JOHANNE DE

DISPUT ATIO

A N A T O M I C A

DE O C U L O.

Shiam

Di vina aftulgente gratia

PRiESIDE

Experientijsimo

£$ Excellcntijsimo Viroy

M. JOHANNE

FRANCK Anat. & Botan.

Profef.

ordin»

6c Publico,Praeceptore atq; fautore fuo

omni obfervantiae eulcu profe quendo:

In Regia

Upfalienfium Academiä

Pftfilict venttlandam proponit

fetru5 E-

hofvenius

Upl. Stip. Reg.

In Audiimo Feten Maj. ad diem 10. Maij boris

conjvetis Anno 1651

UPS A LI & ^>

Irmprinaebat Eschillus

Mätthi&j Typog. Acad«.

>0CiöC5K'

"tSMUKMUKS»«»'«!* *«©»•*$»«$»«$&»

?0c^OCt^Oc -^Q^* >x:#^öc^)c^^öc^0^r>Qc ^Ocr

nes fuasrité ederepoffiti haud ultimo loco oculum

vifionis organum collocandumcenfemus: Cum ob ftrudiuramatq; fabricam ejus omnem admirationem fuperantem ^,tum ob ufum, ^quem praeftat toti ani-

mantium generiinfignem. Hi^^jOimtai^uamjiuö-.

hiiQ rr.icrnrnsmi liimfnihns. yclpf fnlganfihns SvrW

ribng _{rn-fmtirT nnn} folum ut ea quae nocitura funt vi-

deajniisj&LJFugiamus.^, -quae utilia profequamuri Sed

efiafn y nf per ea. qnag vifihilia fnnf. Del invilihiUs

potentiamcontempl^emuu.hoc 1oiiimminipropn-

um _, illud hooiini cum.brutis.commnne. Cujus ftu- pendam fabricam, ufum ^atq; adlionem contemplari

Difputationts Anatomie*

O C U L O

Thefis I.

ÉNter prseeipua anima-

fnS i• /? l A t• •

A 2 in pr«-

in prasfentiarum nobis cum animüs fit) Deum Ter.

Opt. Max: Suppüces rogamus , üt conatui noftro

clementer adfit

ac*perficiat>

^{noscpin oranem} verita-

tem ducat.

11

Et prlmum quidem

Oeulorum

^erüjUflf

defcribere

placet, QypdLoculi ab occulcndo i, e. occludo vcl ^oc~

eulto, quod fub ciiiorum Sc palpebrarum tegumini-

bus occludantur Scoccultentur, dicantur Sed Vop*

Plempius hoc verbum occulo interpretatur per ob-

volvo circumvolvo, quiä compofitum eil ab ob, &C

anuquato verbo culo> hocautem fiuxit å Grasco

i.e.volvo->ciYcumago^vcrfo^rgo oculus vocatus,quod

occulaturi. e. obvolvatur& circumvolvatur, quod

oculis maxime eil familiäre ^ac proprium* Graecis

XeToißjActTo, 'oipHj.^xgj otpJx\fAoi<5^6 72 Q7t]t(&zq acernendo,

Vel quafi ^, faciei thalamus(uten Sol rna- crocofmi apud Pfaitem, fponfo é thalamofuo egre- diunti afiimilatur ^, fic microcosmi lumina thalamo, ob motum Sc fpiendorem fuum comparantur) ideo

oculi 9«g*>quod in ipfis fit<p£'feu lumen, dicuntur.

111.

Pro duphci praeterea oculi confideratione, ^ra-

tione nimirumfirodlurx vel compofitionis ; Etof*

ficij five ufus,talisbimembris defcriptiodari poteft.

Oculi funt partes corporis organicae, pluribus ^par¬

tibus?

tibus>nempe humoribus, membranis,mufcul/s.,iieff-' vis, venis, arterijsq; conftantes, ut fint idonea Or¬

gana& inftrumenta vifus, quibus anirnalobjcéli vi-

fibilis fpecies ^r permedium feu perfpicuuna excipere poflit. Plura de _ejus indoleac naturacxfe-

quentibus conftare pofiunt.

IV-

Et quidem ^ex Numero : quod gejuinomcutas. i S ^{c ':>>}

ut caetera fenfuurninftrumenta, ^natura efformavit, nefcilicet uno laefo,

vifionisaflusirnpediretur.

Etli¬

cetduo fintoculi,unotame eodemq;motufimulms.

ventur,neq;enimfieri potefl: utdexter^rnoveatur im-

moto finifiro, hujus, procul dubio, gratia; Ut per- fediior vifio fieret, ne unum vifiie appareret ge¬

rninum^»

V.

