Disputatio historica de Belschatzare, quam cum consensu ampliss. Facultatis Philosoph. in Reg. Acad. Upsal. præside ... Jacobo Arrhenio ... pro gradu publico examini modeste submittit Petrus Schiffer Westmannus. In audit. Gustav. maj. ad 10. Junii A:o 170

D. D.

DISPUTATIO HISTORICA

De

BELSCHATZARE,

Quam

Cum Confinßf Amplijf. Facultatfa ifiiloföpb. in Reg. Acad\ Upfah

PRiESlDE

Ampltsfimoatme Celeherrimo

_ VI R O

Dn. JACOB O

A RR HEN I O-

Hift. Prof. Reg, &Qrj, }

Pro Gradu* .j

•

•• - i g" ■> r, f

Pablicoexamin} modeflå ;-

ßibinittit

PETRUS <S<£i?35§(S9t

Vcftmannus.

I» Andit. Qnßav. Maj. ad to. Junii

A:o12oj.

UP S ALI JE 9

PerJ.R VERNER.Reg. AcacETypogr»

fl :fl

Maegenati acProcriotori

jetatem colenda*.

■ •••- ~r. *"^. ; ;> ~ ~TC*

.'tO* -r-''b^

l|" \->

:i\iul

1€rnöße

^{Jßlaxiiiit Reverend#}

bareßm aufm, dua enim in me

tanta fmit beneficia, ut mfi & bac occaßone ^ea depmdtcarem, pieta-

temTibi debitamneglextßc vtderer.

Accipias igttur henignafronte mu-

nufeulum,^ceuobfervantiamea indi- mmalipudedfolitoquefavore ^me a^le&amx Öf meas in pofiemm (fies Tibi commendatasbabeaSyfub- mijfeöro. Deumfupplexveneror,

veneraborepue^y velit Te^y tam inß«>

gne Dioecefeos noßra dccuSy in an-

ms

nos benc ?mltos fahum ac

tem confervare, in eccleßa emoltt*

mentum■> simplisfimafamtltA Tua

ornamentum, memnquefmfidmm.

Sic voveo

j^ax. Reveréndi & Ampliffimi

Nominis Tui

T" * 'V'V.•*V '«• '- '*

Cuhor dejvotuz

-■"X, :•

;•'* '"Av-.? *V✓r..."v» *' K-i*'r K? • --„•J.'" - -A -"V-••.V}te.>> •• •

■■ ■■- *v'-'v;-; ;

V • k_{\ - t '} -.v", .-.V vZ :~

» '' ' - -J ^ i"' 4

In Nomine Jefik

§. %

ÖElfchatzar undc

nomen fcrtitus fit, inter lcripto

res non conve-

nit. Sunt enim,

qui exiftimant ^nomen ipfius compofitum efie ^a nomine de-

aftri Beli, & verbo rw h. ^e.

vafiari cum tumultu, lragore,

& irruptione, ut & vocab. ^ny?

quod hoftem <eu inimicumde-

Hotat. Adeo utBeifchatzar fit

Å Dorm-

Dominm conterens boftes. vid,

Raup. Exeg.incap. 5.Dan. Ve¬

rum Scaliger de emend. ^tem¬

ponp.276. ubidevarietateno

minumBabyloniorumagit,^no-

mina propria Chaldaica & AP fyria omnia fere compoiitaelfe

ex fimplicibus multis oftendit, CompofitumigiturnomenBeP

fchatzaris putat ex^n ife/5 quod

eft nomen propr.Chäldäeorum

& "ot Scbat^ar ^, itidem nolii.

prop. ejusdem geritis. igrx©*c- nim, _inquit, proprium eß C'hal-

d&orum, ne forte cönfundas cwn Belo fyriorum, nam is eß Baal,

non Bei. Sic Proph. Danieldi-

dtus eft Beltifdiatzar a nomine

Dei ipforum,- lic etiamNebu-

chadnezaris nomen compofi¬

tum

tum efte conftat cx tribus finv

plicibus, utpote Ncbo ^, noz

mine Idoli, _cujus mentio*fif

Efa. 46:i,Chad & Nezar. Plu-

ra qui defiderat, ipfum adeat

Scafig.1. ^{c. ut} & Ghfift. Matth.

