11
οΠανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Οι ΤΠΕ στην εκπαίδευση»
Επιτροπές Προεδρείο
Δημητριάδης Σταύρος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Δαγδιλέλης Βασίλης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Τσιάτσος Θρασύβουλος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Συντονιστική Επιτροπή
Δημητριάδης Σταύρος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Δαγδιλέλης Βασίλης, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Τσιάτσος Θρασύβουλος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Καραγιαννίδης Χαράλαμπος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Μπράτιτσης Θαρρενός, Μέλος ΔΣ ΕΤΠΕ, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Παναγιωτακόπουλος Χ., Μέλος ΔΣ ΕΤΠΕ, Πανεπιστήμιο Πατρών
Πολάτογλου Χαρίτων, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Διεθνής Επιστημονική Επιτροπή
Baron G.-L., University of Paris 5 (La Sorbonne), France
Baroso J., INESC TEC and University of Trás-os-Montes e Alto Douro, Portugal Cartelli A., University of Cassino, Italy
Chen Chwen Jen, Universiti Malaysia Sarawak, Malaysia
Chen W., Oslo and Akershus University College of Applied Sciences, Norway Dalgarno B., Charles Sturt University, Australia
Depover C., University of Mons – Hainaut, Belgium Dimitriadis Y., University of Valladolid, Spain dos Santos, R. P., Lutheran University of Brazil, Brazil
Foreman N., Middlesex University, UK and ITMO University, Russia Hadzilacos Th., Open University of Cyprus, Cyprus
Jausovec N., University of Maribor, Slovenia Karsenti T., University of Montreal, Canada Kinshuk, Athabasca University, Canada
Lan Yu-Ju, National Taiwan Normal University, Taiwan Magoulas G. D., University of London, UK
Mercier J., Université du Québec à Montréal, Canada Miesenberger K., University of Linz, Austria Morch A., University of Oslo, Norway
Nian-Shing Chen, National Sun Yat-sen University, Taiwan
Passig D., Bar-Ilan University, Israel
Sandnes F., Oslo and Akershus University College of Applied Sciences, Norway Spector M. J., University of Georgia, USA
Valanides N., University of Cyprus
Weinberger, A., Saarland University, Germany
Εθνική Επιστημονική Επιτροπή Αβούρης Ν., Πανεπιστήμιο Πατρών Αγγελή Χ ., Πανεπιστήμιο Κύπρου Αλιμήσης Δ., ΑΣΠΑΙΤΕ
Αναστασιάδης Π., Πανεπιστήμιο Κρήτης Αντωνίου Π., Πανεπιστήμιο Θράκης Γρηγοριάδου Μ., Πανεπιστήμιο Αθηνών Δαγδιλέλης Β., Πανεπιστήμιο Μακεδονία
Δημητριάδης Σ., Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ζαράνης Ν., Πανεπιστήμιο Κρήτης
Καλογιαννάκης Μ., Πανεπιστήμιο Κρήτης Καμέας Α., Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Καραγιαννίδης Χ., Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Καρακώστας Α. ΕΚΕΤΑ
Καρασαββίδης Η., Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Κατσάνος X., Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Κέκκερης Γ., Πανεπιστήμιο Θράκης
Κόλλιας Β., Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Κόμης Β., Πανεπιστήμιο Πατρών Κορδάκη Μ., Πανεπιστήμιο Πατρών Κυνηγός Χ., Πανεπιστήμιο Αθηνών Κωτσιαντής Σ., Πανεπιστήμιο Πατρών Λαδιάς Α., ΕΤΠΕ, Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Λιβιέρης Ι., Πανεπιστήμιο Πατρών
Μακράκης Β., Πανεπιστήμιο Κρήτης Μικρόπουλος Α., Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Μιχαηλίδης Π., Πανεπιστήμιο Κρήτης
Μπίκος Κ., Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Μπράτιτσης Θ., Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Νικολοπούλου Κ., Πανεπιστήμιο Αθηνών
Νταραντούμης Α., Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Ντρενογιάννη Ε., Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ξέστερνου Μ., Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Ξυνόγαλος Σ., Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Παγγέ T., Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Παλαιγεωργίου Γ., Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Παναγιωτακόπουλος Χ., Μέλος ΔΣ ΕΤΠΕ, Πανεπιστήμιο Πατρών Παπανικολάου Κ., ΑΣΠΑΙΤΕ
Παπαστεργίου Μ., Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Πολάτογλου Χαρίτων, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πολίτης Π., Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ραβάνης Κ., Πανεπιστήμιο Πατρών Ράπτης A., Πανεπιστήμιο Αθηνών Ρετάλης Σ., Πανεπιστήμιο Πειραιά
Σάμψων Δ., Πανεπιστήμιο Πειραιά & ΕΚΕΤΑ Σατρατζέμη M., Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Σοφός Α., Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Σπαντιδάκης I., Πανεπιστήμιο Κρήτης Τόκη Ε., ΤΕΙ Ηπείρου
Τζιμογιάννης Αθ., Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Τσέλιος Ν., Πανεπιστήμιο Πατρών
Τσιάτσος Θ., Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τσιτουρίδου Μ., Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τσολακίδης Κ., Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Φαχαντίδης Ν., Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Φεσάκης Γ., Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Χατζηκρανιώτης Ε., Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Χατζηλάκος Θ., Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Χατζηλεοντιάδης Λ., Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Χατζηλεοντιάδου Σ., Ελληνικό Ανοικτό Πανεπστήμιο
Ψύλλος Δ., Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Οργανωτική Επιτροπή Αποστολίδης Ιπποκράτης Ατματζίδου Σουμέλα Βουλγαρίδου Εύη Δημητριάδης Νικόλαος Μαγνήσαλης Ιωάννης
Μιχαηλίδης Νικόλαος Μπεκιάρη Χρυσάνθη Παιάνα Βασιλική Πολιτόπουλος Νικόλαος Σαακιάν Σουσανίκ Σταυρουλάκης Σταύρος Στυλιανίδης Παναγιώτης Τέγος Στέργιος
Τερζίδου Λία Τόττα Ελένη Τζήμας Δημήτριος Φυντανίδου Ελένη Χαλδογερίδης Αγησίλαος Ψαθάς Γεώργιος
Εισαγωγή
Το 11ο Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο "Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση" διεξήχθη τον Οκτώβριο 2018, με συνδιοργάνωση του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας (ΠΑΜΑΚ).
Πρόκειται για το επιστημονικό συνέδριο της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Τεχνολογιών Πληροφορίας
& Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση (ΕΤΠΕ). Το Συνέδριο γενικά απευθύνεται στην επιστημονική και εκπαιδευτική κοινότητα που ασχολείται με την κάθε είδους αξιοποίηση και αξιολόγηση της χρήσης των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην Εκπαίδευση. Αποτελεί βήμα ακαδημαϊκού διαλόγου των σύγχρονων επιστημονικών προσεγγίσεων του πεδίου των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση και της Ηλεκτρονικής Μάθησης γενικότερα, ενώ προσφέρει την ευκαιρία παρουσίασης ερευνητικών εργασιών, αναλύσεων και θεωρητικών μελετών που αφορούν στις πολλαπλές πτυχές του πεδίου (τεχνολογικές, παιδαγωγικές, οργανωτικές και διδακτικές), καθώς και στα συναφή ζητήματα εκπαιδευτικής πολιτικής. Μετά την πρώτη του διοργάνωση στα Ιωάννινα (1999) με τον τίτλο «Η Πληροφορική στην Εκπαίδευση», το Συνέδριο φιλοξενήθηκε από Πανεπιστήμια σε πολλές ελληνικές πόλεις: στην Πάτρα (2000), στη Ρόδο (2002), στην Αθήνα (2004), στη Θεσσαλονίκη (2006), στη Λεμεσό (2008), στην Κόρινθο (2010), στο Βόλο (2012), στο Ρέθυμνο (2014) και στα Ιωάννινα (2016).
