Ii
Do
■k
V I s u,
Gtuanu
Divino auxilio?
InRegia Suecorum Academia llblalietifi*cumvene*j
randas FacultatisPhiloföphicssconfenfu
& appröbationo»
S U B P R iE SID i O
Praeclariffimi Viri,
Dn.M. MARTINI ERICI
G E S T R I N
II
tInfer. Mathem. ibidem
. ProfefT. celeberrimi s AraplifiumaeFacultatisPhilofopb,*
Senioris longé digniflimi, Prasceptoris&promo?
toris fui quovis obfervantiae genere astcrriumcoiendi»
Progra
du Magifterij
inPhilofophia
proponitPETRUS O LAI
DALERARLUS
GA N GIUS
inAuditor)«Gaß.add. 14.Junij,Jmti-t+s.
Pfal. 119:36.
WN"1D
U ß S A L
Impreffa ab Eschi
hoMatthe.
j^^^^^®Onlignafurus nonnulla theoremata
tproinftitutiratione,maxima fus parte o- P**c*»°Pcr8: pretium efle arbitratus fumi
pauca de anima? divifione» ejusq; poten^
iB^=r^^0^
tiis&facultatibus pr^mittere,&fic rem*tanquam exluo
principio deducere,
vel jdeö, UGkicfyttÅ®*videretur difputatio. Datemihi» quaefo, han®veniam» 6c dabimus
viciifim.
Nuncad prpppfitum, fltq; <rV®e$THeo getativam?vel fen{itivam? r e m a I. Effe animam, vel rationalen^ eamq; vel
cer-ve-
tum efc?&
Pritupatetexoperationibusvitalibus,qua?animasde-
bentur, videmusenim animataedereoperationes, quase- mortoa producere non poflunfc. Igkurnon corpus, fed
aliudquidincorporecxiftensejufmodi operationu princi- pium fit, necefle efi. Poßerim exdiverfisScdiftindis ani-
.mfeefteäibus Indagamusr'. Nam cum anrmasfubftantia adeooobis obfcura(tt,ut intimam ejus naturaro cernere
nequeamus,in operationibus ejus# fenfibus noftris magis
obviis fubfifterecogimur, tresanimatorum gradus eonlti*
vtüenteshocfundameoto: QuotTuntdiverf«, & iuanatu¬
ra dihindlsanimatorumoperationes feinvieem noncon-
Tequentes, tot etiam lunt earum prineipk»& snimarum gradus: Atquitres(unt,&c. E. Jguadam enimvivunttan-
tumi qmdamvivuntSc fentiunt■; quxdam vivunt,(entiunt tferatiocinantur» Notandumxarncn, hane diviTionemnon
A z
eß'cTpecificam
feuinfpecies*
ied anima? infuosgradusV
Poflunt epimhigradusinunoeodemq; compofito uniri, Bcnnén eifeatiam conftituere, jgitur diverfaruml^ecie- rumioniunbo
Theorema II» - Anima inftruftaeftfuis fk- cultatibus■&
potcntiis operandi,
quxfunt acciden-
tia;&.ab ammas efientia, &interle.realiterdiftin&a*trimumpatet> Quia nulla iubftantia naturalis agit fi-
ncmediapotentia. At anima efttalis. E. Majorveraeft.
i. Quia major eilperfedioagereimmediaté, quåm utfub«
ftantise ereatstribuipoflit. _z. Indudionealiarum rerum naturalium>quaFumformsutunturminifteno qualitatum
adivarum. ficigbiscalefacitperealorem,&c0 Secundumj
1. Quiapotentianaturalis ad agendum eft in fecunda fpe-
ciequalitatis $ Atqualitatesdifferuntå iubftantiarealiter.
