dim DBLIGA

Quod bene Vortat ~r,

Difputatio Juridica_5

DE

DBLIGA

£)udm

kmplißfimi ICtorum ordinis decreto

/ inRegia

Äcademia Ubfalenii

I

Sub Prcefidio

Viri

ΡϊάοΙαπβΐτηι 0* Conjuitijpmi

"Dn. ]pWiMérmttM

Ju

t

dim ProfefforisCcleberrimi

Publico exAmini

fubjicit

l'jSRAEL efragge/ Sim#Fil

(" "Wermelandus

In aüditorio Guftavianö

majori

die Oöob. A. 1684 horis

iolitie

NAZIAHZENUS

t

vVeritas

difputationibus trita

111

lucem profertur ⁵

Etutlapidum

contritu attritucjue ignis, ita in-

ventis argumentis

explicatiscpue veritas eliciiur

&exprimitur.

'

^,

'

^. ...

BO l MIOM

Excudebat Henricus

Keyfer

^?

A7obilißimo &

Domino

Dn. HAQUING

ProvincisSuderm.judiciPro·

vinciaii

arquiffimo

Domino de

Svtjtmiilfle &c.

Nee non

Amplißimo ro SpeBatifjimo

DOMI

^NO

D' DAN!ELI

Conluii Holmeniium in-

tegerrimo.

„

4*

Nobilijß Speäijßmt Oomini

mihi

coriquiredas func

i ^ _rationes, quibusaudaciammeam

quod Veftris Nomini bus differratio-

nis

hujus frontemprasfignitumiverim,

defendam, In

Vobis etenim

cum o-

mnes virtutes

blande confpirenr, hu-

f manitas Veftra ivav'Olmum condi-

mentum ÖC _apex

eft* iliae Vobis ^vene-

rationem,

ha^c

amorem

cujusiibec

conciliat.Hasc _quoque

ha^fitantem me

aninnque pendulum erexit, ur non

dubirarim hac

occafione favorem Sc

i

parrocinium Veftrum

captare,

Fa-

^eor exiguum

munus

eft, quod offero, Veftrisque meriris im par: verum quis

liSi _pr^fu

_mar

condi

gnuin

Vobis ofter-

|/ ^re pofTe* Magnawquas vobis ccmmiffa

Il funt

munera

ira geritis,

ut cum

in ie

opoido

honorifica,

^a

Veftris

ta-

inenvirtimbus

non parum

illis

^erna*

menti accedat.

Cumque negotiorum

qui

Vos premie cutnulus ab acceilu

Veilro me

deterrereatque excludere

poifetj

magna rameu

mihi fp

es

efb in

comitate

Veftra,

qua?

effici?

^ne

^de-

fpiciatis officiociffimum

meum ani*

|iium,qui Veftri

veneratione tanto

magis intus årder,

quanto

minus

ad

pultum

Vobis exhibendumfeexferere valet. Ädmirtire ergo,

NobiliiTimi ^&

SpedtaniTimi Dominiquicquidhoc eft

doni

quod ad

aram

Veftra? humanita-

tis

depono.Nam quamvis umbram&

Scholam

redolear, iic

ramen

incipere

juvat, & vaftum

iilud

jurisprudentirc

seqvor

ingredi. Vaiere Patroni

ma¬

gni,

Sc in patria? fuicimentum inquefa-

miiiarum Veftrarum _merementum

& decus diu

fediciterque vi vite»

Nobilißimis

&

Speffiatijfimis

Vefhis

Dtgftitatibus

PR&flat

Intet

ubi

eruditos

mom tis

qu&ftto

divini

mota

Mufa

fult;

Moronis

Contigit impuro vexatum Damone

fammas

Frotinus tngenii pandere vätts opes:

Dfcite juitkiam moniti & non

temnereDivos,

Hicmihiverfus, att, crede coronai opus.

Scilicethaut &qvi minor eß quam curaTonantés>

Jufiitidputas namJine nulla manet.

Hacgentem

(labilt

^qatajangitfoedere genti,

Publica ^res fola hxc condttiune vtget.

ConfuatquoquefoUiatis lue fceptra jovemqui ilojies inque vicem cogitamare fuot Denique natura civilisfanctio frmat

Munera3necfieri vimfinit ulla fibi:

Quodnatura Deusquejubent, impune mtgrari

Hac etenun cuflosfeduU )ure vetat.

Hocqutaprolixemouftras, ßcut obligat omnes:

Omneshane palmam itnquimususque tibi.

feftmanti fed tarnen amicåmanu con- vi&ori fuoquondamfvaviflimo reliq:

JOANNES

Eximio pr&fiantijfimoque Juveni

Du. ISRAELI 0 £ 9ί?ί©@

(£/

cumdiflertationemeruditamdeobligatio-

nibus in lucem emitteret.

I 1 Cui commiifa eft aeqvi tutek bonique,

Quse Phcebo&Muiis Hmiiia jun&a renes,

Diva, tibi norinuncaceipemunus aiumni,

Quod prqnus templo dedicat eccetuo.

Utquetibi nuncfacta facit plaudente juventa

Sic mox cum plaufu te colat

ilie fori.

ita gratularivoluit

Eximio Docliffmsqut

Dn. I

S R Α Ε LI

0£9i

amicohonorando

DE

OBLIGATIONIBUS

• τ publice

diputanti,

QTJemadmodum

^{& artibuf}

quibuscunque in omnibus (ipfo fére difctplittis,

etiam Ci¬

cerone_, in

Ojficiis teße )

non

fola fpeculatio &

notitia

fidftcityfed ufus

quoque

&

exercitalio

ett

necefana,

^ut

quis ad perfectionem

in Ulis pervemre debitam _queat ita

&

in juris _pru- dentia, ^arte illa boni&aeqni(ut Cel'juslCtus olim

definivit) longe prafianttjfima^ &

generi humano

uttlijfima, id ipfum

quam maxime requiritur. Atque

in hac quidem,

quamquam

ufus &

exercitatio

[orenfis

pr&cipuam utili-

tatem

adfer

t, ac cerütudinem inducitmaturio*

rem

firmioremque

l tarnen Academicλ ^etiam

exercitaümcs & velttationes, _qua,

Dtfpu*

tattones

fuper

variis juris materiis cum cura

docfeque confcribendo,

atque

publice dein

prom¬

pte

defendendo^

peraguntury

haud equidemρa-

rumeodem

couferunt.