Στο 11ο Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο "Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση" υποβλήθηκαν συνολικά 155 άρθρα από τα οποία: 80 έγιναν δεκτά ως πλήρη (ποσοστό αποδοχής 52%), 19 έγιναν δεκτά ως σύντομα και 8 ως άρθρα αφίσας. Οι θεματικές περιοχές στις οποίες κυρίως εστίασαν τα άρθρα αυτά ήταν:
• Φωτόδενδρο / Ψηφιακό υλικό
• Σοβαρά παιχνίδια (2 συνεδρίες)
• Στάσεις/απόψεις εκπαιδευτικών
• Εκπαίδευση STEAM
• Ψηφιακή αφηγηματική
• Επαυξημένη / Μεικτή Πραγματικότητα
• Μαζικά ανοικτά διαδικτυακά μαθήματα (MOOCs)
• ΤΠΕ στην προσχολική εκπαίδευση (νηπιαγωγείο)
• Εκπαιδευτική ρομποτική / Υπολογιστική σκέψη
• Διαδίκτυο (Web 2.0) & Εκπαίδευση
Συνολικά συμμετείχαν περισσότεροι από 170 Σύνεδροι ενώ το Βραβείο Καλύτερου Άρθρου (Best Paper Award) απονεμήθηκε στην εργασία: “Η διδασκαλία της διαίρεσης με την βοήθεια των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στο νηπιαγωγείο” με συγγραφείς τους: Νικόλαο Ζαράνη & Φωτεινή Αλεξανδράκη.
Θα θέλαμε και από τη θέση αυτή να ευχαριστήσουμε την Ελληνική Επιστημονική Ένωση Τεχνολογιών Πληροφορίας & Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση (ΕΤΠΕ) που μας εμπιστεύθηκε την διοργάνωση του Συνεδρίου καθώς και τα μέλη της Συντονιστικής επιτροπής για την υποστήριξη σε όλες τις φάσεις της διοργάνωσης. Ευχαριστούμε επίσης το Τμήμα Πληροφορικής και το Τμήμα Φυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης που έθεσαν υπό την αιγίδα τους το Συνέδριο. Ευχαριστούμε όλα τα μέλη της Επιστημονικής επιτροπής για τη βοήθειά τους στην κρίση των εργασιών και τα μέλη της Οργανωτικής επιτροπής που εργάσθηκαν για την επιτυχημένη οργάνωση του συνεδρίου. Τέλος, ευχαριστούμε όλους τους συγγραφείς που εμπιστεύθηκαν τις εργασίες τους στο συνέδριο.
Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2018
Το Προεδρείο
Σταύρος Δημητριάδης, Βασίλης Δαγδιλέλης και Θρασύβουλος Τσιάτσος
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
E-ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ - ΦΩΤΟΔΕΝΔΡΟ / E-CONTENT:
DEVELOPMENT AND DISSEMINATION
Ψηφιακό Σχολείο ΙΙ: επέκταση και αξιοποίηση της ψηφιακής εκπαιδευτικής πλατφόρμας
«e-me», των διαδραστικών σχολικών βιβλίων, των ψηφιακών αποθετηρίων και του εθνικού συσσωρευτή εκπαιδευτικού περιεχομένου «Φωτόδεντρο» ... 15
Ελίνα Μεγάλου & Χρήστος Κακλαμάνης
Σχεδιασμός και ανάπτυξη μαθησιακών αντικειμένων του Φωτόδεντρου για την
αλγοριθμική και τον προγραμματισμό στο Λύκειο ... 25
Παύλος Τουκίλογλου, Αθανάσιος Πέτσος, Παναγιώτης Τσάκωνας, ΑθανάσιοςΤζιμογιάννης ...
Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση / Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη στο
«Φωτόδεντρο»: Οι προκλήσεις στην ανάπτυξη των μαθησιακών αντικειμένων ... 33
Κώστας Γαβριλάκης, Γεωργία Λιαράκου, Απόστολος Κώστας, Αγάπιος Πάνος ...Αναπτύσσοντας Μαθησιακά Αντικείμενα για τους τομείς Ηλεκτρολογίας και
Μηχανολογίας των ΕΠΑΛ ... 37
Παπανικολάου Κυπαρισσία, Ασημακόπουλος Κων/νος, Βουνάτσος Γεώργιος,Νικητοπούλου Σοφία, Χατζηαθανασίου Νικόλαος, Σκουρολιάκος Άρης, Πάλλας
Αναστάσιος ...
Αναπτύσσοντας ψηφιακά μαθησιακά αντικείμενα για τις Φυσικές Επιστήμες στο Ψηφιακό Σχολείο II ... 41
Νικηφόρος Μ. Παπαχρήστος, Αντώνης Σακελλάριος, Δημήτριος Αγγελής, Παύλος Γκαϊντατζής, Γιώργος Κορακάκης, Γιώργος Νταλάκας, Ηλίας Σιτσανλής, Τάσος Α.
Μικρόπουλος ...
Ενίσχυση της γεωγραφικής μάθησης και γραμματισμού με την χρήση ψηφιακού γεωγραφικoύ υλικού ... 49
Κλωνάρη Κατερίνα, Αθανασιάδης Κοσμάς, Κωτσάνης Γιάννης, Σαλονικίδης Γιάννης, Τάταρης Γιώργος ...
Άξονες σχεδίασης Ψηφιακών Μαθησιακών Αντικειμένων για την Προσχολική
Εκπαίδευση ... 53
Ηρώ Βούλγαρη, Άλκης Γεωργόπουλος, Αναστασία Μισιρλή, Δημήτρης Νικολός,Ανδρομάχη Φιλιππίδη, Βασίλης Κόμης ...
Ψηφιακά μαθησιακά αντικείμενα για τη Φυσική Αγωγή ... 57
Μαρίνα Παπαστεργίου, Ιάκωβος Μαστρογιάννης, Πέτρος Νάτσης, Σπύρος Κυριαζίδης ...Η Αισθητική Αγωγή στο Ψηφιακό Σχολείο ΙΙ: Εικαστικά, Μουσική, Θέατρο ... 61
Σμαραγδα Χρυσοστόμου ...11ο Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», Θεσσαλονίκη 2018 7
Τα Αγγλικά στο Ψηφιακό Σχολείο: Ανάπτυξη Μαθησιακών Αντικειμένων για τη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας ... 65
Β. Μητσικοπούλου, Ε. Αργυρίου, Κ. Βίγκλας, Γ. Γύφτουλα, Σ. Μουτσουρούφη, Κ. Μακρή, Ι.
Μπήτρος, Α. Μπρατσόλη, Σ. Μυσιρλάκη, Κ. Νικολάκη, Ά. Παλιούρας, Δ. Παράς, Χ.
Σωτηρίου, Β. Χαρτζουλάκης, Μ. Φρέντζου ...
Παιδαγωγικές και διδακτικές αρχές σχεδιασμού και ανάπτυξης ψηφιακών πόρων για το μάθημα της Ιστορίας στο πλαίσιο του «Ψηφιακού σχολείου» ... 73
Τσιβάς Αρμόδιος, Ανδρεάδου Χαρά, Κασκαμανίδης Γιάννης, Σαλβάνου Αιμιλία...
Μαθησιακά αντικείμενα στα Θρησκευτικά. Παιδαγωγικό υπόβαθρο σχεδιασμού και διδακτική ένταξη ………..77
Βασιλική Μητροπούλου, Νικόλαος Αργυρόπουλος ……….
ΣΟΒΑΡΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ / SERIOUS GAMES (Α)
TEAM (Teamwork Evaluation and Assessment gaMe): A serious game for developing soft skills ... 81
Nikolaos Politopoulos, Panagiotis Stylianidis, Thrasyvoulos Tsiatsos, Stella Douka, Martha Sereti...
Αξιοποιώντας τη διασκευή ψηφιακών παιχνιδιών για την καλλιέργεια της
Υπολογιστικής Σκέψης... 89
Γριζιώτη Μαριάνθη, Κυνηγός Χρόνης...How serious games in cultural heritage are being evaluated ... 97
Christina Tsita, Maya Satratzemi ...Ψηφιακά εκπαιδευτικά παιχνίδια. Μία κριτική θεώρηση των αποτελεσμάτων των ερευνητικών παρεμβάσεων της πρωτοβουλίας ETiE ... 105
Εμμανουήλ Φωκίδης, Πηνελόπη Ατσικπάση, Πολυξένη Καϊμάρα, Ιωάννης Δεληγιάννης ...
Πρόταση Πλαισίου Ανάπτυξης Παιχνιδοποιημένων Εκπαιδευτικών Εφαρμογών ... 113
Βαγγέλης Κατσιγιαννάκης, Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ...Orient Express: Τροποποιώντας ένα ρατσιστικό παιχνίδι ... 121
Απέργη Αγγελική, Γιαννούτσου Νικολέτα, Χρόνης Κυνηγός ...ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ & ΑΠΟΨΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ / ICT INTEGRATION IN EDUCATIONAL PRACTICE AND EDUCATORS' PERCEPTIONS
Λόγοι χρήσης των εργαλείων ΤΠΕ σε δύο πειραματικά γυμνάσια της Αττικής ... 129
Νικολοπούλου Κλεοπάτρα ...Η ένταξη των ΤΠΕ στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών μετά το Β’ επίπεδο ... 137
Σαμαντά Αγγελική, Ψύλλος Δημήτριος ...
Αντιλήψεις Μελλοντικών Εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στην
Εκπαίδευση και Πρόθεση Χρήσης των ΤΠΕ στην τάξη τους ... 145
Πανέτας Γεώργιος, Καρατράντου Ανθή,Παναγιωτακόπουλος Χρήστος, Βερύκιος ΒασίλειοςΟι ΤΠΕ στην ΤεχνικοΕπαγγελματική Εκπαίδευση και οι ανασταλτικοί παράγοντες ένταξης τους ... 153
Ιορδάνης Δ. Κοσμίδης, Ηλίας Κ. Κίτσας, Γεράσιμος Θ. Κέκκερης ...
Εκπαιδευτική ηγεσία και ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαίδευση: Μία μελέτη περίπτωσης ... 157
Θεόδωρος Τζιόκας, Παναγιώτης Τσιωτάκης, Αθανάσιος Τζιμογιάννης ...
ΕΛεΦυΣ – Πιλοτική διερεύνηση απόψεων εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ... 165
Ιωάννης Λεύκος, Μαρία Μητσιακή ...
ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗ / DIGITAL NARRATIVE
Όταν η Ψηφιακή Αφήγηση γίνεται παιχνίδι ... 173
Τσαπάρα Μαρία ...Ψηφιακή Συμβουλευτική Υποβοήθηση: ένα εργαλείο για τη μελέτη της κοινωνικής δυναμικής στην Εκπαίδευση ... 181
Τσολοπάνη Ιωάννα, Μπράτιτσης Θαρρενός, Μαβίδου Στέλλα ...
Από την ψηφιακή αφήγηση στα μικρά βιβλία: Μια σχέση αμφίδρομη ... 189
Τσαπάρα Μαρία ...Επιμορφωτικό πρόγραμμα ψηφιακής αφήγησης: Αρχικές πεποιθήσεις και πρακτικές νηπιαγωγών ... 193
Μουταφίδου Άννα, Μπράτιτσης Θαρρενός ...
Η αφήγηση ως εκπαιδευτική στρατηγική σε STE(A)M δραστηριότητες με στόχο την κινητοποίηση των μαθητών: Μια μελέτη περίπτωσης ... 201
Παναγιώτου Ευρύκλεια, Διαμαντίδης Δημήτρης ...
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ STEAM & ARDUINO
Εισαγωγή στην εκπαίδευση STEΑM με χρήση ανοικτών τεχνολογιών και εικονικού πειράματος... 205
Τσιαστούδης Δ, Πολάτογλου Χ ...
Διεθνής επισκόπηση της χρήσης των έξυπνων τηλεφώνων και ταμπλετών ως εργαλείων
συγχρονικής λήψης και απεικόνισης σε εργαστήριο Φυσικών Επιστημών ... 213
11ο Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», Θεσσαλονίκη 2018 9
Θεόδωρος Πιερράτος ...
Συγχρονική λήψη, απεικόνιση και ασύρματη μετάδοση θερμομετρήσεων στο
Εργαστήριο Φ.Ε. με Arduino ... 225
Αναστάσιος Πάλλας, Χαρίτων Πολάτογλου...Πειράματα από απόσταση στο ΑΠΘ ... 233
Δίντσιος Ν, Αρτέμη Σ, Πολάτογλου Χ ...ΦΟΡΗΤΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ, ΜΙΚΤΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ / MOBILE LEARNING, MIXED REALITY
Ενσωμάτωση ταμπλετών και εφαρμογής εκγύμνασης για κινητές συσκευές στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής ... 243
Μαρίνα Παπαστεργίου, Πέτρος Νάτσης, Νικόλαος Βερναδάκης, Παναγιώτης Αντωνίου ...
Rocket-Ιστορίες: φορητές εκπαιδευτικές εφαρμογές για τη βελτίωση της αναγνωστικής ευχέρειας μαθητών με δυσλεξία ... 251
Αγγελική Καραματσούκη, Άγγελος Σανδραβέλης, Σουζάνα Παντελιάδου, Σοφία Γιαζιτζίδου
Σχεδίαση και Ανάπτυξη Περιβάλλοντος Μεικτής Πραγματικότητας για την Εξοικείωση με Θέματα Αειφορίας ... 259
Παπαγεωργίου Νικόλαος, Παλαιγεωργίου Γεώργιος ...
Το σχολείο των ηθικών διλημμάτων: ένα περιβάλλον μεικτής πραγματικότητας για τη διδακτική της ηθικής ... 267
Καρατόσιου Γεωργία, Αθανασιάδης Αναστάσιος, Παλαιγεωργίου Γιώργος...
TUTORS AS DESIGNERS, PAIR PROGRAMING & INTERNET OF THINGS
Design principles and design patterns of TEL scenarios created by K-12 teachers ... 275
Anna Mavroudi, Olga Viberg ...The Challenge of Identifying the Importance of Drivers and Barriers for Implementation of Technology Enhanced Learning ... 283
Olle Bälter, Emma Riese, Fredrik Enoksson, Björn Hedin, Alexander Baltatzis, Pernilla Josefsson ...
A Two-year Evaluation of Distributed Pair Programming Assignments by Undergraduate Students ... 291
Stelios Xinogalos, Maya Satratzemi, Despina Tsompanoudi, Leonidas Karamitopoulos ...
Designing through ideation cards for Internet of Things: can cards help engineers out of the box? ... 299
Nikolaos Avouris, Irene Mavrommati, Christos Sintoris ...
ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΑΦΙΣΑΣ / POSTER SESSION
«Οι μικροί προγραμματιστές στη χώρα των Κυκλώπων». Ένα εκπαιδευτικό σενάριο για την εισαγωγή μαθητών δημοτικού σε βασικές έννοιες προγραμματισμού. ... 307
Βασιλική Καραμπά, Φωτεινή Παρασκευά ...
