IT UT

3 7 D. Α.

dissertätio

juridica,

De

Η EST IT UT ΙΟ Ν Ε

IN

INTEGRUM,

Quam,

SUFFRAGANTE CONSULTISS. ICTOR. ORD.

IN ILLUSTRI AGADEMIA UPSALIEN'SI,

PR^ESIDE,

VIRO CONS ULTISSIMO

DN. DOCT. JOHANNE

ER ICO EICK,

Jurispr. Pract.

PROFESS. Reg.

et Publ.-

IN

AUDITORIO CAROL. MAJ.

D.XX.//JDECEMBR.

Anni MDCOPIII.

HORIS ANTE MERIDIEM CONSVETIS

PUBLICA BONORUM CENSURA MODESTE SUBMITTIT

CAROLUS JOHANNES POSE,

FEΝNO.

UPS A LI iE.

\

Son EXCELLENCE LE BARON

FABIAN WREDE

SENATEUR de SUEDE

CHEVALIER et COMMANDEUR

De& ORDRES du ROI.

MONSEIGNEUR*

Chaquc

^qu'avec

^iujet,

tendrefie, du

^ert particulier,

zele

ne ardent fe fouvient»

avec

Iequel Votre Excellence, aidant

le Roi

de; porter le.

fardeau pefant de la Régence*

con- facra.

facra fes jours précieux pour le bien Public; et

particuliérement la Finland, mon Pai's natal n'y fonge ^{qua regret,} croiant avoir perdu fon plus

puiifant

Protecteur quand Votre Excellence, pour

trouver un intervalle entre le tems & 1'eternité,

fe retira de 1'embaras turbulent du grand-Monde,

ahn de

paffer dans le calme le rede de fa vie>

Une refolution ii digne d'une ^ame grande &

vraiement chrétienne ne laiffa pourtant pas de

nous pénétrer de douleur. Neanmoins ^nous Vous

confiderons encore, comme notre ange tutelaire,

c'efl pourquoi, Monfeigneur, que je me hazar-

de de mettre a Vas pies cette Differtation, ^comme

une marque du dévouement réfpe&ueux, que

mon Pere, dévelopant fon coeur reconnoiffant,

m'a infpiré des ^ma plus tendre enfance. Pefpe-

re, Monfeigneur, que Votre grace, ii generaié·

ment louée, s'etende aufii jusquau fils d'un homme, qui a vü naitre & croitre fa fortune

ious Votre protection & dont ^toute la famille fe

fait le plus eher devoir å pouifer des voeux pour la profperité de Votre Excellence, fon bien-

faiteur. Je fuis avec le plus profond refpeit,

MONSE1GNEUR

DE VOTRE EXCELLENCE

le plus humble & leplus obeifant ferviteur Charles Jean Pose.

SACR& REGIME

MAJESTÄT B

MAGN/E FIDEI VIRO,

PERILLUSJIU AC GENEROSISSIMO DOMINO

D:NO ERICO

v. STOCKENSTRÖM

JUST1TLE CANCELLARIO

jEQUlSSlMO,

M./ECENATI ΜΑΧΙΜΟ.

d telja l'UA

limina, Vir Ittuftriffime,

fernes bas ßudiorum meorum yrimitias

oblat_urus,

greßum moliri

non

fine

te-

tneritatis nota fuflinerem ^, nift invitaret

gratia

Ί

UA

in omnes bonarum literarum cultores

ßngularis

atgue jamdiu

fercelebrata ifjumque hujus meletematis argu·

men·

mentum fpcmte

quaft admmeret,

ut

7/7?/,

ntpote ma·

ximo ffuftiti# Adminiftratori, Differtationsm hane juri-

i//cY///2 ^7/2 primis facram

facerem. Spar

tam

in Vatria

maxime honorificam, fulgenti virtutum concentu,

tf/cö

exovnas, ut

fingulis civibus

^frem

adjeras Ut

am atque certifflmam fore, ai nullius itinocentia negligatur,

nul¬

lius conculcentur jura .

Apud

^quem

igt

tur potiori

ju¬

re patrecimum quererem

exiguo buic

atque

innoxk

opufeulo,

quod Coloribus, licet minus aptis

, unum ex

graviUtmis

atque

ultimis ju(liti<e remediis adumbrat,

quam

apud TE, Vir Gener oßfftme,

ca/ax

/'« gremio

quaß sequitas

tutiffime requiefeit. Varia igitur mihi

atque

ahme frurisprudeuti<e,

^quam

fe cl

or, exopto

fat

a.

Etenim certum habeo fortunam meam fummo TUO favöre,

benigniffima TUA

cura nunquam

effe

c

ark

turam. Gratia huic TU/E pofteaquam me meamquefa¬

llitem bumillimus commendavi, mmortali veneratione

ad eineres permanfurus

[um

PERILLUSTRIS AC

GENEROSISSIMI

NOMINIS TUI

ca/ror devotiffimus

CAROLUS JOHANNES

POSE,

SAOLE REGIME

MAJEST ATIS

HAGNM FIDE1 VIRO

PERILLUSTRl ac GENEROSlSStMO DOMINO

D:NO OTTO NI WILHELMO

DE _{G Ε Ε R}

KYMMENEGÅRDME et SAVOLAXM PROVINCIA- RUM PR^FECTO ao GUBERNATORI LONGE

GRAVISSIMO, nec nonORDINIS ENSIFEROR.

