rentio sylloge

/3'

sylloge

thesium

THEOLOG

IC

AR

UM,

pr^cipuas

doctrinas,

AD OECONOMIAM SALU'I IS

PERTINEN

TES,

ÜR.EVITER SlSTENS,

NOSTRORUM

TEMPORUM

CAUSSA

ADORNATA;

Cujus

PARTEM

POSTERIOREM,

CUMCONSENSU ATQUE

VENERAND/E FACULTATIS TUET)

LOGIC/E,

IN REGIA ACAD EMIA

PRjESIDE

Dn.

lau

rentio

benzelstierna,

S. THEOL. DOCT. AC PROFESS. REG

ET ORD.

PRO GRADU DOCTORIS IN

TIIEOLOGIA

PUBLICE VEA'TILANDAM

andreas

ol.

knös,

pastor eccles.leksbergens, et rector schol.maria-stad.

IN AUD.CAROL. _{MAJ.AD DIEM VII. ÖEC.ANN} MDCCLIV.

H(WS ANTE ET POST MERIDIEM SPLITIS.

<£?£> _{) s> ( «S®}

* ■* » -* * * *

THES. XXIII

Roqetieratio

fitque nen

formaliter

Immediate,

conftftlt

ut nonnulli

in

donatione

rtatuunt

fideif^),

Fanati-oi, per lumirds cujusdam interni _{infitique n.otnm,}

& _{quafi fermentr.tionem (c), fed}

per verbum _Evaugehi

i. Cor. IV. ic. i. Perl._{23. & facramentum}

baptifmi Tit.

III f. Job, IIb f.

_Qyum

_{vero illi, qui per baptifmum}

re-geniti funt, arriifTa Ilde, quod vel _peccata eorum _regnar^

tia,quae cum fide confiftere _{nequeunt(Thefpraec. not} z),

fatis teftantur , e flatu regenerationis plerumque

exci-dant, immo ut Benzelius noller _{dicit, vix ullus}

hörni-num _{adultorum fit}

, qui gratiam _{regenerationis,}

per ba-ptifmum acceptam , faltem aliquando _{non perdiderit (d)j}

hinc, quod gratiie Divina* _{acceptum ierendum ert,}

reite-rabilis ert: _{regeneratio, &}

recuperari omnino _{debet, non}

per baptifmum, _qui non eft iterandus, fed per fernen

ver-bi , ex quo iterum concipitur fides _in

Chrlftum, _atque

adeo peccator converfus revivifcere_incipit

_Gal.IV.tp

_(e).

Non _{quidem hominibus}

, qui fub externo Ecclefiae _ccetu

degunt, fed _{triftiflimo peccati femno dormiunt, de}

pec-G _{ca to.}

(5) Vid. HOLLA Z.Exam. P.III. S.I. cap.7. qv.9.

BAlER.Com-pend. Theol. pofir. p. 664. CALOV. Bifcl. Illuftr. in _{Joh.$: f. FECHTII}

S) llog. di fp.0.7.thef.I._{p.3a8- NEUMAN. Theol.}

Aphorift.p,448. coaf, ER, BECKMAN. _{Inledningp.270,}

(c) _{Vid. ZEL ENEft, Brev, Contr,cumFanaC.}

p. $02,_fy

(e() Reper. Th. Art->1,qv. 10._p.20f.

CO Vid. HOLLAZ.Ex. Iheol. P. III, Seft.I. _{csp.7. qr. i8.p.m;}

33^» Ita etiamFORM.CONC,_{p.67f. Cum verohoWines}

renati»

in-quiunt Confefiores, contra_{conjcientiam cuid}

patrarint, &_pcccato,

ir mortali_{fuo corpore}

, dominium _{conceßcrint,}

atqueSpiritum S, in

fe_{ipßs umiferint, &contrißarint,}

non _{opusquidttnejt,}

utrebapti-zenlur,_{neciffe ciut.mefy utrurjus}

convertantur - - Hor cnim cer»

i'JJmum tß■> in vera_{converßonefieri}

immutationem , renovalionem

(voce latius _accepta),

motum, in hominis intdit 8u? voluntateU corde _kc,

<553? ) P C <553?

catorutn fuorum feeditate, contraélaque irrde

miferia, ni¬

hil_{cogitantcs, ca o[Mit}

_elt

_prsevenrcnte

gratia,

_quse

ho-minibus extra Ecclefiam degentibus e(t neceflaria, nec

repetitione gracise pr<spara?itts

ab

ea parte, qua

de

rebus

felutaribus re&e funt informati, qvum notitiam hane, fen

peccata regnantia

prolapfi,

non

illico

amlttant.

"Cetera

"vero,. utoftenditEpifc.

D. Papke

(/),

inhomine,

ad

"riden» revocando , perinde Te, ac in eor

habent

>

cui

•primum

ingenerand eil

rides.Qui

enim

per

ir.ortalia

pec-"cata vitan>_{fpir tualem}

araiferit

, non

magis

fuk

viribus

"refurg^re perß,quam » er naruram mortuus

primitus

ür

f'bi hane vitan» dåre pcirt.J Unde etlam lapfi in

Scrl-pt^ra

S. non folum

dormientes,

(ed

etiam,

ob

jatturan*

viriun»_{fpintuallum, rnoitut}

adpellantur

Fph V.

₁₄

Apoc;

III.i. i Tim. V 6 (g). "Opus igitur

ipfis

eft

primun*

"pr<jeveiiientecratia» peccatoiem

fecure

agentem,per

ver-é<bum, vel denuo leélum &

auditnrn

,

vel

ex

prißina

au-"diticne & Feélione in mernoriam reprefium,

valide

com-"punger.fe, eumque excitsnte,

&

invitante, ut

fe

con-rvert! _{patiatur : cui}

_{ii obicem}

_non

pofuerit,

jam

feria

wcontritione, per gratiam pr<eparantemy

emollitur

ani-"mus, ut aptus fiat, cui operans

gratia

denua

fidem

in¬

serieret, ut boe

modo

iterum

regeneretur

(k)\ Qua^

ftio _{igitur,quomodo regeneremur}

_&

_convertamur

_,

in

hane refblvitur : quomodo vera

fohifica

Båes in

corde-producatur}\ \ veroconcinnius

dicere

nequeo,

quam

ver-bis D. Chemnitii, quse quia

proceffum

regenerationis

&

converfionis admodum graphice

deferibunt,

non

poflunr

non mea facere. Summa huc redit, in

exercitiis

ridet

•ttequentes

deptehendi gradus

&

moius,

beut

in

Scriptu-

_"rat

(f) Indi/T. cit.-dececonomiafraf^applkatr.CVII.

'<?.

p,

go,

(O Vid. FRÖP I. Oecon. fr., o.4^.

(fe) Vid.PAPKE

diffVcic.p.81".

Confr. Rrpct. Theol;

B1

n?clianrrT

ilrt,,yi^de reeener..qv. 8> & deftatu Cecunrafti*» quarvelapenaeft,

veb

©ccultiorr nefub fchematehoneftao« eaferna: lasicans", ncc non fiac#

<SÄ2> ) fl (

tCra S. defcribuntur : notitiam _{primo adefTe debere, fen} "fcientiam, cogitationern & meditationem _promiffionis

'Me beneficiis mediatoris&c. huie notitis_{conjunétam efie}

"debere _{affenfionem, non generalen» tantum, (ed &}

fpe-"cialem : ex hac notitia & _{aflenfione, qusin mente eft,}

4«cor feu voluntatem _{concipere, operatione Spiritus S.} "gemitum feu defiderium,utquia ferio fetttit fe ontratwn

ueile _{peccatis & ira DE1, velit, quarrat, expetat fibi}

do-"nari illa _{beneficia, qus in prorriflione Evangcli»}

propo-"nuntur : illud vero _{defiderium afluare intus}

gcmitibus

"inenarrabilibus, & exferere fe _{per invocationem Rom.}

"X. i_{]. Quandoautem horno fe hoc modo mente,}

cor«

Ctde & voluntate avertit a _{confpedu peccati, & fenfu irse}

"OEI, & re/picitad Agnum DEf,qui tollit peccata mundi,

-confugit ad propitiarorium , quod Pater cceleftis

«'propofuit in Sangvine Chrilti, turn fiduciam acceJere ,

"qus firnu ptrfvafione exveibo DEI ftatuat,DEum tuac "ipfi donare, communicare &_{adpilcare beneficia}

promis-"iionis _gratis: - - poftremo fequiexhac fide _Ttx^alav,

^qus habet acceflum ad DEum _Epli. III, n pacem

con-Kicientis Rom. V: ut cor _{jeutiens nouam viram ac}

l<eti-tiam in _{DEO, fvaviteracquiefcat in promiffiooegratis,} "etiam in cruce, _{perfecutione, ipfa denique}

m >rte, 8c "habeat indubitatam _{fpem gioris Rom, V. 2 Haclenus}

Chemnitius (/), qui etiam, eodem _{loco, prscl.ire di.it:} Scripturatn non modode fiJe prsdicare, quod fit

adpre-i\henjio

pvomfiioms

gratis , veruin etiam defcribere,

quo-"modo _{quibus monbus} illa_{fint, 8c hane explicationern}

wmu!fum hiibare _utilfiatis, ex ho-rum enim dvotXCcei five «Vuvc\pei clarius confpici naturarn, & ut »ta dicat, praxin