Oι διαδικτυακές κοινότητες των αναπληρωτών δασκάλων και η θεματολογία τους .... 311
Δέσποινα Αθανασιάδου, Γεωργία Βασιλακάκη, Έλενα Παλιάτσιου και ΜατίναΤσιμοπούλου ...
MOOC για παιδιά «Μάθε Μαζί Μας ScratchJr» ... 315
Αναγνωστίδου Μαρία, Αναγνωστοπούλου Θεοδώρα, Καβέλη Μάρθα, Τσιτουρίδου Μελπομένη ...Κίνητρα για Ψηφιακά Παιχνίδια ... 319
Αμαλία Θώδη, Σταματία Σοφία, Ευγενία Ι. Τόκη, Τζένη Παγγέ ...Ψηφιακά παιχνίδια και αυτοκαθοδηγούμενη μάθηση ... 323
Ευτυχία Ζαβογιάννη, Γιώργος Μπουλούγαρης, Άσπα Λέκκα, Ευγενία Ι. Τόκη, Τζένη ΠαγγέΗ αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών για την ανίχνευση στερεότυπων και την ανάπτυξη θετικών στάσεων απέναντι στους πρόσφυγες ... 327
Αρβανιτάκη Μαρία, Στρίντζη Ευαγγελία ...
Εισαγωγή στην Εκπαιδευτική Ρομποτική μέσω της eTwinning δράσης STEM ... 331
Μαστορή Μερόπη,Πέζαρου Πηνελόπη,Σαμουτιάν Μαργαρίτα,Παρταλιού Τριανταφυλλιά .ΣΟΒΑΡΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ / SERIOUS GAMES (B)
Investigating the use of digital games by undergraduate students with competitive tendencies and receptive to new digital experiences ... 335
Georgia Zachou, Maria Konstanti, Konstantina Batistaki, E. Pyrkati, Anastasia Fouka, Eugenia Toki, Jenny Pange ...
Σχεδιασμός και αξιολόγηση χωροευαίσθητου σοβαρού παιχνιδιού επαυξημένης
πραγματικότητας για την οδό Ιπποτών στη Ρόδο ... 339
Φεσάκης Γεώργιος, Κοζάς Κωνσταντίνος, Erik Bruns, Στέλλα ΛαμπριανούΧριστόδουλος Μαλλιαράκης...Πώς η εξωστρέφεια επηρεάζει τους φοιτητές ως προς τη χρήση ψηφιακών παιχνιδιών;
... 347
ΕλεάναΤσε, Βασιλική Πορίκη, Αμαλία Πανταζή, Ιωάννης Κωστόπουλος, ΙωάννηςΠαπαδημητρίου, Ευγενία Ι. Τόκη, Τζένη Παγγέ ...
Learning about dinosaurs through an electronic visual serious game ... 351
Athanasios Smyrnakis, Michail Kalogiannakis, Kostas Vassilakis ...11ο Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», Θεσσαλονίκη 2018 11
“Salamis”: Ένα παιχνίδι επαυξημένης πραγματικότητας τοποθεσίας για την τοπική ιστορία ... 355
Κουτρομάνος Γεώργιος, Λαμπρόπουλος Γεώργιος ...
The role of gender in digital games use………..363
Evdokia Christia, Evangelia Exarchou, Iliana Zioga, Maria KitsakiKonstantinos Panakoulias, Eugenia Toki, Jenny Pange ...ΕΠΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ / AUGMENTED REALITY, ADAPTATION
Παραγωγή και αξιολόγηση εφαρμογής επαυξημένης πραγματικότητας για τον
εμπλουτισμό σχολικού εγχειριδίου ... 367
Φίλιππος Τζόρτζογλου,Σωτήρης Γεωργίου, Σπύρος Σπύρου, Αλιβίζος Σοφός ...Αξιοποίηση της Επαυξημένης Πραγματικότητας στην Αναγνωστική Κατανόηση Εφήβων με Μαθησιακές Δυσκολίες ... 375
Αικατερίνη Τσιότσια, Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ...
Augmented1010: Περιβάλλον μεικτής πραγματικότητας για την ανάπτυξη νοερών στρατηγικών για παιδιά δημοτικού ... 385
Παρνάβας Παναγιώτης, Παλαιγεωργίου Γεώργιος ...
Επίδραση μαθησιακού υλικού Επαυξημένης Πραγματικότητας στην κατανόηση αφηρημένων εννοιών των φυσικών επιστημών και στη ψυχολογική ροή των μαθητών ... 393
Έλενα Βάκκου, Παναγιώτης Λουκά ...
Εφαρμογή της ψηφιακής αφήγησης και της επαυξημένης πραγματικότητας για την εκμάθηση της ξένης γλώσσας στην πρώιμη παιδική ηλικία ... 399
Κοροσίδου Ελένη, Κοροσίδης Αντώνιος, Παρασκευαΐδης Ιάκωβος ...
Μηχανισμοί προσαρμογής της μαθησιακής διαδικασίας σε Συστήματα Διαχείρισης Μάθησης ... 403
Ιωάννης Καραγιάννης, Μάγια Σατρατζέμη...
ΓΛΩΣΣΑ, ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, ΜΟΥΣΙΚΗ, ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΙΣΜΟΣ & ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ / LANGUAGE, LITERATURE, MUSIC, CONSTRUCTIVISM, INQUIRY LEARNING
Το μοντέλο της Κοινότητας Διερεύνησης: συνέργεια ή πρόκληση στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας; ... 411
Θεοδώρα Βοϊβόντα, Βασίλης Κόλλιας, Μαρία Παπαρούση, Νικόλαος Χανιωτάκης ...
Ψηφιακές Μουσικές Δημιουργίες: Μελέτη της ατομικής και συνεργατικής συνεισφοράς μαθητών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στον αυτοσχεδιασμό και τη σύνθεση ... 415
Ελένη Παπαγιαννακοπούλου, Αικατερίνη Μακρή ...
Ελληνική γλώσσα και τεχνολογία: από τον γλωσσικό γραμματισμό στους
πολυγραμματισμούς ... 423
Καλλίνης Γεώργιος, Αλεξούδα Γεωργία, Πατιώ Μαρία ...Δημιουργία δωματίου διαφυγής για την εκπαίδευση στην πρόληψη και αντιμετώπιση καταστροφών... 431
Βασίλειος Γκοτζαμάνης, Ιωάννης Καζανίδης, Αύγουστος Τσινάκος ...
Εντάσσοντας δραστηριότητες με Arduino σε ένα συνθετικό μοντέλο διερευνητικής μάθησης και ανάπτυξης κινήτρων ... 439
Γεωργιάδη Κων/να, Παπανικολάου Κυπαρισσία ...
Εισάγοντας μαθητές Λυκείου σε διερευνητικές δραστηριότητες μέσα από κατ’ οίκον εργασίες ... 447
Μολοχίδης Αναστάσιος, Ελένη Πετρίδου, Χατζηκρανιώτης Ευριπίδης ...
ΜΑΖΙΚΑ ΑΝΟΙΚΤΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ / MASSIVE OPEN ONLINE COURSES (MOOCS)
PROG15: μελέτη της πειραματικής εφαρμογής ενός MOOC στη δευτεροβάθμια
εκπαίδευση ... 451
Φίλιππος Κουτσάκας, Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ...Σχεδιασμός και μελέτη ενός Μαζικού Ανοικτού Ηλεκτρονικού Μαθήματος φιλολόγων για τη συνεργατική γραφή ... 459
Νικόλαος Κούκης, Αθανάσιος Τζιμογιάννης ...