Mmgnituåine : quae mediocris eftprout corpo-

rismoli*ådrrrum jmaginea^pereipiendas fufficiat. A

i

V !,

Confbrmatione^: quae refpicit i. Figuram, qua "< ^{- -}

oculi quidem rotundi, fed obmjfculos,qui nervum

opticum comitantur, oblongi, Scaliq uantulana py-/# ^f *{/l

ramidaies flint, ut tamad motum agiiiores & aptio-

res,quam adfpecierum vifibilium receptionem com- modiores fint. ^2. Subßmtiam^SQu*lit*tesprimat fecundas ^> quas fi inoculis fpeétemus; cum ob con-

å j tentos

Al ti?*

4Af

^tentos

humores, fubftaotias funtaqueae.,

temperamc-

&humidi,raall£S> lubrici, pellucidi> fplen-

dcntes,rari &^exparte deofi5ut celeriüs rerum omni-

um fpe£tra& coloresexcipiant. Q&Lüiibus ^pxxciiti

funiyarijsinhomine,pro diveriitate tynicanim>Jiu=

^ morum &rJpirkuum in oculo, in brutis ^verofemper

* ^

^^feréiäfLia fpecieaequalitercolarati.

VH.

\ $r Situ : quem fapientiffimus conditor in loco era-

nij conftituit ^i. Excelfoy ut vigilum autcuftodurn in

mor em, eminiis _quaecunq; nocitura aut. profy^tura dunC.i.profpicereftt. 2. Anteriore, cum ob motum a- nima1is antrorfum,tum etia m ob vjciniamfubfl:^anciab cerebri mollioris, å _qu? opticusaezvus commodif- fiffTé oriri potuit : natura qnippe molliffimum ner- vumad vHionem poffulabaoquem å durtore cerebri parte producerenon potuie. ^g. Profundo, munimenti icilicet tutioris grada,&utminor fpirituufieretdif-

^Mipatio. Connedlunturper ^nervum opticum ^cexe- bro^cum quo maximam communionem iubent.

VIIJ.

Fabricatione ftru&ura admiranda: quas cum in

partium varietate^difpofitione,&c. confiftat,pauca

** etiametapartibus oculi,quantum ratioinftituci _pcr- mittitagendum: cujusaccuratam ratione ex Anato¬

mi

iiiicorum fcriptis &c propria «*>**}»* hauriemus^

1 x'

Partes oculi funt vel internas vel ^externas: Ex- ?t1

terna quaeextraoculurn munimenti vel comoditatis

caufacircumpofitsefunt,^utpdpebra> ciliacumfuper~

cilijsfåcarunculps inangulw. Interna funtpartesip-

fum oculi globumconftituentes; funtq\adeps-,mufcu- lijvafa^ tunicafå humoresAz quibus,miffis prioribüs>

agere noftrieft inftituti.

X.

Et cum voluntariomotu moveantur oculi, ne-

ceflurn eil utetiahabeantinflrumenta motus volun- tarij , quas funt mufculi ^: horum itaq; motioni in-

iervit nervus (ecuodas conjugationis, de quo fuolo,

coagemus. Suntq; mufculi ^numerojex, pro fexdu.

plicimotu, cuiquilibet mufculus infervit: Ex qui- ">

bus quatvor motibus reftisprasfixi funt &c duo obli- qui circurr.agunt, unde quatvor prioresretliy rcliqui

duo obfiqui ob motum didli.

X I.

Primus reöorum & fuperior, qui pau!o craflior

eft & robuftior, attoilit,*We Euperbus diftut: Secun-

dus inferior, deprimit,unde humilis: Tertiusinma¬

jori angulo& cantho fitusadducit,unde bibitoriusz ^{, »} Quartus in oppofitoangulo minoriabducit,zW*g#4-jl ht

toyius dicitur.

XII.

XII

Qui mufculi oriuntur, ^{non a} Cenui meninge^

nervum opticum veftiente, ^ut quidam Ånatomici

volunt, quippé quae membrana eitcxquifitiflimi fen-

fus > quasin mufculorum motibus nervum compri-

meret 5c fic vifioni obeflet: Deinde mufculi cum

fint validi,validoq;motu moveantur,neceffeetiam eft utbafin firmam habeant, _{qua? non} in tenui me¬

ningeeile potefl. S.ed ^omne? quatTOrmufculi redli,

*G a / Jina,cu_m obliquo trochleato, oriuntur abintcriore

^7quamJfphaenoidisporfiuncula

conftituit, ab-

euntq; in latos nervofo>q? tendines ^, jundliqj cor-

neae poft Iridem, conftituunt membranam _quam

fa-Zinnominat*mCo\urc\bés appellavit.

