitu ru m pro lem . Quia v e ro fingulari a m o re ferebatur in Re- b e c c a m , ex hac potius quam ex alia ex petere v o lu i t fobo- lera. Nec ignoravit precibus ta m e n p ro m o v e ri d eb ere h o c n e g o t i u m , ut voci fui c o m p o s videretur. Cum jam g ravidam fe fentirec Rebecca, n o v a quæ dam anxietas
turr ex collifione infantum in utero d ep re h e n fa , quam , licet anici a hujus generis difficultates non effet experta, certis ex- peirimencis didicit, extraordinariam efle & fingulare aliquid p o r t e n d e r e . Idque in receffu habet i l l ü d l ÿ ï “lJT
1
quo uti t u r M o fe s , Gen, 25,22. quod minus c o m m o d e reddidêrc L X X . per ttnupcn , a quibus mutuati v id e n tu r Latini inter p r e te s , qui v e r tu n t per exulcabant vel geffiebant. Reftius ve ro e x G ræ c is alii explicant per fuum fluduabant, ve1
lu d a b a n tu r & calcitrabant. Nec infbliciter vu lgatus reddit p e r collidebantur, & cum L u th c ro Succus, tbe tf'öc rreM) fotrur «mi r. Nec alio fenfu interpretes Orientales. Ec cum A thenienfisG ram m aticus A p o llo d o r u s Bibliochec.1
. 1, n o n abfirailem refert hirtoriam de Aban- tt X y n c c i filio,qui ex conjuge Ocalea M antinei filia geminos p ro c re a v it Acrifium & Proetum pag. m. 67. id ita explicat:>9 y& rwi fù v é t z ovTtS <Ztr£ßS citJwÅXS. c o s ^ a v i
-7ç<*(provLv 'iJ&t t rt Cxcn\[ioLi ’embejuvii &c, Ft firaili ferme m o d o l u d a m d u o ru m fratrum fe invicem praevenire geftienti- u in e x p o n it ex L y c o p h ro n /e Kufiathius Iliad. 'P*. Q uo d ve ro m o tio hæc infantum in utero Rebeccæ ordinaria n o n fue rit, qua? ex anguftia loci vel aliis cauflis naturalibus nata fit, fed ex tr ao r di na ria & fingularisatquc cum lu d a c o n ju n d a , id amplius co n firm at n o n folum pofitus h o r u m , per quem n iteb atu r pofferior quafi re m o ra m injicere paranti priuse- gredi: fed & ipfum oraculum divinum , quod d o cet colluda- tionera illam præfigurare futura inter fratres certamina, id q u o d eventus ipfe c o m p ro b a tu m reliquit. Etpriufquacn hoc refponfo c ertior re d d e re tu r Rebecca,certo fcire vix p o tuit vel filium fe geflare potius quam filiam vel gem ellos ef le in utero. C u m autem v oce di vina de his inform aretur & infuper intelligere inciperet quid p o rte n d e re t co llifio illa,
n o n fane le v c m fid e i& e x fp e & a c io n is fuæ v e x a tio n e m e x perta eft , a d eo uc moeroris m a g n itu d o eidem eliceret h æ c impatientia? verbatSi ita,ut quid ego. Quae clliptica & d o loris plena verba n o n infeliciter fupplet Vulgatus in h u n c m o d u m : Q u o d fî fie mihi futurum erat, cur necefte fuit r a e concipere. Q u e m im itatur v erfto G erm anica & Suecica, E t c o n tin e n t hæc v erb a quandam poenitentiam & re p re h e n - fio n e m prioris p etitio n is, quaft d ic er et : Si hæc futura e f t h o r u m p u e ro ru m c o n d itio , quare precibus av er ter e c o n a t i fumus fterilitatem , cur follicitis votis expetita eft m a t e r n i - tas. Vide pluribus explicantem L u th eru m graviffiraam i n h o c n e g o tio R eb ec cæ cen tacio n e m c o m m e n t . in Genef* c* 2 5”. Q u o d c o llifio hæc n o n arguat J a cob um in u te ro l a n f t i - ficatUjUt placuit quibufda Veteribus, id p o fte a explicabitur.
§. Ifr. C u m jam pariendi tempus adeiïet, enititur R e b e c ca gem ellos & eventu ipfo videt fidem faflam d iv in o præfa- gio. QÛÏÇleos hoc loco vo cat M ofes per fo rm a m c o n t r a - fla m p r o CD'Dl^n qua v o c e plene feripta utitur cap. 38, 27* ubi legitur T h a m a r peperifle Peres & Zera. Q u o d in hujus fo rm æ g ra m m a tic æ varietate m y f t e r iu m quæ rant F b ræ i, i n dicat M e r c e r u s in n o t is a d Genef. i f , 28. N i x u e tfid iffic ili, naturali tam en prodiiflfe v id e n tu r Jacob & F.fau, exerendo* p rim u m capita inde v e ro pedes, q u o d innuere vide tu r h ifto - ria referens Ja c o b u m tenuifte plancam pro d eu n tis Efavi.
Ritu natur* capite homincru gigni mos e f l
,
pedibus efferri aiePlin. hift. nat.
1
.7 . c«8. Qui v ero pedes prim um proferendo* m a tru m fuarum parcus re d d e re n t difficillimos, hos e x ortu* inaufpicacoapud R o m a n o s appellatos A grippas, & p e ric u li d tp re c a n d i gratia duabusCarmencis R o m æ ere&as fuifle du as aras, quarum una d if la c ftP o ftv c rc a , altera P ro fa ,e x V a r- s o n edoccc Gellius
n o ä i u m A tticarum lib. 16. c, 16. Nratli v c ro præfentium g em ellorum h o ru m g e n e ra tio n is m o d o aflbciavit fe viciflim aliquid fmgulare 6; e x tra o rd in a riu , fcilicec q u o d Jacob fecu n d in am , cui involutusefle d e b u it, fnve ipfe ruperit five ruptam invenerit, ut m anum extende- r e x qua calcem Efavi apprehenderet* Q u o d in h oc p artu t a n q u a m m ir a c u lo f u m o b f e rv a t etiam AbenF.zra co m m ent, fu'per G enef. c. 1 5. Et quia facile in præfcns vitae diferiraen a d d u c i potuifïet Rebecca una cum infante, fi utrum que par t u m u n o conatu eniti necefTe habuiffet, & quidem prius fe e- x c re n c e m an ujacobi quam capite ejufdem,ideo credibile pu ta n t interpretes, obflecrices quae aderant periculum illud o b - fe rv a fle & m a n u m Jacobi reduxiffe, ut naturaliter in lucem p r o d i r e t infans & pariencis vires q u o m o d ocunque fufficere p o l l e n t . C o n f e r nativitatem g em e llo ru m T h am arisG en* 38 , 1.7. feq« & vide M ercerum in com m ent, ad u tru m q u e locum. Q u o d v ero attinet form ulam p ’'IHN Gen. i f ,
z6 . quam vulgatus reddit per protinus, & n o f te r in terp res,
fîraXt ter efftct i fi inde quifpiam evincere conatus fuerit , n u ll a m intcrcefllfle m o ram inter utriusque nativitatem 6c d iftantiam n o n fuifle majorerai inter Efavi plantam & Jacobi m a n u m , quam incer Efavi genua & crura, ut contendit Rive- tu s e x e r c it. in G e n e f 115-. C onfiderandum efl qu o d for m u l a illa Ebraica c o n v e n ien te r magis hoc lo c o ex poni pof-
fet per poftea quam per protinus. U n de LXX. re d d u n t p e r jitelctlSTo In confiderandis his naturæ operibus, qute fa- era feriptura exhibet, ea cum reverentia ac circum fpe& ione verfari c o n v e n i t , ut necabfque neceflitate m ultiplicentur m iracula ac extraordinariae DEi a& iones, nec tem ere omni* a tribuantur naturæ ordinariis viribus« D e m ittit fe feri p tu ra facra n o n infrequenter ad m e m o ran d a & explicanda ea quae
viliora videntur
& naturæ luminiobvia:
f e d inquibus
d e p r e h e n d e r e licet n o n ta n tu m adm iran d o s n a tu ræ recef- fus, fed & cxcellentiflim a fidei, venerationis aco b fè q u iia li- arum que v ir tu tu m quin & h u m a n aru m in firm itatum e x e m p la ; a d e o q u e p ro fa n u m e flin his dijudicandisunice adnatu*
r x ferutinium confugere velle. Q u o m o d o ex his difficul tatibus fe e x p ed ire v o lu e rit Rebecca confulendo D o m i n u m qui anxietati ejus m a tu re fubvenit, collifionis a rca n a dete
xit, gem ello ru m fo rte m & p o rte ro ru m certam ina veridico ore prædixit, de eo t a d a funt aliqua ad vitam Ifaci pag, 38. & plura apud interpretes paffim fe
