SKENNINGENSI CONCILIO

(1)

D. D.

DISSERTA TIO HISTORICO-POLITICA,

DE

CONCILIO SKENNINGENSI

V' QUAM,

CONSENS. AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH.

/IN REGIA ACADEMIA UPSALIENSI,

PR 4T,\inp'

MAG. CAROLO FRED.

GEORGII,

Histor. FROFESS. Reg. et Ord.

FACULT.- PHILOS. h. t. DECANO, IN AUDIT. GUSTAVIANO, DIE XXV. FEBR.

ANNI MDCCLXI.

H. A- M. C.

PRO

GRADU,

AEQU2EBONORUM SUBMITTI7 C

CAROLUS JOHANNES BRAG,

BAHUSIA- GOTHOB

UPSALIiE.

(2)

$:tf R:tf M:tis Mctgnce Fidei VIRO,

Reverendiffirao PÅTRI

ac DOMINO ^>

D.n ERICO lamberg.

S. S. ThcoL DOCTORI & EPISCOPO Dkecefeos

Gothoburgenfis

cminentiffimo, Plur.Ven. Confifto

rii PR/ESIDI gravifficnoj

Gymnafii Scholarumque

perDicecefinEPHORQ adcuratiffimo, Societa-

tis Literarise Parifienfis ab

epiftofe

MEMBRO celeberrimo,

MJECENATlMAX1MO•

T Tocce ex ercithtm, Tibi, Reverend iJTImc Pr^arful, fub- mijja meinte offerre audeo. Quod utfaciam jubet Di- gnitaSy quam, feliciffimis

äufpiciis,

^nuper ^es adeptusqva.

Tibi GothoburgenfemJuventutem fiudiorum primitias fl¬

eras facere decet. Contigit mihi etjam ifira felicitas, z/f, ni fällor, Novo Prcefuli hujus fuventutis primus munus ejus»

modi, leve licet, obiulerim. Svadet ver^o omnium maxime Tua,Marcenas FaventifFime, in mefingularis gratia, ob

quam grafum animumteßificandi occafionemarripiens., bocce tirocinium, ingratijjimi xqve ac devotijjimi animi tefferam,

ii^care volui, debui. Meum erit Renignifjimum Numenper- petnis follicitare precibus, dignetur Te, Reverendiffims Epifcope,Tuorumquefingulosy ommprofperitatecumulatos, mtiffimeque diu florentes confervare. Sic ceternum vovebpå

REYERENDISSIMI NOMINIS TUI

devotijßmus eulior CAROL.

JOH. JBRAG

(3)

sptemtrionalium, _qvotqvot fue- riiit, regnorum gentes, crude-

Jiffima pariter ac invi&ifftma ple-r risque Europae terris, ante no- nnm, ab orbe redemto Isculum, fsépius intuliffe arma, res zft de qua omnesfere horum_temporunv

annales conveniunc. Cum mo- ventestanta? ferocitatis rationes paganam iflarumgen¬

tium religionem fuppeditafie re&e exiftimaverint ce- teri

Éuropaei,

poftaliaomnia fruftra^tentata, melioris,

Chriftianae videlicet, religionis vinculo violernas has gentes coercere

forte

conftituerunt, qui Concilio quisgranenfi A;o

8i7.interfuere,

Patres a). Nec ^a-

A iium

a) Nob,

ÖRNHJELM.

H. E. L.I. C.4. 5.1. Aliam

quidemSeptemtrionalisplaga;

populosconvertendioc- cafionem affert Reverend. MOSHEIM Hift. Ch Saec.

IX. C. T. §. i & 2 , led qua; nulla ratione obllaf,quomi^

nusfupra allau ycra efle polfit.

(4)

£ 3 ² C ❖

\

tim ah initio hu'jus rei fru&um auf! funt fperare. Re

aL?tem tantsemoiisab

ANSCHARIO,&qui ejus

in pe- riculofa hac kgatione rueruntfucceffbres, omniumex-

fpe&atione feiicius

incepta, cum poiicioribus Europas populis jag um ftnfjm imponere ex féntéhtia _contige-

ritfedis Roman^jAntiftitibus, nulli dubitartfnt, qvin apud (impliciores Scandinaviae populpsmulto id faci-

J iori negotio fieret. Nec mukumabfuif, quin ornnem

Jmprovidis

hifee

gentibus libertatem^, cujus ante ea

emporaacerrimifuerunt vindices,

eripmffent

^Roma-

orumPontifices. Senfim,varjisque id artibus fa tium,

donec sd Putrid libertatis intéritttm inprimis fatalla fuere _Concilji, quöd Skénningae, oppidum Ofiro-~

Göthcrqm eft hand inc lebre, A:o 1248. habitumfuir,

decreta j quibus iriveftrc in patriam Hierarchie Pon- ^* tificias, tan tum acc.ffir.

roboris,

ut Iihertaris vix quic-

qj.nam praeter umbram poftea fuetk retentum. Hiffo«

r am ht jus celeberrimi Concijii prsefenti fpecimine

t11se B. L.

benigniori

cenfurae committere jam ani-

mus ed.

§.

II.