41y/u':+- -— ' Xili.

p x Obliqui veromufculi 5c circulares, quia in gy-

rum 5c oblique movent oculos, 4m4torij alias didii

,4^~ k xluofunt: primus qui minor & inferior, verfus ^ex-

P:l#t. ternumpalpebrarum angulum oritur^,furfum

obliq;

Wi&.B*. J>o. afcendens, breviq; tendine corneae, ad iridem fe in- felens, oculumq; deorfum verfus externum quo-

dammodo angulum ^movens. Secundus obliquo-

rum tenuisjlongior tarnenfituq; faperior, ab eodem principiocum reliquis quatvor redtis produdlus ^, 5c juxta majus oculi angulum in validam cartilagine-

amq; trochleam inferitur, unde trocbieatus dicitur:

^ hinc

hinc obliquo flexu ad oculi fupernam regionempro*

grcditur, Sc juxta obliqui inferioris finem infcritur»

oculumq; verfusangulum intern^um circumvolvit.

XIV.

Septimumultimo addunt Anatomici,quifubre-

Ikjuiscöfiftitmufculis? Sc ab illis in propriafedc con* _^ filtentibus occultatur: inbrudsfolummodo, ^terram

41%]^

pronéfpeéhmtibusreperitur, quinervum ^{eerum o-}

pticum mollcm involuic^illiqjetiarnprornunimento

eft, Sc oculo firmamento.

XV.

Inter hos mufculos Sc nervös

adept

copiofus ^re- peritur, qui mufculorum Sc nervorum vacua fpatia implet, adeoqueoculi corpus reddit asquale ab o- mniparte Sc molle, ne dum moventuroculi,in vici-

naofTaimpingant,prohibet/&:

temperiefuå-calida^o-

eulum membrum iua natura frigidum Sc aqueum

p

3#.

calefacit, hume&at, fovetque ^, atque eis fua pin- g

gui &oleaginofåfubitantiåfaciliorem ^{motum con-} > >

ciliar.

XVI.

Vaja quoque quaedam repcriuntur quae ad ocu- d. _^

lum fcruntur, ut funt vena^arteria nervi: Vena-

rum oculi, alias Esterna Sc in ocuü albo confpici-

untur, aliae internaAt^ occulta; has nervum opticum

comitantur ^a jugularibusinternis, ilke äjugularium

B exter-

f

/

i \V'£Lߣ

externis ramis oriuntur, quaepertunicasfparfiejfan- guinem adoculutn nutritionis gratia vehunt. Arte»

ri* vero åcarotidibus derivantur, _qa^ calorem In-

ficufn oculorum confervant ac fovent

XVII.

Nervös dup/ices habet oculus : Horum maxi-

rné infignis utrinque unus, qui opticus dlcitur ^, qui

molJiflimus eft & ampliffirnus ^, ut per eum Spiritus vifionisLjuthor å cerebroio ocuiorum fubftantiim copiofe& quam citiffime

dejeratur. Oriunturapo-

yVc VT- 5-3^.

fteriorc

Sc

inferiore

cerebri parte , ad principium f^refpinalis

medullär

^& plextis choroidiY, unde Sc long!(11mi font inter om nes fepforios nervös ^ hme

emm oblique procediuit, donec in medio progreffu, properetfeulare pk-xum, fuis kteribus uniontur^in progreffu iterü dlfiunguncur ad caI vari^te foramina,

ubi dexter in dexterum > finifter in finiftrü oculi cen¬

trum inferuntur: poftea,yeluti fubftantias fux expan- fionefa61a, _pro triplici foå fubftantiå, intres oculi [ ^tunicas diffj/iduntur. Alterumpar nervorum,quod

& minus eft, ab adtione motorium di&um, ab eadern

\v;}T2-mesb ^{c e}rebri parte exörtum, juxta opricum in ealva-

riteforamen inferitur, Sc difparfis ramulis, tcnuilB-

masfibras in ^omnes oculi mufeulos fpargic^j eisque fp'ritus copiofos ^{, promotu} communicat.

XVIII.

Vafis ficleviterperfpeéiis, propiüs ad ipfaso-

culi m:L. rfa.

cul ijtunicM deveniemusi _{quae oon} minimumjqiiaq; 4-i.*i%

yifiaai-uluaiprreheat.