EQUITI SPLENDIDISSIMO

MiECENATI FAVENTISSIMO.

anta funtmerita TVA, Vir Generoßfftme, in folium mihi natale, tam copio[us in pater-

nam domum femper exßitit favör ^, ut non, niβ tenerrimo venerationis fenfu, illußria gratiae Ί UJE

Documenta recordari queam. Quamparumigitur beneβ-

tiorumoblivio & reticentiapium

decet

animum, tam fer-

vens

vetts me tenetfludinm toti, βßeripoßet, ^orIi tam, qua fatrem

indulgenttffimum filius

^vetterari fponte

fölet obe-

diens, fietatem

oftendendi,

qua tautum Mecenatem tcån-

que

benignum

Patronum vener

abundus

profequor, ξβme¬

inoriam ftmul beneficiorum TUORUM immortalem, en·

jus tefferam

qnalemcunque,

^tenues bas

pagellas ad li-

mina TUA bumillimus depono. Rejpiciasautem, Mö¬

tenas taventifljme, devotiffimum potius offerentis

ani-

mum ξβ materiß

pertraBatß

pondus, quam

penkillum

debilem, quo argumentum fane

nobili/JJmum depingere

Jum conatus. Feliciffimum omnino me judicabo, β lo¬

tus mihi concedatur inter eos, qui perpetuo tanti Mß.

cenatis patrocinio, tanquam

commoda inxßimabili, fru-

untur Ißtiflhni. Ad umam usque permaneo PERILLUSTRIS AC GENEROSISSIMI

NOMINIS TUI

tultor humtllimus

CAROLUS JOHANNES POSE»

£.

F. F.

Q. S. I.D.

Τ. Ο. Μ.

§. I.

a eft atfionum _atque inflitutio-

num humanarumindoles, utfe-

re nihil ica ad fafligium perfe-

ftionis fuae poffic perduci ^, quin femper reitet quidpiam ^, quod ulceriorem

ejus

-poftulec ^,

iimam. Hinc^nec vitio verten-

dum eil legibus, aut etiam, qui illis

prasefle debent,

magiflratibus; quod

generalitcr prius a£la &

con- ciufa, novas ob circumflantias, poilmodum imma·

tare nonnunquam habeant necefie.

Qui

incauffis

forenfibus veriantur, litigantes, varias facile inve·

niunt difficultates, cos impedientes, quominus,

durante a&ione forenfi, fufficientes, ad caufiam

fuam (labilicndam, proferre valeant raciones. Hinc accidit, ut iuas etiam sequiffimas lites, absque ulla judicis culpa, haud raro perdant controvcrfantes.

Poft legitimam cnirn fcntentiam, a judice nimirum,

fecundum a£ta & probaca in judicio latam, ejusmo·

IN INTEGRUM;

di tarnen inilrumenta detegi poflunt, ^quorurii ope, ii in limine a&ionis & controverfise cognita fuifient, jus fuum obtinuiilet tefus: jam vero

Fententia

illa,

quatenus transierit in rem

judicatam,

ipii eil impe- dimento, hasque noviter repercas probationes reddit prorfus inutiles; niii commodus

Reftitutioni

caufte lo¬

cus relinqueretur. Ergo, ne

juflitia,

^qua nititur fi·

los

iecuritasqueReipublica;,

^· ^ürm- !720' Jf· 2·

exfulet, fed ubique regnet;

fummus

Legislator, cui

ioli competit jus eam infirmandi fententiam, qua:

rei iudicata; vires adquiiivic, ibidem; Cfr* quoque

Cap. XXXI. /. /. SR.

SQ.f ejusmodi

juris conilituit remedium, quo, qui fe cauilaimmerito Japfos con-

tendunt, veniam ejus implorent, ut de novo cogno- lcatur controveriia, Cap. cit. Hocjam beneficium, quod nomine Reßitutionis in Integrum ^a JCtis infi- gnitur, aufpicio SUMMI

NUM1NIS

^, breviter ex-

pianare conabimur. Tuumicaque, Candide Lector,

favorem & cenfuram benigniorem, omni, qua par

eil, obfervantia, nobis expetimus.

$. ff.

Antequam ^vero ipfam rei tra&ationem adgre- dimur, in antecefium, ied _paucis, dicendum erit, quid ^per RESTITUTIONEM IN INTEGRUM

velimus intelle&um. Reflitutio in _genere nihil aliud eil, quam rei altcujus reduSlio in prißinum

ξ$

melio-

rem ßatum: in fpecie vero iic di£ta Reßitutio in inte- grum%

Svethice SReetlittg,

cauße forenfis} eil, ju¬

re ftriffo amißfi, ab Ufionem, redintepratio^y refei(Ja a

B S.

