Consul Romanus, quem, dissertatione historico-politica, ex consensu amplissimæ Facultatis Philosophicæ in Regia Academia Upsaliensi, sub præsidio ... Jacobi Arrhenii ... ad publicum examen modeste defert Marcus Engelsman O-Gothus: In aud. Gust. maj. ad C

3 <?. /Y.

DEO DUCE.

CONSUL

ROMANUS,

Quem,

DISSERTATIONE HISTORICO- POLITICA, Ex confenfu Amplisfima Faculta-

tü Philofophica in Regia Aca-

demict Upfallenji,

SUB PRtESIDIO CELEBERRIMI VlRl\

Da J

A

A RRHÉNII,

Hiftor.ProfefHReg.

Adpublicum examenmödéfledefert MARCUS

O-Gothus:

In Aud. Guß. Maj. ad Cal. Martini Anni MDCCV.

U P S A L I JE ,

^ Typis WERNERIANIS. (V,

'

iL

S'-f- R-.B jVI'TIS

MAXIME FIDEI VIRO,

REVERENDISSIMO CHRTSTO

PATßl^acDOMINO,

D^HAQUINO

S. Theologiae Dodori

Celeberrimo, Dioecefeos Lin-

copienfis Ejdfcopo Eminentis-

fimo, Conmtorii Pradidi Gra- viffimo, Gymnafii Regii

Ephoro Adcura-

tiffimo.

M£CENATI MAGNO.

COnfitl

eß Rommus

^,

Re-

fea orbatus majeßate ^{, qur}

ad facra :I'ua aecedit limma.

Deßtnt ei fafies ^, deßmt heh¬

resy defunt cetera dignitatis in-

fignia♦ Penui indutum toga ^,

Tuos intra lares admittere

ac fovere digneris ^, humtllime

precatur

Reverendifllmi Patris

devotijfimusCltevs

m. giKsgsesR»

Admoä.Reverendo ac Pr<eclarißime

Domino,

Mag. JOH ANN I

HARGELIO,

Ecclefiarum Wefterwicenfium &

Törnesfällenfium Paftori laudatifti-

mo, per Tiuftiam SeptentrionalerrL»

Prxpoftto meritiffimo, Promo-

tori optimo.

PL Reverendo atqueClarijfimo Domino,

Dn. LAU RENTIO

Paftori in ($antbic&0'l vigilantiftimo ³

Fautori honoratilTimo.

Spetfat<eIntegritätis Vir^o,

Dn. INGEMARO

Civi acMercatoriWcfterwicenfi foler- tiflimo,Fratri unico,cariftimo.

Hafce lucubrationesAcademicas,non nifiargumenti dignitate pietatequeofFerentis,commendabiles,in grati animiperpctuacquc obkvvantiae pignus

D. T. D.

Pl.RéverendorumacSpecftatiftimorum

NominumVeftrorum

obkrvantidimus cultor M. €■

A. n,

Thef. I.

Uemadmodum cun-

&a mortalium,con-

tinuis fatorum tem-

porumque vertun-

tur vicibus _; ita ^>

Rerumpublicarum

nunc oririfortunam, nunc florere,

nunc fenefcere ac deniqueinterire, compertum eft. Viderunt prifca_*

fecula magnas civitates ^, magnats

imperia, nobisjam nomine & fa¬

rna tantum nota; tulit & prasfens ccvumfua, quibus fuperbit, deco-

ra: ceterum aut omnia me fallunt,

aut Res Romana tantum inter o- mnes eminuit gentes; quantumu.

virtute, felicitate^, potentia, ma-

A gnitu-

C») p*

gnitudine imperii, fama ac gloria

rerum geftarum, fingulas fupera-

yit.

Tantae urbis ac imperii conditor Romulus,(ex habuit _{in regno} fuc-

cefTores. _Ultimus eorum eratTar-

quiniusSuperbus*, cujus fuperba&

impotens dominatio eoacerbiorvi- faeft Romanis, quo mitius ceteri Reges, &ita quidem regnaverant,

ut bono etiam moderatoque fucce-

denti Regi, difficilis eflet ^mulatio.

