Dissertatio academica de diabete, cujus partem priorem approb. exp. Fac. Med. Upsal. præside Petro Afzelio ... pro gradu medico p. p. auctor Olaus Lidin ... Medelpadus, in audit. Gustaviano die II junii MDCCCIX., P. 1

D I S S E R T A T I O A C A D E M I C A D E

D I A B E T E

P E T R O A F Z E L I O

■ H

P J

S A M U E L ! 6 E D N E R

D E

D I A B E T E .

A / I j ortalium scire, quod Experientiae i n c r e me nt u m suum pr æci pue r efert acc eptum, lente a u g e r i , Scientia, quae salutaris n u n c u p a t u r , testudineo suo ad perfe£tionem d e m o n s t r a t gradu. P lu n u m scilicet, qui ao antiquissimis r e t r o tempo ri bu s misere h t b u e r u n t genus n o s t r u m , m o r ­ b o r u m cogni tio adhuc tam manca est, ut facile cr ede re s eos hodie p r i m u m coor tos esse, nisi Historia literaria Medicinae aliud doceret H o r u m e x nu me ro est Diabetes, q u i , etsi jam ab A r e t æ o i) e t , qui illum ci tat, Æ t i o 2 ) h a u d indiligenter descript us, a G a l e n o 3 ) , F a b r i c j o H i l - d a n o 4) L o m m i o 5) er permultis aliis observatus er alibi arque alibi in aliorum M ede nt i um scriptis varie tra&atus, t a m e n in praesenti, saltem inter nostrates Medicos, p a r u m c o g no s ci t ur . Haec considerantes non inutilem esse d u x i ­

m u s o p er a m ex iis, quae legimus, audi vimus, v i di m u s , in m é di um p r o f e r r e , quod ad me lior em hujus m o r b i c o g n i t i o n e m et curam pertineat.

A H u

-1) D e S ig n is et cau sis d iu tu rn o ru m m o rb o ru m . Lib. 2. Cap. 2, 2 ) O p t r a V e n e d i s 1 5 3 4 T . 2. S e rm o II. c, I, p. 1 7 2 .

3 ) De. locis a ffe ïïis . L. 6. c. 3. 4 ) Cent. 5. Obs. 53.

5 ) O b se rv a tio n u m m edicin aliu m L ib r i tr e s , Jetfæ 1 7 3 9 . L . 2. P.-

225-s

H uj us mo di Dissertationis ratio non f e r t , o m n e s e n u m e r a r e Scriptores, in quibus aliquid de diabete legi possit, nec cognitionis hujus mor bi cupidioribus mu lt um c e n d u c e r e t id facere, nam quæ de eo antiquioris ævi medici c o g n o v e r u n t , in G e r a r d i v a n S w i e t e n C o m m e n t.

in H e r m . B o e r h a a v e A p h o r is m o s t T . a. §. 6 6 2 , p r æc i pu a

l e g a n t u r , et, quæ citerions ævi au&ores, apud quos hic m or b u s occurrit, scr ipser e, nil n o v i , nisi quod alii alio t e m p o r e theoriae tribuendum sit, continere d e p r e h e n d e ­ ris 6); sed et in ejus u s u m , qui Historiam literariam aut

mo*

6 ) N e in illius ætatis sanandi Scientiae D o f t o r e s hæ c t e m e r e di- f t a esf e videantur quosdam e o r u m , quos candide fa tem ur, minus pro­ ficiendi fp e, quam prioris temporis in genii et pertractationis modi s c i e n ­ di cupiditate e v o l v i m u s , d ele ftu omni et discrimine r e m o t o , uti ad m anus f u e r e , in hujus judicii nostri fidem citare li c e a t : J oa n n i s M e s ü æ O p era . S u pplem en tu m P e t r i A p p o n i et F r a n c i s c i de P e-

d em o n tiu m . V enetiis 1 6 2 3 . F. p 7 9 . — H i e r o n y m u s C a p i v a c c i u s ,

O p e r a om nia. Francof. ad M œ n. 1 6 0 3 . F. p. 7 5 4 . — L a z a r e R i v k - r i ï . O p e ra m edica U n iv e r s a . Fr ncofurti 1 6 7 4 . F* P* 43° - M ed icin a s e p te n tr io n a lis co lla titia etc. Opera T h e o p h i i i B o n e t i . Genevae

1 6 8 4 * F. p. 7 9 4 . — P e t r i t o r e s t i O b s e r v a tt. et cu ra tio n u m m e­ d icin a liu m . Libri X X X II. L. ■23. Observat. 4. — B e r n . G o r d o n i i

O p u s L iliu m mediciner I n s c r ip tu m , etc. Lugd. 1 5 5 0 . O. p. 5 8 5 . —

N o ttu r n e s e x e rc ita tio n e s in m edicas H i s t o r i a s , A u fto r e F r a n c . Ru­ b e o . J o a n n e s G a r m e r s edidit. Hamburgi 1 6 6 0 . O. p. 174. — M e ­

th o d u s cu ra n d i m orbos in tern o s a C a s p . P e v c e r o . Francoforti 1 614.

