LEW AT

nya

dissertatio philologica

BE

SIGNIFIC AT IONE

EMPHATICA

75

(Hoj. V. v. xv.)

CONSENSU AMPLISS.FACULT. Quam PHILOSOPH.

IN REG. ACAD. UPSALENSI, praiside

Mag. CHRISTOPH.

C LEW BERG»

L. L. O. O. PROFESS, REG. 5c ORD.

PRO

gradu philosophico,

PUBLICO EXAMINI SUBJICIT

Alumnus Regiws,

SAMUEL ENANDER,

U.PLA NDUS, IN AUD. (UAXOt. _JHJUV. DIE JCIV JUNII

An. MDCCLVIII.

H, g? M, S.

HOLMIÅL ,typis Direä. LAURENTII SALVII.

VIRO#

Maxime Reverendo atque AmfliJJlme

Dn. laurentio

HYDRÉN,

S.S.TheoLDOCTORI & PROFESSORI Reg.&Ord.

Max. Ven. Confift. ADSESSORI Graviffinao, Eccleflse, _quse in Waxala DEO celligitur, ANTISTI7T

LVigiIantiflimo

8c adjacentis diftri&us PRiEPOSITO adcuratiffimo*

iWi "pay Dy m -port Von fyns't« an »mar maj

na inv »aw pina dm raVi yo ^{n?n ovn ~un npo}

pnaiü niK'Sa: ^'nw _{Damp mya o} naax nai naiK

■jnxi? Vpi ^-jnoart rim anj?nt5>n an man »t ipin a!?«

anoe!?

to »mot? ytyi froi Shop bx ^{in bx}

h ^to \)uh ^ h ^{rwN MD nron :to tdn} tb ^rtöfibi

um Wtn ipwb nvrnS ovw o:j on toh p-spi

rrnn nar b±i bix \by ^nöDin y#x \w) n^u yynii

oim Dvn *ro roopn mn ttoo -püb pnS ^n>

mir tymb bn SSd™ ^jn onn Sn ^

ss"N nna o dw -pnS 70m inro pS pats» nt?

:mrr dto opino ntyjn np» jöji d\PiWi

Maxime Reverendi atque Ampliffimi

NOMINIS TUI/

Cultor ii dum

SAMUEL ENANDER.

ia 8c diligenti attentione qui facras pcrluftravcrit paginas ^, eximiam 8c plane admirandam, ^qua fingulas fe-

re voces polient, emphafin, fum-

ma animi voluptate comperiet. Ita

_

enim rcrum & doétrinarum indoli

verba accommodarnnt facri amanuenfes

ut tum di- cendorum pondera ^, tum ipfi afFe&us, quibus du&i

fuerint,- haud aliter reprasfententur ^{, ac} fi coram verba fierent. Emphafium vero, quibus mirum in

modum abundat fcriptura facrafeäes funt ^non fo-

lum _voces, in certam conflruhimem conjunffa, fed & fimflltces, ne minimis quidem flili facri farticulis articulisque exclufls (af ' Sacrarum i- gitur litterarum interpreti, qui veritates revelatas 8c

fidei myfteria ex ipfis fontibus feliciter ^eruere difcu- piet, operas pretium erit, quibuscunque vocabulis

curam impenaere acrem 8c ad formas vocum, imo levijjima qua vis, diligenter attendere. Nequt

hic

(a). Ramb, Inftit. Herm, Sacr. Lib, II. cap. VIII. §. V.

00 ) o ( * hic vane aliqiiid pofitum exißimet, ubi ^DEttm loqui, non vane credat; ut foJide monet Loeiche-

rus (b). Cui calculum addit PfeifFerus ^, vir, deHe-

braea pariter ac Grseca crifi meritiffimus: tanta, in-

quit, cuilibet voci tribuemla efi emphaßs, ^quanta

poteft. Omnia enim & ßngula fcriptura facr#

verba praßimenda funt, ceu fapientijfimo EiEI

confilio concepta, adeoque magno felediu adbibita.

