52. C. SPECIMEN ACADEMICUM, DE
PRiEMIIS
MILITUM
EMERITORUM,
QuodConfentienie AmpliJJ.' Ordine
Philo(oph,
in llluflri Athen. Upfal,
FR&SIDE
VI RO AMPLISS. arg. CELEBERRIMO
Dn. laurentio
ARRHENIO,
Hiilor. Prof. Reg. & Ordin.
h.t. Decano Spedab.
Publico bonorum examini modeile
fubmittit
WILH. JUL. WETTERLING,
Ostro-Goxkus.
InAud.Carol.Maj.ad diemXVIII.Dec* Annt mdccxxix;
Horis ante meridiem foliris.
S:ae R:;e
M:tis
MAGN® FiDEI VIRO ,Generofisßmo
DO
Ad IΝ
O,
Dn.
nicolao
REUTERHOLM,
Regii
Militaris
Collegii
CONSILIARIO Graviffimo,
Xenodochii Militaris Wad-ftcnenfis Directori
DignisßrnOj
Åccuratisfimo
MiECENATI
ORTIMO.
ZJdaci mi
Msecenas,
igno-fce Camm&
TuafrimittOA
quod
li¬
mma
Jrßit
agrefies,
Plurima,
dum vixit,gemtorbene.
faSta
ferebat
Alaxima
fertque
Farens,aTcmi
Summe Patrone, ZJt nequeatGlio%
magnomeanixa
favore
Quin
Tibi
quaposfit,
fed viliu
munera portet,
Hm
igiturplaceantfiubmiffa
pigno-ra mentlsy
Dulcia quo ten
datier
T
cymea
lit-tora AluSic merito
yniles,
bis
terque ex
ho-fite
triumpbans,
Yr&mia
captabit
fortü, Tejudice
faßt.
Generoiiifimi NominisTui
cultor bumiUimtis ΙΓ1LH.JUL.WS TT SRLING,
$ottgl.
50?αί
j:fé
CtO»Cienäte od) ΓΑ
INE
CLßibArtilleriet iStockholm,
iöcn
£0gåi>le οφ
SBalbome
t>t£XXi£U
Sett
JOSÜA
•ADLERBIELCKE.
tYlin^sS«n(iise
e^ertc·
Unbejagimarmor
ffrtftvrt/
Det ej tlben lått
förtär·
(EwiglKien
jag bä gtfma
2Biiie/ öct jag ffylbtg är.
0j bå i .fromme
<^crre/
ffuße
Qüberf lof alt framgent
bit/
£tl beg jetb cct)
ftmtnel
fulle
/ 3 betfficf/
betn>ärbt
är
jt.
Om od) til tntg (Ebene
fiober
SDIcb fin flaragt)IIne<fanb
Siunno/ negfiull'
äljre
ftobec
«Prtfa bmab
(Er runba
(janb/
Sättt mig nu
länge
röna
jF)imbfeit ηίί (Er scbbft löne/ ©om 3 Öm- benjtfat mig. SDtcn bwati will mitt önflan (tia/
Paftol bar jtt ombett (Ig/ Ceder, Marmor, ftettac (Itfa
$ro fj til fdtrgé
för
mig. 2£bet dal boet ftaös föräfraäUti fjnnet äbre>ftob/
Ser (ϊαΐ i£bert (of inddrnö
2i( Des ficlnab bitr min bieb.
SRett böc jag nu
enba(i
gtäfwa
9tcD t ftmtet (lift et fram?
fdetj: jag wil meb
offer fträfroa
Sriftigt för (Er
ögon fratn.
©äfmanéf ben jag lägger neber/
SBätbe är wdl ringa nog Upfag boet / jag
öbmiuft
beoer
Sen meb
gunft/
fä ()at
jag
fog/
SJlig
af(pcfan
minförnöja
©om ett irtgöman af
(In
lön;
£tmblai@ubcn ewigt
nöje
©ifwe (Ibft / fä är min-
bön/
Sßalbornc
Capitains
öomiufafi? fienare
VIRO
Nobilijfimo
StremtifftmoDaPETRO BERG,
Capitaneo Leg. Ped. Meritiifimo ,
Parenti Oprimo
, venerabunda^
mente ad cineres us<$
iufpi-ciendo.
VIRO
ddmod. Reverendo atque Praclar'>Jfimo
Mag.
PETRO HÖRBERG,
Ecclefiae Wadftenenfis Paftori &
adjacentis diftriitus Pr<epofito Digniifi-mo> Patrono Exoptatiiiimo,
humilli-ma mente colendo.
VIRO Plurimum Rever endo
Dn. MAGNO WALBOM,
Ecclefiae
HelleftadieniisPö/?öWDig-niifimo, ut olim Pr*ceptorifideliffim·*
ita nunc Promotori pia mente
de-venerando.
VIRO Spectat*
Dn. LAUKENTIO
VIRO Generofo
NobiliQtmo
Dn.(
MAGNOSTR?[LEN-H I Ε L Μ, Locnm tenenti meritiffimo
, nec
non Xenodochii Milifaris
Wadfte-nenfis hjpefilori
Fideliifrmo, Di*
gniflimo. Promotori /Eftumatifli-mo, omni honoris cultu
aeta-Dn.
JOHANN!
KINBERG,
CivitatisLincopenfisCowÄ/Ä^Eq-uif-iilllO, Promotori &Everpet* multlS
nominibus jugitcr
co-Spett.it<e fidei & prudenti* VIRO»
Dn. DAN.