"fidei _{jjfiificanris,} & pofTe hinc _{quemlihet deprebendere,}

Sutrumbabeat verum _{fidem jufttficantem" lique}

non Ei¬

ne ratione, Neque enim _{is, qui cordishumani}

rebellio-G 2

nem

(j) Loc,T"heol.P, II.L.dejailificttione p,_{w,63a.fq.SeExara,Coru}

163-<SX3> ) 54 ( <&X&

nem & inimicitias (Gen. VI. _j, Rom. Vllf. 7.) adverfus

DEum & Chriftum novit, _{de regeneratione & fide adco}

leviter fentit, uteam _{ranquam fungum e terra nafci pil¬}

tet, vel pro regenitis babeat omnes eos, qui vulnera & fangvinem Salvatons in ore habent (*), vel denique re¬ generationen! ex folis faélis & geftibusexternis leftimet, qvum certum fit, naturam fimiam ehe gratis, tk externa

opera prosltari etiam pofTint ab hypocritis. Hinc

falu-berrimum, & nunquam fatis inculcandum,. eftmonitum

Archi-Epifc. D.J; Renzelii vß qua unquam in re, certe

beic _{fevi o t? accurato examtne opus effe, neloco viv<e}

falvifica fjäei,qitis falfa fe pafcat fidti wnbra (fa: id, quod etiain pii.no/lri Reformatores in Arricuiis Vi/itato-riis, publica aucboritate editisv ad tenorem Aug. Conf. ejusdemque Apologi® , non tarn ad Pontificios, quam

eos _{ipfos, qui jam Evangelici vocabantur,,}

informan-«Mos, falutariter urferunt, fcilicet fepe inculcandum es-"fe,quomodo ve ram fidem obfineamus, & quid dit, quod

«"fine praevio fenfii contriticnis , folatium & gaudium,

"quod fidcs adferre debet, (entiri non pofllt &c. Idque "ideo, ne quis fidem fe habereput et , a qua tarnen

.pro-"cul abeß : hunc enirn errorcm ommbus hmusque

invete-"ratis deteriorem futurum (/). Sic.etiam D. Fechtius

Fider

-(*) ContrasZinrendorffiänam 5 fi'quaesltj c!«cendi & löquendi V77CTV7Tooo"iv

quoque hoc rbfervandum efle permulti monuerunt. Unde

D.WEISMANNUS, inter alas rationes fummaras , contra focietatem Herrnhutanam, adferr etiamhanc:incredibilem eiTemifationemfomiu-■

larum _loqvtndi fcrib'endi , unde appareatn.ultos quoque tajia

ad-clifeer's»tt utinde concludipqffit,quodcortipfumtam notabiles ibipartes•

vcrebabeaJ, atqueprtttenditur. Hift.Eccléf,N-T.Tom.II.p.1134. Si*

qi'je ft, incuam,il.'.'shypotypofis." Scatuicenim i ;feZINZENDORFFIUS

"d;s der H .-ilandkan die _Ordnung des Heils machen, und fiealle fUinden.

''yv'eder rmdrehen,-dafs•das"hintei ft? zuforderft kommt 5rc,

Zeifter--Keden p. 441. y,STEIXME Z Epift, .'Ih,XVII.not,/), cit,p.10.. Cl) Repet. TherJ. Art, ?2.qv.lO.p.m.aaf.

(7) V Ibell.Yifirator. qu amconfignatit MELANCHTHON■> ad-■

prebhvitL L.iHER US, &prae£atione.infigni , jufTu Principis, ornavit,

) 55 (

Fidei, inqwir , vita primariainter no _{animi, de}

gratia'

accepta exultantis , motu definita

, a carnali _jecuritate

Jecernitur, partim per interna/n ejus formam_yverbo

Di-vino _{dejcriptam, partim}

per extenorem , // a _feria

con-tritioneortum duxeri_{t, peccandi libidinemvere}

exflin»

vvat _{2+Pet. II 20.}

(/»). Requiritur autem ad _ejusmodi

cicMfucctriotv rfc ioiurZ 7sl^soos ab _Äpoftolo

cornmendatam

2. Cor XII!

5. (» ), _{(ubjeétio cordis fub}

difciplinam Spi¬

ritus _{S. eximinantis &}

probantis, ita ut cenfuram fui

ho-fiio non _{divertat ,-fiv-e enervet}

per acumen _{philautioe,aut:}

aha _{fubterfugia, fed Divinarn fibi}

adprecetur Illumination

nem Ff. GXIX. _{i8- Eph. I. 18* velif DEus}

perveftigare & cognofcere animum _{ejus Pf. CXXX1X.}

23. 24 ut & _ipfé

cor fuum _invenire

pofht z. Sam* _{VII. 27.Ef.XLVI.}

8'(ö)> fecundum verbum DEI , atque ordinem falutis_{-in eo1}

prcefcriptum , inquirens

, num mufationem hanc

exper--tus _{fit, nec ne}

v_quse Hefek. XXXVI. _26.

per ablarionem

tordis _lapidei

, & dationem _{cordis carnei ac}

novi defcri-bitur, & in _{quo Oatus}

prylens-a prseterito fit diverfus.

Per _{regenerationetn enim}

animum

_ftatumque

_hominis

pe-nitus inmutar_{i, praeeunte}

Scriptura S 8t libris noflris

Symbolicis, recte airlaudattisD. Fechtius, vocepenitus

cxplicata.de _{mutatione, intima quidem>,h.}

e. fincera &

foli-<|urm prol'xe recenfet _SECKENDORF.

Iib. cir. k ex eo _compendiofe

WEISMAN. Hift. Ecchf.N- T.Tom,I._{p.m »49t-fq.}

Alleganturetiann

hatc verba in _{Praf.adVerf.Svee.}

Poft Ilas _{LUTHERI Eccleliaft.}

p. f7.

(r ) Le£t in _{Syll. p.446.difp.}

40.th.9. C") Confr.in h. ), diff. de_{explorationefuae}

ipfius fidei, fub praef.

Prof. WINBOM._{hab, Upf. 1736. WEISMANN.}

Infi. _{Th.p.868.Difl\fuk}

Etsef,Epifc.D.H_{ALENII hab.}

Upf. 1749.dsindolecognitionii Theolo¬

gie«, tanquama_{Philöfoph'ca diftinftae}

, p.

16'.-(0) Tum demum precari _{quis rite, &}ex _{aniino \}

ubicor'

fvvtn_rose inienit _{i.Sani. 7:17.ideft}: ubinon modo verum &_plenum

ani-Juxßciium fcrutivioexafto_indcigatum

pervidet , [ed & fentit, qi.x itra animx fux _{defideriaßnt,}

quid [trio &_{ßncere eupiat &}

optri l c, TER,FR. REU_{SS.Th. Prof. Hafn.}

Aphor,deculcu _{DEl,cap.f••}

5;3. Coflf. _{D? CHLADEnüTheol.}

) $S ( «3*

fölida* non tam en

fubfiantioli vel efjentiali

,

quift

eous-que mutar.tur

animus,

ut ne

concupiféetrtice

quidem

am-plius in

homine

regenito

fupereffent:

id

,

quod

contra

Fanaticos obfervat,

concupifccnti«

fuppreflionem

ex re-generatione

male

deduoentes,

qvum

hxc,

ftride

fumta,

vitam _quidem

fpiiitualem, in

fide confirtentem,

_non

ve-ro vita: fanétimoniam , utpote qua:

jurtificationem

fequi-tur, iinmediatc

producat,

quemadmodum

generatio

na¬

turalis vitam -red ik, non motum

port

vitam (p).