O . p. 6 0 4 . — P r a x i s m o rb o r. v a r ttc u la r iu m J o a n n i s S t o c k e r i

Francoforti 1 6 0 9 . O . p. »91. — J o h . J o n s t o n i Id e a u n iv e r s a M e ­ dicines P ractices. Francoforti 1 6 6 4 O. p. 6 0 6 . — R t v e r i i R e n o ­ v a t i s. p r a x e o s medices P a r s secunda m o rb o s abdom in is omnes p e r ­

tr a c ta n s : d ic ta ta olim in celebri M o n sp e litn siu m M ed ico ru m A ca d em ia ac publice p rcslefta a F r a n c i s c o C a l m e t t e , etc. Lugduni 17 C4 .

O p. 3 6 6 . — K u r z e A n w e isu n g z u r H e ilu n g d e r vo rn em sten in n ern

K ra n k h eiten etc. von D. C. A b r . G e r h a r d . Berlin 1 7 6 5 . 8- P- 2 2 4 . C h r i s t . G o t t l . L u d v i g I n s titu tio n e s m edicines clinices, etc. E d ,

m o n o g r a p h i a m hujus mo rbi c o n s c r ib e r e v e lle t et in n o ­ s t r u m c o m m o d u m auctorum placita cirsturi, quos, a Plou

-q u e t 7) er S p j e r i n g 8 ) _{omi ssos, vel bonos cognoscendi} v el r ar o s legendi nobis fuit occasio, adferre haud abs re e s s e putamus. Illius notae hosce ju vat m e m o r a r e tra­ n a t u s :

D i s s e r t a t i o I n a u g u r . d e cogn oscen do et cu ran do D ia b e te , quam d ef e n d i t C a r o l . F r . K r e u z w i e s e n _{(Au£lore Kurt Spren­}

gel 9). Halae 1794. 0 A n A c c o w i t o f T w o C a ses o f th e D ia b e te s m e llitu s : w i t h R e m a r k s a s th e y a ro se d u r in g th e P r o g r e s s o f the C u r e ; T o w h ic h a r e a d d e d a g e n e r a l V i e w o f th e N a tu r e o f th e D i s ­ e a se a n d i t s a p p r o p r ia te T r e a tm e n t, in c lu d in g O b se rv a tio n s en so m e D is e a s e s d e p e n d in g on S to m ach a jftS lio n ; a n d a D e ta il o f th e co m m u n ica tio n s re c e iv e d on th e S u b ject since th e D i s ­ p e r s i o n o f th e N o te s on th e F i r s t C ase. B y J o a n R o l l o .

W i t h th e R e s u lt o f th e T r ia ls c f v a r io u s a cids a n d o th er Sub­

s ta n c e s in th e T r e a tm e n t o f th e L u e s V e n e re a a n d som e Ob­

s e r v a tio n s on th e N a tu r e o f s u g a r etc. B y W i l l i a m C h u i k -

s h a n k, 2. Vol. 8 . L on d o n 1797.

C a s e s o f th e D ia b e te s Mellitus ; with the Results o f the Trials o f c e r ta in A c i d s , a n d o th er _{Substances in the Cure o f Luts}

A 2

vene-2 . Lipfiae 1 7 6 9 . O. p. 146. — R u d o l p h t Au g u s t. Vo g e l A cade- m icœ p rceleïïio n es de cognoscendis et cu ra n d is praecipuis co rp. Itum, a f­ fe c tib u s . G o ttin g æ 1772. O. p. 279.

7 ) I n itia Bibliothecae M ed ico - p r a ïïic œ et C hirurgicce. T . 2. T a : b in g æ i794- P* 7*3

-8) H andbuch d e r in n e m und ä u ssern Heilkunde I:n B:des. 2:ter

T h . L e ip z ig 1797. p. 3 0 8 .

9 ) K r itis c h e U ebersicht des Z u s ta n d e s der Arztteykunde in dem le tz te n g fa h r ze h e n d . Halle 1&01. p. 196.

v e n e r e a . By J o h n R o l l o , a:d E d i t i o n , w ith large a d di ­ tions. L o n d o n 1798* J o h n R o l l o ’ s A b h a n d lu n g d e s D ia b e te s o d e r d e r Z u c k e r a r t i g e n H a r n r u h r. M i t c h y m i s c h e n V e r s uc he n d e s H r n . C r u i k - s h a n k ü b e r d en U r i n u n d Z u c k e r . H e r a u s g e g e b e n v o n J o h . A n t o n H e i o m a n n , W i e n 1801. 8* J o h . Jos. K a u s c h’s M e d ic in isc h e u n d C h ir u r g is c h e E r f a h r u n g e n . L e i p z . 1798. 8-J . G . K n e b e l ’ s M a t e r ia l ie n z u r th e o re tisc h e n u n d p r a k tis c h e n H e ilk u n d e . B. i . Breslau 1799. 8* T r a n s a c tio n s 0 / a s o c ie ty f o r th e im p r o v e m e n t o f M e d i c a l a n d S u r g i c a l K n o w le d g e . V ol . 2. L o n d o n 1800. p. 179. J . N . T h o m a n n ’s A n n a le n d e r K lin isc h e n A n s t a l t in d e m f f i l ­ liu s H o s p ita le z u W ü r t z b u r g f ü r d a s J a h r i$ o i, Ar ns t a d t u n d Rudol s t adt 1804. 8* p- 1 1 4 — 148.