Etenim regnum vi& leelere, fine

jufTu Populi, fine au&oritate Pa¬

trum , quasfitum, vi & fcelere ad- miniftravit. Servium Tullium op¬

timum Regem, eundemquefocerü,

per emiffarios fax fa&ionis nefarie trucidatum, fepultura prohibuit_,.

Patres, auos a partibus Servii fte-

tiflecredebat, infirmamentumfuas

potentia? fuftulit e medio. Multos clam; quosdam, obiatis fälfis cri- minibus, palam interfecit. Nec

infufpeéfcos modo aut invifos fbvi-

tum eft; etiam id acceflit, ut di-

tiflimi

(3)

tiflimi quique bonis multati, aut_.

exilio, aut morte ple&erentur, fie-

retque nocens, qui fuiflet locuples.

Convulfo ita Sc imminuto Senatu, Plebem intolerandis tributis affli-

öam, fabrorum minifteriis Sc fer-

vili labore in exftruendis publicis operibus, vexavir. Et ne quid

malis deefTet, ^cenfu,legibus,facris abolitis, difcordiam ordinum fuam fecuritatem ratus, in Plebem Pa¬

tres_, in Patres Plebem concitavit.

Hinc exafperatis omnium animis,

quum in parentium benevolentia_j

Sc obfequio nihil fpei reponeret_,, exteros, Sc inprimis Latinos variis artibusfibi conciliavit, ^eorumopi-

bus civium molitionesrepreflurus.

Jamque torpebantRomani impor-

tunitate^acEevitiaRegis oppreffi; L

ra, dolor, indignatio ^omnes fti- mulabat, Ted ab^erat vis Sc ocea-

fio refiftendi: _quum Sex; Tarqui-

nius,Superbi filius, ^{Lucreticeorna-}

tiflimaé feminae, per vim ftuprum

interrét. Tum vero indignitatem

A 2 rei

(4) P*

rei effe fupra patientiamvociferan-

tes, L. Junio Bruto & Tarquinio

Collatino ducibus, inter mutuas vindicanda? patriae exhortationes,

adarina concurrunt-, Regem cum fcelerata conjuge ^ac omni ftirpe_j,

urbe & regno exturbant (<*). Ce-

terum libertatem hoc modo adfer-

tam_, quum fine imperio ac legum difciplina fartam te&amqueconfer-

vare non pofTent, temperanda ^non

tantum erat nova felicitas, ne in_»

licentiam prascipitem degeneraret;

fed etiam urbs redtore vacua , ad-

verfus Tarquinios aliamque vim_*

externam,munienda. Itaque,ut,

cum fecuritati publica?, tum liber-

tati, cuimaximetimebant, cavere- tur, duobus ConfulibusReipublica?

cura& adminiiiratio commilTa eft.

De quorum poteftate, conftitutio-

ne,ac pr^cipuis muneris partibus,

pra cque ad Cafarum usque tem- pora, (a)Livtus Lib.^i._cap.q.p&60. Dionyf.Ha-

licar.Lib. 4.. p,m zjj.feqq. Florns lib,.

1.cap.7, &p.

pora, dumpauca differrere mihi^a-

nimuseft, ut tenues hofceacjuve¬

niles conatus B, Le&or fuo favore

fublevare velit,eft quod etiam at- queetiamrogo. Quo vero fcopum,

quem änimo intendo,felicius äffe-

quar, res paulo altius erit repe- tenda.