offerunt-§ IV. G em ellis hifce in lucem editis in d u n t u r n o m in a , eaquetalia, ut prioris quidem n o m in a corporis c o n d itio n e m & habitum, p o rte rio n s v ero ffatus & fortunæ ra tio n e m præ- p riro isex p rim an t. Cultioribus nationibus in ufu fuirte, ut n o m in a liberis im p o n e re n tu r n o n cafu fed c o n f i l i o c e r r o , v e l folus Platonis Cratylus d o cere potert. Penes parentes & im p rim is m atres fuirte hanc curam ex H o m e r o & aliun d e conflare potert; Vide Paforis præfat. ad lex. F tym ö- lo g . N. T. In Populo Ebræo fingulari cum follicitudine impoficafuirte n o m in a , multa feripturarum oracula & fa n d io ru m h o m in u m ex em p la d o c e n t ; eaque ita a c c o m m o dari c o n f u e v e r a n t, ut vel faciem corporis e x t e r n a m , vel m ajorum re c o rd a tio n e m , vel reigeftæ a u tg e r e n d æ lig n ifi- c atio n em , vel denique p a re n tu m , quibus c h a r i e r t e n t , e x - lpcdlationem , aut aliud aliquid fingulare d ertg n a ren t. F.t verofim ile ert n o n fem per exfpedlarte cos circum cifionis folcnnia, cum n o m in a infantibus inprimis mafculis c o n ferri fo le re n t; fed judicarte parentes vel ex c o g n a tio n e alios fla. tim ab ortu hæc vel illa no m in a his jure q u o d a m c o m p e te re , qua; v e r o odtava d e m u m die fub S acram ento initiationis fune publicata« Qui p rio r ex his fratribus didym is p r o d i i t ,
rtufus fuit & cotusin m o r e m pellis hifpidus, n o m e n q u c eju s, v^ocacumeft:ESAU,Gen.25,25'. Ju n iu s & T re m e lliu s u te x p ri- fm ant v im liccræ y reddunrt p erH efau , ficuc& f r a t r e m alte« rium v o c a n t J a h a c o b , fed illa afpiracio fufficienccr n o n ex* p>licat v im lite ræ y,m fi force acceptanda erit illo ru m fënten- cna, qui y n H « n o n p ro liceris fed p ro afpiratione haberi d«- biere co n ten d u n t. Simpliciffime v e ro e x p rim itu r, etfi n o n pd en e, per lo n u m vocalis,quæ literæ illi additur. Incerpre* teesOrientalcs & L X X . paulo alicer o rd in a n t textus hujus Vferba,confenCiiint v ero in eo q u o d p ro d ierit rufus & hifpi* dius, q u odque n o m e n naflus fie Efau. Q uæ aurem nom in is fucrac-Ojde eo variæ variorum exftar.t fenrenciæ, de quibus viideancur H ie ro n y m u s de n om inibus Ebraicis, Heidegger, extercic.12 parc,II. & alii. P ro x im e ad veritatem a cc ed ere Vüdencur, qui v o c e m explicant p er fa&um, quod ratio n e ecy- mii id indicat jam in d e a b o r c u f u if le e u m q u a fia J u ltu m , quip» p e qui ftatim piiis fit obductus & m u lto ru m a n n o ru m æca- ce:m præ fe tulerit : certe maiori cum perfe£tione& maturi* taice natus v id e re tu r quam infantes folenc* Quae lane in ter p r e ta tio pocior eft quam e o ru m qui a d iv e vo cem illam ac- cipiunc, & m di&um putant ideo, quia canquam prim oge- niteus rebus rm g n isg e rc n d is par elle pollet, q u e m a d m o d u m & id nimis videcur c o n to rtu m v o c e m illam deducere velle calcavit & preffic, eo q u o d Jacobi m a n u m calcaret. Vi llofo illo corp o ris habitu n o n cantum macri varias conci* calle cred itu r moleftias d um adhuc in utero conftitucus fuit, ( e d & in lucem editus apud Ipe&acores diverfa excitavit ju dicia , q u o r u m t a m e n pleraque illuc p r o p e n d e b a n t , fu* tu r u m illum h or r id u m, a g re fte m ,v io le n tu m & robuftum_-. Haibuère v e r o pili illi poftea ea in c re m e n ta , ut cum pelli» buis h æ d o ru m c o m p o n i poffenc, Gen. 27 ,1 6 . Ex e o d e m j
s
hifpido & p i l o f o habicu corp o ris e tia m Seir di&us e f t , q u x appellatio n o m e n etiam fecit reg io n i S e ir, in quam conces* fide legitur Efau ibique habitafic, p oftquam a fratre J a c o - b o efiee digrefius. G en , 36. Q uam vis a n te te m p o ra E f a v i p e r anticipationem h oc n o m in e infigniatur regio illa G e n . 14,6. Infuper quia cutis ejus ru b e d in e m folito m a jo r e m u re fe re b a t, etiam E dom di&usefl p r im o q u id e m a domefti* c i s , poftea a quibusvis aliis, quibus v o lu p e fuit alludere v « l a d c o lo re m illum infigniter r u b e n te m , vel ad p u l m e n t u m ru f u m , p ro q,uo jura p r im o g e n itu re vendidit. Gen* 15-, 30. vel ad fanguinarium ejus in g e n iu m , & q u o d ferm e rufa in deliciis h a b u it, ( quae v ero fit difterentia inter c o lo re m r u b rum , rufum, r o f iu m , r u b id u m , rutilum &c. vide d i f f e r e n te m G ellium n o tt . Attic
1
. 2. cap 2 6 . ) Ex e o d e m v icifiim n o m in e E d o m appellationem accepit regio E d o m a :a & E- r y th r e a , fruftra renitentibus illis, qui inanibus conje&uris ni- xi Erythraeam & m are Erythraeum d e d u c u n t â q u o d a m re g e Erythra, de cujus natalibus, te m p o re q u o regnarit & aliis c ir- curaftantiis mifere fe to rq u e n t, cura ta m en , evidens luadeat ratio, eum qui Ebraeis lD"TX Græcis dici eçvlçov vel potius efv- ^otvut e m e n d a n d u ccnfetSalmafius in exercic* Plinianis. Sed haec alterius funt confideracionis, interea certum cfto illud H ie ro n y m i fuper Ezcch. z 5 : Q u o d Efau Sc Seir & E d o m & Idumaea & D um a una gens a p p e lle n tu r , n o n am biget, q u i fcientiam habuerit feripturarum &c.§. V. Plantam Efavi procedentis ex u te ro tenuifie alte rum ex g e m e llis , eum q u e facobum d ittu m efie, vicifiim r e fert hiftoria Mofaica. Q u o d apJP com pofitum fit e x voci- busquae n o ta n t m a n u m & calcaneum , & q u o d gratia p aro- nomafiae inter v e rte n d u m p e r e a t, ftatuunt notae Junianæ ad
digre-d i,nulla vetat religio, curm litera ' p o ti9 pro afformativa no* m i n u m p ro p rio ru m cenfièri debeat. N ec com poficioni illi a u c v a lo r i literacy fatiffa<ciunr,qui Ja h aco b fcn b u n c,cu m n e J u d æ i q u idem ipfi alTeqiuantur v im iicerte illiusauceamde- c e n t e r e x pr i mere valeanr;. Tutius igitur e rit, u t i n A c l a r o a b f o r b e o c u r vel tegatur diifficulcas illa, quem adm odum præ- i v e r e lcripcores Novi Treftam enti, LXX. Vulgatus& alii* V e r f io V. T. qua: Vatablii n o m e n præferc, maluit liceram y re c in ere in voce illa expriim cnda, qua cum difficili & incer ta p ro n u n c ia tio n e lu d a ri.. O b i t e r & id hic indicandum vi d e t u r , q u o d Benjamin Tuidelenfis in Itinerario & alii, in qui* b u s fur cSchickardusin n o cisad ju s regium ,K önig inVindici- is l o c o r u m difficilium paig. 669. &c. inde fe evincere poffe ju d i c a n t, Samaritanos d e g enuino Mofis Pentateucho fibi g lo ria ri no n pofle, cum htabeanr A lphabetum tribus guttura- libus literis o rb um y PI H : ex quibus H dcfiderecur in nom ine A b r a h a m i , n i n no m in e Ifaci, y vero in n o m in e Jacobi* V e r u m hæc talia quam v is inftituco n o n m alo proferantur a d d e m o n ftra n d a m udem ticam Samaritani codicisauthenti- a m , prtefidenter tam en & rigide nimis urgeri n o n d eb ent, c u m præcer m agnorum v iro ru m auctoritates, ocularis Al p h a b e to ru m & librorum S am aritanorum infpeCtio doceat e o s liceris illis n o n carere:, quamvis nimis prom ifeue has lice- ras co m m u tare fo lea n c, xvt\ p ro his certe fubfticuereliteram K u n d e multiplex nafcicuir confufio vid. H ottingeri exercic* A nc-im orin §. 29, 30, 3 r Ft fi vel m a x im e illas F.braro- r u m liceraspronunciacu difficillimas ex nominibus quibuk daro propriis cxcluderec natio a liqua, inde tam en n o n c o n ficitur eam verae Rcclefuae ( o b o le m n o n efle, aut genuinam n o n aflervare feripturann. N o m e n J a c o b frequenter red d itu r a Latinis in te rp re tib u s & feriptoribus Ecclefiafticisper
IO
fupplantarorem.
