B.
C
D. DISSERTATIONISPHILOSOPHIGE,
De
vitiis
Quibusdam
POÉTANTIUM,
qile, HOC MVOyPÜDANT
i
SMI
CHARLATANERBE
'
NOMINE VENIRE SOLENT,
PARTEM
PRIOREM,
Cum
Qonfenfa AmpltJJ. Facult.
Pbilofopb*in
Reg.
■
. «. cAcadem. Upfalenß,
PRiESIDE, ,
VIRO ADMODUM REVERENDO & CLAR1SS1M0,
mag.
magno
beronio,
Poe£ PROFESS*
Reg. &
Ordin*
Pubiico bonorum examini modeftefubjicit
Olavus
O.
Celsius,
UPLANDUS.
In
Audit. Guftav.
Majori
ad
d,
26
Februarii»
anno mdccxxxvii.
Horis ante rneridiem folitis.
X 3
* * * #
* * * *
Irtus efl Vitium
fugere,
&
ia-pientia
prima,
Stultitia
caruiile.
V ^ é #
Horatius.
J
Ongum
iter
efl:
per
prascepta,
breve
&
eflicax
per
exempla.
Seneca.
t
V.o. £Jl ' r f - , - • ■ -x. i ; o /:. - i —: ... »v
***
V
***
***
Et
gläder
mig,
,
at
J
. nu
läten
trycka
Ert
wark;
det
andra
likt
Er
början
blifwa
lar;
Och
fom Tlika
Namn
med Eder Herr
-T 7
tar
bar,
önjkas lika
och
afwen lika
fragd,
lycka.
A. M. E,
i®-Eruditisßmo
politisßmoque
Dn.
auctori,
Amico
&
Confanguineo
fuo
integerrimp,
V; -T
* * *
DOdi
Flosdoda
Juvenum.Patris
foboles,
Gentis
fpes
fuavifiime
peramanda
cels1.
Tuse.
Die mihi, cur nsevos
potius
delidaque
vatum>
• "* , y v
Wb*
Quam Tua
virtutes
pagina culta
refert
?
Laudo Tuos aufus:
hoc
eft
magequisque Poeta,
Cui pura a
vitiis
venanitensque
fluet.
Ergo
viam
monftrent
alii:
Tu
devia fignas.
Et fedanda alii: Tu
fugienda
doces.
Virtutesquealii
memorent :
Tu
crimina
feribisj
Nec minus hoc
Ulis
utilitatis
habes.
fincero
affettu
gratulatur
Dile&isfim®
FRATRI
fuoj
Upfaliae propcdiem difputaturo,
^^Armina
dum cupiam
tibi
mitter
e, Fräter amande,Non ruenit ad numerosJjllabajußaßuss
i Sed me deßituitpcßentem t
nrba rebellis,
Daåjlus, & longo <voxJatis af ta pedit
Cafurafugtun1, & quicquidjure 'venire
t » • * r
^
Aßolet trt 'verfu maxima bella parau
Nec mtrum, Träter, qued /it mihi mußt novercopt,
Et mea de tenut c arni tn a fontefiuant,
Orha etemm tantis, qha nunc te
neTIare faßunt,
Nominibus , languens noßra Tbalta ftupet»
Tam cito deßuxam nur rens Permeßdos undam,
Torpet & t ndecilem damnat tibtqttc chetyn# Aß Tu qui Vatris felix moderamine 'viuis,
Vtrtutis "vrvas amttlus usaueßt*t
«!.I« Dcc, 1736. traasmifit
Synopfis
Thefium.
§♦
I. Poeta
a'vevfificatore
dijfert»
Eorum
in-ane
efi
fiudium
,gW
Miner-<va ad
'verfus
fangendos
je
eompo-nunt.§.
II.
An
indoBm
quisquis
vel femieruditm
posßt effe bonm
Poeta?
§♦
III*
Stultm labor
efi
in
carmine
obfcurita-tem
feftaru
CauJJa bujm
vitii
varia.
§.
IUI
h
Acuminum
&
elegantiarum
dele-&u
judicio
opmefi.
Anagrammata
in
*uer
fm
cogi
nondebent.
§é
V.
Obfccenitas
in
Poeft
ruitanda.
§4
VI.
Plagium
etiam inter
Poetas locum
/. N.
J.
§. t.
Unt qui ,
poftpofito
reliquo
ar-tis apparatu, in folo metro ac nu-merofa di&ione omnem poetandi
induftriam ponunt 5 ex>ftimantes
fe , cum Hefiodo vel Ennio , in
Parnaflo obdormiviffe , ac dere-pente fadlos e(fe poetas,
quampri-mum orationem utcunquepedibus
conftringeredidicerint. Mulros, inquit Eumolpus apud"
PETRONIllM j), Carmen decepit : nam ut quisque"
verfum pedibus inftruxit, fenfumque
teneriorem
ver-"borum ambitu intexuit,putavit fe continuo inHelico-"
nem venifle. Sic forenfibus minifteriis exercitati, fre-"
quenter ad carminis
tranquillitatem,
tamquam ad por-"tum faciliorem refugerunt, credentes facilius poéma"
exftrui pofle,quam controverfiam fententiolis vibran-" tibus pi&am, At vero ad poefin nativam & germanam
majus utique &
auguftius
aliquod requiritur, quamme-A trum5
trumj vis nempe qusedam, nervusque & fpiritus,
cum in rebus, tum in ipfa di&ione. FLACCO enim judice
Non [atis eft puris verfum confcribcre verbis b).
Effugiendum eft, ut idem Eumolpus apud
PETRO-,,NIUM c) fubjicit , ab omni verborum vilitate; &
„fumendae voces a plebe fummotae, ut fiat
Odiprofanum vulgtis & arceo &c.
Qua gloria inferiores, qui numerofe tantum
meditan-tur fimplices narrationes, non poétse , fed verlificato-res dici folent, inquit SCALIGER d). Quo fenfu
FA-BIL1S CORNELIUM SEVERUM meiiorem ait
verfifica-torem, quam poetam e)t Talis fuit Etrufcus ille
CAS-SIUS» apud HORATIUM/), qui hoc contentus,quod fenis pedibus fententias claudere noviftet, ducentos
an-te meridiemverfus , totidemque poft meridiem fcribe-re confveverat. De CdESARE MICHAELE
PARAPI-NACEex Glyca annotat GERHARDUS VOSSILIS g)y
tantae eum vecordias fuifTe, ut, cum Poéticen vix
pri-moribus labris deguftaifet, limul ac accepiftet
conficien-di metri rationem, confideret fe jambos compoliturum
aeternum duraturos. Atque in eo quidem a PSELLO,
magiftro fuo , nihilo do&iore, deceptum fuifle, idem
narrat 5 prout cadentibus, tum temporis, literis in O
riente , Graja? Camenae priitini fermonis gratiam
vene-resque ita penitus amiferunt, ut, quod ait LEO
ALLA-TIUS , fonum potius ferarum, quam hominum
refer-re viderentur b). Sedexempla quid opus ex annalibus
repetere , cum hodie fe ubique offerant5
faneadfafti-dium artis per fe nobiliflimae , &naufeam eorum, qui,
quid diftent aera lupinis , non ignorant. Quid enim
magis
b) HORAT. Sat. 111],Lib,U 1. g. d~) Poet,Lib, 1,c, z. e) Inft.
Or. L.X,c.I, f) Sat,X. Lib. I, g) De Nat. 5cConft. PoefjC.ji4 2, h) LEO ALL AT»indiatr,de Georg«eoiumqueicdptis»p.m, 372.