WETTERLING,
Senatori Curia? Wadfteneniis
Seni-oriiEquKiimo, Patruo Diledliilimo, orr.ni honorc proie· quendo, fidei Prudettti* \ Benefaftori defideratiffimo, Optimo, tern colendo. VIRO
Confultiffiwo atcjue Spettätifjtm»
BSneficii
Ciceroiimmemorem
omnesoderunt.y
ut
Huvcre
jusint'e?dixit
furfuris homines annumerari Jane mere«
rer, β Tua, Parens longe earifiime,
Paterna , Veftraque Promotores
Fau-rores Certiffimi Optimi,
innumerapror-fus beriefe iα, ab incunabulls in me cumu-lata, quavis data occafione celebrare de
fßerem. Λ/<? quidemy in remunerando> imparem ejfe fateorj remunerabitur
au-r*·»* Ζ). 0. Μ. Serena tarnen frontts y
humiUimus oro quafoque , fufcipiatis hos
ingenit primitias , nihil prater tjomino—»
Veftra fflendorü habentes , in fignuwL·»'
animi grati y beneßeiorumque memoria·
De cetero favete, CarifT Parens,
Opti-mique Patroni mibtrß>em meam in
Ve-(Ira tncolumitate collocantiy proque eay
h. e, omn'tgena Veftra felicitate, Stirn-mum Humen preeibus fatigare non in-terrniffu.ro. Interea , dumvixeroy
eroper-manfurus
CariflT.NobiliiT. Adm, Reverend.
Confult. Spedlatifif.Nom.Veftr.
Filius obfequentifj. &cultor obfervantifßmus
,i Refponderiten
WILHELM
JULIUS
WETTER LIN G.
IPPj
dr
tiefbarneicf
/ mei> mapetttod*
gen bana/
tappert fyålk* mot) / οφ trieb ett
feger.-fabna
©ä gen cm ftcnD lanb/ bcö fajfrn bri;*
fa neb/
£)φ ftenb toifaaf/ οφ fPaffa rtFen frtb.
3a aila fiber ba tben båflti raartig roara 51/ lieber/ rtfer ίόη/ fom fram)] t f>ög|Tci
fa bra
OJMng klobig (l/orta fidbt/ mot f;eta
fulor jlåbt
Sttång drr uppå fin frepp/ för lanbe|
todlfdrb fäbt.
βί betJperrWETTERLING,3 f/art οφ
ftn rtfn toifat/
Uti©rfmacfra todrf/ bet broar en fdferf prtfar,
3a Phoebus Idrer οφ meb frants af
lager ff/én <£r (lelfioer frätta fnarti fom éttflaé
(£r til tön.
'*-·
VIR O JUV EMI
Literarum moruman e
Laudibus condictio,
Bn. WILHELM©
JULIO
W Ε Τ Τ Ε R L ί Ν G,
•
Populär! & Arnico fuo coa·
junåifiimo.
ijR^mia
ίdum loquerü.qua
tia danturalufnnis,
A/Jar-AAiles
Λρ
olltnem
pulcmm prodis
opus.AAihti& hmc igitur
concedat
pr&r
mia
dig
naSummm in
excelßs,
ommpotens-cpuc
Dem.
Sinceri amoris ergo
£ic spla'tidit PETRUS LAGERMAN.
TO
Co*ci>
vi? Vi?» vi?» Vi?» ^ Vi?» <<S?> V<?» vi?. Vi?. V£>»Vi?»
*r^;·$*ψς ί*φ$
/. μ y c.
PR&FA Τίό.
Nterilluilres arres apud omnes
ferepopulos, (einper maximo
in honore habita eft militaris* qua?, femper bene
adminiilra-ta, tenaciffimum eil imperii
vin-culum. Omnis enim vera
miiira-ris ratio a?quitatcm &
juilitia?
de-fenfionem reipicit, in qua cönil· llir humana quies; Undenonim-merito apud Valerium d) ea audfty
in cujusfina ac tutela traftquillus
he*
aupack (latus acquiefcit, Hoc idem
reipexit Polyphilus
b).
cumHie-rogiyphicas
figuras,
virum videli·cec cogitabundum,
hinc
indeloca-löcatis armis fedentem, 8c angverft
manu tenentem, fupra quem
a-qixiia, expaniis alis
anchorée
in¬bilens, ica interpretatus
eft,
milt-I
taris prndtntia imperii
est
tenacijji-mim vincuhm. Cum itaque hoc
nomine meriro falutetur militia-»,
ad ejus iultentarionem
conierva-tionemque perindé äc reliquorurh
ftatuum, pcenas& priemia
adefTe,o*
mnino ε reeii His efiim militibus
denegatis , miles utique fegnius
pro aris atque focis
pugnabit,
Ab
altera vero parte , vix quisquani
in obiequio contineri poilet, ii fce·
lerum autor 8c adlor, nuila
coér-citus pcena abiret. Quare quoque
tmus Gnecia? fapientum dicere
fo-Jebat c)- Rem
public
amduabus
con*tmeri partibus, pr&mio
&1
pcena,Quernadmodum enim poena
fcele-rum eft antidotum, 8c compedes
quafi vitiis injicit, malosque ab
il-lis revocat; lic praemia ad virtu-tem excercendam magni Tunt
J
muli. Hinc illud d). $υο *γάξ έςι
τάπαώέυον\α τάζ νεχς yrs των α&κύν*
των τιμωρία $ η τοις ανύξάσι τοϊς
dyahoig Μωμένη $ω?εά προς ε κατε-ξον, τχτων
αποβλέποντες
την μεν footτον φοβον φενγχτι, την