Theat. Hiftor. ubi varia Noftri recenfet nomina, _quxnos,bre-

vitati ftudentes, relinquimus.

Hic autem diligcntcr cavem dum, ne nomcn Proph. Danic-

lis, quod ei a prxtecto regio lmpofitum erat, cum BelfcW

tzarisconfundatur. Differunt

enim cum fcriptione, tum fi*

gnificatione. Nomen namq,

Praphetx feribiturBeltfchatzar

cum es t. quo regis caret. Pro- phetx, jjuxta Chrift. Matth, ft-

gnificat thelaunzantemvclcob

> ligen-

ligentcm thefaurnm, Noftri

vero contrarium, fcilicct non

theiaurizantem.

§. ir.

De familia, unde ortus

fit Nofter , variant Icripto-

rum fententiae _: omnes ta¬

rnen ipfum ^a Nebuchadnezarc

genus duxifle fatentur* Qui-

dam autem Nebuchadnezaris filium faciunt, _quos Raup. 1. c.

cnumeratj cui fententise Hiera

fcripturavideturfavere2.Chro- nic. 36: 20. his verbis: _migrän

deniqm fecit reltqmM a gladio in Baicl, ubifuermt ipfi& filusejig

inftrvos. & Dan. 4&11, _18)122.

Nebuchadnezar _pater ipfius

vocatur. conferBaruch _1:11,12.

Plurestamen credunt _nepotem fuiile

fuiflfe Nebuchadnezaris, uta-

pud Joieph, ^contra Apion. Be-

rofus teftatur, dicens, Evilme- rodachum fceierate imperan-

tem a Nerigliforoore ^, iororis

fiiae _marito, infidiis* _{efle op-}

preflum, & _regnum poftea ad

eum effe _translatum5 huicau-

i _tem

Nerigliili fuccefliflc filium ejus Laborofoarchodum, qui

& Belfchatzar, Et apud Eufeb.

de prsepar. Evang, Lib. 9. eap.

40. eaaem habetur iententia ^,

Évilmaluruchum fuccefibrem

habuifle fororium fuura Neri-

glifarum5 & hunCjfilium La-

Beforacum. Idem dicitjerem.

eap, 27:7. Et fervient tili (Na- bucbodonoXjOn₎ftlioejm Qf nepo-

ti &c. _Netarnen quis exiftimet

h#c

6

hxc fibi invicem contraria ^es- fc, quod uno loco dicatur fili-

us, altero vero nepos ^, fcien-

dum (i) eft: nomina cognato-

ritni efle lations hgnißcationis apudHcbraeös, quodplurimis

iacrae Scripturae teftimomis po- tcft probari. Zedechias, qui2.

Reg. 2477. patruus Jechoniae,

2>Chron.36:10^, vocatur fräter ]echonia\ Sic quoque 2. Chro¬

nic.36:20, lidem vocantur filii.

Nebuchadnczaris , qui Jcrem.

27; 7, hiius & nepos nominan-

tur. (2) Generos & fucceflfores fxpe venire nomine filiorum.

SicSaul Davidem_generuin,fili-

urnfuiimadpellat. Jdosenim, ut

JoquiturChrift. Math, in Theat.

Hi it _p. 97, orientdihm³ ut non

tm-

tantum cum _, a quo quis gcnitm ejfet^rfed ettam avum,proavmn ^,

abavum, imo quemlibet ex ma-jo- ribus,nkpatrem appellarent. Gen.

29: 5. Laban filius Bethuelis.

vocaturfiliusNachor, licet Na- chor non Pater led avus effct.