Tief. IL

^Uandoquidemcivitasfineimpe-

Jrionec effe, nec intelligipoteft;

irfunaquaque perfecta Republica_j

fummam exiftere poteftatem, ex¬

tra dubitationis alea'm pofitum effe

arbitramur. At vero definire _pe-

nes quem, unum ne pluresve il¬

la vis imperii fita fit, haudrarodif-

ficile ^ac arduum effe deprehendi-

tur. Quamvis eniminconfeffofit,

formam accidentalem cujusque ci¬

vitatis, ex fubje&o fummi imperii

effedeterminandam, ut Monarchia

dicatur ubicunque unus ^, Arifto-

,Gratia ubi pauci, Demociratiaubi

omnesfimulcives,Run^mum habent

rerumarbitrium: in applicatione_>

tarnen

c J p*

tamen hujus veritatis ad fingulas Respublicas, magna fa?pe refidet_,

difficultas. Ad quamtollendamin- primis cautione opus eft, ^ne deci- piamurambiguo nominisfono,aut

rerum externaruin fpecie (/3). Ita

non minus föret imperiti, attribu-

ere Regibus Lacedaunoniorü fum-

mampoteftatem ^, quam eandemu Augufto,ejusque fuccefforibus de-

negare ; quum rem accurate per-

pendenti perfpieuum fit, & illosfu-

äfleReges, nomine magis quam im- perio, & hos fub titulo principa¬

tus_, plenam tenuifTe regiam pote- ftatem. Pneterea, quoniam mo¬

dus adminiftrandi civitatem ftepe_j

difcedit ab ejusdem forma, ^non__»

femperjudicandum fummamimpe-

rii efTe penes eos, qui eandem ex-

ercent. Multum enim illa inter fe

differunt, _{propriane, an vero} de-

mandata & vicaria potéftate quid

agas. Necdubium elf, quinin (t-

vitate, ubifemma rerum eftpenes po-

pulum^y

(ß)GrOtitisdej. B.&P,Lib. I.cap.j.

( -i \ %£J&,

*^2 v 7 )

pulum, pleraqueperprincipem aliquem

autfenatum expediantur ; /V/ Ariflo-

magiflratus injtgni auäo-

ritatepolleat, vel fuper multis negotiis populus conjulatur; ^7° in regno ar-

<3^# negotiorum ad fenatum populum-?

sv referantur (y) Hoc ipfum illi

non fatis penfitafTe videntur, qui Rempublicam Mixtam, in quajura

futnmse poteftatis inter plures ita

lunt divifa, ut fmguliex fuo arbi-

trio illa poflint tra&are, faepe pras-

ter neceflitatem adftruerenituntur.

Talem mixturam inRepub. Ro¬

mana cominifcuntur multi. De_»

cujus ftatu ^ac forma (nam efb haec qua?ftio omnino fundamentum no- ftra; difputationis ) penitius inqui-

renti, haud facileaixerim,qucedif»

ficultates _, quotque fententiarum

occurrant divortia. Quidam ^am- bigue inhoc argumento verfantur,

illamjam Mixtam fuiiTe,jam mere

Populärem^, affirmantes ; alii Ari-

ftockratiam _, alii Demockratiam ; non%

(>)Pufwd. deJ Nat.&Qent%IIb.

nonnulli Ariftoc*ratia? 8c Demo- crafciaa conjun&ionem,feuOptima-

tumcumPopulo^commune Imperi¬

um, tuentur. In prim is mihi no- minandus effc Polybius, qui, ex in-

ftituto Lycurgi, Romana? reipub.

praeflantiamoftenfurus,ftatuiteam exomnibus tribus formis elfe mix- tam. Quum ad Conjulum ^, _inquit, poteflatem oculos referimus ^, prorfus

Monarchiea ac regla videtur ea ejje;

quum adauäoritatemfenatus,regimen

Optimatum;quumadpopuli imperium, liquidoputei aliquis fiatum effe populä¬

rem (2 ). Ceterum _quodiutiusan- cepshsec fingulaconfidero, eo ma¬

gis in eorum inclinaverim fenfen- tiam, quifummum heic fuifie Po¬

puli imperium arbitrantur. Noru egonunc refero,quse abaliis, ejus-

modi mixturam, qualem fingit Po¬

lybius,autimprobanfcibus,au(:pror¬

fus exiftere negantibus, difputan-

tnr$ magis _opera?pretium eritlibe¬

ral

fen) Pofy b, lib. 6.p%m. +14.

(9) p*

rxReipub.originemac conflitutio"

nemconfiderare.