οιά
τηνυΰζαν έπώυμ&σι. Εο iwpendi
la-bortm, effatur Tribunus Plebis a-pud Livium e) ac
pertculnm, twde
emolumehtum & honosjperentur, ni»
hil tion aggreßuros
hommes,
(t
magnaconatis magna proponanlur premie*
I Hinc
facile
conftat,
tampnemio-rum diftributionem, quam
pcena-' rum erogationem, Rempublicam
felicirer gubernaturo, a^que
efle
neceflariatru Princeps enim , quiforcitudinem togatam debitis frau·
daverit praerniis,
felicem reipubli·
ess adminiftrationem ilbi polliceri
non poteil. Sagatam vero
prae-miis fpolians, vix uilam
belli
fpe-ret fortunam. Periculofum enimeft, viris bodis dare occafionem
innovandi,
quod haud dubie
fit*
4·
cum rheriti honores illis
adimun-tur, teile Camerario/). Circa hanc
tarnen prsemiorum diilributionern
meritorum ratio habenda eil, ita ut unusquisque praemium
repor-tet, merito locoque fuo conve-ni«
ens, undeProeopius^),#/ non omms nulites idem mererenturftipenäium,
minus Tirones, plus promotiores, &
in media jam matricula fcriptt,
pluri-tfium veraveterani, mijfioni
pro-ximi, quo dimifji fußentatt ad h£-redespojjent etiam altquid transwit¬ tere. Atque hsec de praemiis
eo-rum, qui militi^ vacant, fufficiant. Prasmia, Emeritos manentia, in^·
praefenti inveftigare nobis eil
ani-mus. Quo circa B. L. pro animi
Tui candore, ea, quse hoc in ar-gumento , a Nobis prolata
fue-rint, in dexteriorem interpretari
partem digneris, quod dum co-gnovero, voti mei compotem eile
ia?tus, impenfe mihi gratulabor. *) Ltb.i. C. 7» b) Cti,Phil. Cam Op.
fubc. T. T, c. f. c) Solon. d) dp*
Lip-fium.DiaLij. e) Lib.4. c,^j. f)IJb.C.
T, I. c.y. ξ) Hyζ, de ßip. p< zij·
§. i.
Vox precmii varios
habet
figniil-catus. Nos autem nihil aliud incel-le&um volumus, quam ea pr^mia, qua? illos manent milices, qui, vel
ftipendiiscompletis, vel
ab hoftel^
-Ii, vacationem militia? habent, miubfidium ac iuilentationem egenae
vit®, ne dimifli, paupercate, gra· vifiimo illo onere, presfi, ad qoas-cunque novas res folicitari
poiTint,
ftipemqueoftiatim petere
neceflum
iit. Ut Chrift Forftn, b). feculi fui
depravitos mores
dolens
defcri-bit: keteres certa ftipendia , pr<ed<epartem, munera
ductm,
Imperatorum
donativahabebaut. Noftri,
poii
Jan-gutnem fufum.
poil
truncos artuf, cumnon egen& tantum vit£
jubfidium,
(ed
<£r prxmia
fortitudmis
meriti
efteut,
fttpem oftιatim petentes
conftuciuntur;
6
lacrymabile & miferunänm bodierna
mihi:a dehonefiamentiim! Unde Di» vus Aoguftus, qutcquidubique milt·
tum efjet, ad certam ffipemhorun
pramiorumque
formuhm aäftrwxit,
definitis pro gradu cujasvis tempo;
ribus militia, commodk mi[Jiomtm,
ne tmpia poii misjvmem ad res mvas
pcffeut
foliicitari c).Siftit quoque nobis
frontifpici-um exerdtii noftri vocem emeri¬
torum, quod voeabuium ßriiHon
iuo fenfu, raiiirem militia,
ftipen-diiscömpletls, vacanrern fbLuturr.q;
iignificar. Latiore vero fenfu pro
illofumitur cujus virile robur vel fenium enervarit, vel morbus fre-
j
gir, vel pr jeHa rmitiiaront,
inuti-iemque armis gerendis reddidere?
de quo Ovidius
Alt1es ut emeritus non eil magis
uti-Iis armis,
4) Panegyr. £<44. h) In lAcit, c,y%
foL.$ß% c) Svett in Aug, c, 49, d) Svet, in Aug* e, 24,
7
II.
Quemadmodurn fegetes, aéris •temperié, liquidioreque ccelo
exu-berant, haud fecius, militäres
ar-tes,
fortiillmique
anitrii, pra^miisevoeantur, éxc?,tanturque. Quis enim militum, obfecro, qui
pra?-mia laboris fui expeéhc, noti ad omnia promtior & alacrior
red¬
datur ? ut verum ornnino (it iiludEgregiosinvitant pr&mia mores.
Qua propter
omnibus fere
Mafio-nibus, id cordi fuiife legirnus, utilrenui milites , militaribus fraéli
laboribus , dimitterentur, dimiili
vera aliquid laboris iui praemium
reportarent. Prifcos enim Graecos
de tali remuneratione apprime
fol-licitos fuiile, ex lege illa anciquä
co ηilat: Bello orbati publice aluntor.