Sic h. 1 vox a» prop. & ftri&e noneftaccipienda propatre/ed

avo. Statuimus itaque Belfcha-

tzarem nepotem Nebuchadne-

zarisfuifle &quide ex filia, nixi

auéloritate S. S. & Beroli Chal- daei,qui optime novit^resChal-

diEorüjquem&anriquiffimum

effe,&furfiareligioneacfide^res

populahum fuorum confcri- pliiLe omnescredunt. Ut emm,

inquit Rupert,inQbfer^v.adBe-

foid. pag< 62. cap, IV. de rebus

Mo~

8

MofchorumyMofchis^non invitio-

mnes credimus5 Tureis, rebus

Turcorum$ fapontbusydcrebusfa-

ponmn 5 tam barbara

gens autfera, cui^ propriamfua-

rum rerumhißoriamnarranti,non

plus fidei fumus babituri,

cuivis extero Qf ahcnigen&. Sic quod de Babjlomls refert Berofia Babjlonim, pro vero acciprmus, donecprobetur contravium. Non

igitur pigebit ipfä adferreBero-

ii verba apud Eufeb. Praep. Ev.

lib.9.c.40. Nct£xyo$ovo0it(@h' u,f\rj?b.ctm j

T ßlov&i&cirrifauKcos'i'iyiiuy. ^_-jßctenÄti*

etc KUP/(^ tfyib o ifog- ouufdlYLviXjxct)\XoX~

x&i tt&gdg r ix^a/y<tcC\uv a>''6[^a(

<£ dnXywg, o>7nßxtev3~ug \szri & rhu d*

JeÅ(pr>v txoPi'®* aiffe Br,^/y\icydpat ciVr,^

fiaoiMucac inj ß fård [j ro dveupejwoq

tXtbv_y 2ijaJb£dfusv riv) i cßnßü-

Xiwoti Avrtö Nr^yÅimp^ éZaciÅivTtv ^zrf

^7, tStü ijof XetgtiOfOtl&tX®'^t SKVg/tUTt fliv rys (ZcMnfaioVtvrous ayyptfvoK tnicC E- toßxMv&eiZ ^ ⁵ ro m?&a, oncpeuvtiv xukcifji), -^jzsi ^tuv <piAwv ct7mv[^7TKviS>j.

N^uchodonoforus ^anno re-

»gm quadragefimo tertio mi-

„gravit é vita, Cui eum Evil-

»mluruchus filius fucceflftfet, cjiiod (ultima ^rerum nefarie ac

»petulantcr abutcretur, anno

I »altero _quam regnare coeperat,

^Nengliiaraefororis fuae conju-r

' „gis infidiis occubuit. Pofl;

»quem,idem ip(e Neriglifåras

hparrieida (ufcepto imperio ^,

»quatuor tantum annos regna-

»vit* Ejus autem filius, Chaba-

»eiToarachus nomine, tametfi

j,adhuc _puer, menlcs novem

»regnum tenuiffet,^tarnenquod

„jam tum exiitenrem mdohs

B pravi-

io

„pravitatemoften&rct,^anece£

„fåriis fiiis clam maétatus iii- ),teriit> Et Rupert. 1. g. docet Nerigliffarem fi Nericaflolaffa*

rem fi Nigliffarem, qui foro-

rem Evilmerodachi in matri*

monio habuit, fuifle _patrem Bclfchatzaris»

Sed qüaeriturhic, an Bellcha-

tzar fit idem ac Laborofoar- chodus vel Laba{Tardachus?R*

Nos affirmativam féquimur fentefttiam, tationibus& argtp

meritis a Berofo allatis fuffulti*

Hic enim LaboröfardachüNe- buchadnezaris _nepötem facit

ex Nitocride filiai Necjofephi

Lib. X. Aiitiqu. Jud. c* lä. nos in (uam pertrahere valet fett-

ten-

ii tentiam, quando divcrfos facit

Labofordachum & Belfchatza-

rem, cum hujus audtoritas in

hocce argumentet Babyjoniis

auöboribus cedere debeat. Nec nominum mutatio & yarietas

nos morabitur5 Dmmenimrio-

mmptmftycfuijjc rcges oricntales, diterque appcllatos^> cum, fnvati eßent, dit^er cum ad imperiumuc-

cefjemnt, bene mpnct Rupert;

