• No results found

MEDICl Ht

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "MEDICl Ht"

Copied!
23
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

BE

COSMO D E MEDICl S

DISSERTATIO

CXTJUS FARTICULAM PRIMANT

VENIA AMPL FAC. PHIL. UPSAL*

P R iE SID E

mac.

ERICO GUST. GEIJER

HISTORIAR, PROF. REG. ET ORD..

REGG. ORDD. HISTOBIOGRAPHO

ACADEMIJE' SVECAN^E OCTODECIMVIRO, AC LITT. HUM. HOLM.

REG, SOCIET. SCIENT, UPSAL. REG. SOCIET. SCIENT.iNIDAROS,

NEC NON SOCIET. SCIENT» AC LITT. ROM, GOTHOB, MEMBRO.

MV F.

RÜDOLPHUS ANNERSTEDT

Oslrogolhus.

IN AUDI GUST. DIE VIII FEBR. MDCCCXXVI.

A. M. S,

U P S A b I M

EXCDDEBANT REGIA:: ACADEMIÄ TYPÖÜRAPHI.

(2)

in sackam regiam majestatem maximä fidei viro

ecclestä: sviogothicje archiepiscopo

ACADEMIiE UPSALIENSIS PRCCANCEEEARIO

regii de steeea poeari ordinis commendatori

ordinisgue regis caroli xiii membro

aca demi-® s ve c an ie octodecimviro

reverendissimo doctori nobilis3imo domino

CAROLO

A

ROSENSTEIN

avungue© optimo,

sacrum

voluit, debuit

RUDOLPHUS ANNERSTEDT.

(3)

I

An

republica, ubi jam una cum morum simplicltate periere virtutes, qua?, libertatis sempUer.nas filiae, illius fundamen-

ta constituunt, ubi jam aniraorum depravatio,

citfium

am-

biiio et factionum furor vitia ac intestinas calamitates, quae servitutem prsecedere solent, procrearunt, si quis in tam perturbato reipublicae statu exortus est vir, qui animi forti- tudine atque prudentia furores ac vitia reprimere et calami- taiibus modum imponere potuit, i11e ipsa rerum necessitate magnam tam vituperationem quam admirationem apud cives

posterosque inveniet. Qui qnidein si ipsa temporum atrocitate virn non numquam adhibere , et instituta, quibus condita stabilitaque libertas videbatur, excedere coactus fiiit, priva-

tae regnandi ,cupidini patriae libertatem prodidisse, servitutis

auctor, multis videbitur; idern virtutibus , quibus ab innume- ris calamitatibus rempublicam prohibuit, ceterorum admira¬

tionem. moyebit.

Vixit sasculo decimo quinto in republica Florentina vir in primis clarus, Cosmus de Medicis

(i),

qui iisdem sub auspiciis eandein subiit fortunam. Omnibus prseditus vir¬

tutibus, quae inter cives benevofentiam atque honores, apud

exteros existimationem parant, rempublicam consiliis suis

triginta

(i) Natus anno 1389 obiit 1464. Filius Johannis de Medicis,

avus Laurent» (il magnifieo), proavus Leonis X (Giovanni de' Medi¬

et) et Clementis VII (Giuliano de' Medici) Pontif. Max,

(4)

2

triginta anno» summa cum

gloria administravit (2), qui in-

ter principes sui sevi potentissimos magna

auctoritate valuit (3).

Fuit unus ex rarioris ingenii hominibus, qui, cum quasi

omnes sui temporis popuIiq,ue virtutes , omniura licet vitio-

rum non expertes, singuli complectuntur,

animi

vi et

praestantia

tum suam tum sequentes se-tåtes ad majors human i civilisqu©

cultus fastigium provexerunt; idemque quum

animi amplitu-

dine, qua totius populi

Florentini

naturam et

indolem

re-

fert effingitque Cosmus,

studium

rnovetr

insigne ob patroci-

nium, quo artes ac

disciplinas liberales amplexus

est

(4J,

gratam posteritatis

venerationern proineruit. Hunc virum,

quem omnium, quotquot

libera in civitate exstiterunt, maxi¬

mum severl quoque judices declararunt

(5), al i i eiTrenat®-

ain-

(2) Ab anno 1434-—!464.IßorieFiorentine di

Niccolö MacchiaveUf

Berol. i?87- Lib. VII'. p. 4.16* fqq. Hiftaire des■ Republiquts

Ita~

Hennes du tnoyen dge, par Simon de de Sismondu Paris tgog—/&

Tom. X. p. 175»

(3) Prudenza fua. ricchezze, modo di vfvere> e

fortana, lo fece-

ro a Firenze dai cittadini temere e amare, e dai Principi, ron folo-

d'Italia ma di tutfa ["Europa, miravfgliofamente ftimare.

Macehi'avellr.

Ist. Fior. Lib. VII. p- 42t. 11" traitart d'égal å égal avec les puis-

sances de 1'Europe.

Hijioire

littéraire dyltalie par

Ginguené. Paris-

18ei. Tom. III. Chap. XVIII. p. 264.

