Λ χλΪ Ω.
DISSERTATIO HISTORiCOJJTERARIA,
MER ITA ac FATA
HELSINGT,
DOCTORIS Juris Canonici,
Nec non
PROFESSORISLinguar. Oriental.Pariiienfis,
Le viter enarrans,
Cujus PARTEM POSTERIOREM,
Confentiente Amflisßmo icnatu Philo[oph>
In illuftvi Mujarwn ad-Salam Athemo,
PR^ESIDE
VIRO CELEBERRIMO,
Mag. PETRO EKERMAN.
Eloquent. PROFESS. Reg. Ordin.
Pro GRÄDir .
r Cenfarλ public<e mode(le fubmittit
PETRUS Η A MB RA: US,
Helsingus.
InAudit.Carol.Maj.add.Xfll.MajiANN.MDCCXLIX.
Horis poß meridiem folitis.
UPSALI& ImpreiTa.
VIRÖ Summe Revevendo Amplißtmo^
D:NO OLiVO
C ELS Ι Ο,
% S. Theol. DOCTORI & PROFESSOR* Primario
Celeberrimo, utriusque Coniiftorii ADSESSORI
Graviflimo,Givit Upfal. ARCHlPRiEPOSITÖ
longe dighiflimo.
"
X - >'0-
VIRO Maxime Reverendo & Celeberrimo,
D:NO MAG. G A B R I Ε LI
Μ Λ T Η ES I O.
S. S. Theol. in Reg. Aeadem. Upf. PROFESSOR!
Ampliffimo, utriusque Coniiftorii ADSESSORI Qra-
yiöimo, in Gamla Upfala PASlORI & PRA-- POSITO Vigilantisfimo,
Patronis & Promotoribus
"
·*; :'· ' ·; '· - ■" .« _ * i·
Laciåos conjicite, Maecenätes & Patroni flem aC interpretem,quem, omni venera-
Vobis, precor, Parnafjia mea immerα,
éflimanda. Placeant Vobis labores mei inEcclefiau-
iS aäfliBas fpes meas, venerabundus commendo. Dens frofperitate, longijjtme Coronet, ut habeat Respublim julcra^ quibus nitatur, ς$ Clientes Veflri Patronos ? Maxime Reverendorum&Celeber-
cliens PETRUS
ViRO Maxime Reverenäo cT AmpliffJmo,
D:NO MAG. Μ Α Γ Η I JE
m e φι
S. S.Theol. PROFESSORI longerfteritiffimo,Ven. Confi-
itoriiEccleiiafipariter.& Academiei ÄDSESSORIGravif- iimo, EccieficeWakfal. PASTORI, necnonadjaceritjis
Diftriiüus PR/EPOSITO Meritiflimo.
V1R.0 Nobilißimo,Max. Reverenäo & Amplißimo,
D;no Mag. LiiüRENTIO BENZELSTIERN4 ,
S. S. Iheoiog. PROFESSORI Dignisfimo, utri,usque
Confiftorii Eeclefiaftici & Academici ADSESSORI
Laudatisikno, PR/EPOSITO Difiri&us Hagun-
denfis Vigilantiilimo.
Maximis, Propenßifimis.
Siimmi, ocitlos inchanaceum bunc devot& mentis le*
tionis cultu, Vobis exhibet Veiler cliens. Placeant
gräti/Jtmjque animi fignora, non nifi oßerentispietate Jus, perquinquennium> exantlati. Interim Vobis me, 0. M, Vos, Maecenates , diuturna vita Ö omnigena
Ca Literaria in Vobis fidera, unde fplendeat, Ecclefia quibus Letentur. Ego adeineres permanfurus fum rimorum NOMIN UM VESTRQRUM
J
humillimus HAMBRßUS.
§. VII.
