Dissertatio academica de metro Alexandrino, quam, consent. ampliss. facult. philosoph. in regia acad. Upsaliensi, præside ... Carolo Aurivillio ... publico examini defert alumnus regius Gudmund Westerstedt, Calmariensis. In audit. Carol. min. d. XXI Febr.

(1)

Q . F. F

.£>.

DISSERTATIO ACADEMICA

.

DE

METRO

ALEXANDRINO,

Q U A M ,

C O N S E N T . AMPLISS. FACU LT. PHILOSOPH.

IN REGIA AC-AD. UPSALIENSI

PRÆSIDE

M

ag

.

CAROLO

A U R I V I L L I O ,

Poe,. PROFESS. Re g. e t Ordin,

S. R. S. M.

PUBLICO E X A M I N I

A l u m n u s R e g i u s

GUDMUND

WESTERSTEDT,

C A L M A R IE N SIS.

IN A U D IT . ~ CAROL. MIN. D . XXI. FEB R* A n n i C I3 I0 C C I.K I.

H

.

*

4

. M.

5

.

(2)

D .

: §.t

>pellatione mefrt\ quo tenetur Poe- fis, complecli nobis liceat, quid quid fyllabarum, n um erorum , con centus diftingui aurium judicio pro- barique in verlu poffit. Fore hoc varium neceiîe cft, fiquidem no n uno m o d o collocandæ lyllabee, di- ftribuendi num eri, tem perandus concentus, ut rerum iplarum exem plis, m ire diverfis , c arm en , quoad patiatur, congruat. Alexandrinum jam diu v o c atu r, in recentiori F.uropæa'{Poefi, q u o d duode cim tredecifnye continetur jfyllabis, ita inftrucndis „ uti Explicare pauciffimis conabim ur. N eque [enim in re ho-'

die vulgata cumulari m ulta decuerit, neque a nobis qui dem ut cum ulentur, perm ittit facultatum fum m a inopia.

§. ii. *

;

Deficiunt m ox ab initio m onim enta,, ubi origo fre- quentioris ufus nom im sque indicetur. Simulae barbarar « lim Grarcis & Romanis dictæ gentes tra n a re diligentiu* eœperant carm inum , vernaculis in linguis , blanditias,, nondum certo fyllabarum num ero ftatuto cuivis verfui

(3)

cu-jusvis carm inis, ied hinc tenfis longifîim e fpatiis, hinc

mirifice truncatis, idqueprom ifcue, uti finalis m odo rhy thm i occafio tulerat,fieri potuit haud |dubie, ut vcrfus duo decim tredecim vc fy liabar um , inaequalis menfurae aliis ■nonnumquam im mi icerentur. Ita fane hariolari jubent exem pla, in carminibus obvia Poetarum G erm anorum , qui fub Im peratoribus Svevicæ d o m u s, hoc eft fieculo XII. & XIII. floruerunt, quorum que reliquias in unum junëtas corpus e codice Regio Parifienfi nuper ediderunt T igurini a). _{Pagina flatim 2 coi. 2. Kiunig IVenzelvort} Bebein ita canit:

Sit das der winter bat die bluomen in getan Der kleinen vogelin fiteJJ'en fank

Jn wähle und oueb in ouwen

So will ich raten da wir bejjer froeide han Sw er volge mir der habe das dank

Die reinen fließen frowen.

«Quibus in verfibus primus &: quartus fibi refpondent duo decim fyllabis, pauciores licet fint in vicinis. Quia ve ro poëm a, hujusm odi unice verfibus conflatum, erui n o n dum potuit vetuftius illo, quod Lamberto/z Cors, Ale xandro de P a ris, Petro S. Cloot, & Johanni li Neve- lois vindicat Fauchetus b) , Galli fere honorem reperti A- lexandrini m etri fibi alle ru n t, putantque Alexandrinum dictum , vel quod Alexandrum Macedona quattuor illi auctores poem ate prolecuti fint, vel quod transtulerint e L atino exemplo cui titulus jam ante fuerat Alexandrei^ dos , vel quo d proprium nom en Alexandri, unius e quat tu o r, reliquis, incertum qua virtute, celebrius, occafio- nem dederit n o m in i, quo metruui diftingueretur. In-

_ _______________ A 2 d u

-d) T, I. 17ç 8- T. II. 17Ç9. 4 .fubtit. Sammlung von M in ne fingern aus dem Scbwabifchcn Zeitpunkt. b) Recueil de P origine de la Lang. Poef. Franc. Paris 15 81.

