Cum cönfenfu Afrtplifj. Päcultäth

& κ * &,$.

ί/1

Cum cönfenfu Afrtplifj. Päcultäth

Philojopb. m Regia Academia Upfal.

Sué PR/ESIDlO

•Aäm.Reverenåiatq; Celeberrimi VIRl

MAG. OLAVI CELS1I,

ÜHent. Lingv. Prof. Reg. 6c Ordin.

Tublko exam'mi jukmttit

ABRAHAM A» BURMAN

W Bothn.

ϊη Aiiditorio Ouftav.TvJaj. die iy.Jijnu

Anno MDCCXVII.

horit ant* merid. folittfo

r·^.

—1 — i:

UP SA L 1Ή,

Ex Öfiicina WerneriANA.

/C70

CONTI NUATIO

DE

NOBIIS

S:^ Riß: M:TIS.

maximffi fidei v 1(10,

Rcverendisßmo CHRISTO E

PATRI ac DOMINO

D. MATTHIß STEUCH10,

S.S. Theologiae Doctori

Excellentiffirno,

RegniSvecise ARCHIEPISCO

PO Eminentiifimo, PRO-CANCELLARIO Acadc-

mix Upfalieniis Magni-

ficentiifimo,

Confiftorii Ecclefiaftici PRiE- SIDI Graviflimo,

m&cenati summo.

Adipicias.^

Benigna» Fronte.

Reverendiffime. Dn. Archiepiscope.

Frudus. Hofce. Haud. Succulentos.

Ex. Humaniorum. Studiorum. Horto.

Ante. Maturitatem. Ledos.

Humillima. Mente. Precor.

Qu os.

Pro. IngentibuS.

In. Paternam. Dornum»

Beneficiis.

Tanquam.

Obfervantiae. Ac. Pietatis. Meae»

Devotum. Pignus«

Reverendiffimae. Paternität!. Tuae.

Deferre. Suftineo.

\ Vive. Diutiillme.

Matenas. Optime. Maxime.

In.

Ecclefiae. Et. Academiac.

Immortale. Decus.

Nobiliffimae. Familiae.

Gaudium. Exoptatiilimurn.

Nec. Non.

Spem. Dulciilimam.

Clientum.

REVEREND1SSIMI NOMINIS TUI.

dcvotißimus cultor»

Abraham Burman.

R:^

MAGN# Fr

Gener ojo dt.

Of Ε LIΜ

Juaici _per Öftrogothiarn

PATRONG fl Revtrefido atq; Clarijjmo Domino.

Dn> JACOBO BURMAN,

Paftori in.SBtyftbcä. meritiiBmo, Pg-.

trito Carifllmo* omni honore ac¬

utem devenerando.

Pl Reverendo ae Prachrijjmo Vir»

Mag. SVENONI BIDENIO RENHORN,

Paftari in fgrtmflefc/ gocftte & SfldiÄ vigilantiifimo ^, Schote Prcefeenfis In>-

IpedorilaiidatiiTimo, Praeceptori ante·*

hac fideliflimo, multis nominibqs

perpetim colendo.

Timitias% ^cum ar den

D. Di Nobiliff ac CiariiE

Cultor obfervantiff ^av

Abrahe

M.Tis

DEI VIRO, q-ve Nobitisßmo

S .A LI N,

Provinciali ConfultffimQ MAGNO.

Jim. Rever. atq; Praclarifßme Domino

Mag. ABRAH BURMAN»

Antiftiti Offerdahlenfium longe di- gniiiinno ^, & adjacentis diftri&us. Prae-

pofito adcuratiilimo, Parenci ut opti*

mo ac benignißimo»itaqua fiiium decet obfervantia ac obedientia

ad cinercs colendo.

PI Reverendo & Oarißimo Domim

Mag. ZACHARIT PLANTIN

S.S.Theol. in Regio Gymnaiio Her-

iiofandenfi Le&ori fideliffimo, avun-

culo ac fautori exoptatiflimo*

itfjmo pro kwhmitate veßra vom Nominum Veftrorum

//. obedienttjfmutt

ßurman.

Pl· Reverendo ac Clarißimo Domino Mag. OLAVO SVANHOLM,

Re&ori Scholz Sunsvaldeniis dili-

gentiflimojfautori honoratiifimo.

Reverendo ^ac Doäifftmo

Dn. PETRO RANKLEEF,

V. Divini Miniftro in

Silfne & SDtatfemcn: vigilantiffimo,

avunculi .loco honorando.

_

:

)

Vobis quoqve, Vtri Reverendi, hunc

qualemcunqve laborem off er re debut ob

varia ßnceree amicitiee edita documen-

ta, /mal optans, ut quam diutiffime be¬

tte vtvatis, valeatis.

Veftri

Officiofus Cultor 1

Abr. Burman.

Ι. Ν. D.

§■ ι.

Um in eorumnume- rum jure referenda

fit res monafticai*

qua? ad parandanL*

non minus quam«»

confervandam po- tentiam ac au&oritatem vel com-

menti funt vel ab aliis excogitata__.

approbarunü Pontifices Romani,

nemo magnopere miretur hunchie-

rarcham tot monafticorum ordi- numinftitutiones, peromnes orbis

partes ^, quotquot Papiftica fuper-

ftitioinvafit, prolixeadeoadmifiile.

Unde quoqve eft quod tanta ejus-

modi aiceteriorum multitudo no-

ftram quoqve patriam inundaverit,

ut paulo ante fugatas a gloriofiifi-

A ma?

mas rnemoriasrege Guftavo ί. Poii-

tificias tenebras, introdu&amqve-»

veram accceleftem do&rinam, nu- merum fexagenarium asquarent-,*

Benedi&ini namqve ordinis mona- chi incolebant Bircam, Munkebo- dam, Husby, Gudhem & Sigcunam*