2. Sianima?nondifferréntå fuis potebtiis,neq;potentia?
difFerrentInterfe* Atquific potentia vifiva idéeilet quod oliadiya,&quodreliqua?omnes,quodeftabfurdum. 3. Ut
iehabet,eilead poflc, ita fe habetefleotia anima? ad fuam potentiamj fed differunt in anima efle& poflb, E. etiam
eftentia&potentia. Namanima fecundüm eile
fuutn
re-fpicittotumcorpus,ut åfe conftitutum; atfecundum fuu pqiTe, refpicit operationes, & diftindas corporis partes
tanquainftrumentajquibusutitur&doperandum. 4. Quia
fic,cum animaunafit, &adusplures reipla diftindi, idem fecundurpidem eiletfimp.1 determinatum ad plura reali¬
terdiy&rla, quodfferinon poteft. Tertium*quia necefia- rium$ft oiBaioé'ut qua?eftdferentiaipfarum operatio-
num,eaetiam fitpotentiarum, cum potentis diftinguan-
tur peradusSit objeda,formaliterconiiderata. %. Qfia
imaoperatioeftnoMipraltera* utpotcaugmematiY*nu.
tritivå>generativautråq;, ha? cnim illi inferviunt» &ficin coeterif*.
Theorem* III» Anima vegetans
faculta-
tes
principes habet vegetativam^ augmentativani
&
generad
" varnas s iAnima vegetans (generalivocabulo,tres hasfaculta-
tescomple&ente» noninvento) dicitur åprincipaliflima
a£tiqne,ed quod fempercorpusanimatumvegetetur& nu-
tnatur,ceöantibus ineo augmentatione & gcncrationo.
Facultasvegetativa eil ad individui confcrvationem; Aug»
rFentativa ad mäjoris quåntitatis adeptionem; Generativs
ad fpeciei confervationem. Harum facultatum, quibus
iaferviunt atiraBrix> retehtrix, concoBrix, expuitrix, altera•
trix&formatrix, unaad aliam dirigitur ratione operatio«
nom, ncmemanationis ab anima, quam omnesimmedia«
teiolequuntui^i , ..
Theo rema IV. Animafentiens facukates habet
cognofcentem, appetentem 8c loco-motiva.
Anima fentiens dicitur å facultate potiore, optimum
dilcrimen inter plantas & animalia conftituehte. Sen- tiénditacultateanirual åhonanimali difeerhimus»
inquit
Ånft.1. defenf. &fenflb. c/4.
T'•
T h e o r ema V» Facultas
cognofcens fenfus
Exteriores & Interiores
compledlitur.
Ha?cfacultas dicitur alio nominefenfus,quia fua ob- jeüaperfenlus apprehendit«, Externt dicuntur»qui inex¬
terna corporisparte fiti objeda fenfibilia, eaqj prsefentia
folum percipiuatunmediaté» &funt
rijü**Audt~
tus,OlfaBua, Guftusylk FaBus. Internt, quiinteriusreconditi objetUab exterms fenfibus oblata, eaq; non prafentialo-
A 3 lura.
Iftas t Ted & abfcntia percipiunfc, tlifcernun», componund dividunt, asftimant> &e. &ualgå.tres.numerantur .* Serfu*
communis,Phantafia» & Memo?14 ; å quibufdam duotantftm»
memoria exclufå, de quacontrovcrfia aiii. Notnnclumaq-
tcmvocem fenfushicå nobisnon accipi pro ipfa fenfitiva anima» necpro operationej qua^ab anima fendente pre ficifcitur,& aliasfenfio dicltürj fedproipfa facuitate fen*
siendi, utidi&umeft.
Thejoh e ma VI. Vifus eft omnium externa«
cum fenfuum
pneftantiffimus
6c nobiliflimus-'.Nobilitas vifus pofitaeft 1. In admirandaoculi ftru»
£tura* a. In modo fentiendi maximé immateriali» quo fit, utres
longé
diflitas, & quidem contrarias» momento temporis pcrcipiantur. 3. Inperfe&iflima»maxiroéq; dis-tinÜarerum apprebenfione} eoq;noraine udliflimus eft»
adfenfus officiisißveftigandas& finibnsfcientias.eertis fuam faciléAlias non negamustueri dignitatem.fingulos
Theorema VII. Vifus eft fenfus externas, oculi bcheficio rerum
yifibilium ipecies percipien$
6c
cognofcenr*.
-Afiu* vifivae potentiae vißo dicitur» quaseft vifibiliuna fpecierumin oculo abanima lentienteapprchcnfio.