•*©* ) O ( 24i*
magis obvium, quam videre
rhythmodaedalos
(rimeursGalli vocantj verfibus febriculofis Chartas inficere» &>
Ut ille ait,
Strtdenti miferum ftipula difterdere carmen i).
Velit aliquis calamum arripere , ut primitiasingenii fui erudito orbi propinet, tum illudnon aliter quam
liga-te credunt fieri pofie. Nam, ut profe fiat, hoc nimis
habetur tenue , nec fatis validum ad oftendendas inge¬
nii vires & elegantiam. Verfus igitur fcribendus
eft,
repugnante licet Minerva , & , quod pejus, ipfo licet
audore artis fuaeprima elementa ignorantej etiamfi
in verfu faciendo
Stepe cdput fcaberet ; vivos roderet ungves k).
Viderit alium fcribentem, mox & ipfe fci ibet; ficut fit,
cum ofcitante uno ofcitat & alter. Qua in re multi
etiam eo progrediuntur, ut ad carmina texenda fe
com-ponant, antequam in fermone foluto, congrue & fine
vitiis Grammatieis, feribendo , manum ferulae
fubdu-xerint.
- tenet
ambitioji
Confvetudo mali , tenet infanabile cunffos Scribendi cacoethes.
Lepida eft hiftoria, quam de Thraciae urbis Abderae in«
colis refert facetiarum arbiterLUCIANUS /> Ait,
Ly-fimacho regnante , rem oppido ridiculam & joeofam
accidifie. Quippe cum Archelaus Tragcedus, media
ae-flate, flagrantifiimo
fole,
Euripidis Andiomedam de-cantaffet, Abderitas omnes, qui tum fpedabant, fubitafuifle febri correptos,
& hoc morbo laborantes
ethea-tro difcefiifte : qui
poft feptimum
diem abierit in deli¬rium. Adeo ut urbs plena efiet macilentorum Sc
palli-A i dorum,
i) VIRG,Eccl.lH.v.27. Ö HOR AT.Serm.Lib.I.fat.X.vcrfc«. /)Inlibr«
4 ^ )o( ^
dorum > qui verfus ex eo dramate recitarent, quibusve
numcri in ore quidam Tragici & modulati foni
inerra-rent. Duraffe vero hane peftem, donec, ingruente hier
me, frigus nugas illas & vertiginem diffiparet. Et mi¬
hi videntur faepe contingere haud diftimilia. Cui , vel minima occafione fefe ofterente, non licet verfus
hu-jusmodi obtrudere, is eruditionem fuam in ordinem co
gi exiftimat. Jam verlificator quid aliud eft quam
Pae-danta ? Nam ut in paedantifmo eft ignorantia & faftus, ita verfificator , ex infcitia , artem in eo unice collo-cat., quod eam in fe non perficit , led artificem potius
rifui exponit5 &interim in hifceingenii gloriam
vena-ri, vana eft ambitio. Ceterum, centra hane Peedantifmi
luem nullum praefentius. remedium effe arbitror,quam
Utconfiderent primum verlificatores, HORATH, tanti
vatis,modeftiam,qui in confcriptione fatyrarum fibi ipfe
Poetae nomen denegat, propterea quod accederent ea
carmina ad fermonis foluti tenorem.
Primum^inquit, me illorum, dederim qttibus ejfe JPoetas,
Excerpam numero': neque enim concludere verfum, Dixeris ejfe fatis : neque, fi quis fcribat uti nos,
Sermoni propiora , putes hunc e[fe Poetam m).
Ubi fimul Ennii exemplo eleganter docet , poeticam
di-(ftionemita effedeberecomparatam,ut,fimetrumTolvas, Invenias etiam disjetti membra poeta,
deinde ut difcant, quid verfificatorem & poétam
inter-lit 5 quam rara avis fit bonus Poeta »jj quam auguftum
hoc fit nomen, quantaeque dotes requirantur ineo,
qui illud digne tueatur. Quod verfus ne tum quidem
lufterri poflint, quando funt mediocresj nec inveniant le&ores , quando non funt admirabiles. Plura, quac in
hane rem, fummo cum judicio, monet ingeniofiflimus
RAPINUS *), numquamadmiraridefino. $.11.
m) HÖR.Satyr-1111- Lib.I,v,39. 6c 6z, »)Couf, Chiiiad,Erafm» Re¬
4^2 ) o C 9
§. II.
Ea olim, quis crederet? tenuit quorundam mentes
opinio, ceterarum quidem artium dodores & myftas
cura & inftitutione informari in rerum cognitione,
poetas vero folo numinis inftindu fapere, ac
proinde
nihil eos ignorare, utpote a quibus omnes omnia
difce-re debeant. O ! facilem viam ad fapientiae arcemj per quam ignariflimi quique , etiam a furnoredeuntes
la-cuque, iilotis, ut ajunt, manibus pedibusque
in
divae
poefeos facraria irrumpere poflint. O
f
fortunatum
Parrraflurrr, in quo quis porredis pedibus, ftratus
& in
utramvis aurem dormiens,Iaboris utpote&curarum
va-cuus, folique ignaviae fuae relidus , repente Poéta
eva-det. Qui quidem minime eft frudus commenti iftius>
quo in Parnaflo fomniantes, poetas fieri dicebant
vete-res. Hoc enim nihil aliud ddignare voluerunt > quam carmina feceflfum & otiaquaerere, ut in illis elaborandis
tanto majori ftudio defungamur. Cum vero
conftet,
poetas etiam ea, quaefcriptis fuis prodiderunt,perinde
ac reliquos mortales,
a Magiftris , vel ab afiidua
ledi-one, vel denique ab experientia & ufu , didiciflej
mul-ta quoque eos ignorafte$ in multis erraffe
*), quod non
fieret , (i a Deo infpirarentur : haud
operae pretium
ducimus, in hac fententia refutanda occupari, quae tam eft abfurda, ut, in ea proponenda, ferione, an per jocum potius egerint ejusaudores, merito
dubita-ri poffit. Magis mirari convenit, cum poélis dicendi materiam res nabeat divinas
pariter ac humanas,neque
in complexu fcientiarum quidquam fit, quod ad iplius
jurisdidionem non pertineatj inveniri tarnen, quivel
femidodi, vel illiterati penitus, facra haecce tradare
A 3
6 )o'r m*•
fuftineant. Quafi vera poéfis confiftat in apparatu
verborum, non etiam rerum} atque, ut poétam agas,
fufficiat, utverbis diffluas, nullo rerum pondere
fubni-xis. Talis habitus fuit FAUST US ANDRELINUS, qui
rerum, de quibus diceret in carmine fuo, nulla habita
ratione,omhem fcribendi curam defixit in anxio verbo-„rumac phrafium deleclu, quafi res fintpropter verba,
,,non verba rerum cauifa, dicente VOSSIO o). Ut de
ipfius verfu non immerito dici pofiit, quod, referente
STOByFO, de Anaximene verba faduro dixiffe ferunt
THEOCRIT11M CHIUM :•
ei^erotf
hejreav
ph
jtotä^CV»
pS Je raXotypcg, h. e» incipitverborum cpuidemflumen7fed
mentis gutta. Hujus poémata ridet etiam ERASMUS,
dicendo : Unicam in illis defiderari fyllabam , nempe
vxp pj. Nec videtur ulli occafioni peperciflfe Defiderius,
quin in ipfius poémata fatyrice inveheretur ^). CLE¬
MENS MAROTUS , at quantus Poéta !