Ad

ipftim

argumentum anteqnam aggredimur,

ut id bcilius intelbgatur, ftri&rm b. J. dicenda fuerinc,

quae alii de oitu & progreffu Hierarchie Pontigcias cöpiofius differunt. Prim is religionen! Romanam in- daurandi ccnatibus maxime fav.it Rex BEROqui,

licet ipfe avitx religioni femper adhrereret, ciiique

quaecumque eonfcientia di&aret, fentiendi conctfflt libertatem b). L^ta hxc initia( fpesque inde cre-

fcens l) RIMBERT. vit. Anschar. cap, ic,

(5)

❖ >3 ( %

feens, anfam prsebuit

Archiepi

copatus

Hamburgen-

fis, & paulo pofl Brehmenus condendi, cujus AntiftU

tes Chrteianse in (eptemerione reipublica? prseeffent c) Cum ^vero hi, ^uno Unnoneexccpco, injuriåi officii negligentesfuerint, collapfärnfere tenellam remChri- ftianam iteruni

re(laurareincipiunt,qui

_exAnglia mifä fuerant,Dolores. Horum enim indefefia _opera pri-

musRex

OLAVUSSkautkommg,Chriftimorum

^cum

caftra intrafTet, ufus, caeleftem do&rinam regia fua au&oritate omni, _qua _tum potuit, ratione vulgavic.

Qui poft OLAVUM,

acepto imperio', regnarunt, lue- runt, fi ab uno Svenone vi&imario

dHcelferis,

^facris

-Chriftianisnon modo dediti, verum &plerique

fupcr-

fticiofi, _quorum aula? Romana? & Epifcopisnunquam defuit obfervantia. Ha?c,progredientetempore,multo-

rum malorum fuit caufla. Excrevit indies facrornm

Miniftrorum, inprimis Antifeitum fartus &dominan- di cupido, facemea in re praeferente Adalberto,Breh-

menfium Archiepifeopo _d). Hifce Reges

au&oribus, feeleberrimis.paganorum

fanis deletis e), novam religionem vi armis & bellis, quse facra nuncupare fole- bant, propagareconati Tunt /). Unde ^{orta tum} imma-

A 2 nia

■ i i riii ■ inii in

. ■ iniU

c) ANSCHARIUSdigniffimo hoc munere primus funAus. v. ipfius P.R.Leonis IV. de hac re diploma

A. 849. apud Nob. ÖRNHJELM. H. E. L. 2 C. 1.

d) v.ÖRNH. H. E. L. III. Cap. io.feqq.

e) Skarenfevidd. regnante HAßVI^ORufo, &Up-

falienfeab JNGONE Seniore.

f) Huc referERIC! S;ti inFcnnos expeditio, audo-

(6)

❖ ) 4 ( *

nia odia&intedina bella gj,tum

erjam

vicinorumho-

Aium incurfiones h).

Qvaflaias hirce inforruniis

regni

vires ulterius enervarunr Ciericorum monachorum- que

otiofa multitudo, ab inconiula Regum

proce- rumque

munibcentia

orta nuraeroque & priviLegiis {) pedecentim

au&a

ornataque.

Et profb&oad

luarn

gloriam,fuumque quseftum, magis quarnpublicam fa-

Jutern

fpe&abant,

qui

huic

Gericorurn ordini pra?, efie coepernnc certarum fedium Praefuies, quorum

praelulatus initia

certo non

defignari pateft, nifi quod Skarenfem primum, circa

initia fasculi

XI.crea^

tum fuiffe condet»

§.

FL

In

jugoAr&oisgencibns

imponendo;ante$VER~

KER1 fenioris terapora caute admodum & timide procedebant Rom. Ponrifices. Illo vero Sceptra Svio

num regente, Rrmiora Pontificias potedatis ja£h funt funda-

rc HENRICOEpiic. UpfaL, nec non CÄROLI Sver-, cherid.inEfthones, fvafuALEXANDRI, III.

g) Triftiffimis hujus rei exempiis plente funtHifto-

riseRegum HAQVINIRuß, INGOKIS Sterichilid.&a-

liorum multorum.

ty Sic maritima Patriae.Sax.XII, & feqv. crudeliflF

isnieinfjeftarunt Efthoncs.

i) e/gr. F.RICUSSanäus & AliasCANUTUSRater- nitate- Mon&dus juncli tam inclytam fcilicet prrerosa- tivarn frne dubio magni redemerunt, V. Nob. VIL¬

DE H,Fr. C.ill S.II. §. ^22. Kec hi folum Reges., cer- te vix quisquam

fuic,

quitampium, ut

crécfidcrunt,

opus ncglcxcnt,

(7)

❖ ) * r *

fundamenta, maxime ^a NICOLAO Albanen/!, auke Romana; Cardinali & Lcgatgu qni accepds pofteaPe- triclavibus, nomine ADR 1ANi IV. inclaruir.

Regis

prccerumque aniroos cum ad omne

obieqvium

^erga

ChriRi ^viearium videretparatos,concilioLincopteA:o

1152. convocato, facile impetrabat, tum ut civibus,

p.e eflct (Vdiciopi locus, haud

amplius

liceret armatis

in publicum

prodire*,

deinde ut RomaniPontidcis fu- premitare agnita ^, annuum ei tributum, quod

Dena-

rium Sd Petri, noflri vero S. Pehrs penningadpelia- bänt," publico con/enfu decreverint. Tandem, ut in»

tra Regni limitesefiet aliquis, qui in poRerum pro-

fpicerec, ne quid ^res Romana detrimend, ^verum in-

crementi perpetuo caperet; de Arcbiepifcopo ex in¬

digenis conRituendo ^cum ordinibus Regni egit bonas iffc NICOLAUS. (Tum vero Svecos inter Sc Go¬

thas nonconveniret, utro loco fedem hujus Prsefula-

tus figerent, coaHus eR inceptotum defiRere, Sc pal- lio, futnro iacrorum in SVecia ÄnttRiti (acro, apud Årchiep,

Lundenfium depofito,

ipfe regno

excedere

k). Quod cum

Londenfes

po

Rea

ita

inrellexerinr,ut

Syecorum Archifl imines eorum votis muneri (emper

initiandi offent; natus eR inde ^t3ntus eorum faRus, ut pra; illis ne/ci ) quam eminentiam, non ftneacerrima

a quovis candidato

faöi proteRadone, fibi impuden-

ter arrogafent. Hane färitarn

luperBiäm R Pontifices

fublhde

Ipprobarqnt,

quo

fcilicee

regnum

graviori-

b is premeretur diflidiis', quibus Romana ^res lacta lem-

per Roruif. Tam

RexCARÖLUS

Sverkeri A:o 1163.