Jjuod non

folum

anti-

quijfimi Uli

ICti

fuo exémplo docu^runt,

fed

& recentiorum

jurifcon[ultorum hortatus

^e-

xemplaque frequentijfima comprobant.

Extat

etiam Celeberttmi

quondam apud

nos ICtiD.

Lo·

locceniigraviffimum hane in

rem

teßimonium,

ex quo

quin paueula qu&dam adfienbam

mihi non tempero,

Ccrte, inquit. hae

excrcitationes rede inftitutae, praeterquam quod multumacuqntingenium,memoriam

&

lingvam,

ipfius veritatis iunt cribrum

quoddamt obfeurorum

lumen & adionum.

forenfium meditationes & praeludia, Jfiuod

probe conßderaße videris, mi

/ dum

meditationes _tuas, de matena

arnpla & dijfi-

eiltnon minus, _quam

ufu in

vita communi ac

judieiis

firequentijjime obvia in lucem edis,

at»

que ad

difiputandum-publice

proponis. £)uam

matenam

dißufijjimam Jane, diferepantibus

opinionibus multum ^wtneatam,

&

^controver- fiis

propemodum infinitis

vexatam, magno haud dubie Labore &

vigiliis,

cura

&follicitu- dinemultay

^ac

laudabili induflria

in _compen- dium

egregium redegifii, Tibi

prtmum,

&

de-

ineeps, fipes ed alns

^quoque

haud

parum

profuturum,

conatu

ßcuti

eximiam o- mniumbonorum

merufii

laudem, itafi

quidfor»

te

nonprorfus exaffißime fiuerit pertrattatum,

non dubito, excujationem

apud

cordatos

invenias: cum ne

fummi quidem

\CTiin

hisy

velfibi,vel alns_per omma

fatisfiacere

quive-

rtnt. Interim ego eximioshos in

ftudio.

Juri-

dico

profieclus Jibi

ex animo

gratulor^gratulor,

quo

5

o Χ et

qnoque

honoratiffimis paréntibits

tuis,

&

ul

Ulisex héc

projecfutuö

^,

mdies

magis

magis

(puc

proveniant fru Bus

Vale

toto

pect

ore exopto,

bdam VpfalU diey«

Jmti,Anno 1684·

Bfeti 6c tumuituariä hac epiftola, ita gratulari

Voluit, υη

all·

Ε111CU S AURIV ILLlUSÜri

jur. Prof. Exr. ^itri_hic

ful

crv

ga eri

ne:

qu

re*

du

au ter A. JB. Co

ka

lem

to!

Caput Primum

De

obligationibus in

genere.

hac

tiari

D

Ε

obliga

tiÖni

bus differere

_opc-

rofa res eil:qvippe argumento per- difficili : neque enirnobligationum

omrtium eadem ratio efc,naturaque diveria: uti videre, difcereque licet

ex libris lCtorum. Id autem iit univerfumveredicitur: Omnem obligätionem efle aliqvodjurisvinculum,quoadilringimur ädaliquid

j g

prseftandum*

Caeterum cum aliquando ^nosad-

ftringat

ipfa aequitas, & ratio naturalis, Vel,quod

hic idem, ipfa honeftas, acpudor, aliquando mera iubtilitasjuris civilis, ut plurimum jus naturas ac civile limul, haec diverfitas aliis _atquealiis obli¬

gationum lpeciebus locum facit. De quibus hic

erit haud procul ab initio. Placuit autem feriae negotii propoiiti tadationi praemitterei Omne, quo utimur, jus, pertinere vel ad perfonas, velad

tes, vel ad adones. A Jusrerum,quod eftfecun-

dum juris objedum, confiftit ^aut in acquirendo,

autinconfervando,Baut in alienando Cvelamit-

Uftdo, D. A aut

Λ. §. Hit. Inß. deI, N. Gr. &C.1. t.ff. de

fiat.

Horn·

/. ult.ff. de legib.(c) ^{l, 2%.}ff.deverb.

égnifI.

^i*

God.de lund. dotal. 1. _γ.Cod.de reb.alten, velnonalten

t*6<).1.67.jf.de

contrah.emt.Lt.Cod.dejur.emphyt EX dereb.etiles.dien,vel mn. D f,rf. /,

aut in recuperando. Ε Eftqtie hoc jusvelinrem ι vei ad rem; & dicitur obligatio. Vit

§.2. Acceflurus ad propofitum, exemplo

Jufti-

fin

nianiprincipis,Caput primum inftituo de obliga

tionibus in genere. Cum a/ expoiitio nonuuijgai debeat prsecedere explicationem rei; F Operami

pr^fctium duco, priiu quam ad reilubiUntiamex- fta plendam defceudero, quid notet vocabulum obii- no

gatio tradere. Aliqvando iignifiicat aftionem. C fit

Interdumetiamnaturalem iignat obligationem. b ve Interdum furriitur {trifte, ut, liaturali excluia §.

civilem tanrum iignificet. I Ex fubtiii vcro juriscic

ratione _per metaphoram a vinculis corporalibus tu difta eilobligatio^aiigando ieu vinciendo.K Natu ot inobiigatos eil lere vis ejus ac poteilas creditori,

qvam in vinftos vinculiCorporalis. L Ineoe» vi

nim, utioqviturPaulus/ubilantia ejus confiftit, ^ut /.

ad daudum, vel faciendum, vel praeilandum ^{no- m}

bisalium obftringat: Μ non d.