Ebraeorum vcro 3 p y & Grarcorum ?r7ef-
mw» p ro p rie v id e tu r d e n o z a r e e u m qui alterius plancam i n h i
bere
conacur n e p r o c e d a t , auc h o c vel illud agac. Ec h u e refpexiflè le g u n tu r five parentes five alii præfentes cum f il io huic alteri n o m e n h o c in d e re n t, q u o d fratris prius e g r e d i e n - tis plancam te n e re t. G en. z $ , z6. E o d e m v e refpicic O f e - asc.!2,5. cu m dicit J a c o b u m fupplancâlle fratrem in u t e r o . P ro p rie n e is dicatur fu pplancare, quærunc qui feripeores clarficos diligentius e v o lv u n t. U t o p i n o r , id certu m e f t , fcriptoribusLatinis fupplåcare e d e v o c a b d j p magonifticum , q u o n o ta n tu r qu æ d am luftacorum artificia, pe r q u æ o b l u * flantibus objiciunt auc fupponunc pedes ac in te rra m p r o - fternunc. Et quia in hujus generis c e rta m in ib u s , ubi v ir i u m , c o r p o r is & anim i pericula fiunt, n o n infrequencer a d fraudes d iv e rtu n t achlecæ, inde fa&um q u o d vox fupplanca r e accipiatur p ro fallere ac decipere. C u m Jeremias P r o pheta c. 9 , 4, de eo q u e ritu r quod in p o p u lo Judaico frate r fra tre m fupplancando fupplancec, eadem hacvoce3pjT 3
p y utitur, ad d e Pfal. 41,9* Ec Stoicus fapiens apud C ic e r o n e m 3.offic.m onec, n e q u i in ftadio cu rru n t ullo m od o fupplan- tenc auc m a n u dep ellan t eu m qui cu m certant* E rg o is qui p ro p ria fignificatione dicitur fupplacare,cum alicujus p la n ta te n e t eu m q u e retardat, fignificatione vocis illius m ecapho- rica & in m oralibus dicitur decipere. C o n fe r q u æ d e u f u harum -vocum h a b e n t H o rn iu s in notis ad Sulpic.Severuml. t. c. 6, Pererius in G en efin p. 1030. D iereric. Anciquic. Biblic.p.
134. Hcidegg* Exercic.13
. parc.II.
Cum v e ro feri- p to re s G ræ c ifæ p e v o c a n t J a c o b u m 'Tfle^uiçw&Lacini fupplam fcatorë> n o t a n t n o n cantu q u o d calce five p lanta fratris tenu» cric, fed Sc q u o d fratre m iteratis vicibus fupplancâric, idqueadmentemEfavi^qui cum
p o r t præ rep ramtibi
bencdi£tio-aeon
n e m v c h e m e n tio ri ira in fra c re ra effet a c c e n f u s , decorfif- ( e v id e tu r p o m e n Jacobi* v o le n s indigitare eos, qui n o r a e n i l l u d Jacob infracrem conculerinc, in confilio habuiffe frau d e s , quibus circ u m v en tu r us effet fuum fratrem» Q u o d qui- a n e prophetice quidem a b iliis fattum judicari poteft, m eri t o dicitur ulus ca v illa tio n e ac d eto rfio n e nom in is a primas im p o fitio n is p ro p o fito , c u m m o r e m ifero ru m quavis etiam re<tta incufat & hac ratio n e infelicitatis fuæ culpam a fea- r n o l i r i c o n a t u r .D e cetero n o n in f o litu m e ft q u o d circa nati v it a te s q u o ru n d a m fe corafpicienda o fferant quaedam fingu- la ria , q u æ æ f f im a ^ p o ffu n t ta nquam om ina, præfagia &prac» l u d i a fecuturæ vel felicitat is vel infelicitatis,quale quid rcfpe* xi fle eos, qui Jaco b o n o m e n im pofuerunt, putant in ter ali o s Paræus in GeneC z$. & Rivetus exercit. 11 f,Sed haec n u n c fufficere v id entur ad p ræ fe n te m c o n ftd e ra tio n c ra : ubi ca* m e n & i d attingendum v e n i t, M o f c n circa im po fitio n em h o r u m n o m in u m variaffc f o r m u l a m , ut d c E favodicat in p lu ra li UOjTldc Jacobo in fingulari îO p
'1
utru m q u e vero ho« r u m r e tt e reddi poteff v e l im p erfonaliter, v ocatum e f t, vel c u m v e rfio n e Junio T r e r a e l l i a n a in fere n d o v o c e m quifquc fciliccc vocavit. A q u o ncc di d en tit M.ercerus p ræ le ttio - n ib u s in G e n e f p . ^ f r. O b fe rv a tio n is v e r o illius quis fit u- fus, in re tte in te rp reta n d is aliis feriptura: locis iisque vindi c a n d is a fufpicione c o rru p tio n is in te x tu O rig in a lim o n ftra - v i t fiipra com m endatus R iv e tu s p. m. 568.§.V X N o n alienum v id e b itu r ab hoc n o m in u m exam i n e, paucis etiam c o n fld e ra re celebre illud n o m e n , quod fuc- ceflu tem poris J a c o b o in d itu ra eft ab ipfo D F .o , cum is m o n e r e t ne amplius v o c a r e tu r Jacob fed IfraclG en. 3 2 , 28* q u o d q u e poftea r e p e titu m & c o n firm atu m v oluit c. io, Û q u o d n o n ita a c c ip ie n d u m quafi D Eus vellcc n o m e n
ia
cob penitus abolitum» cum c o n f te t id fequentibus t e m p o r i
bus frequenter attributum huic Patriarchae ejufque p o rte ris
ac fe&atoribus .• fed q u o d p rio ri n o m i n i aliud accedere d e b e re t magis celebre & heroicum . D e b e n t igitur v e rb a illa di-
Tina accipi com parative & c o p u l a t i v e , q .d. n o n tam J a c o b q u am Ifrael; n o n tantum J a c o b , fed & Ilrael vocaberis, uc r e ß c a d hunc lo c u m obfervavit A b e n Fzra. Q u o facit r e g u
la T h e o lo g o ru m fequens: Quando D E m in/criptura a lu u i nomen im pon it
,
in t eiligen dm c (I non adimere nomen pr im >/c d poßertm addere priori^ u t in peßerum utroque po(Jit appellari.
vid. G erhard, c o m m e n t in Gen. c 52.. & c o n fe r G lafliiP hi- lo lo g , 1 $.tra<ft.$. can. 13.ubihcec exem plis il!u ftra n tu r& c ö » firm atu r ut& R ivetiF .xercit 159 F.tiam jure im p e ra to rio /aci» tu m ert, unicuique hom ini lib ero fas elfe n o m e n fuum m u ta re ,d u m m o d o fraus abfir*vid.Cod. K9. tit. 25 Caufæ v e ro m u ta n d o ru m vel augen d o ru m n o m i n u m fuerunt n o n unae, & habuerunt inftituci fui rationes alii impias & d o lo fa s , alii ju- ftas & idoneas, de quibus vide difterentem L im naeum de ju re publico
1
. 1, c* i i.