(4) Ginguené de ftudio disferens, <po erudti

faecula decrmaquin-

to litteras antiquas restituerunt, addit:

"Médicis était le point central

,

et corame la caufe premiére de tout ce mouvement

fcientifique impri—

ir.é å des efprits éclairés et actifs, pour rerouvrer et

conferver des

trésors littéraires, qui, fans cette impulsien peut-etre, ou

méme fl

eile eüt éé plus tardive, auraient entierement

péri."1 Giwguené Hift.

Litt, d Italie. Tom. III. p. 256. The Life of Loreitzo

dV Mediet

r

by IV. Rofcoe. Bafil. 1799• Vol 1. Ctp. I. p. 20

fqq.

De la Ht.

térature du Midi de lEuropé, par

Sismondi. Paris

r&rg.

Tom. II.

p-

*6.

(5) Cosmé, le plus grand cftoy.en q.ai fé foifc

jamais élevé dan»

(5)

ambitionis crudelitatisque reum judicarunt

(6j.

Sismondus ,

qui prseclaro opere res a

rebuspublicis Italicis medio

sevo ge-

stas conscripsit ,Cosmum, cujus

magnanimitatem agnoscit,

gra*

vius culpat, quod in omnibus rebus

gerendis

non

reipubli-

cs Florentinre, sed suis commodis consuluerit, quod ad do-

minatum in cives famHiam suam extollere cupierit, €t am¬

bition© sua selum, quo Italia? libertatem contra barbaros tu- eri potuisset,

praesidium perdiderit (7). In id itaque jam

operam impendimus, ut,

paucis de Florentinorum discordiis

prsemissis, criminum, qua;

ia jCosmum

a

Sismondo collata

suntj

un pays libre. Sismondi, Hiß. des

Repuhl. It al, Tom, X»

p. /75. Fu Cofimo il pi"u riputato e nomnto cittadino d'uomo disarmato, ch'a-

vesfe mai non folamcnte Fireize, ma alcun'altra cittå di che fi abbia

memoria. Macch. Iß, Fior, Lib. H11, p, 417".

(6) TI ne fut un peu eruel qu'autant

qu'il

eut un

grand intérét

k rdcre. Memoirts

généalogiques

de la maijon

de Mediets, (Tenhove)

Tom, I." Livré I. p, 53, On n^eft pas

d'accord fi ies

vertus de

C6me étaient reelles on feulement fpécieufes. Henri Etienne, ennetn!

juré du nom de MdJicis, Pa

jugd fevérement. ^Come", dit il, s,a été

loué pour fa libéralité envers le peuple »

rnais cela

ne

tendait

qu'a

-tirannie , et n'etait cette douceur ii non un appas^ et

h&me^on jett-é

pour prendre les poiefons et les mänger

puis apres.J' Ibid, Tom. 1,

Livré I. p, ?J.

(7) Il n'y auroit eu qu'un

feul

moyen

de faaver Fltalie, c'étoit

de fuivre le projet des républicains

florentins

que

Cosme de Médiciå

fit échouer; de maintenir la républtqoe de Milan*

lorsquelle

re.cou-

vra fa liberté en 1447, &c* Mais ceprojet, que

les Albizzi

auroi-

ént é.é dignes de former, que Neri

Capponi

con<jut et

foutint

avec

fermeté, que Sixte IV renouvela,

fut détruit

par

1'ambition perfon-

ellc de Cosme et de fon petit-fils, qui, pour étre les

premiers cito-

yens de leur patrie, et pour

élever leur famille å

un

pouvoir fouvei

rain, ovoient befoin de l'alliance d'autres princes , et non

d'etats U-

bres- Sism. Hiß. d. Republ., ItaL Tom.

XI.

p,

362. cfr, Tom, XII.

tp, rq.

x

(6)

4

sunt, maxima quaeque perquiramus, et pro virili parte ma¬

gni tiri memoriarn vindicemus»

4

Celeras inter Italiae civitates, quae Imperaforum et Feo- dalismi jugurn medio asvo exuerunt, et litteris antiquis in- vigilando recens agvurn quasi pnepararunt, respublica Floren¬

tina potestate et artium eultu eminuit. Adeo vero populi inquieti violentiå discardiisque quassata fuil, ut raro factio-

sorum auf praestigias aut administrationen» e'vitaie potuerit (&).

Kobiles prirnum, mutuis excitaii odiis, Guelphorum Ghibel-

linorumque inter se adversas partes susceperunt (g). Post

ario# casus atque certamina pars Guelpha Ghlbellinam e ci- vitate propulit, sanctum inde libertatis prassidium visa (io).

In discordiis nobiles inter et plebem, quae non diu abfuere ,

illi summis magistratibus privati sunt

(it),

Bianchi et N-e-- ri

(ß) Ma di Firenze in prima fT divifero infra loro i Ifobili,. dipoi i

Nobili ed il Popolo, ed in ultimo il popolo e la plebe : e molte vo!-

te occorfe che una di quelle parti rimafa fuperiare, lr di vife in dae.

Dalle quali divifioni ne nacquero tante morri, tantr efilj». fante diftri—

buzioni di famiglie, quante mai ne nafeesfiro in alcuna Cinä, della quäle fi abbia memoria. Macch. Iß. Fior. proemio p. p cfr. Lik. IL

P &2'

(p) Match». Iß Fior. Lib. IL p. gö.