Theorema VIIL
Otfiatvifio?quatuorne^
ceffario concurrere debent. 1. Anima fentien^
2.
Organon.
3.Objeéium.
4.Mediums.
Ufßciensprimariumvifioniseftanima fentiens. Etfie-
nim.toticompoftto» ut principio Ghfod,corpus enimani-
matum rationeanimaefentitj animas tamen ientienti, ut
principio $)uo>vifiotribuitur, Eftcnimanima
quåcorpusanimatum fenfiie extra fepofitum percipit»&
'
- 'f ,, » . a'-' *rj .-
$UiaiA.ét «i$-t]Tntov,adu tale reddit. Efßciensfecundariumvi«
^ fionis funt instrumenta duo : SpWitu* feil, tenues &peng immatérialesj qui recipiunt fpecies impreflas> quiq; pro*
piore natura ätq;affini raag(sipfi poteftafci funt: & mem- åra,propioraJ& fimiltöra ipfi fenfibili, fpirituum vehicuIaD
eft 73 e&tiv,vifibile. Medium efl: interval¬
lum interviibiil& viribilei (ic didum, vel quod terminec
locaextremorumlucidi» vélcolöris»& oculi,ve! qüöd itt«
ter tixctria-fitum fit. Graecis dicitur
dj&f)aves>
h. c.trans¬parens; translucidum, pellucidum, perfpicuum &diapha4-
xrun». Nara-quodGr#civöcantQ&cpkvttw», idLatini dia- p;hani7™j$~24&$'cumv> trarislucere. Pbyficis dici*
tur medium vifionis $ Qptieis locus radiaturse.
t he or e m a IX.
Organon
vMus efl:
oculusifpecuTi infiar, fpecies vifibiles reciplerir*.
Quamvis pculus confljatus fit ex divcrfis tunicis» hu«
aibribus& mufeulis; pr#cipua tamCn organi pars com«
rhuniterflatuiturhumörcryftallinus, Medicisfic didüs,A- Tifloteli ÄOjfl'jy,Latinis püpilla» inquotatlqüain in fpéculo»
&vero vifus inflrumentcr,fulgentfpecies colorätae» ge vi- dendi facultätern movent; cujus etiam gratiä reliquae o- cülipartes ånatura conditut#funt, qüsefuo modoad vi'«
fiönem concurruht. Etiam nervi optici in oculum im«
plantati, &
fpiritus
animales contentiinipfisjnohparum faciunt ad vifioncmJ. Utitur enim his aninia tan^uaria promis&fequeftris ad receptionerna.Theorema X. Vifibile eflr
quod' radiat
per mediums»Radiäre efifpeciem fuiper radios dlfFundere. Radiare
dicituraliquid^Ä^«# rnodis» i. Proprie, quodlumen fenfi-
léex fe difFundit» tte reliqua vifibilia fuorUm rädiorum
fplcn-
fplendofeilluftrafc;
qubaiodq
eorpora lucida, ut/ol, luqa, ftellacjgnis,Qometa?8 candela,&c. dicunturradiäre. 2. /«?-proprie, quod lui Fpecicmexle diffundit, quo modo omne
vifibile perFe dicitur radiäre ; nonautemvifibile peracei-
dens. lüudsnimfolum fuifpeciem exFeie diffundit,ideoq;
etiamperproprium radium ex feemiflum videri dicitur:
Hoc verö nullamTpeciem ex FeFedifFuadit» undé nonnifi peralienum radium videri dicitun..
Theorema XI. Yifibile aliud efiper
fe
fa¬lltid per
accidenr*.
Yifibileperfe eH>quod perFeeradiat.