Uam plurirnäs, ütidixi, Muia-
riim officinas & Academias pottquam luttraverat Λ7ofter,
ioiidam, quam tantopere fi-
tiebat, fibi comparaturus ea- rlim rerum ribtftfam, qti sevi-
rum do&rina commendabi- lem, officiisque fplendidioribus obeundis aptum reddunt, Lutetiam Ρω-iporum adiit. Nec id inau- fpicato quidem omine. Etenim Galli, merit is, at-
queexqiiiiitiftima HAMBRfEI icientia, farna par- tim, partim ipfo jam opere, perfpeÉHs, tantis i-
pttim decorabant:honoribus,quantis par fuit eum
ma&ari. Quid> quod "licet in prsefatione ad Biblia
Syriaca Arabica, Annis MDCXXX1I,—XL.II, '
XLV, Ppripå.y/typis vutgäia, tribus vohtm in i-
bus compofica, quibus Regina ferni, GL Μ.
CHRISTINA, fovendis excitandisque literis nata,
Bibiiothecam hane Upjalienfem exornavit, ImIis &
Gaüis quibusdam pereruditum & diffufum hocce
opus
) &( §Χ3>
opus adfigftetür, au£toresve,fata HAMBRiEl ce- teroquin enarrantes, id laboris filentio fere prae-
tervehantur; Validis tamen innixi fuflultique ar-
gumentis, non dubitamus nos adftruere, Noßrumy
Linguasutpote, fi quisalius, probe edo&um orF
entales, Polyglottis, quaejam modonominavimus.
procudendis non folum interfuiile, fed manum admoviße, & operam commodafle fingnlarem. A->.
Kauttaceam, extant Literae, de die Iii Febr. An;
1630, Regis Galli<ey LUDOVlCI XIII, fub N- 3, allatse» ubi, Correcteur de lagrande Bible Syriaque
ξβ Arabique, en noßre Univerfité de Paris, difertis
verbis falutatur. Hiric veritati confentit tefiimo-
nium a Decano, & Collegio Facukätis Juris Ca*
nonici, in congregatione generali Parifiis datum
d. 29 Mart. An. 1636, ubi memoratur, magnorum Bibliorum Syriacommy Cß Arabicorum CorreBionem e-
jus doclring Ö ßdelitati JuiJJe commijjam; ubi inter
Lingvarum Orientalium Ö fcientiarum [uperiorum Do-
Bores adfrihtur; ubi Vir audit, in quo fides, can¬
der, probitas, virtus, ffludiumcf quidquid laudari pot- eß, habttati Vir, pröfter virtutemy honore, proprer
mores,awore, propter literas, favore digniffimus; Vir
denique,qui omnia meretur, free indolem cß mores,five
induftriam cß eruditionem fpeBemus. Tantis porro, tamque luculentis, eruditionis fpeciminibuS editis,
novis honorum ornamentis eft äu&us, quippe Regi itein Gallig, N&ftrum, in Lingvis ian&is ma-
iime pra^ce11entern, Profefioris Extraordinarii Lin¬
gvarum Orientalium, in Academia, quae Parißis
D 2 florer,
5 O ( £££
floret, titulo, prsrogativis&dignitate milnire pla- cuit; quemadmodum ipfum Diploma Regium di-
gnum eft, quod iterum- fub N. 3, legatur. Hono-
ridco illo munere, tum publice, tum privatim,
cum bonorum adplaufu, diligentiffime eil: perfuru.
ö:us. Farna idcirco HAMBRiEI non potuit npfi
magis illuftrari, brevique faftum eft, ut in vitani
ejus, Viro dofto&CHRISTiANOconvenientiffi-
mam, quotquot introfpicerent, illi focium, my-
ftam c% amictim eum deligerent expeterentque ;
quippe Prsdicator non tantum Regis Sveda, fed
& aliorum Principnm confcederatorum, nec non éxoticarum copiarum, Regi Gallig,militantium, li¬
teris Regis, d. 3. Febr. An. 1630, fub N. 4. im- preilis, creabatur Ordinarius. Sic omnibus, vel docendi fvavitate, & iacra infula, vel ingeniiglo¬
ria, judiciique acumine usque adeo feie probäve-
rat, ut partes Prsftdis in Confiftorio. militari ejus
quoque curae ac moderationi demandarentur; qua de re nos informant liters Regis, d. 28. Junii
An. 1656, Parifiis edits. Ad commendatione-m etjam id fpe&at quam maxime ; quod fplendido
concionatorisaulici titulo, &dignitate apud varios
ornaretur , quorum in numero fuit CAROLUS
GUSTAVUS, Gl. Μ. Rex Sveda, cui per bien- nium, ab anno MDCXXXVIffad MDCXL, aCa-
cris concionibus adfuit; ne de Principe Holfatia FRIDERICO, HEDEVIGIS ELEONORE, Gl.