(10)5 E di vero la parte Guelfa e föndamento, e Rocca ferroa e-

ftabüe del la liberrå d'italia, e contraria a totte te Tirannie ; Oer mo¬

do che fe alcuno Gueifo divien Tirannorconvien per forza. ch*"e' di- venti Ghibellino, e di cio fpesfo f'e veduta la fperienza. Si che grar- de beneficio del noflro Comune é mantenere , e accrefcere la parte Guelfa, Ißorie di Mattia Villan i. Lib. VIII. p. fgi. Rerum Italien-

rum Scriptoresr edidit Muratorius. Tom. XIV.

(n) Summi magiftratus, qui fenatum (la Signor.ia) conftituerurt,

(7)

ri (A'bi et

Nigri), sie qui

in prseeipuas partes abierant di-

versas nuneupabanlur, deinde civitatem divisam tenuere. U-

triusque factionis victoriä adversaTioTum casde et exsilio in-

signls fuit

(12}

Nobilibus ab honoribns remotis, optimates

e plebe §uam aucioritatem praevalentem reddiderunt

(13).

Quum

vero nobiles pristinam recuperare potestatem, optimates ple- beji adieptam retinere desiderarent, plebsque tandem, ut fit, utri«que invideret, tanta odia invicern exarserunt, ut patriae

servitujem adversae faetionis victoriae universi prietulerint«

Principatum Gualtherio, Athenarum duci, detulere (14).

Tyrannum,, ne unuin quidem annum passi, omnium ordinum

cives sirnu.1 adgressi propulerunt £15). Pulso tyTanno inve-

terata odia nobiles inter et plebem resuscitata sunt. Plebs,

ad exiremtim acta, nobiles proelio vicit, nec honoribus tan- tum, sed fere omni civili jure prLvavit,. et tam severis le¬

gibus repressit , ut deinde civem, quem gravi poena affice-

re vellet, inter nobiles censeri iuberet

(16).

Ab Albitiis et Riedis, quoruin Uli optimatibus, hi vero plebi favebant , no¬

vis laboribus exciutis, plebe, quse tres annos in optimates

saevi-

fu"re: JufHtise Vexillifer (Gonf.xloniere di giuflizia) et Priores (i Prio- r§; bi prineipio tres,, deinde fex, tandem octo creati funt. Cfr. Macch.

Iß. Fior. Lib. II. p. po.

(1 ) Macch Iß, Lib, II, p. p?'. fqq. Sismondi Hiß. d, Repubt.

Tom, 1 F. p to7. Jqq.

(iPopolani grasß dicebantur- Sisnt Hiß. d. Republ, Tom. F.

p- 119

(14) Macch Iß. Lib. II. p, 133. Sisnu Tom, V. p, 34?.

(15) Macch. Iß. Lib. II. p. 13p.

(16) Providderoche qualunque fosfe battuto,0 impeditagü lapos- fesfiooe dt.^ fuoi beni, potesfecon una dommda accufarlo ai consigli,

v farlo chiarire dt»*' Grandi, e ehiarito fottoporbo ai carichi loro. Ibid,

lib III. p. 163,

(8)

saevierat,

ab Albitiis domita

(^17),

bis quoque puls'is, respu- blica, tot tantisque jactata vicissitudinibus, in Medice« factio- nis potestatem venit. Cosmus, qui prudentia opibusque prse.

ititit, civium inqaietos animos sua auctoritate continuit, et

rempuclicam miro populi favore administravit.

Cosmum cum Albitiis comparare instituil Sismondus, sed iniqua, ut nobis videtur, censura illum persequitur. 1nter factiones, contendit, quas rerum sutnmae praffuere, Albitiam sapientia, perseverantia et moderatione in republica admi ni*

stranda ceteris praestitisse; adeo civium libertati consuluisse,

ut neque vim aut corruptionem ad potestafem suam rennen- dam vel augendam adhibuerint. Illa autem rerum mutatio-

ne, qua Cosmus Albitiorum aucioritatem suscepit , libertatia

fundamenta dissolvi priinum coepisse (1 8). Costnum« quum inter obs.curos et hu milj loco natos sui studiosoa facile prin-

ceps

<17) Ibid. Lib. III. p. 198.

(18) La faction des Albizzi qui avoit domiré pendant cir.qnante"

trois ans (de 1381 a 1434), avoit bien mérité de la rép,ublique flore.n-

tine. Dans ce long espace de temps eile avoit fait preuvc d'une fa- gesfe, d'une conftance, et méme d'une modération dans la direction

des affaires, que n'avoient point égalées Celles qui la précédeventt que n'imita point celle qui la fuivit. C'etoient les Albizzi qui avoient

tour å tour arrété les projets ambitieux de Jean Galéaz, pre¬

mier duc de Milan, de Ladisias, roi de hlaples, et de Philip¬

pe- Marie Visconti. En méme temps qu'ils avoient ainfi maintenu Ja liberté de PItalie, ils avoient refpecté celle de leur propre pays.

