• No results found

Dissertatio philologica, de nomine divino sanctissimo Yhwh sevaʼoth cujus partem posteriorem, consensu ampliss. facult. philos. in regia academia Upsaliensi, præside ... Andrea Boberg ... pro gradu publico eruditorum examini submittit s. reg. maj. stipend

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatio philologica, de nomine divino sanctissimo Yhwh sevaʼoth cujus partem posteriorem, consensu ampliss. facult. philos. in regia academia Upsaliensi, præside ... Andrea Boberg ... pro gradu publico eruditorum examini submittit s. reg. maj. stipend"

Copied!
28
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

J~Ö-rrja

DISSERTATIO PHILOLOGICA;

DE

NOMINE DI VIΝ O

SANCTISSIMO

CUJUS

PARTEM

POSTERIOREM,

CONSENSU AMPLISS. FACÜLT. PHILOS.

IN REGIA ACADEMIA UPSALIENSI,

PRALSIDE, ViRio Celeberrimo*,

:no

ANDREA

BOBERG,

L. L. O. O. PROFESSi. REG. & Ordin. PRO GRADU

rUBLICO ERUDITORUM EXAMINI SUBM1TTIT S. Reg. Maj. Stipendiari us,

CHRISTIANUS FORS NER,

ANGERMANNUS.

IN AUDITOR. CAROL. MAJORI, DIE III. JUNIJ,

ANNIMJDCCXLVI.

HORIS, ANTE MERIDIEM, SOLITIS.

1ioTM2C

Typis LAURENTII SALVIL

(2)

S:ffi Κ:ΛΕ Μ:TIS

MAGN.fi FIDEI VIRO,

Reverendißmo ΨATRI'DOMINO,

MAG.

OLAVO

K10RNING,

S. S. Theologie DOCTORI Celeberrimo,

Norlandiarum Occidentalitim SUPERINTENDENT I Graviffimo, Ven. Confiß. Hernefand. PR/ESIDl

JEquißmoy

Rég. Gymnafii Scholarumque per Dioeceiliii EPHORO AdcuratiffimOj

MJECENAT1 ΜΑΧΙΜΟ.

/iVter

Uti adventum

Hyperhoreos, Reverendißme

Timm exfpetfant, gratulabundaque

Pater, quijam

mente exciperegeßiunt, refpice, humillime psto,

me^ e humili quidem atque agreßi prodeuntem cafa,

nemini tarnen devoto cordis adfeäu cedentem. Equi-dem non

aujus effem, de

facte Tibi,

Reverendißime

Pater, ignotus, /?////£

bandpolitum

xvaS-ov,

cras-foque

ehboratum

tomo,

#//$//£

/üwf omnia, of¬

ferre5

nifi

contineret

duicijßmum

hocce, ^ ätore Fönte hauflum, refrigertum% lgnofcas igitur, Reve¬

rendißime Pater, pro viribus gratulabundum ac

devotijfimum

meum

teßificaturus

animum,

(3)

ta-tatiofiem hane

qualemcunque

Celeberrimo Nomint Tu9

jacram

facere fußineam; quam β benigno ér

ferette

vultu

exceperis, erit, de quo mihi in finu

magnopere gratidari queam; utpote cum fpemfaciat

certijpmam in poßerum Patrocinio Tuo me

Juffultum

tri, Faxit DOMINUS DEus Exercituum ο

ttuvJo-κρβίαρ,

qui

Te

Pr<eßulem Ecclefii<z

Hyperbore<ε

con-ßituit, ut quam diutijpme vivas^ vigeas,

floreas;

ßc

Eccleßa Chrißi habebit Praßdium, Patria fulcrum,

Familia Tua

Nobili/ßma

decus ér

folatium

atque e-go AUcenatem Maximum,

Exoptatijßmum.

REVERENDISSIMI NOMINIS IUI

Cukor

humillimus,

(4)

VIRQ Admodum Referenda atque Praclariflimo,

Mag.

~

LAURENT I O

RAMSTR0M,

S. S. Theologiae, in Reg. Gymnafio Hernofand.

LECTORI Prim. Dexterrimo, Ven. Conilft. ADSES-SORI Graviffimo. PATRONO, omni honoris &

reverentiae cultu profequcndo.

Vrac/arrffmo VfJRO,

Mag.

[ A

G O

B O UNTO,

InRegioGymnaiio Hirnoiänd, Grxcx Lingua LECTORI

Dexterrimo, nec nonVen. Confifforii ADSESSORI

iEquiffimo, PATRONO, quavis animiobfer*

vantia profequendo. Multum Referenda atque Clariffwto

D: no

JONjE

TÖRN

STEN,

COMMINISTRO in Nsetra Digniilimo, F AU TORI, jugiter venerando.

pErtenuem

hane

lucubrationem,

Vobis, PATRONI

& FAUTORES Optimi,in perpetuse reverentiae & obférvantiiE pignus, ob infignem fibi

declaratam

bene-volentiam (Sr favorem, cum voto, pro perenni Vehra felicitate,ardentiffimo, offert facramque

facit, ad

ci-neres permaniurus,

Admodum Reverend. & Prseclariffimorum,

Multum Reverend, atque Clariflim. NOM1NUM VESTRORUM

Cultor obfervantiffimus,

(5)

A xcu il,

CAPUT TERTIUM4

De Nominibus ΠΊίΤ conjunctim confiderads* §. I,

Xcellentiffimum iilud Dei Epithe¬

ton

, cujus cum Nomine

San£fciffimo jfift* propiorem medi¬ tationem in Partedijjertationis

no-fira Priori promifimus nos

perie-cuturos, & nunc, Bono cum Deo9

adgredimur, tam miro

diverioque

modo reliqua Nomina Dei Auguftiffima, mite

&

poft

illud (a.) in Sacro Codice locata, adornant

at-que magnificant, üt eorum variatio illuftris, ex

Concordmjtiis Bibitortim eruta, commode ad

ClaJJes

ieu Titulos ialtem Undecim redigi poffit.

Quibus,

quum non fortuiti fint, nec caiu quodam in S. Literis additi, fed finguli haud dubie iapientiifimo

A Dei

(a.) Habet quidem XYI&OV plura Nomina Divina &

E-pithetapo/iié, quam«wir#*»&ultimum in Tabula Sequen-ticxhibitum, ut, Zach. iz;u i Chr. 17:24,2, Sani>7;2^

(6)

34

DE

JEHOVAH

Dei confilio exprefii,

noftra

qualiacunque

adponc-remus ^ελετ^*?*, qua nempe

occafione

unusquis-que eorum

iecundum

iiibilratam

materiam

a

Viris

&£θ7τνΐνς·οις adhibitus fit. Aft, cum huic

noilro

co*

natui obilet Sc anguilia temporis

Sc

ingenii

mei

te-nuitas, qiiominus eos omnes

föllicite

&

iecundum

eorum Emphafin inquirere atque

enodare

pofiimj

Eos tantum in praeiens

receniere

volui,

quum

hune

communiifimum moxrrilT maxime

illuilrant,

ue occafio aliis eruditione Sc ingenio

prceflantioribus

fuam in illis exercendi induilriam

praebeatur.

