DISSERTATIO POLITICA De
SPE
DESPERATIONE
CLÜ iSITA,
Quam,
DivIna Affulgente Gratia, Cum confenju Ampliß. Pacult. Philof.
in Reg. UpfaL Academ.
Sub
Praefidio
FIRI AMPLISS.atq;CELEBERRIMI,
Dn.
LAURENT
II
ARRHENII,
Hiftor. Profess. Reg. &Ordin» 'Public# ventilationi fubmittit LAURENT. WANGELAnderson
OSTRO-GOTHUS,
InAud.Guil. Maj. ad diem 23Sept.
ANNO MDCCXXV1L
Horis ante meridiem Colitis,
VIRO
Admod. Reverendo atq; Praclctrijltmo,
Mag.
SVENONI
LA
URELIO,
PASTORI Rdingenfium vigilantis-fimo& adjacenris Dtftridus
PR/E-PÖSITO digniflimo, utM/ecena-
I
ti Optimo, ita fumrna animi
ve-neratiöne ad cineres uscß colendo. VIRO Clarijjimo,
Mag.
ISRAELI
MELANDRO,
Rectori Scholas Norcopenfis me-ritiffimo , Informatori quondara-,
dulciflimo , Patrono nullo non
tempore
devenerando.
LÉve
Velfbocce
ras vijere&
minus
audeatcomtum
lares,Jfieci
finlentia. Vt itaque jerena ittud afptci flro mutuari
finatis
nomine, herum iterum<$ perenni incolumitate
calidiffi
» NOMINUMVIR O
Speflat*Prudentiß atque integritatis,
Dn. HE
NR
ICO
DE
TR
1J,
OfBcinarum ferrearum ingtofpättÄ
DIRECTORI -follertifiimo, Everget,® Optimo. VIRO Clarifpmo,
MAG.
ANDREJ
SCHIÖRLING,
Dirhctori Mufices laudatiflimo, Lectori Extraordinario
meritiüi-mo, Pr^ceptori quondam
indul»
gentiffimo, Patrono quovis
honore pk>fequenao.
men Academicum, Patroni,
quoi
gularis Veßra erga me facit
benevo•
atis fronte, & aliquidluminis deVe*
rumq;contendo. SicproVeftraVeftro
-ma nullo non tempore effimdam vota.
VESTRORUM
humiUimtts
3ireborne ocb Q3>c< öerrobbc
9)€SK@©Oft
/
^iimom JpcgräraDe
tjära gafcec.
&8jj&%r
bjettattä omljet /(£brf
befmdr/
méba/ I^ult>f>ef/ gäbet fjdr/ 3 féfml(i f>afr/ cd; månbe bara/
£3ejTritroa ratt på betfa b(ab/ Sto ftnrif' orb t Ijmarje rab/
ga# fåfängt fpncö mig befrcdru.
Sillenaft jag nu ndmna vdU £)en fjdtlef garfjdr brlfmtt til/
$D?ig båda mtb tbe Idrbaö flara.
S>er ar miß gabers bierta rditf/
söom ej af mig fan bit beldnt/
gajV vbiffan M tnånbc mara. $<fg berfdr* an/ Sto gaber fjdc/ 5Dcc jag af dbmiuft finne-bar; <£n
^appcré
flrift/ fom (drer funnit/Mi
mång't néb cj.futttt lat/sJwif niobig ofta defperat
0in motgång bdmpat/ f>oppct munnit
©ub rifligt Idne fdr alt gobt
<g>om jag af <£bcr fyat unbfåbt; €I)r frte/ frdlfe från all fara/
0ift ocf fdrldne tufenb frögb $lt.niuta t ftn btmla bdgb/
SÖfanb be utmalbaé falla flara. SÄfo
äpögtäraCe tjära
gatwS
$.
I.]Peseß,
fecund
um"
Cafteßum, clifyofitio animé, ad (ibi per-Ijvadendum id evert-3lurtm> quod cupit,
g«* producitur motu JPeciali
fpiri-tuum,
conflato
ex motuhtitix & de~fiderit inter fe permixtis a). Sic
quamdlu durat hic affe&us fvavi«
täte quadam nos afßcit & detinett
mus ne Voulonspoint quitt
er not
de-fin,
tant que nos éfperances durent.Uc rede Charronb). At
deßeratiob
exhibefis rem ui
impojftbilem,
exfim-plane cupiditatem, wo» nift
inf
ojjibiliß fmtir
c\. Interdum ca.t ) 0 ( ;v *,
irien animos infortunatorum ita^ erigit, ut orrinia prius
tententL
,quam ut defpondeant animum-..
Hinc
fepiffime
fit, ut rei expeti-tss compotes fiant; quamvisin-terdum minus profpere cedat, ut
etjam qua? ante noftra fuere fimul
amittamus. Pour Pamour de ceque
yous penjons ne pouuoir obtenir, nous
perdons
mémes le
re/le de ce que nouspoßedons d)% Quod eleganti qua-dam finiilitudine idem laudatus Charron ilfuftrat. Cettepaßton,
in-q'uit,
e§l
Jemblable
auxpetits énfansy quipardépit de
ce queP
on leur oßeun de leur joiiets iettent; les autres
dedans le fett: eile fe fachecontre joy-mérne & exige de Joy la peine de Jon
mal heur ej
a)depajf.anim*Par.i.Ari.i6r.conf. Par*
1. art.sS. b) de USagef.liv.I.cbäp.i6. c)
Cdittibid.art»166. d)Cbdrr,ibid.e)id.ib.