Eft%
velProprtuml quod Folo vilu,&nulloalso fenFu percipitur ; vel Commtt-»e,quodnon folumvilu, led & aliisFenfibusinnotitiamve¬
nit. RurFusiproprtum vifibile aliudprimo & perfevifurn
movet»utlux: aliudperFe quidem , Fed non line luce, ut color. Hucfpcßat illud Alberti; Vifus qua?damvidet lu¬
ce propria,ü^perFelucentia» qu»damlucealiena,utco-
lorata. Vifibileperaccidens elf, quod peraliud radiat: lu-
cem Feil.& colorem, quomodo fubftauti» corpore»videri
dicuntur. Optici vifibiliaper accidens2.0. numerant, cu-
juFmodi Funt: Remotio, magnitudo» fitus*corporeitas, fi- giira, continuitas,Feparatio»numerus, motus.quies,alpe- ritasjlenitas» diaphanitas, denfitas,umbra» obfcuritas,pul- chritudo» deformitasw conlimilitudo, diverfltas. Riln. vi«
fibilia per accidens ad duo primaria reducit, Magnitudi«.
nemFeil. & Locurn» 1. 1. theor. 40.
Theorema XII.
Luxeftvifibxleperfe>pn-
mo
praseipueq; radianr*.
Hoctneoremate nontåmnaturalucis(qu»magisad-
mirabilis» quamexplicabilis eft) quam officium ejus in vi- fionedeclaratur. Lux aliåsOpticts lurucn dicitur, quibus
diferi-
difcrimcninter'lueeno &lumennihileommodi
affert*
Phy°>ficisluxmanetincorpore
lucido,*^qualitas
corporis iuci-di> ofiendensfe,&aliacorpora : turnén
vfcrö»tanquamla
•isfoboles,egreditun..
Theorem a XI II. Lux dividiturin
primam
& feeundaiTLr*
Primadicitur,quas fecundum radiorum direåionem projicitur, &efficitfecundam. Sécunda eft»qua;fitexdif-
fuflonc lucis primae. Nota, quod luxconfidereturue/in
fe» veloppofité» ad umbrarn. Lus in fe confideratur vel
formaliter, &ficabfoluteextra (ubje&am j ?>*7fubje<ftivé
inluminofo» vel iiluminato, &ficrciaté. Luminefumcor¬
pus,quod radiismaximéfenfibilibusradiat, ed: vtäutiter- minus å quo> illuminatumvelutiterminusadquem, läuä
eftTtiiKTtKo*; hocpropriédicitur öbje&um. Illuieftma»
icria inqua,■ Äöemateriacircaquam. Sicfol, luna, ilellae»
eometae» ignisj&c.fontcorporaluminofa. Aer, & reli-
quaCorporafublunaria funt illuminata. Prsefens thcore-
madelucefubje&i vé confiderataintelligendumcft.
Theorem a XIV» Color eft yifibile per
fe*
lucis ope
radiansr*.
Hoc theoremanon abfölutam colorisrationem, fcd
tefpe&ivamtradit» ficut&illaÅriftotelis: Color eft ex-
tremitasperipicui incorpore terminato. Hic colorper fe &fuanatura eftvifibilis,ånullaenirn caufaexterna vifi- bilitatcm accipit; ut autem radict& videatur, lumen re-
quirit. Lux itaq; in compofitionem colorisvenit,nonut materia, fedutatftus. Lumen eft a&uscoloris,non ut(it»
fedut videatur, Seal. Exerc.75,7. Undc pstct, colorem habereomnem efficaciam movendivifuoiå luce, atq*pr©
varictatclucisapud vifum variarL
B TH10«
Th ro kt h a XV. Radius
Opticus eft recSa-
linea,per qparn
fpecies rei afpeélab"ilis ad obcutura porrigitur,
RaAiu*bic dicitur Opticisalias linearadialis, linea in*
cidentia? linea extenfionis form«» linea multiplicationis
form«, linea diffufionis form®»linea iuminpfa. Per bos enira radios ih.ago rei vif«> luminisope å re objefta ad a- ipeüum noftrumrcåoitinere deportatur, qucd & expe- rieetia,& ratio (uadet- hfam quod color rei ex adverfo
pofit«» atq;iotegra adeo figura in Ipeculo appäreat» nec ramenfpeculum coloratüm
Ä,
maoifeftuiri eft indicium cölorisimaginem in lpectiloappareré. Dei*de> ageos de¬bet efte jun&um patieoti ; At vifibilcs qualitates diftant
ab oculo, &, ficum oculo cpnjungerentiir,nonpröraövc-
retur, fédimpediretur vifus. E. dandafunt vifibiliumqua- litatum fpecies,quarum intervéntu ipfte qualitates vifibi- Ies oculouniantur, qooties vifu percipiuntar.