Fre-quentiifimus

omnium

eil

Tit. I. ηκ» ίΤΠ»

iSam.i,3-Zach.

ι, 3.ter_

repet.&c.

Sedminus frequentes

Tit. II. πΐίΟϊ Pial. LXXX, 8. Scver

C15.

Tit. III.

mxwrbx

mrr 2 Sam.V,10.1Reg.XIX,10,

Tit. IV.ryifrOV

crnStf

mnTfiLXXX^.PfiLXXXIVjO,

Tit. V. mos nirr »ntfPf. LXIX, 7.

Jefi III,

15.

Tit. VI. rwsm mrr ητκπ JefiIII,1.Cap.X,33.

Tit. VII.

rrwpNii

Jefi x,

ks.

Tit. VIEmottn

rtasmrr

Hofi

XII,

6.

Am,

VI,,

14.

Tit. IX.

Arnos. IX,

5.

Tit. X.ίΤϊϊΟ¥Π

'hVk

Γ^Τ-ΠΝ

Am. III,

13, Tit. XI.

'.mmrirnWnft'

Am,

V, 16.

$-

II

"

Jet. 44:7.

Ff.

wA

Jef.

1-if.

Sed

quum

haec

in

(7)

ZEBAOTH. 35 §. II.

Quum

ex mira

hac variatione

Sc

conilruQrio-ne videamus Nomen mrr non femper hmnediate

praponi voci /T&OY, ar&iffime tarnen cum hac per Accentus Conjunäivos cohserere (b;), & nos

prae-terea ex regulis Grammaticurum, imprimis ex

Ca-nombus Scriptum S. convicb iimus, venerandum illud Nomen numquam in Statu ConflruBo feu

re-gimine collocari, vocemque iequencem mpY non

commodius, quam in Cafu Seamdo feu. Genitive verti pofle,

JEHÖFAH,

vel Dominus

Exercituum;

Ideoque hic fhtuimus

Ellipfin

nominis

TtSk

(c.),

innixi iequentibus rationibus. Nam (i.) Ipia Scri-ptura S. nobis non folum ilippeditat nomen

viSn

A 2 (d)

Ium Ifraeliticum, & illa, quae praceduntmaxin

his-ce locis, conveniant cum aliquo ex τitulis adlatis,

ea praetermiiimus, ut icopo noflro non adeo

inier-vientia. Alias numerarentur Tituli Oäodum, ad-dito titulo illo magnifico ex Jel. 44:6.

^b.) Aug, Varemus in Decad. Mos. Paraich, rooc? p. 108.

dicit: rrx?* licet non ieparetur a JEHOVA, tamen

non regitur a τω nm< : nexus non eil Regminis;

nec

unius nominis.

(C.) Solent nonnulli ulerenyml fententiam ita referre,

ac frpro niS« inter Nomina Divina rétulerit

in-deque eum reprehendunt, quia «nw ipium illud

p'ntot eft, in Statu Regimims pontum. Sed id quidem Hieronymo in mentem vix venit, Ortus inde error

eil, quod literis Lat. icripiérit ELOE, cum dicere

vellet ELOAH, aeque ac νoach 6t Noe efferri iblet

Sic Budd. in Ind. Theol. Dog. Lib. Ii, c. 1. §, ?

(8)

36 DE

fEHQPAH

(d.)

commode fupplendum

in

Elliptica

(e.) &;

con-ciia ifta locutione, quoties nominat

ilimmum

Nu. men niiOy

'rhx

miT, ut videre licet in Tit. III.

(f.);

fed etjam eandem vocem iisdemfere phrafibus

ad-hibet, quando vocat Deum iiipremnm

»nSx

ffiJT

öwn Jon. 1,9. wvük

W?«

nw 2 Chr.XX, 6. (2.) Haud infrequens eil

ejusmodi Ellipßs

in Lingua

S. tum Veteris Teil, ut: Exod. VI, 25.rVDttw$r\

fubintelle8:o ex comm. 14. m capita

pa-trum. cl. Pf. CXX, 7-tum Novi. Ex. gr. Matth.

X, 2. Ιάκωβος o

τχΖέβε&ήχ

feil.

cf.Vers.3.

cum

CCn-tum aliis in utraque (g). (3.) LXX. Interpretes haud obicure hane

EWpfin

innuunt, qui 1 Sam.

1, 11.

(d.) N011 iölum totics nirrj ied etjam quoties τηκ &

nynS* immediate conftruuntur cum τω mw,

fubau-diendum νΛ*. Cf. Danzit interp. §. 23. p. m. 52. &

Hiller. Are. K. & K. p. 210.

(e.) Ratioy cur

tamfepe

omittaturhoc nomeii »nS»,par¬

tim efie poterit ipfe genius Linguae Hebr,cui iaepius

brevitas eftconveniens, evitata· verborum

phraiiuni-que prolixitate; partim

ipfa

materia

traeftatioms;

quam

ob cauiTam in stik mere Mftowo frequentier eft

hu-jus vocabuli Eltipßs, quam in Dogmatho

&

Trophetico,

(£) Lora, licet non omnia, qua? integram & maxime

naturalem haue locutionem agnoicunt, collegeruiit

Tamovius in Exercitat. Bibl pag. 368. Et GUjfius in

Philolog. S. pag. 6g1.

(g.) Vid. C. T. iPahhcr.

Diflert

de

Ellipiibtis Hebräis*

(9)

ZEBAOTH. 37

I, ti. tranfluleruntnK3¥rri!T

κύρος

eåm <ταβ*ωΒ· (*),

& Sacer Scriptor Αττΰχχλυφε&ς cap. IV, 8- qui vertit illud ex Jei" VI, 3. Κυςιοςοθεοςo

παν]οχξάτωξ.

(4.)

Me-ritiffimi de

Philologia

Viri, Glajjius, Buxtorfius,

Danzius, Stocklus, aliique hane

fepe

nominatam

Ellipfin

in iiiis Scriptis urgent ac aefendunt. (5.) Si rtiNSii oSd , exercituum,

LXVIII, 13.

& nuQ¥ Ht?»

Principes

exercituum, 1 Reg. II, 5.

re-£te vertantur per

Genitimm,

cur non

rfifcOV in hoc facro nexu per eundem;

quum idem iit

vo-cabulum, licet generdliorem habeat

fenjum, quod

mox videbimus? (6.) Si denique

per Adpoßtionem verteretur, ut

GuJJetius

vult, vel ut videtur

Leus-deno, JEHOVAH Exercitus, vel Dominus Cohortes, vel Dens (qui eil) Exercitus plures, ieniiis redun-daret

obfeurior, durior,

& nimis remotus. Cui-" vis igitur, ad hacc

sdtendenti,

pateicit, quod

non"

fit melior, nec

iimplicior,

nec commodior träns-* ferendi ratio,quam quse fit

per CafumSecundum&u" Genitivum (h), hoc modo:

JEHOVAH^

vel Dornt-"

ms Dens Exercituumr."