Nullum in fcriptura Jacra eß verbum ^, a quo non pen de an t magni verum montes (c), Hinc & Tum¬

ma induftria in eo laborarunt non pauci magnas eru- ditionis viriut Biblicas indagarent emphafes, O-

mnia vero momenta acu, quod ajunt, tangerc, to-

tumqueScripturas Sacrae vaftum pervadere Oceanum,

humanis viribus huc _{usque onus} fuit,. 8c crit in po- fterum, longe graviilimum. Quod ut uno ore omncs

fatentur Philologi faniores, ita Tollieite juxta caven- dum judicarunt, ne oinnes Scripturse Sacrac voces in

meras transformentur emphafes, earumque pondus,

ultra fcopum dicentis atque argumcnti rationem, ex- tendatur, utpote ex quo errorum monftra facilc ^ex- furgerent, verae rcligioni ejusque fundamentis inimica.

Hane igitur fervando legem, ^ex ampliffima di-

eendorum materie, quam Ledtori attento fuppeditat

Sacer Codex, voccm tantummodo ^, quas Hos#

V. 15". occurrit, exhibere, 3c fingularem, quam ei

inefTe putamus, emphafin, ^pro ingenii modulo, in- veftigare conflituimus. In quo negotio eo felicius

A _{3 ver-}

(b) De cauffis Ling. Hebr. ^p. 45-9. (c) Thefaur, Herm. c, VI-

confr. Ramb. 1. c. §. III.

^ ® c

veiTaturi, nonnullis de fcopo Prophet«, vero loci fenfu, ^{nec non} ftatu populi Ifraelitici prasmiffis, vo- cis propofit« explicationem fubj ungemus»

§. u>

Ad gentem Ifraeliticam praefertim milTus erat Ho-

feas, prophetico ut fungeretur munerc, interim ta¬

rnen in publicis, quas habebat concionibus, Judaeo-

rum quoque mentionem paffim injicit, ut cap. V: 5%

öfty rnvrt« ^tso tro* onöio Quse-

cunque idcirco hic dicuntar in gratiam Ifraelitarum, pari ratione ad utramque gentem referenda erunt. In capite autem V* fummis invehitur exprobriis Prophe-

ta in Ifraelitas

iisque graviflimas annunciat afllidtio-

nes, ob turpiffimam a vero DEI cultu defedtionem, jure meritoque inferendas. Hac enim _poense immi-

nentis comminatione procurare voluit, ut, qui omni-

um fcelerum congerie foetidi ^erant, mitiflimasque per miniftros DEI fadtas admonitiones cC promiffiones lpreverant, vitam corrigerent, Sc fincera poenitentia

ad DEum redeundo extremam evitarent perniciem.

Etfi igitur converfionem faiutarem Ifraelitarum fingu-

lari mentis affedtione cxoptaret Propheta ^, quia ta¬

rnen, fapientilTimi Spiritus Sandti adflatu cdodtus, ignorare non poterat, fruftra ^omnem ejus confumtum

iri laborem, certiflimum edit prsefagium, de futura illorum calamitate. Hofces narninat, qui veluti vir- gulae excandefcenti« divinae pervicaciilimum populum caftigarent, patrium illius CYerterent folum, cives- que omnes & fingulos partim gladii$ trucidarent,

par-

partim in duriflimam abstraherent fervitutem. Quid plura? quoniam nefando idololatrise fefe contamina- verant crimine, condicit DEus fore, ut, facie cle- mentise Sc mifericordise ab illis averfa

opportuno auxilio&confolationeorbati trifliflimam experirentur fortem. Deinde pramuntiat, Ifraclitas hanc diu per-