SAMMAR-THANI & aliorum judicio aeftimatur, principatum poe-feos Gallien, ipfi a nonnullis attributum, omni fuo me-rito tueri potuifie, fi lingvis eruditis tindus, in dödas Romanorum & Graecorum antiquitates penetrafiet : id
enim ad confummandam artem maximo ipfi futurum
e-molumento ajunt r). Non quidem defunt exempla eo*
rum, quiilliterati penitus ac idiotae carmina,etiam opti¬
ma notaj, compofuerint. Quäle eft illud hominis Itali,
ruftici & bubulci, JOH. DOMINICI PERI, didi, qui,
tefte J. N. ERYTHRiEO ^), anemine dodus,
nullis-que facultatis praeceptis imbutus, interaratra &
ligo-nes, vel inter ovium greges , incredibili quodam motu
celeritateque ingenii, ingentem optimorum verfuum
copiam partim dixit ex tempore,
partim
literisconfi-gnavit,
*) Inft.Eoct,L.i. c. i. § 3, p) yoss,1. c. q) Chil. Adag,Menfa
•IM )oC 7
ii !■■■!!——Ml——«l ■ mmmmmmarnm
mrnmm—I————■————-gnavit, pofteritatique
reliquit.
Quäle
etiam illud
JU-LII OES- CRUCII, Itali pariter; qui, cum faber
ferra-rius elTet, furore poetico correptus, ut verbis ejusdem NIC1I utamur , relida officina fuac caligine, a tene-" bris in liberam codi lucem expofitus, abluit primum "
corpus illuvie ac fordibus fquallidum3 tum fcorteam
caltulam pallio mutavit , ac pro marlleo calamum><£
pro chalybe chartam, pro aquaaheno
atramentariam<c
thecam accepitjac totum fe ad fcribendos verfus con-<£
tulic 3 quorum tarn magnurn numerum effudit, uta
tonforibuscirculatoribus y pedibus ac luminibus ca-"
ptis , affatim prabuerit, quod in tonftrinis> in
viis,<c
in plateis cantaretur. Nulla funt fereimpreflforum<c
prala , qua in ejus operibus impritnendis non exer-"
ceantur ; nulluni flabellum circumfertur, in quo ali-a
quod ejus Carmen non legatur3 nulla: fociorum taber-"
na: , nulla eorundem in foris menfa confpiciuntur,4C
ubi non plura ejus proftent opufcula$ nulla virgo,"
nulla paullo hilaris nupta, aliquo in gynacao conclu-"
ditur,qua in fuis ciftellis,non hujus aliquidhabeat /).u
Sed ex hifce aliisque extraordinariis exemplis nihil aliud
oftenditur , quam mirifica ac inufitata hos viros
ima-ginationis virtute fuifle praditos, cujus benelicio
fubi-to, & line ullo labore, verfus poffent deproperare. Sed
quales > elegantes inquis & dodos : fateor : fed
ele-gantiores procul dubio futuros, Ii, falvo hoc
furore}
ex ingenio literis exculto provenififent. Dodos vero cum ais, non dum percipio quam intelligas dodrinam,
eamne qua in fcientia artis verfatur,an vero quaextra
artem eft, inque
complexu fuo
omne illud tenet, quodPoeta pro materia carminis infervire, hoc eft, omne
quod fciri & difci docerique poteft ? Quo fenfu rurfus
-r dico
II
4M ,J-or (
•dico: priori refpedu dodiores femper fore verfus, qui
Tecundum artis praecepta formantur : an vero ex
homi-ne indodo, & literis inculto, dodi qnidquam &
litera-ti proficifci queat, illud quam maxime addubito. Nifi
fortafiis fingere velis eodem miraculo inftillari rerum
fcientiam, quo furor & phantafi<e impetus in hifce
ho-•
minibus excitatur. Sed tarnen & hoc aevo, xque ac
HORATH,
Scribimus indoEii , dociique poemata pajjirn.
HI.
Utfermonisomnis fumma perfedio eftperfpicuitas,
ita obfcuritas fummus eft defedus. Et in Poefi quidem hoc Vitium officit quam maxime deledationi , quae
artis eft finis. Fatemur linguam Poeticam non mo¬
do a vulgari, fed etiam ab oratoria tantum abire,
quan-tum haec.ab illa difcedit: id quod fpeciem quandam obfcuritatis prae «fe ferre videtur. Quare Socrates
apud PLATONEM de Homero fic Joquens inducitur:
"Verborum involucris etiam hic tegit rei veritatem ,
"ac Poetae alii pröpe omnes. Univerfa veroPoeticaeft
"naturafuaamigmatis
involutajut
nonfit
vulgarishomi-"nis,notitiam ejus habere u). Sed verohaecobfcuritas,fi
modo talis dicenda,totoccelodilfertabilla,quam heic
cul-pamus. Aliud enim eft fidionibus, allegoriis, fpiritu-que poético animare orationem: aliud per imperitiam,
vel KctKoZiihictv, futilem eam reddere & vix
comprehen-fibilem , atque ut ftilo HORATIANO dicam, monfir9
perßmilem. Illud in virtute, hoc invitio ponitur. Stuf¬
te igitur ex
priori
caufta
, quaehuc
nonfpedat,
ftilum
poeti-u) Tom.II.p.147,echt.Hcn,Steph. aivirliTOUKcti Xrog,KCli 01 a>"hKot
<v\ v 6' f V * ' \ « /
ds 5TOitjTeti , fytooVTi Tranes- TS Cpvaei 7roit]Ti)iij <rv[A7meu
dinypLUTclJqs
t Kcu X TX 7rgccrTv%cncsayjgcg
yvu£i<rai.•m ) o c 9
poeticum obfcuritatis arguit de futilitate Poefeos futilis
feriptor, dodique parentis degener filius, TANAQ.
FABER *); Ceterutn variae obfcuritatis allegari poffunt
cauffe. Vel enim res ipfae, in quas animum
intendi-lnus, abftruboresfunt, quam ut eas verbis fatis aftequi
queamus. Ita videmus excufari inasqualitatem ftili ii\
AONIO PALEARIO, Poeta eximio , ex argumenti
fub-tilitate:fcripferat enim carmen de immortalitateanitn* y).
Vel, quod faepius evenit, mens perplexis diftrada ideis
tenebricofo carmine fuas ipfius prodit tenebras. Eft ubi
matcriae feveritasnitoremPoeticum non admittitj
atque
tum prudens fcriptor, HORATH z) monitum fecutus,
ca , quas
Dejperat trattatn nitefcere pojfe, relinejuit.
Non raro indocfti artis , fcientes quidem novitate qua«^
dam ligatam a foluta orafione fe
diftingvere, modum
vero ac rationem, in
qua ea confiftat, nefcientes,
mon-ftra carminum parturiunt, & , quod ait idem HORA-TIUS a)t
Delphinum apptngunt fylvts, & flutiibtis aprumf
Hos igitur videas,
magno molimine, magnas nugas
a-gere , quas ne ipfi quidem intelligunt , juxta illud:
Tanto melius : ipfe
non intcllexi. Placuit aliis
hor-rendis obfcurisque arnigmatum involucris abftrufam
reddere fapientiam fuam j ratis quippe
eo majori
fcri-pta fua fore admirationi , fi de iis ex PLAUTO dici
poflit : Nifi Sibylla legat , interpretari alium poffe ne¬ minem. Neque hodie, aut nudius tertius
, in almum
Poetarum Heliconem obfcuri ejusmodi graftatores ir-rumpere cceperunt. Quid LYCOPHRÖNE , Graeco
poeta, obfcurius ? Aut quae Sibylla tam horrendas
ca-B nit
*) Dc Futil, PoefCap,1111. p» 9. j) SCALIG, Hypercnr. S. Lib. vr,
Poet,conf, Jug,d.bav, de M.Baillct,T* IV* P,11J,P.