Α 3 §. ΠΙ

ς*} Grotius exiftimat in Annot. ad h. ί. plus fuifie in

Codidbus atiis; confentiente

etjam, vel pnreunte

Lud. capello in notis Criticis ad 1. cit. Ted

perperaiir

ac proinde nierito

cailigatus a Cr/ov/o, provocante hie ad confenium omnium Codicum* vid. Bibi JU Iuilr.

(h.) Vid. Hildebrand DiiTert, de imajrrm* §. 2. ρ. zC*

(10)

3g

DE JE HOVΑΠ

§. 1IL

Hincpatet vocabulum nifcötf

eile

Suhßantivum

Reifum Genitivi Cafus, quod aNorainemir

mediacc

tantum, per

fubintelle&um

Conßruftum,

regi-tur(i)··

Eumque

Cafum hic denotare

Objefium,

opti-me ex Regula D. D. Danzii de Subflantivo Redo (k)

colligimus.

Quod

non

poteft

eile aliquod Singula¬

re , quoniam fcimus

, praeter ea, quae

in

ilriÖiori

fenfuveniunt fub nomine tOtf vel riliOJf (1),

plu-res alios etiam exercitus Deum habere, licet fub

aliis nominibus: utLocuftam,

melolantham,

bruchum

&erucam , quas DEus

ipie Joel. II,

25.

nominat

exercitum

fuum

magnum: Σφήκας

feu

cra-broms, qui vocantur Sap.

XII,

8· 00ff01 ™ ^Pa'

Ίο7Γί3χΘέχ, Prcecurfores exercitus Dei: <rpa)ivpctj&«Vä,

exercitus

fuos,

per quos

Matth. XXlI,

7.

intelligit

DEus (λ) copiasRomanorum, &

(#)famem,

peftem

ac ieditionem (m): Eledos, Vocatos &

Fideles,

qui

di-cuntur Apoc. XIX

, 14. τα fpajenfielet 7Λ

év

τω xpam

Cf. Jef XIII, 3,4. Denique Diabolum 7™

KorpoKpå-75 αιώνος τ*7*, cum multis iiiis Legionibus, ut

fatentur ipiiMarc. V, 9. &Luc. VIII, 30. (n) quique ad-(i) Adeo, inquit Aug, Farenius in Decad.Mof Parafch»

FhtiWp.108daturΠΊΠ*- -Re$or, &Γ»1ίΟ¥,quse

regun-tur, feu funtin regimine Dei.

(k) Vid. Ejus Interp. Ebraeo Chald.cap.1.§.22. p. m. 3r; Conil. Glaft Phil. S.Lib.III.tr.1 p.108·

(I)De quibus egimus cap. II. §. XII.

(111) Vid. c.Stockii Novum Teil,adh. I.

(11)

ZEBAflTH. 39 adpellantur

Exercitus inferndlis.

Unde merito ex-GlamemuscumProph.Joele,c.II,n. vnno "TKD Ma¬

gnus

valde

(eft) Exercitus vel caftra

Ipfius!

Et

qusra-muscumBildadoJob.XXV,3.V"inA

mlSumeft

numerus turmis Ejus ? Ideoque Objeäum aliquod generale &

tmiverfale

in hac formula intelligi debet,

circa qucd DEus, tamquam fummus Imperator, ra-tioneprovidentiae fiias veriatur, cui omnes hi exer¬ citus^ ccdefles <£r terreftres^ militent. Sedgeneralkts

tradi non poteft, quam quod habetur Gen. capjl,

I. CttO* bl· Cf.PPXXXIII,0. JeiiXLV, 12. Nam (i)

manifeftumeft in 1. c.Sujftxumvoc. (o)

reipice-re voces prsecedentes; DWH Caeltm, nempe

Jide-reum, & reliqua eo ipe&antia;atque ptfn terram feil globumterraqueum, qui ccelo contradiftinguitur. (2)Particulam

Sn

hic

fumi,

ut inquam

pluribüs

aliis fcri-p.47. Satanam in iftislocis fubvoc. Aeyeuv fibifimile quid «jo* adfe<ftafle,

adeoque

mentitum

efle,quo

"

Chrifto hujus illuftriflimi tituli honorem derogaret, fibiquc magnidscmonum Principis gloriam vindicaret, Nam segrenbiperfuaderepoteft,totfuiffe in horiiine ifto

miierrimo, quot 111 Legione (vid. stock, ad Matth,

XXI, f3. ) olim numerabantur. SedLucas 1. c.apcr-te rationemhujus adpellationis addit, dicens: οτ^αι-fioviA τγοΤ&αεισ-ηλ^ενειςavJov, Quod in fententiic fua? fubiidium adducit ex Matth XII,4f. & Luc.XI,26,

fcieudum eft ibi per Synecdochenefle numru?»ctrtum pro

incerto, ut: i,Sam. II, Ϊ.

(12)

4o

DE

JEHOVAH

icripmrae

locis, univerfallterSc

diflrihutive

pro

fin-gulis generum,

nullo

excepto, tam

manifefta

ex¬

empla in utroque

Teft. probant,

ut

adfenfiim

nul-lus facile negare pofiit. (3) Angelos etiam per omnem hunc exercitum intelligi ex Neh. IX, 6.

con-ftat: exercitus coelorum Tibi ··.JEHOVAH)fe

incur-vant. Exercitusutiquecoeli Deoie incurvans, alius

eflenequit, quam

Angelorum,

qui

& alibi

(ρ) exer¬

citus cpmmemorantur.

Atque

fic

ex

loco adlato

in-telligimus

omnes

exercitus

Angelorum, ftellarum,

quarumvis creaturarum, cum

rationalium

&

irratio-nalium, tum animatarum & inanimacarum, Verbo: omnia, quae Deo in triplici Ejus regnopQtentids,gra*

tia, &

gloria fubje&afunt(*)

§· iv.

Quid

Igitur conveiiientius, quam

fhtuere

pri-mam hujus Divinae denominationis Qrigimm,

ejus-qüe

illos Vulgatus omatum;fed huic veriioni repugnat E-tymologta & Analogia Grammatica; quia «dx habet«t

non% infine. Viå.clerfcus inh.l. ubi inconftantiamGrt

Verfionis circa hoc vocab.arguit.

(p)Vid Cap IL$tXII. not.γ. Difiert, n. Prior.