(4)

4-cTuflria certe q u attu o r G allorum luculentiora p ro m it te- ffimor.ia, quam afferri nos quidem vidim us ab illis, qui Italice in u rb e , Alexandria, effictum prim o m etrum & urbis ab nom ine dictum velint. N am fi A lexandriam Statielorum intelligant verum quc fit ab A lexandro de m um tertio,R om ano Pontifice,ita vocatam A. c i o c l x x v * quum ante Carfareænom en fuerat, vix tem porum fàtis ratio confentietjfiquidem anteA ^iocxcnifiium Pocm aG al- ji perfectum jam abfolutum que e d id erin t, intercedant- q u e a d e o , ad hoc tem pus, ab initio appellatas urbis, non nifi xvm annorum lpatium , brevius o m n in o , quam u t fuffecilfè videatur m igraturo ab Italia in G alliam n o v o

invento. Ita vero incipit:

Qui vers de riche hijloir vetet Jçavoir Z f oir, Por prendre hon exemple de proefjè acceuiüir y De conoiflre raifon, d' amer Zf de haïr, De fes amis garder Zf chèrement tenir r

Des ennemis grener qu on ii en puijje élargir ZsTc. U nde liquet, Poêtas illos non variaffe certis vicibus fina les rhy th m os, led contimiaffc unum eum dem qiie tam - d iu , acfiiperefiet v o eu m ejusdem foni copia, h a c q u e de m u m exhaufta, ad alium rhythm um progrefios, eodem m o d o tenendum , donec non prohiberet nece fi aria deni que pauper tai*

$. TIT.

In re vetulTa non provehim ur ultra verifim ilitudi- nem. Si credi p o fiin tb o n i illi Alexandrini poematis feri- ptores ante oculos habuific Latinum Epicum , putentur ctjam gravitatem L atini Hexametri in vernaculam Poë- fin voluiffe transferre, caquc via in verfus iftos duode cim tredecimvc fyllabarum incidifie, quippe qui longi tudine & concentu ad Latinos Hexametros quam proxi m e accedunt. Etfi enim forte non injuria ptwcTeviw qué

(5)

) f ( f å

rîfur Rapinus c), qua fiat, ut Alexandrinis Gallicis h*ud capi pollit varietas omnis numeri, qui in Græcis L ati- nisque Hexametris locum habet, tamen non id agfit, ut his congrucntiora metra in Gallica lingua invenienda v e lit, fed ut doleat, inveniri non pofle. Itaque uti Lati n i H exam etri Heroici vulgo appellantur, fic etiam Ale x andrinum m etrum in Europæa Poëfi Heroicum pafllm dictum e ft, Epicisque & Tragicis, utpote gravioris & fënfius & num eri poêmatibus, datum proprium;. faten- tibus jam n o n ignaris judicibus, parum apte a multis ad hibitum quoque in C om icis, ubi folutiores vulgariquee loquendi confvetudine depromti m o d u li, quales; Iambi

G ræ corum Latinorum que , audiantur libentius. Alia

carm in a, quæ hilariores cafus , leporesque magis multi plices depoicant, quamvis tota vix recte occupaverint A - lcxandrini verfus, ingredi tamen ita p o te ru n t, ut inter*- ferantur brevioribus metris ceteris.

IV.