Sv
II.PöYtö, quandoquidemiféra,ut
riöffibiiem, fpes nobis
repr&entat,
4M ; o C ^ I
Interdum quafi caliginem obducic
-v menti, five ut GaMué: nous ébloutt
V entendement. Et paulo poft: nous
fatt jonger en veiliant,a), minuscp
attentos nes facit, atcj
ideo
is penos fallit. Defpcracio autem,
dum
omnem fpem nobis prajcidit, eomagis vigilantes nos reddir. Et hoc efl: quod dieit Senault: V une nous rend miferables par Jespromet•
fes, & /'autrenousrend heureux var
fes refus. Et piucis
interje&is:
Tunt
nous trompe, Tautre nous fauve en nous
aßigeant: cyeftce
qiT
afaipdirt
auplus
grand Poete, quele defeffioir
releve le courage desvaincus ,éfqui
leur rendla viäoire que Vejperance
& la temerité kur avoit arräché des
tnainsb), Hincre&e Le grand aic
defperationemfuam habere utiltta-temc), Hac enim fpes qua?ritar,
in vitatam privata, quam
publica,
vel civili vel militari.
a)Charrondt héfag*liv l,c,*6, b)de U
9if des Paff. trait. f.difc.3.af Réinb.Tbeat. Ptmdjjf.c)inß,PbilPar.io,artj6.§ sW.
4M ) o ( W*
J. III.
Non quidern negamus,
cala-mitatibus» perfecutionibus, invidia atque contemptu mukös
adeo
op-prefTos fuiffe, ut emergere noru»
potuerint. Haud tamen dubitan-dum, quin extrema talis neceflitas,
ad majorem induftriam adhiben- \
dam, multos ftimulaverit. Üb!
e-nim omni externa ope quis
defti-tuitur, nec in aliis quicquam opis
aut praefidii habet, utique eo ma¬
gis in id incumbit, ut tandem fef« hifce explicet miferiis. Sic
The-miftocles, a patre
exh^redatus,
qiium hanecontumeliam,
fint
fummatnduftrta nonpoße exßingvi judicaf/et,
ideo totum fe dedit reifMcdt:
diligen-tiusque amicis famaqne ferviens, muh
tum injudieiisprivatis verfabatur;jä• pe in concionem
populi prodibat.
QuofaÜum eft, ut brevi tempore
illuftra-retur a). De militibus Alex. Mag.
) o ( f
bel/a promttus fueritb). Horatius,
>U paupertate urgente ,animum appu-iit (cribendis carminibus ut ipfe
te-ftaturc):
Inopemque paterni
Et laris & fundipaupertas impultt audax Ut verfus facerem
Eadem caufla fuic Plauto confcri-bendarumfabularum*/). Demofthe# nes hutnili Ioco natus connatarn^
lingvae difficultatem indefeflo ftu*
V dio ita vicit, ut ad fummum a-cumeneloquent!« afcenderet*).Sed
quid exemplis opus eft,cum quo» tidiana hoc idem doceat experien* tia.
a) Com. Nep. vit. z. cap. r. §.z.4. b)
lib. 7. cap. z.§.7,7)38. c)Epift♦ lib.z.ep.z.
d) Ravitext.offic.c. zi. e) Val.Max.lib«8*
cap.4'& Hb.8. cap.7.
§ IV.
Nunc, quid in vita publica civili
faciat
defperatio,
paucisdifpicien-dum eft, ubi obfervarelicet,
6 "4M )ö-(
Ml-pes, qrnmdo peccante
multitudine
ve4 univerfo populo, ftatimad
fer» rum confugerunt, nec ulium tio*xiis datum fpatium, quo, ppenifenr tia a&i, fuas emendarent culpa«;, in mi-gnis teepe periculis cum to- t
ta republica verfatos
fuilte,
Nam*cum cives nihil fibi repofitum efTe vjderentin mifericördia atquede¬
mentia Principis,
defperabundi
inömne fcejus prcruperunt, nec
ullis
prömiflis ab infante
deduci
potu• ere, Legio Qhaneginetlfium,de-
l
feegatis ftipendiis, oppida quaeque munitiflima oc^upat &
diripit»
HinCiCOttcordiae fpe
fublata,
(jjjfar-féginenfibus neceflutn
fuit
novos^itercitus cum veterank
-cottferi-bere, ac difficili
diuturnaqueAob*
fidiöne rebélles, qui vinet non_# poterant,fame conficere, acnrodis ömntbus enecare«). Quare (icuti
ijüidam
in corporibus noftris mor-bi apparent, in quibus non femperad remedia
confugiendiim
eft,
fed
HM&J. o C !-$&• 7
natur» progreffus attendendus, Sic
quoque non in omnibus
populrcrS-minibus ferro &igne opus eft, föd
aliquando permitcendum fpatium,
quo fuos errores
agnofcätf).
Exi-miam moderationis laudem retu-lit Agricola , qui levibus peccatvs. parcens,gravibus
feveritate
obviam
ibat necpcena femperyfed f&pius
pcetii-tentia contentus erat c). Germanicüs
parata in dtfe&ores ultione venie-bat, & tamen fpatium dedit, (i
recenti
exemplb^flbi
corffulerentd).