& C o f m a m M a g a lia n u m Jefuv/cam in appendice com m en ta rii fuper J o lu a m fett. n « a n n o t. 5. & c. Q u o d fi hom ines id fibi indulgent, uc certis de caufis n o m in a cenfeanc augenda & c o m m u t a n d a , dubium efte poreft n u l lu m quinD F.us ipfe fingulares prorfus habeat confilii illius rationes* Vide Dieteric. A ntiq. Bibi, p* 1 3 3 , Cereguc in re v e la to r e arc a n o ru m p 410. co n fe r quae dixi ad vitam Ifaci pag. 5*. Q ui ex veteribus occup a n tu r in in q u ire n d a origine & fignificatione n o m in is lfraël, ex ig n o ra n tia linguae Fbraeae, & quia hiftoriam Biblicam n o n a tte n d u n t, faepe confi&as & in e p tas a dferue originatioes. e. g. cum v oce p u ta t com pofita « x S w '& ^ K q d re ftu sD E ^ v cl^ N rifcO tSTN v ir v i d e n s D E -•m qua expolitionem cupide nim is am p le & u n tu r multi ex ,p a :
piatribus Graecis & L a tin is , n o n attendentes p u g n a re e a m c ;u m indole literarum & incentione divina. Fuit H ie r o n y - rmus diligens literarum E braicarum culcor » fed & is c o m - rm entario fuper Efaiam c. 44. in eadem cura reliquis hatrec fientcntia. Q uin & alibi q u e ritu r (c obrui a u d o rita c e & d o c t r i n a eloquenciffim orum v i r o r u m , qui hanc v o c e m e x p o - m u n t per Vir videns DF.um. T a n d e m v e r o affirmat fc m a giis duci a u d o r i t a t e feripturæ & A ngeli vel D E i, qui ipfura I- firael vocavit, vid. quæftiones vel traditiones ejus in G enef. E.c manifefla traditur n o m in is d e riv a tio Gcn* 32. r n t y
c y i. e principem ce geffifti curaDEo* N aro *» viciffim cifl aflo rm ativ a nom inis proprii* Ergo n o m e n if th o c e x - (Itarc voluit DF.us in arg u m e n tu m v id o r i æ d e D E o r e p o r t a ta s , q u o d q u e fiducia in flru d u s auderet fe multiplicibus p u - gtnis c o m m itte re , fide n o n vacillante. Sunt qui puta nt n o m e n Jacob poflea fuifie confidcraturo ut p rivatum titulum : Jf.rael v e ro habitum p r o n o m in e dignitatis ac em inentiae, qtuod poflericatem etiam defignaric. vid, H o rn iu m in n o tiis ad Sulpit. Severum p .m 46, V erum id n e c feripturæ, n c c S c rip to ru m Kcclefiafticorum ufu (em per obfervacum v id c - tuir. Etiam ad gentes em anâflè appellationem illam, ceflis e f l J u flin u s h b . }<S, 2. ubifaKà veris raifcet plurim a & d o c e t fuio e x e m p lo q u a m infeliciter ac in e p te agant, qui (aeras hi florias & antiqui (fim orum te m p o r u m m o n u m e n ta fcillu* (lirare pofle fperanc p e r p ro fan o ru m a u d o r u r o c o m m e n ta v e l p roprii ingenii f o m n ia , de qu o in t e r alios vide c o n q u e - re nccm J o fc p h u m lib 1. contra A ppionem . Et fidem facit Ecloga cx D io d o ri libro 40. o b fe rv a n te B erneggero ad lo- cutm citatum Juftini. Alia quæ circa l u d a m hanc Jacobi & re p o rta ta m a D E o v i d o r i a m accendenda v e n iu n t, infra e x p e n d e n d a eru n t.
§. VII. C o n tig ere Ifaco & Rcècccæ hi filii t e m p o r e m a* x i m e d e f id e r a b ili , & poft follicicam ac d iu tu rn a m facis e x - Ip e fta ç io n e m , cum annos jam natus e f fe ti fac f e x a g i n ta & in conjusjo vixifiet fterili per annos v iginci, quibus e x e r c e b a t u r fides & patientia h o ru m c o n ju g u m , & feriis apud D E u m eg e ru n t precibus, ut p ro m iflio n u m fuarum n o n effet i m m e - m o r . In q u e m m u n d i a n n u m inciderit h o r u m g e m e l l o « r u m nativitas, n o n adeo ~ p ro m p tu m efl i n c o m p endbo^ex- p é d î r e} I f n i o d o atten d en d a; e r u n t v a r iaein v e n tio n s q u i bu s r eceptae fupputationes ChronoTogicae e tiam re c e n tio ri- b u s te m p oribus follicitari & turbari coeperunt ; cum alii re- f t ip u tio n e m C h ro n o lo g iæ e x A ftro n o m ia an n ifq u e S a b b â ti- cis p o llicen t u r , alii ex terra effodiencfam ccnfenccerticudi- fiem aliquam te m p o f u m ^ lii in novis quibufdam interpreta» tionibus o racu lo ru m d ivinorum & accentuacionis m y fteriis infallibilitatem fupputationis quæ ru n t feque invenifte arfir# mane* A d vicamAbrahæ di<ftum efl illius Patriarchae n a ti v ita te m videri nobis incidere in a n n u m m undi 2008. Q u a lententiaftan te(n ec enim ha& enus praegnantes rationes evi- çê re q uod calculum illum re lin q u e re fit neceffe) p r o n u m ç f t colligere an n u m a m u n d o c o n d ito 2168. praebuifte origi n e m Patriarchae la co b o . Q u e m a d m o d u m enim a n n o ae- tatis centefim o A braham genuit Ifacum ; ita Ifacusanno fexa» g e fim o hifcc filiis eft locupletatus. G en. i ^ z 6 t Sopervixic A b ra h a m nativitati h o ru m n e p o tu m p e r an n o s q u in d e c im , quibus laetabatur d e fucceftu p ro m iflio n u m divinarum* M o r t u u m clfe eum e o d e m die,quo Efau v e n d id it JacQbopri» tnogenicuram dicunt Ebraeorum Magiftri, fed n o n probane. v id, M erceri praeleft. in G e n e f c. 2 5-. C u m v e ro Jofephus Antiquic.
1
.1. c. 1S. ait Rebeccam peperifle po ft m o r t e m A» Ivabae, vel hypothcfibusfuiçferyit, vel in erroren? duftus eftp e r n o n intelle& am p ro lep (fn ,q u a ufijscftM ofes in cnarran* da, Abrahæ m orte, a n teq u am hiftoriam ortus Jacc-bi ex p lic a t re a g g re d e re tu r. N ec ide o ele v a n d a efl fides & auCtoricas feripeuræ , quam vis in tradendis hiftoriis adhibeat anticipa ti- o n e s & re c a p itu la tio n e s, cujus infiituti fui Spiritus S a n c u s catufas habet graviffim as, etiam tu m cum a nobis m inus in* tellliguntur. Hic v e r o in rem efle vifum eft, ut c o n tin u ata n a r r a t io n is ferie clauderetur vita A b rah æ , priufquam nova
f u c c e d e re t recenfio e o r u m quæ fequentes Patriarchas c o n c e r n e r e n t .
§. V III, Q u o m o d o tra n fa ftæ fin t prim æ æ tates Jacobi & F .fa v i, ferm e cum filentio transm ittere /videtur M ofes« P o f t q u a m enim nativitatem e o ru m trad id it,fubneCtit v e r b a G e n . 25, 27. quæ lo q v u n tu r de occupationibus æ ta tis m a gis adulcæ* Nec en im facile circa prim as ætates c o g n o - I c u n t u r inclinationes & ftudia d e genere vitæ e lig en d o , c u m adhuc puerilibus curis & ludis o c c u p a n tu r anim i i & indicare videtur divinus hic f e r i p t o r , tu m d e m u m c o n fla re coepifie de conflitu en d o vitæ genere, cum adole- fee rent. Sed dubitandum n o n eft, qqin in id la b o ra v e rin t pii parentes, ut ad pietatis ac virtutis cultum m ature f o r m a r e n t u r ho ru m ingenia. N ec id penitus inta&um re lin q u it h ifto ria facra, c u m a ffirm a tp u e ro s a d o le v iflc , puta fub h u jus generis exercitiis, quæ ætadbus prim æ pro x im is infervi- re p o te ra n t. N o n eft credibile Ifacum abjecifle curam fili o r u m , etiam F.favi, quo inprimis deleCtabatur, ut eos n o n e x iftim a re t deducendos in Scholam aliquam ,quæ eos literis & m oribus decentgr inflrueret. Q uam vis facile a d p a r e a t, F fa v u m fucceflu an n o ru m faCtum efle aufterum & i m m o r i - g e ru m . Q uam intenta fuerit Patriarcharum cura in infor- snandis liberis ac domeftiejs^ifque infticuendis ad pietatis &
r é
h o n c f te v i t « cufcutw in fuperioribns e x e m p i o A brahæ cfft d eclaratum . N ec dubitandum eft, q u in hifce te m p o r i b u s e x ftite r in t feminaria b o n a ru m artium ta m p riv a ta quam p -j- blica. Scholarum S em i& F.bcri fa&aeft m e n t i o in vica I f ic i ; pag. T4.m ‘quibus putant eum inform atum . G r a n d « vos (c- n e s S e m u m & Eberum trajeci flè F u p h ra tc m , ac puerili infti- tu rio n i o p e r a m dedifTe p r o improbabili, h a b e t H eid eg g e ru s E x erc itis §. part. ll.Nec id f i& u e f le n t f n c ev in c e re l a b o r o . Q u a m v is enim o m n i probabilitate n o n d e ftitu a tu r fencen- t i a i l l a , Semum ta m e n attigiile « ta te m J a c o b i, calculus a n n o r u m å nobis pofitus ferre nonpotcft:. Si vel m a x im e a u te dcfiifient in vivis efle hi P a t r i a r c h « , re£te t a m e n d ic itu r Scholas e o ru m a porteris potuifle freq u en tari. N ec p r o h i b e t quidpiam q u o minus diverfis in locis erigi p o t u e r i n t Scholæ, quæ a m e m o r a to r u m illorum P atriarch aru m d ilig en tia ac ftudio appellatio n em fint fortitæ . C e rte F.ber t o t i p o p u l o Fbræo dedit n o m e n , q u o d d e flg n a t n o n ta n tu m g e n t e m i fed & p ro feflionem v e r« religionis, Ufi e rg o fin t hi pueri five fola in fo rm atio n e parentis fui, ut p u ta t H e id e g . gerus lo c o citato, five aliorum fidelium^ Id facile o b tin e ri p o fle c o n fid o primas filiorum h o r u m «cares abfque literaria infiitu tio n c n o n abiifle. N am vel fola tranfa& io J a c o b i c u m L a b a n e f u p e r foetificationc o v iu m e v in c e re v id e tu r Ja- c o b u m e ru d itio n is p a r a n d « fundam enta in Scholis fapien- . t u m jecifle, ac in fcientia naturali profeci fle. N a m licet di=
ci poflet, q u o d ufus& ex perientia fcientiam illam g en era rir, illa ta m e n fola partes illas abfolvere n o n v a le n t, mfi in fo r m a tio n e fint fubnixa I n vicinia H cbronis, q u « u na e x o r- dinariis fedibus Patriarcharum fuie,viguifle fcholam hifcean- tiquifiimis te m p o rib u s n o n infeliciter evin citu r ex appella tionibus civitatisD c b ir, K iria tfc p h e r & K iriathfanna. Joluæ c.15%
e. i f . & T9- quarum vocum incunabula etfi alii ia
aliislin-guiis quæ ren d a exifbm enc,m agnis tam en rationibus duci vi- d e i n tu r , qui ad fontes Ebræ os recurrentes derivationes ea- ruim p r o p o n u n t ^ tales^quae in d icen t fuifle in ho c lo c o cele b r e m b o n a r u m ac liberalium artiu m officinam & an tiq u o r u m m o n u m e n to r u m A r c h iv u m . V ideantur quæ eru d ite f u p e r his difTerit Andreas Mafius in C o m m e n ta rio fu p eral le g a ta Jofuæ capita.