A 3

'

_

See-

k)V* GenerofifPaDALINSv.Hut. Tom. II.p. 87«

(8)

# ) 6 ( #

STEPHANUMjMonachnmAK'aftrenCem pri.mumluae gentis Archiepilcopum elegit,/)

ele&umqueconfirma-

vicALEXANDER III. P. R.vi)

Clericiantern

_domefli-

cum nacti

Prcefule?n*ejus

^{duclu if}

aufpiciis

adpotenti)

amaperte

graJJatifuntjdeo utpoteftasHierarchica^qua

antea inter parergafuit ^numerata, ergm occupave- ritlocum,crefcente

indusfummi hujusfacrorum

Pr#-

julis auttoritate &

potentia. n).

§. IV.

Hec fere reipublice Svecanse _seque _ac Hierar¬

chie facies fuit, tempore ifto, _quod _concilio _Sken- ningenfi celebre fa&um eft. Habicum verohoc ^concilium auÖoritate WILHELMI, Sabinenfiurn

Épi-

fcopi ^, R. E.

Cardinaiis

&

Legati plenipotentiarii-

_<?).

Hic

/) Obf nondum aufos R. Pontifices Svecie Regi-

bus adimere jus eligendi Prefules^ quod tarnenpoflea fa&um, utftatim apparebit.

m) V. Gen. a DALIN1. cit. _{p. 125.}

n) Verba NobiMT VILDE H. Pr. C ₃ S. 2. oui, quantum ad hierarchiam adtuleritmomenti, cumpal- lio, Svecis permi da Ponfificglis , utloquébanturPon-

tifices; officii plenitudo, fuo _more, i. e. folide_apag.

571.adfcenfendoexponit;incrementaomnesfubindeceperitgradus,fäcratiüimaper quosifthecyelut_po¬

tentia obfervans.

0) Sic Cardinalem coram Rege Populoque Noryc-

v - gi^5 oratione habita ^, locutum rcfert Torfeus H.

Norv. P IV. C. ₃₄.Non, inquit, _preshyteri quidam, non

Eccleßaflici ordinis aliusfine_magna_poteßate _dekftus _eft,

(9)

# )?(

Hic idem W1LHELMUS A. _1225. Patnam invifie, Epi copustomMucinenfis, fecum afF rens literasab HONORIO III:o P.K. quibus hic regni impuberis-

que Regis ERICI tutelam nitro

lufcipiens,

dedit, (ci- licet, primum

fax

erga nomen Svecanurn benevo- lentise documentum, ^cum Clerom ^a civili jurisdi-

&ione vindicarec p). Sed ad WlLHELiVIUM ^no-

ftrum redeamus. Is P. R. Legatusprimum in Angli-

am applicuit, magnisque inde muneribus

onuftus

Norvegiam petiir, unde, coronato Rtge

HAQVI-

, NO, mukisque haudinepte

difpofitjs,

Sveciarn ite-

rum circa anni 1243. initia, infaufto fåne fideread- ivit. Sequenti vero anno Rorrae redux vivere defi- it q). Invenity ad Svinnes accedens,gverra?n fatis

dumm, inter Regem <Z? quosdam Nobile^s fFoikun-

gos

intflligit^,

exqua homicidia cJ incendia ?nulta

contingehant

Sf rapina rj. His malis iturus obvi-

am, vel reFtius, P. Hierarrhiam firniaturus,habuit

mcnfi ApriIi e. a.

fsepe

dictum concilium Skennin-

genfe, praéferitibus

Regis, qni abfuit, nomine, fum-

mo Adaiiniftrö BiRGERO Jarlio, Antiflite Upfali-

énfi &, qni ei

parueruntEpifcopis,

regni Se- natoribus, itidem

Legiferis proceribusque

multis s).

Hujus fed Cardinalis, officioque Epifcopus ^, fumma cum auttori-

tate poteftate ligandifohendiqueomnia,pari nempe,ac fi ipfe prcefens effet Pontifex.

p) v Gen.a

E

ALIN ioc. cit. p. 191. feq.

q"> Torfseus in H it Norv. L. IV- Cap.24-36.

r) Ipia Conditutionis Sken. verba barbara.

s) Magnos difcretos virosappeilatStat.Skcnning.

<

(10)

# ) 8 c &

Hujus

concilii

pofteris relich funt duo monnmenta, nempe ipfius

WILHELMI

Sabinenfis datuta ^, .data

Clero Svec A. i248.d. ⁱ Martii; &

infuper

INNO-

CENTII IV. P. R. Confirmatio confticutionis hu¬

jus Wilhelmina*, de ele&ione cationica, dat.Lugdu-

ni Idus Decembri _1250. t)» Ha^c nos ftatuta h. l.in- terponeremus, nobis nifi ^ea inre otium feciflent A£ta Litt. Sveciae

ii)

^,

& Nob. VILDE

x). Summa ig i-

tur di&arum conditutionum _aeque _ac futuri noftri argumenti attingamus capita ^, quorüm, quse (übe«

rant, rationes politicse, paucis explicaturi. ^,

§. v.