Mafo des Albizzi, Nicolas d**Uzzano,et Rinaldo des Albizzi, qui fe«

toient fuccéd.és a la téte du gouvernement. n'av.oient jamais cesfé d'e-

tre de fimples citoyens; ils ne f'etoient jamais arrogé ni fur Petat, ni fur leur propre parti une autoritd arbitraire; ils n'avoient employé au«

cun moyen détourré pour augmenter ou leur influenceou leurs riehes- fes. Au Jieu d'avoir recours å la force ou a la corruption pour asfu-

rer la continuation de leur credit, ils l'attendoient de leur propre mé- rite, de leurs talens et de leurs alliances. La revolution qui les ren-

(9)

ceps emineret non tam ut P°Puli Florentinl aut factio-

nis suas, quam ut privatam snam potestafem firmaret, ipse

supra eivium ordinem surgeret, et familiam suam acl domina-

turn in cives cxtolleret, studuisse; vi et severitate adversa-

rios persequendo insfituta, qutbus condrta stabilitaque über,

tas fuerat, funditus perturbavisse; reipublica? gloriam et ma-

gnitudinern ambitione sua perdidisse

£20).

Ut in historia fere nniuscujusque reipubllcse casus In- signes inspieere licet,

ubi

fata

ülius quasi verti, lihertasque

et opes, eodem civium studio, quo antea paratas erant, sub.

verti videnturt sie etiarn in republica Florentina libertas*

non per Cosmi administrationen! illa quidem, sed

jam

ab

tem-

rerfa en 1434, et qui éleva Costne de MéJicis a leur place, commen-

^adés-lors å 3ltérer a Florence les principes du gouvernement

républi-

cain. Sismondi Hiß. d. Republ. Ital- Tom IX» p. 79-

(19) Plus les asfoc'es de Costne de IPédicis étoient d'ün ordre

fubalterne, et plus Pimmenfe ricbesfe, Pimmenfe confidération dont ce chefjouisfoit, é oient disproportionr écs avrc leur obfeurité- Il de.

vint Photnme de fon parti, bien plus exclufivement que Renaud des

Albizzi n'avoit été l'homme du fien. Sism, Tom. IX. p. 80.

(20) Sa politiqne,.au lieu d'etre mue par des confidérations fupé- rieures, fe rapportoit toute å lui feul, et les vues de l'intérét perfon-

rel font plus courtes que celles de Pamour de la patrie ou de la liber-

té. Costne, en voulant asfurer au dedans de Petat fon pouvoir et ce- lui de fa fatnille, flt perdre å Florence ce qui faifoit- fa glorre et fa grandeur. Sism. Tom. IX. p. 374.Il employa contre fes ennemis

des tnefures fév>éres et violentes, qui ébranlerent la conftitution dans

fes bafes, autant qu'elles blesférent les individus; il fubfiitua å Pefprit

de corps qui animoit les Albizzi, un cfprit de famille qui fe rappor¬

toit uniqtrement aux MéJicisj il feffor<;a de fortfr de Pégalité republi¬

caineantant que fes compatriotes fefforgoient de Py maintenir. Il

chercha dans Pamitiéde Francs Sforza un appui dont il fentoit le be-

foin, bien plus pour lui-méme qne pour fa republique. Ibid. p. 375.

—. Cosme de Médicis ne f'occupoit å Florene que de Paffermisfement

fe fa famille. Sism. Tom. IX. p. 114- cfr. Tom. XII, p. 27• 228.

(10)

8

tempore, quo nobiliutn ruina'

(ai)

vlndicata vlclebatur, in

servitutem vergere coepit, ab Albuiis ipsls magraopere viola-

ta. Nobiles enim, civili jure privat! , brevi degenerarunt *

belli pacisque virtutibus, quibus illam , a qua jam rejicie bantur, patriam illustraverant

(22).

Imperiti vero atque ambitiosi homines, postquam ptebi infitnae summos ambire ho- nores licebat , oranes magistratus usurparunt, et potestate sua non in reipublicae salulem, quam ignorabant, sed in avaritiam

et privata vel studia vel odia usi sunt (23). Civium ani-

mos corrumpendo assecuti sunt, ut tertio quoque anno ma¬

gistratus ex ipsis reficerentur, cives autem, qui in repnbli-

ca gerenda consenuerant, qui communi utilitati privata corn- moda posthaberé numquam dubitaverant , a reipublicas atlrni- nistratione excluderentur. Bespublica tandem corruptam penes

ple-

(21) Quefta rovina de' Nobili fu fl grande, e -in modo afflisfe la parte loro, che mai piü contra il prpolo a pigliar f'-»rn»i fi ardiro- no", anzi continnamente piü umani e abietri diventarono. II che fu qagione che Firenze non folamente d'armij, ma o'ugni generosi:å (i fpogliasfe. Macch. Lib. II. p. /50.

(22) Quella virtü dell'armi e generofirå d'anirro, ch'era nella No- biltå, fl fpegneva , e nel popolo., dove ella non era , non Ii poteva raccendere. Macch. Lib. III. jks.