P h ilo s o p h ic a l M a g a z i n e N . toa. for N o v e m b e r 1806. Ar t . 1 9 . M e m o ir on th e S a c c h a rin e D i a b e es. B y M e s s r s I ) u *

puYTREN and T h e n a r d . F r o m A n n a le s d e C h em ie, T o m . 5 9 . p . 4 1 .

H u j u s v e r o , rarius s c i l i c e t , uri p æn e n u m q u a m v e ­ n u m e u n t , o b v i æ , sunt Di sser t at i on es Academi cae, q u a ­ r u m titulos h i c e xs cr i bi mu s. H a s c e e x B bliorheca sua A s s e s . R e g . C o l l . M e d . H o l m . D . Henr. Gahn n o ­ b is b e n i g n e tradidit peri g e n d i ? .

D i s s e r t a t i o m edica in a u g u r a lis d e D i a b e t e , quam Erudi tor. E x a m i n i subjicit G u l i e l m u s Boyd, E di nbur gh 1773.

D i s s . M e d . I n a u g . D s D i a b e t e — A n t o n i u s M a n n . E d i n b .

-= y D i s s . M e d . I n a u g . D e D ia b e te — J o i e p h ü s H a r t M y e r * . A . M. E d i n b . 1789. D i s s . M e d . I n a u g . D e D ia b e te «*» G e o r g i u s J e s s o p . E d i n b . 1789. D i s s . M e d , I n a u g . D e D ia b e te — G e o r g i u s H a l l . E d i n b . 1794. D i s s . M e d . I n a u g . D e D ia b e te — J a c o b u s . V e r n o n . E d i n b . 1796. T e n ta m e n M e d ic . I n a u g . D e D ia b e te — A l e x a n d e r M a r c e t . A . M. E d inj). 1797. D i s p u t a t i o M e d ic a I n a u g , D e D ia b e te — F o u l k e s C u r r i e . E d i nb . 1798. D i s s e r t . M e d . I n a u g . D e D ia b e te M e l li to — J a c o b u s H u l m e E d m b . 1798. D i s p u t M e d . I n n i g . D e D ia b e te M e l li to — R i c h a r d u s R y a n . Ed i nb . 1799. D i s p u t , M e d . I n a u g . D e D ia b e te J o a n n e s F i t z g e r a l d . A. B. Edi nb. 1800. D i s p . M e d I n a u g . D e D ia b e te — P a t r i c i u s E r s k i n e . E d i n b . i 8 0 r. D i j's e r t. M e d . I n a u g D e D ia b e te M e l l i t o — J o a n n e s B a r t e r B e n n e t t . Edinb. ij-oi. D i s s . M e d . I n a u g . D e D ia b e te M e l l i t o — B e n j a m i n E l l i o t B i g g s . E d i n b . 1 8 0 3 .

Variis hic r r o r b u s , p^o vario ej'us g r a d u , specie et a u t t o r u m distinguendi acumine, insignitus fuit n omi nibus :

Dia.-'

rymzFs

ria

1 0 ) A celeri per vias urinales lotii transitu fm itxßxlvuv), quod sicu t aqua per s i p h o n e m , qui a M echanicis, t^ste Co l u m e l l a Libr.

3 . c. 10. i i x ß w s audit, trajtcirnr. — ‘’ Curo vero statim mingitur in vas urinarium, vocatur a nonnuilis hydrops in matulam, hic a fte ttu s, alii it * ß ftrni, a pertransierido appellarunt. Quidam vero alius antiquus urinæ profluvium nom inavit,” Ga l e n u s D e Crisibus. L. I. c. i a .

11) A siti in explebili, quse unum hujus morbi Sym ptom a eft, v e l , ut aliorum est derivatio, a D ip sa d e , Colubri s p e c i e , cujus m o r ­ s i s ardeutissiraam gignit sitim. G a l e n u s D e simplicium M edic am en­ to rum Facultatibus. L. II. c. 2 ; D e T k eria ca a d P j s o n e m . Liber c.

i o ; A l e x a n d e r T r a l l i a n u s . L. 9. c. 8> A r e t æ u s e t Æ t i u s

1. c.

12) ” A tq u e ad renes quoque pertinere is videtur affeftu s, quem alii h y d r o p e m m a tellæ , alii urinæ flu orem , alii diab etem , alii dip sa­ co n ap p e lla n t, etc. — Quartum id ipsum de quo nunc scrtno e s t , sive id diabetem sive dispacon siv e urinae profluvium nominare v o lu e­

r i s . ” Ga l e n u s. D e L o cis affe&is. L. 6 . c. 3.

1 3 ) ” E t quem h ydropem in vas urinale, alii diabetem , aliqui diarrhoeam in urina v o c a n t ” e t c . Ga l e n u s. D e S y m p to m a tu m d iffe ­ r e n tiis . c, 7.

14 ) ” Quidam autem a ffeftiorem hanc hydropem sive hyderum , e t siphonem a fusorii instrumenti similitudine appellant: alii uriræ læ- vit atem v o ca n t/: alii dispacon ab inexplebili siti appellavere.” Æ t i u s

1. c.