peflos anguftiam ^, vitse fordibus abje&is, anxia men-

tc culpam graviflimam ^, qua San&iflimum violaverant Numen

agnituros Sc per Mefliam veniam delidlo-

rum devoris precibus pctituros: quibus placato DEO

Sc infeliciffimae eorum fortis mifericordia capto ^, fu¬

turum deinceps proraittit, ut, tum ab aiiis quibus-

cunque malis. tum in prirnis a fpirituali miferia Übe»

rati, feliciffimo ecclefias fruerentur ftatu, ab initio

capitis fequentis Sc prascipue verfu ^%. his verbis de-

fcripto, ^i"TOl whm DVU DW TW

vivificabit ^nos poft biciuum & die tertio fu/citabit

nos, ut vivamus coram faciem illius; _{quse ita} ex-

plicat Schmidius ^: Idem nofber) morti dedit

nos, & vivificabit ms e morte noßra poß bidu-

nm fuum ^, feil: mortis Jua, eriget nos e morte

noßra, die tertio fuo, feu mortis fua (d).

5- I".

Quam'§. praecendenti leviter attigimuß ^, propbe-

tia edita eft, Meaachemo Ifraelitarum Sc Uflia Jude-

orum rege, idque, fi computo Carpzovii fides habe-

ri debet, anno muudi circiter 3x40 (e) circa quod

tem-

(<0 In Comment. ad Hof. c, V: _15. (<?) vid. Ejus Introd:

in Libr. Bibi. V. T. _part. III. cap. VII, §. VII.

% ) o f

tempus opibus Sc potentia jamdiu ira inclaruit utra-

que respublica Ifraelitica pariter & Judaica, ut vici-

norum populorum invidos in fe converteret oculos,

Sc inteftinis licet interdum fcinderetur diffidiis ^, hofti-

um tarnen armis penitus ^non luccumberet. Sed dul-

ciffimae hujus felicitatis diuturnitatem malitia civium impediente, accidit tandem, ut imperium, funditus

cverfum, in crudeliflimas hoftiumtranfiret manus.Cor- ruebant primo fundamenta regni Ifraclitici, cujus tri-

bus nonnullas, Pekah ^, poftMenachemum, lummam Imperii gerente, in duriflimam abduxit captivitatera Tiglat Pilefer, AfTyTiorum Imperator {f) ^, in impe-

rio Succeflores na&us Salmanaflarem Sc Effarhaddo-

nem

qui reliquae civium parti, cui ille pepercerat, triftiffimum impofuere fervitutis jugum (g). Judsei

autem tardiores experti funt rerum Fuarum viciffitudi-

nes. Ut enim tot tantisque non dediti erant fceleri- bus, ita caftigationem iilorum paulo diutius differre

DEO perbenigne placuit. Cum vero in dies magis magisqu« defcdtionem pararent Sc omnia demum Prophetarum admonita Sc confilia ^proterva fronte re- jicerent, in vindi&am, quam huc usque efFugerant, ju-

Iliflimam incurrunt, variis hoftium infeftantur inva- fionibus, Sc captivi a Nebucadnezare Babylonem ab-

ducuntur (£)♦ Sub quo gra vidi mo fervitutis o nere li¬

cet Judxi pariter ac Ifraelitae diu ^gemerent, fumma:

tam corporaii quam Spirituali angufliae obnoxii, tan-

tum tarnen abfuit, ^ut ad DEum fe converterent, ut ho- (/) II Reg. XV : 29. Q) Ibid. cap„ XVII: 6 & fe q : Efd.

IV : 2, (fi) II Reg. XXIV : XXV: II Paral. XXXVI.