C23) E i 'Rettori della Cittå di Firenze havendo ä' fuoi confini il Tiranno potente, viveano improvifi, fotto confidanza degna di biafi.

reo e di grave punizione. Ma com avviene fpesfo alia noftra Cittä;

pero che ogni vile artefice della. comunanza vuole pervenire al grado del Priorato,e de'maggiori uficj del Comune: ove ("Hanno a provede-

re le grandi e gravi cofe di quello. E per forza delle loro capitudini vi pervengono ; e cosi gli altri Cittadini di leggiere intendimento, e

di novellafanno cittadinanza, i quali per grande procaccio e doni e fpefa fi a'temporali di tre in tre anni a gli fquittmi del Cömune infacca- re, ed é questa tanta moltitudine, .che i buoni, e gli antichi, e favj,

e djfcreti Cittadini di rado posfono provedere a'fatti del Comune; e in niuno tempo patrocinare quelli- Che é cofa moltq ftrana dallo antico governamento de' noftri autecesfori* e dalla loro follecita provifione,

(11)

plebem erat

C24)'

Qv°d cum a?gre ferrent Albitii ceterique optimatum duces, reruin moderamen plebis manibus eripere

6tatuerunt; id vero ut perpetrarent, nomen Guelphum pes- eimo publico exemplo adhibuerunt. Tempore, quo Guelphi

ad Ghibellinos, quos superarant, persequendos maxime in-

tenti fuerant, cives quosdam constituerant, quorum esset offi¬

cium proscriptorum bona procurarej Capitaneos partis

(Ccipitani

di parte) adpellaverant

(25).

Idmunus (quod, etiam postquam

cessaverantjam Guelphorum Ghibellinorumque odia, perdurave-

B rat),

E per quefto avvjene , che in fretta e* n furia fpesfo conviene.che <1 foccorra al noftro Comune: e che piü l'antico ordine, e il gran fafcio

della noftra Comunanza, e la fortuna governi, e regga la Cittå di Fi-

renze, che' i fenno e la providenza dt' fuoi Rettori. Catuno intende i due meß, che ha a ftare al fommo uficio al comodo della fua utilj.

tå, a fervire gli amici o a difervire i nimici col favore del Comn- ne, e non lafcbno ufare libertå di configlio a' Cittadini, e quefto é fpesfo cagione di vergogna, e di grave danno del noftro Comune rice- vuto da' fuoi minori, e impotenti vicini, Matteo Villani. Lib, II,

Cap. IL

(24) Onde al noftro tempo é da miravigliare come la cittadinan-

za fi mantenga, esfendo ftrana da quelle virtü , e dalla provifione di quello reggimento, e in luogo di quelli antichi amatori della patria, fpregiatori de' loro propj comodi per accrefcere quelli del Comune fi

truovano ufurpatori del reggimento, con indebiti e dishonefti procacci,

e argomenti, buomini avveniticci , fatiza fenno , e fanza virtü, di niu-

na autoritå nella tnaggiore parte. I quali abracciato il reggimento del Comune, intendono a' loro propi vantaggi, e de* loro amici, con tantafollicitudine e fede, che in tiltto dimenticano la provifione falu- tevole al noftro Comune; e non é chi per lui penfi, né per la fua li¬

bertå, nå per lo fuo efaltamento, né honore,per riparare al peri- colo, che gli puo avvenire, fe non nella ftrema giornata, o in ful fat- to. E per quefto fpesfo occorrono gravi cafi al noftro Comune; e niuno prende vergogna, o afpetta, per havere mal fatto al Comune,

"alcuna pena. Matteo Villani. Lib, IV, Cap. LXIX. Cfr. Lib.IV-Cap♦

XV. Cap. LV.

(25) Macch- Lib. III, p, /54. Sism. Tom♦ VI. p. 340.

(12)

rat) flagitiosi

quidam homines adepii

,

ducentos sibi similes so¬

cio»conciliaiunt, et civitatem

Ghibellina

parte

laborare dictitan-

tes, legem pertulerunt, qua omnes

cives,

quos

aut Ghibellinos

aut non veros Guelphos esse ipsi

judicarent

, ne quem

ambirent

magistratum,

admonere, admonitioni vero non obedientes vel

capite damnare possent;

privum deinde senatum aliosque ma-

gistratus

parti Guelphse consulturos instituerunt ("26). Albitii

partem

Guelpham,

quam

adeo populo sanctam intelligebant,

ut eam prae se ferentes

nihil

non a

civibus impetrarent, sum¬

ma alacritate amplexi sunt

(27); admonitionis lege

omnes

sibi

invisos cives damnarunt, tau tam potestatem

assecuti, ut plus

quam

reipublicae naagistratus valerent (28)- Guelphos

Ghi-

(26) Matteo Villani Lib. VIII.

Cap. XXIV. E

per

loro fquit-

tinj feciono Capitani, e Priori, e

Configlieri di

parte

di loro fieguito

per molti anni con asfai publica,

ffacciata

, e

dishonefta fpezialta; e

fotto falfo nome di parte Guelfa, trovando modo

di diftruggere

e

d'a-

basfare il gjufto e fanto nome di quella,

hebbono podere di fare ogni

cofa, fecondo il loro difordinato appetito.

(27) Avendo adunque Piero

(AlbizztJ favorita la legge, quello

che dai fuoi nemici era ttato trovato per fuo

impedimento, gli fu via

'-•Ila faa granddezza, perche

fattofi

Principe di

quefto

nuovo

ordine,

fempre prefe piü autorita,

fendo da quefta

nuova

Setta di Guelfi

prima che

alcun altro favorito. Macch. Lib. III. p. /55.

