• No results found

Dissertatione graduali, lingvam primævam, ex consensu ampliss. Senatus Philos. in Regia Acad. Upsaliensi, præside ... Erico Alstrin ... publicæ eruditorum subjicit disquisitioni ... Jacobus Moëll, Dalek. in audit. Gustav. maj. d. 18. Maji, anni 1731. Hori

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatione graduali, lingvam primævam, ex consensu ampliss. Senatus Philos. in Regia Acad. Upsaliensi, præside ... Erico Alstrin ... publicæ eruditorum subjicit disquisitioni ... Jacobus Moëll, Dalek. in audit. Gustav. maj. d. 18. Maji, anni 1731. Hori"

Copied!
30
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

a ti, Si

dissertatione graduali,

LINGVAM PRIM JE V AM,

Ex Confenju AmphfJ. Senatus Philof. in Regia Acad» Upjalienfi,

PR£SIDE

Vi ROAdm. Rev* & Celeberrimof

MAG. ERICO ALSTRIN,

Log. <Sc Metaph. Prof. Reg. & Ord.

h. t. Decano Spe£tabili,

Publica Eruditorum fubjicit difquißtioni

Alumnus Regius,

JACOBUS MOÉLL,

Dalek.

k Audit. Guftav. Maj. d. ig. Maji,

anni 1751.

Ή or is ante rnericiiem folitls.

Upsaliμ, Literis Wernerianis.

(2)

VIRO,

atque Celeberr. Domino

MAG. A Ν DR EJE

Phil. Praft. PROF. Reg.& Ordin.

Patrono ac Promotori, ob plurima ea·

que paterna beneficia, omni

honore colendo.

ΤΊτ DFuf nihil fecit fruflra, it a nec no*

noflra commijfum voluit, Inde enim^a noßri eorum f qu<e inträ peBus latent f rum ett partium5 laudes non iantum Cred"

t/oce non folum vipa, verum etjam fcri-

potiffimum facit y ut ego penjitans origi- Af/zZ/'/Veftris, Patroni Optimi, fiftere > at- be fc am ·, nen t quod mer ed tur , ett enim na*

gratum meitm piumque animum tefter}

fronte, fed & y ut me Jpesqtte qualescun-

tis y oro atque obteftor. Meum etty erit*

falute calidißitnA nunquam nen fundert*

Cultor

Jacojsus

(3)

^Amphjßmo VI R O,

Dm. HENRICO gahn,

Prov. Dalek. Qv^estori dexterrimo,

Avunculo atqve Patrono beni- gmjßmo.

btis lingv<e donum absqUe ratiotoe fidel

e-B-j quod in utilitatem de c w que gener i»

pracones effe quedmui. Hinc ? quodnöfira«

tori debitai) fed & λ Iiis ceiebramtu > tdque

pta ) ac alia quacunque rationet Et boe

nem fermoni's , hoc quidquid eB munerit,

que ampUffimis nominibtu fncrare^baud er*»

afreßu quidem Veftro dignum\ fed, ut quem ut nen tantum ferena rcß>iciatls

que meas [olita aura favorit tuert perga- que) pro Veßra ρ erρ et HS a t que integrs

votåi

Humllllmui

MoeLt»

(4)

Sil

PbilofophM Candidaten

j£crr Jacob moéLL

(V

SfiUr Babels Dårar i falflt (>opp/

ty fol οφ jtiernor nulle opp

göunaitgt fiifrca/ jorcen iemna*

£)å blef utaf it enDu mal/

SDW igtpbtgbet οφ faDani flrål/

5lt tn tfcenanbra fnapt funD* nämnd*

Söen févra ituftoa fymphoni*

Sftanjb* nu få btit jöiftamDer bli/

$1: ibei diilotiantier työiDeg :

ij)en tdcfa lutanö (Idmbe fira» g

gicf nu få flarcf eti fnpcf οφ fläng /

f

Sit grof'ila öra tf)cr af rörM*

SOtctt at til benna btjlringö bag /

&ratßä fpråfet (lått t lag/

tyä Dcfla roittra blaben trtfeéff ty dr οφ blir min önffan bå / Sit lön på arbct följa må /

8)å -Du/ mm tvdnv blanö idrba prtfe&

£♦ BRUNNE1IU&

(5)

I.

