Divinis Auspiciis! )g
DiiTertacio
CONCORDIAM DISCORDEM
INTER
HERACLITUM & DEMOCRITUM
Sillens.
Quam, *
<* Suffragio Atnpliffimi Ordinis Pbihfopbici* \
Jti Regin Academin Upfalicnß,
Prsefide
Viro Ccleberrimo
Mag PETRO EKERMAN·,
Sloqu. PROF. Reg* Ordin.
Pro Grad u \
Puhlico Examini Sulmittit,
•Siipendiarius Stieglerianus
CARoLUS PETR. BLOMBERGstockboimknfis.
In Aud, Carol. Maj. DieIX. Junii MDCCLXX. j
Η. A. M. S.
U ρfa1 iae,
Apud Joh. Edman, Reg. Acad. Typogr.
Supremi' Dicailerii Regii, quod Stockbolmias' dl,
A0SESSORI DigVtffirnoy
patmi I0CO5 perpetim Colendo*
äsee· pageliäS' in- itfdrcmrti vencfäfenttdi1 ätiinii1
iacratas dicatasque voluif
ÄüCfoR & RespoKDERSV
D, Ό,
§. I. ^
uod omnc seuum bmnisque itellus„
plures, qui ineptiverunt, quam qui
re&iora & meliora faperent, pro- tuleric, fatis fuperque ex Hiftoriis
edocemur. Veritäs igitur,, potiorem mortälium parcem femper ftukitias fuiife addi&am
nec heri, vel nndius tertios, fuos habuit natales,
fed» il vel ad tempora remotiffima recurrere animus
erit, videbimns , homines miferiarum & ineptia-
mm l&'be infefåos Vixiffe. Prodiere åttamen in hu- jus univerii theatruiÄ viri, prae reliquis, moribus
& fapientia confpicui, omnem operam, omnem mduftriam in eo ponsntes, ut huic tam late diva- ganti infcitiae rnorbo pararen£ Jmedicinam veriti ,
ne omnis tandem ex orbe exMaret fapientia, fuas
ii impiine ftultiria dilätaret imperii fines. Igi-
tur innumeris fere fubfidiis uii funt haec fapien-
tiac Mera & lumina,in airbtis enumerandis defu-
dare tam chsrtse, quam ingenioli tenuicas, vetant.
A i Suf-
• } 4 ( m
Söfficiat ηobk, Speeimen Graduale edituris, Duum*
vkos Gr3eci*,HERACLfTUM &DEMÖCRITÜM,
"Veritacemque, in profundo demerfam, Leélorum
oculis & animrs exponere. Equidem non dubito
fore plerosque , bigam hane Philofopbancium toto coelo discrcpantes qui effe credant, nec ullo modo
inter fe conciliari pofle , ii veto rem paulo atten-
tiu* coniidercnt, judicabunc ipfi, quanra inter hos Philofephos exftiterit concordia, in pracceptionibus
licet ac do&rinis adhibendis, maxime videantur discordes·
* IL
Antequam in hunc campum,latiiEme patentem,
ros immittimus , perbrevem Philofophorum noftro-
rum vit# de'ineationem tradamus. HERACL1TUS
igitur primus in afpeöum prodeat« Natus fult il-
le Epheft, Patire, uc LAERTiUS illum nominat, Bf.VSONE fen, lic SVIDAS vuk, BLOSSONE,
ad finem Olympiadis LIX. Dicunc quidam, illum propiiis meditationibus, ömma qu£ fcivit, didiciiTe;
alii licet, in quibus & SVIDAS, Solonis potiffi«
mnm ionixus teftimonio, refcrant, eum XENO- PHANEM COLOPHONIUM, Se&ae Elearica; con-
dirorem, adiiiTe , ejusque du£lu pergrandes erudi-
tionis thefauros congtmiTe.Noftri nunc non eftpro- poilti, hisce, minus ad rem noftram faciendbus ,
iromorari, nec anxie disquirere, utrum ävicdßux.'