Προφίλ και κίνητρα των συμμετεχόντων σε ελληνικό MOOC για τον προγραμματισμό με Python ... 467
Γεώργιος Ψαθάς, Σταύρος Δημητριάδης, Αγγελική Τσιάρα, Παναγιώτα Χαλκή ...
Comparative study of MOOC forums: Does course subject matter? ... 475
Anastasios Ntourmas, Nikolaos Avouris, Sophia Daskalaki, Yannis Dimitriadis ...ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
Αξιολόγηση ενός πανεπιστημιακού μαθήματος για την ανάπτυξη της Υπολογιστικής Σκέψης των μελλοντικών νηπιαγωγών μέσω του Scratch ... 483
Παπαδάκης Σταμάτιος, Καλογιαννάκης Μιχαήλ ...
Αναπαραστάσεις της ταχύτητας στο περιβάλλον Sphero Edu για παιδιά προσχολικής ηλικίας ... 491
Μιχάλης Ιωάννου, Θαρρενός Μπράτιτσης, Ιωάννα Τσολοπάνη ...
Η διδασκαλία της διαίρεσης με την βοήθεια των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των
Επικοινωνιών στο νηπιαγωγείο ... 499
11ο Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», Θεσσαλονίκη 2018 13
Ζαράνης Νικόλαος, Αλεξανδράκη Φωτεινή ...
Οι Τ.Π.Ε. ως εργαλεία καλλιέργειας της σκέψης στα πλαίσια της προσέγγισης
«Έντεχνος Συλλογισμός» του Πανεπιστημίου Harvard ... 507
Κυριακή Μέλλιου, Θαρρενός Μπράτιτσης ...ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ & ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ
Ενσωμάτωση του προγραμματισμού στη διδασκαλία μαθητών έκτης δημοτικού και η επίδρασή του στην υπολογιστική σκέψη ... 515
Νεοφυτίδης Νεόφυτος, Ιωάννου Άντρη ...
Μία πρόταση ανάπτυξης του εννοιολογικού πλαισίου ενός εκπαιδευτικού σεναρίου για την ενίσχυση της συναισθηματικής νοημοσύνης και της αποδοχής της διαφορετικότητας σε ένα ψηφιακό περιβάλλον για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση ... 523
Σαρρή Ευαγγελία, Παρασκευά Φωτεινή, Γιαννακού Ιωάνν ...H συνεισφορά των ΤΠΕ στην ανάπτυξη ικανοτήτων ανώτερου ταξινομικού επιπέδου:
Τα αποτελέσματα μιας εκπαιδευτικής έρευνας-δράσης ... 533
Ελένη Ντρενογιάννη, Παρασκευάς Κούρτης ...Αξιολόγηση διεπαφής αναγνώρισης συναισθημάτων μέσα από τον ελληνικό γραπτό λόγο (SenseExpress) ... 541
Φωτεινή Σιακκαγιάννη, Ιπποκράτης Αποστολίδης, Στέργιος Τέγος, Νικόλαος
Πολιτόπουλος, Θρασύβουλος-Κωνσταντίνος Τσιάτσος ...
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ, MOODLE / EDUCATIONAL ROBOTICS, MOODLE
Υπολογιστική σκέψη και Εκπαιδευτική ρομποτική: Ο ρόλος της τροπικότητας των απαντήσεων των μαθητών ... 549
Ατματζίδου Σουμέλα, Δημητριάδης Σταύρος ...
Εκπαιδευτική Ρομποτική και Σύνδρομο Down: Αξιοποίηση για τη Διδασκαλία της Οδύσσειας ... 557
Καλλιόπη Ασλάνογλου, Θεοδώρα Παπάζογλου, Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ...
Ανιχνεύοντας διαστάσεις στη χρήση της εκπαιδευτικής ρομποτικής ως εργαλείου σκέψης για την οικοδόμηση της έννοιας της ταχύτητας ... 565
Καζαντζής Θεόδωρος, Χατζηλεοντιάδου Σοφία ...
Αποτελέσματα και προοπτικές από την αξιοποίηση της Εκπαιδευτικής Ρομποτικής στο ελληνικό σχολείο ... 573
Θεοδωροπούλου Ιωάννα, Καταπόδη Άννα-Μαρία, Γιαχαλή Θεοδώρα, Λαβίδας
Κωνσταντίνος, Κόμης Βασίλειος ...
Εφαρμογή Μικτής διδασκαλίας στο Λύκειο, με τη βοήθεια του Συστήματος Διαχείρισης
Μάθησης Moodle ... 585
Γκουντρομίχου Ελένη, Δαγδιλέλης Βασίλειος ...
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ STEAM, ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ / STEAM EDUCATION, LEARNING ANALYTICS
Ψηφιακά μαθησιακά αντικείμενα στη διδασκαλία της Φυσικής: μία εμπειρική μελέτη ... 593
Γκαρτζονίκας Βησσαρίων, Μικρόπουλος Αναστάσιος ...
STEAM education in practice: The RoboPathFinder project ... 601
Adamantia Stamou, Ioannis Manolopoulos ...Τhe eCraft2Learn project in 1st EPAL KORYDALLOS: integrating a FabLab in the school curriculum ... 609
Konstantinos Asimakopoulos, Emmanouil Zoulias, Ioannis Saranteas, Ioannis Makaris, Georgia Sandali, Thomais Spiliou ...
Ψηφιακά Μαθησιακά Αντικείμενα στη διδασκαλία της Γεωγραφίας: μια εμπειρική μελέτη ... 617
Λουκάς Οικονόμου, Αναστάσιος Μικρόπουλος ...
Διερεύνηση της φοίτησης με Learning Analytics: Μελέτη της ετήσιας φοίτησης των μαθητών του ΕΠΑ.Λ. Δοξάτου 2016-2017 ... 627
Χρήστος Σαμαράς, Χρήστος Παναγιωτακόπουλος, Βερύκιος Βασίλειος ...
ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / INTERNET AND EDUCATION
Οι απόψεις των υπηρετούντων και των μελλοντικών εκπαιδευτικών που έχουν
παρακολουθήσει μεταπτυχιακές σπουδές στην εκπαίδευση για τα εργαλεία WeB 2.0. 635
Καλλιόπη Κωνσταντινοπούλου, Σωτηρία Λεάνδρου, Στρατογιάννη Χρηστίνα,Κωνσταντίνος Λαβίδας, Λαμπρινή Βουτσινά ...
Εισάγοντας στην Εκπαίδευση τα Πολυτροπικά Κείμενα Λόγου Πειθούς: Συγκρότηση Θεωρητικού Πλαισίου και Σχεδιασμός Μαθήματος Δραστηριοτήτων Παραγωγής Βίντεο ... 643
Κατερίνα Φραγκιαδουλάκη, Αγγελική Δημητρακοπούλου ...
Social media, extraversion, self-concept and school performance: The case of Facebook with children as users ... 651
Mitsoula Ioanna, Karatrantou Anthi, Panagiotakopoulos Christos ...
Η χρήση των τεχνολογικών μέσων και εργαλείων από τους φοιτητές σε πανεπιστημιακά προγράμματα συμβατικής και Εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και η ικανοποίηση που νιώθουν από αυτή ... 659
Χρυσοβαλάντης Νικόλαος Σεραλίδης ...