Emini, nifi ad lu-

cetn meridianam ca?-

cutienti, obfcura es- fe poteil fupremi Nu-

minis bonitas, bcmi-

ni pra? a Iiis prasftita. Gerte, quo- cunque te vertas, radii dementia?

Ipfius te illuftrabunt. Rationem^

nobis efTe conceifam , jure gaude-

mus omnes; inde enim eft potis- fimum, quod nihil occurrar in_*

terris pneftantius nobis. Atque_»

Ut eximii hujus doni tanto major

eilet ufus, Deus hominem loque- la, vel faltem facultate loquendi, beavit, qua internos rationis fu^

conceptus, ve! ideas aliis, interve-

A nien-

(6)

t -m ο

niente externa organorara ope¬

ra

,

dilucide indiearet: raens enim, dum una cum corpore hominem

conftituic , ex fe fola cogitando

fua aperire non poteft cogitata.

§* n.

Eft itaque loqueia donurti no- bis benigne conceftumj quo nihil

excellentius & accommodatius eile

poteft ad fenfüs aperiendos. Signa

enim qua?vis alia* qu# quoque^, fed per analogiam, ioquelae nomi-

ne veniunt, hominem ad tantutti feücitacis gradum perducere noß

valent* Pofiunt * fatemur* ut mu- ti in primis demonftranc, cogita¬

ta noftra nota reddi perfigna alfa 9

five realem ea inferant rejj)efium>

hoc eft, quae per ie & fua natu¬

ra iignificativa funt , üt rifus fi>

gnum eft laetitia?, five rationalem>

quae humana? induftriaj debent-»

nataleSj ut hedera fufpenfa vinuitt

indicat vendibile. Manus in pri¬

mis cum digitis huic officio apts*

funt?

(7)

-ΦΙ Ο §Φ- 5 funt; illae enim articulorum ope·

ra in formas figurasqu« tantum«.

non innumeras poiTunt-..

Omnis tarnen ejusmodi ars p3n- tomimica herbam loquela* porri-

git y id quod & illi ipfi muti fua infelicitace commonftrant» Gefticu#

lator iane, loquelae expers, fruftra

corpus defatigaret in tenebris %

interque labores amico nuiium

prseberet folatium. Qculus, quan-

tumvis acutus , plurimos lllos ge*

ftus, imprimis eminus, vix fen«

tiret, uc alia taceam incommoda.

Unde, ioquelam fi natura humano

denegafiet generi, tarn (ocialem-·

non degerec vitam, quam nos ho- die iingvae ope ienfa mentis indi-

cantes»

§. Iii

Eft igitur homini λόγος> isque duplex, εΜ$ε]ος five internus, δς

1tfo(pogutoc five externus, qui jun-

dtas ipfi probet manus* Illum ta^

tnen, rationem nempe» orationi

Α 2 flaul·

(8)

4 °

multis paraiangis praeferendum,

faciles largimur. Sane , ratio ii

deeflet, lingva eiTet fruftra; ha?c

enim ab illa dirigit*ur : inferre ita-

que baud veretur Buddeus a) Brit¬

ta, rat tone deditui, cum, quo ad orga¬

net, nihil ohßet, quo mmus loqui pos*

fint. Quod ergo non loquantur, non

aliunde , quam a rationis proventre

defefiu, Homo vero, quod peiL»

fermonem internum ab illis fit di- ftin&us, per externum reddit ma- nifeftum.