M. Regins Sveda, Fratre adjungam, qui media
nofte d. X. Augufti, An. MDCUV, morbo adfli-
£tus
/or
flus graviong Noflrum ad ie vocari, <Sr, confes-
fione pera&a, iäcram fibi ccenam porrigi volui&
Verbo item commemorabo Principem Vinarw
BERNHARDUM,cui, praeter ingentem frequen-
tiam Nobilium Comitumque, in iacro munere in- fervivit. At, ne quis in dubium hoc idem voca*
verit, fimulque ut, qua diligentia & folicitudine
id officii gefterit, certo confiare pofiit, nec pige*
hit tefiimonium CAROLI GUSTAVI, Noßr*
datum, lub Ν. 5.adferre. Inter infignia, quae Parißis fuflinuit, munia, illud quoque referendum eil, quod Hug|)nis Grotii, Legati Regni
Svetici, cujus fama ad omnes jam diu nationes pe- netravit & gentes, An.MDCXXXV, Concionator
aülae conilituCretur, cui ipartae, perdecem annos,
quibns ibi commoratus eil Grotius, & aliis, fuis
graviffimis negotiis Annotationes in Yetus & No-
vum Tefiamentum admiicuit, fummo cum hono-
re, praefuir. Sic fe gerendo non poterat non laus ejus ita adcrefcere, ut idoneus fitjudicatns, qui, a
Rege Gatlice, Do£lor Juris Canonici renuntiaretur.
Hase enim leguntur verbaRegis in literis d. 2§,
Junii 1656 datis: ie voll· Perßnage, noflre eher
hien enne ßON/IS HAMBRAEUS0 Dohieur endroit Ca^
non. Ab ULRICO tandem, Principe DncatnsWür-
temhergici , ηt iacro, in bello, fungeretur officio,
evocatur, quod literas Principis, dar d. c.Januarii 1657, ad Regem Gallig iatis fuperque confirmant;
at,propter fponfionem faclam, dequa mox agendi
erit locus, id naumis ipfi adgredi non lieuit. ' Incrs-
28 io C
inefedibili, uti aiidivimus, ardebat Noflet itudio, catenatos licet inter labores iacri ordi- nis, & gravem curarnm undique molem, mentis
eruditie dotes, quas habuit pneelaras admodum,
per fcripta variarum lingvarum, typis commifla ,
cum aliis communicandi, quod a Faeultate Juris
datum Canonici Parißenfis teftimonium publi¬
cum, non potuit non ipfi laudi vertere; ita
verö illud habet: in qnorum gratiam libros tam Sy~
riacos, quam Arabicos edtdit^, Deo favente, rurfus
ξditurus cß. Sic eo, quo vixerat Parißis, tempo¬
re, fequentiaeins deprehendere licet opera.
Libellum Alphabeticum Quadrilingvem Ati.ißqz*
publicavit. ;
Paßtonem D. K !f. C.Syriace ÖLatine ediditAn, löqj. in 12* Arabicasque6. foannis EpißolasLatio do>
mvit. 7 . . \ - · -
Orationfunebrefur le trespas funeraiües dt
tres Scavant, vertueux, & tres experimenttPerfona~
ge le Sieur ANDRE MARTJNl Medccin Allemand,
de la tres celebre ville & fameufe univerfite de Wie-
temberg>ßaite a Paris au Cemetiere deceux de tärer
ligionle 22 Ottobre 1636. a Parit 1637.