Aliis vero hac in re Palmam
pr#-ripere Roma videtur, qu#
a'jpud
Ciceronem, Lux orbisTerrarum au-dit, & ut alii illam nuncupant; Vir¬ ilitum omnium
exemplorumque
8
tis larem , matrem , &*
latiffiimm
templum. Horum itaque Romano·
rum emerica prsemia, per
crans-ennam , uti dicitur, videre, e re
eile arbitror, quo ad vieiniorum fe-cuiorum priemia inveftigaoda via nobis fir planioc. Apud autores, quos
mihi adeundi
copia fuit, nullaquidem cerra veftigia horum prae· ...
|
miorumexftant priicis temporibus,
& plus trecentis annis poil urbem condiram , quibus nullo publica
a5re , fen fHpendso, militarunt Ro¬
mani, dfcenfe Livio a) additum ut
ftipendium nnles de publico acciperet, j
cum ante id lempus, de (uo quisqtie
funtlus eo manere ef]et, nec non Fe-ilo: Privata fumptu fe alebant mild-tes , pene ad id tempus, qua Roma
capta ett a Galits, Credibile itaque
|
eft Emericos hac tempeftate nulla habuiiTe prasmia. Hoc quoque
„teftatnr K-ippingius b). Cives in
„quiens, Romani artes manuarias
„pleriqueipernebant,
&fervis com·■9 mirtebanf» ipfi väcabant bellis, ita-V
que peraétis itipendiis egeni ple-tc rumque dorm , quod fuper eratu
vita?, degebant. Hoc ut caveret"
Auguftus; com.mo.da mißtonum"
& militia? tempora definivit!
Au-guftum itaque Casfarern illis certa Üatuiffe pra?mia videmus, cui
quo-que fententia? album addit calculum
Lipfius c) td repertum, inquit, quid
plena mißh, (in quam feq u cη'ti §. iumus inquificur!) commoda &■ pr<e■
nu a fua habebit inßituta ab Angußa.
Prae cereris vero eyidens, teftimo"
nium hnjus rei nobis iiftir urbs illa HifpanicC annquisfima hwerita
Angußa , vrl uc nunc
apeilaruo
Merida e)y jtixra Tagum fluvium
in Extremad-uta iica. Urbem hane
ut ab Augußo condirärn ita
quo-que ab illo nornen fuuro
accepif-ie exiftimant nonnulli. Ille
nam-que vi&is Cantabris &
Portugal-Iis, Veteranos Emeritosque in Hr.
ipania reliquit, iiiisque in
ΪΟ
um forfituditis hane ipfam
urbem
a fuo, & bene de fefe meritorumemeritorumque nomine vocatam
concesiit.
a) /Ab. 4. c. yp. b) Lib' z. e. y. §4.
c) Lib. Dialog, tp. de milet. Rom, d) Svet.
de Aug' e. 4p. e) Strabo p< lifo.
ί
III.Prasjmia inter,
quibus
Roma¬norum Emeriti iilis gavifi funt_»
temporibus, haud immerito mis»
ilonem, quae noftro af|lcD refpon-dere videtur, recenfere poffumus. Fuit aufem haee miilio duplex; Ja·
flu Sc wjufta. Juila,
honoraria 8c
cauffaria; injuila, graciofa &
in-gnom.iniofa,
Honefta
eracxlla
»9quam
miles,
juftis
annorumfti-pendiis completis,
militia?
vacatu-rus aeeipiebat, quo tempore, feuta,
gladios & arma
Laribus
dicabat,
iit Gladiatores HercuH, quod, Diis
juvantibus, militia
perfun&us
ru¬ dern accepifTet. Cauilariam vero
Ιί
rriffionem ilse confecutus eftmil^s,
quem vel vulnera , in
pr$liis
ac-cepfa ,vel
fene&a, vel adverfa
va-letudo inutilem militiae reddidere ,
cujus mentipnem facit
Apulejus
d),Rebar, inquit, mejam prorfus
exa-mmatuin acdebilem merericavßariam
rmjfionem. Duobus
hifce modis
mif-ios praeu ns a
ff
clos
fiiiiTe
docent
nos verba Lipfii
b).
H^c,loquitur
decauiTaria , quia juftam caujjamha¬
behat, etiam pr&miis
honefta
aquata.Iderri quoque teftaturlex
illa
Valen-tiniani & Valentis c), alii vero,qui
honeflas mtjßones,
five caußartas
con-Jeqvimtur.(mgula par'ia boum
quin-quaginta modtos utriusque
frugis acc't·
pient.
a) lib. 4. b) Iii* f. Diäl. jp* c) UK
γ. tit, zq. cit. ap> Ups. libtf*
§·
IV.
Has miilionesjimprimisveroho«
norariam, laudes & prasclara di·
roiffi .feu emerici, facinora
12
nuifle probabiliter fequentibus
col-ligi poiTe videcur. Romanis enim
Imperatoribus, gratia & favore_»
in omnium merira maxime inclu-tis, moserat» vi&oria parta, tri¬ bunal confcendere, &convocatum excereitum magnis extollere laudi-bus , ac grarias agere,
illosqueet-iam nominatim, quorum in
pr^-liis virrus fulierat, pra?dicare. Sic
apud Liviom«)., Carvilius , Juospro
cujusque werito laudavit: maximum
enim induitria? pra?mium eile Ju¬ dicium principis, fatetur Plinius.
PrcEterea etiam Romani illos, qui
in prseliis oceubuere, maximis,per
oratores , proiecuti funt laudibus.
Quincilianus fenior: multo
magisen-qυit, tangic
/epidtura,
quam mors,ad
cogitationem po
B
fefut
urorumpjeri-que gravtus moventur.