5. IV.

Et, ut ratio homini eil natu·

ralis, fic & loquela, qu# illius eft

coniequens ; poiito nempe j Orga¬

na corporea ita eile formata, qua-

lia jam comniuniter fere eile de-

prehenduntur ; muti enim labo¬

rant vitio natura?. Ut vero ratio apud recens natos a&u fecundo &

reilexo plene fefe exerere nequit,

ita & lingva Organum adhuc eft

nimis

a) Phil Pracl. P, 1. c, 2» Sed. §♦ 30-

(9)

■W O f

nirnisdebile: adeftnihilo tamenmi¬

nus & ratio & loquela a&u primo feu potentia. Innata (unt homini ea

principia, quibus fi debita accedit cultura, quemlibet induere poted:

habitum, quamlibet non iolumdi- fciplinam & artem, verum etjam*

liugvam addifcere, licet modo in-

aquali; unus enim hoc, alter il- lud percipit facilius.

§. V.

Naturalis itaque nobis eft lo¬

quela; verum, quod certa ac di-

ftinéta loquamur lingva, informa·

tioni debemus omnes. Minus ita¬

que reéfce philofophantur illi, qui¬

bus, vel primaeva, vel alfa, quas#

cunque fit , naturalis habetur ;

quafi vero homo, omni privatus informatione, illam calleret: hos enim, nullo munitos exemplo, er- roris convincit experientia quoti- diana. Eorum etenim fententia ii

vera efTet, furdi, etil non omnes, cerce nonnulli lingvam loqueren-

A 3 tur

(10)

é 4Φ3 o S-φ-

tur naturalem, illi nempe, qui lin»

gva? & organorum vitio non labo.

rant: dantur narrque, qui> licet

auditu carentes,for o^quosdam pro- ferunt. Tollen t pr&rerea bi lin-

g\3e naturalis propi gnatores infor- mationem, & puer erit orr ni ufi-

tata deftiturus lingva , nullas alias proferens vel intelligens voces, quam a ie ipio fi&as. Si namque hac ratione plures confortio pri·

varencur aliorum , illos novam,

eamque nusquam auditam efiß&u*

ros eile lingvam , firmiter nobis perfvademus.

§. VI.

Illa tarnen dudum profcriptsu

fil fa-bula , quas mortalium primos

in icenam producit mutos, &, quid«

c nid eftferrronis, vel fortunae, vd

ir du ii η a tribuit humanas Certe-»

Adarrts recens creatus non iolum Dei alloquentis verba perbepitv fed

& ipfe loquens ζΰον λογιών iurrirrö jure audit. Vetat etjam (latus illé

inte-

(11)

•Φ3 O 7

integer, ut mutum illum ftatua-

mus. Nec tarnen naturalis fuit ha?c lingva prima?va, Γι pro eo, quod effentiale nobis dicitur, na*

turale fumas. Hoc enim pofito,

nos quia lingva hacce caremus,

nec eadem, qua Adamus, eilemus humana effentia. Eo tamen fen- iu dici meretur naturalis, quod, poft

primam ftatim creationem, quae heic loco nativitatis nobis eft, hoc donoornatos tuifte protoplaftos, le- gimus, Eft ergo ehabituum, ut

dicuntur, intuiorum numero; quip-

pe cum illis immediate a Deo,ut olim donum lingvarum Apoftolis con-

ceiTum , lingva hcec primseva fit in-

ftillata. Creator itaque eft, noiu.

fortuna, nec homo, qui fibi hane gloriam vindicare poteft.

% VII,

Et, cum hac ratione infufus fit ferrtioomniumantiquiftlmus; il¬

lum, utpote prseternaturalem, hoc eft, eilentiam non ingredienternL·

A 4 huma-

(12)

t o Ml-

humanam,per traducem^ ad nosi

tanquam pofteros propagare, noti fuit penes Adamum; nec fuiifet, fi permanfifTet integer; nifi quis ad

beneiicium aliquod Dei fmguhre-»

provocet, quod ipii demonftrandum felinqoimus. Quod vero donis,

qua? nomine imaginis Dei, vel ju-

liicia? originahs veniunt, licet nec conftituebant, nec neceilario con-

fequebantur eilentiam humanam, nihilo tarnen minus, ut eft apud Theologos, competebat naturalis propagatio; inde eft, quod infufa

diåo modo non fuerint, verum, ut per ipfam creationem naturalis

efte cceperunt, ita quoque peni*

tius natura? fuerint infixa. Quod

fi Iingva natura? aeque ar&e inha?- fiiTet, obliterata quoque illa, vel

una cum natura corrupta fuiifet;

quod omnino abfurdum eftet, Sc absque omni ratione ftatueretur.