d.i. 28. pr'm. ff. de verb.ffgntf. d. L ftn.ff. de legib, ^(a

utbr.ff.dp acqvtr. &

amittJpojfes.tif.

ff. fervit.qvomod, μ

amitt. vid.tn. d. I. 2S.ff.deverb. fiignifubi fub alten- dt andt voce continetur amiffto.Not. Ejl eiiam armffto qw in dam exdelicto,qvafub alienattoneproprte conttneri neqvit. dt

Σ s. 2. 6. Infi, de interdtct. titt.ff. de rei vindicat.tot, ff,

tit.ff. fi.ufusfr. petat. tot.ttt.ff. fi. fervit. vindtc. dt

I 1.1.ff. dejufi.&pur. Rbetoresfutslocis. vid. DAN, et OTTO in Dial.jur.ltb. i.czp. 2.pag. 20. (G) l. ff, pr'tnc.ff.de pr&fcript. verb. (η) l.

i.ff.denovat.l.yf.

ρ st 4.ff.defolut. 1.10.ff.de obl.& att.l. 5p. ff.de^con- dt ditt. indebj. id.£4.ff. de fidejus. (I) $ 1, inff. de ^pt

ecept. ECHOLTincompend.pandett. tratt.§ z.h.t. (JC>- ( Communis eff Dd.fententia.( L) Prater aliosFRANZK «i

Dtff.de^, obUtb,^... umm%^- i.&ex ^eoECHOLTd%t.§_v i.(M *

non vero ut aliquod corpus noftrum, aut fer~

Vitutem noftram faciat. Ν Qvodparet ex ejusde*

ifti'finitione5qvae rei fubftantiain optime declarae. O

'ga § _3. Definitur autern commmiitera ICtisobli-

inmgatio, quod fit juris vinculum, Ρ qvo adftringi-

>era mur ad aliqvid dandum vel faciendüm, vel prae-

ex- ftandum. _Q Alia eftdefinitioanobiliflimoDomi-

)bli- no Pufendorfio generalior

poÄita

3 quod obligatio

. G fit qualitas moralis oneratiVa, qua qvis praefiare,

. Ηvel admittere, vel pati tendtur aliqvid. R ula; ^§ 4.Sicutautemjus,quodeftobligationiscaufaeffi-

uris ciens. S Aliudeftnaturale, aliud civile, aliud mix-

bus tum: T Ita rationeejufdem caufae, dividitur re&e

;am

obligatio

in naturalem, civilem, & mixtam. Q

>ri, _{§ 5.} Naturalis obligatio eft ^naturae teqvitatis

)> vinculum,quoitaadiiringimur ad

aliqvid dan dum,

> ut b Υprin.ff. de obl. & aä. Bald. inl.b. Cod.dedoäispro-

ll0' rn'ff. & md.polliät. (Ν) vid GOTHOYRED. innot.ad

10,1 d. L ^.ff, de obl.& aä. VULTE1. injurifp.rom.lib. ^1.

Vb< cap.16.pnn. UVB. Gl Ρ Η AN.injnfi.b.t.IUST.GÖBL.

tod, part, method. _3.cap. i.num. 4. (ü) BALD.YsLi.ff.

en- de ufufrucL _{(?) 1.4.6.}ff.deacqvir. &amitt.poffeff.si.

u' Biß.defideicommiff.hared.1.67

fff.de

procur^OjPnm.inß.

Vlt' deobl. &acl ά. I. 3,jf. eod.ibiq;Conf.ommnol.yq. § 4.

'ot' ff'de folut. (R) NOB. Dd. RUFEND, in elem. jur.

definit. ^12.(S)l. <jjy.ff.decondiä. indeb.1.67.ff.depro- IN» curat.&defenf.I. 46.

jjf.

de acqvir velawitt.poffes.conf.ut.

• ff'depacl.ECHOLTd. Inc.§ 10.LAVTERBACH.mcomp.

f· pr. h.t.HERM. VULTEI.incomment. injtda prin. tit.

Ψ de obl.mm. 11. Homoobligationis caufa efßciensproxima

de pofi jUSt ti(em vuLTEI. ad d.prin. inft. mm. 16, . 1 (J

)tot.

tit. mfi. de. I. N.G. & C. $ 11.tnfl. de rer.

divif,,

(U) § ι.inß, defidejus.L 8.$

L1

ff.eod.

M Α 1 Li ff.

Vet faciendum, ne adtio _competat jure civili. So- ^· la nimirummens & ratio illam nohis didtat. X Qvae obligatiohoniinum confcientiasdevincitqui- dem, cum fit vincuum naturs &c aeqvitatis;

In forotamencivili eftin efficax adproducendam

adtionem. Et licet hsc nullo jure civili liiffulta, ispe tamen eodem, quod ex ieqventibus apparet,

reprobata eft. Atqve vinculo tantum naturali ad- ftringit ^nos ad folvendum id qvod naturaliter &

ex sqvitate debemus. Ζ Ut naturalis tantum, noncivilis fit obligatio, facit autqualitas perfon»

contrahentis, autqualitasnegotii, autqvalitasper- lons & negotii fimul, ^aut qvalitas conventionis,

Non producit autem omnis conventio obligatio-

nemcivileni ; Sed qvae vel in proprium nomenl

ζ contradtus abit, vel cui _praeter conventionem fu- 5Ubeftaliaobligandicaufa, five qvae legitimadicitur,

five _qus contradlibus illico accedit. A Ex omni

estera conventione,qvae folo placiti fine termina-

tur, oritur obligatio naturalis. B Qvalitas _per-

ionaecontralienti# facitut ex conventione, licet per

ieidonea,profluat obligatio duntaxat naturalis.

11,ff. de novAt.mite), d. loc. SCHOTAN.in exam.ju- ttd.part. i.b.t.MEDIC.in tracl.de novat.part.i.qu&ß i.