Speadam Messenii An. i6py in 12. edidit.
Quam Regi GaUiarum, LUDOVICO XIV, hur«
millime infcripfic.
Joh. Frenshemii Orationem An. 1655.1η i2*
publice fecit.
HißGirede la Paßten, mort cffepulture de noßre SeigneurJESUSCHRIST, mife en francois, en al-
lemand:
ir tg*F ) ° (. η ietmnd: Hißpriavom leyäen , flerben und begrdbtmfl
mfersHerrn undHeylandsSESU CHRISΊLGedruckt
#662. in 1.2.
e e s
Tr&fte Spegel til then Mia och wälborna Fru 9
Fru Beata Sparre i&fy.in iz. vx:
Spekulum xrucis confolafioms Cbriftian& m*
mfcr ■ ' ' ■ vt ,'ft . i
§. VIII.
In fede dignkatis ampliffima Noflrum Parifiii
(tollocatum, fortunis jam vifuri\ erimus exut u na.
éverfumque omnibus. Res, tit fe habet, q uaru¬
breviffimepotero, exponenda éit Préeibus quo rundam ΝobiliumNofler exoratus,fidem protura·
jna pecuniarum, an Gallia ab Ulis confhmtarunv
éalegeymterpofuit, tit dehitum Mobiles illi credi-
i toribus definitoperfolverent die. Sponfione hac
an peccav.er.itNotier, nee ne., nunc non difjuirb
inus, cum circumftantfce biijas rei, qua parterr^
nos fugiatit. Terniino debiti iolvendi exadfco, ar- gentnratepoicebantereditores;Ncftrmifte^w. ipoo
forem <& vadem fa&am, in Jus vocare tion du-
bitabant. Quippe Nöbiles ifli in Sveciara advo?
laverant, ac, aeris alieni inGallia contratli proriiis
Smmemores, in angufbam fumraam Noflrum ad-,
duxerant. Diplomatibus 'Regis Galliarumrnorato-
;riis (dl-Eflats bref vel refpits brefj-pzr mukös an·
nos:,, immo, diutius, quåm leges GäUicsid perirrifc.
•terent, commendatione Reginx Svect#, GHRISTIf N^, Regis GAROLI GUSTAVI, Hugonis CtROTHv &Ren£i>ictiOxemstjernii, Legatornra
. . .'j : jE: . ' &vécia9
i* βϋΡ· » c
"Svea<e, nec ίΐοη Principum, Vinarite 8z Wurfernher«
genßs j Bernhard! & Ulrici, aliorumque Ca-
irnttim, Principnm & Legatorum, contra invafo«
tumImpetus*. clemeiitifrirné eft defenfitatus,quoad
nummos e Svecia interea eXigendi ania ei daretur
& facultas. Quem in finem fupplicationes & re- lationes varias, typis commiilas, in patriam prüfe*"
rendas euravit, fcilicet Relationern in genere, cu¬
jus ha*C infcfip'tio eil: Relation ilfi geméeit, til Hit
Ks MAY:T den Stormeckpgße Hogborne Fh-ße och Herre, Her CARL Den XL SwerigesGothes och Windes Konung &c. om then gåld jom tiågre Swen~
jfke Herrar i Paris giordt hafwa, och Ledan på mån-
ga åars tijdh, ejffter terminens forlopp, emot therat hand/krifters lydelfe, fnéd betalningen åre utheblefne $
hwarigenom theras lojitiitzmdn ttthi all fom ftorßa ö- Mgenhet kommen år &c. An. i$6z\ d. 18- Aprilis,Ρa*
rifiis edita iri i2. Relationem in fpecie fub eodeni
titulo Paris i66i. in 12, Supplicationes taceo va¬
riasi quas ad Dicafterium Holmenie transmiiitj
voti fui ut compos evaderet *
Sed cum ömnia in caffüm ja&arentur, &No- biles crediioribuSjdebitUm in foro retribueudo^ fa*
éisfacere parum efient ibllfcici > a fummo fenatti farißenß, diplorrtata Regis, .eeu legibus, ae juri