291* zS) DeArte P, v»
*49» a) DeA.P, v. 30.
10 4M )ö(
nit ambages, tamque
perplexe
loquitur in oraculis, at-que iplius poéma , quod CASSANDRAM vocat ?pror-fus ut, quae nonnullorum
eft
fententia , videatur hicvätes ftudio di&ionem fuam obnubijafle , ad
exprimen-duirCchara&erem CASSANDRjE, qua: erat Sibylla.
Un-deSllID/E arxoTsivov n-cit^ict nuncupatur. Nec infcite jo-catur TANAQ^ FABER , ipfum opportune in Poéta-rum riejade haberi ultimum, cum feptima etiam Plejas,
fecundum antiquorum
calculum,nubilofior
(itceteris b). Nec multam hujus Poetae gratiam iniifle videntur, quiin eo illuftrando defudarunt: liquidem jurejurando
pro-fcflumajunt, fe confeftim
fufpendio
fibi necemillatu-rum, quamprimum
fore
aliquem audiret,
qui carminaejus interpretari
poflet
c).Quod
ipfum
probeintelle-xit JOSEPHL1S SCALIGER. Quare caliginofo fcripto quali lucem
aliquam
foeneraturus
,Latin is quidem
jam-bis illud donavit, fed tanta rerum verborumque obfcu-ritate , ut non tam lucem Lycophroni afferre , quamftudio nocftem & umbras obducere voluifle videatur$ ad
oftendendum , quod nec Latium hac obfcurandi careat
induftria d). Quocirca non dolemus multum hujus
Poétae foetus perplurimos ,
licut tenebras
ama.bat, itaaeternis dicatos efle tenebris, cum, lihocuno, qui ad
noftram pervenit memoriam ,
reliquos,
qui intercide-re, metiri fas (it, omnes Delio natatore indiguifle ju¬re dixerimus. Aliorum Poeli praepöftera eruditionis
adfe&atio claritatem adimit. Talis eftPERSIllS, qui,
ob continuas Satyrarum nubes ,
Latinus
Lycophron BAELIO non immerito falutatur e). Neque mirem urmultum,
b)Abbregé des vies des Poetes Grecsp,14^-ir»F*'38.YIC1.BATLL.Jug.
d.Scav. in Lycophr.p. m,136. confi BORRICH. dePoet. p, 32. c) VOSS, dePoet.Grxc. p,64. BORRICH. Dilp.de Poet.p.52. BAlLL.Jug.d, Say.
in Lycoph. p.m. 2)8. d) BORRICH, Difp,dePoet, Sc BAILL. 1, c. e)
) o C ii multum , fantftum AllGUSTINllM , cum Satyras
Per-(ii perlegeret, ira concitatum, librum ignibiu inteile bite¬
ris dedifte, cum his vcrbis : Quia non vis intelligi, ne*
que legi dcbes f). Eftque acerba fatis Magni
SCA-LIGERI in hunc fcriptorem cenfura g). Novimus
fuif-fe, qui cauftas hujus obfcuritatis adtribuere voluerunt
vel fatis fatyrarum , vel faevitiae Neronis b) j quippe
cujus gratia aenigmatice loqui
debuiffe
Poetam, ajunt.Sed ad culpam eximendam hare non fufficiunt,
repeten-da verius multa ex ingenio fcriptoris, & quadam
bre-vioris ftili KaKotyXia.. CASAUBONUS in
prarfatione ad
Perfium, quatuor allegat cauflTas : Metum Neronis: Poétar pudicitiam : Ingenii in eo fublimitatem :
deni-que ftili brevioris ftudium. Eft enim ftili brevitas
pes-fimus fcripturientium fcopulus, fecundum
illud
HO¬RATH :
- brevis ejje laboro,
Obfcunu fio.
Hoc itaque in GEORGIO
FABRICIO, Poéta
terfiffimo,
laude praecipue dignum judicat eruditorum
chorus,
quod carmine fimul brevis fit & facilisk).Aliidummiris
& fublimibus fe exprimere cupiunt, tam alte
cogitario-nes fuas efterri patiuntur,ut ad ultimum ne ipfi quidem
afpiciant,quidfibi velint. SicferuntHifpanum quendam
Poetam, alteri'de carmine ejus intelledlu difficili, i-pfum confulenti ,
refpondifle,
Poéma
iftud plures
an-teannos a fe efle compofitum , feque non amplius
re-cordari, quid in animo
habuerit,
cumverfus iftos
fcribe-ret. Eft vero obfervatumi oratores ac Poetas hujus
B t gentis
/) STOLL. Hift. Lit.p,n>264. BAILL.Jug, d-Sav, T.1111.p.330.feqv.
Similc de alioquodam, quiPerfium legens fic erupifle fertur • finon njis
intelltgt,neque ego'volote intetttgere\ reiert,Bj$L, Dift,T,Iii. p, m 639« i)
Poet,Lib.VI, C,VI. h) TARTERON,Epift, dedic.ad PerC conf. VOSS. Inft.
4S* ) o
(Hl-gentis amare ainpullas & fesquipedalia verba ,
perple-xamque fublimitatemadfe&are /). Fuit profe&o Grascae
& Romans antiquitatis pravaaemulatio
, propter quam
RONSARDUSj Poeta nuili fecundus
, effugere non
potuit, quin a- MENAGIO pariter ac DESPRAVIO
,
palam paedanta falutaretur m). Solebant etenim de
RONSARDO, adhuc fuperftite,carminumejus ledlores
conqueri, quod ignotas ex ultima antiquitate fabulas adhibendo, femper fe obfcurum redderet, &
non
fe-mel Grascam ac Latinam lingvam cum Gallicae
genio
commifcens, in vernacula videretur
tamquam
peregri-nus. Quod ipfum efFecit, ut
primum a MURETÖ ,
deinde vero REMIGIO BELLAQUEO
, NIC.
RICHE-LETO& CLAUD.GARNIERO,commentariis
illuftrare-tur n). Id quod in Satyra
, quae PARNASSUS REFOR¬
MATUS infcribitur, inter
cetera, multo cum fåle &
fcommate,objicit RONSARDO MALHERBUS o).
Igi-tur cum fe adfettata fua fapientia cavillis cenfurisque
o-mnium expofitum eflfe deprehenderet, in odis
fuper
MARI-/) Vid,BARCL, Icon Anim, GL'NDLlNGllotial'arr. i, c, i,p.50,
^7.conf.AND. WESTPHAL1I Comm. Hill* de ftat>R.Jit.piaslenti in
Europa, p.26.27. VOSS. Inft.Töet.L, III, c, 2o* $. 8. ni) Audiamus MENAGII
luperipfum,durum fätisjudicium ; Nousne devons employer
, inquit,"
quelesfablesqui fontconnues deroutle monde. Ronlärd, pourenavoii"
employe qui ne font connues quedes lavans, 6c quinefe trouvent que"
dans les fcholiaftes, comme eft cellequ'il a rapporteedans ces vers de T" ©dc 21« du livré 2» & qu'il a priicdu fcholiaftede Nicandrc,"
jVy lesfleurons que dtffama
Venu«} alors quefa matn blanche
^iu mtlteu du Lss renferma
T>"ungrand*Asne le rotde manche\
Au lieu d' acquerir la reputationde Dofte, aacquis cellede Pedant, yidj
"
MENAG, ObiJfur Malh.p.$31, 6c BOILEAUin Art*Poet.cant. I,
fa mufe3 en Francopsparlant Grec Latin,
Vit dansiage {utkantpar un retourgrotesque,
Tomber defes grandsmots le jafle Tedantesque,
n) Vid.EJEL.Dift.inTit. RONSARDUS,p,tu.2469. o) Ic PAR.
