de re

£;<//£? /r

B. C. D.

DISSERTATIO ACADEMICA,,

De

RE NUMMAR1A,

EJ USQUE

IN HISTORIA SVIOGOTHICA

U S U;

Cujus

P ARIEM 6ECUNDAM,

Qmfenftt Ampltß. Facaltatis PhilofophkA

Reg. In Acad.

PRiESIDE

VIRO CELEBERklMO,

Mag.

C E L S I 0>

Hift. PROF, Reg. & Ord. Facult Phil, h.fc.

DECANO Maxime SpeEtab. ^{nec non} _Reg.

Acad. Scient. Stockh. MEMBRO,

PRO GRADU MAGlSTERll Vublico Eruditorum examitii modefie fubjicit

Stipendiartus Stieglerianus

EFALD ZIE,

stockholmensis

la _necRegio Antiquit. Archivo Extraord. Cancellista,;

non Reg Acad. Scient. Stockh, Adscriptus.

In Audit Carol, Maj. d. xr. Maji, Anno _1749»

Horis ante meriäiem folitis.

m

innrxTTiE :

TROEMIUM.

DilTertationis

Academicae,

de re

nüm-

thica usu, partem alteram edituro

jäm mihi, ingenue fatendum eft, ^ptnesme

multa defiderari, _qua? quidem a Scripto-

re, circa hoc argumentum occupato, ju¬

retuo poftulabis, Leétor Benevole» Si quis

enim hoc _{opus cum} (ucceflu adgredietur,

ei non iatis erit vulgaris eruditio ^j quin

requirentur exirnia literarum varietas, in

humanioribus veterum pariter &c recen- tiorum ftudiis longiores progreflus ^, 6c

antiquitatum inprimis Hiftoriaeque plenior

cognirio. Ego, qui nihil iftorum mi-.

hi vindico ^, exadlamque adeo hujus

materias tra&ationem Tibi non promit-

to, mihr omnino fatisfa&um putabo

Ii juveniles conatus, iufeeptumque pro

virili laborem ^non plane faftidiveris.

Quo favoris indicio ftirnulatus, omni o-

pera in pofterurn id agam, ut, quas pras-

lenti nobihflimae hujus materix tra&atio-

t' ni deelfe videbuntur ^, quancocius adde-^_

re

fe pofiim & fupplere,. Id faltim fecun-

da hac parte effecifTe me lperaverim,

ut omnibus conftet, minime flerilem 5c infecundarn efle rei nummariae leientiam;

quippe cujus ufum multiplicem ftabilire

conatus fum exemplis domefticis, _paucis quidem ^, at fatis tamen evidentibus.

Ab officio gråtitudinis alieniifimus

eflem, nifiomni, quopareft, verborum

honore profequercr, lumrnum ac fingu-

lare, 6c de re nummaria, & de _{me, qua-}

Jicunque hujus cultore, bene merendi

ftudium Illorutn, qui me hsec fcriben-

tern multa edocuerunt, Aon dedignatu*

eft , pro mira in literas barumque alu-

mnos indulgentia lua, R. R;que Senator,

Cancellariae RegiaePraefes, &c.&c Iliuftris-

fimus Dn.ComesCAROLUS GUSTAVUS

TESSIN» gratiofiflime nobiscum commu- nicare literarum illud commercium, quod

Sibi de nummo BI^)RNONIS _{Regis, cum}

Gramio, Poiyhiflore Hatnienfi, haud ita

pridem interceffit; cujus quoque nummi ra- riffimi typum nobis dedit idem Maecenas JMaximus. Aeque minori ^me beneficio or-

navit

navit i?. Äque Senator, & Equ. Seraph, Ex-

CellentifiL Dominus Baro, CA R O LUS

EHRENPREUS, quinon modo colieftam

a fe domefticorum numismatum locu-

pletiffimam rariffimamque lupelledlilem

1pfe iemel iterumque vilendam perluftran-

damque mihi prsebens, fed & nummo-

rum non paucorum, _quos heic fiftimus,

typos ultro offerens, nunquam iatis prae^

dicandse gratiae in ^me exemplum exftare

voluit. Poft magnum Par Maecenatum,

celebranda mihi eft matrona nobiliflimat ANNA JoH. Grillia ^, Patriorum nu-

milmatum collecftrix Curiofiftima, cujus infigni humanitati debemus nonnullas i-

cones & rehqua, luo loco memoranda.