(*) Omnia, inquit F*gius ad 1.c. veniunt adpellatione

Ixercirus'y eo quod DEusper illa fuain Divinam infini-tamque potentiam, non aliteratqne Rex aliquis per

copias fuas exferit, Hinc poftea in Divinis Litéris,

rnaxime in Prophetis, nat* funt iilius modi Dei

ad-pellationes, rmajj-nm, quod feil ipfe fit

Do-minui exercituumjttm cwleßium^

(13)

ZEUAOTH, $ que primarhtm rejpefium ex infigni & umveriali hocce Effefitt, jam ut Objedo

confiderato, dedudhim

eiTe?Quippe (i)non folum ipfum vocabulum (q)

eandem agnofcit radicem &eundem habet

fignifica-tum;fedetiamfumiturcollediveutnwi-(2) Hocce

vo-cabuio indicatur

quidquid

in ccelo

&terra continetur, quod optime reiponaet adpellationi in Scriptura S.

haud

infrequenti,

utpote

cum fummum numen

voceturpNn

vtao

awrr mrr

JEHOVW^

Dens

eceli,8cDeus

terra,Ge.η.XXIV,

3. Npw V,Π. Δεσ-ποίης των χξανων zcti της γης

, κ]ιςης των

u£tzjavy

βατίλευς xjlcrzåg er*., Judit. IX,12.Cf. Gen.

XIV, 19. 22. Deut. IV, 39. JoCII, u. Κυξζς τέ a^civis ζα) της

γης, Matth. XI, 25. Luc.Χ, 21. Adb

XVII,

24 Szc.

κίξκς

TTcttfav. AdbX, 36.

Quo

etiam reipexit fine dubio

Divinus ψάλτης ΡΕ

LXXXIX,9.

vs imtOH ΠΊΓΡ

Π» |ΌΠ

^OyOjEHOVAH,

DEusZebaotb

(Exercituum)

quisficut Tu fortis JAH. Ubinon folum hanc

Augu-itamphraiinquoadejus

figmficationem

explicarevidetur

cumDeo tribuit robur

immenium-&fortitudinem inf* nitam; ied & innuere ipiiim r* primarium

re-ipedhim,

& unde origo hujus voc. fit derivanda,

quandomox additin comm. 12.

pj*

qS

ηκ ow

7ui[unt cosli^ etiam Tua terra. (3) τωm&öX inter-Β

dum -natu iuo agit, regit, &

moderatur, fine quo nihil efficiunt.

(q)Liceat, inquit Orufiut, in Annot.ad

JofuamCap

V, 14. exponere illud mir tm yj

trincepExercituumDmini,

ut fitfing,

(14)

42

DE

JEHOVAH

dum prxfigkurπ (r),quod praeter

Articulum

(s)cor*, mode denotare poteft notam

univerfalitatis

(t),hoc feil fenfu JEHOPAH, DEus omniumExercituum,qui

ecelimi & terram implent. (4) fine dubio LXX

Interpretes& Sacri Scriptores N, Ted. hoc

generalis-jimum

Dei

ObjeAum

intellexere, qui transtulerunt

Fflifcäf· per voc. ttaFJok^uJup, de quo deineeps a&uri

erimiis, (5; Si conje&urae liceat indulgere, non ad« niodum improbabile videtur, Yet. Eccleiiam, audi·

ta exfrequenti Genefeosle&ione

phrafioN^

*73non

Folum ut excellentiffirnum Epitheton Deo tribuifte; fedetiam loco72 Sdpofuifle hoc voc. in Humer0

flui

rali ad omnem hunc exercitum, ieu multitudinem,

ii-gnificandum. (6) Viri

eximiaseruditionis

& acutiiümi

jiidjciifarna celeberrimi,

Lutberus, Calovius

,

Glas-Jus, Buxtorfius, Schmiäius, Coccejus , Drußus ,

G>-zelius, Michaelis, Danzius, Stockius, & complures alii, indeenatameile

hanc adpellationem

rviiOtf con-

ftan-(r) Vid. Tit. VIII. IX. &XinTabula,

(s) Offendimus quoque Articulum π prarfixum τοπικοί in profanonexu, ut: 1Chr.27:3..maasr? n»So quae phra-fisfuafignificatione videtur coineiderecumαΥηπ n»Sa

2,Reg,atqueita habere notionem dißributham

& ««iper/d/f^quum ejusdem fit forma atqueffliOsr»,quas in Tabula noftraapparent; ied latius hoc voc.

exten-dinonpoteft, quamad qmütbet exercicus,

quorumPrin-eipibus prafuit ihmmus Regis Davidis Dux Jaicho-bnam de filiis PerezL

(t) Cf. i>. u.Dmzü Iaterp. Ehr.

Chakl, Cap,

Ii,

§. 6σ, Ρ*

(15)

ZEBÄOW. 43 former in fbis fcriptis innuunt,

Quis

ergo dubitet

re-eeptas

fubicribere fententiiE?

§. V. .

Sed quam venerändum Nomen irij&nf in

Sacro hocce nexu primum omnino occurrat i Sam.

I, 3. alii huic voci anguitiores pofuere

limi-tes, ejusque ampliffimum ambitum coar&aruim

Quprum in nurnero (1.)

iunt Dofiores

Judaofmn^

qui ajunt, Deum vocari Dominum. Exercituum re*.

ipe&u

rhyo

ntöGß?' Exercituum, quos habet in Su-perioribus, five

ccelo,

per quos haud dubie

Ange*

los intélligunt; & HDD ΓϊΐίΟϊ exercituum in

feriorum,

pne>, qui funt

Ifraelitae,

utpote nomine ηΐίΤ

tftkys

denotati, Exod. XII, 41. (11). (2.) Priprem

iententias illorum partem fequi videtur Camp. Vi*

tringa (w.); qui, poftquam

conceiiit,

merito

qui-dem Deum vocari n»G¥ mn»> tumDominiiEjus

am-pliffimi

refpe£tu,

cui

Angeli, confiliorum

Dei ex-fequendorum Miniitri,

homines, Sc univerfa

natur

ia rerum eil fubje&a; tum ratione Providentia,

cujus Legibus ordine, iis ab Imperatore

pnfefcri-pto, parent; tmec iubjicit: nec tarnen

mihi efl

du-bium\ quin in hac adpellatione primus & proprius fit refpeäus ad ANGELOS, Divina

Providentia

mi¬ nijiros, Sc qime feqq, (3.) Poileriorern vero tueri

B 2 ,vult

(u,) Vid, Kimcbi comment. in Jeft cap. 1:9,

(16)

44

VE

JEHOVAH

vult Joh,

Spencertis

(χ), quum monet,

Deum Re~

gern

etjam

Militär

em,

inter

liraelitas cli-m fuifle$

quia in exercitu

Iiraelitico

Deus

ipie, fummi

Du-cis titulum gerens & munus

obiens,

voluit copias Ifraeliticas dici mrv nWW, femet vero miOtf mn\

Deinde addit: Deum hoc titulo toties

inßgniri,

quod

in exercitu

Ifraelitico fummi Ducis

nomen &

offi¬

cium olim tenuiffet:

quod probat

ex

Pil

XXIV,

7. $. 9. Atque inde

concludit;

titulum

illum

Deo

adhafjje,

quod

hello

fotens

ejjet,

&

potentia fua

bellica tot

gloriofa Jpecimina, in

deferto

cum primis,

edidijjet. (4.)