&_{3. mm.} z.&Dd.communiteradtit. dl oblig.(X)/.t,

$ 9.1.14.ff. de obl.& acb. (r) /.95. $ 4.ff.defo-·,

lut. 1. 84. § i.ff. de reg.jur.(Z)l. 59./. de condiä,'

indeb. L95.ff.dQfolut.NICOL.VlGEL, in method.jur,j civil.part. j.cap.1.Alfiat.hb.^paradoxcap. 4.GOBL, part. metbod.$.cap.i.num lo./tdd.10 AN. A SANDi ad. L84./.dereg.jftr.UNGEPAUR exercit. 11.qvafi.

i.(Ä) l. 6.&J.prin. $

i.&4)ffJepatt(B)

_d.l.y,\

$ 4.J'.1,10,depatt, ^χ _q [t

1

Ε. G. Si filiusfamilias irreqviiito tutore velcu-

ratorecontrahat. C Inqva caufa eft etiamprodi-

gus. D Qvalitas negotii & perfonae

iimul.

E. G.

Si mulier _pro alio intervenerit5 fi filius familias

mutuamacceperit pecuniam. Ε

Adhaec fola officii

ratio & pudoris naturalem obligationemfacit citra

omnem conventionem: utpote caufaaccepti bene- ficii, undeobligatio ad 1αντί$ωξ χ F Qvae ad exi- gendum jure civili omniseft invaiida.Hujusgene- risifta qvaeoriturexvoluntate

teftatoris, teftamen-

tominus folenni declarata: ea qvoqve qvåhaeres legata integra praeftare rogatur citra

detra&ionem

Falcidiae. G Ita fcilicet, fi qvis

fciens licere fibi

qvartam habere, integra legata

reddit,

Η Error fa&i,_qvartae ex caufa

fideicommiifi

nonretentae repetitionem non impedit. Is autem qvi

fciens

ίβ pofle retinere, univerfum reftituit, condi&ionem

non habet. Qyin etiam, fi jus ignoraverit,

ceifat

repetitio. J

Α

5.

intet

C/, ₁₂₇ .jffde verb. obl.t.14.ff.de

obl. &att.l.

13,

ff. deconditt.tndeb. (D) l.6.ff.deverb.obl.(Ε)

l. _ι. ff ad Sctum vellej.l. 9. &

lo.ff.adSCtitnt

m(iced.(E)l.zj.§ 11,ffde hared.petitd

54de fürt,

ARiusPINELLUS ml.1.cod. debon.mat.part. 3.mim.

63. TABOR mpart. elem.p. 134.DUAR.

adttt.ff.de

°bl. & att.cap.z.& ad tit, de conditt.

indeb.

^cαρ.6.

add.

Gfot.dejur.bell. &^pac. Ub.^2. Cap. 11.SCHOTAX.

in

exam.jurid.part.2>h.t.arg.d. l.zp § 1r.

ff.depetit,

ktred.ECHOLT.adtit.ff.deconditt.indeb.S4.FJESBNB.

inparaüt.ff.

deO.&A. (G)l.ult. cod.ad L

Faltd. 1.

2.

ced.deffdeisommif. /.5. / itj.ff.de donat.

interVir.&

uxor.l.^i.prin.ff.de obl.&att. BALD,

ad l. n.&ij·

ff.deprobat.SCHARD.in addit.adBart.in d.l<ult.c

od,

&Lt Ealid, Η) Eft qvoad hoc notabüit

Inter naturales obligätiönesid intereft, qvod qvas-*

damauxciiiojuris civilisprorfus deftituuntur,qvas- dam non pmnino. Itaqve haud inepté dividitur obligatio naturalis in plenam & minus plenam,1

K. Quod tn. iuis audoribus relinqvo.

§ 6. Obligatio tantum civilis eil vinculum fo-

lius juris civilis,qvoqvis ita adilringitur ad aliqvid praeftandum,ut fummo jure in eum detur adio;

Sed qvae jure praetorio mfirmetur,oppoiita perpe-

tuaéxceptione. Ita icilicet, qvia abeil vinculum aequjtatis:necdebet qvisqvam cogiadida qvo na¬

turaabhorret. Abeft autem hoc vinculum vel ab

initio, vel ex poft fado. Ab initio conventione illicita : L Utpote, ii qvis ad ilagitia fefe ad- ftrinxerit, lege prohibetur ea prseftare. Et nullo juretenetur, etil juratum iit, qvi aut coadus, aut

dolojaut metu indudus, aut errore lapius aiiqvid promiierit. Μ Expoft ifado, qvandoqvispoft^con¬

tradamobligations neafe peteretur padus fuerit,

Nam ii qvis paciicatur cum debitore de non pe¬

tendo, inteliigitur padus de non conveniendo eo in judicio. Atqve ita interijcitur obex petendi per

padum,qvamvis res naturaliter debita maneat. Ν

lex GORDIANI qv& efi 9. C. ad. L. Talad. I.

Fac. 1. _7. /. 10.ff.dejur.&faä. ignor. 1.10.ff.de do1

*at. (K) Ultra aiiosECHO LT&LAVTERB. adh.t.ff.

deobl.&aä.(L) $ 7. Infi,de mandat.I. j.ff. de ufur.

1. 15.ff.de condit. infiit. 1.4. Cod.de imtU.fiip. 1.26.

1.12%.ff.de verb. obl. ECHOLT$ %. h.t. arg. 1. 1.ff.

de exept. (M)$ 1.mfi.deexcept.1.11.ff. de dol.mal. I.