Uti autem rudia fere deprehendi in humanis folenf p rim a co n am in a, fic in Poefeos illa particula, a d r u a m A lexandrinum m etrum referatur, haud pauea .expolivit fequentium accuratio tem porum , quæ antegrefla tulis- fent patientius.. At<que in gentibus reliquis Europæ h o die quantum venuftatis Alexandrino m etro accellerif, judicent linguarum p eriti Patrie Poêlcos noftræ adeo in- curiofu? nem o erit, ut non fentiat, quantum defit elegantia? & fvavioris decoris in Gyllenhjelmianis :

0 Herre Guilb, burm Lenge m l tu tig b fa For dölj a I A t mi. doch jldtt ingenhjejph fee m/,r Men liiter tin mredhe Jom eld pf jijer 0ß brinna, A t mi pä flrajfet ej fornmmc > dnda. Doch dr tbettayxirt bopp, Hirieni kan alt ommenJ# Ocb varder oß i rett an tidh fin hje’.p tilfenda, d ) tan* e)Reflex.p. i1. jf.X . djMetapbr.Pja^H4Dav,^civ,Strofifi

(6)

*antum aderte, interjerto fieculo, D alinianis:

Jag talar om en Svenfk, en kårleks värd Gudinna^ Som ftundom bland oß lyft och ftundom må f t f hrfvinncti: Hon ar a f Himlen fh d d , och alla Dygders M o r,

Bland dårar i förakt och bland de vi fa ftor tfc . e). N im irum port: fparfos hinc illinc duodecim fyllabarnrm verfus in vetuftioribus libris rhythm icis , quales funt B o Jonfonii H irtoria A lexandri, Chronica quæ dicuntur, &c hujus generis alii , poftque m inutiora aufalBurei, Stjern- hjelmius denique Patriam Poefin ditavit carm inibus, quae

Alexandrini exempla metri appellentur. Certe illiusasvo

fatis hoc vulgo cognitum non fuirte, vel inde colligatur:, q u o d port: titulum carminis dedicati Reginæ Chrirtïnædl. vin. D ec. CI3IDCXLIII ip(e addenda judicaverit: m etrum

Heroicum Alexandrinum är thetta reifet, hoc ert: m etrum Heroicum Alexandrinum apf eUatur illud, quodf equitur. T urm e x iliis , quæ in Stjernhjelmio hiant claudicantve , pro num erit conjectare, cultiores, qui anim arent, duces eunn non habuille.

$ V.

Etenim primum , rtne quo jam faspë di& um mefrnrm pulcre lonare n equeat, ert quies port fextam fyllabarm interponenda ; ceefuram ap p ellan t, quamvis non eo p o nitus fenfu, quo dixerunt L a tin i, quaque fit, ut in le> gendo recitandove fubfiftere non nihil liceat & quafi rce- ipirare. Scilicet dirtribuenda ita v e rb a , ut lenius quoi que illud intervallum patiatur, hoc eft, 'ut in fex fyllai- barum ultim a non contineatur , quod , ratione habitta Grammaticas conrtruftionis, potiori jure cohaereat curm fequenti hem irtichio, quam cum antecedenti. Satpehaic in rc ita cernitur licentiofus Stjernhjdrriius, ut in m ediia quoque voce exitum dederit priori hem irtichio, c. g.

IUjc e) Svenfka Frihet, v.

i.

& c.

(7)

7 7efltirße Hjeltar 'un-der folen i all lavd;

Then Jeger, fom v i dag-/ig ofver eder vinne.

TJt m ittam us ubique apud eum recurrentes verius plurcf eadem ex parte laborantes. Neque decori magis :

Skräpp intet A ja x , gör-dig ivtet fà fängt hopp; y å r Jjäle troft , then röd-oeb blanke kifte Guden; A d t her as hjerta, fom -tu bafver folk och land

B e f a It i regiment ;

q n u m in his & fimilibus, tenfus v o c u m , ad quas fubfi- fte n d u m effet, urgeat nihilominus, ut ad tequentia leffor properet. Haud tamen ita hoc capiendum, ac fi lenfus p la n e abfolutus femper requireretur in fine prioris hem i- flichii. Suffecerit, ut in eodem ver fu alii voci nulli ;m

a-1

’o rem diffinitionem tenfus adjudicet. ïtaque non im pro- )andum , hoc quidem nomine,, q u o d idem habet Stjern- hjelm

ius:-U feltinna, hvilkens nam n-och fegerrike hand,

q u u m eo in v e rfu , qui co ntinetur, tenfus aut nusquam, aut unicam pofl vocem namn, dividi commode in duas

partes poffit. _{D udum neceflltatem hujusmodi cæfurae}

offendit Andreas Stregnenfis/ ) , quin & aperte illam docuerunt in Gallis Germanisque artis M agiftri,& tamen infuper habitam vulgo noftris civibus fatis conflat, do-, nec iteratis perfecit monitis Nobiliffimus de D alingJ, ut n em o poffnac non malit ftilum vertere, q u a n regulae n o n obtequi..