Atque

hoc etiam modo locutioilla,

dzfundo cordis, elt

interpre¬

tanda , non de6.inJo quodam

Fanatico, fpirltu

fiélo, vel

tertia _{parte hominis}

-eftentiali,

Ted

_cum

Luthero

de

inti-mis ac

profundiflimis

mentis

receflibus Pf. XLIV.

22.

Phil.

1. g. ( Th.XII,) ,

itaotille,

qui

Chritfum

antea

fecure

neglexerat, ut

fanus

fua opinione,

vel

cor

fuum aliis in

rebus dehxum Ilabens, jam in

illum

omni

feratur

cordis

deliderio, illique veta filetotus

adhcereat

i.Cor.

Y[

17. Undefimul adparet, qua ratione

dicat Au?.

Conf.pias

pavidas

confcientias

expe-iri,

quod

non

pejfint reddi

tratt-quilU

per

uUa

opera,

jed

tant

um

fide

fp.

17.),

&

Ap>l.

Aug.Conf.

fecus

fentientes

nunquam

experiri,

qutd

fit fides

(p. 179A,

fidem

veto

eri$rre,

(ufientare

V

vivificare

tontrito* (p- 166.), tttm

credimus

vivificari corda

Spiritu

S. _per

_verbwn

Chrifti

(p. iGg )

&c.

Habet

_namque

heec

vita

fpiritualis,

haud

fecus

ac

vita

naturalis.,

fuos fenfus

fpiiituales

,nempe

vt/um

fpiritualemEph.

I.

i

g.

Ad XXVI.

ig. _Apoc. Hl. _18.

auditum

Job.

X.3.

_{4. t.}

27.puftum

1.

Pet.

Jl. j. coli.

Pf.

XXXIV-9.

Hcbr.

VI.

4 5

tn&um

Sprrit.

f.

oct&r\™ Phil. L 9.

coli.

c.

III.

10.

&

Spiritualem olf<

ftum

2. Cor. il. 16. quse

ftngula

fufius

jam

expo:iere

piopohta

brevitasnon permiftit (q).

THES. Cp) Left.in«>11. f:

Th.

6.

&p. 333

colbp.

331.

(i,) Conf. fi placet,teftimonia Theologorumuottracium,

de

h

s

fl*n-ßbü« fpiritHalibus,allegata inConcione mea, circa

inaugiration^m

im-(£*£> > n ( THES. XXIV,

Ex _{illis, quae de prccefiuregenerations Thef.}

praeo

allatafunt, luculenter adparet, regenerationem , fiqui-dem Iatius hasc vox _{accipiatur, inelufis firool}

aétibus-

pra>-viis , illuminatione prsfertim & contririone

y non effe

a&um momentaneum & _{inftantaneum, fed varios fibi}

in-vicem fuccedentes _{a&u«, ad produ&ionem fidti.in}

rncn-te _{hominis, ordinarie requiri, itatamen, ut}

temporis

traélus _{definiri nequeat (Th. XXI), Si vero de}

ipfo aétu fidei Ioquamur , quo vires credendi peccatori _contrito'

conferunturr & ab tllo paflive recipiuntur, hunc

inflan-taneum efle non _{negamus. Ipfa enim ex llatuine in}

fta-tum _{gratiae translatio fit iv gtvij}

c/u/xecToc, in mflanti &

Diomento , cum impoÖihile fit, ut fubje&um _{aliquod, vel}

per momentumr fit fimui inlUtu irse & in fbtu _gratise^ Jimul fub vita & fub morte _{{r). Utcunque vero vox}

re-generationis accipiatur, fivein Istioriillo, five ftridiori fignificatu,probe notandum _{eft, hominem paßive(e habe¬}

rein _{coNverßone, h. e. voluntatem hominis nihil} confer-re adfui _{converfionem, Ted pali, ut DEus in}

ipfo

opere-tur,donec _{regeneretur: hominem nimirum, po/l Iapfumr}

nullas a natura habere vires in

_{fpiritualibus,}

_necad gra-tiam fe ullo modo vel _{nrseparare, vel adplkare}

pofie, aut viribus fuis ad _{converfionem, & rcgenerationem fui}

effi-ciendam, vel ex _{toto, vel ex dimidia}

r vel minima _par¬

te _{operari aut cooperari» immo- haud magis}

facere ad fui

refufcitationem _{fpiritualemvquam mortuus ad fui}

reiufci-tationem _{corporalem, qvum S'criptura S.homines}

irrege-nitos mortuos ad_{pellet,, omneir.que converfionem}

no-ftram doceat elfe a Dl O (Th. XVII coli. Thef _pr«c.)r

id, quod preces etkitn _teitantur,quibus a gratia

prseven-ti

prefTa, ffl noti's aJp- 24 2f. &a£r A-d'd. SCHUßERT, Th,Bogm, 387.P« ubi-ilirsei '"m-ratione exrfccatac _C^RPOVrTheo], Dognw-1cm,II.$•5>r4»eofrnfü-a c ur, rec_{slicui fi.nt}

rek'^winofiri_Theologi.

( _{r) \ i} ,Kö&lG,. Th,Eyfitr$rfoa. QVUENSTED*

SjÄ>rheokF#

493-) "53 c

ti & comrnoti, fecundummannatumChrifti (Muth. VII. 7.8O5perunt, ut DE is illos

illuminet

Pf. CXIX. »8-

con-vertat_Jer.XXXI.i8-& fi le donet Luc,_{XVII.5. Hisenim,}

(ut Form ConC.ait p.(519.),/'atentur, quod ea,qu<zpetunt, viribus _{Juis naturalibus}

_habere

_{nequeant. Nec obftat,} quod Rom.XIV. 1 j.Hebr. XI. 6. quicquid non <?*• fide pro-fi ifätur, dicatur peccatum,

&

absque

f/de

impoffibi-le_{ejje placere DEO .•}

_hi

_{autem in via ad converfionem} conftituti;& ad fidem falvificam tendentesfupponantur(j).

Loquiturenim

Apoftolus de

eo, quod homoagit & ope¬

ratur , non ver o de illo, quod patitur, & quod gratia

prceparans in eo operatur.

Si

vel

maxi

me

DEO

nonpla-ceat _{homo, utpote} nondum _in Chriftum _aélu credens, &

juftificatus ;

phcet

tarnen

Spiritus Santfti

in

hornine,

ad

Chriftum adducendo , opus. Scilicet firmiter tenendum

eft,omnes motus vivos &

fpirituales,

in atftibus

juftifica-tionem _{praecedentibus, foli}

Spiritus

_{S, operationi}

origi-nem fuam debere : a<ftivitatem hane nonefte effeftivam

hominis , fed adprehenfivam, ad adprehenfionem

fiducia-'

lem meritl Chrifti tendentem, circa quam homo pafftve fe _habet, eumque ideo folum

fubjetftum

efte

denomina-tionls, cui converfio

ifitranfitive

fumta

tribuitur, quod

aélus ille DE1,& effetftus, qui inde orituri h. e»ipfa mu¬

tatio hominis, qua fidem in Chriftum concipit, inträho-minem maneat, necad alium tranfeat, fanquam una

nu-inero mutatio,quoe refpetftu DEI operantis dicitur

tranfi-tiva» refpe<ftu autem hominis,

operationen! illam

admit-tentis, &in quo, per modum adhis immanentis termina-,tur, intranjitiva {t): ut adeo hic nec pereooperationem

quan-( s) Vid.hos loquendi naodos inRepet.Theol. Art. 14, qv.9.0.ni,

270, FRODL. oecon. gr.p. 70. kFECHT.Syll.difp.4. Th,8.