τος fuerit HERACLiTUS, an nliorum praeceptis fu-
am debuerit erudidonem; quanta vero fapiendas
φ ) f ( #
fama apud fuos inclaruerk, vel inde faciie ek in?·
telie&u,quodcumEphefii,utleges, adquas civicas eo
rum regi poiret,concleret,rogarent, votis fatisfacere
ttöluerii, fed omnia, qu£ aflkabartt, kvé publica *
five privata negotia, quotres in forum procefTerac,
flebac. Me cnim nan niß male viventes, imma jmale pereimtes, (ibi vifus ek videre* Civium tan¬
dem fuorum mores exofus, ä focietate corum abs^
tinuit, inque ioca fotona receffit, eo melius na»
turae kudio, cui in primis nomen futtm dederat, invigilaturus, & eo liberius, remotis arbitris, fui
se vi vitia defleturus. Uuicum r quod in promtu ek, exempium adferamus > unde faciie appareat , quam parvi om nes honores omnesque opes, quas
tam cupide eeteri mortalium anbelant atque arnbi-
unt* habtierit noder μιαώ$ξθύποςι Darins, Hykaspis
filius y Perfarum Monarch*, indcfeife ilium follici-
tabar, ut patriam relinqueret adque fe veniret, qur, virtucem Sc eruditionein ejus probe nofccns , non
deiineret, fummis cum cumufarc praemiis; ad haec
autero Beraclitus responditi fe non nifi avaridam, ambitionem, injukinam & quaenam non vitia in fiorninum confortione detexiffe, ad qux ille, forte
fua contentus, respiciens , non potuit non a cCetil iilorum- abhorrere. Vel inde, quam difficili , ut
aic DiogenesLaertins, fuerit natura,abunde colligi-
tur. Öe cetera chara&erem ejus facete· adrOodum nobis Mh CHOFF1N: Cetoii, inquit, un trat Mi-
fanthrope; il η eioit content de rien , tout Ini de-
flaißitI k genre humdin lut jaifoit pitié. Voyniit
A 3 tout
β ) 6 ( H
-teilt le 7/ιondefe Ihrer d une joye , äont il fentoit
le jaux, il ne paroijjoit jamats en public Jans ver.·
fer des larmes , ce qui lui fit donner le furnom de
Pleureur b) Morbo tandem, qui hydrop's erat, gra¬
viter correptus , anno astatis LX e vita excefii.t, Le&orem, qui dogmata ejus Phyfica, Theologica
&c. deßderat, ad DIOGENEM LAERTIÜM Sc STANLEJUM in Hift. Philof. modelte ablegamus, vifiiri, qualis alter fuerit Sapiens, q :i, tefte JLJ-
•yENALl: ' '
Ridehat, quoties de limine Moverat unum,
Protuleratque pedew. c)
d) Diog. Laért. Vit. Heracliti. b) Amuferoens Philologiques Tom. Ii. p. 19g. ,c) Sac. X. v. 28»
§, ΙΠ.
DEMOCRITUS natales fuos duxit ex Abde-
ro., urbe in Thracia. De tempore., quo Sc natus Srmortüus fit , viros inter do£tos nondum conve«
nit. In Chronico EUSEßll ilium Olympiade LXX
iam iloruifle Sc anno fec. Olympiadis XC1.1I obiiiTe
traditur. Secundum DIOGENEM LAERT. geni-
tus eft Olymp. XXC a). Sed haec omnia parum e(Te certa oftendit BA1LE. b) Omnium erudko-
rum confenfu, excellens ifte fuit orbis Pfcilofophici incola, & in fummis , quos antiquitas ja&at, yi-
ris habendus. Puer adhuc a Magis quibusdam,
quos Xerxes apud patrera reliquerat, rerum Divi¬
narum
narum fcientia inftruftus dicitur. Procedente aeta- te nihil msgist ei cordi fuiityquam ut eruditionem
folidiorem libi pareret; opes idem ille pärum cu- rabat ,· fed hereditatis vax portionern in itinera va-·
ria infumfit. Sacerdotes enim Aegyptios adiit, 8c
cum Ghaldxis Babylone, cumque Perfarum Magis,
verfacus ed.- Ex itineribus reaux, totum fe dedit ftudiis 8c fpeculationibus, cetera omnia, minima maxima, ad rifum usque contemnensq quare etjam Abderitani, cives ejus, fanam credentes mentem ei' deeffc, Hippocr&tem follicitarunt , ut hurc viro, quem tanti fe facere dixerant, medicam porrige-
ret manum, & ad rationis üfum reduceret; poit-
quam a utem Hippocrates, cum il lo collocutus es·
fetjfapientem, i"ummum ipfum, dementesque ilios, qui infaniaé illum accufarent., pronuntkvit. Nolu-
mus eiTe vérbofiorés irf vita ejus enarranda, otium enim larga eruditorum meffis nobis conciliat; DIO¬
GENES Ε, AERTI US , BRUCKERUS, STAΝ LE-
JUS , BAILE &c.