(28) DondeiCapitanie la(Setta de'

Guelfi

era

diventata potente, per-

che ciafcuno per timor di non esfer ammooito

gli

onorava , e

masfi-

■aamente i Capi di quella, i quaü erano

Piero degli, Albizi, Mesfer La-

po da Caftiglionchio,e

Carlo Strozzi.

e

la cafa degli Albizi, co-

me Capi di quefta Setta, fempre

crefceva. Macch. Lib. III.

p.

156. ]q.

E a tanta arroganza i Capitani di parte

falirono, ch' eglino

erano piü che i Signori temuti, e con

minore riverenza f'andava a questi che

a quellt, e piü fi ftimava il palagio

della

parte,

che il loro. Ibid. Lib,

III. p. 165 e chi non

fi

fentiva ben

forte, dava

opera

con pre-

ghiere, con fervigj, e con doni, e con

danari di riparare alla fua for-

tuna, ch* era nefle mani de'Capitani della parte

Guelfa. Matteo Villa•

»f. Lib, VIII, Cap.

XXXI.

(13)

Ghrbellinosque

nihilo minus infestissime persecuti sunt

(29); plebem

praecipue reprimere studuerunt (30), Popu-

lus, continuis tandem

fessus calamitatibus

,

magno tumultu

armatus convenit , »gne ferroque

Guelphorum duces

oppres-

sit , nullisque

abstinuit injuriis,

quas,

quum licentia pro Ii-

bertate est, irata plebs

committere solet (31). Tres

annos a plebe ssevitum erat, cum

Albitii pristinatn parti Guelphas po-_

testatem restituerunt. Acerbe et

crudeliter injurias

a

plebe

acceptas ulti sunt

(32): cives populo gratos perplurimoa dam-

narunt , et a

magistratibus solliciti excluserunt (33).

Magnis

virtutibus in republica administranda inclarue*

runt Albitiij sed

principia,

qua?

necessaria libertatis funda-

menta Itaiis ipsis videbantur, magnopere

violarunt (34). Po-

testa-

(29) e ivi furono

nominati (Ghibellini) grandi,

e

popolari di rool-

te cafe, e famiglie delle maggiori e

migliori,

e

piu ftanti della Cittå

di Firenze, antichi cittadini, e amatori del loro

Cotnune

e

di

par.

te Guelfa. Matteo Villani /. c.

(30) Macch.

Lib. III.

p.

166.

<31) Tumulti dey

Ciompi di Gino Capponi, Script. Rer» Itat.

Tom, XVIII, p. 1106.

(32)

fil

queflo Stato

tneno

ingiuriofo verfo i fuoi cittadini, r*

meno grave ne5 fuoi

principj,. che fi fosfe ftato quello della plebe;

perché molti nobili popolani ch'

erano

notati difenfori di quella, furo¬

no confinati infieme congran numero de' capi

plebei. Macch, Lib. III,

p,jpg,—.In

fortificazionedello Stato

ancora

molti provedimenti fecero

,

I quali erano contra

quelli che fi facevono infopportabili, e ai buoni

eittadini della parte propria odiofi;

perché

non

giudicavano uho Stato

buono o ficuro, il quäle cou tanta violenza

bifognasfe difendere.

Macch. Lib. III. p. 2oy.

(33) Sism. Tom.

VIII.

p. 292.

(34) Stsm. Tom,

XVI.

p. 387.

/??• Ea principia tribus fenten-

IKs comprehendit Sismondus:

1:0 Toute autorité exercée fur le peuple ed

émanée du peuple.

(14)

12

testa tem, quam Guelphorum jure usurparunt, non a populo

mandatam acceperunt; illam enim partem injussu populi ipsi

instituerant. Prirr.o itaque violato libertatis jure, reliquse et-

iam potestates ultra jus proferendi erant (35). In omnibus

ante Albitios rerum mutationibus

infelligitur,

voluisse popu- lum, ut omnes clves magistratibus subjrcerentur (36); Albitii

vero surnmam potestatern extra magistratus gesserunt, Populi itaque majestatem arbitrio suo inferiorem reddiderunt. Jam in id ventum erat, cum Cosmus ad rerum rnoderarnen pro- vectus est, ut non nisi familiam aliam pro alia ir> xeipu-

bliese administrationen! substitueret (37).

Mediceos Semper summo favore amplexus erat pupulus, qui

3:0 L'autorite des mandataires du peuple retourne au peuple apres

un temps déterminé; aueun des mandats du peuple n' ed irrévo- cable,

3:0fableQuiconque exerce une autorité émanée du peuple, eft refpon-

envers le peuple de l'ufage quril en a fait.