€1© ) 0 C @0 9 hominum petendo auxiliüa, opis prasfentifTirass fon«

tem horrendis irritarent contumeliig

his verbis uft;

bs inon D'DDi nS'^oni ^awn roSbVnbpS xhrp ?k pi

i'ÜDH Jer. XLIV: 18. Deinde, qvurn

quibusvis macerati afilidionibus fine fpe folatii ef

lent 8c nonnulii ad fäniorem redeuntes mentem,

peccatis agnitis, divinam opem implorarent, fadtum

eft

ut, recuperata Übertäte, feliciori per aüquod

cempus fruerentür. ^aura. Cujus ^tarnen jucundioris

fortis nec finguü fa&'i funt participes, nec qui do-

mum venerant Omnibus caruere moieitiis, fed ad tempus usque Chrifli yariis conflidati funt calamita-

tibus (/). Hinc cuivis manifeltum fuerit, Prophetam,

initio cap. VI: magis profperum rerum Ifraeliticarum

ftatum defcribentem, partim internas felicitatis&trau- quiliitatis animi, ex fide in venturum Meffiara adflu-

entis, partim Ecclefias per Chriüum, fummum illum Regem 8c Sacerdotem, fuo nitori reftituendas, ratio-

nem habuifle, ita tarnen, ut liberaticmem, a captivi-

tate Babyionica exipedandam, altero quafi oculo re-

fpexerit,

IV.

Breviter fic expofita populi Judaici 8c Jfraelitici

miferrima fub captivitateBabyionica conditione, & iis adjedis, quas fcopo noftro infervire viderentur,figni-

ücationem veftbi Ifity maxime emphaticam, ea, quam

brevitas, nobis prasfixa, capere poterit,"diligentia ex-

plicare adnitcmur. Originem ^ejus Lexicographi ^om-

B nes

(0 Schmid. Coaiment, in Hof, V: iy.

nes eommuniter deducunt a radicc, in Kal notiflima,

nntr, cujus figniftcationem generalem & formalem,

fruftra huc usque quaefitam, triplicem vero fpeciaiem

tradiderunt Stockius (k) ^, Schindlerus (/) ^, Simo¬

nis. (//), ceteri. Horum dudtum 8c audforitatem fe- quentibus nHiT proprie denotat feidit, fidit ^, quas

acceptior apud Sacros Scriptores vix ocCurrens, olim tarnen fuiile in ufii colligitur parrim ^ex de-

derivato TM fijfio, or tus, eriiptio\m) Efa, XLVII:

ii.in his verbis occurrente, nnniT UW ib pattim ex

lingva Arabica,. cujus in genere idem efl ^ac fihdere feinder e, fpeciatiin nosemittendo voeem, 8c peculiariter ex guttur e vel per nares hane reci-

procattdo: unde [onus ^or is fecundum Caflellum,

D /

vei

juxtaGoiium idem. Hinc 8c verbum ipfum

nunc de aflno rudente, nunc de _equo hinniente apud Arabes in ufuefl. ^2,:o Findere faccum notat;

nam inATII cpnjugatione adhibetur de Camelo fuum cibi facculum fcindente (11). 3 :o in eadem conjuga- tionelegiturdeeo, qui podicem animantiumicindit(^).

Quoniam. vero verba findendi ^». Jcindendi in Iingvis

©rientalibus faepiffime referuntur ad inquifitionem

rei (p )hinc orta efl metaphorica flgnifieatio qua- rendi, inveßigandi, quae Prov. XI; z7. legitue :pn Notar quoque nTO nigerfimt, de- ni-

(£) in Clav. V. T~ (/) in Lex. Hebr. (//) iu L«x. Hebr. &

Chald. (m) Sim. 1. c. (») Caftelli Lex, Heptagl,. (0) Ibid..

