DE DIVISIONE JÜRIUM
EX JURE PATRIO ET ROMANO
STECIMEN ACADEMICUM,
QUOO
SPECIALI SsjE REG. MAJESTATIS VENIA
ET
CONSENSU CONSULTISS. FACtJLT. JURID. UPSAL.
p. P.
MAC,. CAROLUS OL. DELLDEN
PHILOSOPHIE PRACTICE DOCENS. JURIS UTR1USQUK C AN DIB«
AD CONSIST. AC AD. AMANUENSIS} STIP. STJERNCR.
RESPONDENTE
ANDREA BRATTSTRÖM
Vermelaiido.
P. II.
IN AUDIT, GUST. DIE XVII APRILIS MDCCCXXIV.
Η. Ρ. M. S.
U Ρ S A L I Α Ε
EXCUDEBANT REGIA: ACADEMliE TYPOGRAPHI.
SRUKPATÄONEN OCH RIDDAREN HOGÅDLE
herr NILS MITANDER
SAMT
IIÖGÅDLA
FM A. G. MITANDER
född SUNDBERG
tacksamt och vördnadsfullt tillegnadt
ANDERS ERATT3TR0ML,
ÄOfltÅTTS-NOTARIEN
H0GÅDLE
herr ANDERS LINDBLAD
OCH
H0GÅOLA
fru ANNA OTTIL. LINDBLAD
född ÖRBOM
helgas dessa blad
a£
ea tacksam Systerso*
ANDERS BRATTSTRÖM.
De Huldaste Föräldrar
lie I g a dt
af
Sonlig Tordhad' och tacksamhet.
HERR Ρ. Μ. BRATTSTRÖM
Herr C. G. BRATTSTRÖM
Herr U. BRATTSTRÖM
HERR JAG. BRATTSTRÖM
t i i 1 c g η a d :t
Ii
I)eraj ϊ*>Γό A7*1)KRS
) 9 t
'Quibus ex allatrs juris fignificationibus determinanda eft
illa-, qure noilrai eil disquiilrionis quum Juris argumentum, to-
tum quantum, in partes fuss refolvendi, oon-filium inivimus, Ver-
fabitur inprimis opera noΠra circa illum juris fignificatum quem
iti loco ftcundo poii1,um .figno b) notavimus, i. e. reflexioni 11-
ftemus jus, fubjeclive fpcdatum, quatenus id iplum tangunt te-
gum poßiivarum prcecepta, in partes Juas re/olvendum. Ignorat
vero juris in jure natirre divifio difficultates quasdam, quae ejus·
inodi tentamenintheoria Juris Civilis acriter nihiiominus urgent.
"Hsee eil ratio, cur nori eamdem ambrc difcipiinas, fed quasque
libentius fuam divifionem perhibeanr. Quum jus dividit jus na¬
tura , circa formalem inprimis diligentiam verlatur dividendi ar-
tificium; unicum, quod refpicitur-j reale in eo conficitur ut ne
«jusmodi aduvittatur diviΠο , qua: in membro condit, quod toti
repugnat (quaIis diflindlio inter jus perftdum & imperfedam).
Qua vero in re perfiilere non decet illam follertiam, qux jus
dividit, qustenus id ipium juris pofitivi codioi argumentum prae-
Jbet. Logica, quam diximus, elcgantia Iteic tanto magis eil ne-
cesfaria,., quo plura iunt divifa; atque fubdivifie notionis membra.
Sed ad haue accedit etiam altera cautio talem icilicet confiituen-
di divifionem, qute tfini prrefcnpto commodisßme infervit. Quuni
vero hic finis 11t, omnia quotquot individuo homini competant
jara, in rigidum & exadum divillonum fubdivifiomimque ordi-
nem redigere, realis ipfius juris tomplexus adeuratisfime heic re-
ipiciendus eil atque dimetiendus. Inde nova illa fuccrefcit ne-
cesfitas ut 1} ejusmodi divifio Urb fe comprehendat totumquan-
tum jurium fyfiema ne locus fpeciali cuidam juri in divifione
defideretur; dein vero II) ut oportunisfima loca adipifeantur;
i. e. ut redigantur in illum ordinem, quem elementares, ut ita
dicam, & principal.es eorumdem partes pofiulant. Qure duplex
cautio rem itapenetrabit, ut ineptam omnino judices divifionem
quae in alterutra parte deficiat. §. IV.