Harum ^numerus apud A-

natomicos non omni ex partecertus eft &difinitus:/G- ' r

Quidarn_namqoe odlo, feptem^fex> quinq; quatvor,

tres veldoas tantum conftituunt,de^Quorum divor- tio parum intereft , nam cum non variant quidem

re, utdicit Gaienus, fedpotiusquia alij quasdampar¬

tes fejunüas tunicis alijs annumerant, alij conjun- dlas fejungunt, ^{Sc ex una} membrana, quaenon per ornnia fimilis, duas conftitount. Nos fex tantum

amplediimur, quarumuuaexterior & commanii^qux

4

^~

ogulum capiti annedh't ^: reliquae humorum, partim

mediate, partim immediatbproprio> quae vel fpleq-

dore fuo &peliudditatS-ViIiIium fpecies admittunt,

vel fpintum fove.ntjvej externumlumenrefringunr, *t<r- vel d&niqi alimentum conveniens fuggeruno.

XIX.

Prima Sc omnium communis eil conjun&iva

membrana, quaeä pericranio ducitur, Sc mufculos, _Ife r^L] fggjj

nervös, adipemg; extrinfecus obvolvit ^, _{corneasq;^^yj} adejus ^circuitum alligator, varijs haec nominibus a£L,iflr.

Latinis indgnitur,qc: adnata, alba-, adhjerens ^, con-

jujiffiva-) Graecis _dicitur, exquifiti fenfus

eft,ut oculus ftatim offenfam corurn qua? extrinfe-

cüsoccurrunt ? pneeipue vero fumi, caloris, frigo-

risp lucis vehementioris, a quibus nitida oculorum

B z Corpora

4

eorporaaufcraflafieri, autcalidiora,rarioraScacrio.

fa reddipoterunt, refpueret. Venuiis quoq;Sc ar- terijs confperfa,^{quae non} videntur,ni(lin afiuxuhu-

morurn, Sc ophtalmia, in qua turgent Sc confpicua

redduntur, cujusfedernhic medici efle voluat. Hu- jus funicx HjjLL.£0y oculum orbitae & interioribus

Al Cir

°®kus

conjungerc jigamenit

luftar,

n e iaviolenti-

XX.

Ådduntquidam tunicam feu innomin*-

tam åColumbo di£iam, haec å mufculo-rum tendi- Jiibas ncrvofoq; exilitatibusoritur& mofculos Cor¬

neas adaedbt, ^nec totum ocu'un citigit: que ta.

men proprié tunica non éft,ied tendo, q 10 mufeu»

Ii redti iubtiiicer expaufi, orulorum fuperncieialü-

ganfur, hane enim (i cu n ah)f ten<iiarbas co nfet a-

mus, mh.I aliud quam tendinem effe fatcbirmaro.

XXV

Propriarum membranarum primawtyäfys ßu

dura, ob craiTniem Sc duritiem fic appellata,cujus an-

teriorpars transparet >Jnftar ^cornu attenuati låter-

narum pellucida eft, unde & fivé ^Cornea

dicitur , quam inp1 unmasJaminas & ^{cortices ut} cornujdi (TuIvipoifcab£kr.vavit RuiEus. Oritura du- ra meninge,&jcrafiaLiBembrana mcdallam optici te-

nuemqiejurmcmbianamveflknLe?totumq^ oculum

ambifc

%r.

V

ambit 8c ob valyik Orbicularifigurs praeditareff fr«

homine,ad tutelam fcilicct Sc motum vefoctoren»»

Sed Cornea ad anterioranonnibilprotuberat, ^{ut per}

hancvifio perfedtiorevaderet: In bobus veropifci-

bus Sc capris fecus depraehendimus. Ufashujus tu-

nicae eftr ^i. Uveam tunicam , cui fibrofis nexibus 2 vt'.^

anneélitur >. luftentare > ne proprer molKckm de- /{rt ^r,

orfum cadens,humo-rem cryftaliinum opprimat, lu-

cemq; oculo adimat. 2» Univerfumocuium ^omnes-

que intushamores imbicillio-rescjj tunicas llipare u-

bique ^ac compraehendere, ideocp craffiflima hxc e(t

8cdura,non ^tarnenfragilis, eerebri membranä qua-

drupjo craffiorSc quidem ^a pofferior^parte, utad fir.

mammufculorum inTertianern- conferrct. Pars ejus

anterior Cornea didia bunc _ufum praeftat,. ut Tpecie-

bus vifibÜibus tranßtom eoocedat 3d inferiores o-

cuii partes, unde8i peifpicua faéia cft.

XXfI.

Sublata hie inconfpedirrn venic Uvea tunica

ß>

34/z

CTraprU TnJlir<ili.