$im. 1. e. in

npn.conf.-mir. '

nigratus ef!, ut Job.XXX: 30. niy Hase po-

fterior vocis poteftas quo jcnfli cum prascedentibusco-

hasreat, a quibus toto coelo difFert, difFicile diéjtu éO",

Ut aliqua faltem ratioue fcfe expediat Simonis \\ con-

tendit, cum Rhenferdio Se Schuitenilo ^, dupiieem

olim viguifle, nobis haud cognitam ^, 7* fl pronunci-

ationem (q), adcoque "Wqueeßvit a nigerfuit

vocem fuirfe diverfiflimam, ctfi utraque iisdem Char¬

tas mandetur litteris, eodemque ctjam fouo percipia-

tur. Eodem fere tcudit laudabilis conatus Gufletii,

multutn operas impendentis fignificationi fubftantivi

quod co for em nigrum indicat, inveftigandas,

cujus verba, licet prolixiöra, nos haud poeuitebit ad-

fcrre: etjam, inquit, denominatur ab bacradice

color vultus, (ole excoffi, quin & celor niger cor-

vorum. Rationem non video, qtiia prat er allegata proxime ex Cant. VI. ¹⁰ Ef*. LVI1I 8. nit ore

notabilia

natura ipfa eo ducit ^, ut aurora cum albore potius quam nigrore conj tingat ur. Quid er¬

go? forte fuit olim aliquid, jam oblivione fepul-

tum, qnod ejfecerit, ut Ebrai nigrorem hoc modo

vocarent. Forte enim id profelf um efl ex rnn ad-

uflum effe, prafixo & formationis caujfa: nempe ut

in rorV?£5> voci j—orV? i dem & pramittitur. Hoc paho fignificatio nigroris nihil commune habet cum

Tip radice, niß fortuitum foni concentum (r).

Harum fententiarum _utraque licet maxima feie com- mendet veri fpecie, & eximium prodat fui au&oris

iugenium, prior tarnen, falvo aiiorum judicio ^, pro-

B ^{z -} babi-

(?) Ibidem in litt, fj (r) In Lex. Hebr. ad v. "V""*'-

00 ) 0 ( 00

babilior 8c altcrifprseponcnda nobis videtur ^, nifi for¬

te nigredinis ftgnificationem ^{inde natam} quis malue- rit, quod illud _tempus dcnotarit } quo tenebrae

nodtis difllpantur, aurora has perrumpente. ^, Nain A-

rabum Ljf, ^aurorara exhibet, ob lucis & tenebrarum mixturam fic appeÜatan^quae vox åverboV^ defcen-

dit, duaram vertun cwfitfionem ^notante. In cooju- gatione Piel*)° liit^ ubique fere fignificat, Jer to, flu- diofe,follicite,fedulo, tetnpeftive qua^ere & iHvefli~

gare, quem fenfum obtimere locuui putamus in Pfal.

LXlii: z. -jb, nxm -pniaw nm D>n^

Prov. I: 28. fb) UTW Prov. XIII: 24. U1KV

idid rw El. xx vi: 9. y\tim trrrf)# Nec

defunt, qui, ratione petita a derivato /aurora*

exiflimant illud poteftatem diluculandi, mat ut inan di,

man?, ad örtum aurora quarendi habuille, huc re-

ferentes Job. VII: 21» Ex horum nume- ro efb V.E. Loéfcherus, _quem ita fcribentem legimus;

bedeutet fich auf machen, wen es noch faß dum¬

kel und fchwartz iß, und mit eujferftem fleifs fa¬

chen und for gen, das man das feinige wohl verrich-

tenmoge(s). Eandem opinionem fuam fecitJo.Chrift.

Clodius in Lexico Seledto provocaas ad Arabum antelucanum tempus 8c %js*L> tempus matuti-

»»/», aurora quorum radix JÜ etjam ufu veniens,idem

eft ac Multo mane, diluchlo fuit fivit, venit, ^v el aliud fecit {Jf j, Dubitat tarnen modo laudatus GulTetius,

an

<0 In Edle Andachts Fruchte _{p. m.} 36, (Jf) p. m, joj.