Expulfis Regibus, Romani nulli¬

us imperio obnoxii, continebantur

duntaxat primo illo pa&o, quofin- guli cum fmgulis ad conftituenda

unam civitatem confenjere, ut in

eorum poteftate fuerit haneaut il-

lam regiminis formam _{eligere_j.}

Hinc Patribus ( nam de Confuli-

bus mox erit feparatim dicendi lo¬

cus) nullumin plebem fuit impe¬

rium, nifi eosidipfum, aut antea,

aut tum demum obtinuifTe, ftatua-

mus, Quod fi fummum rerum_.

arbitriüpenes Reges fuerat,quem- admodum _nos, fi ita in rem vide- bitur, probaturos fperamus; fequi-

tur omnem Patrum poteflatem^ut Regibus obnoxiam, itauna cumil-

lis expirafTe. Quamcunque igitur

deinceps habuere, eam communi-

bus civium fuftfagiis, iplis fuiffe delatam, neceffe eft. Sed quoni-

am nee leges fundamentales, ^nec

alia idonea argumenta, ex quibus

con-

<8 ( io ; p&

conftet Populum Senatui fummam

rerum commififTe, hucusqueinve-

nire Iicuir; exiftimaverimei, circa

Reipub. adminiftrationem, tacito

omnium confenfu, eandem ^ac fub Regibus, hoc eft, precariampote- ftatem fuifle conceflam. Atque_>

hoc ipfum in contentionibus publi-

cis acerrime urgentTribuniPlebis.

JJtrum tandem, inquit Canulejus,

cum Patribus tanquam de re con- fefTa expoftulans, Populi Romani,an

veftrum fummum imperium eft* Regi¬

bus exaais, utrum vobis dominatio,an

omnibus _aqua Ubertas parta eft? _(e)

Nam quod Dionyfius Haiicarnas- fenfis fcribit; Senatum totius Rei¬

pub.regimen fempertenuifle,prak¬

ter magiftratuum creationem, le-

um lationem & bellipacisque ar- itrium, _quqrum poteftatempenes

Populi fuffragia fuifle idern teftatur;

adeo fententiam noftram non con-

vellit, ut potius fortiffime confir-

met ({).. Ubicunqueenim funthaec jura

(%)Liv. lib.4.csip.2>4r.(t)^ib. 6.p.^m.376*

jura Majeftatis, quibus vis imperii

omnino continetur, ibiprocul du-

bio fummum eft imperium. Quid, quod fi fingula é Polybio in confir-

mationem Cux fententicGallata, exa- minaverit <rquus rerum asftimator,

non pauca a vero longius abetfe__5 deprehendet. De qua?ftionibus &

judiciis per Jtaliam, de provinciis,

de belli denunciatione, de trium-

phis, quoruin omne arbitrium pe- nesSenatum efle ftatuit, videatur_,

tantum Livius, & conftabit, Pa- trum, circa ejusmodi negotia po

tefiatem,plane ^{ex nutu}Populi pe-

pendifte (j?). Quae ^cum ita fint, li- quet au&oritatem Senatus,quam_»

multitanto molimine deferidunt_», quafi Populus fine illa nihil potuif-

fet efficere, ei non magis conferre

fummum imperium vel ejusdeirm

participationem,quam regum con- iiliariisacminiftris, demandata _pro-

vincia. Quamquam enim primis

libera?

(») Lih.z6.cap.33. Lib. 10. cap. 24.Lib. 3*

cap.jo. Lib.3. C*f. fy.&.lib36.cap. 1.

liberal Reipub. temporibus liberio-

rem habuit fuadendi, deliberandi ,

&decernendi poteftatem, quod &

illeprudentia ac rerum ufli maxi-

me pollere crederetur, & Populus

afliduisimplicatus bellis,ipfe de ^o-

mnibus ftatuere non pofTet; polt-

quam tarnen, ea,inreliquorum ci-

vium oppreffionem abuti, multa-

que impotenter agere videbatur ^,

mbilitatis opes,utloquiturSalluftius, Jemperfunt diminula & jus Populiam-

plificatum(§~), EtenimPlebs über-

tatem fuam vindicatura _{, non tan-}

tum Tribunos plebis, qui Senatus

confulta vel rata vel irrita redde- rent, fibi conftituit; fedetiam, ut PatresPlebifcitis tenerentur, ipfä-

que omnium in civitate bonorum

ac munerum particeps fieret, per- vicit (/), Quin etiam deincepsni¬

hil, quod ad fummam imperiiper- tineret,legitime peragi potuit>nifi

(-) ² deRcpub. Ord. (,)Valer.Max.