Tiberius & Nerö omnium crude-liflimi tyrannifuere:
& tameru» manfvete , in firrilibus cafibus,utertjj fe ge
flit, fumma capita
m-terficiendo, ceteris pai^cendo. Non
vero credendum, quaefitum non_* fuifle in focios criminjs,
proptei^
clementiam, fed
principes
noluifle,
ut dicitur provetbio , irntare
era-brones e). Prudens
itaU
princeps lento pede ad fupplicia progredi-tur, nec in flngulos inquirit, ftbi'
de-8 r 4§i5 ) ° f
deliquit multitudo. Nam
aliquando
jnagna negotia longe melius cle- u' tnenti# confiliis, quam poeniscon-
I
ficiuntur/).
a)Bodin derepl.üb.4. caf. 7.p, ]40.
b)Scif. Iib.i7t difc.g.p. f^g. c) j[
T<*c.Aqric. cap.ig. d)Tacit. ann. hbsl.4$. t)Scip.Ammir. üb.2.di]C,g.p. u>, fjida
iib„/7. di]c.$.p.\6o>.
§. V.
Ingeniturn quidem& naturale-»
hominibus eft Principes fuos djli- c gere, dum prqbitatem pra?fe ferunt:
flagitiis tarnen & fevitia glifcente ,
odio ipfos profequi coguntur a% Neroni interroganti, quare ad ob-livionem facramenti proceflifTet-.
Flavius , refpondic: Oderamte, nee
qiwquam
tibi fidelhr milttum
fuit,dum
amari merutHl:
odiße
ccepiypoHquam
parricida
matris
<£ruxoris,
aurigaM-Sirio y & mcendlarius exHitiHi b).
Et, praterquam
quod
fuafunttor-menra tyrannis, tam invifum
Wo¬
rumHMjfWWI-
9Vum femper tu it nomen, ut non-. !' cives modo, fed amici,
confan-guinei & uxor ipfa horum
neeiin-tereflfe confveverihr c). Ariftippus*
i illis ipfis, quos cuftodes habebac,
diffidens, claufus coenabat,
inte-riorem domum occludens, cum
amica in parvum fe abdebat cubi-culum editum , quod catarada_*
claudebatur, cujus in faftigio
loca-verat le&um ubi quiefcebac. Sca-lasamica* mäter auferebat, eas in
r alio conclavirecludebat, rürfus
or-, ta lucé admovebat & devocabaC*
egrégium hunc tyrannum, quiJer*
pentis modo ex lusirisfe demittebat
fi-cuti additfapientiflimusPlutarchus,
& nihilominus effugere nonpotuit,
quin occideretur d). Sic quoque Domitianus fcelerum confcientia^, & mutuo femper metu pavidus,
atque anxius, minimis
etjam
fufpi-cionibus prakter modum commo-vebatur e). Et hoc fere accidere fölet omnibus, qui impotenter
mi-•IO ) D (
S^-minantur , adeo ut in caraerenv
quodamodo ipfi fe includant, nulli fidant, non liberis,nonuxoribus/).
Removend# itaque omnes artes, quae crudelitatem ad continendos
hominum animos firmum effe vin-culum inftillant. Non enim
diutur-num eft imperium nifi benevolen* tia munitum. Sed optimum érfir*
mffimum illudéfl , quodfubdttos
bene-ficiv magis, quam posna in officio con*
tinet. Uhus benevolentia, bujus timor
eflcomes. Quicqiddautem timetur,
id
neceffitate naturali exofum eft
omni-busg), &
malus
cuflos diuturnitatisefl metus hi). De Galbae
mihtibus
dicit Tacitus: Nec remedium m
ä,ceteros fuit, fed metus initium:
„tamqua per artem & formidinem ,„finguli pelierentur, omnibus
fufpe-&is /). Egregie Agaficles, interro-gatus , qua ratione Princeps fine
ibpatoribus
&fatellitibus
vivere^ poffet,refpondebat, idv éyv$.
djJ*
) ° (*t
e.fifabditis
ita imperetutpaterßiisk\a) Sctp.Amvnir. lib. //. difc. pag* ffZ*
b) Tacit. lib.if. 67. c) Sctp. Amrnir*
ibid.pag.fiö, d) Pluiarcb.Arat. e) Svet»
fiomit,/4. f) Cic.Tujch litt, f,
ef Sp. g) Diottys.Halleartrdpvhb 6 b)Cicm Of.lib. i. eap 7.ti) Tacit, Hiß, lib. I.cap.
ip> k) P/ttt,Apvpb. Lacortrpag.log.
§. VI.
Ob .perfecutiones, novasque-» & inaudjtas exaéhones magni tu-tnultus , rnagnceque
feditiones
fe-pe exftitere. Sic Brrtanni, a Ro¬ manis domiti, cum agitarent inter
fe mala fervitutis, co^fec rentq
u
injurias:
«Le^atum
Romanum
fe
<s
vire in fangvinem, Procuratorem" in bona iliorum : nihil cupiditati,"
nihil'libidini exceprum,: eripi do"
mos,abftrahiliberos, injungi• di " le&us; & qua? plura recenlet^Taci-tus, indignabundi, in abfentia Le¬ gat! Romani., .Voadica iemina*' Djce, fumfere univerfi bellum,ac" fparfospprcaftella milites Romanos;.'