15) Jo h. Oo i t e r d y k Sc h a c h t _{I n s titu tio n e s M edicince P r a -}

Sticœ. T r a j e t t i ad R. 1 7 4 7 . Q . S . 2. L. 8- c. 6 . § . 2. We n c e s -l a i Tr n k a de Kr’z o w i t z. D e D ia b e te co m m en ta riu s. V in d eb o ræ

1778. O. p. 2. — Th e o p h i l u s Bo n e t u s !. c.

1 6 ) M i c h a e l E t t m ü l l e r . C o lle g . Praft. Se6t. 19. c, 1, A rt.

8-r i a 17) Polyu8-ria 18) Phthisu8-ria 19), etc.

A p u d nonnullos recentioris aevi scriptores a lotio, mellis aut sacchari dulcedine, in h t c corporis aegrotatio­ n e , p l e r u m qu e praedito, Diabetes mellitus 20) audivit.

H anc urinae in Diabete dulcedinem Thomas W il­

l i s , q u a n t u m non scimus, primus memorat 21). Ante il­ l um H e r c u l e s S a x o n i a _{eam n o t a v e r it , ut D o & o r G i r d l e -} s t o n e affirmat, at n o n , cum _{B e n n e t t ( 1. c. p. 2.} faci­} m u s , sat valida ratione, nam non citat locum, quo de b ac re H e r c . S a x o n i a _{locutus fuerit, nec nobis contigit,} h a u d o s citanter, quae prox ime laudatus au£tor in Cptr,

P ra

-1 7 ) B a l t h a s . T i m æ u s v. G ü l d e n k l e e C asuum M edicinal*

h . 3 . Cas. 4 3 . — In stitu tio n es M td icœ e tc . ab H e r m . Bo e r h a v e. N o r i m b e r g æ 1 7 4 0 . O . p. 4 0 5 . § . § 2 4 . D. F r i e d r . C h r t s t . S t ö l - l e r ’s B eobach tu ngen und E rfa h ru n g e n etc. G otha 1777. 8- P* 23.

1 8 ) S e i d e l . D is s e r t, d» P o ly u ria s. diabete in Colleïï, Genathia-

n a _{Ba s. 1 6 2 2 . vide P l o d q u e t I. c. p 7 1 g .}

1 9 ) _{Chemische un d M ed P ersu ch e ( v o n B. N i k o l a s , Prof. der} C h em ie an der Centralschule des Cal vadas - D ep artem ents und B. G u e u - d e v i l l k ) Uber die Z u c k e r a r tig e D iabetes. IWedicinisch C h ir u r g isc h e Z e it u n g h e r a u s g e g t b e n von D . J o h . J a c . H a r t e n k e i l 3:ter B. J 8 0 3 . p. 56.

2 0 ) W i l l . C u l l k n . S y n o p s is N osol. Mrfhodicce T icini R egii 1787. _{O . p. Jgg. - H u l m e , R y a n , B e n n e t t , B i g g s , D iss, cita­} t i s e t R o l l o 1. c.

2 1 ) ” Q u o d autem plerique A u f t o r e s potu m aut parum aut nihil i m m u t a t u m red di a s s e r u n t, a vero l o n g i s s im e d ista t: quoniam urina i n o m n i b u s ( q u o s un quam m e n o v i s s e c o n t i g i t , et credo ita in uni­ v e r s i s h a b e r e ) tum a potu is g e s t o , t u m , a quovis hunrore in corpore n o s t r o g i g n i s o l i t o , plurim um d ifferens, quasi m eile aut saccharo im ­ b u t a , m ire d u lc e s c e b a t. _{Prsedifti e r r o r is o c c a s i o ( u t o p in o r , fuit uri­} nae c o l o r , qui ferrper c r u d u s , c t a q u o f u s , v tlu t P ic a , aut h y d ro p e la­ b o r a n t i u m , app aret.’’ _{P h a rm a ceu tice R a tio n a lis etc. S e f t . 4. c. 3 .}

P r a S t i c i s, Patavii i d g t - F. editis, de Diabete et Urinis t r a ­

d i d i t , scrutatis, quod huc referri possit, r e p er i re . In

tra£Htu de Urinis i. c. p. 462. quidem g enerari m dixit:

"Crassiries igitur p r o v e n i t ex mixtione crassae alicujus substantiae simul cum u r i n a , quæ p e r mi x ti o crassae s u b­ stantiae potcli esse aut crudi succi, aut cujusvis pituitae, sive dulcis sive vitreae, aut mucosae vel alterius speciei.’' N e q u e ex iis quae ibidem pagg. 45 4 , 4 6 p , 4 7 6 , de Di a­ bete et urina l e g u n t u r , eum cognovisse d ulcedinem uri nae in hoc m o r b o , ullo demo nst rar i queat m o d o , facile quis postulaverit.