Pårrl
ra-diusbic nonfumitür prolinea Mathematica,& omnis la- titudmisexperté, féd Phyfica* fenfiii, & aliqua latitudine pr«dita, adeoq; corporea; quaelicetoculis notijudicetun neqitadu percipiatur; tarnen , quia habet a<ftum formte corporeae, linea Phyfica&corporeanonimmeritodicitur,
Ita tarnenradiuseft linea Phyfica» utinmedio illiusmen- fe concipiendafit Matbematicalinea, cui omnes alias li-
ne«Geometric«iunt parallel«;
Theorema XVL Vifibile rådiat radio re¬
do^ & fecundum
figuram Opticanx...
Quia nec lumen, ncc fpecies quaiitatésfirmtefunt»
nec femelproduß« fuapte viconfiftunt, fed pötius aftio-
nes perennesfunt, åluminofis& coloratis corporibus ef-
fulte, ncceile eftcas åcoatinuq caufae fluxupendere, quo im-
loapedito, ipfse confefixm iatermrrfc. Åt omnis a&io fe«
cundum näturselegesbreviflimisfemperlxtieisintentaturs
uteö fiteificacior, quo brevior, nam long'üseffula lan-
guefcit. Figura optica efl:. qua? å bafi in mucroncm fafti-
giatur.
Figur
aoptica dicitursvocabulogenerali, quia ilii proprie non potcft convcnire.nomcn.alic.ujusfigur« Geo¬metrie«, nec trianguli,necpyramidis, nec coni, idq; ob infinitam bafis Cux varietatem. Arifioteles,Alhazenut
£cVitellodocent vifionemfieri iecundum pyramidem,cu¬
jusVertex fit inoculo videntis,bafis invifibili, & vocantpy«
iramidemradialem, fpccialinomine utentes. Item pyra- gnidemilluminationis, irradiationis,&c.
Theoremå XVII. Vifibüeradiat radiove-
loeiffimo,
& finko*Vdocitas
haeccujusq;
motusnaturalisceleritatemv'in-<sit> & cum ipfarum cogitationum celcrrima mobilitatc
certarevidetur. Stell« enim videntura>r£vuv. Caufahu- jusvelocitatiseftiumen, quod eftradiivehicuiurai lumen snim ininftanti raovctur,igitur&fpecies, Seeundumpa- tetQuiaintervifibiie, & viforium diftantia proportiona-
lisrequiritur, Quodenim vifibileå viforioplusaequo re-
motum non videatur, caufa eft, quia vifibilesIpeciés nimia Jonginquitatehebefeunt,& dilperf«, extenuataq» oculos
non feriuno. •
Thiorima XVIII, Radius i,
fimplexeftj
yel
geminus.
2.Petpendicularis,
velobliquüs0.
Simplexeft, quiperunum tranfit medium tine refle- xione; Gcmintv*quiincorpusoppofitum incidensnon ma¬
netunicus,Icdgeminatur. Efl% bicvel Reflexiv, vel Ré*
fraUwi llle% aliåscatoptricus, fpeeularis dittus, eftquiå teiminaucorporis
fiiperficie
verluspartem undevenit,re-23 % dit:
dit: qui in aliud medium iocidens refrangitur; alio*
nomine Mefopticus åmedio diverfo dicitur. Perpendicw
tartszfa qui ad angulossequales incidit: ideoqi eftomnium fortrfFimus; quia vis radii perpendicularis angulorum at-
qualitate congregatur^. Virtus autem unita fortior eft diflipata« ObUquw qui ad angulos inaequalésincidit. Hie
tahto efl fortior, quantominus obliquus8 & quo perpen- diculaneil pröpior. Ratio eft, quia radiorum ina^quaii-
täte diffipatur vis'3.
Theorema XIX. Medium eft corpus
pe!~*
lucidum
impunc radiis perviurru..
