D E I M P E R I O T R A P E Z U i \ T I N O D I S S E R T A T I O C U J U S P A R T E M O C T A V A M V E N I A A M P I. F A C U L T . PH IL O S. U P S A L . p. P.
P E T R U S
W I L H.
A F Z E L I U S
P H I L . M A G . A D A E G . A C A D . B I B L I O T H E C A M A M A N U E N S I S E . O. HI S T ORI Æ U N I V E R S A L I S DOCENS E T J O N A S J. L A G E R G R E NStip. Med, Thegl.
Veftro-Gothi.
I N A U D IT . G U ST. D IE V I I I J U N I I MDCCCXXVI.
m V. M S.
U P S A L I Æ ,
I f f s a c r a m r e g i a m m a j e s t a t e m M A G N Æ F I D E I V I R O A R C H I P R Æ P O S I T O E T P R I M A R I O T H E O L O G I Æ P R O F E S S O R I R EG I I O R D I N I S DE S T E L L A P CL A R I M E M B R O M A X I M E R E V E R E N D O A T Q U E C E L E B E R R I M O S . S. T H E O L O G I Æ DOCTOR I
J O H A N N I W I N B O M
Cumulatorum in se beneficiorum pie memor
S a c r u m
Toluit debuit R e s p o n d e # » .
m a c .
JO NAS A R V ID W IN B O M
Th. Candidat och e. o. Th. Adj. N otarie vid Consistorium Ecclesiasticumoch
f r u
M A R I E S O P H IE W IN B O M
f ô d d FLORIN
Tillegnas dessa blad
Ö d m j u k a f t
a f
=====
5
/
îSî A lex ii m axim us erat natu, iufpectum efle co ep isfet,
quatuor trirem es armat atque in M egolu m e m ittit: eas p rocu l in Te ten d en tes con fp icatu s M e g o lu s , confilio vires adjuvandas in te llig e n s, fitnuU to tim ore in effulam fugam fe c o n fe r t; quem m agna cum rem o- rum c o n ten tio n e cum duæ T rap ezu n tin æ infecutæ e s f e n t, r esp icien s M e g o lu s , a d n im a d v ertit, duas e x hoftilibus navibus m agno in terval lo ce te r is an tevertisfe : quare i d , quod p e tie r a t, asfecutus M e g o lu s , ut pugnam illorum fe g r e g a r e t, proris c o n v e r fis , fuas m agn o im pe- p etu in duas proxim as factas c o n c ita t, quas ipfe p en e incurfu ca p it : porroque ire p e r g e n s , cnm aliae quæ ut fubfidio pugnantibus e s fe n t , a c c e le r a n t, e o p erv en isfen t, ut nulla esfet elabendi fa c u lta s , illa s quoque fine certam ine c a p i t , atque in o m n es u sitato ac fo ed o e x e m p lo deform andi oris fæ vit : in quem quum vir quidam ipfa aeta t e venerabilis incidisfet» d u os iu n o cen tes natos fuos e g r e g ia oris form a ac prim o 3d oIescen tiæ flore fu lg en tes fecn m habens , fen ex ad g en u a M egoli a d v o lu tu s: ‘‘Per tu a m , in q u it, fid em , M e g o le , du ob u s his natis p a r c e , om n isq u e iracundiae tuæ a cu leos in m e e f fu nde, non m odo naribus e t au rib u s, fed vita mihi quoque adem pta“ . C o m m o tu s M eg o lu s e t precibus fenis et raifericordia in n oxiæ æ ta- tis , non filiis d u m taxat, fed feni quoque fupplicium r e m ifit, cadum- que narium detruncatarum ad Caefarem deferendum feni tradit, n u r - c ia r e q u e fu is verbis ju b e t , unumqnam M egolum Lercarium d eftito ru m , aut pacata illius littora r e lic tu r u m , priusquam e u m , a quo atrocis- fima læ fus esfet in ju ria, in m anus fuas tradidisfet : quod Cæfar g e m e n s e t m oeren s facere coactu s e ft: cum que ad olefcen s, puppi con - f c e n f a , coram M eg o lo ftetisfet, procum bens ac lacrim abundus: “ non fu p p lic iu m , inquir, M e g o le , fed cruciatus..deprecor“ , cui M e g o lu s: “ A n n e s c i s , inquit viros fortes in fem inas fevire numquam fo lito s? * q a o p erp lexo responfo non tam la c r y m a s, quam famam ad olefcer.- tis perftrînxit : illoque illæ fo d e m isfo , m an d at, ut Im peratori nun tie t , fibi quidem de privata injuria abunde fa tisfa ctu m , ceterum