Denique fas mihi eft prcedicare favorem

Viri Amplifiimi, Sveticae in Galiiam Le-

gationis Seeretarii, Domini C A ROLI

RLINHOLDI BERCH, cui debemus &

Iiberiorem ad thecas nummarias Äegii Antiquic, Archivi aditum, &fuas in ^rem

nummariam obfervationes plurimas, &

epiftolarn medaglionibus multum lueis

adferentem. Tacemus _cetera, quoniam

Virum

Viriim hunc elegantioris literatura? peri-

tillimum fingulae fere loquentur paginas

noftras. Hifce ftudii numismatiei Patro- nis, longe lupra laudes ^meas pofitis, plu-

ra olim & forte majora ^me accepta re- laturum conhdo, quando ad Thelaurum

Brennerianum, ex numophylaciis locuple-

tåndum, åt recentioris monetae luple-

mentis augendum ^> calamum adjecero}

qui jam diu adjeci animum.

Et liquidem numophylaciorum inje-

fta eft mencio, haee, ^ut lolent humanas opes, Dominos fepe mutant, & vel to¬

ta, vel, quod asgrius ferendum, diflipa-

ta, ab alns tranleunt ad alios. Ex pri*

vatorum thecis nummariis, _quas Bren-

nerus recenluit, vix ulla hodie lupereft,

fi RåLAMBIANAM exceperis. Omittimus

collecftionem nummorum publicam, iu i?egio Antiqu. Archivo iervatarn, trans- itum facientes ad reliquas pr&fenti a'vo in Patria maxime llluftres. Quarum

i:a eft, Sereniflim# Celhtudinis Re-

gia?) Svio-Gothorum Principis Heredita-

ris, LUDOVlGii ULR1C/E; in- /

ftru-

ilrudliffima nummis Grxcis, Romanis,

Sveticis, ceterarumque Europx gentium.

Ad quam colleétionem & hodierna ^nu«

mismata omnia , Illuftrisfimi Senatoris

ifegii &c. Comitis TESSINI, & num*

mophylaciiFLEMMlNGIANI reliquise, quas fervavit 7?egni Senator, Uluftrisfimus Do-

minus Baro, AXELIUS LöVEN, haud ita

pridem acceflerunt.

77a Academiae Gothorum Carolin

nae, cui haud exigua eft copia Svetico-

rum numismatum ^, maximam _{parcem te-} ftamento B. Archiatri Stobari fibi addi- ttoruni.

Z/7;a Z?egis 7?egnique Senatoris, &c. II-

luftrifi. Domini Baronis CaROLI ehren- PREUS, quam ut vifant atque revifant cu- riofi harum rerum acftimatores , dignifli-

ma certe eft.

77^a Prariidis i?eg, Colleg, Metall&c.

CknerofiffimiD:niBaronis RåLAMB, qux unica eft a Brenneri tempore adhuc ^re-

fidua.

V:a Praefidis R. Coli &c. Illuftriff.

Domini Comitis FRIDERICI GylleIsP-

BORG, &

VI;a

Vka Aulas Cancellarif, IIIuftrifL D*

Comitis Henningi ad» Gyllenborg>

quorum uterque in colligendis nummis

indigenis diu, nec fine magno lucccflU occupati fuerunt.

VIl:a AulasCancelIarii,&cGenerofiflimi Domini Baronis von NOLCKEN, colle-

ftionem non abfimilem haud ita pridem

exorfi.