Una itaque eademque Adami Sc

integri Si corrupti fuit Iingva:

(13)

4®* o iVr 9

quod fi quis eat negatum, often-

3n dat, quasfo , quo modo Adamus

fi jam jam lapfus, & infinicls fere

ad curis diftriétus, aliam ( prior enim

»j eilet obfoleta) tam cito edoétus

m fuiflet lingvam, qua iratum lo-

Sj quentem Deum ftatim non intelii-

11- geret modo, (ed & promte ei re-

ec iponderet.

a- Vill.

i, Liberi itaque Adami, ceterique

jd longa ferie nepotes , eadem ratio·*

Iis ne lingvam primigeniam reddide-

fa re iibi familiärem iimul ac verna-·

i, culam , qua nos Svecanam noftram,

ia ac cetera? qua?cunaue gentes fuam

j. cuique propriam, ufu puta atque ,d informatione.

Ceterum, an Deus tantum, qua el fundamenta radicesque hane inftii-

laverit lingvam , veletjam, iecun-

3c dum derivata quoque vocabula, at-

r, que literas, vocales, accentus, ver- 5c ba, nomina, eorumque conjuga*

: tiones & declinationes, quasftio eft,

d A 5 quam

(14)

ίο Η®τ> ο

quam eruditis, iisque curiofis, re·

linquimus decidendam.

$. IX.

Probat# autem Kuic infufioni

non obftat, nec, Adamo inventio-

nem lingv# eile concedendam, e-

vincit woftuloSea-iot illa, qua anima- lia nominavit: ante illam eninu

pera&am , nota ei fuit lingva, qua Deus illum allocutus fuerat: unde

tanto facflius haec nomina impo«

fuit, quafi e cornu copi# deprom-

ta. Nec a nominibus animaliunt ad liiigvim inregram valet argu*

méntatio.

§. Χ.

Quam vero Iingvam heic ad·

hibuerit Adamus, fequitur, ut jam inquiramus; unde queat conftare,

quamam fuerit prim#va. Fruftra

autem eiTet, qui Jingvis fimul plu-

ribus gloriam ultima? vetuilatis tri- bueret. Ante γλωτΙοσύγχυσΊν enim unica tantum obtinuit lingva, ea- que ultra Septendecim fecula ; ut

ex

(15)

O §φ· 11 ex pneeuntibus facris literis b) a- perte patet, nempe, quod fuerit,

poft diluvium pura, univer fa terra labii twiit^ y <& verborum eorundem♦

Cum enim genus totum humanuni

e duobus tantum hominibus iit o-

riundum , hi non potuerunt non_»

Uni adftringi lingv^, fi modo com- moda focjalisque ipfis effet vita.

Pr^terea multiplicaiTet Deus entia prakter neceflitatem , ii plures Ada- rrtolingvasinfudiiTet. NecAdamus velpofteri plures addifcere potuere

lingvas, quamdiuunica exftitit.

$. XI.

Circa prasfenrem autem quarftio»

nem longius quam ad Adamum»#

regredi, veiani eilet; liquidem nul- lus ante eum hominum inrerum na¬

tura exftitir, Explofus enim du-

dum eft annus Platonicus, & aster- nitas Ariftotelica, & annus Sab·

bathicus Cabbaliftarum ; quo, iéu poft fingula feptern millia anno-

rum , mundum terreftrem peritu»

b) Gen. ii: x. rum

(16)

ι* o J®·

rum effe, auturnanü, utplures fin·

gantur revolutiones. Explofi etiam

iunt Praeadamit^ Is. Peyrerii, cum illos iacra pagina c) penitus igno·

ret, Adamum & Evam pAtoplaftos

conftituens; unde & nobis eos igno·

rare atque adeo rejicere licebic«

§. XH.