Job.

U.

Hildebrand

(y.)

autem cre-dibile ducit, Deum hunc titulum accepiiie ex ma¬

gna

illa

multitudine Iiraelitarum,

quae,

inftaringen-tis exercitus, quotannis

Schiluntem

confluxit,

de-votum fuum cultum Deo prseftandi eaufia, & E-jus praeiidium, in rebus

iliis defendendis,

contra

hoflium vim & impetum

implorandi.

Quod

prs-cipue probare vult ex

Area

foederis,

quae 1 Sam.

V. 7. 8. vocatur Area Dei

Ijraelis;

Pofleriori ve¬

ro Sam. VI, 2, Area 7* JEHOVAH Zebaoth.

(5".) Alii (z) denique reftringunt hujus

adpellatio-nis primarium

refpefium ad

Ecclefiam militantem,

in

nuil-(x) In DiiTert. de Theocratia Judaica, quse eft in Tradt ejus de Legibus Hebr. Ritual ρ 179. Et

cum eo outloVm inTracl. S, t. Jud. JEHOV7E Ze¬

baoth pag. 17. feqq.

(y) In DiiTert. de JEHOVAH Zebaoth. p. 34. 3f, 36, (z.) Ut. Gußetius in conimcnt. Ling. Hebr. pag. yoy.

(17)

Ch*i-ZEBAOTH. 45

mukös exercitus divifam, quibus, adverilis hoftes (iveCärmks, iivebpirituales pugnäntibus,Deus adeft tamquam fummus Dux, eosque vel ducit, vel

ca-ftra metantes tuetur.

Quam

typice in

mrr rvifcOtf

reprseientatam & adumbratam loca Prophetica de»

monflrare, in primis Je£ IX, 6. contendunt. §. VI.

Pisequidem flintomnes hx fententise,

quasrecen-fuimus,

nec fuo

fundamentoinScriptura

S. deftituivi-dentur: immo plures aliae addi pofilint,

quum·, Deus ubique fuos habeat exercitus, qui

pro Ejus, gloria & hominum piorum akterna falute militant,,

Sed ab hoc vel illo Objeélo peculiari primam hujus. denominationis originem, primariumque

reipeäum

fuiile derivatum, id quidem a nobis

impetrare non

pofllimus, ut credamus.

Quippe

Γι.) nusquam in-venimtis hunc titulum adeo Specialiter ad Ange-los, licet fint ceteris creaturis dignitate excellen-tiores, Dei primarii miniftri, reftringi, ut reliqui

B 3 Ejus

ilo Filio Dei, hominum Mediatori; non quidem Ei

competere credit ratione Perfon#, fed ratione Corpo¬

ris Myflici, quod eil Ecclefia. Et Sam, Andre# in

Dis-fert de Praßdio Ecclefi<e Militantis, ad Pii

XLVI, i-8„

'

qu£C habetur in τhefauro Diip. Tbeol. Pbilol. p. 645·.

His-ce favere videtur c, Vitvinga 1. c, refpettu tamen

ft*

cundarto, hiEC dicens: Senfη pvriKeajepca & fublimioY&

tarnen veriffimo, Deus Abrahami adpellatur

Dominus

Exercituum, refpeclu Sanftorum, voluutati nutibusque Ejus, Angelorum Ctxkfiium inilar, parentium in his

(18)

46

DE

JEHOVAH

Ejus exercitm

excludantur.

Si

ab his

primario

deicenderet haec adpellatio, potius

fortade

ex illu»

ilri eorum adparitione in forma vifibili, Gen.

XXXII, 3. G£ 2 Reg. VI, 17. Ρί. XXXIV, $ yfurparetur voc. ΓΉΠΟ.

Quin Sc

differentiam

ali-quam indicare

videtur ipfum

Femininum

Genus

vo*

eis niNJEfi cum de

Angeiis,

ubi dicuntur

Exerci-tus Dei, occurrat in

Mafculino

wy£y Pf CHI,

2:1ρ & CXLVni, 2. (2.) Nec commode hoc

Dei Epitheton unice

refpieere poteft

mm nteqfc

ex-ercitus Demini, qui ex /Egypro adicenderunt. Namque, ii ex

hisee; fine dubio mentio

illius

im

Libris Moßs, prsefertim IV. & V. ut & Joiuae

& Judicum

ßepius injefla

fuiffet.

Verofimilius

u

gitur

videte,

Ifraelitas

ob ingentem

fuam

multi-tudinem hic & in aliis locis adiimilari

numerofijß-.

mo Dei exercitui, haud aliter ac Exercitus

Davi-clis,

ι Chr.

XII,

22.

Cf. Deut. X,

22.

ubi

ejusmo-di fit

comparatio,

Modirieatur

quidem

in

nonnul-Ijs Jocis nomen rfifrO^ adjefta

aliqua

limka-tione, ad 7w SfrW feu populum Jfmeliticum reiph ciente; verum

inde

nihil aliud elici poteft,

quam

quod

hunc

populum peculiari

feedere

fibi

Deus

adjunxerit,

voluntatem

iuam

eis

manifeftarit,

&

Meifiam, Salvatorem

generis

humani,

ex

ipfis

o-riundum

promiierit

(a):

eamque ob eauflam

Rex,

Diix, Ρroteclor,

Reäemtor, portis

&

SanÜus

IJrae-lis ßepiilime in S.

Cod. JEHOVAH

Zebaoth

nun

-

(19)

ΖΕΒΛΟΤΗ.

47

mipemi*. (3·) Nec faeile ex illa

Ifraelitarum,

Sehr*

Imitem iter

fäcientium,

ibique Deum

celebran-tdiim, multitudine, hax adpellatio primario deduct poteft. · Haee enim multicudo, numquam didtur

circa ejusmodi Feftum vel in alia eoncione

fed ßepe, ut: Job* XVIII, ι.Ή

fny omnis

congregatio filiortim IJraelis. 2Sam. VI, 19. pon

Univerfus

popidus, tota multitudo IJraelis.

2Reg. XXIII,

21. omnispopulus. 2 Chr. V, 3.Omnis vir Ijrael, &c. Pari etjam modo in

aliis

verbo-rum formulis, ut: 1 Sam. IX. 16.