Lc. p. 63* & poft pauca, luam

\ Befoldi difterre featentLajidi-

cit₅ quod ^{ipiernet unum cum} demqne cpnftituat Labaflarda^

ehum & Belfchatzarepi, dum

Befoldiis djverfös* Quin&Sca^

liger 1. c. noftram coufirmat featentiam, feque mirari dicit

tos, qm dijficile concoqumt cum

12

demfuifcLdborofardächcumBei*

fchat^arey variis ^mox exemplis

hoc llluftrans, ut enim,inquir,

Daniel diétus eft Beitzazar, ^o-

mnesque ejus äquales aliisno-

minibus, _quam Heb. didti, &

Sasbatzar aidtu^ eliSerubabel;

Sic omnes reges Babylonia ad

imperium accedentes ^nomen

mutare foliti {unt.

% IV-

De tempore imperiiBcKcha-

tzaris, quamdiu illud durave-

rit, varie ab Hiftoricis riarra-

tur. Sleidanus de IV.fummis

Imper. ftatuit ipfum ^quatuor-

decim annos regnafle. Berolüs

novem tan tum menfes. Jofe*

plius L c. feptendecim annos.

Daniel cap.8. x. memorat ter-

.. . *3 tiumejus lmpcni afium$ quam lehtentiam & nos retinemus,

Regnavit ergo tres annos; par¬

tim cum avo Nebuchadnezare

rcverfo, partim iolus⁵ (conftat

enim ex Dan.4:33.Nebuchad-

nezarem aliquamdiu vixiife in

filvis₅ poitea autem rediifie &

imperaile?) cum 1II0 ^annos du¬

os & tres mcnlesj iolus men-

fes novem.

f V,

Demorteejus utpaucaicriba-

musere elfe videtur, violentane

&domeftica, anverohoftili ex-

ftmftusfit. Priusverumeiledo-

cetßerofus, hisverbis: &quia

„indolis pravitatem oftendit a

„neceflanis fuis. clam maefatus

internt. Add. Rupert, loc. ein

*4 . ' Pofterius repugnare videturlo-

cis Sacra: Scriptum ubi defcri-

biturBabylonioruna,eoruiTique

regum,confternatioaudito ho-

Iiis advencu $ quap tanta ut nulluni couvivium, nullas ^e-

pulasautcompotationes admit-

tere potuerit. Efa+ 13; 6. &c. Jer,

50: 43. cap. 51:27, ad 33, Uru

de latts Iiqu^t Babylonios'co-

natos fuifle pugnando fe tueri,

fed tandem deiperantes cclTafle

apugna. AtquihaecadBelfcha-

tzarem adplicari nec poffunt^*

nec debenu Noninficias irnus mukös die, qui exiftimcnt re¬

gemfretum, invifbispropugna-

culis & prcefidiis hoc inftituto

convivio oftenderéj voluifle^>

quam nihil taxieret urbis obfr

dio

dionem. vid. Bibi* Norimberg*

Verum alii ftatuunt feftum ^an- niverlarium in honorem Deia-

licujus Babylonici celebratum

fuifle , quod verifimiliusfi quod fuerit convivium. Nam

Beroius 1* ^c. docet Cyrum de-

Vaftafle reliquumomne Naboj*

nidipariiMedi, imperium, pri-

üs quam iplamJBabyloniam in-

Vafit* & Nabonidum tum de-

I frium occurriffe cum exercitu$

led viéhim fugiffe ad Borfip- pen(es,&ibi lefe dedifle, mih

fumque in Garmaniam, ibi ^re¬

liquum yitae tempus transcgii- fc, doneC exfpiraret.

§. VI.