confe-itt 4$-§ ) o ( £§*•
„confe&ati, expugnatis
prsefidiis,
„ipfamcoioniam invafere, utfedem
J
3,fervitutis. Nec ullum in barbaris „fsevitia? genus omifit ira &vi&o-5,ria. Quod nifi Paulinus, eocogni-^toprovincias motu, propere
fub-venifTet, amiffaBritannia föret a). Crudelitatem & avantiam in caufla fuifTe ,
quod
Dalmata®defecerant,
fat indicat Bato, defe&ionis au&or,
qui Tiberio dixit: vos in culpa eftk
tpfi,
qui adveflrosgregescu§lodiendosr
tion canes pa&oresve Jed
lupos
mittifii
b). Batavi, ob impotentius
Hi-fpanorum
dominium,
crudelifli'masque
inquifitjones,
tandem
fer-vitutis pertadi,jugum
excuflerunt; nec ante pofuere arma, quam fe inlibertatem vindicaflenc. Unde fat
pulchre pars meliorfenatusincauf»
fa Privernatium dixit: Ancredipo»
tefl tiUum
populum,
aufhominem deni-que in eaconditione
, cujus eumpceni«teat, dmiius, quam
neceffe
ßt>
manfit-rum? ibi
paxefl fida>
ubivolwiiarii
j© ( t.|
pacati/mi: nequeto
loco,
firvitwtem ejje
velwt
, fiäes (perandae(i
c).4) 74aV. jfgric. cap.ip. &16, b)Ditn»
lib. fj. c) Liv.lib.8. *'•
$.
VII.Fame atque inopia
mulcos
adresnovas moliendas, coa&osfuifle, hi.
ftoricorum
paflim
teftanturmonu-menta. Lydi propter caritateiiL*
annonse, quae per complures
dura-verat annos, alias fibi
quaefivere
fedes a). Qb afliduam fterilitatem
annonse, cives Romani Ccgfarem-.
medio detinebant foro; ubiconvi-ciis ac firnul fragminibus panis ita inftratus eft, ut segre, nec nifi po-llico evadere in palatium
pofTet h)%
Hane
cempeftatem
pnevenire vo-lens Auguftus gladiatores,man-eipiaque venalia ab urbe rejecit;
miniftros fuos muitos tum ipfe_. *■ tum alii ablegarunt : juftitium in-terdixitt fenacoribus, quo vellent,
Ht profidicerentur, permifit: cer?
*4 ®
tam rnenfutam frumenti fingnlfs
vendi curävit: ex frumento publi*
co dedit, quantum alias dabatur: nec paflus' eft quernquam epulari
natalibus fuis, Et nihilominusplebs famis ftimulisaffe&a, jamde rebus
novis loquebatur, & no&u libellos
contra principem proponebat c)*
Quare Principes quique
prudentis-limi omni ratione huic malo
obvi-am ire conati funt. lmprimis ce¬
lebratur farna Herodis, Regisju* da?ae , qui omnia vafå argentea_»
&aurea, etjam qua? neceffario ufui erant, cudi curavit , tantumque
comparavit frumenti, ut, fi anno futuro mvafiflfet fterilitas , non
de-futurum eflTet fationi d), Claudius
Imperatornonparvapropofuit
prae-mia iis, qui navibus frumentunij
addacebant, & damna, qu£e ma-ritimis tempeftatibus patiebantur,
ipfe refarciebat, navesque hac de caufTa a?dificantibus opem ferebat
?). Eadem
prudentia
h.e.fumma,:
'HM ; ö ? %®r %$
femper quoque laluti
noftra?
cle-xhentifiime profpicit Rex gforio-fiflimus FRIDERICUS,quipräster--Iapfo vere, cumtame premerefTHir*
omnibus, qui ab exteris dris
fru-mentum allaturi effent, publicis
11--teris immunitatem concefllt.
DE-ushuicvero PatriPatriae diuturnäm
vitam &felix pacatumque conce-dat Imperium !
a)Herod. lib /.cap 94. b*)Svet.vit Ccef.
Claud. /8 c) Dien.Hb- ff. d)Jofepb.de
Ant Jud.lib.ij. cap. ti, e) Svet. Tranq»
tit. loc.
§. VIII.
Nunc videndum eft, quomocb
In re militarifpes defperationequa?#
ratur, ubi Defperantiam animi
irritanfur vei in praeliis, vel in
ob-fidionibus, nec non per fasvitiam
ätque crudelitatem viéforts in mi-feros & imbell s. Haud abs re^ interdum Ducibus vifum eft, ad exftimulandam militum virtutent
defperationis imagiaemillis
u ) o (
re Sc ad defperabundas in bello a*
äiones atque negotia fufcipienda
adigere. Taii confilio Q^Macedo- 1
nicus vi&or exfticit, qui
prgcipiti
locopulfas legiones
eodem
protinusfub-ire iujjit,
facientibasque
omntbus
inprocmäu teflamema, velut ad
certammortem eundem föret; quem mor
itu-rum miferat muttern viäorem rece*
fit a). Ita fuos tali ftimulavit
o-ratione Hannibal: vobis
neceße
efl
fortibus virise(Je,
Ér
omnibus interviäortam mortemve certa de(peratio*
ne abruptk, aut vincere,
autß
for*tuna dubitabit, in preeltopotius, quam
$n fuga, mortem öppetere b). Et
A-lex. Mag. ignavis
dixic: pervenißt
eo, unde fugere non poffent, tot
ter-rarum Jpatta
emenfis
, tot amnibutmontibusque
poß
tergum objeäis , iterin patriam
&
penates manuefje
faci-endum c\ Nam Jßpe defperatio Jpeitaußa
efid).
Et,
tefte Principe-#politicorum, acres
defperantibus
J
) o ( i?
fentioris confilii imperiique fiducia in?gna cautione. Ratione ante
o-1 mnia niti debet, non alacritate tan-tum acjjjtritu imperatoris. VideHr
dum d-einde, an Ducitanta tmperii
exercendt adjit audoriias: nam (i
folometu iniligetur obedietitia
mi-litum, rem
periculi
plenam duxe-rim. In heroibus atqueheroicä
forritudine aefortunaprasditishand
vim imperii majeftätemque cutü
ådmirabiH conjun&am efficacia fae-pe cernimus/).