Vlll;a Dominas GRILLLE, annorum

aliquot Ipatio feliciflimo ^fucceflu conqui-

fita, &, fi fadtarum impenfarum rario-

rumque numismatum habeatur ratio, _pre- tiofirfima,

lX:na* Legationis Sveticas in Galliam Sccretarii, Ampi. Domini C A R O LI REINHOLDI BERCH, _quae plurimos rccon- dit privatorum medagliones, cana an-

tiquitate & raritate fua confpicuos; itcm-

que lulorios Gallorum nummos* nume-

ro plures, quam ut fadbe ab exteris col- leétiones huic Berchianae pares fint»

X:ma ConfiliariiAulici, Dom. WARM-

HOLTZ ^> qufx brevi _{tempore, non iine} infigni lumtu Sc labore, plurimum cre?

W Xka

Xbrna Curia? inferior is Stockholm- Äffeflbriss Dom. ERICI STRÖM, eximia eft & rariflirnfs

aliquot nummis inllructa.

XH:maPafforis ad EcclelTanr Germanicam Go*

thoburgenfem, Do6£oris NIEHENCK, Svecoruni pariser Sc exterorum nummis» ^utferunt* abundan-

tifiima..

CONSPECTUS Partis JI:.e

Se&ionis' Priorix

CAPUT S EX TUMy

De: Insgkipttone Nümmorum..

f. De varietate- inferiptionis: in nummis: Sveticis.

fir II. De inferiptionibus Runicis.

§. III* De infeript. Änglo-Saxonicis..

^»IV. De nummis bilinguibus.

§,V. De XEra: nummis: impreffa..

%YL De ftgura crucis: in. nummis..

§. VIL De nummis ferratis.

g.VIU, De officinis monetariis in patriae

X ^Jetliv-

åeBtonis Pöfterioris

r ' ' '■ _/

t-.. • 4

CAPUT

DE

■

Usu Rei Nummarije m Historia Svio-Gothica.

K

§. I. De rei numismaticse indole & praeffantia in ge?»

nere, inprimis de ufu Hiilorico.

§. II. Exemplum hujus ufius in infigni III:um Corona»;

rum Noftris vindicando.

§* III. Circa irlem hoc argumentum verfatur»

IV. Pluribus exemplis domefticis adftruit ufum hifo»

ricum nummorum ufualium,

$. V.Nummorum memorialium parem ufum adftruifc.

CAPUTPOSTERIUS,h

DE

ÅBUSll ET ERRORE CIRCA R.EÄ&

Nummariam-

$. I. De nummis fpuriiS.

5*11. De nummis, vel fibi mutuo adveriantibus, ^v,e

perperam intelleäis..

V *** V

L•' N. /.

• i

CAPUT 5EXTUM.

De lnjcriptione Nummorum.

5. i.

nnummisconfideranda nobis obveniuntfacks reci&

bveadoerIa,&arcerfajnfcriptio fi^veepigraphe,Lem¬

ma live legenda, exerguin live Baßs, ^atqueextrema

ora£ _margo. Facies re&a pleruinque imaginem &

nomenejus,incujushonorem, velcujusjulTunum-

museflcufus, refert$interdumveroquasdamfolum-

modo literas, & praefertiin initialesnominumexhibetö).

Quid vero averja facies prae fe ferat, difficile admo-

dum eft determinatu, cum illa, prasfertim in nummis fnernorialibus, varias longeque diverlifiimas oltendere

foleat figuras. Res hiftoricas, puta proeiia, urbium ob«

lidiones & expugnationes, tropasa? fpe&acula, facra, Inlignia gentilitia, Emblemata,, item Plantarum & A- ttiinjalium, pilcium, avium ^, fluminum, montium, as-