Caüfe illteritus ejus, inter

dias,duae £unt pra^cipuae: tina/

i6

quod coram miniftris vinuiti

biberit, idque praeter morcm

& inftitutum Regum Babylo-

niorum, qui inrcr iuos nun-

quam promifcuc vcrlati fünf»

vid. Raup. l.c.aiteratpeccatuni,

quofe polluit, dum, pocute o-

blitus Mcbuchadnezaris, idola

fua iupra Deum ommpQten-

tern extollit & edebrat, quaii

DeoIfradispotentiora,quiNe-

budiadnczarema vafbrum ab- ₍

latione templiqb vaftationc ar-

cerc iion valiicnr. Dumenim

haecagit, ccrnit äigitosmanus hu¬

mana fenbentes e regims candels

hrKfuperteciorwm pariettspalatu

ejus, indicanda horani ^mortis# j

ctfancmimpeniappropinquarc-

Eadcmque nock iiibiaius ⁵ &

XVII.

I _XVII. poft anno imperium ett

deletum.

§. VII.

Genusmortis a Daniele non

exprimitur. Berofusdoceteum

ab amicistympanisinterfeétum

efle, hc. Tympanumveroquid fit,explicat ScaiigerapudRüper-

tum,nimirum hgnum,quod Gra-

ci cjuocjuevocabantfcytalen. Un- deqm Siculis Argivisolim ^w

fairp05 di&usefl,Romanifuflua-

num <vocarunt. Nimintm quod

mici iüi in cowviAum 'venijfent

wermes tu idefl? telo>

quodforsobjecitjigno autfiamno>

auttale id_genus,regem adolefenle opprejferunt.Rup.I.e. Fruftraer¬

go Xenophu& alii tradunt eum

ab inimicis eile trucidarum, di-

C centes

eenms> Gadaram & Gobryattl

(quorum priorem Belfehatzar

caftraverat, poiterioris autcm filium ^m vcnatione nccaverat)

vindicfre cupiditatc confpirailé,

ad Gyrum defcciiic, modumq>

Babylonis occupandae mon- ftraflfe Cyrum dein, ftratage-

rnate ufiiftj, latas & altas feciile

prope urbemfcffas ^$ poftea fr

mulafle disceflum; ^ut Babylo

nii Tecuri & negligcntes ludis

ac conviviis fe dederent, Cy~

rum denique iplo convivii die Euphratemin fbilas denvafle,

& lic milites libere in urbem

immiiiile, & vino fomnoqtie iepukos opprefliife. Qi\X ^nar-

ratio, quamlit ^averitarcHüto-

rise alicna, docet _porro Bcro

* '

* Iiis,

....

. .. f9

fllSy Gleenst 'ZbfiXofAivx ^ rém, &vv-

fftfcyyff cl cl^i၎iu'amJii.au1&, xotytj tIu>

! ßarihtidv «T&téJiiKciv Ncißowu^a riv) v öx

BeißuÄüV&j evT} an £ _ctvTtji eJftiTvfdchcSsi

"Laborofiarchodoßlblatoparricidas

tommun:corijtüotradulijßregnum Nabomudofotio co'äjiifätiöfikSet,

Bereli fidem conlirmat Dan.^c.

6:i. ubi docet poft cardem Bei-

■fchatzaris DariumMedü a'cce-

piiie regnum. Chaldaice: ob-

latum aecepiiTe regnum. Vui-

gata: fuccelfifle'Be.'f:hat-zan in

regnum. & c. 9:1. DMuin de

fcmine Adedorum, regemconßitß'

tumfußeßuper regjium Cbald&ö-

¥mn. vid. Scalig,pp. m.27^ &

278, ubiinter aliadieioquitur;

X)t igitptf omnes\ cpumtmti CM-

nologoywn eß, reßpißcmty ^ego ßo

'EUrimn Medrni ^wn m regnum

wva-

20

invaßjße, ut rvolunt ißt, contra, quam a Daniele traditum efi ⁵fid

apopulo ^regem creatumfuße.