(35.) Quod quidem Petri Albitii exempfo clare manifeftatum eft, qui cum BaWce fummo arbitrio a publicis honoribus excluderetur, ean- detn in parte Gaelpha retrnuit auetoritatem, et aerrus quam antea ad-

▼erfarios admonitionis lege vexavit, Cfr. Macch. Lib. III. p. 163, (36) Eo fpectabant popuü motus duce Ubaldo RufFoli et deinde GianO della Bella, leges contra nobiles latae (ordinamenti deila giußi- Ziay, nobifiumque ruina,

C37) Le pouvoir de Petat, au Heu dTétre concentré dans les ma-

ins des fonetionnairespublics, fe trouvoit prefque en entier en debors des magiftratures. 11 étoit exercé par quelques hommes dorrt Ja pru- dence, la rtcbesfe, Péloquence, et les alliances de famille avoient as-

furd le credit» Selon que ces hommes femportoient Pun fur Pautre, qu* ils'réusfisfoient å fe fupplanter, a f'envoyer réciproquement en exil, on voyoit la rénublique pasfer des mains d*une famille å celles d'une autre. Sism. Tam. IX. p. ?g.

(15)

qui ad eorum magnanimitatem , optimatum superbia oppres-

sus, jutlitiam poscens, ssepe confugerat; neque eorum um- quam eorvsiliis, auctoritate aut officiis opibusve caruerat. Ye.

ro de Mediets et deinde Jobann!, Cosmi patri, pium irnmen-

sumque studium prsebuerat (38). Faetionis itaque princeps jam natalibus erat Cosinus. Quo litulo generosam

omnino in

republica vivendi rationem, cum invidise et potestati Albitio-

rum exposnus esset, sibi instituit. Quamquam euim tum populi benevolentia, quam hereditate acceptam ipse humani-

tate ac liberalitate auxit, tum priscorum nobilium auxilio prsevalens, assectatorum nobilitate, opibus atque studio Albi-

tiis par, numero vero multo superior erat

(39%

numquam

tarnen neque ciain neque palam aliquid contra eorum admini¬

strationer« moliius est

(40).

Quem cum nimiam ob

popularita-

tem timerent Albitii , perduellionis accusant , arcessiturn,

quum

(38.} Accordanfi tutti quellt che di quefti tempi hanno lafciata al-

cutia memoria, che fe Mesfer Veri fosfe ftato piü ambiziofo, che buo-

no, poteva fenza alcuno impedimento farfi Principe della cittå. Macch.

Lib. III. 2.05. Giovanni di

Bicci fu

condotto al fupremo Magiftrato.

Di che per l'univerfale della

cittå fe

ne fece tanta alfegrezza (paren-

do alla rooltitudine averfi guadagnato un difenfore) che ineritamente

ai piu favj ella fu fofpetta.

Ibid. Lib. IV.

2t?»

(39) L'ancienne noblesfe, toujours exclue de l'adminiftratioh par les deux factions, Pattachoit de préférence å celle qu'elle voyoit op-

pritnée comme eile; en forte que Cosme avoit pour

adhérens

des

hommes égaux tout au moins en naisfance, en ricbesfes, en talens[et

en zéle, aux partifans des Albizzi, et de beaucoup fupérieurs en nombre. Sism. Tom. IX. p. 3p. Cfr- Macch. Lib. IV. p. 256. fqq,

C40}EraCoftmo uonaopradentisfimo>di grave e grataprefenz3, tut-

to liberale, tutto umano, ne mai tertb alcuna cofa contra la part«, contra lo Stato, tna attendeva a beneflcar ctafcuno,e con la liberali-

fua farfi partigiani asfai cittadini. Macch. Hb.IV. p. 254. IIn*at- taquoit point le gouvernement, il ne

cabaloit

point contre lui; mais

il

ne ddguifoit pas non plus fes opinions, qu'il exprimoit toujours avec autant de noblesfe que de franchife. Sism. Tom. IX. p. 34.

(16)

M

quum

innocentia fretus InCariam venisset (4 r),

necare statuunt.<

Adversariis corruptis, de casde licet elapsus , exsul tamen

non sola innocentia tuto inter factionum turbas vivi sensit

Cosmus

(42);

oibam reliquit

rempublicam (13

; opes

ad

earn recuperandani a pluribus

principibus sibi

oblatas recusat , et patriz

omnia

se

condonare dixit 144). Populi suffragiis patria

redditum, ut salutem suam acceperunt cives, patrem patria

sponte

consalutarunt (45).

Quocumque

deinde circumspecfu adversarlorum injurias

a

se arcere studuerit Cosmus, neutiquam tamen populo servitu-

tis jugum impositum voluisse

judicabitur. Sumrnam

potesta-

tera non secundum arbiirium suum, sed communern semper

cum

(41) Quamquam fuaderent amici et propinqui, ne pareret, ipfe

tamen recte factorum confcientia fretus, Judicium fubire minime recu- favit. Magni Cosmi Medicei vita , auctore A. Fabronio. Pifts. 1789.

P' 33' Cfr. Macch. Lib. IF. p. 261.

(42) i danari furono pagati; donde Bernardo ne dirvento piu uma- no, e ne fegui che Cofimo fu confinato a Padova, contra la voglia

di Mesfer Rinaldo (degli Albizi) che lo voleva fpeguere. Macch. Lib.

IF. p. 263•

(43) Rimafta Firenze vedova d'un tanro citfadino, e tanto univer*

falmente amato. Ibid. Lib. IF. 264..

(44) $oh. von Müller's Allgem. Gejch. Th. 2 p. 392.