Unges Saulem,

ait JEHOVAH Samueli, in Ducem

fuper popidum

rnetm Ifraelem. Sic 2 Sam. VI,

21. dicit David, ic eile Prineipem fuper populum 75

JEHOVAH, fuper

Ifraelem. Ceterum hoc voc. ΠΚ2¥5 hne hocce

iä-cro nexu, magis proprio

deiignat

exercitus militä¬ res Ifraelitarum,

quam univerjum populum, ut: 1 Reg.

II,5.PfXX,i2.quialias

vpeantur

OHtüniOXrrSD,

omnis exercitusfortium,2 Sam. X,7. Argumentum

ve-ro ex collatione di&orum ante cit. haud tarlti eil:

mo-menti; ut remconfieiat, quantumvis licet adornatuni ipecioie; nam Area Foederis in eadem hiftoria

vo-catur &

ßmpliciter

ο*Π^Π

pTS*> Area Dei. 2 Sam,

VI, 4. (4.) Ex ienfu

ίίΐσ

Myftico, etil SanAi & Fi*

deles ßepe ob graviißmam fiiam luelam & tenta* tionem merito ferunt nomen Militis

Spiritualis,

&

vereconflieuunt exercitum Dei viventis, in exercitu ;

Ifraelitico Exod. XII, 41. & 1 Sam.

XVII,

36.

(20)

g4 DE JE

HO VAH

Ducem, fummumque Imperatorem, cujus?

volunta-ti nutibusque in bis terris pareant; eo minus ta¬

rnen hsec primaria hujus Epitheti c/r/go haberi

pot-eft, quo certius conftat, hunc exercitum militan¬

tem plerumque, Proh dolor! eile CDjföD (b.)s

reßduum ficut

partim

Je£

I, 9.

Cf.

Rom. IX, 29.

et μ,ιχρον TToifAviov parvulum gregem Luc. XII, 32.

Quid?

quod

tempore

Elise ad

tarn exiguam

cater-vam reciaclum, ut conqueratur Vir Dei, ι Reg. XIX, 14, fe

folum reliaum

ejfe in hiice cailris; quem tarnen coniöletur Dens vers.ig. quödinterea

Jiiperflites

fibi

fccißet

in

Jfraele feptem millia

rniii-tum, qui non rranfiverint in cailra Baalis.

Quid

vero eil tam exiguus numerus in relatione ad

nu-'meroiiilimum illum, qui habetur Gen. II, 1?

§. VII.

Vidimus omnes craturas, quas continet cselum

8ctzmjngeneredefignaripervoc. niiGtfnobis jamcom

iiderandumerit, an

jEpitheton

iolius Dei7retv]oKßoC]up{c\

quod (b.) Vocem bpdu tanqtum partim^ Jei. r, 9, pertinere ad

antecedentem Tip rcliquiäs^ innuit Acceutus Major

At-nacbus illi fubfcriptus. Vid.C. Vitringa. Ad h.l.p.44. (c) Rad. Cudwortus in Syft. Jntell. Univerfi cap. 1V.§.

XVIII. pag. 390 tradit: Horum Apollinem in HieYoglyphicis referre, quod /Egyptii naturam feu Deurn infinite

potentem venerati fint, quiuniverium orbem & fece-rit & moderetur, feu πΑν]οχξα)οςΑ,

ferpentisqueima-gine virtutes ejus oculis exhibuerint; Ted AcutiC Joan L. Moshemius in not. 97. rationibus haud

(21)

ΖΕΕΛ ΟΤΗ. 49 quod 3LXX Interp. frequentiffime, &S.

Scripte*

esΜ.

Teil, decies ejus loco adhibuerunt, fit ei

feil icquipollens1 Sine dubio hi per vrdvjoxfctj^ gerie-raliffiraam-7?· fignificationem fiio sevoprobatam exa&iffimeexprefierunt. Nam vi vocis denotat roV *£«7?f iciL s'', qui ownerobur, virn acpotentiam habet;; vel πάν.κξαίος

ίις

πάν]* εχοίΐα,, qui omne in ο-mnesresroburImperium habet (d); vél utiiiud ex-plicant icriptores Grarci. Hefycbio eil

παν]οκ^Μξ

ο

eeog5 * omnipotens Dens, qui omnibus

bnperat.

Cyrulo Hiercjolymitam (e) c έξχσ-ιάζω^

qui omnibus imperat, qui omnibus dominatur: ma¬ gis

peripicue

adhuc Pachymeri (f)

λεγί]αι

παν]ΰχ(>ά.

7a>e> 071 πάντων KPctj&ixai,e£ya-ia£et^ και εττΛξχ&ηe£%<rta tzvj&

τοις άιοικαμενοις&πα<η? dicitlir πα.ν]θκξάΊ&)ξ, ψΙΙ Ortwibus

imperat& dommatur, poteßasEjus omnibus\ qui ab qfo gubernantur (g). Atque fic illis denotat

Deum omnipotentem, cujus imperium exteridit. jfe

ad

omnes res in hoc univerio. Qua etiam ratione

o-ptime convenitcumadpellationibus Dei in Vet.Teil,

ut: (h), Dens omnipotensjfeu infinita

poten-C tia

fignificare hominem magna inilruclum potentia, &

nulli legi lubjedlum. Nihil tarneneerte deficit. (d) Mintert.Lex. Gr.N.Teil,dt «frwC Clav,N.Teil.

(e) InCatech. IUuin. VIII.p.74·

(fjPag.66γ,

(g)Quiplurés huiusvoc.

explicatimles defidcrat,

adeai Théiaur. Ecclefift. Tom.II.p.^62.

(h) ALXX. Interp. etiam reddiiur

WJofc^^Job*

(22)

DE

JE

HÖ VA

Η

tiavalens, Gen. XVII,i. το,π

Sx,

abfolute

w-lidm&

prdpotem,IfcutX,i7.

Sru

?K,

Dettsmagnus,

cujus Majeftatem nullus finitus Angelorum vei

ho-mintim intdiechis adaeqtiate comprehendere poteft y multo minus ei refiftere, Deut. VII,21.tDD

3111

ob.

potentia

XXXVI,

&

5.

robore

Quse Hebraica

eft maximus

quoque

&

Dei

validifjmus

Epitheta

videmus uiurpata efleante receptam illam Dei deno-minationem Zebaoth; quod non partim

fever

ienten-tiae noftrade generalio#i 75riföQX fignificatu.

Exqui-busjam

conftat,

quod, quantum ad rei

fignificatie

veritatem, κυξίος παν]α{>)οα\ωξ 2 Cor..VI,ig. vei magis

emphatice

okv^jcouo ψ^και ο ερχόμενος οτταν]οκξΰί]άύξΑρΟ.Ι, g.idemfitacΠ)ίΟ£ ΓΠίΤ. Sic ο ®εος οTravjczpct]^ Apoc»

XVI, 14. cap. XIX, 15*. fit

tyrhtt

rmw. Et κίριος

ο Θεος ο. TTuijoKpctj^Apoc. IV, g.cap.XI,17.cap» XV, 3.

cap.XVI, 7. cap. XIX, 6. cap.XXI, 2a. fit idem ac

nw 'nSx mn>

(i)-f. VIII.