Praeter plura minoris momenti jufla, fuo loco

non praetermittenda, duopotifiimum fulciendae pon- tificiae potedatis fulcra ere&a funt, quorum alterum

ad facerdotum conjugia & concubinatus, alterumau- tem ad iacrorum Antiditum ele&ionem (pertinebat.

Circa prius jufiitCardinalis,(ipfius ejusverbis utar),

ut fiullus infacro ordine conflitutus nxorem accipi-

at, vel concubinam publice cohabitantem accipiat.

Et

-

f

n Meminit etiam Skenningenfis Conqjlii, quod Scheringenfe adpellat; ABRAH. BZOVIXJS, annal.

Baronianorum continuator (Annal. Icetf^tom. _13. _p.

399')^> audoritatem JOHANNIS M. libr. 19. c. 15.

p.6i8- edit. Rom. lecutus; led annum, cum hic cer- tum non defignet, adponi(i240. quem eundem tem¬

poriserrorem erravit, J. BAAZIUS in Invent.Eccl. Sv.

Goth, _{p. 144.} Rediora ex ipfis datutis edocemur.

u) ann. 1721. Vol.I. _p. x96. ex God. MS.Bibi. Upfi

*0 ffife '?*• Cap. III, Sed.II;5.22,p.389.6c 394.

(11)

) 9 ( ❖

Etfi contra hoc factum

fuerit

^, noverint iüa midie¬

resfe

auathematis vinculo innodatas.

6/quaautevi

jam ejt concuhina vet ^uxor de facto ^- ^- ^- fi, finko

anno,non

feparentur,

onininonoverintjeanathema-

£/> vinculo innodatas. - - Filii autem eorumfquide

cetero tal^{es uxor}es, vei concubinas aeceperint, vel qui poft ^annum

nafcuntur,

^- ^- ^- nihilpercipiantab intefiat^o ^, de bis, qua pater eorum, vel NB.ecclefia pojjidebat, fi acciperint, ipfo fatto excommu- nicationisfententiam incurrant. ^- ^- Contefiamur^eos, inquir,

etfifihi

non

fuperfunt,

cognatos,quod - - rapi-

nam vf furtum committunt, fi de hccreditateJacer-

åotum vel ecclefics aliquid acceperint ^- ^- jP<?r

mentum autem pojjunt

facerdotes

licite relinquere

cui piacet, fi quid ex hareditate vel artificio,^autdo- ffirina, feu^ex dono eisfacto ^- - poffderint. Inaiiis

autem bonis, omnia

Junt

ecclefite, non licet

eis aliqua rattone

tefiari.

Ad alterwn _autem, feu

CoIlegiaCanonicornm,

quod attinet, cauturn eft, infingulis ecclefiarum,

/>2 quibusque adhuc capitula nulla erant, unus Pra-

latus idoneus &adminus quinque Canonici habean- tur, per quos eisdem ecclefiis pro-temporevacaturis,

poßit defuturo

Epifcopopereleftionem canonicumpro-

videri &c. y).

B %

§. VI.

y) Hocquidem alterum capuit in ipfis ftatutisSken- ningenßbus, qua; fuperfunt, obvium noneft; aWil¬

helm© aptem fuiffc ordinatum _patet exBulla confirm.

Innocentii IV. apudNob. VILD.l.^c.

(12)

# 3 ro C #

5. VI. -

DcCTericorum

conjugiis

jam ind'e ^aIIf;o fseculo

motae(t controverfia- Fuerunt enim illo sevo,

quibifs

fufpcfta erantyOb pericula Qericis,

conjugibusjun&is,

adaemonibus memenda a). Podea _tempora _partim abfuit, qyin in ConcilioNicaeno, canderri, ni fällor,

obrationem, mterdicerentur,nift fe fortiter oppofuiffet E_pifco^{pus q ti}ida^m P AP HN UTI USb). Qpodauteni

luperftitio hand efficere potuerit, tentavit

deinceps-

Epifcoporum Romanae fedis rcgnandi pruritus, qui,

ob rationes jam eommemorandas, faepe id joflerunt,

fed qnibus morem gerere omnibus fere iocis, beculo etjam decimo,Clericirecufarunt c). Synodo vero Au-

guftana A, 952 haerefeos

poftulabantur,

qui uxori- busjun&i vivebant. Aft (na ^cum ^uxoribus coiifortia nihilominus ftrenue defendebat Germanorurn _Clerns.

Nec omriemmoveruntIap.id.emfulmina R. Pontnficum LEONIS IX, NICOLAI lly nedom GREGORII Vff,

fumma_{q o am}visin hocf^uerit a uiloritas. Im m oLicidem GREGORIUS, in Concilio WormatienfT A. 1076. ob imperatarn coelibern facerdorum _vixani,daninatus eft.

Tantumtarnen abefl, uthifcefuis conatibus quicquam

de inveterato Pontificum in matrimonia fua odio> mb tigarint facerdotes, ut porins exaeerbaverint, _fiqui-

demrefraQrariigraviffimas dare pcenas cceperunr. Qui- birs

*) v. MOSHEIM, Mitt. EccL Sax.. III- _p. II. Cao,

IL §. 4,

b) SOCRATES Lib.1. cIE

c) v. FR. SPÄNHEM- f.-mchv.$xiX _cap. &/

tom. i.opp p.1468^

(13)

% ) D ( ^

bus tandem rebus fa&umed, utin Germania & An-

glia, ubi diudffime in ufu fuerunt, fenfim evanuerint invifa baecconjugia å)* In Patria noßra annis i iai,&

1140. idem lacrörumminidris

jugum

imponerefrudr^a

tencarunc Romani Anridites e)% feqvend primumfse-

culo vidrores.