B
) IO (
$ IV.
Ex allafis confiat, magni esfe momenti in Juris pofittvt
fheoria, f. in adplicata, quam diximus, jurisprudentia , e*m con- fiiuere jus dividendi rationem, qute ne infiniteitmum quidem
liotionis argumenri tχ ambitu (ad excludir,. Sc hunc ambitum in commodisfimas fphasras refo'vi juber. Quo refpedhi fi Sc per- fedtisfinjam confervasles in dividendo logicam eiegantiam, at ve-
ro divifionis ipfius prineipium legum pofitivarum ordini apturn
juon exilieret, parum rtvera profeeifii Hsec causfii efi„ cur in- epte omnino adinittas in difcipün?, de qua nunc agin.us, eana- dem Jurium divifionemr qua in jure ipfo Natuue valen Si ex. c.
adiaram Juris in abiolurum Sc hypotiiericum divifionem tlieorix
nofiiae aptisfimam ir.firtueres, id confiqueretur, ut in oidinando,
quotquot in pofitiva legislatione occurrunt, Jura, nil fere con-
duceret dtvifio. Parum enim differrer, fi lunc nullamve adfum- feris divifionem, quia fcilicet cx metnbri» divifis unum fere o.
mnia, alterum perpauca fub fe comprehendit juratotuinquenon fecus fernie ac indivifum, in altero latere fe recondit. Alia ifa—
que procedendum efi via,, ut ad divifionem jurium fyfiemati
Codicis ρofitivi aptisfimam accedas Nec e re efi primo per-
quirere; quodnanv difiinguendi artificium legis!atio Romana am·
plexa fit? Summa, ut notum efi, in Romani Juris fyfiemate,
■divifio refolvit jus in ^jfura Perfonarum α) & jfura Kerum,
quie prineipium fimul Sc ordinem toti fyfiematis confirucfiioni piasbuif. Summam hanc de in fafiigio pofbim diximus divifio¬
nem. Si enim in jure Romano requiras difimdlionem illam in
quacunque lege (fptciali etjam & fpccialiifima) maxime necesfa-
tianj inter jus conftüutum Sc procesfuale„ ad illud referas prima
ambO'
a)'Quam in Jure Romano jam abantiquisfimis ihd'e temporibus (i.e.
'ante leges XII. Tab.) valuisfe divifionem comprobat Hugo Lehr¬
buch eines; Civiliit. Curfus Vol. III. Geich« d. Romifbbi Rechts^
) " {
ambo juris objt cfta, perfonas 3) fcilicet <5c res, ad hoc fertiuna jet is obje£lum Hciiones. In piteceptis eterrim iilis, quae perfo-
ti"S & res refpieiunt, conflituitur ( deferminauir atque fiatuirur)
id, quod fuum cuique iribuerur; quum aifriones contra invol-
vuut remedium petTquendi jus, f. medium legitimumperfequcnäi
i« judicio jura, qucc cuique competunt. Ejusinodi ulus til dir
fiindlionis 4) inter jus coniliturum & proceduale circa obje- juris determinanda. Sed Schemafisnrum exhibebrmus, quera iccuti funt legislafores in ipfo Itgum fyflemate confhuendo.