Hiiceex Sacris Literis & reliqua antiquitatede

ονοματολογία Nominis MW pramifiis ac intel*

leÖis,

ipia ratiotra€tandi, jure quafi a nobis

efflagi-tare videtur, ut Sandiifimihujus nominisfenfwnfeu ßgnißeatimem tradamus.

Sed

in hac re exponenda veremur, ne Agurr qui, cumhumant ingenii arro-gantiamobtundere vellet, nobis &hoc, velut

inex-plicabile

finitaenatura

viribus Problewa

proponat

lob

ven-(i) C£Aug, Vmnn Pec,adMol, Paraich. ww pag. iq&.

(23)

ΖΕΒΑΟΤΆ

vendam: Quis flattut omnesfims term? qmdmmen

Ejus?· ér quod nomen flii Ejus? Prov. XXX,4. Cf. Jud.XIII, r&Apoc,XIX,ig. Unde jure difcimus ,

quam curtam bolem eile humanointelleOrui ad

men-mrandam Di vinte eilentiae Sc perfeclionum abyifum,

&, quidquid de hoc Screliquis Dei nominibus icien-dumeil-, rationem fibi reliclam penetrarc 11011pofle:

attamen prteeunte Divino Spiritu, diqualem Ejus

cognidonem homini, debitis icratinii fubfidiisrede utenti, haud denegandam putamus. Ideoque Sc

nos, priusquam hanerem maximi momenti adgré-dimur, nonnullos Dei titulos exSacro God pröferre

volumus, quibtis Yiri ®so$ryeurot iuoimum Nunien diftinxerunt a diis fi&itiis ieu Pi.XCVi, 5

; illos prtefertim, qui cum hoc Augiiftiffinio

viden-tur habere aliquam convenientiam. Antiquiffimus

Scriptor omnium Mofes Déut.X,l7,adpellat Deum:

JEHOVAH - - qui

ipfe eftDTiKil

TM

οτΐτκπ

Densdeorum,&Dominusdommorum, Densmagnus,pa¬

téns Érformidabilis.

Cf.

1Chr.XXIX,11.12.Neh./, 5. Et

PaulusinPrioriEpift. ad Timoth.VI,15:16.vocatEurn:

ö μακάριος και μόνος Δυνατής, οΒατιλευςτων βα<τιλευον]ων9

καιΚύριος των

κυριευόν]ων,

κ. τ, Λ.

Cf.

Apoc.

XVII,

14. Sc

XIX, 16. Quibus locis videmus DEum vocari

fu-premum Dominum ac Regem, cui in

univerfum

o-mnes dii, omniumquegentium acpopulorum domini

Sc regesi unacum

quibus

vis creaturis

fubjeHi

fnnt,&:

in

quibus

ille

fumma

Majeftate

&

potentia.

fe

pol¬ lentem oikndit. Saltem ex hifce prceraiflis facile

(24)

con-52 DE

JE HOVAH

concludere licebit, nomen San&iifimum fi ΓΠίΤ*

üilri&e iiimatur haec Augufta phrafis, in genuina

ilia iignificatione, denotare: Ens aterηum, α quo ο-,

mnes creatur#caießes ér terreßres dependentatque

re-gunturv

vel

latius,

rette

etiamiignificare:

Supremum

atqae unkum Dominum

Monarcharn,

qui

omnibus¬

in hocunherfo creaturisfapientijßme pr<eeft, illisque ,

pro nutu

fuo, in

F.ccleßce

&

fidelium

in primis proteflU

miemy atque

maiormn vindiäamy

πανΊοκξ*)οξΜως

u-titur.

§. IX.

Ex hifce haOenus adlatis facile cuivis patet,ve~ nerandum hoc Nomen rrootf HW effe Soli Deopro¬

priumy

St nulli

creatura

commtmicabile.

Nam

non

ΙοίumEcciefTapriicaTudseorum Deo hocnomen unice irihuit, i Sam, XVII,45. Pil LXXXIX.9. fed etiam Dens ipie i'ibi ioli hunc Titulum vindicat Jer. XLVI, 18. Am.V,27. Atque iic tot! Sacro-iantlas

Trinita-ti haud dubie competrt; quod Sc Canticum Seraphi-micumcomprobat,

Je£VI,3.

rmwnur &Τψ

&Τψ

OTp Sunflusy Sanflus\ Sanftus, Dommus(DLus) Exerek

tuum, Ubi manifefte apparet, iermonem eile de

tri-hus realiterdißinftis* nequeenimtrina vocis ejusdem

repetitio

trahi poteft

vel debet

ad Superlatfy

i

nota-tionem, autad

affeäus

vehementiam (k)

defignandam;

ied

(fe) IravifumfuitJob. Bnxtorfio Νep. in Cstalcffis Saerkjcap. LXX.qui docet, ejusmodi rcpetitionesnihil aliudinnre¬

rey ['ratereximiamrst, de quasigxtur^pr<efiantiamy

autafftclus

ychzmentitm♦· addudis,miententiaciiiac

fubfidium, Iocis

(25)

zebaoth:

jfédnoniblum hoc locoJeiajano fitfirrnum rte&itur

ar¬

gumentum pro Trinitateperfönarumprobanda

adver-iiisJudseos velJudaizantes,riteexplicatis locisJer.

VII,,

4,cap.XXII,29. Ez.XXI,27; quaeparitertriptkitatem

cumimitatecon/un&aiBhabent

(1);verumetiam difer-tis verbisinnuitur, hane denominationem niiCBf rhn»; per hocteringeminatum p conpctere &Patri, & Filio, &SpirituiSanflo.Pofletidipiumultra dementen

eundo per loca S. Codieisy hunc Divinas

Majeftatis Titulumexhibentia,exCharaQbribus

hypoftaticis

di-ftinguenda & dijudicanda, cuinam potiilimum Per-iomc hic &ifthic proxime conveniant; ceterum hxc meditatio cum a noilro inftifuto, forraflis &

iphaera

ardiori, paulloficremotior, aliis reÖtius curamhane

C 3

fub-vehementiam i»mereflargimuFf ledhicelTe,

Ut ill illo &

inTheii adlatis, trinamimme&aterepetitionem,

nega¬

mus ex interpofito oft»*» Illud vero Jer,.