Hinc
con-cludere licet, Γι Romani adeo
fol-liciti fuerunt in illislaudandis,quo·
rum virtus in uno alterove pradio
apparuerat,
quique
evita
ränt quanfo magis credibile eil, illos , mifficiis, feu honorariamtne«
renribus mifiionem , miliriaque^
exceiTuris, debitos conceiTiiTe ho·
nores. Aniam quoqne haudobfcu··
ram hujus opinionis
probet memo-rabilis ilia CaroliMagnioratio,quam
ad milites dimittendos, Saxonibus & Longobardis debellatis
, cum^
quibus diuturnum geiTerat bellum, habuiiTe fertur. Ite, inquit, mei"
milites, vos Heroes vocamini, Γο <c
ciiRegum, judices criminum, vi-"
vite poft hac laboris
expertes;con-"
,i fulite Regibus publico nomine fu
favete fceminis , juvate pupillos,"
confilio circumdate principes, ab" illis vidlum , ami&um, flipendiurn"
petite: iiquisnegaverit, inglorius" efto, fi quis injuriam vobis intu-"
ierit,reumiemajeftatis agnofcarc)." Etfi quidem haec Caroli oratio,non
prascife agat, de taii miffione, de_j
qua nobis eilftrmo, tarnen,mul· tos inter hofce, quos dimifitC^iar,
14
ob diuturnura bellum, fuiile eme«
ritos negari nequic. Idtoquehanc orationem ad illos quoque
pertine-re arbicramun Alla quoqjeftratio,
quz nos in
hane
inducic
opinionnem , nirnirum , Γι Emeriti iine_#
honoribus dimitrerentur, agread
figna reverfuri
eilent,
quod Tepifli·
meaccidifTe teftanturmonunera^/).a) Lib.io* c.44, b) Drei.1*74» c) cit%
λ Phil, Cam. Τ.hρ. 4 ) vidxKippmg».
§·
v.
Qupd alteram
illam
miilionettu
attinet, qua?
injufta
nuncupaniL·,duplex habetur , gratiöfa
nimirum
Öc ignominiofa.
Gratiofam
vocatLivius mifiionem ,pergraciam aut
ambitum, a fenatu & imperatori*
bus impecratam,
cujus
invalidam-·
cauffam,utinjuftam fepifiimecen~ Tores refeindebant. Cujus quoque meminic idem Liviusa): mi(forum quoque caujJas
fefe
cognlturostjje,
utX5
fafibi
miffio
vi[aejjet,
tosmilites
fkrijvjjuros. Ignorruniofam vero,qua2 quoque probrofa dicitur,accipiebat
iniles, militia, ob delirium aliquod patratum , cujus reus judicabatur,
folvendus. Ideoqueiic
diÖa
eil quianominis infamiam prae ie fertbat,
Ejusmodi erat hasc
mifiio^):
Csiarpoftero die de fuggeifu , convoca-tis ornnium legionum Tribunis,
Centurionibusque, C.
Aviennein-quit, quod in Italia milites Pop."
Romani, contraRempublicam im"
iligaili, rapinasqueper rnunicipia" fecifti. Obeas resignommi« caufc"
fa , ab exercitu me o Te removeo,
hodiequeex Africa abeile, &quan»
tum potes, proficiici jubeo. Itemqj
Te A. Fontei, quod tribunis πΰ· litum feditiofus, malusque civisfu-, ifti ab excercitu dimitto.
a) lib. 43% b) cit.aCAm, T
$.
vi.
pe tempore
miflioni conilitüto,
ι6
non fatis inter rerum bellicarurrL»
fcriptores convenir.
Difcrepanti·
am autem hane inde oriri, nobis
eft perivafum, quod non
idem
mif-fionis tempus apud Romanos fem· per manferit,
ied
proarbitrio
im-peratorum minutnmprolongatum-que ; fic enim
milites
qnerebantutf
apud Tacitum a); ie tricern
&
quadragena
ftipendia
feries
tolerare.
Augufti autem astate
viginti
anno*rum ftipendia militi,
decem
equiti,Pr^torianis fedecim conftituta fu-iffe ex Dione b) conftat,
quibus
confe&is , ad Penates & Domefti-eos lares reverti fas erat. Hanelegem femper ita
maofiiTe teftatur
Lipfius c):
Verha
ejus
itaionant:
Ea ftipendia, viginti annorum
inge»
dite , decem in equite fuere; perpetu·um idmanfit, etfl fub bellum
Cimbri-cum,
aliquid
immutatum,/ed
max an* tiquatum.Huic
verofententiae
,im-primis
Alexandro ab
Alexandro
e-andem , Tiberioimperante,
légem
v-sguiffe dicenfi, Seefonius cf)
re-frßgari vddetur, de Tiherio äde¬
ren s ;
wifljomes
Veteranorum rari(Je.mas feen, ex l?nio mortem, ex mor<■
te compemlium captans. Hunc νά¬
νο ferupulum coliic duplex illud
miilioriis genus, ab Auguitc^ infti- ,
tutum , exaucioratw 5> mijjio, lila,
cum milices,
ftipendiis
completis, omni militia? onere, pr*eter
pug-nam, exonerabantur, voeabantur*
que Veterans, & fub uno Vexilio
rr/ilitabant. Hsc autem cornmo*
dis & premiss gaudebat,
qua non fhtim a Repubiiea folvebimtur
i-deoque ea fub vexilio expedbbant«
Priorem exaudlorationem puca,
Tiberius miiitibus, viginti
anno-rum ftipendia emeritis, conccffit,
plenam vero miflionem, & id
ü-fei cauila , raro admiiit. Unde_j
quereia? apud Tacsüusn f) ne dl·
wi/Jis ejje finem mihtis^ fed al'w
vo-cabulo eosefem perferre labores. HcEC de honorari# miflxonis
tempore.,,
ι8 ι
Cauflariam accipiebat miles an* ρ
num aetatis quadragefimum iex-tum , & ut alii volunt,
quinqua-geiimum
transgreflus.
a) Lib. t. annal. c. /7. b) IV. du,
fram. mtlit. c) De miltt. For». Hb V. Dial. iß· d) In Tib. lib. HL c. 4S.
f) Lib. /, annal c. /7.
>
VII.