CiftercienfescoenobiaGudhem,Ny- dala5 Alvaftra, Säby, Vreta, Värn¬

hem, Byarum, Juleta, Rifeberga_,, Schog, Aikeby, Marieberg <Sc Husby

habebant. Cluniacenfes in Gelbo*

Munketorp ac Eikilftunas erant_ii Francifcani Sudercopias^ Holmias*

Upfalice, Enecopias, Scarae, Juneko-»

pice, Arbogas,Lodofias, Nycopias, Lincopiasac Vexionias federn fixe-

rutit. Dominicani Sigtuna, Calmä- rias,Scheningias,Strengnefias, Arö- fias, Scaras & Holmias; Johannitae

item Holmias, in Cronobeck, Suder-

copice,inKrokeke ac^Efchilftun^ ha-

bitabant. Antonien in Romblebodaj

Carthufiani Mariefredas, Carmelitas

Oerebroas Yivebant; prasterqüarn

3

quöd ä monachorum contuberniis

in quibusdam ex locis ^nominatis

Veftalium etiam receptaculadiftin-

öa haberentur* Tot monachorum greges fuperftitiofis illorum tempo¬

rum in patria hoftra hominibus nonfuificiebant, quin,poftquam do-

tnina qusedam nobilis ^, Birgitta no¬

mine, fomnia fua _pro divinis öra-

culisvenditaiTet, occafionem illicö arriperent novum infuper monia- lium ^ac monachorum ordinem mö*

li-endi. Ipfa quoqve Birgitta ^cum

in vi vis éfTet, certas vivendi _regu- las, habitum, aliaqve ccenobitis fe- quenda propofuérat. Quöd infti-

tutum ut tanto felicius _prcmove-

rent monachi, varia poftmodum_»

effingebant iniracula, ^{qu^e} anté_>

& pofl obitum Roma? aliisqve iri loris fan&a ha?c ^a deoqve excitata femina edidifTet. Quibus omnibus

ad Pontifices Bonifaeium IX. Ur- banum V. Gregorium XI. &Urbä-

num VI. delatis* ut nominata Bir-

A i gitta

gitta fanåarum numero adfcribe-

retur rion iolum faeiles annuebantj fed etiam ccenobiales ejus regulas

iacrofan&as pronunciantes vefta-

lium ac monachorum ordinem in- ftituebant, qui ad Birgitta volun-

tatem ordo fanéh Salvatoris nuncu-

paretur. Cui quidem ordini pri-

mum rnonailerium Vatitena? erat

confecratum; hoc tarnen, cum ali-

undefatis innotuerit, nunc pr^ter*

miilb, qua? de aiiis ejusdem ordi-

nis ccenobiis Vatfteneniis funda-

tionem infeqüentibus hine&inde^

excerpere potuimus , bono cum_»

Deo breviter fumusheiccommuni- caturi*

§. II.

Caufiam hinc & inde per orbeBirgit-

tini ordinis ccenobia conftituendi _ge*

neratim Γι _quis perpendat,hancrepe*

rietveriffimam,utad amplifkandas

clericorum iftius temporisfortunas

inflrumento efTentL·,. Quod vero Svccia omnis non nifiunum hujus

ordi-

ordinis monafterium, Vatftenenfe videlicet, habuit, fa&umabsqve ^o-

rnni dubio eil, ut Vatftenenfes mo-

nachi tanto lautius viverent. Alio-

qui ti confluentes eo ab omnibus regni partibus divitis in plures de¬

rivats eiTent, ipjcrum non modo

conditio tenuior futura fuiilet, Ted

&ruinaipfis expeftanda videbatur.

Quam diu! autem folis Vatftenenfi-

bus _regum, regniqve procerum ac nobilium, imoqucrumvis opulen-

tiorumcivium dona in fuos ufusli- cuit convertere, non folumaffluen-

tiå omnium rerum ad commodam vjtam degendam fruebantur, ve¬

rum etiam femet _opponere pote- ränt, quacunqve ratione fibi rnoli-

entibus in.fidias, Quam primunu

enim inträ regni pomoeriavel mi¬

nimum adverfus fe comparari do-

lum fubolebaj^t, procuratores fta-

tim, _quos Roms refidentes non fine

effuiis fumtibus fuftentabant, mo¬

do per literas, modo ^per internun-

A ₃ tios

tios de hoc admonebant, qui ope_$

Cardinalium aiiorumqve aulicorum

facile apud Pontifices Romanos ef- fecerunt, ut omnia contra ipios fu- fcepta in irritum caderent. Con¬

tra cum ab eorum partibus paraiiti

non ftarent Romani, Ted perPonti-

ficem damnum ipfis aliquod pro-

curare iatagerent, regum ac regi*

narum Svecia*apud Papam fuppli-

cationibus ac commendationibus nixi, hifce adminiculis _{caput per-} petuo ere&um tenebant. Hinc ^o- pibus acpotentiahujusccenobiimi-

rum in modum crefcentibus, cre-

feebaü quoqve monachis animus,

ut fuperiores femper reliquis fui

ordinis ccenobitis eiTe affeäarint Vatftenenfes. Suum quippemona-

fterium matris inftar, reliqua omnia poftmodum ere&a, velut filias ^vo-

!ebanthaberi,quce ^cum primumin- ilituerentur, tanquam infantes non tantum ordinis regulam & perfonas

a Vatfteneniibus petere, Ted &, ^cum

fortu-

fortuna plerumqve uterentur ^te-

nuiore, opem & confilia eorundem quamplurimis occafionibus implo-

rare neceiTum habebant.

§. III.

jAemonaJierio Dantifcano B.Ada-

na <virginis A/lajria Adagdalena

ßf fanäa Birgitta.

Primum poft Vaftenenfe ordinis Birgittini ccanobium in longe ce- leberrimo acantiquiffimo emporio

Dantifco ere&um deprehenditur,

ioco ut claro & opulento,ita ad obti-

nendum finem,ad quem adfpirabant

otio devoti homuncu]i,fatisaccom- modato. Uli etenim in ejusmodi

loca ad fedes conftituendas oculos pariter atqveanimum ineendebant,

qux aucupiis divitiarum occafio-

nem fuppeditarent commodiiH-

mam. Hujus monailerii initiunx^

perquam notabile ad annum refe-

runt 1592, quo XL omnino femi-

nae, quae impudica vitaac rneretri-

ha&enus quxftufamoia?, infti-

A 3 tuto

β

tuto adeo'turpi deferto pcenitentiå

a&a ad rneliorem frugem rediiile

traduncurLi. In domum poftea re¬

cepts, qua? prope templum S. Ca¬

tharina? in fuburbio Dantifci,feu ^an- tiquo Dantifco, exftru&a ^erat, elee- mofynis ad tempus fuitinebantun,,

donec Conradus WalroderTeuto- nicusin Boruilia magifterhac de re certior fädus Henrico Epifcopo

Vladislauienfi egentes feminas de

meliorinota commendaret. Hinc

Epifcopus commotus ejusdem anni

die ²² Junii xl dierum indulgen-

tias iis omnibus per literas ^conces- fit, quimulierculis hifce ad domum inftaurandam aliasqve neceiiitates ilipem fuffe&uram fuppeditarent.