matrem cum Protoveftiario kJ ftupri confvetudfnem ha b e r e , is ira accenfus, occifo Pi otoveftiario, illam una cum patre in cubiculo inclufït, ut eos ibi interficeret tj. Cives fuppliciter orantes, ne id faceret, precibus Johan- tiem tum m itigarunt} poftea v e r o , ne patrem porro violaret, filium in Iberram mittunt m j. Verum A lexius* propter Johannis in fe fcelus , juniorem filium , nom ine Scantarim % (q u o d nomen idem cum Alexandro fignifi- caredicitur) nj i m p e r a t o r e m renuntiavit, data ei u x o r e filiaGaliuzis velCateIufii,quitumiVlitylenis erat, eo ab Im. peratore rnisfus c ) . Interim Johannes,poftquamlberiarn
per-triæ faae decori e t G en u erfi nom ini nondum c o n fu ltu m , non ig itu r fe prius abiturum , quam Cæfar ch irograp h o fuo peramplum d iv er, forium ac nonnullis juribus ex im iis donatum T rap ezu n ti nationi G e- nuenfî fèfe aedificaturum prom ittat. Q uod deinde facturo eft. I ) P rotoveftiarius f e x t u m ex Palatinis honoribus tenebat. V erum
obfervandum e f t , Im peratorem M ichaëlem , prim um ex P a læ o lo g is» ablatis a Protofebafto (q u æ eft XI I I d ig n ita s) prafinis indum entis* ea transtulisfe ad M ichaelem T a rch a n io ta m , fororis fuae f i l i um, crea tum ab fe P r o t o v e f t i a r r u m , quem etiam o m n ib u s, M agno iti dem D o m e ftic o e t P anhyperfebafto, e x c e p to tam en Cæfare , a n t e - t u l i t r quem rurfus f u b j e c i t Im perator A n d r o n ic u s, ex Palaeolo- g is h o c n om in e fecundus , quando Joannem C antacuzenutn M agnum D om efticum creavit. Codin 1« c . p. i&.
I) L aott, Lib. 9 p . 2 45*.. m ) Ibid.
» J Alexander* quî e t S c e n d e r i s rei S c a n t a r i s - L aon. 1. c. D v ,
F resn e 1. c. + ) Ibid.
'v e n it, inde CapHam *) profectus ef t , i bi quæ rens, ubi na
v e m inveniret, qua Trapezuntem veh eretur, patrem
hoftiliter aggresfurus p). E t forte tum ibi virum quem dam Januenfem q) invenit, cui fatis apta erat navis,
omniumque armorum genere munira. Quem cum e x
peditionis ducem feci flet, Trapezuntem proficifcuntur. E x fcen d en tes n a v i , excepit iJJos Jocus, qui a Templo Sancti Phocæ adpeJIatur. Ibi caftra pofita, clam ante cum Cabazitanis r) focietate inita, qui in Achante S u b urbio vigiiias agebant, in qua urbis parte ipfe A le x iu s caftra lo caverat, ad proelium cum Johanne committen
dum paratus. Infidiis Cabazitanorum via ad A lexium
hoftibus facta, principes Johannis eum nihil mali fuspi- ca n tem , circa mediam n o c te m , occidunt s). Tradunt^ johannern fuis j u s iis f e , ne patrem interficerent, optare
*) Capha (xu$ct) urbs C herfonefi Tauricae m aritim a, h od ie C a f f a . S r U .
t e r . Ind. G eo g r. p. 2 5 5 . p ) l c.
.q) luvirnt trvfyuxov leg im u s In ipfo te x tu graeco apud L a o n . , qflod In
terpres v i r u m J a n u e n f e m vertit. In gallica quadam Hift. Laon* v e r fio n e , quam edidit j f r t u r T h om as Par. 1.632, haec verba p er ua G e n e v o i s reddita in ven io. V erum procul dubio e f t , h ic G e n u - e n f e m , haudquaquam G e n e v e n f e m le g e n d u m ; S tr it e r u s enim G enuenfes a G ræ cis J a n u e n f e s a d p ellatos, illosq u e in urbe Capha habitasfe teftatur. V id . Ind. ad T . 4 . p. 1 0 6 & 2 7 3 .
r ) K»ß*<rirx>xt, Kctßx&riotvovt, Kaßxi&TXiovt prom ifeue L aon icu s feribit. H o s praefectos fuisfe Graecorum Im peratoris (iloXvMySar*) idem A u ctor indicat. V id . Lib., 9 . p. 2 6 4 .
f e , dixisfe, ut eutn captum ad fe ferrent. Sed hi ver. ba Johannis parum cu ran tes, cædem fecerunt *). Quam ob rem quosdam e x eorum numero oculis privari, aliis manus præcidi ju sfit, quo indicaret, fe in v ito , patrem interfectum. Juftos poftea patri mortuo honores fecit; fepultus eft A lexius in Templo Phocae; inde in M etro- polin ofta translata uj.