Lib.z.c. i.Liv/urLib. 2.cap.jj. Lib.S.c.iz.

& Hb._10.

eap. S;.

;*Él ^{t I?} )

id in comitiis Centuriatis, ubide_»

omuium civium libertate, vita ac morte, de legibus, fcederibus, bei-

Iis, magiftratibus,totiusqueReipu-

biicas ftatu decernebatur, commu- nibus fuffragiis Populus juffi(Tet_..

Sed ad noftrum inftitutum propius

veniamus»

Thef. III.

COnfulibus^{verü etiam}nonLivius,regiumfolum Polybius,vide¬

tur tribuere imperium» Libertatis,

inquit, originem inde magis, quia an-*

nuwn imperium conjularefactum efl ^r

quam quod diminutum quicquamfiltex regiapoteßate, mimeres, Qmnia iura,

omnia infignia primi Conjiiles habuere.

(*). Diu me fnfpenfum tenuit hie

locus, accefliflem facile tanti viri au&oritati,nili mox ipfe ambigen-

ti mihianfam dedifTet, dehacreul-

teriusinquirendi. Paucis namque

interjeÄis, ^{Romanis tunc} primam

fuifTe curamlibertatis affirmat; ac

nefcio, inquit, an nimis undique

tam

(/.) IJb. 2.Cdp, 1, & 2,

tam minimis quoque rebus munien*

do modum excejjerint. ' Qu^{se quo-} m.odo cum prioribus concilian-

da fint,fateor me non fatis aftequi pofte. Res Junt dijjbciabiles princi¬

patus érLiberias (a); & ficut per- fonalis, dominium, ita civilis re- gnum excludit(u). Qua igiturra-

tione in una civitate tam diverfa_»

fimul confiftere;_autregnum,quod

unius eft duobusattribui, poftunt?

Proinde dicendum, ^aut Livium fi- bl ipfi non conftare, aut populari- terloquutum, magis ad externam

imperii adminiftrationem ^, quam

veram ejusdem pofteftionem, re-

fpexifte. Nam primis illisConfu- libus, itapoftulantepra^fenti^rerum

ftatu , aliquanto majorem ^, quam_#

fequentibus conceftam fuifte pote- ftatem _, extra controverfiam eft ^:

eos vero ipfam fuojure ac nomine exeruifte,nonmagisfequitur, quam

tutorem efte bonorum pupüli pofi-

feiTo- (y) facit.Jgric. cap.3. (y) GrotiusdeJ. B,

&P.lib.^1.cap.3.§.12.

(ij; p»

feflorem. Si en.im finem, obquem

Populus Romanus, ilios conftituit, qui certe alius nonfuit, quam no-

va? libertatis confervatio, pauloao

curatius perpendimus ; facile ^con-

ftabit _{eum, non} iumameistradidif- fe poteftatem,fed tantum ejus cu-

ram , refervato fibi fummo rerum

arbitrio;pra?fertim cumceteroquin

non alia tub duobus, quamfubuno

domino futura fuiflet civium con¬

ditio. Agnovit hane Populi maje-

ftatem primus ille Conful Tarqui-

nius Collatinus; qui fentiens fe ob

nomen & genus regium , civibus

affe&ati regni efle fufpe&um ^, an¬

no muneris nondum circumado,

confulatu fe abdicavit. Quis vero

credathoc ipfum fuifle fachirum, propria munitum poteflate ? Cauf-

fam ingenueipfe aperit Livius. Ti- mebat _{nempe, ne} poftmodum eccåem

illa privatoJwi cum bonorum&mißione\

addiiaque alla infuperigmmiuia ^, ac- ciderent. _{Et vero,}quidpiura anxi-

las conquiro? Si ipfe Didator, in id

• fafti-

faftigium,quoaltiusinliberaRepub.