JMediinotetur officium, divifio &proprietates. Officium
mcdiieft i. Radios vifibiles å viübili emiiTos in fe, faiva fua &radiorum natura, recipere. z. Liberum iis tranfi-
tum ad oppofita corpora& veiioculum^identis prajberoo
Namvifibileinoppofitumextremum radiat; itäutequo«.
Übet, vifibilis punäo, per quodiibefcmedii pundum? in quodlib'eroppofitipundümiinea reda duci pofiier3.Scn-
fibile å feoforio fuo interftitio fepararo- Hinc quam fit
necefiariäm ad vifionemmedium, quiübetjudicarepoteft.
Medium 1. eft velidémquodgradu perfpicuitatiscum alio
convenit* yt\diverfumiquodgradu perfpicuitatis ab alio
difFert; 2. Aliud eft fubtile,ut aer; aliud eraffum; Et hoc
velcraflum, utvitruna , cryftallus, glacias, cornu &
nonnulhegemmaes vel»/'«/,«, ut aqua, Affe&io 1. omnc
medium debetefFepellucidum. 2. Medium perquod fit
vifiofimplex, eodem modo debet efiTé afFe&um, ita ut o-
mnibuspartibus fitaeque purum. 3. Mediumdebet efTe IL
herumabeaqualitate, qu$ fentienda eft. Qu® conditio
in organo quoq; fervanda eft.
T he or em a XX. Vifio eft
receptio fpeciei
vifibilis jn oculunu*. Quam-
\
Quamvis omoes ioco confentiant, fificri dcbet vifio»
liecefTariumeflc>utobjedum cum organo conjüngaturj
quo tarnenid bat modo, non
omnibus eadcm eftfenten-
tia. 6)uidam enim fiatuurit vifionem fiericmiflionc, quic*
quid tandem id fit, quod
emittitur, five radius, five lumen
sfive fpiritus, fiveatomus: ^reception«,nonquidemcor«
porum,aut
defluviorumcorporalium,
fed fpeeierum,quaeabobjedb undequaq; redis lioeis diffunduntur. NonnuB
utrumq; fieri contendunt. Theoremanofirumquod atti-
jiet> illud rationibus , &experieritia confirmatur. Ratio
il Quia reliquas fcn/ationeseodem fiunt modo: igitur^
quo modo reliqoi feßfusfuumobjedumrefpiciunt,como«
do & vifusj
Atquiiili
nonemittendo, fedrecipiendofuum objedum refpiciunt. E. lindePhilo Judasus nonmale io«cutus: XiS-qa-iqur^wtQ-fjtris^t^Teef 2. Ubi inftrumentum
vifionis, ibi etiam fit vifio „• Atillud eftintra oculum , Ej:
p; Qpiavifio fit inmomento, fied vifioperemiilionemnon fitin momento. E. MinOrprobaturs Radiusenim fcufpl-
ritusille vifivus, autcorpusefijautqualitas, Noncorpus*
quiailludmomentotemporistranfirenon potcft adobje«
dumremoti/TimuKmquodtarnenfimul atq;oculiaperiun*
tur,percipitur: nec qualitas, cujus fubjedum eftanima»
qua nonefi: in aere, neq; ibi operatun« 4. Receptionis
caufaextotpartibusoculus conftruduseft, aliasad emiA
fionem radiorum iufficeret nervusopticus, quo vebuntur fpiritus. alias rationes omittimus, Expericntia>intraoeu- 11 pupillam irnaginesrecepta? appatentl
Excellens
vifibil®-lceditvifum fpecies vifibilisperanguftumforamen in lo-
eumoblcurom incidens, in oppofita cbarta alba apparets•
Stelleinterdiu épraaltoputeo,autipeeuvidentur,&c,
B f> Thxö*
Theorem a XXI. Vifio eft
fimplex, ve!
compofita»..