Mifiis vero hifce, iatis nego*

tii faceilunt veri Adamitas; cum quia antiquifiima fecula non niß

fpiffis offufcata funt tenebris, ipis- fioribusque eflent, nifi Mofes fa- 1

cem prasberet; qui vero iublimio-

rem intendens fcopum, parcius ea

attingit, qux ad quaeftionem pro- pofitam ipe&ant: tum etjam, quia

vana gloria cupido, hominum ge-

neri innata, non paucos eo per·

duxit, ut, quia fuum ipfis pul-

chrum, ftudio partium, & nimio

in patriam amore abrepti, ad fa- ftigium ultima? antiquitatis fuatri

e ) Gen, 2:18. 17:26.

(17)

•m o hm- Μ

genferfi, füamque Iingvam , fed

fruftra, eveherent. Id quidemu

faltern inter faniores eil in aprico,

omnes, quotquot funt mortales, ab

unica deicendifle flirpe, adeoque

hac ratione riullum fuam genealo- giam longius quam akerum ex- tendere poffe : verum nodus, quem fblvere laborant, hic eil, qua? pri¬

ma Γι t exculta terra, qua? prima«·

omnium conilituta gens, Grsca#

ne, an Ailyriaca , iEgyptia, an_·

alia, ut 6c, qua? prima omnium.·

floruerit lingva.

§. XIII.

Nos, quod cetera? gentes complu«

resiuum habeant nomen , id lingvae Ebra2aeadfcribimus,uti id prob a tum dedit b. m. Celeberr. Doéi φαίηΐ*

unde & ea lingva ceterå-

rum mater merito (uo audit, Quod

vero apud profanos de vetuilate^

gentis hujus fit vel altum filentium,

vei

d) Dijfert, de Ling< San$t c. 2, §. 12.

(18)

η ·Φδ ο *41*

vel falfe fententi<e, id in illis, ut<

poce hiftoriam iacram vel ignoran·

tibus, vel non agnofcentibus, haud

mirum, Inde vero eft, q υ od ori«

ginem gentis non folum Judaicae, fed & rituum in primis circa iacra ajiunde, ac fieri debuitj repetant.

Sic circumcifioms inventionem AS·

gyptiis non dubicant adfcribere)

cum tamen Deo dtbeacur, *quiA' brahamo eam prim um injunxtt,

Habuere autem e contrario genti-

les plura efusmodi iacra abEbraeiSt fatanas enim, utpofe Dei iimtus,

In eo totus femper eft, ut cultum

a Creatore inftitutum illudat, ac vanis modis depravet. Non ita·

que Deus per crvy/Sidßcicriv quan*

dam ac indulgentiam permiiitgen-

ti iux aliorum facra♦ tanquam in

haec prociivi: commercia enim ta*

lia fan&iilimus ille eft averiatus;

& quinam fit ortus rituum la*

crorum Judaicorum , vivis colori- bus depingit Sacer codex.

$» XlV«

(19)

■Φ3 o 15

5, XIV.

Quidquid itaque antiquitati in-

eft gloria, id qui Ebraicae genti defert, certe non errabit. Utenim noviffimis hifce temporibus , quod

animo fuo ingrato ac impio re¬

ferat acceptum, non tantum nullas habet fixas fedes;fed .& nulli non

afpero fato eft expofita; ita, apri-

mis retro feculis, beneficiis a Cre¬

atore collatis , pra? omnibus aliis gentibus, floruit. Sapiendas ftu-

dium atque artes liberales Ebrasam originem agnofcunt; quod nec ab·

iiuunt, qui emun&ioris naris vi- deri volunt , gentiles. Iniormato-

rem Judsei habuere ipfumDeum,

creberrimos cum Ulis habentem«.

iermones. Lingva autem, qua«,

ipfe ufus fuerit, nulla dignior eft,

quam primigenia, Ébrasam puto, qua? perfe&ione ac dignitace iua,

nnra nempe in explicandis rebus

felicitate, alias longe fuperat lin-

(20)

χ <5 Θ ^

gvas; ut illud fatis iuperque pro*

bant vocabula tam alla, quam in primis Deo adfcripta, ut eft independentiam Dei involvens,

redemtionem noftram deciarans.