non datur, eve&us , ex aufpiciis Populi pendente utebatur potefta-

te} utvel ex eo haud vane augu- rari licet, quodtemporariimuneris

rationem Populo reddere teneba-

tur; Scnifi. fidem civibusprobaflet.

fi nonmanenteadhucimperio,^cer-

teprivatus accufari, _atque exilio a- liave poena multarijure _poteratQ;

quis ultra dubitabit, etiam primos Co.nfules, _quorum vix tanta e- rat poteflas, Majeftati populi fuifTe

obnoxios?

Liceat igiturnobis ha&enus ^a_>

Livio difcedere. ^ut hicalium fequa-

raurducem. Florumdico, quiex-

pulfis Regibus,imperium, ait> irL_>

Confules efle translatum _; Sed &

jure &nomine mutato (Q. Atparum

certe abeft _, quinlex illa Ciceronis de Confulari poteftäte : REGIO IMPERIO _{DUO SUNTO} («); ex hac

(r)Liv lib. 6.cap.38.Lib. J.c.4. tflib. f.

caPS2' (?) Lih, i.cap.p. Lib. 3, dc leg.p. m.

( 17 ) p*

hac re&a , ut fperamus ^, femita__,

nos deturbet. Sed veterum infi- ftamus veftigiis ^, & falva res erit.

Eam legibus Romanorum ^non_»

convenire, vel pririia docuerecon- fulatus tempora,cum Valerius Pu-

blicola Conful in locum Collatini fubitituus _{, vocato} ad concionem Populo, fafcibus fummifis in ^con¬

cionem afcendit. Gramm idmulti- tudini jpeäacuhmfint; fummijfa fibi effe imperiiinfigniaconfejfionemquefa- åam, _{Populi quam} Confulis majefiatem

vimque majorem effe. (V) Hinc lata lex, firmillimum praefidiumliberta•

tis, de provocatione ad Populum

adverfus-Confules; cautumque, ne

qiits magiflratus croemRomanum con-

traprovocationem necare, verberare, autpecuma multare vellet(?). ^Quam quidem legem,quoniam Patres fa?- pius convellere moliebantur, bis

deinde _, L. de. M. Valeriis, ex ea-

4 dem _gente Confulibus ^> ftabilitam

B effe

G)Liv.lib'2.cap.7. &S. (p) bion.Halle„

Itt.j.p.^{m. z81.} Val, Max.lib.4. c. 1.

elfe deprehendimus(V). Ceterum

fueritne illa perpetua, & omni ex-

ceptione major, difficile diftu eft.

E magnis & atrocibus Reipublicae periculis, cum nulla alia elu&andi

viapateret, uni ad tempus, totius

civitatisadminiflrandtepoteftatem,

commifere Romani. Habuithanc

originem cum Di&atura , tum fo-

lennis illa ultima neceffitatis for¬

mula, qua alteri aut utrique Con ^•

fulum negotium dabatur : VIDE-

RENT, NE QUID DETRIMEN- * TI RESPUBLICA CAPERETQ).

Quo quidem deereto, quandoqui-

dem eis permittebatur exercitum

parare, bellum gerere, coércere ^o-

mnibus modis focios atque cives ,

domi militia^que imperium atque judicium fummum habere ^. qua-

rum verum nuU'iy tefte Salluftioyfine jujfuPopuli.jus fuit (u) ^; non mul-

tumrefragabor, fi quisdixerit, eo-

rum -

(D Liv. lib.^3.cap.fj.C? lib. 10. c.p (r)C<e- farBell ^Civ. lib. i cap. j. & Liv.lib.3

cap 4. (y) Bell. Catilin. cap.zp.