Poftular jarrc inftituti ratio, ut levirer ea attingamus praerria, qui*
bus Emeriti, praeter triflionem, » afficiebantur; Qnae inter primum
fefe obviam nobis cfferunr agn*.
Militibus enim honeftam & cauf-fariam habentibus miilionem, gtri*
tis cujusdam bello
fubje&s,
agroscolendi conceilum fuic, unde ia?-piflime
coloni
audiunr.
Veterartos
m ]taliam reducendos , & niumapa
\tbtis agris colloeandos
cenfuit bvet
de
'
Aug. a) hin Poets
b.
Fejjits in acceptos
miles deducitur
agrosEmeritofaciat vos marte
Colones.
I?
Quantum autem agri unicuique.» horum diftributum fueric, tacen· ribus (cripcoribus, nihil certi
ila-tuere poilumus. Milifi enim in
coloniam deduåo, majus vel mi¬
nus , pro ratione arvorum, ab Ulis
öccupatorum , conceilum fuilTe-» v detur, hoc tantum addere necef* iariufri ducimus, hos agros, quos
illis legcs argraria?, uti vocantur,
largit3£ efTent, non
fuifte
Uliginespallidum <£r inculta montium, de qui«
bus quelti funt milites apudTaci·
tum, ied arva bene fcecunda, vel,
ut verba fonant apud Flaccium^
Siculum culturamßgnatam.
a) Svet Hb. 2. c,i$. b) Lucanus /. p. uS.
i
ViH.Manebarit qu'oque
miifos
pecu-nia?, alio nomine commoda
nun-eupata? , ddeflum ea conditione in
iirbe legit, ut
Voluntariis
nonmodo
miJJionempoH vi
flor
iam.fedet
iam ve-teranor umjußxqste
militns commodapol-20
polliceretur a) 8c ah'o loco de Ne-,
rone täem Sveconius, ltaait,ex·
hauflas & egens, utft
ipendia
quo* qne militum &Vircommoda veteranorum i neceflum cjjet b).Momide milhibas (elftedare
commo-Hcéc mihi βdederis commoda> ml*
Hane autem pecuniam loco agro-rum militibus conceiiam fuiffe Dio
d) aiTerere videcur ; xcd διέταζε, Auguilus τd TS έτη οσα oi πολίταί,
<TgctTsvcraii]c, r} τa ygr^uaja oσαταυ·
'träfjLSvöi της τραΊέιας αν
il
τας χώ?αςrjv as\ τοτέ 'jjnsv, λήψσιν% Ide» oque petunt milites apud Tacitum»
uc fibi pnernia in caftris pecunia
folverentur, qui ipecie agrorutiL. non raro fruftrabantur e). Sed an
confultum fit huic (ubferibere
fen-fentia?,
nefeio. Potius cumeru-ditifHmo Lipfio /)
huic acceda*
4nus opinioni, Emericos&
agrosda folus,
21
Sc pecunlas habuiffe, qula tion fe-mel & pecuniae & agrorum men-tio apud autores occurnc,
Quan¬
tum autem pecuniarum unusquis-que habuerit, tacent icriptores* Quocl enim illum steinet loeum in quo Dio g) feribit pra?corianis,
poftquam
fedeeim annos militai«ient,
τ?7\χ<ιισγί%ίχςquinque
millia Drachmarum, feu Romano
numero , Vigipti millia nummo-rum reliquis viginti annos cailra
fequutisΊξίτλίλίας &ώίμας iive duo-dena miliia numorum conflituta_a
e(Te ; non agit hic locus de ifta pe* cunia, quam milites mifli repor-tarunt. Hane autem pecuniie
iam-mam illis fuifTe décretam
qui,
fli-pendiis completis exauflorati ca-ftra iequerentur, conftat,
ideoque
hunc leeum nihil nos rnorari exi,
ilimamus, Sed brevitati litanres ad ea preemia, qua? Etneriris,
vi-cinis hifce feculis diilributa iunt,
promovemus pedem.
SPS-22
a ) Sveton. in Vitεϋ. c. ij. b) Itter* Svet. inNer. c. ?,?. c) Ovid. de are. am.
üb. /. ^ ) Dio üb. få. £) Com. Tacit^
hb. L annal. c. 17. /) excurf. G. /'«-»
üb. ι. laeit. />. 4^r. Dio/. jr.
CAP. SECUNDllM.
§· i.
Nihil reperies
ftigia non reliquerehodie,
cujus
veteres.ve-Bellicocjflxma illa Romana vetu-ftas, & bonis legibus, &
virtuti-bus maxime confpicua, hancipfam
legem de praemiis emeritorum,
asquitati congruam
inviolandam
habuit. Hane deincepsmorem,ad
plerosq;
hujus
asvipopulos
transi-viile, neminem fugere arbitramur*Ita , ut nullus lere Prindpum fit,
cui duriilima fåne militum, quae-cunque pro patria? falute
pericula
(ubeuntium , fata cura? cordiquenon fint, ne calidiflimis lacrimis
operani, ingrato asvo
collocatam,
deperdiramque
doleant,
utapud
*3
Jarn rejpice canas
Invalidas manus, inanes cerne
la-bores.Vftts abit vit#, bellis
confumpmus
£VUM.
Ad mortem dimitte Jenes.
Nulli vero reipubl. in
Emerito-rum remuneratione, Patriam no*
ilram cedere multis probatum
ire
. fupervacuum
duco.
Nam,
ut
tro-pha?a,
@cgcificnar
five
33auta
ftt*
ttrtf
a),
feuda , galeasque ,quibus
bene de re publicameriti,
anti-quioribus
ornabantur
aevis,
race-am, magnus ille
b.
m.Rex.