Rationes,quibus

funt

tndti&iRomani Pontidces,

ad hoe inftitutum, legibus Divinis

humanisque

ad- verfum, uriiverfo Chriftianorum orbi injongendum;

licet conveniant in ^un_gm iüud, fcillcct Romanum Praefulem fupra omne civile imperium evehendum:

tarnenadduaspodflimum actendere debemus. Alterä,

quam etjam ipd Romani fj ingenue fatentur ( ^cum

exScriptum Sacra indubiaädere argumenta nunquam

poffint),

ut hacratione reditusEcclefe nunquam mi*

iHiantur,verumaugeantur_perpetuo. Hinc WILHEL-

MI Sabineniis, in ftacutis Skenningenfibus, qverela, quod inoluiffet confvetudo, ^qua poiius dici poierat

■comiptela, quod defuncto jdcerdote, filii ejus, vel deficit'utibus filiisrcognati proximiores in omnihus

mobilibus, qua NB.

pojjidebat

ecclefia,

fuccedebant

Scilicet in arcioillo_nexu, qui Pontifices inter&

Respubiicas,

ipforum religioni deditas, ed, quantum

B 2 R.

d) v.HEINS.H. E.T»I. _pp. 1124,1167,1216 & 1217.

e) v.

GenerofilT

^a DALIN-, Hid. ^Sv. pars II, pag.

57.&§2.

f)Nonjure divino, iedhumanoduntaxat, vclquod ajunt, Apoftolico, prohibitum efleconjuginm Sacer- dotibus, datuere Pontificios ^ex BELLARMINO edo-

canur. v.

Ej.Disp.

Opp.4tom. I, p. 1479. feq.

(14)

# ) 12 ( #

R. Pontificum expeöata clominstio crefcat, tafttnm decrefcat, necefie eft, ceterorum

Principom

& magi-

ftracuum poteftas. Teftibus ucarPatriaeannalibus g);

utar etjani bodierna, utalfa taceam, Neapolitanorum hiftoria, ubi redituum Cierici duo ternaria (|) pofti- dent,quorum recuperandorumnullaLafeis fpes ed hJ.

Altera ratio, quae Protomyftas Romanos,ad conjugia

Sacri ofdinis interdicencia,perrnovebat,hanefuiftecon-

Üat, ut cum ingenciurn hiijus ordinis divitiarum fa£fci

effent riomini, alienarent etjam hac ratione anirnos Cleri a cujusvis patriae amore, & ad commune eccle- fiae,h.e.Pontificum, bonum qoaerendumfacererent_pa-

ratiores. Etenim cum fic ilivitiis abundaretClerus,

nec ullius, nequidem ^uxorum & liberorum, quibus

cariora amoris pignora farit nolla, ^curam gerens, ne- mini civilis magiftratus concedere opus habuerunt.

Optime id perlpexerunt Concilii Tridentini Patres, qui legatis Ducis Bavarici, tit matrimonia feccrdotibus permitterentur, poftulantibus, refponderunt: pennis- Jopresbyterorum

conjngio-

futurum ejje3 ut omnesaf- feclum & ämofem

Juum

in uxorem

hf

liberos,adeo*

qae in

familiatn &patriam

convertant}

indeque

ces-

fatu- g) Conf. de hac^repluribus diÜerentemNob. VILDE l.'C.-p. ^393. Dignum, quod notetur, in tolerando concubinatu, _quam jufto Clericorum matrimonio,

faciliores fe prsebuifteRom. Pontificesj. quod ^ex Epift.

Alexandri IV. & relaxat. ftatuti de Concub Sacerdo' tum, aliisque bullis papalibus eft manifeftum,aVIL-

DIO ib. citatis.

b) BUSCHING Geograph, p. II. pag. 1019,

(15)

❖ ) *3 C #

fatiiram aräcim illamMinis-Clerkalis ^cumJedeApo- flolica conjtinclioriem, Hier^archlam ecclefiaflicämde*

ftruchim, Lf Pontificem ad

fokus

RomaEpifcopa-

tum reäaäum in i\

§. VIF.

Tempus jam adetat, quo aliam potedatis fuas jafhirarn facere deberentSvecorumReges. Cumenim jurium circa acra folum fere redaret jos conflituendi

fummos facrorom minidros,feu Dioecefium Antidites,

id regibus nunc fubtraxit R. Pontificurn adutia. Ete- n'im,ante hxc _tempora,a regibus, confencientepopuio,

munus fuum

accepifTe

Epifeopos, cum ex aliis indi- ciis,tum maxime condat ex fequenti Legum WGo-

thicarum fragmento: En

Bifcup/kal takå,

tha(kal Ko•

nongh all ända ath

fpyrja>

huru the vilja hava. Han ßtal Bondäfun{ b. e. filius hominis honoratioris, pro-

priique

fan

di pofledorisj vara ; tha

JkaiKonungr

ha-

numftafi hand fåttja, och gullfingrini, fidan (kal

han i liirkju ledhåt och i Bi/kupsfiolfåttjar tha år

fulkommen

til valder, utan vixli k). Oppofuerunt feqnidem huic Regurnpotedati R.

P.