60 ) ^o ( 00 *3

an potiusßgnificet måne quarere , quam alia qua-

vis hora, argumentis ex Prov.VII: 15V& Job.XXlV:

defumtts praefertim innixus. Cujus quidem litis liget

nunc federe arbitri nolinius, affirmare tarnen non du- bitamus, 7o'lW non de quavis rei inveßigatione u-

furpari, fed de ea tantuai, qua tempeßive, vel ^non

fine majori animi conatu, foilicitiori cura & magna

jmoleßia infiitui jolet: Svadet hoc autem int er alia fcripturse loca PfaL LXX VII 1:34. ^xc leguntur

wi inicrrn orn m Confirmat quoque eandem fententiam

quod cum tyn in loco Da-

vidis modo citato ^cum ver© in Hos. V: _{15". con-}

jungatur. Quam enim verifimile non fuerit hxe

verba plane idem ngnificare, non abfurdum colledn

videtur, verbum, -©rdine poftcrius, fingulari quadam emphafi priori praeftitillc. Taceo dcnique robur,

huic opinioni forte accedens ^ex Arabutn 'ß-jj quod

difficultatem ^ootat teile Golio«.

f V.

Queen am ex diverfis fupra addudis Ixim ftgnifica-

tionibus huic loco fitconvenientißima, _{paucis nunc} de-

claraturi, e re elfe arbitramur, ut ea, quas in hocce

commate praecedunt, quantum licutrit, cxp'licemus.

Ipfum D-EÜM ita loquentem inducit Propheta:

bnS ivz isrpji im iy tod iy\m pW

Ubi, vei me non monente, cuivis eil mani¬

festum quas heic &vS~^^07ra.^g & metaphorice deDEO dicantur, Divinaä majeflati & perfedionibus conve-

»ienter interpretanda eile. Quis enim ignoret, ire

B ₃ &

•i4 €f© ) ° ( €Hü

& reverti adlocum fiium ejosmodileffeprsedicata quae,

quumSupremoEntqquodSimpIiciffimum&Omniprse-

lens veneramur, ieniu proprio ^{competere non} poffint,

ira intelligcndafuerint ut indicent, DEUM populo im- morigero Sc pertiuaci fpecialiorem gratise gradum, in

fuse protcrviae Sc incredulitatis promeritas poenas, lubtraxifle,. Nec aliter concipienda lunt illa, quae ad

finem verflculide Iiraelitis commemorantur, airnirum

quod in anguflia fua follicite "DEUM quarerent.

Quemadmodum enira DEUS ^, omnis materise ex- pers, ubique eft prasfens Sc certo quodam Joe© ^, nec

quaeri neque adeo inveniri poteft; Sic etjam ^patet,

hane locutioiicm efTe impropriam, peccatores , gra- tiam divmam quaerentes, fpedantem^ metaphoram

vero ab iis defumtam

qui re maximas utilitatis ^, ve- ramque illorum felicitatem rdpiciente, amifla, hane

vehementiori animi impetu Sc loiiicitudine anheiant,

omneque iludlum in id conferunt, ut fuo quanto oeyus defiderio potiantur. Nam quid qusdo iis, qui,

huraani generis mileria Sc infelicitate cognita, iua de- plorare mala didicerint, gratia DEI optabilius, quis thefaurus pretiofior, quisdignior, quse cura indefef-

la Sc acerrima ambiatur. Imo in eodem ienfu in plerisque Sacrse Scripturse locis occurrit, ut Job.

Vill: _5*. pnnn nt? -btv\ ^{mm rrn*rDk con-}

fer item Pial.LXIII: z. PI. LXXV1II; 34. Prov 1:28.

cap. VIII: ^17. EP XXVI: ^9. cet.). Ceterum _quum

ex allatis$£. II. III. confliterit, Prophetam, hoc Sc

fequenti capite ^, ad milerrimum perditi/Iimumque

Ecclefiae 8c reiigionis flatum per Mefftam reftauran-

dum,

dum, oeuium praefertim intendlflö; forte a verö noa-

aberraverimus _, fi hujus verbi involucro Ghriftum,

veluti nucleum cortici, inclulumlufpicemur. Certe hu-

mani generis Servator 7« aurora haud raro a Sa-

cris Scriptoribus afllmifatur, ^cujus rei viftigium ^ex-

flat apud Davidem Pf.CX: 3. yrfa* Sb *jb DI"H£

ex utero aurora tibi ros nativitatis tua h. e. egrel-

lus nativitatis tuse ei: ficut roris ex utero aurorae;

quin Sc apud Hol. VI: 3. rtliTTlN HjH^ fflSfnä rjyTfi feo "TCO cognofcamus fDominumjfettemur