*.$ 1.ff.dedol.mal. & met.except.1.5.Cod. deinutil.

fiipulat.cap. 58. <$4.&69 de reg.jur. in 6.conf.cap.13

ftiopm. ι»

%φ\>*ίί. fa, l, 36. ff.

de

perb* obl, _Ü,

s Ν Kam utpa&i

nudi

ea

vis

non

eft

ut

Obliga¬

tionen! civilem pariat; ita nec eam, qvae

jani eft

conftituta,live ^re,ilveverbis tollere. O

Licet

au-

tem eavis pa&inon fit, ut

diilolvat obligationem

civilem, ftcqve operetur

omnimodam libefatio-

nem; tarnen ope, ac

beneficio juris praetorii

pro-

ducit exceptionem:qvå

judice approbatå,

^ac rece-

; ptåj abfolvitur dcbitot cum

effectu, idemqve

cöii- leqvitur quod liberatus

ipib jure. Ρ

§ 7. Mixta eft obligatio, qvae

aeqvitate

ila- turali, & juris civilis

au&oritate iimul nititur

ac fuftinetur: qvå qvis ita

adftringitur

ut

in

eum

de-,

turaftio jure civili

efficax.

Qyae

fola plenam

praeftandi neceffitatem habet,

aftioniqve &

ex-

aftioni locum facit. Haec etiam inufum juris,fola proprie & fimpliciter

obligatio dicitur. Js

vero debitor,a qvo, etiam

invito, pecunia exigitur

3

R

qvemadmodum,

verfa vice, is creditor, qvi

ab invito pecüniam exigit.

S Unde illi, qvibug

A 4. na-

(Nj§ 3.inft. deexcept.l.

i.jf.de paä. l.^.ff.decon-

dtä. indeb.SNEIDEW.ad§ 8.Inft.de aäion. MENOCH.

concil. 82.«km. 8j.lib. 1. tdemde

prrftimpt Hb.

3 prz- fumpt. 140 nuni. 1,4. 17.ßACHOV.in not.

ad

TR Ε

VT.

vol.' i.di/ρ. ii.th.Of.lit. a.

& vol.

i.

difp. 28. th.

3.

Id.C.VINN Hb. i. qvaft. fol.cap.47

IUST.GOBLÉR,

part.method. 3.cap. i. mim.

zq.(0 )l.

^7. $

4..I.

27.S

».#. depaä l 5./ 10./.

i$.Cod.eod,d.$

3.

inft. de

txcept.VISSEUB. ad tit. ff.depact mm. 3.

(P)l.

ιr2·

ff._{de reg.} jur.(QjGloJf.

&

Dd. tn.prm.

inft. de oll. I.

7.§

2.ff._{de paä.} I. 38.jff.de cond'tä.

mdéb. I.

^1.

ff. de

novit.

MEDIC in traä.denovat.part. i.qvaft.

i.&^.num.z.

{R)l, io%.ff, de veib.fignif.(S)

V'td.U

10.

ff. de verb.

fignif-

jiaturaliter duntaxat debetur, qviqve, legeeosde·»

ftituente, exigere nihil poflunt, T Credicorum loco non funt. U Sclicet κ&τχ χ,υξίχλίζίχν.

Nam _perabuhonern _qvandamdicuntur creditores.t X Is n. debitor eiTe deiinit, qvi exceptionem habet juftam, nec ab teqvitate naturali abhorren-

tem, Y Sed _revertor adpropofitum. Qvampri-

murn

igitur

nata fuerit haec obligatio, parit illa jus perleqvendijus fuumin judicio cum effe&u.2

4 Nam ^ex naturali 6c civili vinculo eompoiita

eft

firmatqve

fides & naturali 8c civili juilitia. A, Concurrunt autem hae obligationes non raro in

una conventione ^: Sed non iimul tolluntur.

Hic utpote

intelligitur

illud juris vinculum, qvo neceffitate adflringimur alicujus reifolvendae fe- cundum noftrae civitatis jura, B Qvamobremqvi

hoc vinculo fibi habet aliqvem obftri&um, credi-

tor proprieyocatur;6cqvi tenetur debitor: C uti fupra. Namis neceiTe habet lolvere. Et huic ob¬

ligation* nullaopponi poteftexceptio, §8

fignif.

_' add.d.l. io8 ff.eod. (T)l. 127-jf.de verb.obl,

7- *5ff-d?pAtt (U) d. I. 10ff.de verb. fignif(X) l, h. § 4. ff.defidejufEKHOLT, adtit.ff.de Q.&A.§4 vT)/. ff. de reg. jür.(ζ)l. 42. § 2.ff. deprocurat, Mozz.μ tratt. de contratt. rubric. demandato KLING

Adtit.infi.deobl nü.ιγ.(Α)TOEOS Α N« infyntag jur. lib,

21.cap!3.diji.8.(B)pwn.inft deqbl d. 1.7. § 2.ff. dt pAä. I u.ffde novat.& ibi Dd. conf ttt. VULTEI.

k. tit.de obl (C) d l. iq.l. 11./. ii.ff.de verb.

figtuf,

1. i ff. deconflit* fecund, vid.HOTOM.& EESENB. ad fy. tnft. de action.(D)d. 1. 7. ff. de patt l.20.ff. dt

liber. cauf l. 42.§ iff d. procmat. GOEDD.inl. 10

ff,

de verb.fignifUOZZ, in tratt* de contratt. non Pf

de* $. 8. Diilingvi haec obligatio

folet in

veram

&

"um

praefumptivarn.

Vera

eil cui ineft

res

aeqvitatis

naturalis Sc civilis conjun&ioneinfallibilis. Ver-

res.f fatur illa potiffimum in

omnibus veris contradi-

ern bus. D Praefumptiva,tjvae per

probabilem all¬

en- qvamcaufamex certis provenit

argumentis, Qvae

)ri- vinculo naturali Sc civili confirmata intelligitur.

illa Ita icilicet exaudoritatejuris, qvo

introduda eil»

•2 atqve approbata. Hujus generis

eil obligatio ju-

üta dicati, Sc confeffi, item jurisjurandi

neceiTarii.

A, Nam ^res judicataproveritate

habetur. Ε Confe£»

in iiiu jure pro judicatis

habentur. F Jurisjurandi,

vel potius rei jurejurando

decifae eadem vis eil.