Ådeö
ut rhaximåhoftium moles apaucis fd?piflime_*
profiigafa fit*
a)Vett.Paterc,lrb.it.cap. f.§ 3. b^UPi
lib.21. cap. 44. c)Curt.lib.4•cap.14 $.7,
d) id.lib. f. cap. 4é)Tacit.Hifi. lib*
3i6d. fj Boeder.Anriot.ad l,c.VeU*Patercc
'
''... .
%
%IX-...
Non defbere*. qui exiftimarünt
pleniorern
futuram vi&oriarii, fi in praelio hoftes, aut locorum angur ftiisj aut armatorum muUitucline-8ii5 -m) o
circum dediffent a). Sed exdefpe» ratione inclufi accinguntur in au-daciam b) &, ubiJpei
nihil
efl, \umiiarma formido c) & de vi&oribus
etjam triumphat d). Libenter cupit commori, qui fine dubio feit fe-»
moriturum e). Cn. Manlius CoC cum ex acie reverfus capta ab Hetrufcis Romana caftra
invenis-fet, omnibus portis ftatione cir-dumdatis, inclufos hoftes in eam
efFeravit rabiem, ut ipfe in prcelio caderet/). Nec aliafuit
cauffd
Lo-crenjtbus viäori<s, quam quoddejpe*rarentg). Candavenfes ad
defpera-tionem a&i, cum quinque milibuö
eruptione h&a, hoftilem
exerci-tum 30000 ceciderunt h)* Quid
quod Lacedasmoniorum centum efFoetas aetatis viri, aciem fuftinent, cui par ante diem univeda juven-tus eße non potuit/). De quare
pulchre Xenophcn: piv
Bsiov di]iä&cti, sfaifå Xéystv ucroT$
d7rmvoqpévw éfelq
åviTrordtyk)*
vel
•*§■§ ) o f Wb f§
niminiadfcribi,w/ hoc diet poted,dew
jiperatis a nemine
reßüi
pofje. Ec (t dicamus, quod res eft, raro vidiJimt, quiextrema necefjitate pugna*
runti). Eleganter ita<$ Vegetius
Cum abfcedendi aditu patefado, men* tes -omniumadpr(ebenda terga
conjen-ferint, multimorepecudum trucidan*
tur. Necinfequentium ulhm pertett» him ed, r«/# m?/, quibus defendi poterant, czm#converterint infugam. Hoc genere quantomajorfuerit escer* atus, tarnofacilius multitudo profter* nitur. Neque enim tbi requirendus ed numerus, ammus femel terri*
tus rnn tam telahoftmm cupit
declina-rc, vultumm). Sic danda via fuga?, ne for&us ex defperatione
refiftant*
Veg. deremit. lib,J cdp.zt. b) Tdc+ Hiß. lib.}.66. c)Veg.I. c. d)LfGrtndP/tr«
lo.Artiöx§.6. e)Veg.ibid. f)Front.Stråt,
lib.z.cdp.6.§.g. g)Juß. lib.lo.cap.j.§.6.
h)Fulg. 6. ii.vid•Freinth. *dFlor. lib, Z.
tå ) ö (
Hiß. GrteAib*7. /) Carac.jjpec< Vrin.
(dp* 2fi. m) loco cit,
§.
TL
Nimia perfeeutione fugientium, hoftium non tantum fatigantun*
milites, ut Alex. Mag. fatigatus in
caftra a fuis paulo ante capta
per-venit a). Sed etjam verendum > ne
in rabiem conveda rieceflkas
vi-am Tibi cum muifo eorum fangvi*
ne aperiat, qui parum prudenter
fugientibus inftant. Sic reprehenfi
j
ex fuga Perfe pugnabant, quia_*
fugere non poflent#). Et
Mace-dones fugientes Romanos eftufe_j
perfecuti cum multos occidiffent, ultima neceffitate fimul defyeratione
Jalutis
irritatt Romani, redintegratapugna, magnam hoßium multitudinem
ceciderunt, ceteros captos duxeruntc).
Quare Lycurgus lege (anciverat,
ne fugientes hofte$ unquam
occi-derentur. Quod etjam (ervarunc
optimi militutn
fpartiad«:
quigien-) O ( 2 I
gientem potius, quam obfiftentem hoftem confpicere volebanr^).
I-phicrates fenflm fecutus eft fugi-gientes, nec ad flumina urgebatj ne defperarent e). Themiftocles Xerxem de fuga admonebat, ne
tantam multitudinern inter vifcera Graeciae contineretf). Et
pruden-ter Pyrrhus: non ett* inquit, per*
tinaciterMandum hotti fugientt, non
jolum>ne fortius-ex
neee/Jitate
re[iftat,
Jed ut
poflea
quoquefacilius
acte ce»dat, ratus non iisque ad perniciem
jugientihis inflandum vittori
g).a) Curt. tit>, cap.?2*§. /. b) id.lib.4p
Cdp. 14.§. 2. c) liv./ib.44.cap. 10. d)
Caracc.fftec. Princ.Itb.to,cap.2p. e) id.ib.
f) Corn.Nep.vit. 2.c-f,§./. g)Front.firat.
lib.2.cap.y. §»tof
J. XI.
Obfefli interdum, cum nulla^ elabendi efTet via, hane, extrema
defperatione , fibi fecere.