Unde in alias lingvas tanta cum-»

emphaii transiatio fruilra quasri-

tur, prasfertim, periphrail omiiTa.

Perfe&iifima itaque cum fit lingva Ebraea, antiquitatis ultima attin- git culmen: nam a prima creatio·

ne perfeéfca omnia fuere, quippe

bona.

$. XV.

Verum perfe&ionem hane mit-

toj taceo iimplicitatem lingvas hu- jus , confenfumque noftra in caus- fa tam Chriftianorum , quam Ju¬

dar or um , quorum his επι

<τά λογι® t2 és£ e); tacéo quoque

alia non fine pondere iolita, ut ha^c fibi antiquitas conftet, in medium i,

afferri: brevitatem mihi imperat-j

praefens fortunarum habitus4. bra-

chio

£) Rom, y 3.

(21)

•Φ! ο l·®- 17 chio itaque tantum ievi ättingam >

quod palmam ceteris praeripit, ar¬

gumentum ; idque nobis etymolo- gia vel yocum derivatio iuppedi-

tar. Illud in confeiTo eft, conclu- iionem , qus ονομά]ολογ(χ inniritur,

minus firmam eile, quandoinrern ipfam inquiritur: rei enim indoles

aliud ikpius habet in recefiu, quam,

ut nudum nomen ipfi inditum il¬

lud exhauriat. Verum enimvero,

cum de lingva formatur quseftio,

a notione vocum valet confequen-

tia: ha? enim, cum plures, utL·

decet, concurrunt, lingvam con- ßituunt, A partibus itaque ad to-

tum dedu&um argumentum firmo

flat talo.

§ XVL

Quod, ii partes, hoc eft, vo*

ces Ebrcea? a prirha funt origine,

neque totum, hoc eft, lingva ipfa

Infra idem hoc foiium antiquita-

tis fubfiftet. Confequentiam nobis probavit legitimus inter iroces &

B lin*

(22)

3g Ρ

Jingvam nexus; antecedens ergo

examini eil iubjiciendum. Voces Jibrasas antiquiffimas efle, Moies oftendit, non eo folum

,

quod ipfe,

ut primus omnium, Ebraice icri-

pferit; verum potiffimum , quod , vetuftiilimos defcripturus, nomina adhibuerit propria, qua? Ebraeum fapiunt idioma. Sane nomen vel

perfonag vel loci fa?pius indicat-·

geiitem ac lingvam* quanto ma¬

gis illud prüftet circa illud tem-

i)us, ingva, quo e unica qua defumerentur tantum obvia fuit no-

mina? Ipfe autem fcri«

ptor ad lingvam illam nos liquido ducitj dum non folum nomina_»,

ut dixi, propria adhibet Ebrasa *

verum etjam , quod £bra?ae fint

originis, non femel indicat ipie 9

cauiTam reddens denominationis*

Adam ita di&us, quod fueriiL*

γίώίνπ jd s terra f); qui cum-»

Ebraice tantum

fciret, non potuiß

niii nomina Ebrsea uxori atque-».

/) Gm» ss 7, poite-

(23)

ö *9

pofteris imponere. Uxor f-"iw nuncupata ; Π«Τ ΠΠρ1? WHO Ό

quia ex viro dejumta eil g). Sic

Cain ira diétus ex verbis matris t

ΓΤΙΓΤ ΠΚ WH "n^p acquifivi virum Do¬

minum b). Sur? Hebel vanitatem.·

Ebneis denocat. Seth diåus, quia pofuit Dens Hev<e fernen loco Ha¬

bels t). Ut vel iexcenta hujusmo-

di, qua? fententiarn nobis proba-

tam firmant, pede, quod dicitur,

ficco pr^teream , nomenclaturam filiorum Jacobi£) nominaile fuf-

iiciat, qu$ eodem prorfus modo

Üngvam hancce eo tempore ufita*

tam evidenter adftruic,

§. XVII.

Forte objicis , cx aliis aeque

Ungvis deduci ha?c nomina poiTe.