§. IX. A dultiorum d e in d e ætatum quæ fuerint f lu d i a , i n d i c a t M o fe s , cum dicit Efavum fuifie peritum venationis & i m c a m p o o c c u p a tu m ; J aco b u m v e ro m anfuctum , h a b i t a n t e m in tentoriis. D e v enandi fludio ad vitam Ifacip. 17. aliqua difta funt, ex quibus conflare potefl, E fav u m hæ c exercitia adprobatfe parenti fuo. Q uatenus in v ir tu te v e l v it io p o n i debeant, & q u o m o d o ratione v ariorum te m p o r u m , lo c o ru m , p e rlo n a ru m ac aliarum circum flandarum c o n fid e ra ri#pafiim ab auftoribus p roditum efl. V idean tu r in te r aliosPiato, X e n o p h o n , O ppianus, D raudius fuper fc h e d a m rcgiam A gapeti ,Sarisberienlis, Bornitius &c prae« t e r e x e m p la innum era paflim in auttoribus obvia I d d o c e t præfèns h o c F.favi ex em p lu m ,' eum per præ m atura v e n a n d i exercitia id quidem o b ti n u if le ,u tæ t a te n o n d u m adulta peritus celebretur v e n atio n u m variarum, fed q u o d pariter ingenium five c o n traxerit five auxerit h o rrid u m & • agrefle. Nec e n im alio confilio dicitur vir agri in te x tu M o fa ic o , quam q u o d a b h o rru erit a manfuetiori vivendi r a tione. N a m q u o d cum V ulgato & L u th e ro n o flc r Suecus vertit S f r t i r a n / id n o n hunc fenfum habet, quafi a g ro ru m r c o le n d o ru m cura, manfueta & h on efliflim a illa vivendi ra- * tio, ta n to p e re placuerit F.favo ,* fed q uod frequenter venaa* d o , equitando & bellan d o dcleßatusfueric & ingem i
cem aluerit. Q u o rcfpicic etiam illud cLyçoizoç q u o d habesnc L X X . In d ig n a res effe vide tu r ita a n im u m dare v e n a c io m i, u cn e g lig a n tu rp ro rfu s alias parces officiorum in re p u b l fuflli- n e n d o r u m . Et vix fe c o n tin e n t, qui effu p d e n d o feraruim (angvini afluevcrunc, quin in ipfos cciam h o m in es fævicieîm e x e rc e re am e n t. A d infulas v e ro folas,fylvasac folitucdi- rçcs ferafquebeftias, penitus eflenc relegandi qui m ifcros cco* l o n o s i n f t a r ferarum v e x a n t,la n c in a n t, configunt & inffra co n dicionem canum v e n atico ru m d e tru d u n t. Q u æ ratrio tra& andi h om ines quam p ro x im e accedit ad venacionetm h o m i n u m o p p re fiiv a m & arenariam , q u i ^ j n ludisCirccnlfi- b u s p ro d u c e b a n ru r in (pedaculum cum befliis pugnatuiri. Q u o d p ro cantae crudelitatis a rg u m e n to a g n o v eru n c eciatm gentiles, ut m atronas his interefle nefas eile pucarinc, ccfftc R o f in o Anciq. R o m .
1
« î«c. 14. cujus ram e n im m anitatis »e- x em pla, quin & h o rrid io ra c o m p a re n t apud eos,qui n o m e n Chriftianum profitentur. D e cæ tero v enationes ccmpte- ftiv ead h ib itæ illu ftre s dece n t p erfonas & m a g n a ru m c o g i ta tio n u m fune invitam enta. A d e o q u c d u rite r nim is preo- nunciac jusCanonicum,cu exmecc H ieronym i affirmat verna* t o r e m n u n q u a m f e l e g i f l c f a n d u m , v e n a tio n e m efle arteim nequiflim am , Ffau v e n a to re m fuifie, quia peccatoreraic. V ide d e û i n & $4* & 86. V erum hæc cal.a de illo h o m in u n u g e n e r e difta funto, q u o dNon curat Chrifit fir v o s ,f i â figere cervos
.
§. X. C u m Jacobus confideracur ut vir manfvecus & habii- tans in tentoriis, n o n ta n tu m indicatur quale vitæ genus fuie- rit fe&atus & q u o in g e n io prædicus, fed & ex ratione o p p o - fic o ru m in n o tc fc ic ,q u o le n fu Efau jam j a m d i t t u s f i t v i r a g r i , q u o d q u e m a d m o d u m ci vil iori vicæ five h o m in u m convfi* ß u i magis deditus fuit Jacobus, fie Efau r e m o t io r a
frequem-ti h io m in u m co n jjfcudine. V o x o n q u æ J a c o b o trib u itu r n o m accipienda hoc l o c o de perfectione aliqua v el in tee ri- tatee, ncc de m e ra fimplicicace ingenii aut incelleCtu nulfis arccibus exculco: fed d e manfueeudine, conflantia & civiliori v iw e n d i propofico , in q u o d p r o p e n d e re vifus efl Jacobus eciiam in adolefcentia, Suecicum tam & a v o ce illa Eforæa o rig in em d u c e r e , n o n fine ratione quis adfirm averit; Aniimalia v e r o cicura appellam us noncancum ea, quæ e x fe ris» reddunruc m anfveciora, fed & illa quæ ab o r tu & nativa in td o le dele&ancur confu ctu d in e h o m in u m . P ro b u s &fim« p h e x dicitur Jacobus n o n p r o p te r defeftura in d u flriæ , ita e- n iim fim plex fuit, ut quieta cum prudentia perag e n d a pe r a g e r e t , in p rim is circa curas pafloricias, quæ m a g n a m vigi- lainciam & indefcflam op eram re q u iru n t; fed quia fuit fine pliica dolofitatis ; unde LX X . eum v o cant S.nr\oL?oh h o c efl, d o l o & fraude c are n tem . Q u o m o d o cum c o m m e n d a tio n e illa fimplicitacis confentianc arces, quibus ufus efl in red i m ie n d a prim ogenicura & præ occupanda benedictione, e x iisi confla re pocefl, quæ ad vitam Ifaci difta funt. Artifici- urm quodadhibuiccircafoecificacioncm d iv e rfic o lo ru m ovi- u i m , cognitionis re ru m naturalium fpecimen æflimari p o - te:fl, q u o d infra erit ex a m in a n d u m . Infuper dicit hifloria, qruod Jacob habicârit in te n to r ii s , id quod n o n pauci in te r p r e te s , d u û u m paraphraflis Chaldæi fecuti, e x p o n u n t de S cholis five privatis five publicis, quales fuêreSemi & E b eri, die quibus n u p e r d i â u m eft. Sententiam illam Ju d æ o ru m p r o p o n i t etia m L y ra , ea ra q u e fe valde p r o b a r e ait Luche- ru s in c o m m e n t, ut & Pererius fuper G enefin, quip p e quæ
(w mra fit ex co n fuetudinc Patriarcharum, quibus eadem fue
r i n t tabernacula oeconomica&Fxclcfiaftica, quæ p o flerio ra » o s l e m p l a & Scholas appellam us. Q uin & in