(Jaltem) cognitionem cDominicujus ortus eßßcitj—

{ortJis) aurora.. Fundamentum vero comparationis

in aprico eft. Videlicet ut aurora moleftas tcnebras

fuo ortu dilpellit Sc Solem imminentem praeiiuuciat,

qui iucem claridiaraiit ^terrarura orbi miniftrat ; fic

Cbriftus aterrimam calatnitatum calrginera, mundo

ofFulam, luo adventu t an quam aurora, diuexfpe-

ttata fugavit ^j Sc Soiem juffcitiae ac fpiendidiffimuru

falutis jubar mortalibus rcftituit , digniflimus adeo,

qui appelletur _{HpTC ww} Malach. III: zo,-^Vtt

Efa. IX: I. <ph$ 7® ⁰ Cp fl^Sl TTCLV^Cl dvS-gOJTTM ^, sjysjjAZvov eis fv x.0 crysv. Joh. I: 9. His & pluribus

ejusdem generis pailim de Chrifto obviis, loquendi

inodis addudtiquum fignificationem ⁵ ab aurora

petitam,7?fc"lH^qtia£efl; hujus loci, innexam reputemus,

Vatis noftri verba ficexponenda ducimus: donec (in-

quam), in füa angußia Me, Spirituellem auroram,

mundo ort am ad denfißftmas mortis aternique exi-

tii tenebras difeutiendas, agnofeant, atque inflam-

mato yßngulari ^y Jummo & m de jeff qßudio quaranta

itf @?Ct ) ° (

& t an quam unk tim human ^£ li b ert at is ac fa lutis

vindicem auxilium imphraturi csnveniant. Nam initio hujus hemiftichii ex xom% , quod ajunt,

rcpetendam effe ex praecedenti membro, _per Atna-

chum ab eodemSejunéto, coutextu id requirentc, uoa

dubitamus.

§♦ VI.

Superefl: jam, ut vim praegnantem 7« tribu- tam, paucis ftabiliamus ^vel explicemus uberius.

Quod ut perficiatur, duplicem hujus e'f*<pdreu>s fon-

tem, Grammaticum puta Sc Rhetoricutri, clarius de-

fignabimus. Ad priorem referimus, quod ex derivato

aurora, proprie accepto, spfum verbum infi-

gne pondus _accipiat, quemadmodum ^ex iis colligirur, qnse§.Y.anteamonuimus, Neque hicptsetereunda vide¬

tur Angularis illa vis. qva,conlentientibus Grammaticis adcuratioribus, polier conjugatio^/V/; quippc qu£>

judice V.E.LoefchGro, affeEtibus vivacibus eft aptis- fima ^, notatque adeo frequentiam, intenftonem &

adauEtamvim aElionis, intenfumque fludium, at~

que fi materia fubßrata pätiatur ^, continuationem aElionis fine intermtffione (t). Hiuc enim baud se-.

gre revocatur ardens, continuura, fingulare Sc accer-"

rimum illud (tudium, quo DEUMab Ifraelitis ^con- verfis quaerendum, heic Agnificari diximus. Fortaf- fe _quoque ad hoc iudicandum aliquid momenti con-

fert7öN| _£to epentheticum, vcrbo TüT & affixo ^ei adjun- interpoAtum. Hane enitn littexam} ^quse a radi-

ce

(t) De CaufT. Ling, Hebr, JU II, c, VII, _{p, jn} 384.