K dificio-

*12 USUS REI NUMMARIÄf

dificfcrum figuras formasque non tantum, verum &

argutas hieroglyphicasque fententias, in illis reperi-

mus , quorum ulteriori eommemoratione jam fuper-

fedemus b), lnfcriptio five epiqrapbe titulos prineipis,

lemnui five legenda ingeniofam facierum explicationem

continet. Eafis* vero dicitur parvum in infima num«

nü parte fpatium9 chorda a reliquo didindlum, quo legenda plerumque fuppleri folet interdum etiam mar-

ginem five extremas nummi oras arguta quadam len-

fentia exornatas confpicimus. Rarius vero haec fingu-

la in uno invenire, licet nummo. Rradleati unam fo- lummodo habent faciem fignatam: alii, prafcrtim ^u-

fuales folidi, geminam, interdum cum, interdum abs-

que inlcriptione. Innurnmis.memorialibusadditur ple¬

rumque lemma. Pauci funt, ^quorum bafis literis eft

notata, paucifiimivero margine gawdenf literato, Id-

circo mernorialem nummum Regis CAROLf Xf:i ex:

Brennero c) adducere exempli cauffahaud pigebit, fi-

quidem ornnes has notas, quas jam explicavirnus, in-

ter paucos ille comprehendat.

Facies adverfa eft, quse prseferf imagihem Regis.

in[erittio vel epigraphe, C AROLUS XLDE! GRA¬

TIA SVEC. GOTH. VAND: REX.

Averfafacies ea eff, inqua comparenfquatuor oo-

1'urrncefolidas, fuperitis unaCorona, circa medium ca-

tenaconjunélce,quarumprima,armamilitaria cum ramo-

laur 'o , fecun la S. Biblia, cum ramo palmas, Ter-'

tia caduceum Mercurii & quarta falce cum ariftis IV„

Ördinum Regnifymbola oftendunt:

'

Lemma: NEXU UNO JUNGIMUR OMNES.

Bafis: MDCCXXX DIE VII OCTOB.

Marvo: NON TEMERE HUNC QUISQUAM

MOVE AT„ NEC TRANSEAT ORBEM*

Acll

JN imiORJA SUIOGOIHICA.

Ad nummos veteris tevi quod attinet, feiendum

•eft, illos minus amplas atque ingeniofas habuifte in-

fcriptiones. Etenim ut aliarum rerum, ita quoque num-

morum initia levia fuifte, inftituta prseferrimcum po- iitiori hoc noftro cevo collatione,, quisque facile vel

•nobis tacentibus fatis iritelliget. Unica iitera, ^{crux ,}

aut lineolae quaedam totam abfolvebant infcriptionem.

Imperatores Romanos monogramma quoddam, vel li-

teram initialem nominis, in nummis fuis adhibuifie»

teflis eft Job, Mabillon d). Alios etiam populos nom abfimili modo, fuam fignaflfe ^{monetam ,} tradunt pabim

audores eh Sveciam quod .adtinet, qual-is fuerit apud

nos, nummorum cum antiquiori tum recentiori tevo

■Facies, paucis jam explicaturifumus. De veteribus con-

fulendus eft Brennerus, /) qui ita, De åldfte pen 'f ningar i hedendomen, åro på et mycket enfaldigt'6

•fått allenaft på en fioa ftåmplade; hvilken artal pån-"

ningar blifver åljefl af Antiquariis Nummi Bradeati"

■kallade, af den tunna lamina eller bradea fom farn-"

ma mynt blef fiaget af. Des figur och ftåmpel år"

åvenvål mykket nmpel, beflående antingen af ^enen-6*

kel Runa fom utvifar Konungens namn, under hvars

tid en fådan pånning år flagen, eller ock etmono-"

gram ma Runicurn, hvarutinnan Konungens ^namn af"

fiere ån en Runa finnes fammanbundit: ulterius in-"

quit: Vid. Chriftendomens början i K- ANUNDS"

tid, vid år ioip. har man begynt jåmte nummis"

bradeatis at flå ftadigare _mynt, åvenvål på en pen-"

nings varde, rnen på bagge fidor ftåmplade. På den"

förfta fidan af deffe mynt, ftår förfla bokftafven af"

Konungens namn fom dem llå låtit imellan Sveriges'6

vapen, the $ kronor, och på den andra Göta Le "

jonet, fpringande öfver g ftrömmar. Så ock et an "

nat flag, på hvars ena fida ftår en enkel krona, och

USUS REf NÜMMARXM

3>pa den ahdra Initial bokftafven af Konungens

3,eller ock Göta Lejonet Si h&c Brenneri verbar» cum ipfis antiquis contulerirhus nummis, veritatem rei ab*