‘ VI.

A lte n m dedecus Alexandrini metri vitabit, qui irr ffne prioris pofleriorisue hemillichii voces fimiliter de linentes non pofucrit, nec finem verfus five anteceden tis five contequcntis cum fine prioris hemiflichii, vicino' in v e r f u , jungi

rhythmo

patiatuf. Patebit clarius exem

plis, quale fit vitium ! A t t

(8)

A t t h a ti b iß a n g e r n o r d e n g n n ll ocb (ifta n b r i i s j T h e n l j u f v e Z e p h jrus h a n fu fe J ö t t ocb f a g t a,

S t j e m h j e l n b

Ocb n t l en liv ilig d ö d e j iin d a Ih u ll v u r n ö d ,

S å h o m p å iim lig död en e v i g n ö d ocb död«

Columb.’ K e q u e vero huc t r a h e n d a , in q u itu s vox eadem" r e p e ta tu r cum emphafi 5c pu lc h r a veJuti e p a n o r t h o f i , u t p o te qute mag n a m vim h a b e r e p o flm t lau- d e m q u e a d e o mereri. Hujus ordinis p u t e n t u r S tje m h je lm ia n a :

H a n f ö r e r o fs en d a g , e n ö n f k a d d a g h a n f 'ö r e r ,

E n l u c k ocb lju flig dag1.,

lilu m v e r o exti-a cafum vitiofam f o r e nimiam r h y t h m o r u m viciniam j ex eo c o n f i c i t u r , q u o d duplici» ve rfus tum o ri a t u r fufpicio l e g e n t i b u s , U excidi/Te Poetae quidpiam v i d e a t u r , q u o d ne gligentiae p o t iu s fit t r i b u e n d u m , q uam d e b ito Audio pu lcritu d in is.

$. VII«

T e r t i o c a v e n d u m , n e t r a h a n t u r ita r e r f u s , ut dimidia pars fenfus fit in fine prioris hemiAichii, alte ra in itio f e q u e n t i s , q u o d ferri p o t e r i t in verfibus dilutioris argumenti m o d u l i q ue , in A l e x a n d r i n i s h o d ie n o » f e r t u r , S tjem h jelm ia n a !

- g i f lo isJef, g i f a l g ö tn a .A ll lin ocb R iffe n s la g y a i l H o n tilt fo lk m å d ö m d

1 r ü t t ocb f a n n in g \ g i f g o d a n fla g h i ilf n m r å d O cb ly c h lig u tg å n g . C i f b o s C u d ocb men fko m r d d ÿ

d i f p l i c e a n t , o p o i t e t , a u r i b u s , quia du m in fine cuju slibet verfus lubJ A tten d u » eflet i jubente Sc ferip tio n e & e o n f v e t u d in e r e c i t a n d i , fenfu s n ih ilo m in u s hanc moram ru m p it & inte mpettiv æ quidpiam e o n tr a r ie ta - tis in fert. Haud obflabit tam e n r e g u la , quin & heic emphnfis no n num- Quam & peculiaris alicuju9 rei prefliov im itatio vim fuana e x fer at*

v i l i .

D e n i q u e quod G a l l i , fy lla bas m odo n u me r a n t e s , ?n o n c u r a n t , ' iÄ n o /lr is A lexand rinis n e m o j u x t a aeftimef, nifi inficetus h a b e r i moltig v e lit. S e r v e tu r accentus v o c u m i d e m , qni fuerit in P r o f a , ita ut» I a m b o r u m t o n u s , quamvis n o n exclufis penitus f p o n d x i s , aures feriat. Ceterum in rhythmis Mafculinis & Fe min inis feligendis diftribuendis-

q u e , v i x qu:dquam p e ftu lan t A l e x a n d r i n a m etra p rx t e r i l l u d , q u o d alio pariter o m ni in c arm in e r h y thm ic o c » ?

ftod iri d e b ea t,