15
Στ. Δημητριάδης, Β. Δαγδιλέλης, Θρ. Τσιάτσος, Ι. Μαγνήσαλης, Δ. Τζήμας (επιμ.), Πρακτικά Εργασιών 11ου Πανελλήνιου και Διεθνούς Συνεδρίου «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», ΑΠΘ – ΠΑΜΑΚ, Θεσσαλονίκη, 19-21 Οκτωβρίου 2018, ISBN: 978-618-83186-2-5
Ψηφιακό Σχολείο ΙΙ: επέκταση και αξιοποίηση της ψηφιακής εκπαιδευτικής πλατφόρμας «e-me», των
διαδραστικών σχολικών βιβλίων, των ψηφιακών αποθετηρίων και του εθνικού συσσωρευτή εκπαιδευτικού περιεχομένου «Φωτόδεντρο»
Ελίνα Μεγάλου & Χρήστος Κακλαμάνης megalou@cti.gr, ckakl@cti.gr
Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων (ΙΤΥΕ) «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»
Περίληψη
Το ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο αποτελεί προτεραιότητα της ψηφιακής στρατηγικής για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στο πλαίσιο του έργου «Ψηφιακό Σχολείο Ι» (2010-2015) αναπτύχθηκαν 7.000 Ανοιχτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι (OERs), περισσότερα από 100 διαδραστικά σχολικά βιβλία, μια σύγχρονη υποδομή ψηφιακών αποθετηρίων (Φωτόδεντρο) για τη φιλοξενία, οργάνωση και διαμοίραση ανοιχτών εκπαιδευτικών πόρων για τη σχολική εκπαίδευση, μαζί με την εθνική υπηρεσία συσσώρευσης εκπαιδευτικού περιεχομένου και μια κεντρική πύλη για ενοποιημένη αναζήτηση σε εξωτερικά αποθετήρια, καθώς και μια σύγχρονη, κοινωνική, ψηφιακή εκπαιδευτική πλατφόρμα για μαθητές και εκπαιδευτικούς (e-me). Στην εργασία περιγράφεται η τρέχουσα κατάσταση για το ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο και τις σχετικές e-υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας για τη σχολική εκπαίδευση και δίνεται έμφαση στις δράσεις και στα έως τώρα αποτελέσματα του έργου «Ψηφιακό Σχολείο ΙΙ» (2017-2019), το οποίο εξελίσσει, αναβαθμίζει και επεκτείνει το περιεχόμενο και τις υπηρεσίες αυτές.
Λέξεις κλειδιά:Ψηφιακό Σχολείο, Φωτόδεντρο, ψηφιακή πλατφόρμα e-me, e-books, OERs
Εισαγωγή
Το ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο αποτελεί κεντρικό άξονα στην ψηφιακή εκπαιδευτική πολιτική της Ελλάδας για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το οποίο αντανακλάται στη σχεδίαση, ένταξη και υλοποίηση προγραμμάτων, από το 1996 έως και σήμερα, που εστιάζουν στην ανάπτυξη ψηφιακών εκπαιδευτικών πόρων καθώς και διαδικτυακών υπηρεσιών για την οργάνωση, αποτελεσματική αναζήτηση, ευρεία διάθεση και αξιοποίησή τους από τη σχολική κοινότητα για τη βελτίωση της διαδικασίας μάθησης.
Το έργο «Ψηφιακό Σχολείο Ι: Ψηφιακή Εκπαιδευτική Πλατφόρμα, Διαδραστικά Βιβλία και Αποθετήριο Μαθησιακών Αντικειμένων» του ΕΣΠΑ 2007-2013 (dschool.edu.gr/p61cti), αποτέλεσε κεντρικό έργο του Υπουργείου Παιδείας το διάστημα 2010-2015 στον άξονα Δράσεων του «Ψηφιακού Σχολείου» για το Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο. Το έργο
«Ψηφιακό Σχολείο ΙΙ: Επέκταση και Αξιοποίηση της Ψηφιακής Εκπαιδευτικής Πλατφόρμας, των Διαδραστικών Βιβλίων και του Αποθετηρίου Μαθησιακών Αντικειμένων» αποτελεί συνέχεια, επεκτείνει, αναβαθμίζει και εμπλουτίζει τα αποτελέσματα του έργου «Ψηφιακό Σχολείο Ι» (dschool.edu.gr/dschool2-project). Ξεκίνησε τον 3/2017 και θα ολοκληρωθεί τον 9/2019. Συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του
ΕΣΠΑ 2014-2020 και υλοποιείται από το ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» (Megalou & Kaklamanis, 2018).
Ψηφιακό Σχολείο Ι: ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο και e-υπηρεσίες
Ακολουθώντας τις κατευθύνσεις της ψηφιακής ατζέντας για την Ευρώπη 2020, τις διεθνείς τάσεις και την εμπειρία από προηγούμενα έργα, βασικές αποφάσεις και επιλογές για τη σχεδίαση των υπηρεσιών για το ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο της σχολικής εκπαίδευσης (Μεγάλου & Κακλαμάνης, 2015) ήταν:• Έμφαση στην ανάπτυξη μαθησιακών αντικειμένων, δηλαδή μικρών, σημασιολογικά και λειτουργικά αυτόνομων και επαναχρησιμοποιήσιμων μονάδων ψηφιακού υλικού, με σαφή εκπαιδευτικό σκοπό, μαζί με ένα δομημένο σύνολο πληροφοριών που τα περιγράφουν (Wiley, 2000; Chiappe et al. 2007).
• Αξιοποίηση του σχολικού βιβλίου ως μέσου πλοήγησης στο ψηφιακό περιεχόμενο.
• Προώθηση Ανοιχτών Εκπαιδευτικών Πόρων (OERs) (UNESCO, 2012).
• Δημιουργία μιας ενιαίας υποδομής Ψηφιακών Αποθετηρίων που θα παρέχουν την υποδομή για αποθήκευση, διαχείριση και διάθεση ψηφιακών πόρων, μαζί με κατάλληλες πληροφορίες για αυτά («μεταδομένα»), ώστε να διευκολύνεται η πλοήγηση, η αναζήτηση, ο εντοπισμός τους και η αξιοποίησή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
• Επαναστοχοθέτηση και αξιοποίηση στην εκπαίδευση υπάρχοντος ψηφιακού περιεχομένου από άλλες πηγές (όπως υλικό μουσείων).
• Προώθηση του ρόλου του εκπαιδευτικού ως δημιουργού ψηφιακού περιεχομένου.
Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάστηκαν και αναπτύχθηκαν 7.000 νέα ανοιχτά μαθησιακά αντικείμενα από ~150 έμπειρους εκπαιδευτικούς, με τον επιστημονικό συντονισμό δώδεκα ακαδημαϊκών, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων και μαθησιακών στόχων (Chrysostomou, 2014; Dalacosta et al., 2012; Jimoyiannis et al., 2013; Kynigos, 2012;
Mitsikopoulou, 2014a; Κλωνάρη, 2015; Παπαχρήστος κ.α., 2015; Τσιβάς, 2018).
Περιλαμβάνονται προσομοιώσεις, πειράματα, διερευνήσεις, χάρτες, ασκήσεις, βίντεο, εκπαιδευτικά παιχνίδια κ.α. (Σχήμα 1). Επιπλέον 1.500 αντικείμενα εντοπίστηκαν και ανακτήθηκαν από παλαιότερα εκπαιδευτικά λογισμικά του Υπουργείου Παιδείας.
Σχήμα 1: Παραδείγματα ανοιχτών μαθησιακών αντικειμένων
Όλα τα σχολικά βιβλία (~250) διαμορφώθηκαν ψηφιακά σε ανοιχτή html μορφή, ενώ 79 από αυτά εμπλουτίστηκαν με διαδραστικά μαθησιακά αντικείμενα, δημιουργώντας έτσι
«Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία» (Σχήμα 2). Η συσχέτιση των μαθησιακών αντικειμένων με στόχους των προγραμμάτων σπουδών και η διασύνδεσή τους στις αντίστοιχες ενότητες της ψηφιακής μορφής των σχολικών βιβλίων είχε ευρεία αποδοχή από την μαθητική και εκπαιδευτική κοινότητα.