ünde reperiemus. Ex illis qui ad ^nos pfervenerunt do*

meiiici nurnmi,- antiquißimi vülgo eXiftimari folentr

OLAVI TRiLTELJ^E, qui orrmesbraéteati funt. Ho*

rum primus & tertius in tabula Brenneriaria g), lite*

ram init- nominis Regii, runam fcilicet praeferunt,

quce quidem in primo niimmo, inter tres pofita eft

Coronas. Prüfer hos, dantur etjam duo aiii ejusdem Regis-nummi, in fplewlidiffimo'nummophylacio» Re¬

gis Regnique Senatoris, Liberi Baronis, ^atque Regit

Ordinis Seraphinorum Equitis Jlluftriffirnr, Dominl

CAROLI EHRENPREUS adfervati, quorum alter, Ii*

feris latinis, nomen OLF clare exprimit. ÄmbO'

vero runa W gaudent hl Facies bujus Regis in num¬

mis ejus etiam paflim comparet hxc vtro rudibus qui-

busdam punöfculis folummodo lormata e(t. BIORNÖ5

bra&eatos etjara cudi fecit, lifera nominis fui initia*

Ü, ^runa feil. $ notatos: neque nobis defunt folidi hu»

Jus Regis nurnmi-, ufraque parte hgnari, quos delinea*

tos vide apud Brennerum r). Dum in hoc argumen*

to verlor, ^non intermittere poffum, quin orbr erudi*

lo, novumquemdam, &anteaincognitumofferam ejus¬

dem Regis nummum , cujus typum pro fummä gratis

& rmunificenfia fua, rnihr delineandum gtatiohffime

obtulit, ExcellentiRimus Dominus R, Rque Senator,

ätque Cancellärise Regia» Praeles &c. Dominus Go»

mes CAROLUS GU3TÄVUS TESSINquem aeri incifum, tab.noll. V. N;o I. vide. Siftit hicfacie adver-

fa fequentes Runas: BIfRI! FilFR* I« fclifcPf*

facieaverfa, Menlam,cui infiftunt calix patella aliudquc poculunu mappamenßefignocrucisnotataeft, & prope

H*ea*

IN HISTORIA SUI0GÖ1HICA, _?r menfamcerniturcandela accenfa. Sunt quifhtuunthimc^

te nummum tempore Ansgarii utut monumentum Ghri«

ftiante Dodrinae_{, quee} tunc ornnium primo Meie prae«

dscariirveepit, cufum effe. Nummulusifte, quia Brenne^

roSIVARDOIRO adferibitur, &runa ^notatuseft,Re»

centioribusantiquariisSTENKILLO fribuiceepitA)iERF-

CFVIGrORIOSFnummi, exprimunt nomen Regis tall

monogrammate runico quod Brennero intferpre«

te, EIRIKRnotat l). Inter nummosOL AVI SKOTT-.

TÖNUNG, reperiuntur etjam, qui eodem modo pe?

compendium rurcarum, Regis ejus exhibent ^nomen,

hac fi'gurä qute per OLÄFR explicari folet ;«}, Reliqui hüjus Regis nummi & Majores & folidiores funt, qui omnes, efSgiem Regis, valde quidem infor-

mem, fed illa quoe in OLAVI TR/ÉTELJAi ^nummis- exponituri multo meliorem, exhibent, euminferiptio«

ne quadam in facie adverfa, facies vero averfa cruce elt ornata ri)* Onusnummorum hüjus Regis ^, inferii- ptione gaudet Runica, reliquorum vero inferiptiones Anglo-Saxonicisexaratas l'unt literis. Runicus ille, Re¬

ge adhuc pagano eufus, posteriores vero,. pcftqüarrfr CHRISTO ^nomen dederät, fignati putantur. Is pri¬

mus etiam fuit, qui titulum Regium, parifer & lo-

cum ubi nurnmi cufi funt, denique & ipfius ^fnoneta-

irii nomen in nürnmis expreffin Exempli Vice unun) tanfum adferre lobet hujus Regis ^nummüm+ cujus la-

tere adverfo Regis extat effigies eum inferiptione O-

LUF REX SVeVO_, averfo vero crux, ad cujus ver*

tiees hterap CRUX: infcriSitur ZNELLINGMO. ZIo)<

Nomen Divinum_, in liummo quodam hujus Regis re*

perimus invocatum hoc modo; IN NOMINE DNfc M. C. p). Primus demum bic Rex ^aureos cüdi fecic nummos, quorum unum tantummod© mihi videre li- euif,