7:4cum

duobus reliquis

(1) Optitne & eruditeexfcriptfs Joiephi &Rabbrnorum

explicatDanzius in Interp, Hebr. Chald. cap; I, ξ, 14.

n.3. p» ni. i6.& feqq. Templum

f innu it, tangiturj nu¬

meraquidemtmkumyféå tribus conitans partibus:

qua-rum cuiqfue nomen etiamapud Joiephum

com-petit Un deR. Joieph Kimchi, ex ailegatione filii,.

com meni. in K c; fdeo, art, tribus vicibus

repeti it rrrrVyn lemplum Domimquia hx tres partes

,. leih

Vefiibulum, Templum , acPdntm'y id,quodTempFum dr¬

eitur, conflituebant. Di dumjer. XXii:29. ubi

px ter repetitur, exR. Sal. Jarchi verbis itavindfcat. Nomi¬

ne terra ifraeihtres comprehendebantur terrse:

Traftus träns Jordanm, (Sf GaliUat» Qu&m

(26)

S4

DEJEHOVAH

fublimöremrelinquendam

cenierous.

Nonxinila hutc

ipe&antia

fuppeditat jo.

Ulr.

Hildebrand

(m).

§. X.

Hiec jam iunt,quas ηobis de

Sanfliflitno

Noml·

ΓΠίΎ ex occailone dicenda videbantur.Hoc

fortaifis adhuc monendumfupered, ut, quumcoil·

ftet, hoc maxime

venerandum

Nomen

ehe

folius

Dei proprium,

quod

non

iine

profundiffinja

animi

ve-do dividi, ex Cod.ScheYüthc.9. d. 2.probat: Locum

denique Ez. 21:27. ubimp ter ed repetitum cx

Abar-banelis conienfu, F,i8f, c. 4,1, 2 feq. illudrat. Cum

inquit: Sub^erfionem, Stib\erfionem , Sub\>erßontm poiiam eam (Coronam, veri.prarced), reipicit eo ipfo

ad

tres

Reges idos, quos removit Nebucadnezarab imperio Judar, feil, Jojtcbim^ &Zedscbiam,&C. Qüi-bus hauddiflimilia traduntin fuis

commentariisKim-chi & Rafchii, qua: brevitatis cauiTa praferimus,

Lo-cis hiice ita explicatis, qusealias ad lenium hujus di-dli jeiajani infringendum ab harreticis adduci iolent,

non videmus, ut icribit egregie C, vitrmga in h. 1.

quare trina haec repctuio abiis laltem, qui

hoc

Myfieri-r\um in Deo agnoicunt, illuc non referatur. Q>uod etiam ed Judicium Seb. SchmiAii, prardantifiirni inter-pretis. Ja vero magnopere

dolendum,

ipiis

Chridi-anis vileicere atque cnervari argumenta,qusacerrimi S.TriadosadveriariiJudiri, licetimpradentes &aliud

agentes, corroborata dederunt Prseterea etiam

i/W

digito quafi mondrant & reipiciunt verba v48,

Ouh

ibit tiobis* & Scriptores Ν. Teil. in τω "'π1 vident

P/ttrem, Frlium& Spiritum.

(27)

ΖΕΒΛΟΤΗ. 5S veneratione cqgitari debet, nobis non ioliim

cavea-mus, ne inie ευλaßsta& quadam animi reverentia il-lucl pronunciemos, illoque m rebus vanis

atque ludicrisabutamur: fed etiam, quuni fciamus, nobis

iemper difficillimamluBam& graviffimam

tentatio-η era effe, cum

nobjsmet

ipiis

& mundo, tum πξος

τ&ς κοα-μοζραΙορας.Ίχ·amog

τά%·(η\

qui

numquam non

excubant & vigilant in noftram perniciem, qui-(jue eminilS, πcitri reV βελεα-ι 'Jotg πεπυρωραενοις (ο), Co¬

lli! HUS Tuig ριεΒοΜαις dvjcav (ρ.)

nos iemper

adpe-tunt; τω niRT* Π1ΓΡ jugiter adhaereamus, cui

Sacra-mento nos, obftrinximus, καλχς ?ρατια]ας (q.)

futu-ros. Cujus gratiam & auxilium ß 3toi πάσ-ης

προ-rsv%tjg και ό'εητεως impIoreillUS εν παν]ί καίξω ev πευ/αα]ί

(r.), non deerit nobis ο Βυρεος της πίτεας (s.) συν

πανοπλία τα Θεα(t,). Å οπλα ^g ς·parεtag (u.)

εν^υσά/αε-vet (χ.)

και evJvvaptxptsvoi εν τω κρατεί Tyg ισχύος τα Κυρία

(y.) Σαβαωβ- τα παν]οκρα]ορος, tamquam exercitus

be-ne diipoiitus, magna animi alacritate 8c eoneitato

fpiritu, hofces iftos infeftiilimos debellabimus, do·

nec (11) Eph. Vi, 12* (0) Vers. 16. (p) Vers ir. (q) 2 Timothy IF, 3». (r) Eph. VI, 18· (s) Eph. VI, (1) Vers. »i. (u) 2 Cor.X, 4» (χ) Eph VI, 14, (y; Vers,

(28)

φ

JEHOVAH

ΖΕΒΛΟΤΗ.

tiectandem cumrot?&ξΓ)φκάι

πλί&ει

ς-ξΛτιάςxpav'a(ζ),

fummo Duci gloriarn cribuentes, in omnem

aeterni-,

tatemTriumphali cantico

acclamemus:

#np i^np

tmix mn» trnp Αγιος^

άγιος, άγιος,

Κύριος οΘεός ο

τταήο·

Κξά]<ύξ)

0 qVjκΛίοαν

κάϊ

ο'

's

ξχο'μένος.

.iVD5^3

(ζ) Luc» II,

References

Related documents

cftendi pofle , Colchis , qui apud ■ Herodotum Atgyptiis praeponuntur, antiquiorem circumcidendi ritum adfcribi debere , quam reliquis. gentibus : quae ratio argumentan- di,

explicanda, haud temere eft difcedendum a ferie nar- rationis, quam S. Scriptor nobis exhibuit Proinde cum conveniant fere in eo quotquot funt philofophi, Ven~. tum nihil aliud

Mandato autem huic divino, fe- Vero adrnodum, utpote quod in uno. verficulo, ter eft

anniculus in facrificium pro reatu. Quo facto ? Uli Nazl- r«3tus renovatus fuitj ita ramen, ut novum temporis fpatium , quo fe devotum volueraf, jam rurfos inchoaref, non

Reges in populo Dei, verum etiam Summos Sacerdo- _tes, oleo facro fuiffe inauguratos. Voluntitaque Schic-. kardus λ), Leusdenus b) &amp; alii plurimi,

Quod ipfumtamen parum aut nihil detrahit celebritati no- minis ejus, pro ratione aevi ful; cum nec poftmodum ul-. la prcdlerit verfio, quce omnium tulerit calculos Nec minus

Nobis, ritus potiilirnum circa agnum Pafchalem ob- fervatos hic coniideraturis, hac jam ad- dudtas, in

faevas ejus elabendi manus, transeun- dique» fecuritatis fuae cauffa, ad ur¬ hem aliquam perfugii, confilium in a- rena capere necefle habuit, &amp; ad lo¬ cum illum fandum