•sssl C ip ) fes.

rum poteftatem in pnefentia re-

rum, ad Di&atoriam , aut certe_>

primorumConfulum, quamproxi-

me acceftifte; dummodo conftet illam, quantacunque fuerit, utvi-

cariam a Populopependifte. Pre¬

bet hujus reiprasclarum documen-

tum ipfe Cicero, qui folebat dice-

re, Confules hoc verficulo fatis ef-

fe årmatos, etiam nullit armis da-

tis (<p). Erat ille COS. adverfus conjurationem Catilinariam hoc

telo munitus, & nihilominus,quod

non coniulto Populo in Cives Ro¬

manosanimadvertiftet, non folum

aPub. Clodio ad Populum accufa-

tus, verum etiam in exiliumpulfus

eft(%). Extra hunc vero neceili-

tatiscafum, Confulesdelinquentes,

& ante tempus finiti honoris ma-

giftratu motos, & illo abfoluto,va- riis modis fuifle multatos, clarius eft, _quam utmultis opus iit proba-

B 2 ri

($) proMil. p. tv,/So. (y ) Fell.Lib.

z. cap, 4j.

( 1O ) ps.

ri (^).. EEec cum ita fint, videor

mihi pofie afiirmare,fummam _po-

teftatem fuifie penes Populum, ac

proinde Confules, quaecunque e-

gerint, ejus nomine & aufpicio e-

gifie.

Thef. IV.

CONSULERAT SUMMUSERGO ROMANUS, ORDINA¬

RIUS AC ANNUUS MAGI¬

STRATES, COMMUNIBUS CI- VIUM CREATUS SUFFRAGIIS-

Antequam vero ulteriusprogre-

dimur, obfervatione dignum efl:,

hunc magiftratum primis a confti-

tutione temporibus, non Confalem«

fed ~Pr<etorem di&um fuifie. Ap- pellabant hoc nomine; veteres La- tini, cumalios _quoscunque praTe- ébos, tum eospra?cipue,quibusbel¬

ligerendi^curacommiflaerat. Pro¬

inde vero fimillimum efl:, Roma¬

noseorum exemplum , ut in aliis

bene multis, fequutos ^, Confulem

emi- (4) Vett.Lib.2.cap. zo. Liv.Lib. z.cap.fy*

& _fz. Lib.3.cap.3/.

«Häg ( 11 ) |§j*

eminents ratione Pr^torem apr<e~

eundo, ( quamvis alii malint a pne-

^ ) dixifle, quod &jure ^ex-

ercitu, teile Varrone ,pr&iret ( #).

Peripicue hoc ipfum confirmatLi- vius, qui oftenfurus Confules, le¬

geHoratia,quaTribunis Plebis,IEr

dilibus ac iudicibus cautum erat, non comprehendi ^, teilatur illis temporibus Confulem nondumju-

dicem, fed Pra?torem appellatum

fuiffe (aj. Atque hinc colligo ^, &

nomenPraetoris,etiamexpulfis De-

cemviris, Confulibus propriumfu¬

iffe, &eosdem deinceps Judices di¬

dos, quod tunc temporis judiciis publicis prseeilcnt. Hoc quidem,

cumfolennis illaformula apud Var¬

rone m : Omnes Oinrites, iteadcon-

ventionem huc adJudices ( b ); tum Plinius ex LegibusXII. Tab. abun-

de oftendit. Nam poftquam de

pcena furibus nodurnis infligenda differuit, addit : impubem Pratork arbi- (co) Varro de L. Lat. Lib. 4. (4) Lib,

(/>)deL.Lat.Lib.j.

*$1 ( ¹¹ ) p*

arbitratu verberan, noxamve duplio-

nemve decerni (c). Ubi ^non alium,

quam Confulem intelligi pofte Ii-

quet ^, quum Prastores proprie_>

fic di6ti, ^anno demumaC, Urbe CCCLXXXVHI, conftituerentur, Grefeente namque imperii mole_j, quoniam inter affidua bella judici-

ortim adminiftrationi non fuffece-

re Confules, creatus eft pecuiiaris magiftratus, cui una cum provin-

ciajura Populo reddendi, Praetoris

nomen fpeciatim impofitum eft.