Dup li cem apud antiquos habi tum fuisse diabeten hoec

C e l s i verba testantur. ' At cum urina super p o t i o n um

m o d u m etiam sine dolore profluens maciem et periculum

facit, si tenuis est, opus est etc. — Si crassa urina est, v e h e m e n t e r esse debet etc. — in u tr oque mor bo vitanda o mn ia s unt , quae urinam m o v e r e co ns uer unt. " L. 4. c. 20. Sed hanc simplicitatem n on omni bus posterioris aevi seri ptoribus arrisisse, Fr. B o i s s i e r de S a u v a g e s (Nosol . m e ­ thod. Class. 9. G e n . 25), qui septem diabetis species et H. G . S r i E R i N G ( 1. c.), qui decem e n u m e r a t , nos c o n v i n ­ c u n t ; plerique tarnen binas sobrie habent species, q uod unus et alter suis adfirment verbis: H e r c u l e s S a x o n i a (

1

c. Præleftion. Pra£ticar. P. 2. p. 186). *'Duplicem consti­

tuamus D ia be t en : legitimam u n a m , spuriam alteram. Est autem legitima Diabetes e xc re t io rei potulentae pr or sus n o n mutatae in o d o r e , et colore et s apor e per vias lotii.

Spuria diabetes, quam Arabes mul tit udinem urinae a p p e l ­

l a ru n t, est excretio urinae in tanta c opi a, quæ longe s u ­ perat quantitatem rei assumptae humidæ.

-M i c h a " l E t t m ü l l e r (_{Opera Omnia Theovet. et PraSf.}

L u g d . _{Q , P. a. p. 188). ' ' Diabetes proprie est af­}

f ect us , in quo potulenta cito per corpus transeunt et pro- p re re a melioris doCtrinæ ergo distinguenda Diabetes in v e r a m et notham seu spuriam. Vera est immutata per uri­ n a m e x cre tio : notha s. spuria copiosa et colliquativa uri­ nae ex cretio.”

Fr a n c i s c u s H o m e (P r in c ip ia M e d itin ce, Edit. 3 , Am-

stelod. 1766. 8. p- *49) _{distinguitur in veram et s p u ­}

r i a m. ” — ” Sed melius p r o p te r usum in originariam et s y m p t o m at i ca m . ”

W i l l. C u l l e n ( 1. c. Class. 2. O rd . 3. Gen. 62) illum in i. Diabet. Idiopathicum, qui est: aut

a ) Diabetes Mellitus, aut b ) _{Diabet. Insipidus; et}

1. Diab. Symptomaticum distinxit

Ni si simplicius reCliusque esse censuimus nullam Dia­ betis a dmittere divisionem, proxime allatae adhaesissemus, n u n c v e r o , cum abs tanto rei medicae arbitro dissenti­ m u s , caussam hujusmodi dissensus dicere debemus.

i. _{Q u o d attinet ad Diabetem insipidum, observare}

l i cet , ipsum Cel. Cu l l e n de hujus speciei stabilitate fer­

m e desperare. _{En ipsius verb a: ' ' A n hujusmodi diabe-}

tis species sit frequens, incertum est. In omnibus exem­ pl i s, iisque non paucis, quae viderat Willisius, urinam mellitam semper invenit; et observationes nuperae fre­ quent es fere omnes ejusmodi urinam exhibuerunt; ita ut d ubi um sir, an alia diabetis idiopathicae et permanentis species revera detur. Affirmat autem Lisrerus: et ego ipse inter plures mellitas unicam insipidam observavi.

Ej usmodi itaque speciem dari concedo« ideoque r ece nsu i; s e d , an r e&e legitima dici quear, vel an Diabetes Aretæi et p lur ium Au£ to ru m ejusmodi fuissent, multum dubito/*

1. c. p. 189* Cfr. Ejusd. First Lines of the Practice o f P h y •

sie. Vol. 4. Edi nb. 1 7 8 9 . 8- p* 85.

2. C u m usque ad Willisii t e m p o r a tam parum m e ­

dici ad urinæ dulcedinem in diabete a t t e nd er u nt a ni mum, ut ante illum omni s diabetes falso habitus fuerit ins ipi­ d u s , n o n n e æque facile fieri p ossi t, ut nunc t e mp o ri s unu m et alterum exemp lu m ejusmodi in o bs e rv an do i n­

curiae quoque exstaret. Max ime quidem alias fidendum

iis, quae a Cu l l e n L c. et Li s t e r 22) ad Insipidum Dia­ beten p r o b a n d u m , allata sunt, sed quando nulla analysis urinae Diabetis hujus insipidi, ut Cl. V e r n o n 1. c. p. 8. n o t a v i t , fa£ta e s t, ct ille, ut v i de m us , de hac Diabetis

spe-2 spe-2 ) S y m p to m a tu m vero praecipuorum in Diabete rationes e x p o ­ nere restat. P rim u m , cur urina adeo d u lc e s c it , ut sacchari vel m ei. leum saporem plane referat? At illud quidem de dulcedine urinæ mihi valde s m p e & u m e s t ; quod apud v e t e r e s , quantum s c i o : cum reliquas o m n e s circumstantias mira diligentia nobis tradiderunt, ejus tamen rei altum silentium est. A t e s t o ! cum tam en diversae res huic malo orig inem dare s o l e n t , sic urina p o ss it e s s e diversae naturae et c o n s i ­ stendae. Alia ita si quando ab ipso m eile vin ove v e n e n a t o , T e é v e nascatur; n e m p e , instar Sacchari p o ss it dulc escere urina, at ab aliis causis o r tu m , ut 'sunt o p iu m , aquae medicatae, Terebinthinata, Medica, m e n t a , Antimoniutr-» e t c , uiiuæ quidem g u stu s l e n i s , at minime, quan­ tum mem in i dulcis: dulces cit aut urina, inquit W i l l i s, quod in ea combinantur sales diversæ naturae: dulces cit v ero uf m e i , quod sali­ bus combinatis adjiciuntur quaedam particulae sulphureae e x partium s o ­ lidarum absum ptione. A t hae rationes nullius m o m e n ti su n t , quod istiusmodi salium corrbinationes meræ fabulae s u n t , ” etc. Ma r t i n Li s t e r s e x E x e r c ita tio n e s M td ic in a le s de q u ib u sd a m m o r b is chroni- i i s ; etc. fr a n c o f u r ti et Lipsiae, 1 6 9 6 . O. p. 9 3 .