Haud mulfo pofta Pontifice Boni- facio IX idem Epifcopus veniam impetravit nominatas feminas in

certam regulam ac ordinem adfcri- bendi, eundem videlicetquem vir- gines tenebant Vatilenenfes ^, quin

& coenobium , nomine B. Maria?

Magda-

Magdalena & fan&x Birgitta de__»

Svecia, una cum templo, ecemete- rio, campaniii, aliisqve neceiiariis

a?dificiis erigendi. Qua? omnia__*

Pontifex facile coneeflit literisqve datisadprobavit A. ¹³⁹⁴ die 6 Ja-

nuarii. /Eftate infequente magifter

Teutonicus Conradus de Jungin¬

gen hujus inftituti primordia, dona¬

tione perquam munifica fubleva-

vit, templum S. Catharina? cum de-

cimis aliisqvereditibus adilludfpe-

dtantibus huc eonferendo. Ab E-

pifcopo Henrico jubetur paftor S.

Catharina?, qui femellas ha&enus

rexerat, hoc munus paftori S. Ma¬

ria? novi Dantifci relinquere, cui in¬

tegrum eiTet, duosidoneos presby-

teros eligere res ccenobii tarn tem¬

porales ^quam fpiritualescuraturos:

indulgentias quoqve eis confere- bat, qui capellam coenobialem viii-

tarent, ccemeterium circumeundo promortuis preces funderent, il-

gnoqve dato falutationem angeli-

A ₅ cam

*Q

cam ter recitarent. Nova quin e*

tiam indulgentia a StephanoEpi- fcopo Culmenfipromulgat^A.1395

die ² Maii,illis profutura,quotquoe

in novo templo aiTervatas fan&o-

rum reliquias,ibidemqve duas Ma¬

ria: virginis lapideas ftatuas flexis genibus adorarent. A. 1396 die 14

MaiiEpiicopus Henricus paftorem

ad S Catharinam conftituit Johan- nemLowedow, ea conditione, ut, abiumtå in honeitam monialium iuftentationem proventuum cceno- biaiium parte, eorum quoqve, qua forte fupereffent, quocunqve de-

mum venirent nomine, redderet

rationem. O&avo die decembris anni qjusdem ab Epifcopo Culmenii Stephanodi&a femina inmoniales legitime confecrata manafterio in- cludebantur. _{A. 1397 a} Pontifice

Bonifacio IX literas, inomnia pri- viiegia Vatftenenfi ccenobio unqua conceiTa obtinent. Cumqve quas- dam S. Birgitta reliquias a Vatfte-

nenfibuS

It

nenfibus _nuper communicatas in iemplo fuo aiTervarent; ^a Rigenft Archiepifcopo Johanne easdem pro parata pecunia oftentandi yenia_j

datur» certis indulgentiis ⁱⁿ illos collatis, qui vel eas adorarent re-?

liquiaSjVel alioqui templum vifitan-

tes donariis ac eleemofynis dita-

rent. Die 4decembris templü cce- nobii a fupra memorato Epifcopo Stephanoconfecratum eft, anniver- fariumqve ejus dedicationis ieftum,

dominicå lastare , feu quarta qua-

dragefimas, quotannis celebrandum

conftituitur/ Infequenti 9, decem-

bris literas Pontificis Bonifacii ix.

de novis pro templo fuo indulgentiis

acceperunt, id eft, ut omnfé.qui-

cunqj hoc fanum anuatim viiltarent

domin. latare, largitionibusqve lo- cupletarent, his indulgentias illis

fimiles venderepoilent, qua? Aflifii

in Italia die ¹ & 2 augufti adS. Ma*

riam in Portiuncula diflribuuntur,

quod templum ^ea tempeftate anni

magnq

12

magna quotannis hominum multh ^v

tudo invifit, tum in honorem S. β Francifci illic fepulti, tum quoqve £

oblargas itemqve certiflimas pec- e catorum remifliones, quas auro & ^a argento heic redimipoiTe funt per- ^

fuaii. Praeter memoratas aliis ^a _j Pontifice literis inftru&i funt, qui- ^c

bus ConfefTori, acfexpra?terea mo- ß

nachis facerdotibus indulgetur, ut 3

peregrinis'delidta confitentibus au- ß res commodare, _eosqve abfolvere_» τ

poiTent, qui in iolemni illo indul- _g gentiarum fefto ad hoc ccenobi-

um e diverfls locis confluxerint. Ad _n haec, nomine monafterii Vatftenen- j(

fis, per paftorem Joh. Lowedo^ ^|

Romae tunc degentem ^, a Capitu- j laribus S. Petri ad vincula induigen- ^

tiarumejus templi hiftoriam peten- ( tes impetraverunt, Vatftenamqve ,5 transmiferunt. Cur autem in has _f

tam follicite inquirerent, caufla-» ^e fuit, quod b. Birgitta, ut (uperftitio- ^c

fe credebant, infignem de ipfis re- j

vela-

velationem habuerit ; in familiari

fcilicet cum Filio Deicolloquio, ipfi Birgittas ccenobioqve ab illa exftru*

endo has indulgentiaspromiiTas, &

a Pontifice ideo Urbano V. _expe- tendas eiTe. Qua de re fequentia

habentur in Revelationibus ^l.iv.

c. cxxxvii. Vade (Birgitta) <&r

die ei (Urbano Papas) expartemea:

Tempus tuum breve efl. Sur ge & att en¬

de, quomodo amma tibi commijjie Jal-

ventur. Ego obtuli tibiregulam reli-

gionis qti£ fundari <&* incipi debet in

loco IVatzfleno in Svecia, quee de ^ore

meo proce/fit. Nunc autem volo, ut non Jolum auäoritate tua confirmeturjed ér

benediäione _{tua, qui} vicarius meus es in terris, roboretur. Ego didavi eam,

& dotavi Jpirituali dote, Jcilicet conce- dendo indulgentias, qu£ funt in eccleßa

S. Eetri ad vincula in Roma. Tu ergo

approba coram hominibus quod coram exercitu meo ccelefti efl fancitum ^— Tu

autem fponfa mea cui didam gratiam feci, Jt non poterk habere literam &

gratiam

*4

.

gratiam pap<2 &ßgillum fuper cönfåh fione ditt# in dirigent i je, niß praecedenté pecunia, fafficit tibi gratiamea. Has

tamen inciulgentias Vaftenenfi cce- nobio an. primum 1378 d. 30 Julii conceflit Papa Urbanus Vi. Sub fi-

nem anni, die nefnpe 20 decemb.

publicata eft bulla Pontificis Boni-

facii IX. de monachorum ccenobio heic, quemadmodum Vaftena?, x·- dificando ac inftituendo. Cui rei

tam fedula havata eft _opera, ut An.