Baba^f
Romanus, in bello Perfico, tam
#fc ) O C 'cr®t*
gravi cin&us
obfidione,
utindiet
3tima exipe&aret, paucos mili-i
tum inmcenibus reliquit, qui
afful-tus hoftiles depeiierent: partern
autern maxitnam feorfim
advoca-tam defperatö(ermone ad praelium
audendum incendit» Portis dien-de apertis in hoftem procurrunt, quo tantum intulere terroris, ut caederentur Perfe, non modo pu*
gnare non aufi, Ted ne manus
qui-dem contra tollere a). Leodien-fes, a Rege Ludovico & Carolo
Burgundo, ar&iflima obfidione-»
claufij cum omni externo carerent
prasfidio,
viriqjfortes
autoccifi
aucvulneribusconfeäi:portispraetdrea 8c caftellis, muro fofia & tormen« tis denudati effent: defperata falu-te, ingentique eruptione fa£fca
ex-tremum expétiuntur, magnamcg
hoftium edunc ftragem3 nec
mul-tum abfuit, quin ambos principes
In leftulis cubantes
deprehendis-|ent
b),
Qjais ignorafcÅgatoclem,
. zj
infuaterravi&um&obfefTum,
de/-iperato confilio vi&oribus
infultafj^:
adeo ut qui fua tueri non poterat,
impugnaret aliena c). Ha?c res
prudentisfimum Scipionem non«.
fugiebat, quare non permifit pu-gnam morituris Numantinis cf)* Et Antigonus Rex Macedonum-i, /Etolis in obfidionem ab eo com«
pulfis , dum ftatuiflent, eruptione
fa&a, commori, viam fuga^ dedit
e). Nam adverfus homines de(ua
falute defperantes temere periclita-ri, non tam exnoftro, quam illo*
rum commodo eft.
d) Cyr% Lent. Bub. jyu b) Philip. Co«
min. Comment. de reb.gefi.Lud.tfCdr. lib,
3'Vai* 39' c) 7uft* M*.Z2. cap. 4.§.2. et)
F/or.Hb.2. cdp. 18.§.iß. e)Front.Ssratdg{ $&éf» 2»Cdp\ f*
§,
xir.
In ipfo fervore pugna? 5c ipfa-j åcie excufari poteft, qui ferocius
egerit;
quandoquidem
ratio*4 ) ö ( .
fa jacet, nec manus, veluti ebHa
mente, reguntur#). Verum enim r .
vero pericuiis propulfatis , 6c ani-morum asftu fedato, devi&os
va-rio fuppfieiorum genere afficere^,
fevitiamque 5c immanitatem
exer-xere in mikros 5c irnbelles erudele
facinus, 6cnonnifi tyrannieft.Quid
vero hac belluina atrocitate aliud
efficitur, quam ut in rabiem atque defperationem vertanturhoftes, 6c
fic expugnatu
reddantqr
difficilio-♦ res, Ideo tot tamque atrocibus
bellis Romana eftja&ataRespubl.,
quod viébi in mifericordia vidoris
• nihil
repofitum habuere
praefidii,
•Reparant bellum in Africa, in
Hi-fpania, in Pharfalia,iii Sicilia,quia
trahere per in felicia bejia animarn
maluerunt, quam ovium ritu ma* éfori b). In otyidione Capua?feptem & viginti fere Senatores Vibium_» Virium domum fecuti, 6c mente $
3 fenfu mortis vino
epulistj
quan-tuoipoflent,
alienato,) O c Z j
jrmes fumfere , ne in manus Ro¬
manorum, a quibus
defecerant,
venirent c)% Hmc Contzenus
pui-chre : Quantum herari
potuijjet
Ro¬ ma, fimitutsbellagefjijjet
'i Indetam-diu vidi rebeUarunt, quia eruejatus
timuerunt d): Qjanta iraque per-vicacia m hoftem, tanta beneficen-tia in deditos & adverfus fupplices utendum reåe monuicPrincepsPo-i.ticorum Tacitus e), Et graviter
Euripides:
Y/JtyjvéSépas Qovéveiv Supplicem nejas occidere,
Nec minus prudenterTheodoricus
O. G. Rex , Francorum Regem
Ludovicum monet: integros, in«
quit, ftorentesque Alemannos vici&iy
quagloria accedat,
ji
perfequiex fan-gues, ér confedos,in
animum indu-cere magnitudo tua pojjet g) ? Hinc
caäes, pradationes, rapinay reliqua-que crudelitatis genera, qua
milis
necfacris necprofanisrebusparcent; qu«
bus virgines mduaque condiuprantur,
aö 4&,) o'(*M-'
#0« <2viäoribuspermitti. Bel¬
lum erirn neque adverjus DEum&res facras, nequeadver(us inermes
vtrgi-nes &Melle mulierum genus
fufcipi-tur , autpueros, fed adverfus arma¬
tos >>mmu audaceS) nimisque obßmatos
bottes & miettos b). Huc etjam referripoffunt defolationes urbium 8c nimise terrarum vaftationes. Sic
Romani Carthaginem,
Numanti-am & Corinthum deleturi contra.*
defperatos ingenti cum fua
clade
pugnarunt/).d)Nat.Com. b) Contg,Pol.l'tb.p.c.tf. c)Liv.lib♦ zf. cap. 14. d) fup. loc. ctt. e) dnn.hb. 121 20. f) ap. Reinh• Thedt.Prud
iib. IS. g) Paul. jf.mildt reb. gefl,Franc*
lib» /. h) Nat. Com. Hiß. IIb. 10. i)
Ca-face*jjec. PritiCt Hb.10. cap.jy.