creditorum contraria, improbante, d. 29. Mar-
tii An. 1658, carceris damnaturhicce Vir cordatus, Idcirco, reli&is grandi Bibliotheca, veftibus atque omnibus utenfiliblis, iine ullaimora, hoipitio erni*
grare, novasqtte fedes , übi ab incurfionibus cne-
Sitorum tantifperfaret tutus,fibi exquirere cd coa*
) 0 ( <SÄ3? #t
QmJn «dem vero Ordiiiis EqueTrris ad Malta, fe temple vocatam, confugiendi veniatn non nid x-
gerrimeimpetravit? tribus vero menfibus vixduni
exa&is,, in manus ereditorum ne vivus .tradere-
tur, inde divertere necefle habuit. Quid, qupd*
per eertos emiflarios, quomodo illum iniidiis in- terciperem ereditores, diumukürnque fecum delb
beravere; hiric aliud Noflro non fuppetebac opis coniiliique, quam utSecretarium de CouRTiNfup- plexadiret; heie, poflquaoi aliquamdiu eilet ad?
fervatus, illum, eommiieratione digmim del Camt
po, ftabuiarius regins, ad fe evocavit, ad men-
-iamque fuam fatliberaliteraluit. Heißtarnen ob re¬
ligiösem, quamAty?iTLutheranam*)eonf3:anter e®
. K 2 profes-
"jNefcio itaq;quojure,quaveinjuriaJoh.Seyffek-
TüsUlmeniis, (referente Celeb. Molleroin Hypo-
innem. adSchefferj Sveciam Literatam p. m. 385J
Jn claifico Belli facri contra Hüg. Grotium, pp- tuerit iniimulare noftrum HAMBRiEUM teporis
in reltgione Lutherana, collufionis cum Grotio papi·
zante, avartritt negligentia in officio 8zc. Neicio ,
: inquam, cum Seyffertum , quamvis id anxre
perquiiiverim, nondum confulere mihi licuerit,
muko minus illius fuipiciones, hac dere, exami-
nare. At pro HAMBRiEÖ militäre videtur, uti
omnino militat, illud πολν$ρύλλητον: quisque ccnfe-
tur boms, donec probetur contravium* Ne adjun-
gam teftimonium, fide digniffimum,1 Sereniilimi Principis, C AR OL! G USTAVI? infr.pag. 38.nec
fionULRICI, Principis Wurtembergeniis,dat. Pa*
MC die 2.Januar-1657.
^profeflus, diu commorari tion licuit, ideoque hua?
iiluc, divagabaturj.cenuivi£tua pane & aqua^quami
ikpifiime, vitam iliileutavky quemadirnodum ma*
Hus& pedes, penuria ligni, ex frigoris vehemen*
tia adtiflos eonqueritur. Prie ceteris vero dolet manuferipta lingvarum Orientalium preciofa, &
tjuidem rariora, in quibus elahorandis XXX con~
Cumfératannos, fibi eile erepta,. quippe, π na cum
■cffigiebus,aPnncipibus &Comicibus HAMBRiEO da$is>, ceti res & cfoarfaefordidas, inforo Parjfienfi\
"vili divendita func pretio. Sic egenus, inopsy
pauper, in fqua-lido carcere„ morrem cum vita»
Luretia Parifiorum, anno circiter aetatis fepruagefi~
ma ieptimo, commutavit Vir, cujus omnfgenac doOrinas elegantia, fonge fareque diftuia, cujus1 .candpr anim i, & integritas vitsrac. morum, beni-
uniorem iortunse auram promererL iure fuo, vi-
debantur.
Coronidis loco, heic adferendurrr cenfemus
Symbolum Noftri HAMBRJET, qnod libris fuis
iere iinguJisy cum infronte? tum adfinem, inflar
tefferx, ex nomine proprio JONiEy.el cplumbas
fumts· Eft veroejusmodi: '
Hebra.