J} £ &01

ni, a q u op^duncnUiu ^av u1fu^{s -c}ftvpertoracafic. Oxl-

tur haeca-ikeuadtadkttmii:membran^a5 nervum o-

ptLCUm iav«il:ien4e ^, gngrrj xcp^h„..xL£>£a&* ui>de &t

haectupiea quibusdam appellatur, vel quod corij formam referre, Scvenulis _quam plurimiscon-

fperfa vidcaturPrioremembrana teauior haec tft>.

ß 3, OCO*

A i

Cf

^{oeulumq; totum} circuloambit, nlfiquod parte ante¬

riorenonnihildepreffo exiguü foramen,quod xty'pupillam feu feneflrä oculiappellani⁵conftuuitji

quaetumampliatur tum contrahitur,unde modo ro¬

tundans, modooblongem, modoaliam figuram fufci- pit, ^utin felibus confpicuum eft. In pofteriore vero parte oculi latera drcundat, ubi fibrolis nexibus, quamvis ^non admodurn validts ^{, corneae} ad iridem

usq; annexa eft» ne mota per mufculos fclerotica,

Uveaimmota _maneret, antica tarnen parte qua cor-

neam refpicit,pro hberiore pupillae dilatauone &

compreflione, liberataeft. Varijs, haec fola inter

oculi tunicas^colofibusprtsdicaeft, hujus enimam- terior facies quaecryftalinum refpicitfufca, & acrå

^

velut fuligine perfufa: Exteriör

vero pars quae ver-

^'4.&j£us

^corncam

eft

transparensnunc,caefio, nunc

fulyo

ms

r —x /***-

ti. <Ti$.

fplcndido colore tinéla ^, qui locus ob colorum

~t£> v&rietatem Im diÖus. Hujus tunicae Ufiut eft cry-

;

y

v.1*

ftallinumå Corneas & fclcroticae duritie defendere,

lucis externae fplendorem infringere ^, fpederym -b.

kti ^{z^v}

4/<#bilium> å cryjtellinoapprshenfarum reflexionens

C(d'i-w

C

?.-*£>.So*

'irf. t o■-*'

f/it.

i/

^'Xprohibere?reticulari

^&: corneae, quae venis &arterijs

^jafent

>alimentum praehere,ac vifionem perfedHo-

rem fua nigredine inter albas efficere ^, juxta iilud

no*v$fvMirtr: contraria juxta Jc pofit* rnagie tlucc-

(tunt.

XXIII

/VL.4? t

XXIII.

Ex hujustunicä) medioparyae quaedam exciir-

runt fibrae, cilijs palpebrarum admodum fimiles»

quae araneam > incerveniente parvula membranu-

la , tanguno , & cryltallinum _cingunt ac |firmi-

ter in orbem vitreo annediunt, ne ab externa im-

preflione fedem exorbitet, _{aqueum quoq;} &c vitre-

um humorem> ^ne confundintur,fecernunt, unde

cingulum fåinterlitttum ciliare-)ligamentum ^{v ero}få

nexusaFailopiedicontur: fiye vero has tunicam, five

ligamentum vocites, parum interefl ^{, cum} ratione ftrudlura? tunicA , habeat fufcfbntiam , ligamentum

veroratione officij & ufus fit« ^,

XXIV.

Tertiatunicarum propriarum efl Retifovmis fett

retina & ob reticuli, ^non folum rotun-

di & Concavi, fed & eontradii formam _{quam re-} firt didta, _quse å nervi medulla ^, feu cerebri fub-

ftantia amplificata, producitur, & quia ejus fub-

flantia moiiis «nucofaq; ^, cerebri fnbftantiam ^re¬

ferens, Galenus proprie eam non tunicam elfe>

nec fubftantiå _neq; colore, fedmedullam dilatatam

voluit: expanditur fupra vir^reum humorem, & ad

ligamentum ufque ciliare porrigitur, utfopcrius pa-

tet. U[u6eft,vitreurn humorem,cuivclutiinnatat, ^te-

gere

gerctsiutrireneadconta£iumclioroidis

ejusrfi- gredine confpurcetur, cavere.

XXV.

retinamtonicam fequitur quarta propria-

rum membranarum Aranejtj\\c ilc dich,

.-> > 3 vi~

quod

tenuibusaranearum tebs,

fubtilitace

perfimi-

Iis fit, cryftallini proprium tegumentum efi:, ideoq;

^ 3*7- diaphana,fed anterius paulodenfior

cft,

tenuis tame,

&inftarfpeculi nitida: ut uveas vim 6c contaftum

ferre, 6c yifibiiium fipefåra melius fufcipere & re-

prsefentarepofiit,

pofierius

^{vero verfus} vitreum,cui

incumbit, tenuior Bcrarior exifiit Hujus uJus-> ut mododi&um^eft, vifilium imaginesfufcipere & re-

prsefentaro

xxvr.