Simplex eft» quaefitper radium fimplicem. Eftq;««*
fuß, vcldißinBa. läadiciturvifio per fimplicemaipe&um h*cperdiligentem intuitionens. lila fit momeatotempo¬
ris» quavifibiletotum Gmul videtur iodiftin&é, ita utprius comprehendaturvifibile,quam vifibdis (pecies: h<zc tem*
pU5requirit» &perra-tiocinationem formarnvifibilis com-
prehendit, qua vifibrie videtur diftin&éperradium , (eu a- xem perpendicularem. Quo itaqs radii funt remociores
abaxeperpendieuiari, eö inccrtior eft vifio, Cempofit* eft»,
qujefitperradium cotnpofiturn. Eftq,- Reflexa, vei Refra«
Ba. lila eft vifio compofita, qua? fit per radium refkxum
inidem medium. Hujus theoria diciturGraecisxcL-n-fiiz/x.ty
quam voccmLatiniluam fecerunt» ScCatoptricam dixe-
runt» h. e. fpecularem : h*c eft vifiocompofita perradium
ref radiumin diverfummedium» alias dicituf radieatura re- fra<fta*, Hujustheoria diciturGrascis de iis» quae vi-
denturk»tuSUghttonv, i. e, fecundum fraftibnciru.
The orema XX IL Vifio
fimplex eft
o»mnium accuratiflima^.
Veritas bujustheoreraatis inde elucefcit> quod ocu~
lus &vifibile fint ineodem medio, unde res nunquam vi-
deturnobis humiliorautaltior quam eft. Praeterea in vi- fione fimplici omnesradii funt re<fti: atradius reftus rc~
iftius Stfortius
defertimaginem
rei vidcndae»quam finuo-fus & angularis, Hinc lequitur Yifionem compofieam ,
quia obliquaeft, & änguiata, debilem» incertam > variisqj
halluemationibus obnoxiam eflfe. In hac enim vifione
quantitas rei vife non poteft re&ificari radiis fra&is»quia adquantitatisre&ificationemrequiritur
cogoitio diftan*.
£x,& comprehenfioangülipyramidalis, fubquo resvidc-
tur; Athorum utrumq; deficit, cum radix oculum rao«
ventes franguntur, & per confequens angülus divcrfii«
catun.«
The orema XXIII. Vifio
percipit duobus
oculis unicarn vifibilis
fpoeiem-.*
Duooculi nobiså natura dati fönt, quorum tadem cbbft'itütibac parcömpages,ut,fideficiatunus, fuper-
fit alter,qui utrhisq; muncrefungatur. Et quamvis vifi«
bileduobus oculis videatur, duaeq; figurae opticae figuren«»
tur>qusfwmcommunisbafiseftinre vifibili» verticesfin«»
ruti in fingulisoculis; res tarnen nongenaina,fed uria ap*
paret. Caüfam hujus rei dievolunt nonnulli nervum o«
pticurn eommiincmi cum quonervi ab oculisprotenfi u- rsiunttr, & in quo vifio abfblvitur. Qu« rationon efiet eoatennenda, nifiAnatomicialiudfuaderent: Uli cnirr?
conteidunt nervös illos opticos non vcre in ünum ncr«
tumcoire, fed(altem in congrcflu fcfc contingere. tln-»
iicendum, quöd plures formatunius rcitametfi in mul-
tjocülis numerofint difiindae: tarnen virn eandcm ha*
feant reprarfentandi rem, propter exadam fimilitudi-
iem>quam å rebus,undé fiuunt, acceperünt. Itaq; fa*
cuitas aiiqua fupcrior, qu« externum vifumcomplet, dua*
bus, autpleribus fpeciebus excitata, unius rei notionem
cffingitj baud aliter quam duabus auribus eandem (oni notionem haurimur, quamvis externi foni nunaero fint I divcrfi. tt fiic finiscfto.
Éwrin ©f$*
Quseftio unicaj.
CUr Sagittarii,
das admetamvel dirigunt; ij, qui fcorpiones Artifices regula 8f bom7
re£H- ar«
Cudinem
exploraruri,
unooculo
aperto,alterum fe queftrent & claudantl Refp. Quia vifio eß d
räior altero oculo clatifo, quam utroq; apertc;
Ko*
buftior vero eftab utroq;
oculo, dum fimu!
munam
confpirat,
quamab altero tantümu Åmho
<enins radii concurrentes
perturbatioaem adfcru^t
Åt unico radiotanquam
regula reftius
Åriftvia Probt fedi.31, q. 2.