]vo G Haec obligatio ^non

facile admittit probatio-

ié' _{nem in} contrarium- Η Nam lex certis ex caufis

qvi pleniilimam fidem rebus qvibusdam nonunqvam

di- tribuit. I. In qvibus eil inprimis

fententia judi·*

uti eis, _qvae,uti jam

traditum,

^pro

veritate habetur. K

»h- _{§ 9.} Iniuper

dividuntur obligationes (refpedu

§8 caufaeefficieims remorae)in obligationes

juris

gen-

obl, tium Sc juris civilis; 8c

hae deineeps in civiles &

/( praetorias. L

Civilis obligatio eil

qvae

originem

4

ducens

^ex

jure gentiü,

per

L XII. tabularum, Sctum

r

tat, prineipum placita

Sc conilitutiones,

pru-

in loco.glof. & Dä.in l. 8.

ff de perle. & commod rei

b, Vend.(E) l. $6. ff. derejudtc. I. 207.

ff. de

reg.

jurm

dt 1.2_5.ff. de [lat. bom.(F)

d. I. 56. ff. de

re.

jud< 1.1»

II. I. 3 &6.ff. I. ^w.

Cod. de confejf (G) d. I. 56. /. 2,codf

if

de reit, (red- vi4. Auf. ad l. i.ff. de confejf. Η l. fin.

ad fod. Orbit. tut übt GOTHOFRED.in not.

(I)BACHOV.

de tnpawtt. UESENS, tit.

ff.

de

probat & piaf.

mm 14.

t0

l·

(Κ)l. 56.ffdere

judt l.

27.

ff. de

reg.

jm. I. 2$.ff.

ne defiat. bom. (L)/.$#/,

y.prin.

§ 1.

ff.de jufi,& jur. $

Μ Infi de

tbty. (3ί) A

5,

f j

prudentum refponfaetc. eft introdu&a Se confti-

tuta. Μ Et verfarur hrec Ε G in materiadefervi-

tutibu»; de

ftipulationibus,

de pauperieqvadrupe- dum, de arboribus furtim caefis, de furto _neqp manifeftoetc Ν De qva re fuis locis.Item ori-

tur jure obligatio ^ex perfecta _{qvacunqve &} ho¬

nefta conventione, & pleno contractu. O Pre¬

toria feu

honorariadicitur,

qveinpre toris aufto- ritate fundatur. Ρ Sed jurisromanipropria hsec eft, & noftris legibus inufitata. Nihil itaqve

irtilitatis habet, niii qvod tradit obligationes ha-

fce diverbs au&oribus &temporibus effeconftitu-

tas jure romano.

§ io.

Diftingvitur

etiam obligatio mixta ex caufa effieiente propinqva in immediatam &me-

diatam. Immediata deicendit ex ftmplici legum

prtecepto ftne ullo hominisfa&o. R Sola η .con¬

ditio perfonarum illam conftituit. Itaqve ad ali-

menta praeftanda & legitimam relinqvendam pa¬

rentes liberis, &C liberi rurfus egenis parentibus obligantur. S Item tenentur parenresfiliabus in poteftate.conftitutisdotem

dare.fTj

Imo

§ 3 45· 6&% inft.de I. N. G.& C.(H)vid.intnft.

&ff. tit.defrrvit.γιad. I· q 3.ffdeacqv. rer.dom l.iz6 ff.de verb.obl § _q*Inft. deattion.tit.tnft.&ff.fiqvad.

paup.feciff. die. tit. ff.arb. ficrt. cafar. § 3. inft. de obl.

qva. exdeltet, tit. ff. defurt. § _4. inft.de noxal. att.

<0)1.q.ff.de juft. &jur. (P) § 1. Inft de obl. § 7.

Inft. de I. N. G. & C.(QJ IVST. GOBLER. part.

method, Cap. 1.mm. 17 (R) LAUTERB.in com-

pend. jur. hoctit. (S) l. _{q .per} tot. ff de agnofc.&

alend. Hb. 1. ult § q.Cod. de bon. _qva lib. inpoteft. etc.

Hov.j.in prafat. § i. Hov. 18. princ. & cap. i.Növ*

117.cap

i.prin.conf.cap,31

1q.ftl.cod. f)

Imo mäter, qvamvis

liberos in poteftate

non

ha-

beat, hiias dotare obftringitur. Et jure

civili

ro-

mano coguntur

liberti

propter acceptam

liberta-

• tem referrebonam gratiam, &

patronis alimenta

praeiiare. U Si qvis fecerit

qvod

gratum

über—

tum non deceat,jure pcena

aiiicitur. Eadem d$

cauia exbönis iiberti legitima portio

patronis de¬

betur. X Maritus qvoqve & uxor

invicem ob*

ligantur

conjugi

fuperftiti inopia laboranti ali-

qvambonorumpartem

relinqvére.

Y

Ita fcilicet,ii

tresfintliberi, cum iis in qvadrantem

fuccedit

: ii fint plures, aeqvam cum

fingulis fuperftes

^par¬

tem percipit3 jureqvidem

proprietatis, ii fint al-

teriusmatrimonii ₃ jure vero

uiusfruftus/i finG

ejusdem matrimonii,five nepotes.

Nullis extanti-

busliberis, etiam dominio potietur, &

imputabi-

L tur in totum, qvoda defun&o

tuerit reli&um fu¬

perftiti. Ζ Qvod jus tam in viro

fuperftite

^qvam

in muliere obtinet.. Refté qvidem :neqve n.pa- titur conjugalis amor,ut uxor

egeftate laboret, li¬

berivero totam auferant haereditatem. Qvin

imo fratres 8c forores, certo calu

legitimamrelin-

qvere tenentur. Nempe

fi ab aiterutro

eorum turpis perffina fit

inftituta. A Item fräter forori

fuae inopi eodempatre natae,

fi aliter nubere

ne-

qvit, dotem dare cogitur. B -

Me-

l' 19.ff.de rit. nupt.

1. 6. ff.de colUt. I tät. Cod,

de dotispromif

(V)d/.

5· cum

1. fiq.ff- de agnofce»

&alend.lib. (X) l.n.S I.ff. dejur.patron,

l.