ARf**

Qy'nCa & poftrema tunica »+**»%( feu

vitrea

dicitur, _qose humorem vitreum omni ex parteam- bit 6c ampleftitur,omnes reliquas ocylitunicaslas-

vore 6c cenuitatefua infigni fuperat, cujus ufus eß

vitreum continere, cryflallinum åvitreo feparare, eiq;

alimentum conveniens

prasparar£>

A. ^{. /} C}&• 'yP,i-* o H\c W*XVII.

Inträ has tunicas humor^es tres funt lucidi, fed

figura 6c

confiftentiå y^ri]y

^{a^ueus} fcilicet,vitreus 6c cryßallinus;de quibusordine in fequentibns agemus.

XXVIII.

XXVIII.

Inter _{corneam, uveam} Sc cryftallinum humor

eft, qui aquae modo tenuis eft ^Sc pellucidus cerni-

tur,undeGrciecis^r<!ii^r/ ide&Ayueus didftusjQui-

dam huncovi albumini comparant( cumtarnen neu«

tiquam aeque craftiis ut ovi albumen fit) eumque

dlbugineum vocarunt, fitum, inter univerfum illud fpatium quod inter anteriorem cryftallini fedem

&pupillam eft,habet, notabileque illud interval¬

lum _, quod inter corneamSc depreflam abanteriore

parte uveam eft, replet,ideoque propriam circum- fcriptionem non habet, fed hifce partibus contine-

tur Sc veftitur, ad harum partium quoque figuram

fe accommodat. llfirt hujus eft non foium corne¬

am & uveam luftinere ne in cryftallinum impingant

Sc lasdant, verum etiam ut hujus humoris beneficio

perfedUor vifio reddatur^> quippe per huncSc ^corne¬

am fpecierumSc lucis fit refradiio ad cryftallinum-,

ubi poftea nova refradfio, Sc luminis ardtatio Sc^cor*

roboratio.

XXIX.

Secundus humor _qui inftar medij globi, in pofteriore ocuii hemisphaerio copiofus reperitur,

vitro jam refrigeraco ^> co!ore feu luciditate ^,con- flftentia vero > vitro ignito fimilis eft, ideo

fen vitreus nuncupatus, lucidus eft Sc diaphanus:

C ^- idcoqj

i ^,

g

ideoq; hunc praefertiro poftcryftalloidem natura cob

locavit, ar lux cryihliinufT) tränsvefh, fiacimah o-

picis coloraci q; corporibus (quas ^curn ibi addle, fl

non diaphunurr» corpusadeilet, necefkim eilet ₎ fag- dataSc-akerata^ad cryftallinu reflederetur,&intnn-

fccosretinae vel uveaetunicac colores in ^eo repraefen-

taret, ficque vifioneinla der11. Cryfiallmurn hicma.

gnitudine longc fupcrat, molliorqiie r^peritur, ideo

oculo exemptus, propriam formani non diu fcrvat,

ncque tamen diffluit ^, qniapropria membranå cir- cumfcribitur, de quafuperius egirnus. Adhucve-

ro recondicusin ocnlo,ferniglobo iimilis c.(t, cujus

rotunda 3c convexaFacies in poileriora protenditur,

eui retina tunica fuperadditur: Anterior vero fu-

perficies &figura plana fpeflatur,in cujus plana fu- perficie finus imprimitur tantus, quantus ad cryftal- Iinireceptionemfufficere poteft: in hocemm tan-

quamin moliilfimo pulvinari reponiturcryftalliouj,,

utin co convenientem fedem , mummencum 3c a^

limentum a vitreo praeparatum habeac.

XXX.

Tertius ek Gryß&äinus å cryftalli fpecie,non qui*

dem firwili duritie &confiftenna, verum fplendore

3c peliuciditate ^nornen fortitus, primarium vifionis

Organum &c ^centruma quibusdam ftatuitur: adhunc

Cfiim tanquam ad centrum omnia vdibilia fpedlra

tranferir.

tranferri, & fanqüam inlucidiflimo Fpeculorefp!ei>

defcere debentideoque vifioncrn pnmario perficir.