(45) Cosimo dall' altra parte avendo notizia della fua reftituzione,

torno in Firenze, e rade volte occorfe che un cittadino tornando tri- önfante da una vittoria, fosfe ricevuto dalla fua patria con tanto con- corfo di popolo, e con tanta dir.oVazione di benevolenza, con quanta fu ricevuto egli tornando dallo efilia, e da ciafcuno volor- tariamente fu falutato Benefattore del popolo, e Padre della patria.

Macch. Lib. IF. p. 271. Omnino illum fic patria accepit, ut lucem falutemque redditam fibi aq rcftitutam arbitraretur. Fabronius, Cosmi

Med. vita p. 48.

(17)

cum iij1 qIii infer cives

praesiantissi mi existimabantur, admi-

nistravil; quurn vero ipse

consilüs prudeniissimu-s et maxirni*

opibus (46 ) ad

reipublicas einolumeriium parattssimus esset;,

ceteris auctoritate piacvaluit

(47). Simul

cum

Cosino

non

a-

lius

(46) Immenfas

Cosmi

opes et

generositatem tum hiftorica auctö-

ritas tum monumenta exftructa teftantur •-

Hierauf

war

Cosimo der

reichfte Privatmann in Italien; 128

Handelshaufer in Flu'ropa, Afien

und Afrika wurden auf feinen Namen

geführt, ffoh.

von

Müll/r, All¬

gemeine

G'fchichte. Tom.

2 p.

389.

Cöme fut le chef de cetre

Mailon et la commenqa, homme d'gne o'etre

nomri.é

entre

les

tres grands; et en

fon

cas

qui é-oir de marchandife, étoit la plus grande

roaifon , qui jamais ait

é é

au

monde,

car

fes fervite-urs et fa-

cteurs ont eu tant de ctéJir, fous couleur

de

ce notn

de !V"éiicjs,

que ceferoit

merveilles de croire

ce que

j'en ai vü en Flandres et en

Angleterre, entre autres en

ai-je vü

un

appel'd Gerard Quanvefe (Qua-

rate/i), prefque écre

occafion de foutenir le Roi Edouard le Quart en

fon érat, étant en grand guerre en

fon

royaume

d'Angleterre

, et

four-

nir parfdis au dit

Roi plus de fix-vingt miJIe é

us, 011

il fit peu de

profit pour

fon maitre; toutefois il recouvra fes piéces å la longue.

Un autre ai-je vu, nomrr

é

et

appellé Thomas Portanay (Portinari),

étre pleige entre le

dit Edouard et le Duc Charles de Bourgogne pour

cinquante mille

é:us,

et une

autre fois

en

un lieu pour quatre - vingt

tnille. Philippe de Commines,

apud (Tenhove) Mcmoirts Généat. dt

la Maifon de

Médicis. Tom. 1. Livré I.

p.

8t*

Dans les Ricordi

écrits de la mein de Laurent de

Médicjs,

on trouve

.qu'ii avoit fait

le compte, que de

l'an

J434

å Ifan

147',

leur maifon avoit dépenfo

en båtimens, en aumönes ou en

impofitions

,

663,755 florins d*or,

équivalant,

poids

pour

poids, å 7,965,060 Francs,! et d'apres la

proportion

qui exiftoit

a

cette époque entre le prix des métaux pr£-

cieux et celui du travail, å environ

trente-deux millions de francs.

Ricordi di Lorenzo, apud

Rofcoe Lift of Lortnzo. T, III- p. 4$. Sism.

Biß.

T. X.

p. 173.

(47) Eft qnidem magnus

in hoc homtnnm confenfus, qui de re,

bas horum temporum

fcripferunt, nuWa

umquam

in civitate, quae <p.

misfajura libertatis uni

homini permifisfet, quemquaro-vi et armis,£0-

mii Cosmum in ea, quae libera

esfet,

etquae

de liberlate retineuda

ma.

References

Related documents

Nella nostra tesina esamineremo gli influssi della Commedia dell’Arte in tre opere di Goldoni; in particolare ci soffermeremo sulla figura della servetta nelle

Om remissen är begränsad till en viss del av betänkandet, anges detta inom parentes efter remissinstansens namn i remisslistan. En sådan begränsning hindrar givetvis inte

Molti studiosi rifi utano di classifi care il disaster movie come un genere specifi co nato in seno agli studios di Hollywood negli anni Settanta, sostenendo che il disastro,

utfall med antalet möjliga utfall för att få sannolikheten. antalet möjliga utfall är 52 , eftersom vi kan få 52 olika kort.. när vi drar ett kort ur

Adesso quando sono stati trovati ”gli stressor” degli operatori, desidero con l’aiuto della letteratura, proporre delle attività preventive per l’individuo e l’organizzazione

medesima metrica presentano anch’essi una prepon- deranza di P5 rispetto a P7 e, forse in modo ancor più caratteristico, ricorrono alla finale proparossitona più frequentemente

In quanto testimone della storia, dunque, Liao Yiwu si fa carico della responsabilità della testimonianza, non solo della sua personale esperienza, ma anche di quelle dei suoi

Questa tesina presenta un’analisi fonetica e sequenziale dell’espressione “hai capito” e delle sue forme estese (per esempio “hai capito o no?”, “hai capito com’è il