1400 fefto annunciationis B. Maria?

ab Epifcopo Stephano monachi

confecrarentur pariter ^ac include-

rentur. Die 2 Junii anni 1401, rnö- nachis ac monialibus hifce a Nico*

lao Epifcopo Wladislavienfi quae- dam data? iuhücönftitutiones ,qua-

rum unafuit, he alisE religio far um

numero hoc in contubernio adfcri- berentur fern i _na?, quam initio fe- ceptis ftmiles, hoc eft, mererriccs pcenitentes. Qu _{od ipfu-m} Ponrifex

Bonifacius IX. bulla papali rcbora-

vit.

Vit, & priviiegiahaÖenus conceiTaj dotiationesqve a variis fa&as con-

iirmavit A. ₁₄₀₂ d. 30 Julii, mona- fterium infuper in fua atqve Apo-

ftoliPetri tutela futurum promit-

tens. A. _140$ d. 24 februarii Pon- tifex Innocentius VII in eosomnes

afperrimam bullam emifif * qui tempore belli damni quid ^cceno-

bio intuliiient, ecclefite ccfhuniotie

eos interdicetido , iii ad mona-

chorum poftulationem & fundos &

alias quasvis poifeifiones ipfis ad-

emtas reilituerent. Monachispo-

ftea quiritantibus reditus fuosmo*

nialium fuftentationi coenobiiqve

conferVationi minime fufficere, i*

dem Pontifex die ₅ aprilis fnemo-

rati anni indulgentias ^omnes Au- guftinianorum templis unquanrL·.

conceilas indulfit. Speciali item gratia 23 Julii proxime infequente

Confeflorem ipfis dedit generalem, qui,ut Vatftenae fiebat, peccata con·

fitentes abfolveret. Fuifie hujus

coeno-

j6

ccetiobii circa annum T4ioper belli

furores miierandä fadern inde col-

ligi poteft, quod ^a Polonia? regej Vladislao _opem fuppliciter petere

eos indigentia coégerit. Supplici-

bus clementer refponfum eft, literis

die S. Laurentii Marieburgi datis,

velie nimirum regem, bello cum_»

cruciferis adhuc implicitum, primo

quoque tempore certosillis reditus, quibus fehoneftefuftentarepoftent, profpicere. A. 1417 die 23 Aprilis

monachus nomine Johanes Mowen

in Germaniam miiTus eft, ut hujus

ordinis ccenobio,in dicecefiHerbi- polenii fundando, adeftet. Fräter Rynningus, cujus in ChronicoVa-

ftenenfi frequens fit mentio cum-*

A. ₁₄₃₂ die ¹⁵ augufti Vatftena, huc

proteäus eftet, mox circa feft um Simonis Judas vitam cum morte-»

commutavit. A* 1506 Confeilbr generalis Nicolaus Ragvaldi, & Ca-

rolus Benedi&i _, huc mittuntur a

Vatfteneniibus, quandam heic re¬

for ma-

formatioriem 8c vifitationem infti- tuturi; fed bello intercluft propeRe-

valiam in monafterio Vallis Marias ad _annum 1508 manere coguntur *

ubi vita coenobitarum fecundum ^re- gula réformatå,Vatfteftam redeunt4

l IV.

Paradifus, prope Florentidm in Hctruria.

Anno _1594, die Philipp! Jacob?*1 Magnus Petri PaterVatftenenfisRo-

mam 8c Florentiam a fuis contuber- nalibus miiTus eft, pro hoc mona¬

fterio fundando elaboraturus. Ei fefecomites adjunxerunt _monachi*

Ericus Gudmundi presbyter, Lucas

JacobiHifpanustum quidem laicus*

Rom^ vero in facerdotem ordina- tus, Steno presbyter fecularis, Lau¬

rentius Romare, aliiqve. Magnus

Petri (quem Vaftovius _{p. 140ma*}

gnumUnnonis _{perperam nuncupat)}

inParadifo obiit _{A. 139^,} die Bene- didti abbatis. Vir magno.in hono*

re habitusplurimumqveYatftenen-

B ftbus

fibus dile&us, quorum Confeflor generalis per longam annorum ie-

riem extiterat. Priusin matrimo-

nio vixerat, verum poftea ^cum S.

Birgitta Romarn iter inftituit, ubi

diutius, ad mortem videlicet illius

fubftitit. Interram quoqveian&am

comes ejus fuerat. Deinceps, coe- lefti mandato, ii crederefas eft, per

peculiarem Birgitta fa<ftam ^re-

ve!ationem,facerdos eft creatus. a.

1402 circa feftum Michaelis Arch- angeli fratres duo Ericus & Tho¬

rirus, Vatftenenfis monafterii ob ^ne*

gotia Romarn abierunt. Quibus

expeditis, Ericus Vatftenam fe ^rece- pit, at Thorirus & Lucas Florentia?

fubftiteruntad obfervantiam regulse

infticuturi fratres ac forores novi ccenobii, cujus exftruendi ^non ita pridem faöüm fuerat initium in—·

caftrodi<fto Paradifo. Thorirus an.

140 5 Vatftenam re verfus, iterumq;

proximo ^anno Florentiam miftus

eft. Unde rurfus ad fuos rediit A.