Guft.
Iirnus , imperantium
exemplar,
ineffabili juftitia?, maximi
iftius
in
imperantibus
thefiauri,
fplen-dore, ut in omnibus aliis,
ita
hac
in re maxime eft laudandusellle
enim multas inter faluberrimas
le-ges, haneipfam
fancivit:
Si
qui
milttum in acie, vel pr<eliomembrk
matilettsur, &* bello
inutiles
reddan-tur, illis viäum&1
alimenta R.
M»
2Λ
promttit, usqtte ad extremum vit&
dkm ex publica prebenda b). Prjo
ceeeris domus illa Wadftenenfis, in uibm Emeritorum inftituta^, Svet. Ätίνξ §VIIαΠ6ί>l!^, maxime eil
incluta, ftudioque iilorum; qöibus
cura iftius maridata eft,
fplendl-dior iπdies evadit. Illam dornus
pärtem , qua? juxta
hortum,:mo-nialium■ fita olim fuiife
coonobi-um a prima
hujus
coenobiianti-ilite St. Brigitta exifruélum> tam ah antiquis hvftoriarurri monu··
rnentis, quam ipfa flru&ura, a.
vuigrariO mod7 o maxime abborren-te , co'nßat. Ε noftris enim plagis
borealibus inutrli rurba
monacho-rum expülfa, vadisq ue hu jus
fari-na? nugis in longuro misfis
cxili-um, haec domus in commodum
Emeritorum mutata efh
Crefceti-te autem emeritorum numero,
domus iHa, ad Lacum Vetterum
verge ris , quamque Copiarum_·
Frule&i hodie incolunt ChirU
25
flina in Sveda regna ηte &
ja-benté, escilruéla eil, feile Loc-cerrlo Reg. Chrißum in Oftro· Gothia
ex monijierio IPadβenenβejnsquefru¬
ctibus ac reditibus ßrategetorphium,
five \domttm alendk laceris & egenis mthtibus exflriu curavit: ut iIii
fola-ttum aliqucd exarnlatorum mihtu
la-borim ac debihtalk haberent c).
Suf-fkiant hascce πobi·, brevitati
flu-dentibus , de ilrudura ipiius
do-mus: hoc taue um de prxmiis
il-lorum addere e re eile
exiftirna-mus. Miiires, quibus nulluni aliud
vitx iublidium fuppetit, Regio militari CoÜegio Stockholmenil examioe meritorum antea rite
fa-öo, approbante, hane in domum
reeipinηtur, Singulis horum iru> numerurnreceptis,camera, cellu*
la^ alixque neceffaria? domtincula?
concedonfur. Prxfeilis copiarum; ut Centurionibus , figniferis &c.
quolibe? anno ad ultimum usque vita? diem, du odecim
frugis
Ton»26
Π£ duodecim pondo arengarum
totidemque carnis,
vtflimenra
ve-ro eaque cyana , terrio
qnolibet
anno, difiribuunrur.SubPrarfe&is,
UilDer officerare, d m mus numerus
cujusque fpeciei
fuffi
it,militibus
o&avus eil. Mulris prcrterea
pri-vilegiis gaudent
hujus
domus a-lumni, qua? in mediumproFerre,
temporis ratio
habendi prohibet.
Sunt pr^terea inSvecia
noftra alia
quoqne pra?mia , qua?Emeritis
extra hane domurn degenribus, dari folent, pecunia? nimirum &frumenta. Sed cum quisque
ho-rum emerirorum, minus vJmajus
pro ratione ioci
meritorumque
fit
accepturus , ita certam
horum
quanticatem
definire
nonpollu-mus*
λ) Loccen. ant'iqnh Sveog. Hb. III.c. 7.
^ Locc HiSl Svec. tn%vj. p.m. 410. η ιγ%
Locc.Hilf. Vvio. hb. IX. p. m, 704· f III.
Noftram Pariiienfis excipit_»
*7 domus, Γhotel des invalides, quée fane fplendida inter ornamental,
quibus Parifiorum
urbs
tantoperehodie celebratur, recenferi mere·
tur. Ica enim German ßrice a) eet ouvragefait aprefent un desprin -cipeaux ornementde la ville de Paris. Eft autem haec domus in
egeno-rum emeritorum ufum anno 1671.
aedificata, ce futen Vanneé 1671.
le 30de Novemb. que
Von
jetta lespre-mieresfondementsdecetouvrageb) re·
gnante in Gallia Ludovico XIV.
Eleganfiffimam hujus
sedificii
ftru-&uram mirabutidi relinquimus,
le-<ftoremque
hujus
cupidum adDe-fcriptionern urbis Parifiorum Ger¬
man! Brice remittimqs; Nos ad
propoficum revertamur,
quid
bonidomus hujus hofpitibus contingat, vifuri. Magnus quoque heic eme¬
ritorum numerus ita honeftealitur,
uc Praefe<fti copiarum, illo indies,
fruantur cibo , quem in
e-28
nim exftant verbo anflbris
, fcott
Dem gegenwärtigen SitfrunDe Deg
Jvéntgretcljé
graiicfitul;:
@iefet)itD febr woU logiret / wetDen gut inggen iinD -Inmtcti tra&im/ uuD
IV>oi)i gt^ictDei / pancis interjechis
Die Officier leden Darin beger/ afé
tDcrtn ge 4°· Sous De3 Sageé in ®ut^brt«ifrn ju berjebren f)åU
ten c). Singulis illi tribuuntur
ho-nores, qnos in militia pro meriti
iunt. Verbo, omnia illis advitam honefliilime tranfigendam
necefTa-ria , large fuppedicantur. De
cu-ra irgroioru?Ti non eft, qtiod di«
cam, ipläm enim charkatem ibi fe¬ dern fuam poiuifle crederes. Sic rtominafns auror Gallus , Les im
prmertes feparées de la maifonparun
cour, meriteni bien auffi, que Von fe dornte lapeine dy aller, pour voir la
proprete
ér V
exaBitude
, aveclest
quelles
les malades
(ontjervis
par lesjmtrs de la cbartté cl), Eft quo«
quod equitibus ordinis St. Ludo·
vici tribui folethic ordo 3.169;»
a Rege Lud. XlV. iilius fe
Priaci-pem, grand mattre, declarante in· ftirutus eft. Infigne hajus ordinis
efteffigiesSt. Ludovici,alterov^ro latere nudus fiftitur gladius laurea
undique cin^us cum hoc
epigra-mate Vtrtutis hellte# pr#mhim.