Köji Φψ yocs rank
ίΓΡ,τ t> «ι in 2W) on aV pi;
Chald»
Ktf?# «pj n^r rr« nra
^rr ajp w ^3 t\K p Syr.
1-3^0 |*5? ΰ.^Α
Grxc. ..- ,·.
Ofov εγβϊ fjrof π?κον τ άλογον ιεπέλ€Μν
Τοϊόν εμοι fjTOg $ός σι*μίγιχε ίMtsfr
Latin.
Eft ut mitis, amans pacis, finc fraudc
columba:
Tale mihi fimpFex cor Dcus alme
dato.
"* '*' i. " GcwΤ* 'Λ ' ·"'
©leid) tute titt Saufe friefeferfi^ iji/
©ö^u αϋφ rein ofen jenig Ii(i;
iDc£glei#en £©τπ feafe feer|e mein/
2a| fiicfefertfS/ ftf# unfe teilt feilt,
... Svea
©äfeiu tu SMiflwa att tifbfe f?rn>ifl/
«Seßr ftcbfain oct) rntlt> f6twfean iiftt
©δ c\tff mtgfe οφ O gtälfare fdc/ >-·.<
fjiMa fem Stmrtuft 4fet.
N»1E&
*1 «gr ) g-(
v N:o III,
Grandhomme deChambellan de Frahee,noftre Chambre, MaiflrePremierordinaireGentil-
de noftre Hoftel, & Vous Meilieurs & Controlleurs de noilre Chambre aux Daniers, Salut. Sqavoir fal·
fons que Nous defirant & vouiant bien & favorable-
ment traiter noilre chsr & bien amé Maiftre Jonas HAMBitiEUS,ProfeiTeur és Langves Orientales, & Cor- re&eur de la Grande Bible Syriaque & Arabique, en noftre Univerfité de Paris.; Et le defirant approcher
de noftre perionne. -irceluy pour ces caufes &autres å ce Nous rnouvans: Avons retenu & retenons en
l'Eilat & Charge de noftre ProfeiTeur' Sc Interprette
des Langves Orientales, pour doresnavant Nous y
fervlr, en joüir & ufer aux honneurs, authoritez, prerogatives préeminences, franchifes, libertez, droits, profits, revenus & émolumens accouftumez, & aux gages qui feront portez par nosEflats. Si voulons.St
vous mandons , que dudit Hambrseus pris & reeeu le
Serment requis en tel cas & accouftumé. Vous cette prefente retenué enregiftrées ou fait.es enregiftrer ed
vos papiers & efcrits de noftre Chambre aux Deniers,
avec les autres de femblable Εilat & retenu; Et d>
celuy: enfemble defdits honneurs, authoritez, prerd- gatives, préeminencesι franchifes, libertez, gages»
droits, profits & emolumens deiludits; le faites fouffrir
& laiffer jouir, & ufer plainement & plaifiblemenf;
& a Luy obeir& entendre de tous & ainfiqull appar-
tiendra éi chofes toucbant & concernant ledit Eftat
& retenué. Mandons en outre aux Threforiers Ge- *
neraux de noftre maifon, chacun en 1'année de leur exercice, que les dits gages ils payent, haillen &
delivrent audit Hambrseus, dorefnavant"'' par <:hact^n
. ahi /
fcfci::·· i,;-..
) 0 /
änI fvivant les Eftats qui leur en feront par Nous
baillez 8c iurce ärreftez, Donne å Paris, fousleSecl
de noftre Secret le treiziefme Fevricr mil bx cent trente. Signe, LOVIS.
Et plus bas, par ie Roy Delomenie, Et feellk
Lieu du
f SccaUde i Roy du
1' \ France«
Ν: IV.