ConflituU Juris objedla aptid Romanos fuisfe perfonas & res iodicavrmus, 'Refblvtbatur idcirco legum corpus in Jus perfo-
»stum, quod jam a 111. Tit. Libr, 1:1 ccepum, torum conrple-
dli'ur primum Inflitipionum librum. Ex XXVI Titulis, quo»
conti11ef bic Uber, ne unicus quidem exfiilit, qui in hane con- ftruendi rationell) non quadret, i. e« qui non qualitatein flatus peTonarum intime rangir. 0eneratim ii rem ipedies , occurrunt
m hoc libro Jura pedonaium, quae ex iibertate 5) oriuntur , rx
ci vi-
3) Nec tsmen probarrdus omnino nobis videtur Cel. Hugo, qunm iile Tbeophiium, qui in 2. 1. pr. habet "j? rmr itgmaufxwy rn*\tx"y fecutus vertit jus cum "Lehre" ut ex. gr. jus perfona-
rutn Lehre von den perfonen, jus rerum Lehre von den Sachen
&c. Leges enitn non docent fed praecipiunt atque ftatuurft, ju-
bent & vetant, nec theoriae cujusdam, fed ftatutorum regulas compbdHtur codex. Quamobrem jus potius verteodum ducimus
cum R5tt, quam cum Lara. Cfr. Hugo juriftifch. Encyclop.ρ.12
4} In Codice noftro Fridericiano omnes, nt ccnftat, Tituli ad jus
conftitatuin referendi funt, exceptis duobus de Exfecutione &
de A&ionibus. Nec aliud fequitur haec lex fyflema, quam quod Jus Romanum. Perfonae enim &resi. e.jura perfonarum& rerum tr&étantur iimul in quocunque alio Titulo, quuin in Tit. de A- ftionibus & de Exfecutione aftiones, Romanorum fenfu fpeftatae,
ftatuuntur.
5) Q«o pertinent Tit. III, IV, V, VI & VII.
) 13 C
civitate 6), ex fuo alienove jure 7), ex patria poteflate g) mo·
disque tribus adquirendi patriani poteilatem g), nec non quibus
folvitur io), & inTTtulis, cjui fequuntur de Tuoribus Curato-
ribusque. Nec eil nifi una, quam in ©rdin-em mdicatum jufUn*
duximus ammndverßonem, quod feil. Tit. XVI. de Capitis de-
minutrone in ßatutis de tutela iniertus fit, rec potius, ut erdo fyihmaticus jusßsfc videtur, loeum fuum nacilus fit, ubi Ii bei-
tatis civitatisque jura ßatuuntur. Adcurato hocce modo Juribus perfonarum conßitutis, tracseunt Inflitutiones jara a prineipio
Iibr i II:i ad alterum juris conih"tuti Elem-entum, jura rerum,.
qua? in libro etiam III:o Sc ad Vlrum usque Jibri IV:i Titulum
tradlanfur. Diviilone rerum quadamtenus ccnflifuta, praseipus
verfantur legis rtatuta circa modos, quos in juribus adq-üirendis
admittit Sc Juris naturalis Sc Juris Civilis. Quibus cx brevirer
jam recenßtis facillime conßaf, adlatam juris in Jus perfonarum
Sc jus rerum divißonem fununaiiam fuisfe in jure Romano. Atta-
nien movenda nihilominus exifiimetur qua*ßio, utrum illam ha-
beat au&oritatem hasc divifio, ut etiam cum pofitivarum noflra-
rum legum codice converia· ? Cujus quasßionis rifponfum nos·
met., eo ducli conßlio , ut comparativatn tradamus theoriam»
periclitabimur, quum in fequenti §:o in confcquentias fuas drvi-
dendo, fubdividendo atque definiendo produximus divißonem difeeptatam»
Ό Ünra Perfinamm (Perfon Ritt, petfoners rättigheter yr
non perfonella rättigheter Jura perionalia) quum ipfa Juribus re-
§. V..
rum
XVI. de Capitis demioutione.
7) Tit. VIIL Tit. X. XL
8) Tit. ix;
ία} Tit. XIL
) '3 C
rum confradijjindta concipimu», defcribimus esfe Jura, qua; βα·
tum aliquem i. e. qualitatem perfonx praefupponunt, ad quem
referuntur. Qualiras liasc perfonas, Γ. nota flatus determinati tß
ptincipium ipfum esfmdi juris perfbnarumT quippe quod ex flatu
hoc indiyiduali eonilituitur.