E x matrimonio A lexii fex nati fnnt liberi. T res filios, paremque filiarum numerum reliquit v). E x filiis d u o , Johannes et D a v id e s, poft patrem ordine regna runt; te rtiu s, Scantaris five A le x a n d e r , qui aetate Jo hanni proximus e r a t, a patre, ut fupra dictum eft, Im perator declaratus, poft occupatam a Tureis Trapezun tem , ibi obiit, uno relicto filio, quem M ec hm e te s (poft- quam matrem viduam propter formae elegantiam in G yn ec æ u m abduxerat), apud fe in Aula liberaliter e:
ducasfe narratur E x filiabus, Maria Comnena Jo
hanni II Palæologo Imperatori a. 1428 nupfiit, poftea- que a- I4 4 0 Conftantinopoli e vita migravit y). Unam
reliquis cum Karailuco, quodam Perfoturcarum
0 Ibid. k) Ibd.
v ) D u F r ts n e , Stem m a Im p. T rapezunfin; X ) L aon . Lib. 10. p , 281* D u F r ts n e 1. c, y ) D u F r ts n t I. c.
Principe z ) ; alteram cum Georgio B rankovitzio, Ser- v iæ D e sp o ta , matrimonium iniisfe tradunt a) .
Occifo patre ita rerum potitus eft J o h a n n e s, quem et Calojohannem apud quosdam adpellatum invenio. A n te a. 1449 eum Imperatorem creatum, ferunt b'). N eq u e illi quietum fuit regn u m , quod paucis ante obfidionem Conftantinopolis occeperat, Tureis undique urgentibus* Haud longo tem p o re, e x quo imperium adeptus eft, in terposito, cum quodam Bajazitis n e p o te, cui nomen Z y - ch es c) , ut narrat L a o n ic u s , bellum ortum. Magnum is
copiarum numerum in Trapezuntem ducit, fpe urbem capiundi. N e q u e Johannes cunctatus e f t , fuos ad arma e x c ita r e ; quod cum fecisfet, acie inftructa, una cum Im peratore G ræ co d ' ) t usque ad Templum Sancti Phocse,
z ) M ic h a e lis Ducce H id . B y za n t. Parifiis 1 6 4 9 p. 6 9 .
o ) D u F resn e. Fam . D alm at. S lavon. p . 3 3 7 .
b ) D u F resn e, Stem m a Im p. T r a p e z .
c) Z y c h e s v e l Z i e h e s a L aonico O rthobulis filiu s , B ajazitis n ep o s
adpellatur. V erum L eu n claviu s ferib it, haudquaquam A nnales T ur- c i c o s , f o l u m G raecos, O rthobulis filiique Z y c h is m entionem fa c e re. V id . A n n al. Sultanor. Othm anidar. a T u r e is fua lingua sc r ip t., q u o s latine reddidit ôjfoann. L eu n cla viu s, pagg. 3 8 8 & 4 2 5 .
d) Y\*\vctß*ros h ic v ertitu r: “ G r a e c o r u m I m p e r a t o r , “ D ifficil lim um eft, hunc locum apud L aonicum et quae d einde fequuntur in terpretari. Paullo in fra , Im peratorem filium que ejus in pugna cum Z y c h e c e c i d i s f e , A u ctor feribir. In G allica quoque verO one, q«am fupra c ita v i, occurrunt h o c lo c o in m argine verba: “ m ort de
quod Cordyla vocatur, procedit *)• V eru m Imperator, fuis et Johannis copiis conjunctis, cum exercitu mai* profectus e f t , quo primum Z y ch e m inveniret, ad dimi* candum paratus. intérim Z y ch es locum occupaverat » Meliare dictum, faufibus ejus, quæ Capanium / ) vocan tu r , obfesfis. Imperatoris copiæ, poftquam e o perventum «ft, quum Capanii fauces a Z y c h e praeoccupatas vidis- fent, gradum accelerabant, fperantes, navalis proelii c o piam hoftem facturum, fi ibi clasfis parata e s f e t , quæ impetum in Z ych is exercitum faceret g '). A t , coorta
J’f c m p e r e u r d e C o n f t a n t i n o p l e e t d e f o n f i l s au co to . bat d es C ircasfes.“ V erum fatis c o n d a t, joh an n em P alæ ologu m I f , qui tu n c Graecorum Im perator e r a t , a. 1448 C o n fta n tin o p o li, nul'a * prole relicta, e vita d is c e sfisfe , pofteaque fratrem ejus C onftantinum ,
ultim um G ræ corum Im p eratorem , ei in im perio fu ccesfisfe. V id . D u F resne. F am . A u g . F y z a n t. p. 2 4 5 . N eq u e faciliorem interpretatio- rem reddunt verba A l e x a n d r i P a n f e b a f t i c l a d e s “, quæ in m argine ad latinam verfionem adnotata funt. C rederes in d e , quae- flion em h ic e sfe de Johannis fratre A lex a n d ro , q u i, ut fupra feri, ptum e f t , a patre A le x io I m p e r a t o r renuntiabatur. H unc v e r o , p o ft captam T r a p e z u n te m , ibi o b iisfe , filium que ejus in Aulam M ech- m e tis a b d u ctu m , ipfe L aon icu s teftatur. V id . Lib. 10 p. a8f* Ni* h il ig itu r reftat, nifi totum hunc locu m f u p p o f i t u r o ju d ic e m u s, atque b æ c e t fe q u e n tia , ut in m argine ad textu m græ cum n o ta :jm e f t , baudquaquam a L u o n ico , fed ab alio quodam A uctore feripta e s f e , p on am u s,
i) L a o n ■ Lib. 9 . p. 2 4 7 .