^ ) o r 15 MARIAM& HELENx^M vitiumilludobfcuritatis, quod
ipli commune cum BARTASIO objicere folebant
criti-ci, admiranda fimplicitate emendavit p)j Ita quidem> ut, teftatus fuerit Card. PERRONIUS, aulam Caroli
IX. Lyrica hac ejus Mufa tantumnon effafcinatam
fuif-feq). Inter hujus farinae homines referas etiam eos,qui
ideo obfcura fabricant carmina,ut ipfis fibi
juftamocca-fionempraebeanteademnotis,fidis placet, &
commenta-riis illuftrandi. Sicut de hac labe fermonis,fuo pridem
svo,queriturQUINCTILIANUS rj. Pervafit,inquit,"
jam multos ifta perfvafio, utidjam demum eleganter<c
atque exquifite didum putent, quod interpretandum'5
fit. Sed
(Quid juvat obfcuris involvere fcripta latebrit ?
Ne pateant animi fenfa
, tacere pottes s). $.1111,
p~) GUILL,COLLETET Art.?oetique Traittc du Sonnet,n.7.P.34&C,
q) Conf,BAILLET Jug. d, lav. loc. cit, T.1111. P.111, p»39l, r) Infht. Orat,
Lib.II,c.3. *) SAMMARTHAN.inEpigr» Non potui me reprimere, quin»
proprer nirorem 6c elegantiam hsec FRANC1SC, MA1NARD1 adféram»
quibusetiam Sammarthanumexprimere videtur;
Ce que ta plume produtt
Eß couuert de trop de uoiles,
Ton difcours efl ttne nuit,
Vewve deLüne & d'efottest
Mon ami , chajfe bten low
Cettenoire Rbetcrique:
Tes oHurages ont befoin
T>'ttn dcv/n qttt les explique.
Siton ejptti 'veut caeher
Les heltes chofis qutl penfe3
t)imot , qutpettt t' empécher
Ve tefiru/r du ßlence,
itemj
Charles, nås plus rares eß>rits
Ue faurotent Itre tes ecrtts,
Sans cenjulter Aluret ou LtpfiA Ton Phebus s' expliqueßbten,
jgue tes 'Volumcs nefont nen>
4M T o C §&<
§. IIIL
Carmina, ut placeant, animari debent invcntionis
pariter ac didionis vivacitate quadam fingulari. Fieri
vero fölet, ut , qui artem non intelligunt, nec
accu-ratum ubique adhibent judicium,dum virtutes affedant,
incidant in vitia j & pro venufta, poefin fuam efficiant
invenuftam, & iaepenumero ridiculam. Ethic
confum-matiflima quandoque ingenia dormitare perfentifcimus. Maxima fars vatum, inquit FLACCUS^ decipimur Jfiecie
retti. Nec raro, ut idern ait,
In vitium ducit culpa fuga , ß caret arte.
Proinde videas effe, qui, fi calamiftris verborumque le-nociniis verfus fuos ornare pofFint, corollatn poeticam
pleno ftatim jure (ibi deberi exiftimant. Sane fuo jam
aevo dehoc oratorum poetarumque malo PETRONIUS
„ARBITER conquerebatur. Nuper, inquit, ventofa
„ifthaec & enormis loquacitas Athenas ex Alia
commi-,,gråvit , animosque juvenum ad magna furgentes ,
„veluti peftilenti quodam fidere adflavit, fimulque
cor-„rupta eloquentiae regula ftetit & obmutuit. Quis
„poftea ad fummam Thucydidis , quis Hyperidis ad
fa-„mam proceiTit\ Ac ne carmen quidem fani coloris eni*
,,tuit: fed omnia quafi eodem cibo pafta, non potue-„runtusque ad fenedutem
canefcere
t). Infinitum eftomnes in hoc genere abufus perfequi: nonnullos ta¬
rnen , pro inftituti ratione ,
indicabimus-Iis , qui fine arte fublimia
affedant
, non raroe-venit, ut dum tumöre flatulento ultra nubes fe evehi
patiuntur , rurfus e medio fubinde ccelo Icario lapfu
decidant. Quod PAPINIllM STATIUM fspe expertum
ajunt. Quare FAMIANUS STRADA non illepide fingit
hunc vatem in fummo vertice Parnaffi ita periculofe
) o ( £<§*. if
locatum , ut , lapfuro fimilis , unoquoque momento
prseceps agi videatur per abrupta montis u). Eft vero in grandiloquentia pellimus fcopulus, fi fermo redda¬
tur inflatus, turgidus, ventofus, juxta illud HORATH:
profejfus grandia turget.
Neque enim iis y qui faniori judicio pollent, & purga¬
tas habent aures, quidquam poteft elieinfuavius, immo
nihil intolerabilius, quam audire fesquipedalia illa
ver-ba, &, ut PERSIUS ait, bullatas nugas, quas
deblate-ranthomines ventoli ingenii. HORATillS in Crifpino
quodam , fui temporis verlificatore , hoc vitium
car-pens, dicebat eum imitari auras, quae follibus fabrorum
concluduntur, & rurfus exfpirantur x).
dt tu conclufas hircinis follibus auras,
llsque laborantes , dum ferrum molliat ignis, llt mavis y imitare\.
q™ tarnen jure hoc vitium tribuatur elegantiflimis
Poetis, CLAUDIANO, & qui preftb ipfum pede
fequi-tur, BARLiEO, quique totus propterea
CLAL1DIANE-US, & N. HE1NSIO, per jocum, Claudiani umbra,,
dicitur viderint quihxc dijudicare didicerunr. Huc
referas acuminum, praecipuecirca finemepigrammatum,
(■ Galli pointes vocant, ) argutiarum , faeetiarum, le-porum, ftili fententiofi , aliorumque id genus
ridicu-latii affeftationem ; quibus ut nihil venuftius, fi fponte
oblata modice adhibeäntur: ita Ii nimia, Ii male
capta-ta &coada trahantur in verfus,
illisnihileftinfeftivius,
nihil faftfdiofiüs. Lumina,inquit
Qtlr^TCTTLTÄNHS,'c
in claufulis pofita,
fententias
vocamusv Quae minus« ucrebra
«) Conf,EORRICH,Di^.de Boer, Lar, p.m.62. BAILL.Jug. d.Sav.