(0 Itaetiam, utaliostaceam magni nominisTheolog^s &

Exege-tas, D.MUS/EUS dicit, tr.de converf. p. 190."converfionemex parte

hominis peccatoris efie unamnumeromutationem, qua? cum connotata

.dependentia a DEO, tanquamab agenccin aliotranfiliva, ex parte

) 59 (

quandam internam, necqnaslibet

aV^Vp;-,-externas,

tan-quam media promovends regenerarionis, quijquam pro-ficiat _{(«). Fides igitur, circa irJtium adprelienfionis}

me-riti _Chrifti, non in eo conhitU, ut _{operetur, fed a}

Spi-ritu S, Chriltum _{glorlficante(Joh. XVI. 14^), accendatur^}

& a Chrifto, _quianimam prius adprehendat, _{necefie eft,}

quam illa adprehendere queat ipfuin (Phil. III. 11.). acci-piat id, quod ert &

poftider,

dumrrodohomo

compun-étion^s cordis Adt. II. 37. & tra&um Patris ad Filium _Joh.

VI. _{44. fentlens, operutioni gratis non reluttetur, nec}

motushofce _{infuper habeat, negligat, fuppiiinat,}

arque

ita confilium DEI contemnat Luc. VII. _{$0. contrariain ei}

opponens voluntatcm (conf. Th, XVll)(w). _Quamquam

vero fides,ut _jam di&um ert _{,revera nihil aliud fit,}

quam

pafliva rereptiomeriri Chrifti oblatlj eandem tarnen, ut

"ait D. _{Fechtjus, fimui rtatim ini'equi motum animi} a-'«(rtuolifllniuni, quo non tantum, ob

bcneficii

_magnitudi•

H

"nem, je&iautem, permodum a&usimmanentis, fpe&ata, iniranfitivaconvei>

fio_{, & fueT0CV0(0C,recipifcentia}

, dicitur. Atqueeadem rationeFRODL»

Oeco»«gr.p.4f. 46. 8f. Conf.omnino FORM.CONC,p. f7g. _{fq.6f4. fq#} (w)Vid, SCHELGMG.Synopf.arc.r^.qv. II.CHR. SCRIVER,f« hoc _{ipfum \excmpls luci,lentis5}

pro more fuo, confirmare _{poffe ait:}

«*ich wehe _{wohl, inquit^exempel finden, dafs}

-- kein beten, keia

^tröften_{, kein' fingen, kein lefen, kein weinen, kein ängften}

, keia

lHäuffen, geholff-n, b»s fiegantz ft lle worden, und gleichfam mit er¬

worbenen hertzen und munde_{gefagt: Ecce morior Domine}, ecce

per-«'eo, ficut veluifti, _&rtanrn er;sDEus meus gromnia. Sehlen_fchatz» P. IV.Conc.9,<J.39.f,m,263.& p.669.fq. verf. Svec. Confr,Pf.XLVI,

II,LXII. 2.ECJXX. if.&I.UTH.Tom.XIIT.T.ipf. p 99.vel Undner, Jkusziig,ausdenSchrift, LUTH-_{Tom.VIII.p. IC9.MAJI Theol.Evang*}

P, IV. p, fo. Atque hoc eft defperare de ftipfu (Art.Smalcald.p.319.

Repet,Theol.art.XI.qv.9. obf.a, p. m,201.), &regeneraftonemac

con-Terftor.em fuam in totum & rantum DEO _{ttibuere, qui obfeurat omni«}

uoftra, ut_{ipfe folus fiatfloriofus, quemadmodum fuora diximuJ (Th,}

XIX,). Confr, ommc« Dr, LUTHERI Kvrko-Poftill, N» fo. 8$>. N»

$. 12,-&N.97. §.>3* verf.Svec,

(ro).Corf. E,BRüCHMAND. Syfi. Theol.art.13.caf, c«nfc.4.f.

) do c

53®

etntmy totus

qttqfi

cjffervefcity

fed

&

manibus

pedifmsque

"thefaurum

ar&ius

comprcbendere,ne elabatur, tenere,& Étin eodem intime pemtijjimeqiteadquiefcere adlaborat, ex "anatogia cum aliis

ejusrnodi aåibus

gratiofis,

e. g. cum

^malenco nita rcftituitur , isque in fumrrnm honoris

di-<(gnitatisque gradum

coilocatur

y

validiflime

demonftra-Utur. Nec enim hic aåusr quo in beneficio adqiiiefco,

"quo

illud

aréle

teneo,quo

adverfus

crepturum

infurgo,

"eundemquc

propello,

ad

renovationem

pertinet,

fed

"juflificationi

intime

connexus

eft,, donec

agnitio

hujus,

«'bentficii, _{ejusdemque celebiatio}r

reJiquaeque

virtutes,

"gratum anrmum

tefiantes

„

fubfequantur

» quse

effeétus

"funt renovationis (x).

THES. XXV.

ArMculus (\cjvfiitia fideiprteipvus efl? ut docet

nos Form.Conc. in tota doffrina Chrtftiana, fine quo

con-/cienti£

perturbatt

nullam

verum

acjtrmam

tonfolationtm

habere, autdivitiasgråtit

Chrifti rttfe agnofiere pofiunt,

Ii D. Lutherus /no etiam tefiimonio

cotifirmavit,

cwn

in-quit: ft unicus

hic

articulus fincerus

pcrmanfcrit

>*

etiam

Lbrifiiana ecclefia [incera* concors

Vf

fine omni

bus

[ettis

permanet :

fin

vero

corrumpitur,

impofitbik

efl,

ut unf

errori aut Fanatico> Spiritus reSie

ohviain iri

pojfit

(y).

Denotat autem _{joftificatio non}

phyficam quandam

infu*

fionem _{juftitiae inhaerentis r}

_fed

a&um

forenfem &

judi-cialem : id, quodveiinde adparet,

quod

totum

hoc

ne¬

gotium infacris litteris

formulis

judicialibus defcribatur..

Conftat formaliter dupIici aétu,

privativo

C

non-imputa-tione _{peocatorum* &}

pofitivo

_y

qui

_cum

illo

intimo

_nexu

conjun&usT & ejus

fimul

fundamentum

eft:,

nempe

ina-putatione juftitiae

Chrifti meritoriae.

Qyum enim

homini

juhifieando duplex

incumbat

malum,

reatus

peccatorum,,

•

atque hoc etiamremoto>

defe&us

juftitifc

inefle

debitje

j

utri-(x) Ieft.in Syl!',p«444,4to.di/p.4.0. de fide.

) 6i c 0X2)

utrioue huic malo medetur _{juftiftcarionis gratia,}

gratio-fo iilo _{Åoyiafxaj, quem defcribit Paulus Rom. IV.}

3. fq. & innuit quoqueDavid Pf.XXXU\i. 1. vocabula adhibens Ii»

gnificantiflima: HtfJ quo refpici vMetur ad facrificia

17-pica, &antitypicum

Chrifti,

e. g. ^iN?y f. hircum illum

emifTarium , portantem 6c afportantem peccata popull

(Levit XVI.21._fq. coli. Joh._{I. 2t.), HDD quod refpedtum}

habet ad f. _{propitiatorium operculum arcae,}

tÅavf-fiov e7r!&sfxcc, quod

occultabat

_quafi a confpedtu DEI tabu¬

las _{legis, in arca}

_pofitas

,

6c

verfus quod fangvinis con-fperfio& expiatio nebat, fatisfadlionem proinde Chrifti', atque utramque ejus obedientiam, tarn adlivam, quam

pailivams adumbrans (Exod. XXV. 17. coli. Rom.III. 3;.),

atque quod cogitando non annumerari, h. e. non

imputari peccatat exprefle dehgnat (z). Haec igltur do«

dlrina de _{imputatione meriti Chrifti, tam folido 6c} In-concuflo nititur _{fundamento, ut illam nonnifi abfurde}

riegare poflint omnes illi , qui fatisfadlionem & meritum

Chrifti _{agnofcunt, qul concedunt Chriftum ccvt)}

yjutav,

loco 6c vice _{noftri, mortuum efle,ac legem implevifte}

Matth.XX. 18.Gal.IV.4. y.6c fadlum eile _{ocfxot^rletv vvef} y\fjioiv 2.Cor. V.ix, non inhsefive Hebr. VII. 26.Ted _impu*

tative Ef. LIII.6. _{(conf.Th. XV.) Quemadmodum enim}

Chriftus _{perimputationem facftuseft pronobis}

peccatum;

itanos, quando illum vera fide adprehendimus,

perim-putationem juftitise ejus acquifitae, f. Evangellcae, quae intuitu Chrifti _{legalis eft, yivcfx&ct -ttKutoavni QeS iv ccv}

ru 1. Cor. V. m.