Atque hic facile illis aßenferim_., qüi, translato & nomine & mune- ris parte in novum magiftratum,

Confulis appellationem tandem in- valuifte, _eamque ob cauftam poftea

tantum non femper ^, fcriptoribus

Latinis ufitatamfuifte,ftatuunt(V).

Ceterum,utmanifeftum eft,Con- iulem ^a confulendo didum efte, ita

fnbeunte hoc vocabulo varias fi-

gnificationes,quamam imprimisfit

fun- (0 Hiflor.Natur. Lib. ig.cap, [d) Lipf

deMagißt,Rom, cap.y.

( ** ) |§f*

fundamentum hujus derivationis ^,

inter omnes non fatis convenit_>.

Non ego nunc eos moror , qui a- pud Quin&ilianum, litne Conful å

conjulendo, an ajudicando, anxie ni-

mis inquirunt. Nam &hoc veteres*

inquit, confulereappettaverunt; an¬

de zählteremanetiüud; rogatbonicon-

fulas, id efl, bonum fulk^es (e) \ ma¬

gis ad rem facit eorum fententia ^,

qui ab officio eum, quod confule¬

re Senatum & Populum deberet ^,

fic didfum putant (/'). Sed quo-

niam Confulis erat,non tantum ad Populum Senatumve referre, ve¬

rumetiam diligentem omnium a- gere curam, qua* e Republica efTe

arbitraretur; potiusin eorum par¬

tes tranfiverim, qui huic magiffra-

tui, pra?cipue a fine, ob quem cre-

atus eft,nomenimpofitumefle ^ar-

bitrantur. Hanc nominis ratio-

nemaperteponitPomponius. Con- Jules) inquit,didllfunt ab eo, quodplu-

fimum (e)QuinttlL Infi.Or.Lib./. c.6. (f) Var.

de LiLat»Lib, _4. Job. 6.Vojf.Etyma/.

rimum Réipttblica confnlerent (g). Si-

cutenimReges,nomen invidioium Romanis, dicebantur a regendo ,

qnod cun&a ftio jure Sc arbitrio regerent, ita COSS. ^a confulendo ap-

pellatos efie fcribit Florus, ut con

Julerefe civibus fuis memmijjent (/a), Atque h«c lihgula breviter Sc ^or- dine complexus eft Cicero, cum eos,praeundo,judicando, confulendo ^, Pr«tores,Judices, Confules, ncjrnk

natos affirmat (t%

Tbef. V.

GRa_vitatisve ac_regend«arduum quum fit ci¬

munus ^, nec

fummus imperans tanto oneri fo- Jus ferendo fufficiat _; adfumem di' nempe flint in _partem curarum

S?ii, ejus aufoicio negotia publica adminiftraturi. Necefiarium hoc eft_{, cum}

inreliquisReipub.formis,

tum pr«cipue in populari. Quan-

doquldem _enimcives, vel locorum intervallo fejun<fti, vel aliis _nego- tiis occupati, _{in tpnum}femper^con-.

ven-

{$) de orig,Jur. Lib. z. (b) Lib.i.deLL,

t IT ) Hü»

venire non poilunt; & fiintpra*-

terea multa, quas ab omnibus apte

nec decerni, ^nec interancipites ca- fus expediri queunt: é re eft, ut

rerticonftituantur magiftratus,qui

nomine &jüfTu populi negötia aR

fidue occurrentia tradient, adfum-

mam imperii pertinentia civium^

fummittant arbitrio , eorumque__>

decreta exfequantur.

Proinde, fiquidem infuperiorb bns, fi non pervici: certe oftende-

re conatus Tum in Repub.Romana

flimmam rerum penes Populumu fuifte; perfpicuum elTe arbitrom.,

me, dum Confulem Swmnum _ap-

pellayi Magiftratum, nec fummam poteftatem, nec ejusdem confor-

tionem _, ei adfignafte ^; fed tantum

ampliflimum, inter reliquosma- xime eminentem intellexifte.

Varie autem diftingvebantur MagiftratusRomani; fedobfervaf*

fe alios Ordimrios fuifFe, certa lege

&more folenni adperpetuam Rei- pub, adminfthationem ^creatos; a-