3.§ 20 ff. de bon. libert. (T) authent.praterea

Cod. Vnde vir &

uxor· Nov 5 3.cap.6.JSIov.117»cap. 3.

(Z)d. Νον· 5

³

,cap.

ult.d.Nov.i 17.cap»>>

{A)§i.Inft.detnojftc.l.21J.27.C0d.

wrf.mLprin*&§¹

1i,%

3

ffdc Admmfi.&peric.tut.

Mediataeft,_qvse mediantealiqvo fa&oidoneocon-

ftituitur.(Regulariter _{proprio. C Minus prin¬}

cipaliter etiam alieno ^: ut filiifam. fervi,etc.) Qvod Γι abfolutum eft dicitur _adus, D Si eft

obligatorium vcl legitima pollicitatio, ^(avse lege

connrmata eificacem obligationem etiam in htere- des promiflbris _parit:) Ε velconventiö vel_pro-

miflio, veldeli&umappellatur.^Dequibus fuis locis.

§ ^ii. Ratione objedi dividitur in obligatio- nem,rei & facti. Hase ad fa&um potillimum refpicit. F Sed in

obiigationibusjaciendiita

_jus

eft, ut, licet _{ab initio, &} qvamdiu qvod promif-

iiim eft fieri poteft, fadum in

obligatione

verfe-

tur, non tamen petipoffit, priusqvam dies, inträ

qvem promiftiim eft, praeteriit, Qvo prseterito,

nec ipfum peti poteft, fed id qvod intereftj G

uttarnen ante litern conteftatam placeat efle au-

diendumpromiiTorem,fadum prseftare_paratum. Η Igitur poft moram venit ad proeftationem ejus qvod intereft, I Porro ab effedu difpefcitur obligatio inpropriam, qvalis eft civilis mixta, &

impropriam, qvalis eftcivilis nuda. 2, in perpetu-

am temporalem. 3. in haeredes tranfitoriam

non tranfitoriam. Ab adjundis dividitur in puram, ex qva ftatim _petijoteft, K &

C I 3. infin.Cüd. ^{ne ux.} pro marit.(D) l. 19. ff. de verb.

fignif.(E)L6.ff.

depaä. 1. ^2·in fin. /. 8. prin. 1.

9»/. 16 l.pen. &ult*ff.depollicitAt. l. 15. Cod. de

SS. EccleffE)§ ult. itift, de verb.obLL z.ff.eod.1.13.

in fin.ff. de rejudic.add-l* 7z*l._75.§7.1.113,/.1i4>

ff. de verb. oblig. (G)1.14./.,72. /.84 /.112^ult.ff.

d,f,de verb, obl.d. 1.1$.ff. de rejudic.(H)d. 1.84.ff>

de verb.obl. 1 ALCIAT.ltb% i.par/ulox _capriofALBAS

kl nddity ndyBART,fub, de_vt9t K, /«

&nonpuxam, qvae

habet diei & loci

aut

condi-

tfenis adje&ionem· L Verum

a.rebus}

^{qvse in} obligationem deducuntur,

differentias obligatio-

num ducere, labor infinitus föret. Nam hngu-

\x res iingulas facerent

differentias;

qvarum non

eritnumerus&modus. Μ Itaqveillas mifias facio

& generalem ICtorum

divifionem circa finem

hujuä capitis propono.

5 12. Communior aeft obligationum divifio, qvod aliae ex contractu,

vel qvail

contractujaliae

exdeli&o, vel qvafi deliilo defcendunt. Qvarum fpecies ut inträ certos terminos

difputationem

hanecoércere poffim,ordine

fuis locis

pertra&abo,

&ad certa membra _atqve capita relatas^qva fieri poterit brevitateperitringam.

I* 2i$.ff. de verb. figmf.

1.

14.

ff*

de^reg.jur. ibtqvc

A SANDE l. 8./._41, § t.l. 118.ff.de verb. obl.%^2.

Infi.eod. ECHOLT h. t. VESENB. ad § tät. inß. de inutil. fiip. fl/] § w/f. Inß. de irmt.

fiip.

ALCIAT.

lib. 2. paradox, cap. 8. ECHOLT. d» loc. FRANZK, qvi fufius hac de ^re trattat Indijf. de obl. th.

&feq,(M) GOBLER. part. method. 3. cap. 1.

num. i8.(N)$ 2.Inß. deobl. ibiqve

eommuniter Dd.

,

Caput Semndutn

De _mutuo,

Ρ

^num

oft brcviftimam

_Ad ^{in geilere progredior}

tradationem

^{nunc ad}

obligatio'

^Speeles.

primum autem feiendum qvod onuies contrarius jfua vi efficacem produeunt Obligatio¬

nen!, Sc varie dividuntur. Sunt enim propri«

difti, qvi per veram3 vel qvafi contrarius,qvi per

prseiumptam coriventionem fiunt. A 2. nomina-

ti, qui habent proprium & fpecificum nomerq B vel innominati, qvi ^non fpeciale habent nomen a

jure

impofjtum.

C _3. piovorsλίυξοι & AsrAeu^oi

D 4*ß°n® fideij Ε vel ftrifti juris* F aut re,aut

verbis, autconfenfu, aut iiteris declarati. G De

contraöibusqvi re fiunttam inDigeftis& Codice,

qvam in Inftitutionibus primo loco agitur. Et qvinqve iub hoc titulo exponuntur. Mutuumin-

debitum, _conv

( A)tit.infi. deobltg.qv&exqvaf.contratt.nafc. (B) L7.

$ 1.ff.depatt. ibiqvt Dd BART.fup. rubr.Cod.de rer.

permut. vid. SNEIDEw.ad tit.Infi,deobl.rubr.de con¬

tratt.^num._9.10.(c)d. I. _7.§ i.ff.depatt.STRWIVS

infptag.jur.exerctt.6.th._31.SNEWEVo. d.loc.ηψη.11 [p] ECHOLT. in _comp.ff.tratt.ad^tit.ff. de reb. cretl.