140$

14οδ. Lucas Jacobi Provifor & Gu- bernator monafterii Florentini con-

ftitutus eft.Cui dignitati acceffic ^con fervatoratus generalis ordinis S.Sal- vatoris, _quem ipficontulitPapaBo-

nifacius IX. a. 1402. de _quo officio

ita habent verba inPapali bulla: Per*

fonis bujusmodi acaliis.adqvospertinet,

diftride mandamus, quatenusteincon- fervatorem reguL·, ordinis, conflitutio-

nwn & inftitutorum pradidorum ^ac

ad ejus Confervatoratus officium ejusq;

exercitium recipiant & admittant, ^ac

tibi & monitiombus & mandatis tuk pareant & intendant, moniiionesqye

& mandata tua hujusmodt efficaciter adimplere procurent, contradidores

quoslibet & rebelles per cenjura ecclefia- fticam appellationepoflpofita compefeen-

do. dre. Quam _a?gre hoc trenum

fibiimponi paffi fint Vatftenenfes,

vel inde judicetur, quod per Con-

feilorem luum Generalem Ericum^

Johannis, Fratremqve Thorirum, di&um Lucam adegerint. utcön-

B 2 ferva*

iervatoratu illo fe abdicaret, quod

Romse fa<ftuni eft pra?fentibus nö-

tariis publicis äliisqve teftibus an.

1403 d. £2.aprilis. Reperimus ta¬

rnen illum non modo ab ipfo ponti-

fice Bonifacio in literis ad Vatfte- nenfes eodem _anno, die 4 maji datis

Confervatorem ordinis eorum nun-

cupari, fed & ipfum Lucä non mul-

to poft,literas Pontificias,quibus hoc ipfi officium confifmatum fuerat^j

Vatftenenfibus transmififTe, _per Jo¬

hannen! de Rofenwald facerdoterri canonice profeflum ^; &, cum ipfe pra?fens Vatftense adeiTe nonvaleaü, eundemRofenwald vicariumiuum conftituifie , idqve literis datis an- 1405 in territorio Florentino apud

monafterium de Paradifo, noftraé (ut habet infcriptio) habitationis Sc relidentia?, teftibus Hieronymo Jo¬

hannis de Arimino, Fr. Chriftophö-

ro Jacöbi de Padua Sc Fr. Johan, de

Sermoij de Florentia, conventuali-

bus monafterii de Paradifo, a. 1429t

xnen-

21

tneniibus aeftivisFr. Lucas in Para- difoConfeiTorGeneralis grande con- ciliura VatftencE celebrandum in-

dixit, cuiipfepum omnium mona- fteriorum hujus ordinis deputatis

interfuit, Italiam deinde cum ^re~

peteret, dominica xx poft trinit. in Bogahus mortuuseft, in ccenobiocg Konungella propeLodofiafepultus.

Maria Fallit, vJtCCC\tXi\>0\l in Li- voniaprope Revaliam.

Adamus Olearius in Mofcovitico

ac Periico itinerario, p. 105, apud

DodLJohan. Veitringium Syndicum Revalienfem^fcriptorem quendam_j»

vetuftum teftatur fefevidiiTe, ^tum tempus, quo prima hujus ccenobii

fundamenta jacta iint, tum etiam ul¬

tima ejusdem fata exaite defcri-

bentem. Cceptü videlicet fuiiTe an.

1400, Magiftro in Pruilia Cortone,

Cortone Vittinghof Mag. Livonias, atqjohanne Oke Revalias Epifcopa-

tum tenente. Mercatorem fcilicet

B ₃ tum

aa

tum temporis quendam, magnis a-

pibuspra?ditum ^{nomine HunsSwal-}

bert fuiiTe Revalia?, qui reli&is mundi illecebrispio acgloriofo ze- io impulfus fanélohuic ordinife dl·

caverit, plurimumqve& pecunia-

rum & laborisin hujus monafterii

exftru&ionem infumterit. Huic alios duos mercatorii ordinis divx- tesviros, Huns Rupert, & Gerla-

cum Krufe fefe aiTociaffe, primum quidem laicorum, poft vero facer-

dotalem habitum, aifumentes, In hoc ccenobio, baud fecusac Vatfte- nis, tam veftales _quam monachos, feparatim tarnen vixifle, Moniales dominica proxime praecedente fe-

ftum d. Johannis, an. 1451, mona~

chos autem dominica idem feftum

infequente, folemni ritu confecra-

tos fuiffe, Gerlacum Krufe in pa-

trem ac ConfefTorem primum efle

ele&um, A. i5^4»domin, exaudi, hoc monafterium vehementi incen-

diQ _incineres redaäumeile. Reva-

lienfes

lienfes adillud, dum ftaret, animi gratia, faepiufcule exfpatiari folitos;

nunc autem murorum reliquias &

fub terram fornicatos anfra&us, di»

midio ab urbe milliari, ad maris

oram, qua feptentrionem vergit,

fpeöari. Tradit Olearius ineodem

libro felegiife, ccenobitas hofce_j,

modo profus iingulari manuum ac digitorum fignis exprimere folitos

animi fenfa. v. g. Indice digito e- re&o, in ccelum fufpicientes Chri-

ftum eos fignaile. Caput eodem

digito attingentes Confeflorem in-

digitaile. Cruceverfuscaput fa&a

diaconi notabantur. Duobus caput attingentes digitis, Abbatiilam in-

telligebant. Index & auricularis

conjun&ipetum indicabant. Digitos

omnes jungentes aquam volebant.

Indicemiuperpe£us ducentes letti-

onem fignincabant. Manum com- plicatam vibrantes pollice tantum-.

ere&o, id quod diceretur, vel fieret,

fe ^non curare oftendebant. Polli-

B ₄ cem

? 4

cem inter medium &indicem digl-

tum ponentes, rem turpem defigna-

bant &c, BalthafarRuiToven Chro- nicorum Livonia; pag.43, an. 1407, die S;tiViti fundamenta hujus ma·

uafteriipoiita narrat. Tres di ^vites

mercatores vitam monafticam am-

ple&entes, Henricum Schwalberch*

Henricum Huxer _, & Gerlacurm.

Krufe univerfas fuas facultates in hane rem contulifTe, ccenobiiqueex-

truendi au&oresfuiiTe, _Schwalber- chium ipfum operi annos novem &

viginti, quibus excitaretur, _prse-

fuifTe. Quo tandem an. 1436:, con-

fe&o, moniales & monachos fupra

memoratis diebus introdu&os efTe.