Cum antem vifio duabui rebus perficitur ä/teratia-

neSc dignotione necefle efi utcryflailinus,a i imine

Sc colorc altcrandus, diaphanus fivcpellucidus, o-

ronisquealieni coloris expers fit: Narr» fi efletruber

aut flavus, tum vila omnia Sc rubra Scflava _appar«-

rent,ut iniftericii confpicuum eft,quodetiam de reliquis humoribusfentiendnm, Confillentiam _pro-

inde aiiquanco crafliorem five denfiorem aeeepit,

quam humor aqueusaut vitreus, ut nova iterum ad

cumfieret lucis ad perpcndicularem refradtio, utq;

luxin ^to impenfius roboretuo uniatur,firmetur,con- tineaturq;. Luxenimå denfo,terminato Scpoüto re-

fleditur, ^adiver/bdiaphano refringitur, adenfo Sc perfpicuo unicur Scangullatur, ararioridilpargitur,

Sc ab opaco corpore obfeuratur, ä colorato tingitur»

Figura non circularitcr rotunda eftpraßditui,naman¬

terior Faciesnqnlhileftjdeprefla,utmajori luiparte cu ^,

cbjedis ^comjnicarct, Scindiftinéiam vifionem_quo- que edere poffet, åpofteriore ^autem convexus Sc ro-

tundus,_quagpars in vitreum hureiorem inferitur? Ii- gamentoque ciliar! firmitervitreoadhasret,nefedern

Sc locurn fuum exorbitet, ut ante monftraturn. D/-

gnotio vero five dijudicatio fpecierumvifibilium,in cryftaliinonon abfolyitur fed in cerebro: Quasfpi-

C 2 rltus

riros'optici excipiunt>3tque ad fenfum ^communcm,

tanquam cdmmuniffimum Sc sequifllmum omnium fcnflbilium judicem Sc cenforem defcrunt. Atq;

hasc quidem de oculi Aruélura&tfabrica dixifle fut-

ficiant, ^nuncdeufu Sc officio oculi quaffiam adden-

da rtftanO.

XXXL

Ufa officium oculi in vifone confiflit: Ad

hanc tarnen acSionem perflciendam ^non fufficit fo-

lum organi apta compoütio & fh üftura ^; cum ocu- lum mortuum ftruflurå adhuc ^manente ialva» nul»

lam adlionem, fcilicet viflonem edere novcrimus, fed requiritur infuper facultas five vis quaedamani-

mas fentiens, _quas ä cerebro in orgarwm influit, &

mediantc organo viflonem perficic Hujusfacuita-

tisdclatorern Spiritum opiicum leu vilonum ciTedi-

cimuS) non quod peculiaris quidamfpiritus fpecie di-

flnCfus flt> quiopticus dicatur,peculiariterve viflo-

ni inferviat, Sc ä cooimunÜpiritu anirnali differatj i

dem namq,fpiritus eil qui auditum ^, olfadlum^> mo-

turn, See- ac qui viflonem efficic: fed quia hicin di-

verfa organa influit> diverfam operationen) edit, a qua fua adlione denorn.inatio.n-em quoq; aeeipit. Ita fpiritus qui in oc ulum influit vifionemq; perficit,

ob actionem fuam Opticusdicitur Sc a medullari ce- rebri lubflantia oritur7, ac per nervum opcicum ad

humo-

humoreni Cryftallinum ejutqjmembranam^swe^»

defertur> cui poftea objeöorum fpetftra & imagi-,

nes reclpiendi & appnehendendi facultatem probet

Sc communicat: llnde Cryftallinus vifionis quoq*

prascipuum organ um ab Ånatomicis dicitur.

xxxn.

Ad vidonemperfedlé Sc adtualicerabfolvendam

pnetereaadhuc requiruntur duo: Objeftum fciiicet adäquatum mediumfine quibus nec vifio fierb nec rite dignolci poteft.

Objeftum

itaq; vifiuseft ^o-

wnel» arpeßabile, quod naturalem radiaturani

habtt. fgitur objecftum vifus adajquatum idq; pri—

mum ac proprium lux eft Sc color, quae multipliciter

å rebus afficiontur alijs, veluti å diftantia, fitu, cor-

poreitate, figura ^, magnitudine, conrinuatione,di-

icretione vdfcparatione, numero,n ofu, quiete > a-

fperitate, l&vitate, pulcritudine, turpitudine, fimi-

litudine Sc diverfit^te, &: alijs quas ex his fiuunt Sc

fob his contrnentur, quaealias inter obj ^.bbi commu- nia vulgo recenfentur: de quarum accuratiore ratio-

ne quid judicandum fit, opcios rcUnquimus.

XXX Hl.