$. XIII.
Ad ultimum animadvertendum,
ne nimia oppreffione coar&entuc_>
vifti d): ubi enim extremum Tibi
objiciunt dilcrimen , defperatione
gdaåi3 ad audaciam promtjores
4M ; ° ( w*1
p
unt. Urgetque faepius irritata
ne-ceflitas b). Praetorianus miles ex»
trema defperatione ad iram faepius,
quam in formidinem ftimulabatur
c). Quem iocumTaciti notabilem judicat Reinhardus d). Sic
Mace-donum armis undique fulgentibus
ancipiti malo opprefli Barbari, me-morabile tarnen edunt pradium, ut
opinor, ignaviam qitoque
neceffitas
acuit e\ Et certe graviffimi funt morfus irritataneceflitatis/).Nam extrema falus addit animos g}>& extremumpericulum plerumque in-vitis ex dejperationeaddit animos , ut
Largius Di&ator apud Dionyfium
h). Ergo hoc cave & ad fpem fem¬ per aliquid relinque. Infta, terre* fed ubifatis termerk, parcendo
rar-fas, irritamenta pack oBenta i). Sic Gallis Romarn occupantibus , non delendi urbem libido erat; placuit
oftentari quaedam incendia, terro^
ris caufla, fiimpelli ad deditionem
pof-lS ) • (Wh
fent k), Nam <fo* terrorem oportet
hpflihus itjferre & eosdem dementi# ffecie allicere, in quo utroque quire¬ defegefferit, plerumque vidor evadit
l).
Megabyzus & Arfabazus,puces Artaxerxis , mifii contra^
ZEgyptios, qui detecerant, nolue-jrunt pugnare cum Athenienfibus, quorum clafTem inutilem reddide*
ränt, cum viderent eos defertos
efie ab iEgyptiis, & in fummo
re-rum difcrimine verfarj. Additibi
Diodorus Siculus hos Imperatores
Pferfarum, confpe&a omnium in*
credibili audacia, veritos, ne cum
obftinatis , jam falute abjefta, ad
inortem pugnando , viris multa_#
nequfcquam fuorum rnillia
amitte-xeht, foedus cum Athenienfibus
certa conditione iniifle, permif*
fumque, ut absque periculo
inco-lumes
iÉgyptb
excederent m). Etplacet
nohis
Jafonis Pher^i
moni-tum: noneft dimicandum cum
de-.fperatis
&
redaäis
,ad
extremas angu*) o ( 29
ahguftiås : quia DEüs
faepe
imbe-cilliores extoliit & potentiores
de-jicit n). Si vel maxime inermes
fuerint defperati, Jpoliatk tamen ar¬
ma[uperfunt, & fi illa elefant, furor
arma minifirabit,
qiM^fifuror
defer-buerit, in ultwnem accendentur o). Sic
iiecesfitas defperationem &
defpe-rario fepe farorem
adjungit
p)j, u£fcriptor rerumgeftarum Alex,Mag. Curtius de Barbaris dicit, quod nu-di comple&ebantur
armatös
>&in-genti corporum mole fecum ad ter-ram detrahentes, ipforum telis ple-rosque fodiebant q}. '
'MtgA
a) Tbolof,deRepl.lib. 2.cap.t2*§. 2. fy
Caracc.frec*Princtlib.io. cap.ff. c) la¬
dt Hifl. Iib. 2.44' d) Reinhardut Tbeat*
Prud. Bieg-/ib. 18. d* e) Curt lib. f.c,4 §*
31. f) Porc,indecl*cont. Cir.g) Tactt. An. l.
4.C. J7. §. 2. h) Jbtonys. Halicar lib*ei. 7)
Tacit. ag 10* k)Liviuslib. f.cap 42". l)Vir-dung. Comm.in Tac.Ag'cap. 20. m)Bib{,
Hiß*lib.ti.77. n) Riebt. Axiom. Pol. Reg*
20g. o) Contz, Politic* lib.p,cap. 1 f. § . y.
p)Caracci loc, cittcap. 29* q)lik,5*cap 4,
Cete-?Ö ) o (
Ceterum hac in materia non_j Ii
minus ampla, ac per omnem ho- „
minis ftatum difFufa, quam
ardua,
prolixiorquidem efle deberem, il
tenuitas ingenii, & rerum mearum Facies id permitterent. Nunc his
preflo cum longius procedere non
liceat, TuaL. G. implorata venia, velis contra&is, portum qu^- \
rere cogor. • rfr " • • , i [i Mån) Töd Osa Mfyt.
Prtfflantiffimd Dn. RESPONDENTt,
4
Populari honoratiflimo.ARdua
Virentis laurilaurigeri dum
nomenfcandis
& omenlimina
häbes:PindiJ
Spemque fimul flnc (pc qusfitam tradisj Amicéi
Spem quoquc dcclaras non cecidiiTc Tibi»
£>fivec
' LARS WANGE
Li
©in
JfpögtdraCe
'Ben 0$
Sanfcémcm/
SD« f)an på Upsala Academia fétjia gången difputeradc.
J^.érop/påt&$ablab/5öSarwangelmüttte
*aw' fTrifrca/
#U5' filgår uti falt/ når «fr år altl;opp/ 0$ &uru faferaU i ^aft fbrbptte blifnja:
3a Ipclan jiannar fidf utifitt fulla lopp.
SDocE gor en ifrig brift/ font åter refer mobcf/ 3 tappra Ijjeltargfiål/ fom wåaa ån en gång/ iSt 9-ipa fafen an/od) tdr fpara blobet/
Sit be od) fiunga få en l;«rlig fegerfång.