LOVISNavärre: Apar la gracenos Amezde Dieu, Roy de France 8c de8c Feaux Confeillers let Gens tenans nos Cöurs de Parlement de Paris, Mai·«
ftres des Requeftes ordinaires de noftre Hoftel, Bail*·
lifs , fenefchaux, Prevofts, Ieurs Lieutenans, 8c åtous
nos autres Jufticiers 8c Officiers qull appartiendrä:
ialut. '
Noftre eher 8c bien smé Jonas Ha^brjeus, Dö-
&éur 6c Profefleur és laftgues Orientales, en noftrö
Univerbté de Paris, 8c Predicateur de noftre trés-cher Prere, Aliié 8c Confederé, le Roy de Svede, auprés
de fes Ambaftadeurs en noftre Royavme de Francéi
NotiS a Fait tres- humhlement expofer, qbe pendant
ie tems qu'il a demeuré dans noftre dite Univerbtécte Paris, il ä eftéprié non feulemeht pår diversAmbaflii-
deurs dudit Royaume de Svéde, maisaufli par pluiiéijs
autres Ambafladeurs 8c Priftces Eftrangers de nos Al- liez, de leur fervir de Predicateur 6c d'y continuer,
comme il avoit fait auparavant avec noftre confenté-
tnent, dans leurs maifons 6c dans la fienne. Et dau-
tant c^ue le dit Dö&eür Hambraeus debreroitluy eftre
tonne une permiflion mesme par écxit; Il noul ati-
. roir
) O c
roit tres-humbiement fuppiiez de luy accorder ces
prefentes pour affeurance de noflre permiiRon: Ce queNousluy awns accordé & accordons parces pre¬
fentes, ne voulans qu'il luy foit faitaucun ernpefehe^
tnént n'y détourbier par quelques perfonnes. que ce fort, dire<åemen.t ou indireélement, Ains entendons qu'il foit maintenu & garde audit Privileges; Mao¬
dons å tous nos Juges , Prevofts & autres Officiers de noftre Couronne. de inettre le contenu cn ces prefentes en execution toutes fois & quantes
qu'ils en feront requis5 Et de ce faire leur donnons pouvoir: Gar teleft Noflre. plmfir. Donné å Paris '
fous le Seel de noftre Secret, le treiziefme Fevrier fan de Grace mil iix cent trentej Et de noflreRegne le vingt & uniéme·« Signe, LOVIS.
; Et plus bas, Par le Roy des Noyers. Et feelle.
; T-ieu I«
/ Sceau du"\
. · - - IΜjfrance w „
Wo V,
WIRden, Pfaltz GraffCAROLUS GUSTAVVSam Rhein invonBeyerenGottes Gna-zu Göh¬
lich, Cleve vnd Berg Hertzqg, Graff zu Weldentz, Spanheim, Marek vnd Rawensberg,Herr zu Rawen-
Hein9 &c. \
THvnnach demkvnd vndvnfferzuvielwiffen fürgeliebter,jedermenniglich,der Ehrwürdi¬
ge vnd Hochgelahrte Herr, Doffor Jonas Hamb.ra:us,
"lur iechs vnd zwantzig jähren zumHeiligen Predig*
ampt ordentlicher weife beruftenvnd in dein jaRr
nach Chrifti Geburt, ein Taufendt fechs hundertvrid
*
viertzeheri,* am'tage* des" Heiligen Stephani ,Ίή*der Thumb-
<#*» ) β ( ts*a $r
•ThtJmbkirthen zu Vbfala, in Schweden, öffentlich ift
ordinieret vnd eingeweihet worden, vnd nach der«
felben feiner inauguration ficIi in feinen lieben vat-
terland, eine zeit lang bey einem vornehmenHerrn,
■für einen Hoffprediger brauchen laffen, auch vnter-
deffen. für ihr K. Mt. felbft, dem Grofsmåchtigften,
Hochgebornen Fürften vnd Herrn, Herrn Guftaf£
Adolph den Groffen, hochlöbiichffer gedächtnüfs,
vnferm geliebten Mutterbruder fehr offt geprediget
hat, daran Ihre K. Mt. einen folchen gnadigen ge¬
fallen getragen,dafs fie ihme zu dero eigenem Hoffss
Prediger vociren wolte. Dieweil aber obgedachter
Η: Do&or Ionas Hambraeus gefinnet war (ich noch
weiter in frembden Landen zu verfuchen, alles zu
dem ende , dafs er darnach Ihrer K. Mt. fampt fei¬
nem liebenVatterland mitdefto größerem nützenvnd
erfahrung dienen möchte, ward ihme folches, nach
feiner vntherthånigften bitte, von Ihrer K. Mt. auff?