11ο Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», Θεσσαλονίκη 2018 17
Σχήμα 2: Παραδείγματα εμπλουτισμένων, διαδραστικών σχολικών βιβλίων
Σχεδιάστηκαν, αναπτύχθηκαν και λειτούργησαν τέσσερις (4) κεντρικές διαδικτυακές υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας για το ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, διαθέσιμες μέσω της διεύθυνσης dschool.edu.gr. (Σχήμα 3). Συγκεκριμένα:Σχήμα 3: Η κεντρική σελίδα του Ψηφιακού Σχολείου (dschool.edu.gr)
(1) Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία (e-books.edu.gr), ο επίσημος δικτυακός τόπος του Υπουργείου Παιδείας για τη διάθεση σε μαθητές, σε εκπαιδευτικούς, σε όλους των ψηφιακών μορφών των σχολικών βιβλίων.
(2) Ψηφιακά Αποθετήρια «Φωτόδεντρο», μία σειρά από πέντε (5) ψηφιακά αποθετήρια Ανοιχτών Εκπαιδευτικών Πόρων (OERs) για τη σχολική εκπαίδευση (Σχήμα 4). Αποτελούν το πιο σημαντικό τμήμα της ψηφιακής υποδομής για το ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο και υλοποιούν την εθνική πολιτική για την προώθηση του ανοιχτού περιεχομένου στην εκπαίδευση. Κάθε «Φωτόδεντρο» εξυπηρετεί διαφορετικούς στόχους. Περιλαμβάνονται:
Σχήμα 4: Ψηφιακά αποθετήρια «Φωτόδεντρο»
Τρία αποθετήρια «Φωτόδεντρο» με έλεγχο ποιότητας περιεχομένου: (α) Το Πανελλήνιο Αποθετήριο Μαθησιακών Αντικειμένων (Photodentro LOR, photodentro.edu.gr/lor;
Megalou & Kaklamanis, 2014) που φιλοξενεί μαθησιακά αντικείμενα. Περιλαμβάνει ~9.000 αντικείμενα που κυρίως αναπτύχθηκαν το διάστημα 2011-2015 από τις ομάδες του Ψηφιακού Σχολείου Ι, οργανωμένα σε συλλογές (Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Βιολογία, Γεωγραφία, Αισθητική Αγωγή, Θρησκευτικά, Ιστορία, Πληροφορική, Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Λογοτεχνία). (β) Το Πανελλήνιο Αποθετήριο Εκπαιδευτικών Βίντεο (Photodentro video;
photodentro.edu.gr/video) που φιλοξενεί βίντεο μικρής διάρκειας (έως 10 λεπτών) με στόχο
την παιδαγωγική τους αξιοποίηση στο πλαίσιο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων (curriculum- related core-concept clips). Τρέχουσες συλλογές περιλαμβάνουν ~1000 βίντεο κυρίως από την Εκπαιδευτική Τηλεόραση και βραβευμένα βίντεο μαθητικών διαγωνισμών. (γ) Το Πανελλήνιο Αποθετήριο Εκπαιδευτικών Λογισμικών (Photodentro EduSoft;
photodentro.edu.gr/edusoft), που φιλοξενεί εκπαιδευτικά λογισμικά για τοπική μεταφόρτωση. Περιλαμβάνει τα λογισμικά που αναπτύχθηκαν ή εξελληνίστηκαν στο πλαίσιο έργων του Υπουργείου Παιδείας ή φορέων του και διατίθενται ελεύθερα.
Δύο ακόμη αποθετήρια, τα «Φωτόδεντρα των Εκπαιδευτικών», όπου εκπαιδευτικοί, επώνυμα και έχοντας δημόσιο προφίλ, μπορούν να δημοσιεύουν άμεσα και να μοιράζονται το δικότους ψηφιακό περιεχόμενο: (δ) Το Πανελλήνιο Αποθετήριο Εκπαιδευτικού Υλικού Χρηστών Φωτόδεντρο e-yliko (Photodentro UGC, photodentro.edu.gr/ugc) που φιλοξενεί μαθησιακά αντικείμενα ή γενικότερα ψηφιακούς εκπαιδευτικούς πόρους που έχουν αναπτύξει ή προσαρμόσει εκπαιδευτικοί και (ε) το Πανελλήνιο Αποθετήριο Ανοιχτών Εκπαιδευτικών Πρακτικών (Photodentro OEP; photodentro.edu.gr/oep), που φιλοξενεί Ανοιχτές Εκπαιδευτικές Πρακτικές, δηλαδή εφαρμοσμένες διδακτικές πρακτικές που προτείνονται από εκπαιδευτικούς, αξιοποιούν ψηφιακό περιεχόμενο και αξίζει να διαμοιραστούν, καθώς μεταφέρουν επιτυχημένες διδακτικές ή εκπαιδευτικές εμπειρίες.
Όλα τα αποθετήρια «Φωτόδεντρο» είναι ανοιχτά σε όλους, μαθητές, δασκάλους, γονείς αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο. Υποστηρίζουν αναζήτηση με ελεύθερο κείμενο ή λέξεις κλειδιά, πλοήγηση μέσω συλλογών, τύπων αντικειμένων, θεματικής ταξινομίας σχολικών όρων και άλλων φίλτρων, όπως βαθμίδα εκπαίδευσης και ηλικία μαθητή. Είναι αναπτυγμένα με ανοιχτές τεχνολογίες και βασίζονται σε διεθνή πρότυπα.
(3) Εθνικός Συσσωρευτής Εκπαιδευτικού Περιεχομένου «ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ» (Photodentro aggregator, photodentro.edu.gr), που λειτουργεί ως κεντρική πύλη για αναζήτηση με ενιαίο τρόπο και πρόσβαση σε χιλιάδες ψηφιακούς ανοιχτούς εκπαιδευτικούς πόρους για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ανεξάρτητα με το πού είναι αποθηκευμένοι (εκπαιδευτικά αποθετήρια, μουσεία κ.ά.) (Σχήμα 5). Περιλαμβάνει υποσύστημα που συσσωρεύει και ενοποιεί σημασιολογικά περιεχόμενο από εξωτερικές πηγές. Υποσύνολο αυτού είναι το Φωτόδεντρο Πολιτισμός (Photodentro Cultural; photodentro.edu.gr/cultural), ένας θεματικός συσσωρευτής πολιτισμικών εκπαιδευτικών πόρων για τη σχολική εκπαίδευση.
Σχήμα 5: Φωτόδεντρο – Εθνικός Συσσωρευτής Εκπαιδευτικού Περιεχομένου
(4) Η Ψηφιακή Εκπαιδευτική Πλατφόρμα ‘e–me’ για μαθητές και εκπαιδευτικούς (e- me.edu.gr), μια σύγχρονη, κοινωνική, επεκτάσιμη ψηφιακή πλατφόρμα που σχεδιάστηκε για να αποτελέσει το προσωπικό περιβάλλον εργασίας κάθε μαθητή και εκπαιδευτικού, υποστηρίζει την επικοινωνία και τη συνεργασία και παρέχει προσωπικό χώρο αρχείων σε περιβάλλον cloud (Megalou et al., 2015).Μέσα από ένα περιβάλλον σύγχρονο και φιλικό, η e-me παρέχει έναν ασφαλή χώρο συνεργασίας, επικοινωνίας, ανταλλαγής αρχείων και περιεχομένου και ένα πλαίσιο για
11ο Πανελλήνιο και Διεθνές Συνέδριο «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», Θεσσαλονίκη 2018 19
υποδοχή εξωτερικών εργαλείων και εφαρμογών (apps). Η e-me ανήκει στις ψηφιακές πλατφόρμες νέας γενιάς, οι οποίες επιβάλλεται να είναι ανοιχτές, προσωπικές, κοινωνικές, ευέλικτες, και να υποστηρίζουν τη μετάβαση στο mobile computing (Stone & Zheng, 2014).