a) Diog Laert: L. IX. v#· 7;. b) Bayle' Diet.·
Hift. & Grit, fub voce Derriocrite.
£ IV.
Jam in eo noftra verfabitur opera , ut quid ίι- gnificet Concordia- horüm Philofophorum Discors ?
oculis fubiiciamus; id clarius apparebit, (I primo
ea, in quibus convenerunt, dein circa quas difien-
iäentes fuere, confideraverimus. PJerique fere Sa·
jpieiK
# ) % c #
pientiam olim profefli, illud utramque almae hu-
lus virtuds cfficere paginam ftatuerunt, fi quis eo usque pervenire valeat perfe&ionis, ut opania, quas
uno nomine Res Humanse adpellari (o!enc, &qu#
non nifi fucatam ae braäeatam pollicentur felicita-
tern, despieatui habere didicerit, tanquam nimis
viiia verxque felieicati, quse in his, ut diximus,
fruftra quaeritur, obicem polltura. Hane tuebantur
do&rinam noftri Duumviri Heraclitus & Derna- cricus concordi animo. Severiori il le induliit ge- nio, criftlorque magis ei arrhic Philofophandi ra¬
tio. Calamicates anxiacque curx, quibus abundc ftipata eil: mortalium fors , lacrimans intuebatur.
Perpendebat iniinitas rniferias & aerumnas, quibus
laborat humanum genus, omnes ilias moleitias,
quae catenato quaii nexu, per totum illud tempo¬
ris fpatium, quo in hae mortali fcena verfacnur,
nos urgent, divexant, angunc, Hac etjam triflis
recordacio iiiadis malorum, qiiae vitia audiunt qui- busque permagna hominum cohors nomina fua
dederit , acceffit; videbat triiliori vultu, quam flxenue ninancur homines in vetitum cupiantque
negata, adeo quidem, ut, culpa fua, ipii fe pri*
vent fclicitate, ad quam ceu metam illos tende-
re oporteret; animadvertebat, quam benc muici
ita efteru ocesecari, ut peffimas vitiorum eausfas ae-
que arefonter defeniitarenc,ac ü prahidium optimas
virtuds eis esfet demandatum5 intuebatur homines diverfis ftimulatos eupiditadbus; omnia ad fas ne- fasque mifeendum molientes; quod ctjaxn , queru*
la omnino Mufa, canit Ovfoias; Vi»
φ ) cü ( %
Viviiur ex rapto: non hospes ab hospite tutus., Non focer a genero : fratmm quoque gratia
rara ej%
Imminet exitio vir conjugis, illa mariti;
Lurida te mIn les mtfcent aconita 7iovercx: Filius ante dient patrios inquirit m annos. (F
Occurrebat denique tot fcelerum feiicium ttir-
ba , qus , quo magis efTent turpia, eo mtidius fplen··
defcebant ; dum, e contrario, rara eifdc integritas, ignota innocentia. Hsec univerfa & fingula non
potuerunc non fletum Heraclito, velie, nolit, extor- quere, eumque hominum viria indigne ferentem ,
in id impellere, eorum confortioni iefe ut fubtra·
heret. Democriti quoque in contemnendo & va- nitatem & vanos mira fuit induftria \ extremo vé·
ro fletui oppoiito iile urebaturj totus mundus éi
vifus eil hiftrioniam agere. quare ecj-am ad qnaevis
eorum fa£la , tanquam nd nugas pueriles , effufc
riiit, hinc quoque γελασηνος di£bus. Sapientiifima
Abdentarum inilituca Satyrico excepit cachfnno, negotiaque illis maxime feria vifa,jocofe infe&aba-
tur. Quid ve ro aliud declarare voluit , quam fe
pil omnino invenire magni in iis,quas ceteri mor- talium tanti facerent, immo maximi.