Sed Tunt in iftis narrationibus non-

nulla, _{qua? ex} Vatftenenfi diario e-

rnendari poifunt, unde fequentia

de monafterio Mariendalenii ϊη_*

rem noftram excerpiimus. Circa feftum afcenfionis Chrifti an 1407,

duo honefti, nee vulgaris i η ge nu viriVatftenam _{vener unt,} qui ^curru

decem

*5 decem alils, novi Birgitini ordinis

ccenobiiad regulam fan<ftiSalvato-

ris inftituendi confilium animo con-

cepiiTe, veniam item, locumqve op*

portunum dimidio ab urbe Revalia milliaridiftantemjamfeieobtinuifFe

referebant, Virgines etiam fede-

Cim ac fex facerdotes adefle, qui hoc

monafterium ingredieoqve includi

firmifiime Tibi propofuerint. Qua

propter tum privilegia a Pontifici-

bus Romanis huic ordini conceiTa,

tum S:tas Birgittas reliquias,cantum-

que fororuma fratribus Vatftenen-

fibus iibi communicari petebantL*.

Diefeftum nativiüatis b. Marias vir-

ginis prascedente, monachi Johan-·

nes Johannis, 5c Laurentius ögi-

ari filius ad monafterium hoc Re- valienfe nuper inchoatum, mona- chos novitios propediem includen-

dos ad vitam monafticam, 5c re¬

gulam imprimis S. Salvatoris rite.*

pbfervandam informaturi, Vatftenå emittebantur. An.i4io.EricusJo-

B 5 hannis

26

hannis de Oelandia ConfeiTor Vat- ftenenfis ^cum fratnbus Petro Jo¬

hannis praebendato olim Stregne- fienfi, CaroloAndrea, antea Cano- nicoScarenfi acinSködwij Paftore,

&Laurentio ögiarifiho monafteri-

um Revalienfe vifitatum abivit_,;

hoc enim fratres fororesqveomnes

cum Epifcopo Lincopenfi neceila-

rium maxime duxerant. An.1412, die Lamberti, aliquot monachos Sc

veftales huc miferunt Vatftenenfes, videlicet Carolum Andrea? presby-

terum, Stephnam laicum Sc lapi-

cidam, Chriftinam Toka filiam, Sc Chriftinam Jowani filiam cum^»

duabus puellis, huic ordini confe-

cratis, Chriilinanempe Sighurdi Sc

Chriftina Dani filia. Reverfi funt

an. 1414 memoratimonachi,ftatim

autem poft reditum, e vita exceifit

Carolus, quitra&atus variosReva-

lise partim colle&os, partim fua_»

rnanu fcriptos reportaverat Vatfte-

nam· Ab Epifcopo Lincopenfi ia-

cerdotes

27

cerdotes e monafterio Vallis Maria?

Borchardus, Johannes & Gerlacus

an. 1418 menfe o&obri Vatftena?

confecrati funt in monachos. An.

1429 fratrumtres, qui capitulo ge¬

nerali V atftena? habendo intereflent,

mittebantur e Valli Maria?. Eodem

anno dom. xvnpofttrinit. fororem

Annam BiloweVatftenenfes huc ab-

legarunt, ut puellas confecrandas ad regula? obiervantiam informaret»»»

Augufto menfe an. 1514 monxaies duas, Elizabeth Giorderi & Birgitta Andrea?, poftquam annosfere quin-

qve heic commorata? fuiflent, fra-

tribus Johanne Erici faeerdote &

Thoma converfo laico comitibus,

Vatftenam funt regreiTa?, De Ab-

batiflis ac ConfefToribus hujus cce- tiobii paucanobis eognofcere licuit,

FuiiTe Gerlacum an. 1424 in Marine

Valli ConfeiloremGeneralem, epi-

graphe literarum, ^quas adeumde-

aerat Ulpho Birgeri ConfeiTor Vat-

ftenenfis, oftendic. Immo an. 1429

domin»

28

dominica ₁₇ pofttrinit. ejdem mu»

neri praffiuiife Gerlacum, e diario Vatfteneniirnanifeftumflt,ubi dici-

tur virginem paulo ante memora-

tam,Annam Bilowe,Vatftena Cecum Revaliam deduxiiTe. An. 1506 e-

jusdem loci ConfeiTor -conftitutus

eitNicolaus Ragvaldf, _quieovifi·

tatum in moresque quorundamin- quifitum Vatftenå profe&us erat;

cui muneri cum duos annos hic

pr^fuiifet an. rurfus ¹⁵¹¹ Vatfte-

nam rediit, ConfefToris, quo ante fuurn ad Vallem Maria? diiceflurru ibi fuerat funélus, officium χηοχ

recipiens.

§

VL

'Domus S:t& Birgitt A^dcampunt Flor#ßtaßu> ^{ut nunc} åicitnr^Fo¬

rum Farnefianum, ^a _Jplendtdo, quod propeeßjpalatto Farnefioru.

In hac domo S.Birgittam, cum Roma? degeret, & vixiffe, & dierru obiiiTe fupremum ^{Romani nos} do*

cent.

Éent. tiinc Pontificii eandem fan- åiflimam habent. Tra dun ^t _{quo cg} iidem S. Birgittam fmgulari devo-

tiofté conftituiJTe, lic h^c domus perpetiiö pro xénodochio eilet ho-

rninibus Svetica? ftatioftis, religionis

cauiTaRortiam advenientibuSjeamcp

ideo provéntibus ännuis fufficietiter

inflruxiile. Birgitta a PontificeBo-

hifacio Ω£, an. 1591, in fan&arumt

numerum relatå, ternpiiim dömui

Svecorum fumtibus eil appofitum, quod fub Pontifice Leone X. initau-

jraturn, fequentia verba fupra por- tam lectoribus hodienurn oftenditt Domus S, Birgitt# Vatflenen. de regno Svettin fl anratet anno domini 151g.

Hujus Proteélor Cardinalium fem¬

per unus eft. Monafterium S. Bir¬

gitta Romanum a quibusdam mi¬

nus reéte dicitur ; nunquant enim

moniales aliqua? velmonachi heic

fécundum regula: obfervantiam vi-

Xerunt, fed recéptaculum fuit ordi-

narium monachorum Vatftenå ite-

mtn

rum atqve iterufn Romarn able- gatorum, ut gravioribus coenobii negotiis apud fedem RomanariLr,

Procuratorum ccenobiiVatftenenfis

nomine invigilarent. StenoBene-

di&i equesauratus, regnig Sveci#

Marefchallus anteobitum ^an. _1408.

domus Birgittinas reparationiL.no-

bilos reliquerat. An. 1410 d. 25

Junii Cardinalium IV. viz. Fran- cifcus Burdegalenfis, Johannes U- lixbonenfis , Ludovicus de Flifco,

& Landolphus Barenfis C. dies in-

dulgentiarü finguliattribuerunt iis omnibus, qui ad hujus domusre- ftaurationem aliquid erogarent.