THES. XXVI,

Ex _{defcriptione juftificationis,in Iocis}

Scriptura?

pri-mari'S, patet, nos non juft ficari, _{five in gratiam recipi}

a DEG* nifi _proprer Chriftum, _{6c perfetftiffimum eius}

meritum: _{quandoquidem hoc beneficium}

contingere

no-H 2 _bis

(7) Vi<*. A. H. FRANtK.Intxod. _{in Pfälzer, p. 107. fq. T«*ck.}

LANGII_{myfterium Chrifti &Chriftianifnvinfafd. typ»p»7},}

381. STOCK,

<£*£> )6i (

bis dicitur

Sägern

& r*

Rom.

II!.

14.

(#),

fed

nonnifi tv tm ityocTtrjfjiévco Eph. I. 6.

hec

ryjs

ccTrcXvrgcZcecof

rrjf £v Xgtsfi Inrå (Rom.

1.

c.j:

porro,

fobm fidem, (ine ul¬

lo concurfu bonorum operum,

eflfe

o^yotvov Krgnrrxcv

gra-tise

juftificaniis,

_qvom

fimpliciter

_{non tx}

operibus,

_uec

ex lege _, nobis

conringere

dicatur

_,

fed

ex

Ilde,

&

qui-dem nulla alia ratione, quam ex 1tksuxs;

(Gal.

II. 16 ):

ü-dem _{proinde, ut alt}

_Apol.

_A

C

_ron

ideo jnfltfi

_{iire aut}

falvare, quia ipfa

fit

opus per fefe

dignum

, fed Tantumr

quia

acapit

mifericordiam

promiß

am

(b),

ut

adeo vitam

cternam aeeipiendi nullum

fit,

in

acclpientibus,

funda-mentuni(c):fidem denique

juflificantem

effe quidern

ve-ram ac vivam , non tarnen fpedari, in a&u

julbfieatio-nis, ut vivam eveqyigTixus,

feu

refpe'&u

ffu$uum

&

effe-&us, fc. bonorum operum , quse

(ides in

(ktu

juflifica-tionis _{proglgnit, nec}

a&ivitatem

noftram,

etiam

nobi-iiflirnam, ingredi adlum,

forum &

articulum

ju/lificatio-nts _{(d)r qvum}

Paulus emphatice

doceat,

DEum

juflifica-re impium, _non operantemy

fed

tantum

credentem Rom»

IV. y. adeoque

fme ullius

operis

moralis,

five

a

Spiritu S»

in nobis y five a nobis ipns producendi

prsertatione

(r);

trerum tantummodo illatn liic fpe&ari Aijttt/ä,

refpecti*

obje-fr) De rfnificatrone roc.gratis, & oartfcuFaegratis,

conferri

uieretur D. CHEMNITIIJS , I.or. Thecl. Are,de juftificatione. Haer

particuta, inquit, dedi£*oRom.III.<14- agen», gratis ,propter

Chri~

flu*!, facit difcrimen legisHSEvangelii, Si mini non videamus

banc

particulam de gratuita promiffione , manetin animis

dubitatio,

£5

Evangelium transformatur fnLegem, IS nihilo certiores rtdditcon~

feientias de rmifrone peccatcirum, feu jußificatione, quam aut lex>

aut naturs? Judicium rationis*

(b) P.70.

(c) D. HOPFNER.difp^ro.deJuffiffcat.p,932.

(a) Vid. T.^ESTHER. Timoth. Ver.F. I. cap.f.p, 34a.iq. &P»

II.p.8r.Epifc.D.TUSLENirComm. nexufide;&bonorumopp.

(e) Ra Archi-EpifCrD«.T*B'ENZEL. in deffnit. Evang:» Repets

Tfrl

lÄrr.rr._{qv.a. Contra} Fanaticorr qui _purantjullificationen

( «£>

obfe&l, _quod

_adprehendit,

_{feil. Chrlfti, ejusque} perfe-étifTimi meriti, a quo ornnem luam tfficaciam hab'trun¬

de eriam in adtu _{juRificationis} a Th<ologis acffin ileri fö¬

let manui mendici, fibi benefieri & gratiam ptseftari

pa-tientis, qua pafliva receptio ldto neceffaria eR, quod

in-vitis non obtrudenda fint Beneficia (/). Nlmirom

dili-gennjfime bhfervandum c

fl,

ut docet Form (.c? c fi modo

artienhandejußificatione (ine_{erum rer}iver_evelnm/s _{,ve eay}

qu£ (idem pvcecedunt, C? qu£ cumJeqvuntur, arturtlohmcy tanquam ad

jnfhficationem

nece/Jona,& ad eampert n:en-tia, admifetantur, aut infercvtur tion enim unumi

dem-que c(l ds(otiverßone hominis, tf de yußißcaüoneejusa*

gere, Ad

juftiftcationem

tentum hcee requiruntur &

ve-teßaria (unt : gratia Dtf, merinanChrifit &Jides (g), Hinc iilam _cixßßeiuv magni facirr.us, qua ficei, licet vita ejus in fe una tit eademque, quemadrrodum una eft

fi-des, triplex tarnen vita> doecndi csufla,& ad

du&umScri-Ijturce

lenflonis

S.

idfcrlbitur,

fiducialisiGal.il

nempe

10.),

tonflitutiva,

_{fundamentalts,}

ratione

_quam

adpre-

fi-des indurt , fimul atque in regeneratiene vitam obtinet

eonftitutivam, ratione _{objcéli adprehenfi, quod eft}

obe-dientia Chrifti _{fatisfjdtoria, tam aétiva}

, quem paffiva

(i.Joh. V. ii. Joh.Vf. yi.), & denlque confecutiva, ra¬ tione _operationis , per caritarem effoitive (Gal. V. 6.),

quse ad Ratum juRificationis, & quidem renovationem Intranfitlvam , fpcÉbr. Hac nimirum ratione_non

obfcu-re intelligitur _{, quid} Ft, _{quod juftificaticntm dicamus}

efie aåum _{forenfei», inter i'los adtus Divinos} nen

nu-tnerandum, qui in nobi? fiunt, etfifides, Fne quinull*

datur _{juflificarro, per modum habitusinfufi, in}

regene-ratione nobis _ingeneretur, tanquam opus D£I, quod iß hon

li-Cf) m HOTT A7. Exnm» Tli, F. IIL p.m.6f7. Conf.Repetv

•Tliec1.Art-Ta.qv.g. p. 22.3. Ka er^mD.HÖPFNERfS,voluntas ho* 3ttiri: rfnrir, a.t, in juffcdiioue ad bakndum

> von ad

«XV ) 64 (

homine terminatur, reeipiens magis& minus. Scilicet

juftificatio,

quernadmodum

ipfum

ialutis fundamentum,

nieritum_Chrifti,extra nosfemel acd

idumconfummatum,

ideoque,

obfummamfuam

perfe&ionem. nulium

admit-tens incrementum , jam vero fide1 ex parte hominis,

adprehenfum,

imputative ponit,

tf

fundat in

c

auf]am

fa-lutis credentis fundamentalemtunds harevita

fundimenta-lis_{adpellatur$ha}

_a£lus

_eft

_mere

fnndamentolis

_,

nullius

in-crementi capax, cui proinde

ejfettus,

nobis

inhxjivi, Jub

tiullo _prttextu

_immifcendi

_fiint

_(b)

_Atque

_{idein de}

con-tinuatione _{juftificationisefl tenendutn, quaenon novacn}

facit _{jultificandi rationem,}

_fed

_{ejusdern juftificationis du-v}

rationem. Unde Paulus Rom.IV. non priinam, fed

con-tinuatam Abrahami juftificationem

exhibet,

ac priorem

per hane

illuftrat &

confirmat,

docens

Abrahamum

,

li¬

cet bonis operibus jam

foecundum, iisque

fidem fuam

o-ftendentem, tamen fide operibus illis

contradiftin&a,

ju-ftificatum eile, five DEum Uli, in ftatu gratiae jam

con-ftituto, fidem, qua & prius

juftifbatus

erat,

ad

juftl-tiam _imputare

_perrexifie

, h. e.

juftifi:ationem ejus

con*

tinuafTe. Fides _igitur, vi

correlari

fuiobje&i,

non

tnn-tumin _primomemento

_{reconciliationis}

noftrae

_cum

DEO,

imputatur homini ad

juftitUm,

fed &

femper & quotidie,

quando juftificam

fuam heqysiocvy

nempe

fiducialem

In-tuitum in Chriftum & _{promiftionem gratioe}

_{exferit (/)•}

Huc _{fpe&at ro sfveiv} ev rij 7tlssi I

Cor.