*ß USUS RET NUMMARIM

(fcüit, quem inter cimelia fua fervat, Matrona Läuda«

tiffima, Spe&atifiimi GRILLII nollratis conjux. A»

NUNuDUS JACOBUS in nummis rnajoris moduli,re- tinebat fpeciem atque figuram nummoruin OLAVI Pa-

tris₅ in minoribus vero non item; Hi etenim primo iatere, literann init. nominis, A inter tres Coronas,

trionguhris fitus, altero vero, Leonem Gothicum tria

transülientem flumina, exhibent q). Bracteati hujus

ANUNDI ex comrnuni & jam memorata veteris se- yi confvetudine» fola litera init, nominis, addita in quibusdam Corona, in aliis vero absque illa, funt inß- gniti. SuccefTores ejus, HAQUINUS RUF US, PHI¬

LIPPUS, RAGVALDUS & SVERCHERUSnihil

Tiovi fuis addiderunt nummis; Ad ERICÜM IX igi-

tur progredimur, qui in quibus lam braéleatorum, effi- giem fuam collo tenus expreffam, cum infcr. ERICUS

Vel HERICUS, adhibüit. In illins etiarn nummis o- mriium primoinflgnia genfilia adhibita obfervavimusr).

Ad reliquasvero, quoe in nummis ejus reperiuntur di- verfi generisRguras, ^{meum non} eil attendere. Adeant diligenfiffimum Brennerum, qui eorum uberiorem fibi

notitiam comparare fludent. Ünicustarnen Sandli hujus Regis nummus, huc usque prorfusincognitus, atque ex nuperlaudato GRILLIANO Thefauro benigne mecum communicatus, exaétiorem fane meretur attentionem.

S iflit hic cäluariam atqueduooflfacadaverishominis,cym- bae, qu?e Bondorum inflgne eil gentilitium, incumben- tia, cum infcrERICUS REX SWEC. Hunc nummum

poft mortem S.'ti ERICI prodiifte, indubium quidem eil, probat tarnen illum in vivis hoc infigne ufurpaffe.

llluftratur prseterea ex hoc nummo ille quem Brenne-

rus s) adhibuit, qui hoc multo ohfcurior eil, Nummi fubfequentium Regum, CANUTI, SVERCHERl III, JOHANNIS, ERICIBALDI & WALDEMARI, ab ah

1 ' latis

IN HISTORIA SVIOGO THTCÄ.

fatis priorum Regum nummis riön difieruht. AR BIR- GE.RÜS JEHL primus inbgne urbicum in fuo quo- dam nummo adpofuit. Is nimirurn poRquam Stockhob

meniem urhem furadaflet, _monetam, iRios novce me-

t'ropoieos tefieraörnatarn^,. in publicum emifit t)v IIujus:

ex FOLKUNGICARirpe fucceßores, veteremnummo«

rum retinebant fpeciem atque riguram. Iii nummo E-

RICI MAGNI, a Brennero delineato n) ciypeum vi-- dimus, ^cum Svecise infignibus, tribus nempe coronis,.

hodierno möre pofitis. In ejusdem numml Iafere a- verfo cernitur iitera A _coronata, urbis _{in quo num-}

mus cufus erat indicium. FIoc cornpendio in ur- bium defignaticne, fequentes ^eti2m ufi funt Reges.'