©@ ) 0 ( 0€J ^r7

cc åugefcere noroen fortita eft, ^omen cfjam habe¬

re fuse originis ^, i» e. ftgnificationis- in cremen to inier- vire, uti dudum Philoiogi obiervarunt, fre n.eque hic

otiofe iuiertam credimus, led potius ^, hos praseuntes

fequendo (u), luipicamur, 7° T aliqiud facere ad ftudii

fervorem reprademandum, cujus quafi imaginem Va-

tes nofler

, per aures , concitatiori fono perculias,

menti legentiura ^, offen e voluerit» Facem certe huic fulpicioni praefert Prov, I: x8. ubi triplex } Epenthe-

ticum> diverfts verbis intextura

nifi admodum falii- limur, ardentiorem affedtum, cui pronunciatio cele-

rior opportuna eft, digito quafi monftrat. Exaltero

vero fonte relpedktm adMeffi3m, ^aurorae emblemate apud Höleara depidtum, quem huic verbo inclulum etjam voluirmis, eli'ciendum putamus» Sunt tamen jam mernoratis plures 75 emphafium rivuli ex e- adem vel Uträque fcaturiginc dimanantes. Il lud e*

nira defiderium hduciale, quod, docentibus Theolo- gis, ad ^veram & ialutarem peccatoris converfionem

pertinet, & ^{, qua2} illud praecedere debet, feria a c fuci expers tenebrarum fpiritualium 3c peccati aver-

lario, inde baud incommode derivatur. Nec minus

hoc padto manu quafi ducimur ad modum DEUM placandi verum, videlicet ^nomexterno cultu 3c ope-

ribus, DEO mitigando ineptis Fiol. V; 5.6. jfeå ^eura

adeundo perMeffiam, utpotefolum, quifudse tilcus

curare £f> fan are agritudinem Efhraimi fot erat, Hof V: _{14, 15.} Sic _{quoque non} diffculter temfus

reßfijcenäi ^ex finu verbi horum fontium flibff

C dio

(») Sim, Lex. in Iit. ^?

/

i8 00 ) 0 ( €10

dio protrahitur. Quo enim flagrantiori quisque fer-

tur defiderio rei arniifas invenicndas, eo citaciori curia

inveftigationemejusadgreditur, nullas nedens moras, fed omni niiu in id incumbens

ut voti quanto ocyus

particeps fiat, veritus, nc Opportunitäten! datam per- dat, vel cafu adverfo 3c minus praeviio ^a gradu ipei

deturbetur. Adeoque hinc conficitur , non debere

pfl ccvoixv diu differri Jed maturrime a nobis per Mef-

fiam quarendum ejfe 'Dominum« Forte nec Émphaie-

os, temere cumulatas ^, nos reos fecerimus, affirman-

tes, indicium veluti quoddamflatus impoenitentium,

ex Vatis noflri mente ledoribus hoc verbo exhiberi.

Quemadmodum enim antzaurora örtum, dum omnia

denfiiiimis nodis obduda iunt tenebris <, iomno ob-

tuti homines Se fenfuum externorura uiu cäpti, luis pro- videre commodis neiciunt; Tic ante converfionemiub

tetrairas Di vinas caligine iomno ipirituali fopiti, omni

i«2e falutis cura negleda, caecutiunt plane in iis, quas ad

^ternam perniciem vitandam viam ipfis pandunt (x)♦

Sic breviter, quantum permiierunt tenuiiiimas ingenii vires, expofita emphatica verbi fignifica-

tione, peripici facile poterit, quam lento pede illi fit procedendum ^, qui, iub Sacrorum Scriptorum ledio-

ne, emphaticum vocum fenium ubivis rimari ftudue-

rit. Haec ^vero opera noftra fi mitiorem experiatur C, L. Cenfuram, habebimus, de _quo impenie

nobis gratulemur,

S. JD. G.

(.*) Conf. Meifn. Comment. in Hof. VI: r.

'w