XVI.

13.

i.Cor. I*

54.htu> Kvflcc i.

TheflT.

III*

8.atque

progredi

sk

vissas

eis 7ilsiv' kccSocs ysy^ciVTdi' o ds ålvaios tv. vissas

fyaeToci

Rom.

I. *7. Slgnificanter

proinde

Lutherus

:

in

fumma,

in-quit,

nifi

dtra

intermißionem

remittat

DEus,

att

um c

_de

fl

(fe) Vid.Difp.fub pr*fid.Arthi-EpfTc.D.HENR.

BENZELn

hab.

de vita fideijuftificae, quae infcrtaquequeeft Svntagmati difl".Francof.

It Lipf.ed.T.II.p.262-2of. FRODL.ctcon.gr.p.pg.fq.107.

(i) Vid.Repet, ThcoEArt,12.qv, p. 224.

WfilSMAN. Inf*

i

9JXS)

)

«f

( <ö®

tfe »o&/> _(ÅJ , necr minusernphatice

ApolÅ.

G. quid hoc

tji aliud, ait , quam tränsferre gloriam Chrifii in opera

tioftra , quodvaltlicet proprer opera noflraplaceamusy nan

proptcr Chiflum? At hoc quoque ejl detrahere Chrifto

gloriam mediätorisr qui perp-rtnoeft mediator, tiontatk

tum in_{principto jußificationis (//.}

THES. XVVII.

Ex iis, _quaeTh, prsec. allata fünf, evidenter con*

ftat, juftificationem non recipere magisac minus, fed

eequaliter» & quidem perfeéle, juftificari, quotquotju-ftifieantur. Si _enim, uf _{majoris illuftrationis gratia haec}

»ddarn , fide homo juftificaturj juftificatur intuitu juftU

tiie Chrifti _{mericoria?, fide adprehenfie , quam aul}

to-tam _{adprefiendit, aut plane non adprehendif, atqueadeo}

aut _{perfeéte eft juftlficatus y auf plane non juftificatus„}

Unde etiam _{fides, refpe&u fusefirmitatis, vel}

infirmita-tts, juftificationem non ingredltur y fed unice refpeétu

fui _{correlati, qucd eft Chriftus, ejusque perfecftiffimuni}

meritum _{(Th.XXVI.^. Hfnc} vero _{fequitur, non}

dupli-cem vel _{tripiicem, fed nonnrfi unicam ftatuendam cffe}

remiffioncm _{peccatorum y cujus parricipes redduntürin} Chriftum vere _{credentes, quibus,}

remifra

_culpa,

remit-tltur_quoquepcena

y proprie fic

di&a,

(c. rtfx^lcc_j &

po-lita _{fide, perquam utrumque toflitur, ponitur etiam vi¬}

ta& falus Joh.III. iG, (w). Poteflautem _{homo, inChri¬}

ftum (*) CatetTiifm. maj. p. fi7, Coincidunf haic rerba_LUTHERI,

Ctmeximia illa prumiifione, de juftificationecitra intermiftionem

con-tinucnda? quacoecurrit Ei>. XXVU»3, Egojehonafum cuflodicn:eam,

(fe.rineamrini rnbemir "»Dn 013 Vr _{a,h._e. eccfefirm, in quarinna«}

prteftantiffimum , nempe meritum & beneficiaCftrifti diftnbunntur, rid.

GEZEL.in momenia_{(fingtiUJ irrigaboeam,HJpCW UySTb}

fingulis mementif , wid hwart ögnableek Cez. Irrigat aütetn CUriftuy

eccleiTam, dumeamfangrinefea adfperfam juftificat , per doftrinam

Evangeliiconfolatur, ktarila Spiritus S.donitexornat, ut bencinh.J»

ait_{RAUPPIUS. Bibi Port,1,J. P.fp,234.}

(O P. ia7» (m> Conf, _{Vt BEKNER.LernaZiflzend«p.28J»}

"i <5C _{( 5E*3J}

flum vere credens, infallibiliter certus

efje

,

fe

in

prü¬

fenti e/fe

jußißcatum

,

&

in

gro

tia

apud

DEum. Qyum

enim _jultincatio

cun.fide

indivulfo

_nexu

(it

ccnjuntrta;

ea-dcm criteria , quibus de exirtentia fiele! fuce certus

ert,

funt firnul criteria» quas de

jurtificatione fua» & obrenta

remiffionepeccatorum, eum certum

reddunt.

Eteniu*

quemad

mod

um

alia,

quae

inträ

animum noiirum

funt,

C«erto _{cognofciinus,}

_&

qutmadmodum vitae

fuse &

fanlta-trs naturalis quisquetibi

confcius

ert

, per

expeiienriarTi

natur lem» & C iconfcientiafn;

ficquoque

aBum

fidei,

tit ait D _Quen5T£DWS, feu ejuspr£fe

uti

am,

&

exiften•

tiam, conrptrtam bubemut, ex interna Jen/u

&

experten• tia cwriis, cumJanus & fentimus nos credere, ac mer

i»

tumCbrift• euiprebendeye (n), accedenre

ad

cordcientiam,

fide _{purificatatrs}

_(A<rt.

_XV.

_pA,

_Spiritus

S?n<rti

avy.[xa^Tv^,ct

Rom. VIII. ié. _{quam omnis vere renaius,ieu}

_in

Chriftum

credens , in fe fentit & experitur (o),

feil,

extra

ftatum

quendam

hier?joBv/xlccs

, aut

paralyfeos

fpiritualis

extra-ordinarium, five curtiduvn & morbidum,

Enimvero

ju-ftifit ario ert _{quidem adtu?}

_forenfis,

_qui

_non

_inträ

homi-cem, frd cöra-.n

tribunali

LEI

peragitur

: at

ut

in

foro

civüi reo,per rdtorern reatus

fui

convurto,

Ted

ob

acce-ptam fponfionem

vadis

abfoluto,

pton

ulgatur

fententia

ablolutoria,animumejus cum

dele<rtatione

demulcers;

lic

-queque DIius, coram

tribunali

fuo,

peccatorem

in

Chri-rtuir» credentem ita abfolvit, ut

eftetrtuum

jurtificationis«

qua: illam

fequitur,

adoptionis,

eum

ctiam

participen*

_reddat, (n) Sylt.Theol.P.III.t. a. Ira

quoquePETR,

HANSSEN»

in libello _{Dippeli» cppofito, &fi1 c!e confcripto,} f,_t.

die

warheit

def

ChriPl^Rel. inderlehTej von demmittleramtJESU» p. 126. ktder

fee-ligmachendeflaube,inquit, ill einelebendige

empfindung

von

der

kraft"

desmittleramts_{JEfu >sn unfererferien. Etp.}

127*,c^

glaube

heiå

alfo**

indiefem veißande; ichempfinde inmeinemmit fünde und

ubertretu^-**

genbeschwerten gewiflen,diekraftdes mittleramts

TEty,

in

derpna-*

deGOttes, in derVergebung derfanden ,inderb'fugten

turcht

fut

deiÄ*

Zukünftigengericht» in der hrffnung-derewigen

feel

gkeit."

) 07 ( ©0»

redJat. _{Int£r effcélus hofce non ultimum fihi loCum}

virf-dieat _{tranquiüitas animse, feu ctvcc7iccvo-jz}

illa, quamChrU fti s _{peccatoribus, ad fe}

venientibus, promictil Matth. XI.

*8- 19. (coli.jer.VI.itf.;, quam duo_{conftituunt, abfenda}

toedii& _{praefentia voluptatis :}

neque enim in nuda

immu-nitafe a taedio eadem _{ponenda eft, liquidem alias & homo}

fecurus, _{cujus confcientia dormit, eademfelicitate}

frue-refur _{(p). Conjun&ahaec eft com}

gaudio _fpiritualt Rom.

XIV. 17._{quod D. Dannhaverus quafi}

_(abbatbicum,

fidu-cialc , pleropbtrt/lieum _,

parrbefiaflicum,

(olatifluum, & progevßicum futurz beatitudinis confunimat# vocat _(fj,

querradrrodum etiam _{pil Confeftbr«s regenerationen}

a-junt, efle quafi incktationem &tern<c vitx _{(r), & D}

K6-NiGius,

_{jucunditatem,}

r* fetifu gratis inhabitantis (Hebr.