ALEXANDER IH, A. 1160. & INNOCENTIUS III, A. 1210 nec non HONORIUS III. A. 1220. I). Reges autem fuo

B ₃ _eos

i) PAUL, SAPvPIUS in Hift. Conc. Trid. Lib, VII, p. 1173.

k) vid. Waft-Götha Lagb. edit. STIERNHJELM.

Kon. bolk. u.fluk. _p. _17, forfan hocce jusjam indc ab

Odiniano xvo fuerit arceffendum, cum Reges fimul

fummi facrorum edentAntidites,utexSTURLONEDE

condat.

/) Ipforum de hac re liter# rcperiuntur

apud

B AA-

(16)

% 3 ^*4 ( ❖

eos obfequio abuti tum quidem haud fiverunt, ^cum

forte intellexerint omnium maxime ad regiam digni-

tatemconferre jus circafacra, cujusiterum maximum

fepe

momencum in eo pofitum eft, ut regiae auQiori-

fati fuum debeantfummi rerum facrarum adminiftri fliunrfsvi).Verum cceccynConcilio

Skenningenfi,ob- fequio

ZIUM Loc. cit. _{p. 140.} Nob. ÖRNHJELM, 1. c.p.f00.

ut & Nob. VILDE 1. c. p. 384.

t?t) Optime,cumvel fexcentos adferrepoflem,^THO-

MASIUS; „Das Recht in Kirchen Sachen, inqmt, iffc

„unter denen hohen Regalien das vornehmfte; daher

„kan daflelbe von denen übrigen Theilen der hoch-

„ften Gewalt nicht ohne die größte Gefahr gefchi©-

„den werden: Und es ift ein unförmliches PFefen,

„wenn man fleh in der Politique eine doppelte hoch-

„fte Gewalt vorftcllet, davon dieeine diePflichtende-

„rerUnterthanen _gegen andereMenichen, dieandere

„aber die Pflicht gegen GOtt dirigiret. Viel mehr

„mußnothwendigentwederdiefc jener, oderjene die-

„(er unterworfFen ieyn, und alfo eignet man derjeni-

„gen, welche der andern unterworfFen ift, mit un¬

recht der Nahmen der liöchften Gewalt zu. Eben

„diefes iftbey denen Kirchen-Geletzcn, Obrigkeiten

„und Kirchen-Gerichten zu erinnern- Denn gleich-

3,wie die höchfle Gewalt in weltlichen Sachen fleh

„fonderlichdurch die Gefetzgebung, Befleilung [der

„Obrigkeiten und Handhabung

äcr

Gerechtigkeit

„äußert; allo giebt die höchfle Gewalt in Kirchen-

„lachen ^, auch ihre Kirchen-Ordnungen^, erwehlet

„die PerlbnenzuBeftellung

desGottes-Üienftes,

verord¬

net auch darneben diefen zu geiftüchcn Dingenbe¬

reiteten Perfonen gewilFe undbefondere Richter,die

/

(17)

# ) 15 ( #

féquib fubmittébant

fe

Rornse rnandatis.

FnfHfutafue«

runt ad omnes Ecclefras cathedrales Capitula feuCol- icgiaCanonicorum n), quorum numerus*initio quina»

riué,ad duodenariam dein in metropoli Upfalier.fi fer-

tur excreviffe a). Hi claro

fiepius

fangvine orti dig-

nitäte

jjjedennoch der hochden Gewalt unterworfren find.

;,v. Ejusd. Cautelen bey der Kirchen-Rechts^-Gelahr-

„heit,C. 18.§§-2; 3.add.ISfob.ÖRNHJELM,!,c.p, $go.

, n)Prima Canonicorum Orieorcferriföletad Augufti-

nitempora&proxime

antecedentia.

Cohabitabantnem-

pe unius Ecclefia? Presbyteri &: Clerici, certis vivendi

canonibus feu regulis aciftricli, unde Canonici <k Regu¬

läres dicfi funt,

&pe

cumEpifcopo, utfic monafterii cujusdam imaginempraberet F.pifcopalis domus. Hinc

nata funt

Collegia

Canonicorum ³ in

majoribus

Eccle-

ftis, qui in Banlica Lateranenfi primum funt colioca-

ti a GELASICDEpifc- Rom.a. 496. p. C. nat. Horum Gollegiorum diver(a oraninoa prima inftitutione ob-

tinuit ratio poft CAROLUM MAGNUAl, qui talia

in celebrioribus Germ, urbibus conflituit.. Cfr.FR.

SPAK HEM.fil.loo._{cit. pp.}936.964,1045.1262. DeCa¬

nonici BrehmenfisEcclefitc, cuiinitiofuberatSvccana, fub Unvano_3, vid. ALB. KRANTZ.Metrop. Libr. 4.

v cap. i.& ex eo ÖRNHJELM 1.c,p.164. PifFercntiam

inter Canonicos Reguläres & Seculares notat DIK-

MAN. Ant.Eccl. _p.254.feq. Cetcrum, quod jam a.

1232. &c fic ante flatuta Skenningenfia, Lincopenfis E- pifeop. LAURENTIUS per bullam Papalem GRE-

GORil IX. obtinuerit LicentiamcreandiCanonicos,non

obfiat3quominus infam Gollegiorum Genon, univer-

falem inftitutionem in Patria ad Concil. Skenningenfe

Rereramus. Cfr.Nob.VILDE 1. c. p. 588»

o) y.J.SCHEFEERIUpfal. Ant.p. 4*8

(18)

$ ) i6 ( #

nitate & fuperfluis redit ibtis fuperbientes, qm"

Epifco-

pis quab iandtius edenc Confilium p),fuorum focie-

tacum & Dioecebum Sacros elegerunt Guhernarores, idque,fecundum jusCanonicum,triplici via

[crutinii

fe.