Medium autem efr illud intervallum,

quocJ

intet

vifibile Sc fenforium intetcedit, fine _{quo nec}vifibi-

les fpecies ^ex fe producere, diffundere ac multipli--

care>nec fenforium imaeines^" excipere poteft. De-

C 3. bet:

S)ct autem illud efife diaphanum feu transparens?

translucidum & lumine afFedium, ^non quidem ut id totum ac univerfum illuminarinecefie fit,fed ^tan.

tumpars aliqua, ^quae reivifibili conjundfo cft: quo- niamnobis indenfiiTirnis etiamtcnebris objedfca, ^ve-

luci flelle &calialucida corpora quae medium apud

fc luminofum reddunt, _apparent.

XXXIV.

Atque hascproinftftutinoflriratione,deoculi vi¬

fionis organi fabricå, ufu&adhone,tradiata fuffici-

ant. Plura quae ad hujus rei confiderarioncrn nod-

tiam adhuc defiderantur, utde modo vifionis & abjs;

partim ex fequentibus auöuarijs, partim etiam ^ex difcurfupetantur.

AUCTUÅRIA

1, Ån vifio fiat receptione velemiffione ^, vel modo utrcqjfimul? Åffirm. prius : Neg. Utrumqspofte-

rius.

2. An oculi fint igneae, vel aqueae naturae? AfE poft.

Anhumores oculi fint partes corporis animatae?

Affirm. de Cryftallino & Vitreo: Negatur de A-

queo*

4. An Cryftallinus primariumfit vifionis organum*

Affirm.

f. An

y. An lux & coior ^verum &ad#quatum fint vifionis objedlum ^? Affirm.

6> An nervorum opticorum coitus fiat _propter hanc

caufam, neobj.e&um fimplex nobis apparcat du- plum ? Neg.

QUiESTIONES ALIJE JUCUNDjE

1. Cur minus_acute videant Uli, quioculos habent prominentes ^? quam quiprofunaos?

2. Curalia animalia no&utantum (ut Vefpertilio&

Nyéticorax) videantraliainterdiu ;alia interdiu

Sc nodiu fimul l

3. Curalij longe tantum, alij prope tantum,alij tarn

longequam propeviderepoffint ?

4.Cur_corpora quaedä(utquercusputrefaéla f&tCCt\*

fK&Jj/SttOfl/ & Lampyrides S. JohanisS$?<tffüf)

de die fub luminc folarinon fintlucidaSc afpcfta*

bilia,in tenebris ^tantu appareant vifibilia 8c ful- gida ?

Soli Deo Gloria,

^#%

^IlSiS'llSitliSfPMÜ itIII P$t»

Adingenuumatq?

Angularis modeftias Adole- ^»

fcenterDithcfium auchorem.

i AThumanavita conforlio adeopauci ver*illa bona^* _qu& nobi-

***~jcumperennrnt,afiimare diaicerunt. Aiij e/rim aurotmpalie- fcuttt^> ifaream, quamar,im um ,inßruBaim eße mahnt. fplucd

qni habeni ^> non tam poßdent» ^quamah ^eo pßßlentur, Aq a. * tem arma traffandt aejiderio ducunfur ^: Jfuorum judtcia,

cet fuo conßentfenftt, mihi tarneneorum alterum videtur aviteo¬

ris, alterumduriorü eße peBoris. Sed faniores iäifunt > qui au- ramiliam vanitatu^>atfy obfequia blandientis fortunx contemnunt atfy adfpemantur. Omnia quippe aliena (unt: tempu* tantumno»

ftrumeß^> £j? vtre noßrum ^>(ißudijs hberaltoribindicatumfuerit.

Hlvtrebeati^cc»Jendt, quiliteraridf'ippeütthicdivitesfani» Lit-

teretenimnonflumßimulo quodamhonsßifßmA voluptatis, fat ^a-

mantiumantrnosaätciunt, aßectesqimomtufluiaribua irnbuunt;

(ed eliam eultoresfuosin proprium fui cognhwnem deducunt. Ho¬

rum innumerotuquoe|^<?/, erudttifßmc "P8TR 8 h/0FH8 N/, fräter juß^s de caußs amiciffime ^> qui hoc teßimomo ingenij tui profeBwsdfo fpecimenegrtgiumoßend&s^%de quotibijure> qutdem

ex antmogratulor, (imuhß fvaUeo,neprim defiftas, quamad ali¬

quant maturitatem veniant conatua tui, quo parentum deßder o, Hbonorum^{omntum votis} refponciere, bonamq,ßudiorumfrugem

olimfene quear Hale,

Sincerd amicitia declaranda caufa reliquit LAURENTIUS J, Hontherus.