Sed vero neque nos adeo fumus

difficiles, ut id in totum negemus.

Sit enim hoc, quod quasdam no-

B 2 minum

g) ibid. v. 2 f b) cap. 4:1, i} ibid.

v. 25. k) Gen. 29. & 30.

(24)

«6Γ ο 0»

minum horum aliunde queant de-

rivari; tarnen ηe vix quidem pos- funt omnia. Et facpoffe, tarnen fi-

mul poilunt ex Ebraeo fönte. Cui

ergo derivationi nobis eft adhae-

rendum ? Erit utique heicMofes,

imo ipie Spiritus San&us eligendus judex, quippe verborum fuorumL#

interpres optimus. Ille, in derl·

vandis nominibus hifce, Ebrxz lingvae tribuit hunc honorem ; nos ergo quoque tribuamus. Nec mi-

rum cuiquam obveniat, quod fint iingvae, qua? de gloria derivatio·

nis hujus contendere poile videan-

tur; Angularis enim affinitas lin- gvis aliis, in primis orientalibus,

cum matre Ebraea intercedit*

§, XVIII.

Nec eft, quod quisdicat, no- mina illa propria , utpote iignifi-

cativa, e lingva aiia primaeva in Ebr^am, tanquam poftea ortam, efle tran&lata; namque incumbit

äffe-

(25)

© |§{β· t i afferent! probatio? prasiértim, cum ab interpretum & legibus & com-

muni confvetudine alienum omni-

iio fit, iimul cum appellativis pro-

pria transferre nomine. Sic etiim

natura horum fimul mutaretur, ut

non amphus effent propria; nec

quis fenfum auctoris ea rationa-*

perciperet : quam plurimae enim fingenda? effent interpretationes,

neque illa? eaedem, fed ab uno pa-

raphrafte ha^c, ab altero alia» Atque

hoc le&ori non poiTec non infignem

parere confufionem. Si enim quis, quod legitur; Ram genuit Ammina-

dab /), verteret; excel/us genuit po-

pulum meum jpontaneum , ecquis, qucefo, ifta intelligeret verba? Im- pudentia? ergo notam efFugere non

poiTet, qui Molen talis inverfionis

accufaret, qua? & apertiiHmis ejus

verbis repugnat: fatetur m) enim,

Hevam nominatam eiTe non a fe,

verum ab Adamo; & fic inreliquis:

Β 5 nulTi

l) 2. Cbron. 2:10, m) Gen. 3: 20.

(26)

II Φ ) β ( f>

nulli enim ipfe hoc modo imppfuit

ji.omen, Praterea ex multis exem-

plis manifeftum eft, Scriprores Sa·

crc: q o min a propria peregrinarurn genτ·V:in, non tranftulifle, ted re·

zmuiiTe.

$ XIX.

Cum itaqus hsec eadem obti-

jieat ratio etymorurn nonfolum ante, ied & poft γλωτΐοσύγγυσν, iequi·

tur, eandem hngvam primaevarfu

confufione illa adeo non eiTe oblite- ratam", ut poft eam quoque fiorue»

rit; licet valde fit coaritata. Re- finita enim eft, cum antea fuerit univerfalis, ad illam familiam,quam

fib? cum pofteris Deus in peculium

eh gif. Hanc enim a^dificio Babeli-

co fuamnavaile operam, nulla hac·

tenus evicit ratio, ut ftatuamus·

Et quia operi illi non adfuit, neque pcena illud excipiente fuir pleiten-

da, confufione nempe lingvarum.

Etenim pietas Noachi requirit,ut credatur ftrudüram iftam nigro

no·

(27)

«5g © t}

notaffe calculo. Eum autem fuiife fuperftitem illo tempore, quo divi-

ia eft terra ( divifionem autenL·,

iftam^proxime antecéiTerat ftru&u«?

ra Babelica)«) Chronologia oftendit:

fa&um enim illud eft circa nativi- tatem Pelegi o), qua? a diluvio, an- nis circiter centum prsterlapfis, ac-

cidir. Semus enim Arphachfadum

genuit anno a caraclyfmo fecundo, Arphaehfadus Salam, cum annum ageret tricefimum quintum, SalaE-

berum anno statis tricefimo, hit

tandem Peiegum tricefimo quarto

statis fua? anno p): quibus fimul

additis annis, conficitur fumma cen-*

tum & unius; quam anni vits No-

achi longe fuperant: is enim poffc

diluvium adhuc vivus annos nume-

ravit trecentos & quinquaginta q).