Sanfti Spiritus & compromifli, quibus interdurn ac- cedebatforma aliqua, ^exhiice duabus vel cribus mixtet q). Eledturn Candidatum Pontifici,rotius Cbriflianior-

bis

Infpe&ori,

corrimendabant, qui eletionem confir- mabat, eledturo aut

confecrans

ipfe, aut aliis tradens confecrandum. Verum quidem ed, quod Canonici,

ante ele&ionem, Regis voluntatem nonnunquam fint lci(citaci*j id autem eorum humanitati _rarius, föpius

autemcaliiditati tribuendumed, quippe qniilludLy-

landri: ubi leoninapelIis non

fatis

efi, vulpina ad- denda, probe funt feciiti. Etenim quod id, aliqua Re¬

gia autoritäreobdriti, baud feeerint, demondrant ip-

dus Pontificis de hac re datuta, demoftdrat ecjamex- emplum HENRICI Arch. Upf.quem,improbanteRe¬

ge

ALBERTO,

ipb elegerunt & Ponrifex confiirma-

vit r). At R.

ERICUS

Pomeramis novis hane eligen-

di rationemargumentisirnpugnabar,cum ab Upialienfi Capitulo, in lui, ut credidit Rex^> juris detrimentum,

OLAVUS Trcsgdius eletus eflet. Regis

Regnique

Senatores, pariter

fuifle

Epifcoposnotumed s). Hinc

ERI-

p) v. ÖRNHJELM. I.e. p. 164.

q) Exemplum exhibet Nob. VILDE loc. cit.p. 396.

& _400.

r) v. Nob. PERINGSCHÖLDMon.Ulleråk.p. r51.

s) Tempus, quo in Senatum cooptati funt Epifcopi,

ad S^culum XII, &regimen CANUTI R, Erici fil,eile

(19)

#■ ) ^ c &

ERICUSexiüimavitad le pertincre eofum

defignatia<

nem - - , quod Epificopi triumregnorum( Sveciaefe.

Daniae & Norvegise)

pymi poft Rege

in pertra äanåis negotiis, ajjiderent

Confiliarii,

unde prafuma*

tur, Regem cumSenatu omniutn optime nojfe quis ad ajfidendum eis in confiliis

potijjimum

fit ajfwnendus*

Quarepro

Erico

- - -

deprecantur,

ut

nuUusele-

Uus, nifihahitis

fuper

hoc literis Regispromotoriis^

nfede

Apofiolica confirtnaretur tfc.

ut Regis

juflu

Ii«

teris Pontifici fupplicarunt

fex

Sveciae & DanLe Epi- icopi t)% Huic

eulpas, uti moris

femper

illi

erat, no-

vain addidit ERICUS> ^cum, relu&antibus non modo Canonicrs& aula Romana, fed etjam ipfisregniSena*

toribus, feejeratum

Bergenfem ARNOLDUM

de¬

mentis, eoque mortuo, TORLACUM, Bergenfis is-

quoque fuic,

Archiepifcopali cathedras praficerct

u).

Idinc funeftamleditionum tempeftatemacceleravit; &

cum in populi Svecani odium &

oftenfionem

incur- riffet, Solio Regali eum

jndignum judicärunt, quin-

que inprim is

ob caufas,

quarnm

prima fuit: quodeccle-

fimn dedecoraverit,

ejus

^que

fe ipfurn, F

^ra

lat

os indi-

gniffimos conftituendo,

caput

conftituerit, Ecclefia

^por-

ro concilia,

Fontificum

mandata &

anathemataflocci

C pm\

referendum, ex iftius sevi diplomatibus obfervavit Nok ÖRNHJELM 1. cit. p. 557. leq. De ceteronennoeft,qui ignoret, non

alio

tempore

in patria privilegia extenfi-

ora Cleridsfuiffe irrogata,quam fub illaperiodo,^quan*

regnando

impleverunt Sverkeridae-Reges &

Ericidac,

t) v. Nob.VILDE

Joe,

ein p.437; y

i) y. Cbron,

Rhytlun»

Maj.purt.Iip, ig* ***£

1

/

(20)

pendens x). Poft ha:c

certamina, in quibusCanonici femper triumphum cantarunt,

liberiusCapitulaeorum

ante acquifitum, nunc vero confirmatum cligendi jus

v ufurparunt

yj.

-

§.

VIII.

Haec fuerunt duo ifta maximi momenti Concilii

Skenningertfisdecreta,

_qui Regum au&oritatem, po-

puli Jibertatem & indc totius Regni falutem

infringe-

bant. Reliqua, cum leviora fint, Iongas de iis ^conce-

xere cornmentationes, vetat propofica brevitas, ftri-

£tim igitur dicenda. Publica in Svecia diverioriaad- huc fuere nulla, ^Ut adeo,qui iter faciebant, _nusquam

in itinere neceßaria quaevis emere potuerint. Floruic

ante invalefcentem Chriftianam religionem (ptXcfyvloc,

qus irtis temporibuscuivis cornmoda/uit & jucunda,

cum perraroitinerainftituerentur. Pofleaautem, au&o fenfim numeroperegrinatorum,ccepit hofpitalitas eflq