Fräter Sveno Haquini eidem refi-

ciendas multumlaborisimpenderat, ideoque ipii habitationem ibi ^com- modam Vatftenenfes conceilerunt literis datis an. 1425 d. 10 Junii. An.

1506 crebrasad monachos Vatfte¬

nenfes epiftolas mittebat fraten/

Bartholdus, indicantes, quantas hu-

jufce domus caufla perpeflus ^iit as-

rumnas

3*

.

I rumnas ; clericum enim quendam Upfalenfem Laurentium Erici di¬

ctum, ut innocens in carcerem con-

jiceretur, effeciile, ^eumqj ad capis

tis periculü adduxiile, nifi fingulari

numinis auxilio priftina? reftitutus

fuiiTet libertati. Roma? itaqve fa-

cros ordines fe fufcepiße, ut do-

mura eo tutius poiTetadminiftrare,

ac facramenüa difpenfare peregri-

nis. Sed non latuit Vatftenenfes

j* fraus Bartholdi ^, eodemqve anno

Vatftenam perveniensfrater Petrus Ingemari, inter alia dom.Petri Hen-

rici Üteras de xenodochio vindi- cando adtulit. Ad hoc itaqve in

certam poiTeffionem revocandurn

fratres Johannes Matthias, & Petrus Magni non multo poftRomam|unc

ablegati, verum tempore pafcatos

an. 1508 mari iter facientes a Danis

inter cepti Gotlandiam ducebaiitur, ubipoflquam gravibusaffe&i efTenc

moleftiis, Hafniam captivi abdu<£U

in conventu domus Saii&i Spiritus

quin-

quinqve detinentur feptimanas ^*

quibus' exa&is, Regeqve in com- miiTo ad curiamRomanam negotio

illos pergere nolente, domum re»

vertifunt coaéli. Circa feftum Laurentii, Petrus ingemari ^ac Pe¬

trus Magni ob eandem iterum cauiTä

Romarn abiverunt, advenientesq?

fratremBartholdum plenarndomus

Romani poiTeilionem occupaiFe_j deprehenduntj cui literas reddunt, quibus Vatftenam ^a fratribusrevo-

catur. Hic ^autern metuens ne e

domo Birgittina invitus ejiceretur^

infciis fratribus legatis, Pontificis Julii II. codieillum elicuit * quo per

omnem vitam huic domui praseiTe ipfi concedebatur, quod Vatftenen-

ies fubdoie fa&um interpretaban-

tur, argerrimeqve ferebant. Die 9 menfis martii an. 1513 ad fedem

Romanam mittebatur fräter Lau¬

rentius Benedi&L qui literis ac in- ftrumentis inftru&us Petrum Inge¬

man domum re voca vit, ipfeq ve ae-

dem

dem S. Birgittas cum fratre Petro Magni intravit, ejusdem tunc tem¬

poris, conftituto re&ore. Obiithic

Laurentius Romas an. 1525. An.

i524.fratres Holmftanus Johannis*

& Petrué Svenonis Romam able-

gabantur, in domo Birgittas ad tem- pus habitaturi.

§. VII.

De reliquis Birgittini ordinis cce-

nobiis,quum nondum adeo diftindä

eorü habere licuerit notitiam, ipfaq;

multitudo impediat, quo minus hoc tempore a nobis defcribantur, ^ni¬

hil nunc addimus, nomina folum

cum annis fundationis annotafle-»

contenti. Sunt autem fequentia:

Monafterium in Anglia,juxtaCan- tabrigiam,cujus fundator Henricus Fizhugher Miles Anglicus, dominus deRauenswather, circa A.Chr.1406.

931rttientt50lO _prope Lubecam.

Fundat. An. _1415.

Mari^corona,50tattettCrött/ pro¬

pe Straleiundam,coenobitis jam in- feilum An.D. _1414«

G Rieh-

Richmondeiife in Aiiglia fund. ί4ΐφ

Syonjuxta SheneinAnglia. A.141^

IJJiariCbO/ in infula Lalandia. Α.Ϊ416*

93iUnfdijf in Urbe Bergenfi Norve*

gia?,primo monachorum ordinis

Beneai&i 5 Birgittinis pacuit ab A4

1434«?

Möns Gratia?, (Sfläfectlbctj/iri Pa-

latinatu fuperiori & jdicecefi Eyfte-

tenfi propeNoribergam.A.D. 1456.

VallisGratis, fjföbenböl/in Finlan*

diaprope Aboam. An. D. 1439*

Alia ordinis S. Salvatoris ccenobiajt dequorum fundatione, a?taee vello"

eis adhuc nobisparum conilat:

JjpltfttHlDoo/ prope Opiloam ( hodie

Chriilianiam) in Norvegia.

Trinmphus Maria?,LubL inPolortia*

De Campo Maria?, prope Carnpin in

HoJlandia.

In Weftphalia.

In Brabantia,

Ad arborem b» Maria? virginis iti

Clivia.

InForefto b. Maria? virginis fupraJ

Bonnam

Golonienfe„ Alten·

3*

Siitenttiunftet/ in Bavaria, non pro-

cul Monachio.

De Sundis. *

Valentia?.

S. Brigida di Pauli lipo inregnoNea-

politano.

InBurgundia.

Genua? in Italia.

In dioeceii Herbipolenfi.

SDIatienberq.

©utnenfdb.

$. VIII.

Animus erat diplomata varia,& bul¬

las papales ad ccenobium,Dantiica-

num, Fiorentinü, & Mariendalenfe,

tum quoqj hofpitale f. domü Birgit-

tcEjqua? Roma? eftjfpeåantia heic fub

finem anne&ere, quasex codicibus

MfT. Bibliotheca? Academica? bene-

vola & largamanu communicavit

Ampliilimus & Celeberrimus Bi-

bliothecarius Dn. Benzelins : Ted

quia hoc non patitur auguftia tem¬

poris, prascipua inckexcerpta in_-t

praecedentibus thefibus propafuiflb

C ² fufficiat.