4f\k ' .·'··"< ;η ti .. i". '■; - j " ; a-Γ;?.f,.><i *■■
a) Ovid. Metamorph. Lib. I. Fab. 4.
5· v.
Ex his in medium addu£tis, p^tescere exiftimamus horum D,uumvirorum Coneordiam, in eo Icilicet,
ß quod
·" ) ( φ
quod uterque vanitatem mundi agnoverit, maxi-
meque iibi duxerit folenne, curas* quas homi-
num afflifhnt compunguntque animos, quisque pro
temperamenti conftkinione naturaeque lux indole,
flocci pendere; firmiter enim , ut diftis & fa&is comprobarunt, perfvafum habehant, Sapientem ni¬
hil magis, quam rerum fragilium & caducarum
aeftimationem dedecere praepofteram. Discordiam
vero illorum, quae etjam in omnium incurrit ocu-
los, enatam efTe credimus ex iis opinionibus, quas iibi de mortaiium genere finxerant diverfiiiimis,
uti Scneca certiores nos facit dicendo: Heraclito omnia> qu<e agimus, mifirice, Democrito vero ine·
pti<e videbantur. a) Quod viri acutiffimi difrum ,
multum fane noPcro argumento adfundit lucis. Vi-
delicet iude edocemur, cur lacrimae Heraclito ma¬
gis fuerint familiäres, ridendique, e contrario, ra¬
tio perplacuerit Democrito. Adcommodatiifima
nempe hsc triftior philofophandi via fuic genio Heracliti, utpore qui non tantum asperrima fuit na¬
tura, fcd cui etjam, quo dernum cunque conver- tebat ociilos, nil nifi miferias, cafus, crimina o-
mnisquc funeftioris generis mala occurrebant. A-
tro fiquidem carbone, ad ejus fenfum notati es- fent homines, haud fuit mirum, fi ad omnia eo-
rum negocia, minima, maxima, mifanthropiae fuae
cerciflima dedic indich; q ίο etjam odio usqué eo
agitabatur, ut ne ejusmodi quidem ferre potuificc
conatus, ii quis vel ofteotatione rerum, vel tatis-
(ima narratione, fcverioris vultus rugas diffiparc a- ni-
& ) II ( #
nimumque ejus erigere vellet. Ecenim femper fe?
nex iite-mceftus & queruius, promi/Jd impexaque
barba fqualidus, obduffa fronte, Itppis oculis, λγμ-
fix naribus, dißorto ore , temporibus collapfis, ge~
nis eneciis, lateran lavabat, Jacrimarum argumenta ubiquc copiofilfime inveniens, ut fat lepide eum depinxit Do£h JACOB. FACCiOLATUS. £) Ve¬
rum enimveroDemöcritum ubi adipiciamus, illum
nulla re minus, quam lu&u & lacrimis , occupa-
tum inveniemus; aäunco ex adverfo «tf/ö,liceatiterum
vocabula qusedam a laudato FACCIOLATO, mu-
tua (umere> buccisque ad aures pcene didutth, in
forum prodiens, curasque, nec non gaudia vulgi
ridens» fe nobis fiftit. Cave vero credas , hsec in
eum fieri finem, ut miferias doleat humanas, fed
hoc potius pa&o , ut inilpientiam ftultitiamque ho·
minum in primis autem civium,conquereretur ex-
probraretque. Novimus enim Abderitana pe&ora ad
eo fuiile ftupida, ut proverbio locum facercnt. c)
a) De Tranqv. Animi Cap. if. b) Litterariac Fx-
ercit. pag. 396. c) Cfr.Cic, ad Attic, Lib. IV, Ep. 16.
§. Vi.