f ) Apud per m ultos A u c to r e s, haec l o c a , quæ forfan corrupte feripta fu n t, m e fruftra q uæ fivisfe fateor.
prcocella , navales c o p iæ , quæ ceteris fubfidio e s f e n t , e x ire impediebantur * unde factum e ft, ut hoftes, qui, ubi id aniimadverterant,. confeftim fe iri Imperatoris exercitum comjecere, il lo s , auxilio nudatos , primo impetu fugarent h'). In qua pugna ipfum Imperatorem filiumque ejus cecidisfe, fauna eft i). C eteri, in fugam efFufi, ad Johannen* vene- r a m t , qui et ipfe fugiens cum aliis quibusdam mari Tra- peazuntem pervenit k). Z y c h e s ,c a ftr is ad monafterium P h o- cas; pofitis, ibi triduum manfit. Verum n o c te , qua pri- mium eo Z y c h e s v e n e r a t , haec accidisfe narrant. Erat ibi tum forte femina quædam , quæ lanificio fiio vitam toherabat. T i m e n s , ne Z y c h e s exteriora caftra caperet* ad magna circa Trapezuntem caftra quum illa fe contulis- fet: (q u o ibi tutius fuas ageret r e s ) , nocte fubito in do- meo, ubi habitabat, ortum eft lanificii incendium. N e q u e ea folum duuio ignis continetur, fed inde e r u m p e n s ,a d oimrda propinqua ei loca evagatus eft. Tum , qui in urlbe er a n t, coeperunt proditionem esle credere, ab ii* pairatam, qui Zyclii faverent. A tque inde tantus terror orttus r ut non folum Magiftratus urbis „ fed maxima e- tiaim pars oppidanorum fe in fugam conferrent, Impera- toire ibi cum quibusdam ad quinquaginta relicto 1) . A t cuim hoc tam parvo numero tota ea nocte Imperator di l i g e n t e r vigilias obibat, portasque urbis infpiciebat, ita
k ) Ibd.
i ) Vid. quæ in n ot. U fcripta funk t ) Lûoh* 1. c .
ut poftero die quum prima luce Z y c h e s ad urbem ca. piendam v e n ir e t, inde coactus fit infecta re abire »*)• T u m , poftquam Zychero discesfisfe narratum eft, turpj ceteri fuga in urbem revertuntur, opprobriis ibi ab Im peratore e x c e p t i , quod in dubiis rebus patriam prodidis- fent »). Verum haud ita multo poft ab alia parte im minere coepit tem p efta s, quæ ipfius fere urbis ruinam fpe. ctaret. Nam Amafiæ urbis *) praefectus, Chiteres n o m in e , fubito facta in Trapezuntem ex p ed itio n e , ubi tum forte gravis peftilentia faeviebat, ad duo millia hominum capit o). Quum jam ad extrem u m perventum e s fe t, op- pidanisque fere nulla nifi in deditione falutis fpes e sfe t, pecuniis effecit Im perator, ut hoftis urbem t r i b u t a r i a m acciperet/?). Stipendium in fingulos annos duo millia aureorum Turearum Regi folverc Imperator p o lli citus eft. Sed quum fratrein Davidem ad datam fidem fanciendam mifisfet, auctum inde eft ftipendium , et poft- ea t r i a millia quotannis dare coactus eft q).
Haec Johanne II C o m neno , A lexii filio, r é g n a n te ,
««) Ibd.
*) Cappadociae ad Iriden flam en l i t a , S tr a b o n is patria. H od ie n om en
retinnit. « ) Ibd.
o ) L a o n . I. c.
p ) Ibd. D u F resn e p. 195. Id a. 1456 accidisfe verifim ile e ft , quum alio lo c o (L ib . 8* p . 2 2 0 ) Laonicus n arravit, C hiteris exp ed i- to n em e o d e m tem p ore fa cta m , quo B elgradum T u rcæ oppugnabant.