II) fßara Rtrum (non Sak Ratt, Jus in Rc, quod ex jure
Rerum non eil iiifi mcmbium ilibdiviTuiii) contra nullatn ad i-
ßiusmodi ihnHin juridicum relatioiiem habenf, nee qualitatem.
perfona; propriam refpiciunv I'clcircö quum jus peiionas imtat*
äiaie nulluni habeat circa res refpectum; jus rerum contra im-
rmdiaium ejusmodi contioent reipt^um, nec curant medium il-
lud, π perfonalitatis ßatu defirmtum, cui jura perionarum fuani
©rnnino debent originem. Ira nos dicliotomicam in fafb'gio po-
nere diviilonem juilisiimum duximus. Qua vero in re nonnuiii.
a nobis disfentiunt jurisperiti: inter alios Cel. Bring r), qui
fria adfumit fumm« diviironis membra, nec id, ut nobis videtur,
juile. Tertium enim*diviiionis meinbtmn, öbligationes, Jus
obligatiorium, ifa definitum vult> ut in notronem juris perfona-
lis (Juris ad rem, fordran) omnino transeat. Nec ignoramus?
licet probare nullo inod'o potuerimus rationetn, qute aueiiorem
ad ejusmodi tripartitam diviilonem impuür, Injufle omnino
obligationen! 2) in jurisprudentia concipies ut correlatum Juriy quin potius obligatio nihilominuspoflulationem3) fignificat quam
jus
1) L. c. p. 3?, 39 & 85·
2) Vid- Hugo Lehrbuch e. Civ,. Curf. IV:er B. p. 29 & fpecialite?
p. 165. Lehre von Forderungen Cfr, II. B. 346, I. B. 166.
3) Quse fententia, fi Jus Romanum refpicias, ex omni obligationum
theoria confirmaturt ex, 1. adferemus effatum quod Tit- XXIX*.
L. III. ubi de obligationibus fermo ineipit, in ipfa inferiptione
habet "Obligationem· adquirere" Cfr. L. XLIV. Tit. 7 ff> CLlIf,
Tf χ. e. pL De cetero variaai obligationis in ©bligatione rei, &
) Μ (
jus ipfum. Exiti vero neutiquam eonftquifur, locum alfqucm
oeeupare Jus obligationum in fumma jurium divifione, ied con¬
tra , quam eamdem omnino ac Jura rerum habeant indolem,
fub bis ut partetn fubdivifam iubfumendam obligationen! cen·
fuimus. Ut enim jura Rerum nullum refpiciunt flatum perion»
juridicum, ita & obligationes nulluni., quamobrem hiE locum txcipient iubdivifi fub jure rerum membri. Quam rationem fe- quitur er »am ordo/Juris Romani 4), qui primo juribus perfona-
luin expoibis^ tra<51at deinde jura rerum, ita feilicet., ut ab al¬
tera Jurium rerum fpecie fc. realibus (in re) ineipiat, hac vero
abfoiuta, alteram eorumdem jurium partem ic. Obligationes (j.
ad rem) pertradiet; qua etiam unica ratione, ut puta-mus, ele.
gatvias logiere iimulatque rigor! fatisfieri potefl. Qua; omnia cla-
rius elucebunt, quum diviiionis ipfius fcheina perfecuti fuerimus.
I:o) Quum ad flatum quendam juridicum (Rechtsfähigkeit)
referenda fint omnia jura perfonarum, ex hoc punrflo egrediatur
necesfe eil, jurium horum divido, Status hic perfonarum juri- dicus, generatim fpeclatus, commodisfime diflingviturin Ä)5/a-
ium naturalem, BJ St. Civihm, quorum diferiminatio e jurium ipiorum gentfi defumitur, quippe qure aut natura ipfi, aut i»- fiitutioni Civili originem debeant. Statum denique naturalem di-
vidunt
■ob!, perfonali fignificationem neutiquam ignoratnus, rttamen ά*
öfuloquendi, qui vulgarismeritodicitur, fertnooem nosmetfeeimns.