Ceterum neicio, quibus indufH rationibus fu-
crintScriptores, plerique veteres, in famam horum
Philofophorum ut conjurafle videantur. Brevitas,
cujus habenda cft ratio, haud patitur, ut iniquio-
ra omnia heic, quae de illis lata lunt judicia, ad-
fcribamus. Ne vero in cerebro nofira nata eile
B 2 quis
é ) 12 ( Φ
, . ,.τ w.*1 «>*■··'· ■" ,
quis credat, unum alterumve, fidem dj&is facien-
do , adponere lubet» Nomen T9r-cnto7Siv§ Heraclito
inditum,fuifie exiftimarur, non tantum obfcurioris
ab illo confcripti libri cagfTa , cujus ad explicatio-
nem Delip opus fiiiiTe fiatatore credidit Sosrates ,
fed etjarn convicii ergo. Huc quoque redeunt
verfus ifti Lucretii de Heraclito:
Clarzis ob obfcuram liriguam magis inter inanes Quamve groves inier Grajos, qui vera requi-
runt &c. a)
Platoni Democritus adeo male audicbat, ut omnia ejus icripta flammis mandare voluiflet, niii ab hoo
ce fuo propofito decentus fuifTec, teile Laertio b).
Lamantins Lib. 3. cap. 23. ftulcitias illum iniimti- lat, quia bona füa deieruit. l3e fpontanea quoque
ejus occcecatione multa, magisne ridicola.an contradi-
8:oria,dubii haeremus. Sed mirtamus h^ccö,npitriim qualecunque de hisce virisjfat nöbilitatis, adpenden-
do Judicium. Lubentesconcedinius, ambos mediam
illam tutiiiimam ac beäti-flimam reliquiile viam, in-
que oppoiita prolapfos extrema , regulaeque iilius
regbe : Ne quid nimis oblicos fuiiTe 5 ii vero ge-
nuinum hoc fuit eorum pröpöfitujn, ut hisce in·
dic-arent extcrnis documencis, quanta omnia mun·
dana Yana vanitattnn ίιηε , atque tanquam homiV
num tantis curis & deiideriis parurn digna, debi-
tis ilios defraudandos eiTe laudibus nulli volumus.
a) Natura rerum Lib. I v. 640. b) Loc. cit.
§· VII.
) 13 C #
§. VII.
Au&or Choffin in Libro ante cit. Amufemens Fhilologiques, Beraclito, vel uti hurnaniori, palmarn
deferre ηis! ins dubitat, nos autem, ii cuidam eo-
rum erit adjadicanda, curn Démocrieo facimos. Pra>
ftat fane mores fecoli inniimeraque illa tam erudi-
torum, quam rudiorum inéptiendi genera Satyrico fale traducere, atque hac via enrum corre&ionem ténta-re, quam aliorum miferiis & erroribus excru- ciari, iine uiia, ut, ad meliorem frugem reducantur, fpe. De humano enim genere^ ut judicat Seneca,
melius ineretur , qui ridet illud, quam qui luget.
Ide, fpei bona aliquid velinquit; hic autem ftulte deflet, quod corrigi poffe desperat, a) Haud diffimili·
ter feηtic Faccio latus loc. addu&o; Multo mahm in no-
fira civiiate Oetnocritos effe , quam Heraclitos. Et- fi enim tam in adverfis rebus ridere vitmm efiy
quam flere in fecundis ; attamen hoc asperioris
natura efl, neque excufari interpretanda potefi,
nec in höminum focietate tolerart* Verbisque non- nuilis interjeclis, quibus hilarem vitam commendat,
iic pergit: Si paullum igitur fibi temperet Demo-
eritus, fi effrenem ridendi licentiam paullum cohi- beat, jam noflerefl if cum fapientibns fedet. Sapi¬
ens meliora non tantum videt & probat, ied etjarn
iis fideliter jufteque uti, didicit. In utriusque quo- que fortunas viciffirudinibus ita fe gerit, ut verum
Sapientem decet; femperque ilie animum, ne quan-
do' fubiidat , erigit. Coronidis igitur loco verfus
B 3 Sam.
) *4 (
Sam. Columbi noftratis, huic rei pereleganter in- fervicntes, adponemus:
Sej freudig mein Gemuth, weil uns die Son-ne fcheinet, Die gar zu grolle Sorg hat öfters Noth entspon¬
nen, Democritus der lacht, und Heraclitus veinet Was ift, das diefer mehr, als jener hat gevon·
nen ? b) a) Senec. §. 5. 1, cit. h) Poéeifka Skrifter in ap-
pendi
TANTUM.
Till Herr CANDIDATEN.