iis Scmi habitare dicebantur, qui eandem c u m S e m o prolfl- tebancur fidem, idq ue vi oraculi a N >acho edici ; q u o vacici# n a tu r & v o v e t, ut in Semi tabernaculis habicec J a p h c t, Gcai« p, 2,7. Q u od vaticinium fi qui (une qui fe n o c o n t e n d u n t e x . p licandum ë i ù n o n nifi de migrationibus g e n tiu m , b o c l pdo d e claran t fe in hujus generis vaticiniis e x p o n e n d i s m o r e f u» d i i c o n o n n ifi carnaliter faperc, & ad fe p e r tin e r e illu d Ser« v a rnris T Erratis ncjcientes feriatur tu aut carum v ir tu te m . R i v ero piarum ac utilium m edicationum p le n a cflfc v i d e a t u r iflhcec explicatio ta b e rn a c u lo ru , in quibus h a b i t a n t J a c o b us; putam u stam en magis fimplicicer & ex infticuco Sp* San&i in p r æ f c n c ih o c lo c o id e x p o n i de v ita tran q u illa, p l a cida (Sfculciori, quam adamaric præ FJavo Jacobus ; q u in & d e vita paftoriti3, quo fenfu locucio illa accipitur G c n 4. 2 o. C o n v e n tu s facros q u o d a t t i n e t , credibile eft e tiam F la v u m fubinde cos vificâlïc d u m adhuc in d o m o fuit p a te rn a , fal* cem ne viderecur concem cor religionis avitae, au t m a n ifefle proficerecur Acheifmum, Q u o d anciquilTimorum t e m p o r u m Patriarchae & fideles alii in tentoriis hib;cârinc potius, q u a m fplendide exftru&is palatiis & munitis urbibus, h o c ipfo confcrvarunc m e m o r ia m p eregrinationis fuæ & i n c o n - ftantiæ rerum h u m a n aru m , Q u in & difcrimmaci fune a m undanis & im piis, qui in ex cerno fplen d o re & apparatu fibi ro b u r &praefidium quaerunt. Primus Cain aeJificac civi ta te m C hanoch, cum Sech habitaret in tabernaculis. C h a m aedificavit civitatem & tu rrim Babel aclace d o m natus e ft, cum c o n tra Sem & Japhet eg ere n t, viventes mi fere in ta b e r naculis. Ita evencus arguic p r o nilTl m e m & m a lc d i& :o - n e m divinas efifc incelligendas n o n carnaliter d e praefenci vita fed fpiricualicer. Qua; Q . L ichen v e r b i G cnef. 9 m o n e n t , 1. R e v e re n te r & a b f q u e pra?fiJcn:ia tra& ari deber«
diivina o ra cu la, z, N on confenfiflc totum genus huma-n u m ihuma-n ftru ftu ram tu rris Babel. j , Urbes & curres m uhuma-nitas n o n coepifie d em um cum Babelica. 4. Ulum cabernaculori m oB cinuiflc eciam pofi çonftitucas Politias ac regna. 5, Pcrpe« r a r o con fu n di felicitatem co n ce rn en tem (p iritualia, cum iis q u a ; m u n d a n a fune ac te r rena & c.
§ XI. F.x diverfitate in g e n io rum quæ depr^henfia eft i n hifce g em ellis, tam circa m ores quam genus vitæ co n fti- t u e n d u m , f a ä u m e f t q u o d Ifaci animus in Fiavi parcesfue- r i r p r o n i o r , Rebeccæ v e ro in J a c o b i , C aufapropenfionis pacernæ in F.favum po n itu r Gen. 25,18 quia venacio in o - r e ejus. Q u o d concorce nimis quidam F.bræorum magiftr. a c c ip iu n t de o re Elavi ejusque fuaviloquio ac adulatione, q u â parris anim um capiebar,cum reftius referri debeat ad os I f a c h q u o d d e l e d a b a t u r guftu & lapore ferinar, quam vena b a t u r Rfau Unde LXX.ÔwgiatiuJà? ßqüais avid. Nec a liter v u lg a tu s
ÿà
nofter.* Jp n ridq.>freà(a
off bantf Q33efe. Add u lc e d in e m v ero cibi acceffit p ro m p titu d o officiorum, quå c o n a b a tu r Ffau devincire patrem. Strenue præterca ac fo rtiter agere vifus eft Ffau, cum Jacob n o n nifi dom eftica cu raret. M a te r v ero in deliciis habuit Jaco b u m & lo cL^Ka.*
w U
zrxrfos, ut Chryfoftom us vocat, h. e fi acerum & fu jocarens pueri ingenium. Sed de his aliqua tradita fu n tad vi- cam Ifaci pag.9 j. & 109. &c. Q u o d DEus paflus fit Elavum f r a tr i -fuo Jacobo patris am o re & judicio præferri, utexfta* r e t figura quædara rejeditii coram m u n d o hominis,ficut v er ba h ab en t Calvini in h .l. id hypothefibusfervit eo ru m , qui abfolucocle& ionis decreto patrocinantur, q u o ru m quæfinc in h ise x e m p lis præfidia, infra exam inandum erit, in te re a v e r o id ex varia h orum p arentum erga liberos fu o sp ro p en -
fione confiare pocefi, q u o d ut m atrum animi ple ru m q u e de-
l e ß a n t u r ingeniis ac m oribus m agis piis, copoficis ac p ^ i d i s s ; p a tru m v e r o fa v o r p r o n io r cfl in eos,qui fune alacres, fortes», excitati ac pares rebus gravioribus audendis & a g e n d is ; ficc cum n o n d u m furficienter & q u o ad lingulas c i rc u m fla n tia » intellexiffe v id e n tu r parentes o raculum a n te nativ itatem fui* p e r his pueris evulgatum , vel diverfas fo rte f o v e r e n t d e ap-*- plicationefententias, lfacus m ajorem d e c la ra v it propenfio>* n e m erga Efavum , cui h a d e n u s putavit p rim c g e m tu r æ p r i vilegia juxta leges deberi, n o n m ultum di v erla ratione ac A-- b r a h a m a liq u a m d iu exiflim avit in Ifmaelis n a tiv ita te im p le* ta ra efle p ro m iflio n e m de h æ rede fu o a c m u l t i p l i c a t i o n e feminis, d o n e c certiora eum ed o c e re t circa a p p licatio n erm DEus*Si quæ co p a re re n t in Efavo vel profaitatis vel ferocitai- tis argum ëta ea p e r dihgetem ac fcdula in ftitu tio n e m cu ætai- tis in c re m e n to em endari pofle judicavit* R ebecca v e rto f iv c d e fe n f u oraculi plenius e d o f t a , nec fin gulaexplicarre aufa ; five plura fimulatæ pietatis indicia in Efavo o b ferv am s, ficut & Sarairrifionis argum enta in Ifmaelc n o ta t, ut eu m c * jiciendum c o n te n d e re t, anteq u am idipfum A b r a h a m o p e ir - fu ad eretu r a D E o , Gen. 21. 12. five aliis quibus-eunque ratii- onibus indu&a & pueri placidis m o rib u s ille&a, Jacobuim magis in delicis habuit- V ideL utheri pias m e d ita tio n e s fui- p e r G en. 25-. N o n efl ulla fufficiens ratio quæ fu a d e r,u tv a rii- a m illam in c lin atio n em referam us ad o ccultam quandarm D E i difpenfationem , qui occafiones ita p ro p o fu erit, ut i n g o n e ra re tu r in u n o q u o q u e e o ru m affeftus ex iis caufis,quibuis magis afficiebantur p r o ra tio n e in c lin atio n u m fuarum, D E * u m q u e ita ufum fui fle utriufque in c linatione, ut p e r eanderm p ro p o f itu m fuum ad finem dirigerer* fim uique o f le n d c re c corius negotii fucceflum a fua ele& ione p endere ; quæ valli«
da effet omnia obftacula
fuperarc, fierccque Efavuspatris jui-dicKodîîcÏQ & a m o r e prio r, Jacob quafi pro re je d itio haberetur.
U l t i n e o c t i a m h ab e re m u s e x e m p lu m gracuitæ o m n i n o ad - ojpcionis, quæ ncque ab arbicrio h o m in is p e n d e t, ncc m ediis auat præparacionibus tra n feribi poteft, vid. Rivcci Exercic. in
O ren. 25. Q ualia Cal v in ia n o ru m effata non pauea mala bonis
peermixea h a b e n t.