ALBERTUS MEGAPOLITANUS primus Regio fitu- lo, formulam DEIGRATIA? fubjungebat x). In num- mis' MARGARETHE exflat litera inifc civitatis ö«

rebroenfisy). ERICUS POMER ANUS, nonmodo Sve-

corum fed & Danorum & Norvagorum in nummis ad«

pellatur Rex; & perrari quidem funt iRi nummi, in quibus Svecorum nomen primum five honoratiorem iocum occupat z). In Danorum nummophylacio; Re¬

gio, atireum bujus Regis nummum duorum ducatorum pondere adfervari, relatum legi; hicprirno latere coro- nam, cuminfcriptione ERICÜSREXD.S. N; altera^ve-

ro crucem refert, ^cum infcriptione, MONETA LUN¬

DENS«). A Brennero b) mentio etjam faHba cR num¬

mi cujusdam hujüs Regis aureialiquot millia ducato-:

rtim pondere cequantis,. quem HiRorici tradunt, Re- ginam ejus PHILIPPAM,. cum Regi matrimoniö jun- geretur, ^ex Anglia fecum huc adportafie. Primus e- rat hic ERICUS qui referente Brennero, Svecis ar- genteammonetam cupro vitiatatn obtrudebat, atqueita

maximum eorum merebatur odium, quod conjux ejus

«podanx modo deletura,/jmonetatti pureargenteam in~J fcioi

>J% USUS REI NÜMMARTJE

fcio Rege, Londini Gothorum adornavit, quam de«

iineatam vide apud Brennerum c). CHRISTOPHO-

RUS BAVARUS Sveeise Registitulum, reli&o Danhe

etque Norvegiae, in nummis in patria noftracufis, no-

inini fuo fubjunxit d), cui CAROLUS Vlü Succeffor

«Gothorum vocem^ per literam G denotatam addidit.

Ubi pariter öbfervandum, hunc Regem more ERIC!

•IX, ad quem orginem referebat, cymbam, Bonrleae

famiiice teflferam, plerisqiae luis nummis impreffille eh

Durante interregno inter CAROLUM ViII. &CHRI¬

ST!ERNUM I. primi cudebantur nummi, nomine at-

que effigie S. ERICI notati /): Atque obfervatu haud

erit injucundum ^, Regni Sveogothiei Gubernatores,

priusquam Regale folium occuparent, caute & ad evi-

tandam civium fuorurri invidiam^, rnonetam,, S:ti ERI¬

CI» feu Patroni totius Regni icone, potius quam

propriis effigiebus, adornalTey quod vero fua nomina

armaque gentilitia hi haud infrequenter in nummis ad- pofuerint,, STURIORUM exemplis abunde liquet g)*

Cumque horum mentionem injecerimus,liiere non de-

bemus ante Seniorein STURIUM aeram in nummis^no- ßrae gentis exprefiam, confpicere non licere. Is vero

omnium primo impreßionistempus, denario Anno14.7g

cufo h) adtribuit. Denarius Åboenfis a Brennero de- fcriptus /) qui in memoriam S:ti HENRICI cufus eft,

ad STURII Senioris _tempora vulgo referri fölet. A-

lius ejusdem generis apud eundem invenitur HENRI-

Cl Denarius, in quo raonetarius errore hoc aevo iilis

xpjam communi, pro Äboen/ts ABOSIENSI5, & pro Heinrichus HEINICHUS pofuit. Additae funt figlas

E B, quas Brennerus per Epifeopum Britannum expli-

catas voluit. Si vero a Laudati Brenneri fententia pa-

iruni abire mihi liceret, dicerem £ B, potius per vo¬

lles E Britannia multo eongrueatius explicari, atque oatale

m historia moaoimcA.