s p ec ie non par um ipse dubitat atque hic sua nobis vide­ t u r explicatione 23) dulcedinis lotii diabetici, in prioribus (vid. not. 22) negaræ, secum dissidere, eorum fides me­ r i t o in dubium trahi po ssit; er quid impedit, quominus

m a t e r i a saccharina aut par«.e solum aut uti incipiens, ad­ h u c gustui inobservabilis, fluidi istius in dulcedinem ab­ e u n d i status, adfuerit. Sic minores gradus dulcedinis in h o r d e o madefa£to, antequam eo germinationis id proces­ s e r i t , ubi maltum audit, vel ab acutissimo vix percipiun­ t u r palato. _{Q u o d e x er rp lu m eo facilius subit animum,} q u o p r onius ad fidem est, hunc morbum perverso cui­ d a m , qui abs primis hu m oru m irr plantis assimilationi- b u s , p arum distat, chyiificationis aftui originem praeci­ p u e d e bere 24).

B 2 3,

2 3 ) ” A liter itaque rem exponere Jubet: nimirum paulatim dul­ c e s c e r e u r in a m , quod primum aquosior seri pars effunditur, m ox col- liquatione p r o c e d e n te , ipfa quoque seri pars c h y lo sior: huic autem rei illud fidem fa cit; nempe Phthysicorum plurimorum ultimis mensibus in s ig n is sputi d u lc e d o , ad nauseam usque molesta.” I. c. p. 94.

2 4 ) _{U eb erh a u p t erscheinen in d ie se r K ran kh eit (D ia b e tes ) die a n i­}

m alischen Funffionen in die sp h àre des K egetation s p ro z e ssfs d er P fla n ze herahgesunken ; d o r t b ildet sich P h o sp h o r, d a s höchste des A n im a lis m u s , h ier d e r Z u ck er ; d a s T hier lebt in seiner innern E n er­ g ie , die P fla n z e m acht ihre A n sä tz e nach a u ssen , und drückt ih r in­ n eres Leben v o rz ü g lic h in ihren m an n igfaltigen Frucktproduktionen aus. In dem am D ia b etes kranken O rg a n ism u s drückt sich vo rzü glich der höchste G r a d d e r Schwache des irrita b le n S y s te m s , und d er A b s a tz d e n z u r R ep ro d u ffion bestim m ten S to ffe, nach aussen unverkennbar aus ; d e r H a r n des gesu n den T h ierk ö rp ers biethet phosphorsaure K erbin- d u n g e n , u n d H a rn sa u re nebst H a r n sto ff — die produckte des eigenen innern L ebens d ieser O rg an e — d a r , an deren Stelle treten im H arne d ie s e r K ra n k en die P rodu ckte einer niedern O rgan isation — Schleim

— Z u c k e r — G a llerte — E y w e i s . u. s. v . h ervor." T h o m a n n 1. c. R o l l o 1_{. c. p. 4 2 4 , feqq. J. A. H e i d m a n n i g erm an icam translatio­}

3. C u m initium et d e c r e m e n t u m Diabetis melliti tali, qualem in D i a b e t e , qu em v o c ar u nt i ns p i d u m , se o b­ servare postularunt Li s t e r et Cu l l e n, urina i ns ig ni t ur , fieri potuisset, ut hoc vel illud Diabetis melliti stadium p r o Diabete insipido habitum fuerit, difficile et eni m il­ lud t empo ri s m o m e n t u m , qu o lotium dulcescit aut ad soli­ tum s ap or em r e d i t , d et er mina tur . R o l l o, 1. c. p. 4 4 8 ,

4 5 1 >

459-F u e r u n t n o n nu ll i , qui cum Cl. D o b s o n Di ab et e m insipidum , quasi m i n o r e m g ra d u m Diabetis melliti aesti­ m a r u n t , et alii alterum in alium n o n n u m q u a m co nv er t i posse pu ta v er u nt ; alii Diab et en insipidum t a n t u m m o d o esse m o r b u m s y m p t o m a t i c u m a Diab. mellito et natura et caussis o mn i n o di ve rs um sunt rati, M a r c e t 1. c. p, 3. B e n n e t t