§ .XII. N o n evincit m e r u m diflirailitudo in J a c o b o
5
c FJPau,inditutorum quediverfitas, q u o d m o re s fequantur cor- pcoris te m p e r a m e n tu m , & h o r u m g e m e llo ru m e x e m p lo c o n v e l l i t u r fenccncia illa , q u o d cujufque fo rtu n a depen d e ar a (coeli p olitu ac fatalibus a d r o r u m legibus. P otuêre e o r u m inigenia ab o rtu aequaliter cfle v irtutum ac vitio ru m capaci* a, fed quæ c o n v i d u , a ilu c fa d io n e , & aliis occafionibus in d u v e rfa abierint. F.ft in p o te d a te vel n o d r a vel illorum , q m ibuscura n o d r i c o m m i t t i t u r , ut virtutibus aut vitiis af. fu<elcamus. T e m p e r a m e n ta aliquando inclinant, n o n t r a - humtaucnecefficanc. F.t lo n g e facilioris e d o peræ m o re s co»rrigere quam te m p e ra m e n tu m em en d are aut m utare. Cuim g e n e th lia co ru m v e r o praefidentia, qui occu p a n tu r in c o m d itu e n d is thematibus natalitiis talibus, quae h o m i n u m m o r e s , valetudinem , conjugia variam que fortunam deleri* baint & e x a d e d e t e r m i n e n t , præfèns h o c g e m e llo ru m e- xcim plum vel m axim e pugnat,cum hi e o d e m te m p o re fati & poidea fimul in lucem editi divcrfifilma n a d i fuerint ingeni- a. E c q u o d apud A ugudinum d e civit. D F . i l . f. c.4. re- geiric Nigidius Figulus, varie tatem illam in g e n io ru m in g e m e llis inde o r i r i , q u o d g e m e llo ru m c o r p o r a e o d e m m o m e n t o n o n p ro d ean t, cum coclum m o tu rapidiflim o adfe- ra t m a g n u m a d ro ru m diverfitatem , id tale e d q u o fe ipfos jug-ulanc nativitatum p olitores. Im p e d iu n t e n im c o n c ita - c id im a coeli revolutio & fuccelfiya hom in is p r o d u d i o inmun-*4
- ,mundum, ne certum thema confticui poffic. Aut to t erunt
hominis t h e m a t a , ac c o n fe q u e n te r t o t f a t a , q u o t h o m i n is funt m em bra. Fragilius igitur eft figulinum illud a r g u m e n
tu m , quam vafaipfa, quæ rotâ finguntur, judice A u g u ftin o citato loco. N a m fi vel m a x im e id e v in c e re tu r, q u o d m a g n a fit aftroru vis in fingédis & form andis h o m i n u m oribus, t a rn c concicatifiimus fiderum curfus o b fe rv atio n es illas Artxo» lo g o ru m a n te v e rtit & tranfvolat, q u o m inus c o n fla re p o f- fit quid in cujufvis hom inis o rtu effi ;ere valeant. Q u o r e - fpicitQ uintilianusD eclam .B .quæ infcribitur Gemini languen
tes* cu inter alia fie ait : Non ta pariter in luce de m aternis exi- luere vifceribus>ut illos eade origo fignaverit. Q u a n t ü put as in
-
t erfui/Je tepor is, àüprimum uteri pondus egerit ur^dum parumper exonerata v italia,alt er orurfus homine la x a tu r IB rcve f o r t af- je exiguüque videatur mortalibus oculis: Sed fi terrena m ete perfpicere velis orbis hujus v a ftita te m ,fcies multum effe,
quod inter duas t ranfcu rra t animas V o lvitu r fuper nos hac cccli Jiderumque compago,
& pracipiti per proclive decurfu,
totius diei noclifque brevita te cmenfus orientis occidenti/que curfus diverforum fiderumprimö fiatirn o rtu,
rotato fe ru rjus axe con> /equitur dre. Q u o dfi
recurrere v o le n t n o n ta m ad nativi tatem h o ru m g e m e llo ru m , quæ magis efi fucceffi va & per a- liqua intervalla, quam ad c o n c e p t i o n e m , quis hos fpecula- to re s in fo rm av it d e ipfo co nceptionis m o m e n t o J & etiam in h oc p u nffo eadem coeli figura d e p re h e n d e tu r d iv e rf a & contraria efficere. T ac eo alia, quæ genethliacis e o r u m v e fe* flatoribus excutienda re h n q v u n tu r. V id ean tu r v e r o quæ rece ntiffim ede his evulgavit J o h a n n e s H e n ric u s ^3
cu^t in C alendario f u o c u r i o f o a d a n n u m hunc i6g2.§. XIII I n te r vitæ paftoritiæ follicitudines ac curas tranf- gifle J a co b u m una cu m fuis æcacem jam in d e a pueritia;
amnis, ipfem et ex in fo rm a tio n e Jo fep h i p r o fite tu r co ram P h a r a o n e c o n f ti tu t u s ,G e n .4 6 ,34. & 0 46,z* E o d c m v e le n - fu d ic itu r G e n . 2 y ,27. habitaffe in tentoriis five tabernaculis, de q u o fupra§. X, R equiritvitapafloralis, ut f r e q u e n te r m u t e n tu r fedes, q u o ta n to melius pafcua fua nancifcanrur pecu d e s & p e c o ra . Q u o in flituto vitam paftoritiam in deliciis h a b u e r i n t , ad fuperiorum Patriarcharum vitas in d icatu m eft. O v i u m cura inprim is placuit p r o p te r multiplicem u tilitatem i n d e re d u n d a n te m , vid. D ieterici Antiquit. Bibi* ad P f 5-0.
O v i u m p a fto r n o n folum exftitit Jacobus d o m i conftitutu* fed & in M .e fo p o ta m ia m delatus,& Æ g y p tu m ing refiusidem vitas genus & v ivendi in ß itu tu m p ro fite tu r, p ru d e n te r id c o n filiu m fu bm inifirante Jo fep h o , ut parentem ejusque fa m i lia m fubduceret v itæ a u lic æ a u t fp le n d id io ric o n v i& u i cui a n te a n o n a d f u e v e r a t , eique ta n to facilius adfignaretuc re g i o G o fe n , quæ & alendis gregibus edet a c c o m m o d a ti, & fe p arata a fre q u e n tio n cu m Æ gyptiis confuetudine,ex qua p e r ic u lu m p u ritati religionis m e tu e n d u m videbatur. A d d i t u r & illa hujusconfilii r a t i o , q u o d Æ g y p tiid e tc ftc n tu r o m n e s pafiores ovium» G en 4 6 , 3 4 ,Id e o q u e n o n æ g r e la tU ' ri e lïe n t,u t feparatim in locis folis v el minus excultis habita r e n t hi advenæ . Q uæ caufa fuerit odii illius Æ g y p tio ru m e r g a pallores, cum ta m e n d o c e a t hifloria facra, etiam Æ - gypeios habuifie p a fio re s , & tefietur inter alios Plutarchus l i b r o de Ifid e, oves apud hos o b utilitatem in v e n e r a tio n i d iv in a habitas fuifie, id explicatum eft ad vitam Abrahas m e m b r.If* § .II.Q u ib u s ad dantur quæ ex aliis addu cit Calovi» us in Gen. c. 46. Sollicite fatis inquirit Pharao in genus v it x q u o d c o le re n t hi ad v entante sF bræ i,utofienderet eo ru m ,q u i in im periis fu h t conftituti, eam d eb ere elfe curam ac follici* c u d in e m ,n e aliqui in fociecacibus e o ru m agant,qui o tio ac
gnaviæ v el turpi quæftui d e d iti tempus con fu m å t, & n e i n t e r honeftas artes re c ip ian tu r exercitia, quibus ludiones, fcurraer, m im i, circulatores & fimiles nugivenduli m u lto ru m in e rti - a m alunt. Jaco b u s jam in d e a pueritia in eam h o n e f ta te m fe re b a tu r, n e p a n e m fuum in tor p o r e ac ignavia c o n f u m e - ret, cujus fidelitatis ac diligentiae a rg u m e n ta n o n pauca e x h ib e t hiftoria facra. N ec dubium cit, quin in ter o c c u p atio nes fuas paftorales follicitus fuerit de p ara n d a etiam r e r u m
naturalium fcicntia, inprim is illa, quæ vitæ illi fe rv ire t,q u a m fibi delegerat. E x p e rim e n to n o n u n o teftatum r e l i q u i t , q u o d in h o c fludii g en ere profe&us acquifiverit n o n v u lg a res, idque p a rtim inftitutione haufta a majoribus, p a r t i m p ro p r ia o b fe rv a tio n e & e x p e rie ntia , p artim e x tra o r d in a ria ac fingulari in fo r m a tio n e divina, quam fibiadfuifle p e c u lia riter in p r o m o v e n d o p a t i o cum L a b a n e de ovibus variega* cis & ipfcm et g r a t o an im o a g n o l c it, G en . 31, S, 9 , & c it c u n > flantiæ furficientcr p ro b a n t. Sed de his infra«
§. X IV . Exegit Jacobus in præ di& o vitæ g e n e re & fedi-