4) Etil, >quod notum eft, vocabula J. in re & ad rem fuppeditavit Jus Canonicum Cap. 8 de Concesf. prseb. in 6 & Cap. 40, ipfarn
non ignoravisfe videtur jus Civile, quod praeeipue ex ordine ge- neraüter fpeftato conftat. Eoque minus generaliorem quendam locum Juri Obligationum determinandum voluit fyftema juris Ro¬
mani, quo fpeciaiius infertus eft ipfe Tjtulos inContraftuum the- oda ad ftoem libri 111:1,
) '5 C
viduot 5) in Statum ipfum naturalem, & tion rnere naturalem;
Givi]em in Sr. ipfum. civitatis, fwer* CivHem &non tnere, Civjlem IΓ:o) ffura Rerumt quorum prrrnam baud inepte Ordings
divifionem in Connata & Adquifita, quorum notio cum ηοΊοηβ J. Abfu!arorum arque Hypothetieoium omnino congruir. Qüusä
vero ulterius in dividendo procedere veiis, bivium illud fecuru-
rue Jurium connstorum & adqu'iltorum, eam acenimam invenies amborum differemiam, quod illa enumerare potes,. hcec contra
ηυη nifi nova conftituta fubdivifione in partes refolvere valeas.
Jus enim quod circa connatumfuum verfatur, jufle fub hifce ti- tulis enumeratur a) jus ad vitam ipfam (pasfive) ßj jus ad cor¬
poris animacque vires incojuines feivandas & iibere exercendas
(: d:ive) 7) jus inviolafam retinendi exiftimationem , a Calmunds aliorum liberam (negative),. Adquifitorum denuo jurium com«
plexum in tres commodisfime disldivi fpbacras nobis perfuaiimus;
feil: cc) J. Rer. Adquii. Perfonalia, /3) J. R. A. Realia, 7) J.
R. A. nudas posfesfionis,.
a) J. Perfonalia· (apud Rom.. Obligationes, J. ad Rem, in Rem, Sveth. Fordringar^ comprehendunt ea jura, quas rationern quamdam juridicam (ett1. Ratts förhållande) immediate refpiciunt, facultas, qtiae competit perfonas cuidam (obliganti,. Credifori)
in petionam (obligatam, debftorem ) ut hacc aliquid (debitum,.
retn debitam, id quod interefl) dare vel facere teneatur,
ß) Jura Realia contra (J. in Re: SakRått) nullan* innuunt
ratio«
5) Hujusce vero divifionis confequentias perfequi noluimus,. quod in adpiicando aliam infra adhibebimus divifionem, quae,. ii non lo~
gicae, quam dicunt, elegantiae, legis tamen pofitivae ftatutis for
veutior nobis adparuit..
) I* {
rat'ionem juridicam, ied funt facultas Jiomini in rem competeiis,
ίίυ; refpeélu ad perfonam; f. jura qua: in re ipia inhärent.
y) J. nadce posfesfionu (Befittnings ratt) quod in rei pos- fesilonei. e. detentionecum animo ilbi habendi conjundtn ine/}. —·
Ut vero IckemaH deiineato manum ultimam imponamus, obier-
vandum eil, inter j-ura realia recenferi I:o) Dominium Iko) Jus pignoris <k hypothec« III:o) J. Servitut«; quum vero enumera-
ri iilo modo nequeant Jura perfonalia, eadem fecundum ordi-
.nem, quo orta iunt, tracflantur, I:o) feil, ex contrarflu, II:o} ex
deltcflo III:©) ex variis rerum figuris.
§. VI.
Opum jam fchemattsmi linearaentis cmi/lruclam exhibui-
mus jurium diviiionem, quxftionis jam ad finem $:i IVtae mo¬
ta; refponfum tfcntabimus. Si enim delineata divido in genera
probaretur, in quaeilionem tarnen vocandum, an in pofitivo etjam juris fyilemate vaiere, ipfumque continere cenfeatur? Quod ut
problema fo Ivamus, patriae legislationem praeipue cligendatn du·
ximus ut in theoria exinde defumta, exemplar« audfor'itas con-
iKtuatur. Et quidem a fummis egresfa diviiionis membris argu- mentatio noitra procedet, & in jure conßituto ordinando ver«
fabitur.
In eo certisfime valde differunt Jus Romanum & Jus Sve-
eenum, quod inillo legum ilatuta fecundum ordinem adlata; divi¬
iionis exponuntur, quum contra jus Svecanum alium ordinem
confervavir. Qua; enim in Inflitutionum librit ordinata occur- i'unt jura., in corpore juris Svecani componuntur intra Titulorum fUalkar) limites, nec rigidus adeo tenetur rerum conftitutionura-
que ordo. Nihiiotamen minus ex noilris legibus abflrahi posi·
iheo·