%β

fufficiat. Bullam tarnen, qua hujus

ordinis monafteria ubiq; terrarum inftituere PapaBonifacius IX. con- ceflerat an. d. 1403, non duxi omit-

tendam.

Bonifacius Epifcopus, fervus

fervorum Deijdile&isinChrifto fi*

liabus Abbatiffas & conventu-i mo-

nafterii fan&arum Maria?, & Brigi-

dasin Vatzfteno, ordinis S. Augufti-

ni, S. Salvatoris nuncupati ^> fecun-

dum regulam & inftituta ejusdem

5 Brigidas viventibus Lynchopen-

iis dyocefis falutem & Apoftolicam

benedi&ione. Sacr^ religionis,fub

qua virtutum domino, in humilitatis fpiritu, devotu & fedulüimpenditis

famulatum, merita'promerentur, ut

vos & veftrü ordinem in his prefer-

tlm quasanimarum falutem acdivini

cultus & religionis augmenrura concernunt, favoribus fpecialibus

6 gratiis profequamur. Cumitaq;,

ficutexhibita nobis nuper pro par¬

te veftra, & dile&i filii Lucas Jaco-

bio,ordinis veftriprofefToris &Con*

fervatoris generalis ejusdem ordinis, petitio continebat, fubregula & fe*

cundum inftituta S.Brigidae duo

tantum monafteria veftri ordinis inorbe fundata&conftru&a funt,<Sc tertium in dyocefi Florentina fun*

dari & conftrui fit inceptum ^{, nos} cupientes ut religio, &ordoprsedi*

étus in Dei laudem ipiritualiter 8c temporaliter augeantur ^, veftris in

hac parte fupplicationibusdnclinati,

vobis ac fratribus & iororibus ^ve*

ftri ordinis, inquibuscunqve locis,

ad hoc pia largitione fidelium vo- ,bis concellis, velin ^antea conce-

dendis, vel qux aliis juftis modis

poteritis adipifci, ubicunque fue-

rint, monafteria, & loca ordinis 8c religionis praediiftorum, cum neces- fariis ofticinis fundandi & conftru- endi,& in eis fratres, aut fororesfe*

cundü regulam & inftituta praedi&a

pro tempore viventes ponendi, jure

tarnen parochialium eccleiiarum, 8c

cujus-

η

eujuslibet alterius in omnibus fem*

per falvo, ConftitutionibusApofto«

iicis, 8c alils quibuscunque contra«

riis nequaquam obftanfcibus, au&o*

ritate Apoftolica tenore prasfentium

de ipeciali gratia licentiam elargi*

mur. Nulliergoomininohominum Hceathancpaginam noftra? conces*

iionis iniringere, vei ei aufu teme*

rario contraire. Si quis autern hoc

attentarepr aefumferit, indignatio*

nem omnipotentis Dei, &beacorum

Petri Sc Pauli Apoftolorum ejus fe

noverit incurfurum. Datum Romse

apud S.Petrum IV Non. Maji, Pon*

tificatus nostri anno quartodecima

Accedunt literae Jagellonis f.Vladk

flai IV. Regis Polonia? ccenobitis

Dantifcanis defhnatai a. d. 1410.

Viadislaus D. G. Rex Polonia?, Li~

thuaniseqve Princeps fupremus, &

heros Ruiliae.

Religiofa devotione nobis dile&a»

Literas veitras plena percepimus

ratione continentes quatenus in-*

ppi# veftne munificentia? noftraj

gratiis

,

39

gratiis digriemur fubvenire, ut nö-

ftris fuffuiti prasfidiis oration ibiis

veftris vacareliberius _{St pro} tioftra torfusqveChrifti fidelium congrega?

tiotiis falute Salvatoris clementiäin-*

valeatis ^exorare. Cum itaque ex debito oflScii noftri omnium com-

modo intendimus,perfonas eccleiia-

Öicas ipirituales t& religiofas iingu-

lari favore femper libenter ample-

öimun^ Quorum quia vos& tm-

mero ihcludi cognovimus,de certis pföventibus, de quibus vitas capie-

tis alimenta, vobis opportuftitate o*

ptata temporis curabimus pro vide-

fe. Datum in loco ftationis noftne

campeftris ante caftrum Marien*

bürg, feria quarta ante feftum 5.

Laurentii, ^anno domini mccccx.

Religiofas AbbatiiTas Ordinis S. Sal¬

vatoris pcenitentiü apud Pan&arn MariamMagdaL in Gdan-

tzik nobis dile&a?.

Hl

£ew$&t*a&am23wm<m/ _©δ

(>αιι 0ίίί fntileé fs5rfliitt0

£)m

©. kritas ^léfleriorben/

beut gårbom t Upfalaj upefftabe.

®2Babttpit; broab fjoveé ttu?

3ag må ej tro ti)c (6pa

Stl munbett bett at föpa

<£t ajiat&bref/ fem ja 93iS få lång ttjö/ tmå&unbraö' å(jr/

Qj rnatlt fdlt i (laben mår.

£åt bötcé fpråf ίφ tal öm gamla Sanfta 35"ita;

SDlott någon måttbe lita/

2tl (jemteé otbené mal

Sfefj/ fem l)a ©ubéorbfå flart/

£>φ bet befånnom pppenbart ? Sftej/nel/ lag far beltmtif/

<5j fåbant bafé för bånbet;

2?οφ1 brt, fönt JtjEmål lånbcc 2&e forna floftten till:

©ont

©cm en ί>!αηί> ofj Oeffrifbft fö/

§lt bcrfyan roi fot lårDom fö.

®n$3rtta/ SRunnoré prål/

3 ®5tl)alauD bitbmbn) Οφ f6r ett helgon Dorntet

«St ()dt/1 Detta mål/

«Seffrefioen meDen lårDer fjanD/

Οφ ijcnneé (I6gD tp(D 2Båtferé fttanD.

Jjen 93urman/ Detta »dr?/

Som 3 fö »ijfligt ffctfnott/

Οφ IcSrDa meriten gtftott;

2tl (Iut/ jag beter/ mårf:

3 låren/ innan fort/ få fe St Stanß/ fom nijo tunnor ge, Upfala.Den ö. Junii

$lt)V 1717,

©fref flDtDigit

J. og&ssste.