/rara & molella, inprimis ^cum vi & rapinis baud in- terdum abdinuerint viatores. Sacerdotes fine dubio omnium maxime hifce molediis affeffi, re & nomine Parochi fuere z). Haec, in fällor, anfam dedere WiLHELMO Cardioali prtercipicndi; quod quicun- quein domibus eorum^prcecipue Fratrum Pr^dicato-

rumviolentiamfecerintpractextu NB.

bofpitcplitatisy

vel ex aha cauja,

frangtndo

^eorum domus vel oftia

£?c. excom?mmicationis

fententjam

incurrant. Prac-

terea

x) v Declarat. _{Ord R.} adNorvag. ^1434. in Chrom Rhythm.Maj. part. 2. p, 78,

y) Didudlius haec omnia explicat Nob. VILDE loc.

ixp. cit. p. 383.féq.

a) Forfan inde non inepte derivatur tritum vulgo proverbium, quo hospitibus male qontentis dicifolet:

will du ha mer_y jdga till l'räßen*

(21)

JK ) 19 ( »

terea cum uxoribus & familta orbari effent

facerdotes,

Epifcopos, qui cum magna pompa,. comiracuqvefre- qvenri,

Marefcallo:, Senefcallg

& qvibus non? ve^

nire foiebant, pluribus diebus, fine intolerabiiibus Iiimtibtis, bene adeo& prolixe, ut conlveverant, ^ac«

cipere mirijme poruerunt, Ergo ad h?ec incommoda ]evanda,/prscepic Cardinalis

Epifcopis,

quum vifita-

verinteos(Sacerdotes•)>ne aliqvid abeis,praeterJ'olam procurationem^exigant>antobldtum recipiant. Eodem-

qve praecepto miniftris

.Epifcoporum

obb'gans, ulrc-

riuspr&cepitJub peenaex communicationis, ut'nulli

cum Epijcopo hofpitentur^ praeter

fuosy

apud facerdo•

i tes diebusvifitationis, niß nominatim aJacerdote,

procurat

Epifcopumßuerint

invitatio Porro adjicrt:

In Dicecefi Upfalenß, Strengenen.fi, Aroßenß&Ska- renfi ita ordmdvimiis,üt ubifolet

Epifcopus

hofpitare

IllL Diebus^cauf^a vifitationis,

hofpitetur

tribus. Et ubitribus, habeat

facerdos

optionein,vel redimerecum

mar cbisargenti adjiciasduas metretds meliis a). In Regione autein Weiterdatum Aroßenßs Dieecefis,fiet

de bisfeiltfuerat hactenus obfervatum. In

Lincopenß

autem & Vexionenfi Diceceß dimißa

ßt

diei tertice menfa, de duobus autem diebus habeat optionem fa-

cerdospvelredimere_pro_curationein cunimarcbaargen¬

ti cf dimidia, vel IVmetretis b) meliis cf cum vi-

' ■

ginrf

a) Obicurum & corruptum hunc locum, ita corre- >

dlum habet Nob. VILDE: habeatSacerdos optionem, vel

redimere marchaargenti off dimidia, vel procuraré rh*

• e. exeipere hospitlo) ^cum XX. tantum eqnitatis &c.

b)Deialolitohocvocabufo hseccommentaturCAROL.

duFRESSE inGlofTar. adScript Med. &inf Latinitatis:

,j.METRETÄ? MsrßiTrit» Genus vafis, cadus: umpbjra x

(22)

» ) io ( &

pnti

täntum

equitaturisEpifcopwnprocurare c). Q

ax leqvuntur in hifce ftatutis reliqv a,ut de divißone of- fertoriiåicbus vificationis oblad; de

officio Öfficialiwn

vel Exaäorum, quibus, cum Laici deberent efTe,

ihterjdiäum

erat in caufis matrimonialibus b3 ^aIiis

fpiritualibus

inqvirere; de libro

Decretaliwn,2qnovis Epifcopo

inträ ^annum habendo legendove, cetera, licet fingula commentariolo

quodam digna videri

pos-

fint; tamen, qvum refpe&u priorum minuta

fint

0- mnia, hascinprsefenti, venia B. Le£toris prasterimus, aliisqve dilcucienda rclinqvimus^acultatumrationem

Fabituri. Unum tamen addam: De dechnis edi&o fan.

xiit WILHELMUS nofter huncin modum: Praci-

pi?nus,fub

pcenam excommunicationis

fufpenfio- 'nis,Archiepifcopo

& omnibus,

Juffraganeis

ejus, quoå

nulli laico decimas alicujus Parochialis ecclefice con~

cedant. Scilicet id haud metuendum fuiffe videtur.

Forte fic lege caveret ne propinqvis fuis & cognatis

hac ratione confulerent Prsefules, ^ut inde detri-

menti quicqvam ,'caperent Ecclefiaé bona.

aliisr Ebrardus in Graccifmo c. 12.

Efivini proprie metreta, inodusquemodefli ^,

3,PapiasexS.Eucherio, Metreta, menfuraliqvidorum, hä- rfiensfextariosdecem &c. S.Auguflinusill EvangeLS. Jo-

„hati.TradL^. Nomen menfuree eft metreta, a men«

ßura accepit nomenißamenfura &c. Chronicon Rei- ,,eherfperg. Mißteavas,quodcaperet 20 metretasvinide.

»purißmo auro, Paflim etiam inLibris facris. Lex Ver-

,,vinian. 1235.art.31. Sijuis in dieta villa metretam

—-d_„fjovawtfrumenti vel alicujus leguminis veliiquorisface-

%,re voluerit, viUico 4den.dabit, &c.

c) H*cex A&.Litt.

Svec.Voll-p.

159.feqv, Paulo aliterNob. VILDE 1. c. p. 391.