§.XX n) Gen. ii: s- o) Gen. 10: 2$*

P) Gen. 11:10, feqq. q) ibid. c. ρ:2g.

(28)

*4 «8 β g»

$. XX.

Pora dein fervabatur lingva^

hasc apud pofteros Eberi, unde &

nomen eft fortita, nec illos ta¬

rnen omnes, fed ap.ud eos, quo-

rum genealogia ad JacobutiL#

defcendic , atque illius longo

ordine nepotes, quod facri amanu- enfes abunde teflantur. Illi enim,

origine Ifrasjfca?, exararunt fua_j

fcripta lingva > qua? fuit non fofum ipfis familiaris, fed & vernacula : iiamque in gratiam popularium or- jäinis quoque plebeji fcripferunt;

unde lingva aliqua eruditorum non

erat ufurpanda> verum, quod dixU

vernacula. Hane vero EbraeartL*

fuiiTe, cuivis vel V. Teftamenti (a-

cras evolventi literas patet. Pura

autem ac illibata manfit fan&a haec

lingva ad captivitatem usque Babe·

licam, atque etjam ultra eam: fe-

quend autem tempore, dum fui

(29)

»*!§#■

^

if

juris eile defierunt Jud^i, varie, idque magis magisque eft corru·

pta per gentes, quarum iroperio

fuere obnoxii.

XXL

Atque fic, Le&or Benevole»

oculis tuis fubje&am habes lin-

gvam primsvam, qua? per fe fuo ipfiusjure favorem meretur acafpe-

öum : non fatis autem vivis &

genuinis coloribus, prout merita

'

eft,delineata, mitiori tuae cenfurae

committitur.

Jueundum iane foret, coroni-

dis loco querere, qua lingva, an

fola Ebra?a, vel pro lubitu quacun- que alia, vei nova quadam ac an-

gelica , laudes divinas celebrent ci»

ves illi cceleftes; ied, cum res fit

non noftri inftituti, & praeterea«·

alcioris indaginis, futurae id potius

reiervamus experientiae, magis

(30)

f<? «β β θ»

anxii, quomodo re ipia felicitatfs hujus olim erimus panicjpes. Jea?!

que in his quoque terris iem* i per tribuatur lingva«·

noftra

SOLI DEO GLORIA.

References

Related documents

Quod vero ad vitia animi &amp; affe- ctus adtinet, iila quamvis poenis certe fint cohibenda ,. quum in enormes affus eruperint, impar tarnen

Ergo anima non poteft moveri, Qj_e. Quod in aliud move-. tur &gt; id dicitur

quam adfunt. Quod in ipiis terminis contradi&amp;orium eft. Ubi igitur ratio exiftentiae rei fufficiens non adeft, ibi neque adeft exiftentia &lt;0: exiftit autem.

dicendo; abftrahentes non negant, icillcec iliud attributum defubjefto, quod ab hoc abftrahunt ieu prae- fcindunt. Unde etiam iequitur, abftraftionem primae intelleftus o-

ter res minus neceffarias efTe repu- tandum. Cum enim bonum prin- cipium non nifi bene, malum non nifi male faceret, nec aliter facere pofTet; fruftra illud, ut prodefTet,. hoc

Synonyma ejus funt , apud Scriptores ,Chrl·. ftianos: Ethnicus

Quod cum non fit, coriiequens efTe ajunt, Deum non dari, Sed fuppone, Deumcreaturis. ratione praeditis dedifTe

Devotam vero mentem, quam Tibi debeo, quin hac occafione publice te flarer , vtx mihi temperare potui, iufape ergo, Nobiliffime D om in e, fronte fe- rena, munus