ignådigfte alio bewilliget, dafs er von derfelbigen,
mit guter Recommendations Schrift vnd Ordre zu
ieiner Studien Vnterhaltung anhero nach Paris ift ah-
gefårtiget worden; welches gefchehen in Iaher1626.
Vnd hat er von derfelbiiien zeit an feine Exer-
•citia hier, nicht allein publice und privatimfwtefein
.öffentlich Teftimonium ctlefer gedachten Vniu'erfiteJt
dafselbe bezeuget) fo fleißig getrieben , da/s er der
Orientalifchen Sprachen königlicher Profe/Tor Extra¬
ordinarius invdiefer weitberümten Vniverfttet ift er*
•kant, und mit Ihrer K, Mt. Brieff vnd Siegel auff
•diefelbige Profeffion, mit allen dazu gehörigen Privi¬
legien auffs gnådigfte honoriretworden;Sondern auch,
neben dem dafs er jederzeit ein gottfeeligLeben vnd
Chrifthehen Wandel geführt, und dadurch der Ge¬
meine, mit einem guten ayfferbawlichen Exempel
H* fes® ) » ( fei®
'vorgegangen,fich noch fetners in feinem Predlgampt
(welches er nich oline große mühe und beiohwår- nüfs mit ihrer K. Mr.in Franckreleh fondeFlicherPer- miifion vnd gnådigfter bewiHigung hier hat läuten laßen, vnd fich dadurch den erßenLutherifchenPre¬
digter an diefem Ort, mit aller trew vnd ffeifs, bey-
des privatim vnd fonderlicher weife in feiner wofc
nung, als öffentlich bey Königlichen LEGATEN".,
Herren vnd Fürften, nun in dafs Viertzehende jähr erzeiget) alfo verhaften, dafs er alles nach Gottes
Befehl aufsgefaget, vr.d nichts nach Menfchlicher Ver- fiunfft vnd Satzung davon , oder daau gethan,· ion*·
dem die Séhrifft mit Schrifft erkläret, vnd lieber al¬
le feine vnterhaltung im flieh , vnd der Menfchen fireündtfehafft gantz fahren laßen » ehe als er etwas im geringften,jhnen zu gefallen, hat predigen wo1*
len, Vnd weif alle andere falfche Lehre ein folch fchådlich gifft iß,dafs dadurch nicht nur dem Leibe»
löndern auch zugleich der Seelen fchaden zugefüget wird, als hat er feinen Zuhörern alle zeit fehr gute vnd trewhertzige Warnungen gegeben, dafs fie fich
darfür wol hütten vnd fürfehen folien. Vnd damit fie iolchem defto beßer nachkommen möchten, hat
er ihnen diefeibige aufs ihren früchten, augenfehein-
fich geweifet, vnd fonnenklar fehen vnd erkennen gelehref. Vnd darneben kein bfat fürs maul genom¬
men, fondern nach Cirriili befehl die widerfpråcher
ohne einiges anfehen der perfon, hierin ernßlich ge-
ftraffet, vnd (ich darinnen alfo moderirt, dafs er daf- felbigeStraffamt des Heiligen Geiftes, allein aufs Got¬
tes wort, mitt allem ernft getriben, vnd fic dadurch,
nicht als Menfchen, fondern ais ein rechtfchaffener
Diener Chrifti erzeiget. Darneben iß er auch alle¬
zeit \yiBig vnd bereit erfunden wordendie krancken
* κ
ζμ be*