1

4 . Illam quoque s p eci em, cui Diab. s ymptomar icus fuit n o m e n , inutiliter fabricatam fuisse po st ul amus , nam n o n minus c o m m o d e et clare i nt e ll i gi t ur , si, H y s t e r i a m , A r t h r i t i d e m , H y d r o p e m , etc. p er t r a £ l a n d o , simul i n n u i ­ m u s , qua occasione, qua caussa, quo in stadio cer. illis esse s y m p t o m a vel a cc ider e, ut tam l a r g i t e r , quam in D i a b e t e , urina pr of luat , ac si in Diabete d ep i n g e n d o cum S a u v a g e s 1. c. ex n o mi n e m or b i caussae etc. in quibus ali­ q u a n d o copiosum lotii effluvium a pp ar ue ri t , en um er an tu r Diab. A rt hr it i cu s, D. H y s t e r i c u s , D. artificialis, etc. Q uo t a n d em d e v e n i r e t , si Cephalalgiam , Diarrhoeam, cet. de* scr ipt uru s, ubicumque istae in morbis o c c u r r a n t , singula­

r em speciem distinguerer. Si ver o in ipso Diabete de­

scribendo Insipidi me ntio ob ma j or em evi dentiam neces­ saria h a b e a t u r , id quasi in transitu fieri possit. H æ c v e r ­ ba nobis pulcro sunt e x e m p l o : ” A mi&u cruento ad n i ­ mi am

m i a m urinæ profusionem p r o g red im ur, non quamcunque ( n a m _{sæpe in h yd r op is aut acutorum morborum solutio«} n e , _{aut post perspirationem cohibitam, aut uberiorem po­} t u m , spasmosque nypo chondiiacos ac hystericos innoxie p r o f u n d i t u r ) , sed eam quae vires prosternit, corpus labe­ facit , et siti inexstinguibili extorret. Hanc græco nomine

Atccßrjmv, sive Diabetem vocamus." I n s titu tio n u m M e d ic in œ

praSticœ, q u a s _{prœlegtbat Jo. Bapt, Burserius. Vol. 4. Edit.}

N o v . Lipsiae 179c. O. p. 488.

Caussis itaque, cur Diab. Insipidum et Symptomati- c u m , n o n , ur Diabetis distin£tas species, numeramus, qu al itercumque explicatis, au£tonratem quandam concilia­ tur i , et hujus Dissertationis Celeberr. P r æ s i d e m _{, quem pu­} blicis Prarle&ionibus Diabeten ab omni parte, ut soler, exsequi nobis contigit audire, et ad hæc Celebb. G . H a l l p. 2 , F . C u r r i e p. 1 2, R. Ryan p. 3, J . F i t z g e r a l d p . 4 , P. E r s k i n e p. 2. _{in Disserit, citr, hac de re a nostris} stare partibus, indicare properamus.

Specierum divisione hoc paCto sublata, etiam adje- Ctivum Mellitus, a quibusdam Recentioribus Diaberi addi­ t u m , omnino superfluum evadit adeoque a nobis omitti­

tur. _{Levi ter sic accincti ad Diabeten ipsum, Casu nunc}

ja m pr o f er en d o , describendum progrediamur.

Paucos esse m orbo s, qui inter ipsa initia ejusmodi p r o d u n t s y m pt om at a, ex quibus qui futurus sit, qui ex­ or i t u r morbus, certo concludere valeat medicus, inter o m n e s , quibus volupe fuit, morborum decursum longo potius usu ab ipsis aegrotis, quam commodius a medico­ r u m pulpitis et pande£tis cognoscere, si convenit, sane, qui vel historias diabetis, legerit vel ipsos hujus morbi

ca-H

çasus v ide ri t, non de hac re dissentiet. Q u i p p e cujus prin* cipia tam varia s u n t , quam h o m i n e s , qui eo l a b o r a r u n t , varii. Quam ve ro ad rem p r o b a n d a m , etsi nihil ipso­ rum casuum prolat ione expeditius for et, ta me n cum et plures s u n t , quam c o m m o d e hic i ns er er entur et plerique e or u m j a m, ab audtoribus supra citatis, publici juris fa&i adeoque suis legi queant locis, tantum q u e m ipsi modo» v idi mus , quam brevissime p o t e r i m u s , adferamus.

C a s u s .

Coriarius in hac u r b e , annos natus tres et viginti., subitae anno 1807 in mense Februario r ef rige ra tioni e x ­ positus, non peculiari q u ad am , oculos pauxillum m a n a n ­ tes et indolescentes si e x ce p er is , valetudinis m u t a t i o n e praegressa, se lassum sentit et lotium copiosius cr eb ri us- que mittere cogitur. Post paullo spissiorem subfiavi c o l o ­ ris liquorem e u r e t h r a cum d o lo r e , ur inam fa&urus, p r o ­ ve ni re observat. Lassitudo cum convul si onibus, renes e t lumbos affligentibus, accrescit. T u m Med icum a di t, q u i ad st ri ng en tem solutionem in ur et hr am i nf undi , p ul ve re s refr igerantes sumi et a cibo salso et acido abstineri j u s ­ sit. Quibus rebus fa£tis, profluvium liquoris flavi si st eba­ t u r et quantitas urinae per binas septimanas d im inue ba t ur ,

lassirudine autem aliqua ex parte persistente. P o s t h i n c n o f t e quadam p er v ig i la t a, eun do per nives, ge nu um t e ­ nus altas, nec postera die madefaÖa vestimenta m u t a n s , ansam morbi e r u m pe n di ipse fortassis praebuerit, etsiamsi e vestigio nec quantitas urinae a uge bi t ur nec alia, qu.ne h unc sequuntur m o r b u m ma la, notabantur. Die v e ro in ves per am flexo, cum per invi a, f rigore caeli intensius u r e n r e , difficile faceret i t e r , sub quo uncias quat uor v el quinque liquoris, v ulgo Pounsch appellati, et libram unarn