Slit betta talar tu/ £err mangel, d# fjmafc
mera/
©om angår ånbring jlif/pur' poppetpppar%
»Dåneben jr |omftorji/od)motgångs puffarflera
S&e falla(jjeltar an/ få t'«/ fom utom frig.
Sinj>eber<blir fin lon/ oef) £mö€©3^©.f«gna&s
0arfort/fom 2u begtjnf/ få gåt tig mål ipanb;
Apollo tagerSignu narm're i fiu pågaab/
©w Mnfö bwnbet £19 raeb åftalarboroébanty
*»
ÖMlnwiflämnats
9tf
Sit litt
fomietlip
5Ben
od)
£cmt>d9Katt
Dr.
LARS
WANGEL,
'
Ii
jpan med
aflaé noje
gorjta gången 3
^ UrsALA difbuitradéo
futtfct
od)
tttogetmi i ftrtettf
tto/ at fd
Utaf (trt tven/ åt nrift en
fet! fent
ttsårt» år dra; ÄérfcU&Mat nöje bitr ort t>å/ ma«
wet (tg bdra
g6r|tcßtfgf
åt
mel»tl;i)
/
ißmaD
tantomma på: gjtcn/ når ené
ttiftånt»
«mim
tola at fet Itter/
5w
öfuttts ecß fettet
/få
ert
tn
wt<
feris
li;rta
Qmé upfåt (Id omfuf// ocb
tüffjrt
ne»ber tcDcfa!
SEMfi matt omiiber freff fe
til/
bmaö fiten gter. SDecbfjwab/fomufafnobocbmot*
gång munnit år:
den rneb beröm famt nptta/
ob bår gtfwer sitagaWangflWår. af
bwib
tenfiartcgbliftoec 55c ögon fiåitaltb mat/fombet»
ta innebår.
5b jlaf/ min Watba
iPett/för
Soer bafba flit/ Apollo tanfa på brnab bebec batt
toii göra
€n fåtan
@oit/
fomflgfåttxilbp
månbe
föra
/Oeb bår om
2)pgb
ocb 2Bettett fåbant alfmartnit.CiJ
<?>Ctt AUCTOREN.
'
ft
från
ItUjljcpp
på
ftranbtfl
(få®fl:
SCt mot en man meb tijo
gå
/ 55rnafian fe (igfei
från toåba/
Od) funna om (in (pcfa
fpå.
6å
år ej (toårt t poppet toåga/ (Ebtoart tet båt meb luft at tåga. Sölen ftör fom tnaft ocp fegelfprtnqa
gör Mmmacpt ed)grpmpet fruars Sftår puntra tufenb toela ttvtnga
(En rtnga pep/ftmförtpemftår/
2ånöbgaé
mången(Ifta
fråga/ 0tgtnunga genom btinnanb' låga.Sit
fåbatt
toågatt
oftattuntiif/
Ocp en förttolflab platfen
fåbtf
SBlir nu af tpefja blaben funnit/
2)et profioct bålOmebftiål förgott. Sofamma
ftvift/
fom tbetta toilar/jt)onAucTORN(tnocptoactertpufar.
3ag
glåbé bår
toib
ocptöet benmöban
J^an anwånt par, blir toål belönt/
2å pan meb Daphnes liuftoa gröta
går peber famt fnart ftå befrönt. Jptoabån tåfattaé/toil toårt ©lötpa
8>Ub antra gåftoor
ftelft
bemöta.
MAGNUS CtDER.
zu
i
QmRESPONDENTEN.
31 at flitigt ocb meb 6et>cr 07t)ftja l)dr ftn ungbom* tfb; $il at Idra öpgt) ocb feDer
ftorbraö dfwcn mpcfen ib: 3 min QBen dr ju blanD anbra
&n/ fom tljctta wal bflr larbt/
1 Sngen något bar
at fianbraj
s ' ^9 3 dien fceber roarb. , Slittg ba 3 alttb warft
'
<£tl at dfa £bcrt wctf:
glittet efter £)pgbcn farit
'• 3)et man oef bar ofta febt:
ög dr Icft ett prof oeb flptfe
•i 0om afalla pri* warbt dt/ Od) utur be Idrbaö tpefe
^
silbrig
nonftn fomma
(dr.
&en 3 föribenftulb wdrbe/
p. 2lt man <£r må tefna opp n
Iii
v£rf>cbet bianb
t>elarbc:
:, langte fram bu wi bet bopp
li Sit få fe bur' 3 bli löntcr/
ä
Ocb på Pindi bdga flant*
t. $f Apollo ftelfwcr frdnter
a ^ieb en
grüner
lagerfram*»1Stf fftt fot Detta
5tO0nd
Informator.
?2fa fiber man ju bort/ ätt tben/ metrdtt teacfert
ffrtfroa|
?5itfigt
rnåfie beDrab bttfroa: •£>t»ar til£>pgben
bonomfört
.£>41(1 nåt' ban |tn fltt et fpat/
STtt at fram f Itufet Draga/
(Samt litt ftn orDntng Inga /
2bet fem mcrcfttilforne mar.
<S&fertnan Jjerr
(Born fitt teeretom poppet giftvcr/
2(;et meD afiaö ttöje Drifroer/
£eDer (tat ban få l)är föc':
(St/ ett Phcebus tömmer bår/
Ätaniar
många
nteD itg Dragee/(»om å gtecDe utaf (ager/
gpietiten triebet lotta plåt.