Z'oet.Lat, p.m. 414, x) Serm. Lib. 1. Sar. III],v. 19. y) De CLAUDIANO
conf. PHIL. BR1ETIUM de Boet.Lat.p.^.Diftpram.Dei.Epigr,BORRICH.
de />oet, Lat.p, 73. VAVASSOR de Epigr,c,XV. p, 170.feqc],MORH,
) O (
>,crebra apud antiquos r noftris tenporibus modo ca
„rent2). Quis GONGORdi, Poets, quem ad fuper' ftitionem venerantur Hifpani, infipidas argutias ferre
ppflit, cum lufcinis duicem variumque cantum
defcri-pturus^ extra omnem orbitam rapitur » dicendo avem illam tam vario cantillare fono, ac fi mille alias
lufci-nias iu gutturefuo modulantes haberet. Vel cumidem
heliotropium herbam,eo quod reliquis perennior efiet,
fiorum Metbufalem, & Man<^anares rivulum Hifpaniat,flu'
viorum ducem & vice comitetn amniurn nuncupat a), AliuS
ejus gentis, non minor Poeta, LOPECIUS DE VEGA»
paftoris cujusdam in litore fientis lacrumas depidurus,
dicit fludus maris in arenam evagatos collegifte ipfius
lacrumas, colledas inclufiiTe conchis marinis, atque ita
inclufas convertifie in margaritas & uniones b). Sic
quidarn dixit Chrifti fanguinis guttulas in horto effufas
totidem ipli mundos
fuitie,
fub quorum onere divinusAtlas gemuerit j quodque apes fint alatae Amazones,
buccinae volantes , viva fagittarum pharetra 5 quod
philomela Et organonfine tubis c). Quowodo etiam ex
veteribus GORG1AS notatur aLONGINO*), quod
Xerxem vocat folem Pcrfarum. Alius BRUTUM folem
Aft£ appelkvit. Idein GORGIAS vultures nominavit
fepulcra nnimatci ; cujus acuminis ludens audorem, HERMOGENES dixit fepulcris dignum efie, de quibus
loqui-" 1 1 j
t.) Lib,Vlll.Inft,Or.c.f,Adde*fi placet, egregie dehac materia diflerentem
BOTLEAViUMT artPoetique Cant, 11. VAVASS. de Epigr. MORHOF. dc Argutadiftione, & alios, a) BOUH, Pens, Ing,p»m.26. 8c 54* BOUH»
1, c, p. m,16, f) EMAN. THES.notatus a LUD. ANT, MURATORlO i«
Traft,dclla perfctta poefia Italiana, Tom,1,p.232,-conf,Aft, LipL SuppI,
•m ) o c i 7
loquitur CLITARCHO, narrat idem LONGINUS,
ninil fuifte turgidiusj ut qui meros fumos & putami¬
na venditaret; non diflimilis tibicini, ut eft apud
SO-PHOCLEM, qui immani hiatu ora diducebat,
magno-que nifu implebat buccas, ut inflaret fiftulam exilem.
Talia apud eundem Au<ftorem taxantur: Torrentesflam¬
mar um cont olutii Vomere ad coclum usque } Boream
tibici-nem fuum facere. Auri,
gemmarum, alabaftri ,
chry-ftalli, corallii, nonnulli tam prodigi funt, ut tota
con-clavia ex hifce conftruant, vel etiam Lesbias fuas a
ca-pite ad calcem iisdem exornent. Alii, dum contortos
lepores, &aculeata in carmine fe&antur acumina,mera
fophismata poetica committunt. Migrant quippe omne
verohmile, atque fic deferunt fontem ipfius pulcri, qui
eft veritas. Notatur hoc GROTII in Puellam Aurelia¬
nenfem:
Nec fas ett de morte queri, namque ignea tota
Aut nurtquam, aut folo debuit igne mori.
Quippe quod ita comparatum efte ait exquihti in hisce
rebus judicii criticus quidam, ut ejus, quod in eo
af-firmatur , contrarium , non minus plaufibiliter dici
poflit, hoc modo:
Si fas eß de morte queri: non ignibtu illa
Debuit, aß undis ignea tota mori e).
ARIOSTUS de quodam heroum fuorum dicit, tanto
eum ardore in acie
depugnafte,
ut, nonanimadver-tens fe efte occifum, nihilominus, mortuus uti erat,
C
forti-«0 Vid.Boileauiiannotationes ad hunc locumLongini p.m.304.Nou
tamcn omittenda hicvideturoblcrvatio do&iflT. Bojl. ad h, 1, cependant"
jedoute qu' ei|c depluft aux Poetes de noftre fieclc
, & eileneteroit pa*'«
enefTet fi condamnablc dans les vers. Fuit vero Gorgias Rhetor, (vid.
Aristot, Rhetor. Lib,111. c.1.) cujus proinde exempla huc* minusquadrarc>
fortiter verberaret hoftem/). TASSUS etiam Heroa
fuum celebraturus, non contentus erat dicere, eum in agone conftitutum certas quasdam generoiioris
vindi-Irinasin ipfo vultu oftendiife , verum etiam
mori-bundum jam & exfpirantem non elarguiße, live
absque
langvore mortuum fuiffe, ajebat g). Cujus generis
ele-gantiae tanto minus ferendae, quanto magis
ipfius rei
naturamac effentiamdeftruuntjadeoquein merasabeunt
praeftigias, uti dixi, fophifticas. Unde MACROBIO
ca-vMationcs : SENECdB autem vafra & ludicra conclufiones, vocantur. Displicent nimis metaphorica &
hy-perbolica,
feu
in
unaaliquavoce,
feu inphrafi, feu
in integro contextu; quorum aliqua jam producta funt
exempla: fpe&at tarnen huc
KaKo^haci
HEINSIIinEpi-grammate illo, quo, continua quadam ferie.
compelia-tionum, folem appellat metatorcm <etbr<e, temperatorem horarum, avi miniftrum , circulatorem <eternum 7
luftrato-remorbis, dißipatorem umbrarum, currumperennem, igne*
quadriga frenatorem ingentem h). InEpitaphio Gallorum Regis, FRANCISCI I. quod formatum eft per modum dialogi, quaeritur, qui tantus princeps tam
exi-guo contineri potuerit fepulcro?
Refpondetur
:quia
de eo nihil praeter cor reftäbat. Fit infhntia: ergo non
totus repofitus illic erat magnus ille vi&or ? Refpon¬
detur,totum illic efle: quia quantusquantus erat,nilnifi
cor erat i). Ofrivolas & pueriles argutias! quae fane,
quia plus faepe phantafiae habent,quam judicii, non pro*
■ 'J
pter
f) EOUH. de la manicrede bien penfer dans lesouvragesd'elprit, p,m. 13.
Ilpcvcr* httomo , che non/en era accorto
Anda'va combattendo ed era morto,
g) BOUH.l.c.Mtnacctattamorendo, e non langtna,
h) Conf. DEL» EPIGR, in Difi prxm. /)BOUH, Llb. cit,
4M ) 0(1» ,19
pter fe, fed propter
bonam au<ftoris
voluntatem ,lau-dandae. Quomodo de LUDOVICO ARIOSTO ,
poe-matis, Orlando" luriofo dicfti , audtore> judicium ferre folebant fui aevi homines : nempe eum bene loquiy
male c-ogitare k).' Nec miramur Cardinalem
HIPPO-LITUM ESTENSEM, cui Rolandum fuum Arioftus confecraverat, ipfum hcc alloquio excepifte: Mi
aman-tijfime Ludovice, unde tibi fuppetiit tnntn rerum
fiolidißima-rumfarrago l). Triviale eftin arquivocis,
alliterationi-bus, allulionialliterationi-bus, verborum lufibus, paronomafiis, &
idgenus minutioribus argutiis, elegantias venarij
qui-busin muftaceis laureolas libi quaeruntvulgäria qucedam
ingenia$ eftque hic campus, in quo caballis fuis
laxa-re folent habenas poetaftri. Hujus commatis eft illud
in obitum Juvenis JOH. CALB:
O Deus omnipotent, vituli miferere Johannis,
G)uem mors proveniens non (mit ejfe bovetnl SANNAZAR1US in quodam Epigrammate fatis
frigide
ludit:
Jucundas geminos fecittibi, Sequana^ pontes,
Jure tuitm potes hunc dicere Hontificem.