cura dimidia cerevisiæ primariae hausit, per noftem se­ q u e n t em ingrato dorsum infestabatur sensu er lotium cre­ b r o e mittitur, lassitudine redeunte. Solutionem Kali car- b o n a t i aquosam et acidum virrioli renue aquar mixtum vicissim cochleari mensura pluries per diem sumenda,

q u a m medicinam a Cl. H u l m e n o m e n habet , Medicus

n u n c praescripsit, at sine f r u d u , nam affli&iones, nuper me moratae, potius ingravescebant. A balneo tepido paul- l um levameriri persensit, sed eodem , quo hoc usus fuit, d ie r h eda ve&us cum invesperasceret et nofte seminis effluvium per somnum passus, iisdem rursus corripitur

malis. Celeberr. Pr æ s i d e m tunc i nvisit, qui ab examine

r i t e instituto esse diabeten cognovit. _{P r imum clysmate}

a l v u m tardam levari, tum urinam quotidie emissam ut et pot ul e nta in bilance ponderari jussit. Urina per ny&he- m e r o n missa quinque librarum, potulenta vero trium mo­

do p o n de re æquant. _{Diæta animalis ei praescribitur, a}

vegetabili et quocunque p o tu , quoad ejus fieri possit, se

abstineret. _{Hdtc inter lassitudo adeo augetur, ut ullum}

subire laborem nequiret, n o d u m vivendi piæ^criptum ta­ me n diligenter observat et post mensem haud parum inde levaminis percepit et ad solitum laborem pedètentim ac-' cessit, sed postea diaeta non semper rite observatur, qua­ re lassitudo et copios us urinae effluvium saepius locum ha­

buere. _{At libra vini rubri epota omnia iterum in pejus}

r u e b a n t; creber urinae fluor et anxietas insomnem reddi­ d er e no&em. Pr oxima die eadem pæne anxietas cum ti­

tillatione in urethra cum perm anerer, Cei. Pp æ s i d e m se­

cu n d o adivit, qui diaetam in totum animalem et quietem p r op o suit probe observandas. H.cc praecepta per aliquot menses tenendo et profluvium lotii et reliqua mala mi­

nuebantur. _{Profe&ione autem quatridui Holmiam fa£fa,}

v e h e m en s coorta est diarrhoea sedibus sanguine et pure

in-i nt er min-i xtin-is cam cr-nVdalgin-ia et roaan?. dvbin-ilin-itate. H-rc inter par ci or p r o hu . t urina« sed convul si ones et sensus in­ gr atus in ingvi ne et f e m i n e , quæ p e r o m ne m m o r b u m f u e r e , non desierunt, albus e ur et hr a ad q ue mc umq ue ni­ sum v e h e m e n t i o r e m emanat liquor et profluvi um urinae, effusione seminis p e r s o m n u m f a f t a , s e m p e r copiosius evadit. — S e d , ne multa, cun&is ide nt idem ægri in p e ­ jus versis et Celeberr. Pr æ s i b e p r o f e& i on e ad Acidulas Saetraënses instituenda ita i m p e d i t o , ut illi laborantes v i ­ sitandi nullum vacaret t e m p u s , nostrae se hicce commisit curae. U r i n a m perscrutantes illius c o l o r e m aquam p a r ­ cius meile dilutam ref er re r e p e r i m u s , n ec sapor et o d or aliud p ro d un t. M a x i m a , quae t um p e r n y c t h e m e r o n e x ­ c e r n e b a t u r , urinae quantitas dece m libras medicinales ae­ quat. Cibi cupiditas et sitis ab i n t e gr i par um abludit, Saliva alba e r i t et sp umo sa: m a r g i n e s linguae tersi, r u ­ b en t e s ; do lo r a renibus ad ingv ina et subinde ad suras usque tendens. Q u i e s , diæra animalis, vesti ment a lanea, cuti p r o x i m a et sulphatis a m m o n i æ , ad n o r m a m Clariss. G r e n ( v i d e Ejusd. P h a r w a c o lo g i a m ) praeparati, guttæ d u o ­

de ci m in pr inci pio bis q uo ti d ie , postea quater jusculo

cuidam admixtae, a nobis praescripta sunt. Curn a Sulph.

A m m o n i æ pu tr em persentisceret s a po r em aliquot guttae T i n & . Opii adjiciebantur. H i sc e remediis paullatim uri­ nae quantitas, co lor , sapor in p ri sti num restituuntur. Diae­ tae ta men animalis d u nt a xa t ad. tempus cont inuati onem suasimus. O£lo et q uod e x c u r r i t , s un t m e n s e s , ex qui­

bus illum Diabetes desiit, sed etiamsi gravi p o s t e a ,

quam d epul imus , febri l a b or a vi t , n on ullo Diabetis S y m- p t o m a t e p o r r o affe£tus fuit.

H u n c casum in multis licet i l l o r u m , quos vel ex libris vel ser mone praesenti didicimus, dis simi lem, ta me n