Detochvarunderi edertedertbehagelifållikap,handledande, fomHerrjagCANDIDAT,fick de för-
jta begrep om dygd cch vettenpKaper., och i ågen där¬
igenom den närmade ti'gäng tili m;tt hjerta, och den
ftörfta rätt till min vånikap och tackfamhet. Undra då intet, att jag hos mig känner en liflig fägnad af eder välgång, och tager omafte del uti alt fom bidrager till
edert nöje. J fynnerhet gläder det mig, da jag nu ier
eder färdig,att öfverlåmna till allmänhetens granfkning
edert fednarc fnilleprofi och med hvad fornöjelie ikall jag icke fe eder innan kort bära den väiforrjentaLager-
Kranfeo! Men härmed år icke eder dygd och lårdom belönad, ej heller min onlkan upfyld, Den fkall följa
eder till de ypperligafte heders belöningar innom den Icfnads Krets I våljen, och till månfkliga lifstidensmå!,
JACOB FOPvSELL
%a V AUTEUR.
J a reconnaiffance, Γ amour du vrai merite, enfin
Ρ amitié, la fainte amitié, c? des ames
fefifibles exigent d préfent de nous un hommage,que
nous aUons vous renåre avec une Jatisfaction fans
paretile. Quel ferait donc cet bommage? pas ie lan-
gtfge ii' «we vile flatterie, rC eft que le parta^e
des ames baffes; pas de vaines louanges , car elles font toujours fuspectes. C eft ä Ρ amitié eile méme
que nous facrifionsJeJacrifice fera donc pur &fans
tacbe. Il eft adrejjé ä un ami eclairé, franc &
conftant, i? ce qii il - y - a de plus ä Pimage méme
de Ρ amitié, en un mot ct v o tis, c/;^r BLOMBERG;
c*eftpourcela que nous devons étre ftncercs.Noscocnrs
vous ont é.é attachés des Ρ heure méme, que nous
eumes le bonheur de vous connaitre, c/ voilä nåtre offrande. Vous en voyez les defauts, 7/μλγ les
voyez en ami. Fowj ??2 connaiffez le prix , i?
quel qii ii foit, vous Ρ digne de votre
amitié. Fbz/J /' <1^2; tcmoigjié plus d' une fois;
nous ofotjs Ρ avouer en préfence de tout le ?nonde,
car nous nous en faisons gloire. Permettez donc
que ces coeurs, qui ont toujoursfouhaite votre pro- Jperité, vous felicitent en cet heureux jour. Mats
pourrions nous le faire, eher arm , fans feliciter en
méme tevis la patrieif la republique literaire. Nous
felicitons la patrie, qui va jouir en vous dl un ci-
toyen, doué des fentimens les plus libres de tous
les préjugés. Nous felicitons la Republique literat¬
re, vu que la veriié aura en vous un nouvel orgτ-
ne
ne zf appui, zf les fciences ] conime außi les beauχ
arts. de Pornement é?de /' accroisfement. La DecJJe
de la figeffe eile meine vousf λ tröuvé digne de la
recompenfe, 4?/ diflribué åfes veritahles amis ,
0" pouyrait ellé la difiribuer å quelque objet plus
digne f Mais nous η ofons nous engager trop ävant
d faire votre έΐοξβ, ^ peur dl y mal reujjir, c' efi
pourquoi nous le laijfons d une plume plus éloquen-
te , A? Public nous epaignera außi cette peme;
car , connaiffant votre merite, il vous foubaitera
de parvenir au degré di bomieur, du d vos rares qualiies. Cependant vivez heureux, zfaccomplisfez
ce que la Patrie βattend de vousi fa reconnaijfan-
ce vous fervirä de recompenfe , £/ dans les coeurs
de tous les citoyens raifonnables Ö åefintereffés vous
feront erigcs des ?nonumens plus duralles, que ne font les Laniers, prets å vous couronntr. Mats cl
quel degré de fortuné que vous ferez élevé , Jou-
vcnez vous toujouvs de nous ,'zjrfi vous nous ou*
bliez -,ri oubliez potirtant ρas notre amitié, zf pour-
riez vous lien le faire, fans violer les droits les plus facrés ?
J. Nyländer. J. Possenius.