Non pauca hujus farinae videas apud OWENUM.
4tSales ex Amphibologiapetere, inquitAudlor
Del.Epi-"grammatum , nunc
valde
contemtum eft5 adeo utae-"quivoca non
modo
non captenturbaniores,
fed
et-"iam vitent. Illa tarnen utcunque tolerabilia, vel
cer-"te minus vitiofa funt, quae fponte nafcuntur; at fi
"quis afferat
meditata,
autin iis fe fibi
placere
fignifi-"cet,
jureinfvetusexiftimatur. Inde eft
quodepigram-"mata, quorum
elegantia
exjequivoco
petitur, nullo
C i "fere
k) STOLL.Hilt, Lu, p,m.232, /) BAILL,Jug.d,Sav.T, lV.p,JU,p. m.
I53. conf, M0RERY Di&> Art, ARIOST. Do-ve d\ Mejjer Ludousco»
4M ) o (
*"fere in pretio funt. Nam cum verfus non nililabore
"&induftria componantur, rede pufilli & angufti
ani-"mi exiftimatur , in tam levi argutia verlibus iiligan-"da tempus confumere. Haec ille. Quac
omninotenen--da veniunt de ceteris ejus furfuris anxie
conquifi-tis ornamentis 5 qua de reMURATORIUM in
elegan-•tiftima fua Poetica confulas m). Döda , fuo more,
& acri cenfura perftringit hoc genus infcitice ARGUS
-nofter n).
Eft quaedam loquacitas & battologia carminis
, in
quod vitium plerumque incidere folent, vel
inexercita-ti, vel impériti prorfus artis, vel denique, qui ita
ari-dae funt venae, ut ad Thefauros, Flaviftas & agraria poe¬
tica, in verlibus confarcinandis , confugere neceftiim
habeant. Quo in genere non defunt, faporis tam
de-licatiingenia , quae ea carmina, ceu inconcinna &
jeju-na, plane rejiciant, in quibus finguli verfus non fuo
fülgent deaftro, ex mythologia velLatina, vel Eddica, depromto. Quae folip. Poetarum curricula funt, ubi
nihil dicere habent o). Nempe hoc hominum genus
de
■ » i.■ 1' 1 111
m) MURAT. Poet. p. m.477. n) ARGUS P. 11. n. ii. o) Vid,Dill.
praem,D£L EPIGRAM. In hos ludicELDHIUS notlras.Myrt och Cypr,p.£7,
Foerft jag min fpxcla band til rim och veifcr wazndc, Då fyntes Jupiter , Mars , Venus och Mcrcur ,
Med mynteteken fler och nxltan utan sende, Sig modigt traenga fram itr hixrnans fatebur:
Jag tyckte Phoebus sken i vers fom klara fölen, Diana på paper , få blank fom månen war, In fumma, alt ihop det fmaka utaf fcholen,
Och diekncn fatt hos mig fom middags folert, klar.
Men nxr jagfcdermer
, fik titta uti Edda &c.
Et^auckinteriefti.Sj
Men ncex jag aentlig kom til mera år och alfvrar..
Jag walde mig ivers ett annat asndamål;
Och wille skilja mig från andre lika kalfwar,
) o er«**'
de verbis prius, quam de
rebus
cogitat, ex qua praepo«ftera meditandi ratione non poflunt non prodire
verfus inopes rerum, nugaque canora.
Porro quis ineptior SANNAZARIO , poeta meliori
quam Chriftiano p) , qui in poémate fuo de Partu
Vir-ginis y in quo componendo viginti annos confumferat,
nusquam Chrifti nomen ufurpaxe fuftinuit, ideo quod
ipli videretur non fatis Latinum q). AGATHONIS
de-mentiam in cura nimiaAntithetorum caftigavit
A5LIA-„NUS. Sxpe, inquit, multumque fuis Tragoediis an-" titheta inferebat Agathon. Ea quum quidam,velut e~"
mendaturus, ex dramate illius tollere vellet, tu ve-"
ro, inquit, vir magne, non animadvertis, fic delere"
te in Agathone Agathonem r)? Adeo his deledabatur
mifer, ut nili illis conftaret tota, Tragcediam nihil eile
putaret. In his neque modum tenuit MATTH. CASIM.
SARB1EVIUS, cujus Lyrica divina eflent, judice
MOR-HOEIO/j,niti ars nimia interdum adpareret affe&atione
.Antithetorum , quorum abufum ita exfibilat PERSIUSj
Pur es, ait Pedio, Pedius quid? carmina rafis
Librat in an titbetis } docias pofuijfie figuras
Laudatur ÖV.
Ceterum nefcio an recenferi merentur illi , qui a ve¬
terum poétarum fimplicitate longius recedentes, carmi¬
na fua exararunt figuris ararum, glohorum, ovorum,
cu-■borumypyramidumycruciunjycalicum^fuforum : quique
verli--busLeoninisyCancrinis^Rhopalicis,Macaronicisy Palindromisfeu
ReciprocisydcrofticbicisyLogogriphicis,Zxzog\tmÅlS OCCUpati
fueruntjquamvis&olim
DüSIADAS
RHODIUS aram exverlibu^
/0 Menck. Gel. Lex. p. m,i981» <f)Baili, Jug. d.Sav.T. 1111, p.111.p. m#
139. Erasm. Ciceron,p. m»398- &Janus deDocl, Umbr, p,111. r) Hift.
Var.L.XiV.c-i].p.m.734.agathonispaedanufmum circaAntithetarifit Piato
ti 4H ) ° C HUr
verfibus exftruxerit *) > & SIMMIAS item RHODIUS» PTOLEMiEI LAGI poeta,excluferit ovum
poéticum,im-mo ålas & fecttrim fabricaverit. Nec morabor illos,
qui in eo defudant, ut fingulas verfuum voces abeadem litera incipiant, ficut in epitaphio POSTELLI:
Poftelitu pofiquam peragravit plur ima pajftts, Pro pietate polos Parifiis petiit.
Fuére , quicentum, imrno tricentorum verfuum
poe-mata hujus generis compilaverint. Cujusmodi
nu-gas & ineptias rifit in Poetis fui temporis PINDARUS,
oda in eos confcripta, quam
dcriypLOTroiqQ-ilirctv
vocabatjeaque re magnum in fe eorum concitabat odium , tefte
ATHENjEO & STRABONE t).
In Anagrammatum elaboratione nonnulli ut
fe-ciffe aliquid videantur,anxie contendunt.Invenitprimus
fere hane artem, fuperiori feeulo , JOH. DORATUS, vir magnat eruditionis, qui, ipfe quidem parce illis
u-fus, ad talia componenda ex diligenti Lycophronis
le-dione ducebatur. Erat vero valde fenex DORATUSf
cum puellam novendecim annorum uxorem duceret,
cauflatus licentiam efle poéticam «). Poft hujus
tem-pora imperiti omnes & indodi homines in literarum
hoc lufu y non quod pueri in faba fe inveniife rati >
nomina quaecunque obvia ita mifere Iacerare &
trans-fodere cceperunt, ut ne quidem ipfe Podahrius
fuffice-ret fanandis. Verum nec obtredatores minori
nume-ro,quam patronos,ftatim nadum
fuithocftudium.Novi-mus quantofervore& animorum motude hacnominum
carnificina interJOH.WEITZIUM & AND.WILKIUM,
ante centum,& quod excurrit,annos, difputatum ht, quorum
AcT,Upf.i6g7.p,J74./)cfr.BlondellicomparationemPindari &Horatii,
p.m.3 2, Hj STOi-L. Hift,Lit. p.317. Confer. Baill.Jug.d,Sav»Foet. Mod.