LAVTERB. ibid. (E)l. _13. Cod. de pattd. 3.Cod. in qvib. cauf. in integr.refiit.l. 3.Cod.de reb. cred.l. 32.

§ z.ff. deufur.I. 11.infin.ff.debatt.emt.& vend.'l, 22.ff.dedonat. F l._5γ.ff*de obl. & att.BACHOV.

difp. 8. th. 2.de attion.(G)i fin.Infi,de obltg.1.1.§1.

ff. deattion. TOLOSA^. ^mSpitag.jur.lib.22. cap. 1«

num. i.GIPHAN.ad d, § ull. Infi, de obig. Η in l. 1.

ff. depermutat. I ' PAC,

jcommodatum, depoiitum, pignus,

His -adduar

nonnuili permutationem : nec

iine rarione,

, Nam permutatiore

iit

:

vei,

ut

loqvitur Paulus,

Η ex re tradita praebet initium

obligation!,

io- _Contradus cjvoqve

iunominati

ex re

diduntur,

hoc eil, exrei traditione interveniente, qvam re¬

nes qvirunt utperficiantur. I Praeterea re

Hunt

non

do- tantum hi contradus, led etiam delida^j & qvi-

5iic dem omnia. K In qvibus tamen non proprie

per res, Ted fadum attenditur. Qvae cum

obligatio-

na· nibus ex contractu non confundi debent. Ita-

B qveab imperatore, qvi qvinqve tantum

realium

ti a contra&uumSpeciesenumerat,non

eil recedendü. L

ΐξοι § ζ. Qvum ergo

inter contradus hoice

aut qvinqve reales numeretur mutuum;

Μ ita

ut

De non anteiubilantiamcapiatqvam res

acceiferit,

Ν

ce3 decenti ordine ejus materiam lecundo hoc capite

Et expendendam aggredior. Verum cum

ambigui-

in- tas& ufus vocabuii,mutuum, iitmultipex, nilnl-

IV qve debeat definiri qvod eil hononymum ante-

qvam fueritexplicatüm, O omnium primo ejus

^ hononymia

erit

excutienda, Qyandoqve accipir

n_ tur mutuum

improprie

pro

commodato, Ρ &: vi-

JS Biic.rolog.adInfi* arg. Lloi.ff. de rer.permu*at. 1. i,

i ffide prafcript. verb.(K) prin.

Infi,

de obl. qv& ex delift.

i. {I)vid.MOΖZ.in traä.decontracl. infaipt.Qv* veniufit

in APpellatione rtt mm. 4. (M)§ 2.Infi,dejur. nat.gent.

i. &civ. vid. I*2. /. ■}. etc.ff. de reb. crcd. prin. &§ 2.

I, inft' _{qvtb. mod. re}contuh.oblig. GOEDD.inprolog, ad.

*lt;ffidereb, cred. (Ν) 1. 9. § 3. 4.. & j.ff.dereb.cred.

fiin. Infi* deobl. I. 1.§ i.ffi de obl.&aä. VESEUB.

* " mparätit*ff. de reb. cred. mim. 12,(0)DU AR.m ttt.

ffi de vulg. & pupill, fubfiit♦^cap% i.(P)/, 4.9, §

irff.

, ' ,, citlim

«Ufim

commodatumpro

mutuo Q__Item _{pro rect-}

ob

proco : ut mutuus amor, R mutuae a&iones S ve mutuaepa&iones, T mutuae affe&iones, U mu- tui

tuae praeltationes,X ^mutuae cautiones, Y mutua- ita compenfatio, Ζ mutua interrogatio A mutua tu

Subilitutio, B ^mutuum officium C Iηterdum pro re qvacunqve,qvae mutuo datur:inde mutui m

datio. D Tandem propriliime proipio contraäti

mutui. Ε Hic contra&us Varroni F dicitur μοΐτύι ei

voce graeca. Sed uti mutuum dici volunt^{ex me,} di

& tuum,ita uoTtqv fortaffe qvafi pol ^rsoy, vel fj

tov} mihi tuum. G Itafcilicet, qvod ex meo ti

tuum, &, vice verfa, qvod de tuo meum fitinre T

ejusdem generis. Η ^Nec poteft derivatio fen e allufio juitinianea aiiter fubfifterei _{Qvia idem c}

obtinet t de legat. 3.1. 12. § 14. ff. de wftrutt. vel infirum. c legat.CQj)l. ^2.Codde bis qviexpub. rat.mut.pec. al- 2

cep. MOZZ. de contracltit. de mutuo num. 18. (R) £

l. iyjf.de donat. mter. vir. & _uxor(S)l. ii.ff.deju- '

risdici. 1. 5. § t.ff.de obl. &. att.(T) l. 1. §ult.ff. i

de extraord. cogn.(U) 1.7. Jf. de bar^d. infittXx l. ' 17. { ficut. ff. commod.iTJl. 7. ^1.ff.utlegat.(Z) J

l. 34. ff. defervitprad. rufi.(Ä)l. 1.ff.de acceptil.(B)

1. 64.ff.de legat. 2.(G) /.5. f fed.fiff.depafcript·

verb.(D) frin. ^ 1 &^2.Infi. de obl.qva re contrah.l*

2.1.1.1. 16. &paftm.ff. de reb.cred. VULTEI. ad·

pin._cred.Infi.qvib.mod.recom.obl.BUS.inå. 1.2.ff. dereb·

num. 1^.(E) 2*Infi, de jur. nat.gern. & civ·

VULTEId. loc.num.6.(E) VARROhb.\. delingv. Latin·

(G)Hanc. fententiamfigniterpobat VOSSLUS in etymol·

vocemutuus.vid. TO LOS AN. infyntag.jur.hb. 2 2.cap* l·

2, num. i,{E)pm,Infi, qvib,mod.^recontrab. obl. 1.2·

«*.