Τέλος, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε δράση ανάδειξης και προβολής καλών Ανοιχτών Εκπαιδευτικών Πρακτικών αξιοποίησης εκπαιδευτικού περιεχομένου (Δράση «Συμμετέχω», i-participate.gr) (Megalou et al., 2016).
Ψηφιακό Σχολείο ΙΙ: Επέκταση, εξέλιξη και αναβάθμιση των e-υπηρεσιών και του ψηφιακού περιεχομένου για τη σχολική και προσχολική εκπαίδευση
Με τη συμβολή 12 ακαδημαϊκών, 60 εκπαιδευτικών και επιστημόνων απ’ όλη την Ελλάδα και 30 έμπειρων τεχνικών (μηχανικών λογισμικού, προγραμματιστών, γραφιστών), το έργο«Ψηφιακό Σχολείο ΙΙ» αναβαθμίζει, εμπλουτίζει και επεκτείνει την ψηφιακή υποδομή, τις e- υπηρεσίες και το ψηφιακό περιεχόμενο για τη σχολική και προσχολική εκπαίδευση.
Ψηφιακή Εκπαιδευτική Πλατφόρμα «e-me»
Η Ψηφιακή Εκπαιδευτική Πλατφόρμα «e-me» (Σχήμα 6) επεκτείνεται και εξελίσσεται ενώ υλοποιείται η υποδομή για τη λειτουργία της σε ευρεία κλίμακα. Με βασική σχεδιαστική προσέγγιση την ανάδειξη του ρόλου του μαθητή και την ενίσχυση μιας ισότιμης σχέσης μαθητή-εκπαιδευτικού, αναβαθμίζεται η δυνατότητα δημιουργίας κοινωνικού δικτύου μαθητών και εκπαιδευτικών και η δημιουργία χώρων (συν-)εργασίας τόσο από μαθητές όσο και από εκπαιδευτικούς (κυψέλες). Η αποθήκη «μικροεφαρμογών» e-me store περιλαμβάνει σύστημα ηλεκτρονικού πορφόλιο (e-portfolio), εφαρμογή δημιουργίας προσωπικού αποθετηρίου μαθησιακών αντικειμένων (MyPhotodentro) ενώ επεκτάθηκε, παρέχοντας επιπλέον εύχρηστο εργαλείο για ανάπτυξη διαδραστικών εκπαιδευτικών πόρων (e-me content) και εργαλείο δημιουργίας και διαχείρισης ιστολογίων (blogs). Νέα e-me apps θα υποστηρίζουν σύγχρονη επικοινωνία, σύνθεση ποικίλου περιεχομένου (e-me synthesis) και ανάθεση και παρακολούθηση εργασιών (e-me assignments).
Σχήμα 6: H ψηφιακή εκπαιδευτική πλατφόρμα e-me και ενδεικτικά e-me apps
Η ψηφιακή εκπαιδευτική πλατφόρμα «e-me» επεκτείνεται συνεχώς με τη συμμετοχή της εκπαιδευτικής κοινότητας. Μαθητές και εκπαιδευτικοί καλούνται, μέσω ανοιχτής πρόσκλησης (openspecs.e-me.edu.gr), να καταθέσουν τις ιδέες τους για e-me apps που θα εμπλουτίσουν την e-me με νέα λειτουργικότητα, ενώ δοκιμάζεται και το σχήμα ανάπτυξης e- me apps από έμπειρους εκπαιδευτικούς και η διαμοίρασή τους μέσω του e-me store.Αποθετήρια Ανοιχτών Εκπαιδευτικών Πόρων «Φωτόδεντρο»
Όλα τα ψηφιακά αποθετήρια Φωτόδεντρο βελτιώθηκαν και επεκτάθηκαν. Νέα φίλτρα αναζήτησης προστέθηκαν διευκολύνοντας τον εντοπισμό ανοιχτών εκπαιδευτικών πόρων, νέα στοιχεία προστέθηκαν στις καρτέλες μεταδομένων, το Photodentro video απέκτησε νέα μορφή, το Photodentro OEP δυνατότητα υποστήριξης πολλών τύπων εκπαιδευτικών πρακτικών. Σημαντική εξέλιξη αποτέλεσε ο ορισμός με ολοκληρωμένο και «αυστηρότερο»
επιστημονικά τρόπο των «τύπων μαθησιακών αντικειμένων», διαχωρίζοντας μεταξύ άλλων τύπους όπως προσομοίωση, οπτικοποίηση και δυναμική οπτική αναπαράσταση (lrt.photodentro.edu.gr) (Σχήμα 7).
Σχήμα 7: Φωτόδεντρο LOR, νέοι τύποι μαθησιακών αντικειμένων και φίλτρα Φωτόδεντρο SaaS
Με στόχο τη διευκόλυνση της δημιουργίας από διάφορους φορείς (σχολεία, μουσεία, κ.ά.) εκπαιδευτικών αποθετηρίων που ακολουθούν διεθνή πρότυπα και τεχνολογίες ώστε να μπορούν εύκολα να «συσσωρευτούν» στον Εθνικό Συσσωρευτή Εκπαιδευτικού Περιεχομένου, υλοποιήθηκε η υποδομή για τη διάθεση αποθετηρίων τύπου Φωτόδεντρο με το μοντέλο SaaS (Software as a Service) (Koutoumanos, et. al, 2016). Δύο νέα «Φωτόδεντρα» είναι σε εξέλιξη με εφαρμογή του μοντέλου Photodentro SaaS.
Φωτόδεντρο Σφραγίδες Ποιότητας
Μια νέα υπηρεσία, το Φωτόδεντρο Σφραγίδες Ποιότητας, υλοποιήθηκε και πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία. Έγκριτοι φορείς που διαθέτουν διαδικασίες ή εργαλεία ελέγχου ποιότητας ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού (σφραγιδοθέτες) ορίζουν τις «σφραγίδες» τους περιγράφοντας τα κριτήρια ή τις διαδικασίες διασφάλισης ποιότητας που αντιπροσωπεύουν και «σφραγίζουν» εκπαιδευτικούς πόρους απονέμοντάς τους τη σφραγίδα ποιότητας.
Νέο αποθετήριο “Φωτόδεντρο διαδραστικά σχολικά βιβλία”
Ο υφιστάμενος ιστότοπος με τα Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία e-books.edu.gr εκσυγχρονίζεται με τη δημιουργία ψηφιακού αποθετηρίου τύπου Φωτόδεντρο, ακολουθώντας διεθνή πρότυπα και υποστηρίζοντας εξελιγμένη αναζήτηση τόσο στα ίδια τα βιβλία (παλιές νέες εκδόσεις, είδος βιβλίου, κ.ά.) όσο και στο περιεχόμενό τους.
Ο Εθνικός Συσσωρευτής Εκπαιδευτικού Περιεχομένου ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ
Ο Εθνικός Συσσωρευτής Εκπαιδευτικού Περιεχομένου “ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ”
(photodentro.edu.gr) ενημερώθηκε με το νέο επικαιροποιημένο προφίλ μεταδεδομένων Photodentro IEEE LOM-GR (εξειδίκευση του διεθνούς προτύπου IEEE LOM (ΙΕΕΕ, 2002) για