VI, /. Ef. LXI. _{io.^, inter affediones unionls myftica;,} I

quic

Cp) ItaD. ZElBICH. in dilT. «Je versanimae_{ocvoc^dvcrei, foloe#}

Evangelio exfpettanda, _{adMatth«XI,a8.fq4Wittemb.l74i. 0.8,p.a3^}

(q) Theol,Confcient.p. ipp. _{cit, D.ZEIRICH. di<T,}cic,p.2f.Conf.

D.FECHT, tr.de ordine_{modoqocgfatiae D.aph.14,}

p.m.39. ubifalmj

tem, _quam adfert gratia _jalvans

(

crca^Baot

Tit. III. 4, f.), vi v.7.1 copfiftere docet, partim in_{juflificaiione noßrigratiofa}

. partim

iaiae-reditate _{fecundumfptW Vit* xternx}

, & hane _porrofpem hsereditatif

confiftcre in yevaet Juloc/ueoov rs _fJieT&cvTcsdiuvcs Hebr. VI._f.

al-legarsverbaD. SBB. SCHMIDII ad h,i, notatu digna _Quidenimaliud

tß , inquit SCHMlDfUS, regnumgra:ix iti hoc _feeulo, quam initiuiti regtii gloria in alterofeculo? Siquidem regnum DEl in hoc etiam

fé-culo _{fß jußitia}, pax gaudium in _{SpiriluS.quxutique etiam funt}

bona _{futuriregniglorirot Vultitaque dicerc}

: quod divina gratia _ea

rem_{perduxeritin iftisbominibus, utnihil}

fuperfuerit, quamboc uni*

cum, ut gradus vitse stfernst _{perfeGhßimus ill\s conferr durdum}

jvxtagraclum huic _{vilse competcntem, revera fubßantiambonorum}

vilse seternse _prsecipuorum

confecuti funt» contplementumfint dubio

etiam coufecuturi , fi modo _{perfevrr offent, ö1 magis magisque ad}

perfe&iowtn ißam perrtxiß,'r.t. Paria drcentemadjungitetiamFECiJ*

HUS D. _{HU1SSEMANNLM in}

Verm.Confc.c,VI. p.64a. (r) _{Apfel, A.C.ß, I34j}

«3? ) ö8 C

qu3e itidem

eft

effeétus

juftificationis,

refert

(/).

Seil

i-cet DEus credentes confirmatin

Cbrißum,

& Spiritutn

arrbabonem , acfigillum iIiis confert 2.

Cor. 1.21,

fq.

c.

V.

5, Eoh I. 15. 14.c.IV.30.qui aguntxir

Spiritu DEl

(Rom.

VIII. 14 ), i!li certe

impuHum

illum

(entiunt

(t)t

/ciunt

fe ex werte in vitam

tranfiiffe,

r.

Joh. III.

14.

habent

pa-cem cum DEO Rom. V. 1; fides namque

vivificat

corda,

ex terrortbus peccati & mortis

Uber

at (u) , ac parit

in

coraepacem &gaudium , & vitam ceternam

(x)

:

fl

ont

adeo in _{qratia,firmitate}

promi/fionis

divinae

nixi Rom.

IV.

16. & _{gloriantur eV}

IÄ7t$i

rrjs- jr

rä @f£

Rom. V.

2.

$r/.ociv§ivTss ev roi utfuccri tSXgtsS, ocW&^v

ocVcS^vcv-res- v.8-9- Hinc pie ait

Archi-Epifc. D. J.

Benzelius,,

ofnnem hujus beneficii confiderationem fundari

debere

in

Evangelio, & inapere a

vulneribus

Cbrifli

(y)-

Ccrtitu-dofalutis futurce , & ad finemusque vitoe perfeverantisv

Conditionata _{quidem eft,} quia gratia

& fides amitti

poteft

(ii.Tim. I. ip ):.

unde

vigilantia

fpiritualis,

h.

e.

follici--tudo non labendi ex fide, in S. S. tories

commendatur

i.Pet. V.8.9;Apoc. XVI. 15.Matth.

XXVI.

41.

&c.

Atta--"men ex _parte Dhl nihil phne

eft,

quod

hancperfeve-"rantiamdubiam & incertam reddat, cum is,

pra^fentiat

<lfua _{gratiofiftima', mediis}

_effi

:aciffimisr. gratiam

opere-"tur 1 quceIi deficiat, non DEl, fed hominis

culpa

eft,,

"qui DEO operarti obicem

pouit.

Ex

parte vero

bowt~

unis hiec perfiverantia

pendfct

a

conditione

faclli

praeftl--"tu:: nihil, enim aliud homini agen lum

eft,,

quam ut "DEum

(.0 Thecl Pcfitiv. $. C87«%m. 2"4; Confr, de unione myflicaRe¬

pet..Tli. arr. 13,.ov.i^.uoi> ftendkur unionem kancconfitére in

fpeciali

eiTentiae _{approxirratione,-non camen eiTeefienjialem} , quaiiunaDEl &

Kemin's!efTentia inde refultet..

(1) GER HAT dlor.19.de juft f.$.86.'

. C ) Ap-l. A..t _.p. T40.i?a..conf.p, If i»

If3.-(O Ibid p. 79

(}) Repef Thcol,Ärr.ia qv.7»n.a-P-m.441*Conf.KROMAIER','.

«2 ) fy (

"DEum in fe _{operari pa-tiafur, & motus ejus, :ad}

perfe-^verantism _{tendentes, adn ittaf, quemadmodnm bene}

"ait D. Fe htius _{(z). ''limetur quippe DEus}

, quoties

ivotus _{ejus non fnpprimuntur (a)}

t & fide Jie vult coli

DEus, ut ab eoaceipiamus, quod promittit

hf

offert, ut

Apol. A C. docet (b).

THES. XXVIII.

Dici vix _{poteft, progravitate rei, quanti interfif,}

ut non minus in _{p^axi , ad evitandum Epitureifn>um &} Pkarifaif um, quam in theoria, propter errores Fana-tirorum, juftificationem a fanétificatione rite

diftingva-mus, _{quod iterum »terumque, non fine multa cmphafK,}

inculcant _{|>ii ConfefTores. "Si} enim _{fides, ajunt,} atci-"pit remiffionem propter dile&ionem , femper erit

in-"certa remiflio _{peccatorum, quia kiunqnam diligimus}

tan-"tum, quantum debemus, immonon diligimus,

nificer-"to _{Itafuantcorda, quod donata nobis fit remiflio} pec-"catorum _{(c). Cum} vero hac fide _{adprehenditur}

media-"tor _{Chriftus, cor acqulefcit, &}

incipit diligere DEum,

"& facere _legem

, & feit jam fe placere DEO, _propter

"mediatorem Chriftum , .etiamfi illa Incboara legis im«

"pletio procul abfit a perfeöione, «,& valde fit

immun-<'da _{(d).n Ita etiam D. Chemnitius : dicimus}

quidem, inquit, juflificationem _fcn&fi ationem effc conjunffa ,

ita ut _{quando reconciliamur, fimul}

etiam detur Spiritus

renovatjonts. Sed _{propterea non confundimus illa, fed}

difli vimus, ut cuique fuum

_Iqcum»

_{ordtnemtf (uam}

Proprietätem tribuamus _{(e), Conjuntti funt hl aétusgra¬} tis ratione _{temporis, ita ut idem fit,}

quemadmodum D. Konigius _{ait, regenerationis, juftificationis, unionis}

my-I 2 (lic#

(7) Crmpend. Theol.ed. Servett, '740. p.

C/;D.FECHTIIfunt_{verba,tr,deorJ,modoquegrat.D.aph^p.m.^}

(b) P.69, & ia6,

(<:) Apel, Au?. Conf, p.81. (d) Ibid,p. ikf.