»- . ;

rfjatale ejus duobus illis %lis defignarifol-um. TituU»

cenim Epifcopi commodius ipli tribueret'ur ab Upfalias

iurbe, ubi antequam cum ,S:to ERICO Finlandiam

peteret, revera Epifcopus exftitit, quam ex Anglise

iRegno; nunquam enirn Praefules fortiri fclent nojnen rÉpafcopale ex totis provinciis, led a fedibus fiiis^

.a Patria vero nomen .cuique extero homini tri-

Jbuitur. :Si vero etiam hoc loco,, culpa ejusdem mo- netarii, diceremus, pro E. B, legendum efle E R,

per Epifcopum Renäamekenfem forlan has Iiteras me¬

lius explicaremus: cathedrale enim ibi fuit tempJum

tempore S:ti HENRICli Aboa vero oéto derrmm an-

nis poft obitum ejus hoc honoreaiKfta eilA). Sed haec

sv TFäfoSfo- Denariorum unus JOHANNIS II:diRe¬

gis, prsecipuammereturadtentionem,eoquodtriadiver-

fa exhibeatinfignia; priori ^nempe latere Sveclcum at-

que Oidenburgicum, po(tenodvero Civitatis ^Arofiae.

I). item femidenariusejus, qui duobus nominibusregiis,

ipfius nempe JOHANNIS &S. ERICJ, notatuseft wj.

CumGUSTAVO J:mo rei monetaria:., in Svecia, ^nova quafi periodus oritur. Etenimille relidla rudioriantiquo-

rurn monetam cudendi ratione., nummos utvalöre, ita

etiam forma: nitore longe pneftantiores, in publicum

emifit. Thaleros loquor, lemithaleros, aiiaquemone¬

tär genera inoommunem commercii ufum ab ipfo in-

trodudla n). Ad quae poft ejus tempora åpud nos

res monetaria ceperit incrementa, licet nemini ^non

notum efie ^certo iim perfvafus, interim & ea, quae

eirca recerrtiores .nummos prascipue obfervatu nobis digna vifa fuerint, infra fuis locis exponemus. Addo

tantum, Filios atque Nepotes Vafece femiliap ejoriotis-

fimi Statoris GUSTAVI, ERICUM ^, JOHANNEM

SIGISMUNDUM, CAROLUM, GUSTAVUM A-

DOLPHUM, CHIUSTINAM & reliquos, adeoIoIH-

L xitam

go VSUS REI NUMMARW

citafn nobilifiimae hujus artis egiffe curam, utjam tan-«

dem ad id perfedlionis cülmen pervemerit, quo pal«

mam cuique alias genti reddat dubiam.

a) In nummis ufualibus miliarispraejertim valoris9 frequentius occurrit litera intt. Hominis Regii, quam ipfa ejus effigiesi h<ec aittem in ujualibus majoris pre- tii, atque memorialibins fcepius cernitur*

b) Exactiorem hujus rei notitiam ^non aliunde ^me*

Hus hauvies, quam ex contemplatione ipforum nummo-

rum. Pro diverfttate hacfigurarum nummis imprejfa-

rum, hi quoque fortiti funt varias adpellationes, tefl6 Ringmachero ^de nummis pag. jo. Sic roftrati diEli funt

a navis roflro imprejjo, Cathedrales qui ömnis ^gene¬

ris fedilia pr&bent, Bigati Pf quadrigati, bigis vet

quadriqis, Vi&oriati, ab vifforite fymbolo, pileati³ ga- leati pfc.

De Biel_y in libro de utilit. rei num< veteris, hunt

in moäum adverfam averfam numismatis faciemde- finit. Adverfa fäcies ea dicitür, quae caput f. effigiem Regis, Augufti, Deive ⁹ aut illud denique öfiendit, cujus feriemconftituere tibi inanimo eft : Åverfa, in

qua rerum cum laude geftarum, atque alia fefe oflPe«

runt fymbola.

c) Htc exhibetur lab. IX. Caroli XL

(1) De re diplom.

e) Cfr. Herm. Ulric. a Lingen in Schediasmalß

ie orig & invent. pecuniae.

j) In relat. Mfe. de valöre mönetät Sveiicä.

Vid, T.befarum Brenn. Tab• 1. N:o t.Pfj,

h) Vide oratioiiem in Reg, Holm* Sciemiar,

Åcademia habitam , de utilitate & prserogativis ,

quas artes tarn liberse, ^quam manuariix, ex Hiflo-

ria