Hu-jus ordinis pra?mia varia ihnt,
qui-dam enim finguiis annis xooo.aiii
1800. 1500. 1200. 1000. de 800. libras reeipiunt.
a) Germ, Brice in nouveü. defeription
de Paris p. 3z. b) Jdem loc. cic. c) In
Reh Den gegenιυ. 5rancfi\
p. 71- d)s.
Bri-€€. p. Z.
§. IV.
Atqueita, qua* & qualia
fue-rint & fint Emeritorum pr^mia,
bteviter vidimus , effent quidem
multa ahuc addenda, (ed quae perfequi, impedimenta haud pau-ca,eaque non exigua prohibenf.
In id, Coronidis iooo * inquirere
lubet, an legi huic, de pra?miis
emerirorum, etiam ipfa lex natu¬
ralis aliquid roboris addat ? Nos affirmativam tenemus. Primo
e-nim kges civiles, inter quas etiam
hac, quatenus funt decreta
fum-mi imperii, area
falutem public
am,earenus non poiTunt non a lege
natural* derivari, quippequ^ fem¬
per
publicam
falutempromoven-dam inculcat. Pra^terea ,
fpecia-tim ad hane legem quod attiuetj oculis fuhjiciamus famulum, In » domo quadam fideliter ad
decre-pitam usque a:tätem tempus
la-borando coniumentem, ut ampli us laboribus viftum querere non
pcflit, nec quicquarn i)!i fuppe-tat; quo reliquam ^ratem tansi-gpre queat,
queeritur
iraque ; anjuflum
fit
hunc
ipjumrelinquere,
fa-me frigore altisquemijer
tis vitamfi-fjientem ? Profe<3o hoc ipium af·
firmare, eflet naturam exuere hu-manam, quae cognationem quan^
$ι dam mortales inter conftituif,
ne-xuque fraterno
illos
junxir,
hac
eritm Jangumii
covjimftio,
dicente
Tullio, ér benevolentta divincit bo·
mittes carttate a) atqui ii
hoc
ipfum de famuLo <ffirmandum.,til, mulfo rragis de milire. llle,
varia perpfilus
eil
ituornmoda—»,
hic prater
incomrroda
&
mife-rias longe maximas
praientifli-iDum vira?, magni iftius
doniioe-lirns accepri, periculum, pro pu¬blica Socieraris ialute de feηdeηda
adire non detreitav;t. Si, inquam miiitia? tam diu interfuit, tit vel
mucilafus, vel ienio confetflus
vi-tam iuilinere non poflit, utique
juflitia id exigit, ut illi tantuiUL,
tribuatur, unde vifam fine pau-pertate,
duriiTimo illo telo,
fuften-rare pciTic. Hic quoque
refpexit
Sira cides duobus inquiens, nom
im-bus afficitur trißitta cor meum,
β
vir beliator inopia deficit ,&
viri
intelligentes
ftocci flum
b).
32
a) Gicer. tib. /- de off. c. ιγ. c) 2(t.
v.
$.
v.
Pra?terea, Γι inter officia
hu-manitatis, qose fociali vira: injun-git diélimen τοθ:^ rafionis, ieu legis naturalis, eriam
hoccft,
allo*rum, qui
noftro
indigent auxiiio,utiktatem oommoäaque, quantum com -77,w/<?pofjurmts. prowovere, e tia m il-,
lorum, qui nobis nullo alio officio»
nifi in quantum homines funt, mnctuerunt.autore Tullio,/? etiam hoc natura pr#jeribit, ut bomo hominl,
qitkunquefit, ipfam cauf]am>
quod k homo ßt, cor.fultum veht
ne-cefje eil, fecund
am eam nahtram o'mnium hommum naturam efje
comtt-72em; Quanco magis iihs
debe-iTSiis, qui falutem cotiiunetn, adeo-que 6c fingulorum defendendo, il-lum in ftarum inciderint, ut an ^
plius aliorum fubfidio orbi vitam
tolerare nequeant. Unde Latii illud decus Cicero, multa
wquul
yη
jalfa
de me ciudiveruntVeterasii,mintaad eos tmprobi detulerunt,
qnorum
commoda., ut vos optimi tefles, eftis,
femper ego fententia, autoritate, ora*
tionefirmari. Hoc tarnen ita
in-telligendum volumus, ut ante o-mnia, his in pnemiis
diftribuen-dis, ratio flatus habeatur, tan-tumque illis impendatur quantum
reipubL cornmodum permitrao.
Plurima hujus generis argumen¬
ta afferri poilenc, fed
ne illa re' cenféndo rem adeo claram in du*
bitationis aleam vocare videar, hi*
ice iubiifto innocuum conatum B. L. commendans.
Tw Φιλω sjratgéτφ.