<8® J 70 ( <g$S>

fließ renovationis momentton : fiunt enim Lee

apotek-(mata omnia familj & ininftanti (/), dum videlicet

fer-iiio efi: derenovatione f. fanétificatlone tranfitiva,

quip-fie quae momentane» eft, & radicaliter in fide, ceu opus

folius DE1> circa quod homo , perinde ut in prlorlbus

aétibus, paflive fe habet ; eeque enim parum

fandlifica-re nospolTumus,_acpofitum eft _{in noftris viribus} nosipfos

regenerare & juflifictre. Nec per op.°ra noftra vel obti- _

nerit vel confervari potefl hoec fan<5bficatio, _qvum ad

o-rnncm _{operationen!,tanquameffedhvam hominis, in}

or-dine ad fniritualia, _{requirantur vires bene operandi, quo:}

in fan&ifi atione _{hac, de qua loquimur, tranfitiva,}

de-mum conferuntur_j fed _{obtineturper fidem , & eo ipfo}

momento,quoiiJcs accenditur in nobis,ac per eam,

qua-tenus rem_{juftificam adpreliendit , nos juftifieamur (g).}

Unde etiam dum continuatur _{juflificatio (Th. XXVI.),} continuatur quoquefan&ificatio tranfitiva,cum eadem

ra-tione _{temporis conjunfta, ha ut nemofit juftificatus, qui}

non eodem momento lit fan&ificatus, ac pro novo

ho-mine habendus. Probe _{igiturdi/lingvcnda eft hcec fan<fti»} ficatio tranfitiva ab intranfiriva> _quse refpicit

juftificato-rum _{opera &adus formales, quemadmodumbene}

diftin-gvunt Confeffores: Fides,inquiunt, adprrhendit gratiam

tn Chriflo,_qua horn« juflificarur. _{Cum vero perJona}iam

e(l

fiijhfuata, tum per Spiritusn S. renovatur &

(anfttfica-tur: (en tranfitivam \ ) ex ea vero renovattone & (antfi~

ficatione deinreps fruetus, b e. bona opera, (eqvumur

fen intraofirivam!) ib). Ita nimirum perfpickur,quid

fit,

quod ob b ma fua opera gloriari nequear hotno» vel

prae-trdum _{pofttilare,qvum nihil vere boni efficere}

_valeat,nifi

viribus in fanrtificatione traofifiva _{gratis acceptis, vel, ut} prceclare cücitur inArt.Smale.non propriis

viribus,

(ed

do-BO

(f) Tlieol, Pofitiv« ß, S77' P- 01.211

Repef. Theol. Art. _{qr, ^ sbf. I. p. m,2&}

) 71 ( SM>

no _{Spiritus S. qucd}

remjffioncm (equitur fp. 327. conf.

i._{Cor.IV. 7.), & quicquid}

proinde boni agit, nonnifi fi-de),objedüm fuumardiffime tenentifit _{adlcrlbendumf/),}

Sed licet interftitia _{temporis hic non fint fingenda;}

di-ftinda _{tamen,in re tantl momenti, diftlnde}

proponi de-bent, _neutiquam veroconfundi. Sandificatio enim

trän-fitiva, in qua vires (ande vivendi _{conferuntur, ad}

jufti-ficationem Te _{habet, ut effedus ad cauffam}

, fequiturque

eam natura: & rei ordlne : _{quemadmodum regeneratio,}

vires credendi _{conferens, ordine naturs illam}

prxcedif, qiwevero _fandimoniam, &_{operationes hominis effedivas}

immediate non _{producir, quamquam rede}

dicatur

fta-tum _{regeniti continuari in}

renovatione, & _fandimoniam

effici _{per fideni, feu vitam in regeneratione}

produdam,

ut _{fupra (Th.XXIII.),}

prxeunte D. _Fechtio,

obfervavi-mus» Hinc in _{fe, & fu3 natura,manenc diftinda}

henefi-cia, prout _Apoftolus ca clariflime _{diftingvit (1.Cor. I.}

30), & in Ep. ad Rom.ut cetera loca _{jam taceam, adeo}

dillinde _{proponit, ut c.HI. IV. V.}

prius ac feorfim _agat

de _{juftificatione, poftea vero de}

fandificatione, quam,

per porifmata, ex juftifiearione deducit c. VI» Si verode

intranfitiva _{loquamur, adhuc luculentius}

patet

diffcren-tia. _{In ornnibus enim}

prscedentibus gratite Divinceadi-bus, homo nihil _{plane confert, fed tantum operationem} DEI, illum convertentis, non _{impedit, feu pafiive}

ad-mittit : in _{hac vero,}

DEus quidem, tanquam caufla pri¬

maria, bonum opus , in homine inceptum pcrficlt Phil.

I.6. eft c _evs^y<£v

ro SeÅstvju ro _{tveqyelv c. II. 13.&}

fpecia-tim_fine

_Chrijlo,

_{h,e. nifi ab eo fuccum}

vitalem, & vim agendi, per veram _{fidem,accip*ut,;//^/7 poteß agere (Joh.}

XV. _{5.)5 homini tarnen juftificato,}

in adibus pietatis ,vi¬

res _{adferibuntur,non proprlae, fed}

in fandificatione

tran-fitiva acceptse, qulbus inftrudus etiam ad've fe _{habet, 8c} DEO noncollateraliter_{, fed}

tanquam cauflfa fubordinata,

& _4i" IX> Vid, RepetJ _{IhcpJ, An,}hvtUPtWi240»}

) 72 C <£S2>

& flivinitus mota, cooperatur z.Cor.

VII.

t

(k),

quod

fic

;& non aliter intelligenrium eft, ut

Form.

Conc.

docet,l/jö-7ninem ja/n ronverjum, tantum atque

tamdiu

bttie

operari,

quontum

Zf

quam

di

a a

DE(J,

per

,Spiri

tum

S. ducitur,

re¬

gitur £T vübernatur

(l).

THFS.

XXIX-ficationem efle frnilum,

&

finem

quoque

paßto-nis _Cbrifli, non quidem primarium,

qui

eft

reconciliatio

noftra cum DF.O(Th.XlV.), Ted

fecundarium, plurima

evincuntScripturaeS. loca, e.g. Luc, 1.74. 77.Tit,

II.

14.

&vel ex 1. Cor. V. \ 5.indubie colligitur,ubi

Apoftolus,

ut

D.Hunnius aif,finem demon

fl

rat

operis,

nempe

mortis

ac

paflionis

Cbrifli.

Isfinis

efl,

ut

qui

mor

te

ejus

vitificati

/unt, porro tion

fibi

vivant, aut

fuis

obfequuntur

a

fl ffibns,

ledeivivant ac

fcrviant,

qui

pro

eis

mortuus

efl,tf

re/ur-rexit (,jw). Scilicet, ut ad

expUcationem

dicfl? hujus

exi-mii hoc addam : Chriftui redemit nos ex

tyrannide

dia-boli _{i.Joh. III. 8. Hebr. 11.} 14-15.

Qj-ii

vero

captivum

ex

alterius tyrannide eripit, Is

eundem

fuo

imperiofiibjicit:

undeChriltus, _quemadmodum

_ipti,

_{perinde acPatri ejus}

& _{Spiritui Sandö, jam}

_fubjedi

_{erarrms, per}

rederrtionem,

tanquam mediator ,

pe.culiare

adhuc

jus

in

nos

acquifivit, vi cujus

h.e.

peculium

ejusdicimur,

Eph. I. 14.

i.ThefT.V.y.

2.ThdT.

II.

14«

i.Pef.II

Tteqwios, Tit. II. 1$.

Quandoquidem

vero

juri in

perfo-nas, harum obligatio

refpondet,

erga eum,

qui jus

ha¬

betj hinc per ipfam redemtionern

nobis

nara

elt

nova

ob¬

ligatio, voluntati Chrifti

obediendi 00»

Voluntas

Chri-* B 9

rti (*•) Conf. D. WANDALIPtf. Hypotvp.p. m. 167.

FRODLIN.

Occon,gnt. p. 133. it.p.8f.& 121. <0 P.674.

(m) In h.l cit. quocjueCALOV. Bibl. Illuftr in h. 1,

(/1)yd. dilT.hab. fubPrjefid.Epifc D.HAI.EN1I de

perfeftioneleg.

& Evang.$.9.not.(0) p.a}.SCHUBERT.Inft.Theol.Do-m.$.2fI.fq.

CARPOV.Tlieol.Do^m. T.II. $ 70.fq. Male igiturhiec fibi

opponun-tur: _{Cbrißus mortuus ejl, ut}reconciliciret_noscumPatrc

fuo. E.tton

ut \an6lificarettiostquiaad hocipfumcreatifunna» Vid.D.

WALCH.