§, VIII,

Fruflra etiam Jofephus Bei- I

fchatzarem&Nabonnidum fa¬

cit eundern. Nabonnidus ^e- nim nullalangvinis propinqui-

tate Laboroiardacho jundus

fuit. Belfehatzar imperium na-

dus eft avitum ^: Nabonnidus

non per hereditärem, fcd ele-

dionem accepitille Nebu-

chadnezaris* ut fepius didum,

nepos $ hic gente Medus.$ &

conjurationis focius,regem,cui

fucceflit, interfecit, _{Faha pro-} inde eft fententia, _qua? tradit

Parium Medum & Gyrum ^,

jundis viribus ^, Babyloniam

occu^

21

occupaiTe & regeminterfecifle.

Non enim Darius Medus rcx

fu.it Medorum, {ed ex Medo

rum natione genitus; ut vela-

vus vel pater ejus vel ipfe ad-

modum _{puer e} Media accefli£

fe videatur cum regina Nico-

Cride, _quae Meda, teile Berofb apud Jofeph. 1.1, contra Apio-

nem p. m. 829. Alias transla-

tum aiceretur regnum ad Me-

dos, quod falfum. Transfer-

- ri enim debebat ad Perias. _2*

Cliron. 36. ^20. Adtgraredent- quefecit rehqmas ^agladto in Ba¬

bel, übtfuermt ipfi Gffiltts ejus

tnfirvos, ufque dum regnaznt re¬

gnum Perßa. 3, EfdrseL 57«. ZJ-

btfueruntfervt,Babjlomo, ufque

dumregnarent Perßa. Mittimus

ergo

;22

ergonugasJolephi,diccntisyPa- j

rium Mccium fuiffe regemMe- I

- dorum .&filium Aftyagis, cum tiiilla fuent huic mafeula pro- ks, doccntc Herodot. üb. I. c, 109. nee aliiis quam CvrusA- ftyagi lucceilcrit, Fragm. Dan.

de Bclo.

i m

Noftra denique fcntentia

-fertfui Dan. 5:28- &c. minirne

repugnatj ubi regnum fcifltm

fradtum & concuüum eile di-

-Citur, datumque Medo ^ac Per-

&5 primum leil, Dario ^, qui

Medus erat>< poftea Cyro, qui

Perlä. IlecPcetiamconjungun- turMcdi acPorte äd eVertendä

Babyloncm, quia utraquegens

erat fübimperio Cyr'i, yi&oA-

23

ltyage,utab £fåt cap.2i:2* pra- didtum erat. Afcende^E!am;oh-

(tde Å4adai 5 omucm gemitmn cjm cejjarefaciam. add.Jercm.

51:27, 28. Plura addi poflent,

led ca perfequi jam ppn yacac.

Itaque B. L. hacce ievia, qua

raptim confcripii, in meliorcm

partem interpretare, &^co-

natibus fave.

J. D. a

Glariffimo Candidato,

Confobrinoperdile&o.

quoravdfidpetcnt rapidis jattatur in

undis,

Hifcere^{vtx åu}detj dum videt, unda maris

Incßluntuttollatnavim,moxtrudat ad irna,

Incertusvälde,qualiafatamanent.

Liber^atindemalis,fua feitnarrarepericla.

Sic darefeftudiis, quid}. nifiiniremare-

fjfuodfatis eft hjafium ^: qudndoque por*

tubus orbum*

Afl Tu-, nii lltorA tuU

vides»

Hinc)amtutusagis:memorafti digna relatul

Abramid<equondämquem ienueremodum»

tio^Atfwt^nuncdimenfifegBclfaferispandis abetes ,'&pondereore genus.merces:

Latitiaerger Tuttängit praeofdiapatriit Pieridumquechorus laurea ferta legis-

Ut reducemdecktet , cinffurus temperA cir*

cum:

Namfubiitportum)per marevetta-,ratis,

SicgrAtulatur DanielM.Arenius

Fierd.