Vv»
-m ) o c
quorum ille anagrammata profligata volüit , hic vero
eorundem defenforem ftrenuum egit, cum Poéfi nata efle contendens x). Narrat MORKOFIUS, quendam
fuifle , qui ex fola literarum inverhone exfculpferit
il-lum, cujus nomen transponeretur,aliquando
homicidi-um perpetrafTe *). Fabulas! Summo tarnen jure nuga-menta haec & crepundia Poetica a JACOBO BALDEO
Mechanicu.m & circulatorium inventum dicunturj).
Memini etiam me de magiftro quodam Pragenfi,
apud
LUDOV1CUM in Poefi ejus Germanica legifle, qüi exinciiis ligno literis anagrammata ccecus conftruxerit z),
Vigmt
& Lipfiae quondam M. FRENTZELIUS , quemin eadem arte fummam gloriam quaehvifle refe-runt. Hic funeraclarorum hominum his quisquiliis
ple-rumque condecorare folebat, licet adeo refragante Mi¬
nerva , ut interdum humi fe ac in pulvere volutaret,
antequam abortus fuos in lucem producere
poiFet
a).Hos Anagrammatiftarum cruciatus explodit,
BUCHE-RUS, quurn ait: 1 '
■
.
Infontcs mifere torquent anagrammatä, mufas,
Carnifices poffem dieer e, Pheebe, tuos.
Omnium vero lepidiflime MENAGIUS, dum
GARGI-LIUM anagrammatiftam lugillans, varias recenfet
pee-nas.> quibus ille apud
inferos
poft fata ple&eretur, tan¬dem hane ultimam > tamquam omnium ätröciflimam,
ipii minatür:
6)uin ifiii poena non erunt fatis tu<e.
Aliam minatur Ab.a ctu fortem tibi.
Quändo
*)Act.Er,LipC1705,p,299« *)DePoe£ Germ.Part.il,c.16.y) Morh* Polyh.p.m. 1063. zi) Ludoy,Deutfch, Poel', p. 264. *) Mencken!Char«
lat.Erud.p.m,183,
ivjr < w.i'j iv u\ "xwO
14 -4^5 ) o 54»
ftguando fedebis cogitans anagrammata,
Non ulla juntta verba gignent litera b\
Neque tarnen omnem in his lufum rejicimus. PoP
funt quidem nonnumquam adhiberi , dum minus
coada funt , atque cum rebus conveniunt : verum in
verfus cogere, & eorum contorfione vim omnem
fpiri-tumque
poéticum elidere
ac enervare, poetamnonde-cet ,
qui ad antiquorum
genium fcribere contendit.Redeigitur Galliaemagnum decus VALESIUS c):
Citbarcediu efte qui nequit5 fit Aulcedus:
An dgrammatifid , qui Poeta non Jperat.
Ceterum,ut finem faciamus,de hifcevitiis,quaefupra jam
tetigimus, itemque aliis, quae in
KetKofytiqt,
elegantia-rum confiftunt, tenendum eft hoc MaRTIÄLIS:
Turpe eft difficiles habere nugot,
Et fiultus la bor eft ineptiarum.
Qua in re ut redo incedamus tramite, nofcendavia,
nofcendus genius antiquitatisj ab his enim qüanto ma¬
gis recédimus, tanto
noftra
placebunt minus : judicioutendum accurato : germana ipfius pulcri & decori
in-tuenda facies: confulendi audores, qui didionis
acen-thymematum indolem ex
fontibus
natura & congruie-
ruerunt,examinarunt,qualesQUINTlLIANUS,HERMO-GENES, LONGINUS, VOSSIUS, BOUHOURSIUS,alii.
§. V.
•• 1 1 1 1
i . 1
Mena&>Poem, p.m, 9g, Unde Coixetetus egregic;
MenAge, Jans comparatfon,
Jatmerou mseux ttrer 2* Otfon,
Et méme ttrer a la rame,
Qtie cC aller chercher la Ratftt*
Vansles repltt dl nneAnagrame%
Cet exerctce Monaibal
Ne troHitepoint Jon 'vertical,
Que dans une tete bleße'e,
Et(nr Parnafc notte tcnens,
Quc tone ces renuerjettrs de Jgowts.
Ont la Ccruclle renrverjee%
4®* ) o (
Hl-§. V.
Fcedum obfcoenitatis vitium, nonnullis
vatum ita
adhaefit, utneque ipfi profiteri
erubuerint,
quodver-fus ipforum
tum dcnique h/ibent
falem , & lej;or em, Si fint molliculi
, par um /udici d).
Exiftimarunt videlicet inverecundi illi ncquitia: magi-ftri , nihil mundum
, nitidum nihil cenfendum e(Te
,
nili quod Iuto prius volutarint,
qua: porcorum funt
de-liciae. Atque ut Graxorum
poetarum integra Volumi¬
na,hane propter fpurcitiem,Ccefarum
Byzantinorum
jus-fu a Monachis combufta e) reticeam
, quis SAPPHO
Poetria carmine impudentior?
Quis heluationes &
amores melius ANACREONTE cecinit ? unde
ludens FONTENELLIUS» ANACREONTEM meliorem
morum
dolorem ARISTOTELE,dicere
folebat f). Sane eruditis-(ima DACERIA , dum ab hoc
Lyrico diffolutioris vitae
crimen amoliri (ludet, non
poteft tamen diffimulare
fe-minas & vinum ipfum amalTe. ARISTOPHANES
non rarojcaftis indignosauribus animisque
adhibet jocos^j
excufent quamvis ac defendant
ipfum , inprimis contra
PLUTARCHUM b), NICOD.
FRISCHLINUS i), GER¬ HARD- VOSSIUSk) &ipfa DACERIA,quze
hunc poétam
ita in deliciis habuit, ut ejus comcediam
Nubes didam
_ D duc
en-d) CATULL, Epigr. »4, e) Docet COLOMESIUSin Cimcl. Lit,
c. XV. conf. MORHOF. Polyh» Lit.T. I.Lib.VII.c.2.n.
11. p.01,1043. \f)
STOLL, Hift, Lit. p. 01,270. g)Vid.Traft. LUDOV.THOMASSINI Method, d'etudier6cd' enlcigncrlesPoet,chreüiennement,Lib,I.
G.l2,n. Il.féqq.RAI*.
Rcfl.fur la Poetique
p. m.198» bi)*nEpAom, Comparation,ARISTOPHAN,
cum MENANDRO
j ubi omni Audio conatur deprimere ARlSTOPHANIS dotcs , 6c infra MENANDRUM
eym mittere' t) Apud JOH. AND,
QUENST. Dial, de />atr. illuAr, vir, p, 424, OInft. Poet.Lib. II.c.XXVII. 0. 12. dicit viriiimmus
, Plutarchumnon tenuijjemodum
inpremendo
Art-ßophane : tdque amore SocratU
3 quem t»Anyti0 Melttt
gruttamaptid
fieberntraduxerat