bus Cananæis an n o s feptem fupra feptuaginta. Suafic pofte- a neceflitas aliqua, ut infidiis ac minis fratris fui Efavi c e d e r e t feque fubducerec dom elïicis difïïdiis, fatius ede putans, p e r e grinationis m oleftiasa c pericula fuftinere, q u a m c e rc a d o m i ex periri d a m n a ; accedentibus inprim is p a re n tu m c o n filiis ac m onitis. N e c h o c ip fo labefa&atur e o ru m in DF.umfidu« c i a & c e rtitu d o d e veritate p ro mif fio n u m d ivinarum , fed p o tiu s in d e v ire s n a n c ifc itu r, q u od pie æftimat D E u m n o n ta n tu m dirigere a s i o n e s ad c ertu m finem , fed & de m ediis illuc ducentibus p r o f p i c e r e , n ec o m n is generis fugam inter illicita re p o n i d e b e re . In p a r te m confilii de p e re g rin a tio n e inM .efopotam ia fufcipiëda n o n min im a , v e n it pro p o firu de
ducédacôjuge non ex filiabusCananæis fed familia avita. N o n
inatne-ir rn c m o r fuitlfacus m o n iti daci a p arête fiioA braham o n e du* c e r e t u r in terras illas, G e n . 24, ^ ,8 •* fed peregrinatio hæc Ja c o b i magis ex neeeffitate q u am v o lu n ta te fufcipi debuit. Et c x a t jam ætate fatis p r o v e n u s , quin & in religione ica confie* n n a tu s, p o rt im p e tra ta m inprim is b e n e d i d io n e m f o le n n e m , uic a u d e r e n t parentes abfque fed u d io n is periculo eu m e x te r i s c o m m i t t e r e cerris. Q ua v e r o c isc u ra f p e d io n e p a re n s Uiccrque confilium illud fin tag g refli, ad v ita m 'J fa c i m e ra b . I V . §. X IX . e x p licatu m eft. D im i tti tu r Jacobus abfque via* tiico, in f l r u d u s v e r o b e n e d i d io n e , piis m onitis & (a lu ta ri i n f o r m a t io n e , quæ peregrinanti fe rv ire n tad v erfu s l o c o r u m & t e m p o r u m illo ru m corruptelas. Pedes levâfle le g itu r , n o n equis aut camelis vcdus>& celeriter tam en vide tu r c o n - fiecifle iter, idque alacriter ac p ro m p te ,a n im a tu s fidei ac pro» m i f f i o n u m d iv in a ru m certitudine, quin & infigni illa v ifio- n e , q u â n u p e rrim e fuit orn atu s. In M c f o p o ta m ia m d e la tu s & fub p rim o ad v e n tu ln p a fto r e s q u o f d a m incidens, (im p licitari ju n d a m pru d en tiam , & can d o ri in n e x am fiduciam p r o d i d i t . Ig n o to s fratrum n o m i n e h u m a n iter c o m p e l l a t , in tu itu c o m m u n is originis, q u am habet genus h u m a n u m e x u n o fangvine,vel quia de c o m m u n io n e f a n d a aut a r d i o ris confangvinicatis v in c u lo præfagiebatanim us. C e rta n t i n d e fiducia & h um anitate. Peregrinus & advena libere fatis ac fidenter in te rro g a t, im o m o n e r e audet indigenas d e n o n rite adm im ftrato o dicio p a fto r a li, q u o d hi five m e rc e n a r ii five d o m in i in o rd in ate t r a d a r e n t pecudes, nim is m a t u r e c o g e n d o eas ad fiabula: p o fieeas quidem ad aquatio n e m d u c i , fed reduci d e b e re ad pafcua , fiquidem a h q u a pars diei fuperfit, Paftores am ice ac fine m u rrrrite excipi u n t a d m o n iti o n e m , re v e re n tu r lib erio rem r e p re h e n fio n e ra hujus peregrini, qui d eclarat fc iis o ^ o l^ o K e flc j& p e ræ c a tc m
xS
ac e x p e rie n tia m à rte m pafforitiam callere* Sunt hæc antii- quæ (Implicitatis, hum anitatis, candoris ac fidei a r g u m e n ta , & fd lu b n a ,d e c irc u m fp e fta p e re g rin a tio n e , m o n ita ,fed qu;æ fruftra c o m m e n d a n t u r n o ftro ru m te m p o ru m h o m in ib u is.
§ XV. Supereff ut claudatur hoc trattacionis n o ffn æ jn e m b r u m brev i c o m m e m o ra c io n e q u o ru n d a m lo c o ru m i , q u o r u m m e n tio fe offert in p rim o h oc itinere a J a c o b o fui- (cepto, C e leb ratu r inprimis m e m o ria term ini a q u o , 3lCJ q u e m ,& loci cujuldam in term edii, q u em fingularis adpariti<o nobilitavit. A p p re ca tu r filio fuo Ifacus,ut poffideat t e r r a m p e re g rin a tio n u m (uarum ,G en 28,4. '£tie i&int) ther tuen fiàtm- iw ^ ü (b id
1
ï ' ut v e rtit noffer. L X X . explicant p er %yytjv.T%$rtwpwAOiM. H ab itab an t Patriarchæ in terra illa v e lu t p e r e g r i n i ^ n o n n i f i p u f t moleffas ac diuturnas peregrinacione s> ca m o b t e n t u r i e ra n t pofferi e o ru m d o m in io utili, ecîfi
vi p ro m iffio n u m jam ren eretur d o m in io direffo. N e ap* p re c a tio n e m parentis hic faftam intelligeret Jacobus de alia aliqua terra, in qua peregrinari deb ere t, reffringitur a p p r e - c a t io v o tiv a ad illam peregrinationis terram quæ data eff A* brahas Sub hac igitur ad elam ation e fauffa reliquit J a c o b u s te rra m fibi & patribus fuis in hæ reditatem datam,. In fp e c i« Vero legitur digreffus effe a parentibus in Beerfaba, G en, 2 g, IO.quæ una fuit ex fedibus Patriarchalibus ,(ita in re g io n e G e - ra r itic a & term in o C an anæ æ auftraii D e cujus n o m in e ,c o n d ic tio n e & diftantia ab aliis quibuldam locis, difquificum eff a d Vitam Jfaci pag 14, & 48. Fuit hoc natalejacobi folum , & in q u o ab o rtu ha ferat nifi q u o d aliquando diverterit ad vicina quæ dam loca ,& in p rim isceleb re illud Patriarcharum domi« cilium, q u o d fibi in H e b r o n delegère. C um Jacobus Deuc* tf>, ç, dicicurSyrius(quamvis verba illacum L u th e ro ,V u lg a ta
v e l :ad m a tre m & m ajores,qnos exSyrra h a b u it,v e la d d i u t u r n a ejus inSyria m o rå ac d ura fervicucé lubL ab an e.D e fig n atu r v e r oNyria interam n is five M e lo p o ca m ia quæ in ter T ig rim 6c Fupihracem efi media. D e cæcero noninfolicum efi n o m i n e Symæ c o m p re h e n d e re n o n folum alias in orientali illo tra&u te rra s ,le d & ipfam Palæftinam & reliquas regionesCananæas* § XVI. Term inusicineris p o n itu r M efo p o tam ia, G en , 28,2-. & verPu 5 Syria, verfu 8. C h a r a n , & cap. i p , 1. rerra o r i entalis, feil, refpe&u illo ru m lo c o ru m , unde digreffus efi Ja* c o b u s a parentibus. D e his d i ß a funt aliqua ad vitam Abra* hæ p« 7. feq. p 60. feq. F.c ad v ita m Ifaci p.21. feq. quæ hic r e p e t e r e v e l d e d u ce re pro h ib et propofica brevitas. O cca- fio n e præfentis peregrinationis id faltem in c o m p e n d io efi; in d ic a n d u m , fui fie terra m , in q uam m o n itu p a re n tu m iter jam d irex it Jacobus, illam ipfam quam p ro patria fua a g o o - feie Rebecca » in qua habitarunt p a t e r ejus Bechuel & frate r L a b a n ,G e n .2 S , 2. In quam profe&us efi domefiieus A brahæ Eleazarlicitaturusfilio heri fui conjugem ,G en. 24,10, Efique vicifiem eadem hæc M e f o p o ta m ia five Syria d u o ru m flumi. n u m , d e q u a fuperiori ch efidiftum , patria five natale fo lu m A brahæ , G en. 24,4. quin & d o m u s patris Abrahæ v .^ s .n o n q u o d p o fie x itu m e x C h ald æ a hic co m m o ratu s fuerit p e r an* nos fexaginta, q u o d nulla probabili ratione a quibufdam afi- feritur : fed quia hic dom efiica, familiaris & avita fedes e- jus. N am in M e fo p o ta m ia DKus gloriæ adparuit A brahæ ,, priufquam habitaret Charris Aâ:*7,.2. & trans flumen fc; Eu* p h ra te m h. e. in M e fo p o ta m ia habitavit Thare P ater Abra- hami & Nachoris, an te q u a m d u cere tu r in C ananæ am , Jofi 24,$. Quia igitur hic fica eficiviras C haran & N a c h o r, etiam ira h o c te rraru tra£lu ficus five urbis five vallis U R potius
quaerendus videcur q ua in excremo aliquoChaidææ y c lB a b y