10 DE REST1TUTI0NE

S.K» Maje/larg fententiajudicis -priori: vel ρ!^enins;

cft remedium juris, quod

vel

äamnatum, ex cauf]a tion

injufla, penitus

liberat, vel id efficit,

«r^,

fi

J'ententi<e,

»«<2 plures,

intercc/Jerint,

tamencognitioni ac decifioni Iis, ^ex mandato Principis5

Jubjictatur,

demumjus juum vere confequatur Ufus. Vid.

Confult.

D:i PRiESID. Golleg. MSCR. de Fundam. Juris- prud.

Vratticoe. Sed,

ut

notio totius rei tratfandae

clarior heic evadat, paucis quoque delincare, fas

eft, prascipuos hujus vocis fignißcaeus. Scilicet ^,

Reilitutio in Integrum a Noftratibus fumitur vel ^pro- prie, vel eciam improprie;

unde & duplex ejus

^nata

eft

fpecies.

IMPROPRIA

(quce, mterveniente mera Im- perantis gratta,

abolitionem fi

^non

criminis,

attamen poettxs aut etiam

delinquentis, vel

perfome

mijerabtlis,

reduttionem inpriftinum aut meliorem

fiatum,

^operatur.')

Keftitutio ex gratia dici aflolet. Novimus quidem

ex juitiflimo Formule Regiminis SvioGothici rigore,

competere Imperaturo; ut, per magiftratus inferio-

res_, in legum transgreflores ubique animadvertat,

fecundum verba:

3^OltUlt0Cft ίίφδυΟΤ

Ititpflt ^r

<tg<*

od) firaffa ben ofiynga οφ xmånQxvifa.

SHeg. Form. 1720.

jf.

^2.

Sed

nec

ignoramus, ad

meritem nominatae hujus §. 2., Ejus quoque efie,

non modo vitiofe, b. ^e. feverius vel micrus, quam par eff, iudicata legitime

refcindere, @ΙΓ0Ϊ

οφ

®fffocErter:

verum etiam, ex jure, quod

dici-

tur, adgratiandi, pcenam mitigare,

amiffam

redinte-

grare exiftimationem, atque lic

delida

nonnunquam fuis audoribus, fed vix nifi gratiam rnerentibus,

con-

IN INTEGRUM

condonare. Hac itaqueratione ejusmodi Regia la- pfi in meliorem ftatum

redu&io

mere

eil

gratuita;

quamvis in honorem Refticuentis,

imperii

ufum,

vel emendationem peccatoris, illa femper hat, neces- fe fit. Ne autem taii beneficio quis

abutatur,

raro

& caute permittitur.

§

^.

III.

Ad certos quidem & definitos in lege cafus

non reftringicur; eorum tarnen , qui maximein uiu

funt, hoc loco quosdam enumerare lubeta). Circa

Coronationes Regias varii generis

delinquentes,

car-

Cere inclufi, ut transfugas & reliqui, a pcena, quam, ex tenore legis, ut

delicto proportionatam,

fubire debuiflent, liberantur; graviora tarnen deli-

£ta, ut crimina laefse Majefiatis,

homicidii vei fur-

ti qualificati,

&c. fub hac gratioia condonatione,

non

comprehenduntur. ÄOttßl. tffiajt'-8 Pardons

Placater, b.2^. Sept. i6jf. b. /7. Martti, 171g.

b.

3. Maj. ^1720. t)·26.

Novemb. 17p/] β). Ex legibus

antiquis, cfr. Up.

£« H· 2&· 23. ß·

2.

Cap. VI.

33. i. L· pafet, morem in

patria olim fuifie,

ut, dum Rex, recens ele&us, provincias Regni

pri

^-

mum vifitaret, id quod

rib<* ificiEö

flfltlf

flflfl dice-

batur, rribus reis in qualibct provincia

delicti

gra- tiamfaceret; fi modo atrociora non

perpetraviflent

facinora, LOCCEN". Antiqv.

Sveo-Gotb. Liber

^Π.

Cap. I. γ) Ulis etiam, qui

ad

tnfamantes funt

damna·

ti muläas, atque ilc civili fua exiftimatione pri¬

vat),

Öwtöf#

^/ Rex

Auguftiflimus fuccurrit, refti-

B 2 tuen-

12 DE RESTITUTIÖNE

tuendo eos in priorcm ftatum; ü ejusmodi circum- flantiieniidgantesadfint, ut hacEjus gratia judicentur digni. 2v0tigl. 25ϊ. b. 28. Martti 1698·2^£3· £°rm·

ij2o; {f.

2.1)

Spurii, quique ^ex coitu damnaco

funt procreati,

iPßttbotbigC/

ut Sz/emina, qua

prolem iliegitimam produxerunt, led raro pofterius, Regia quoque gratia interveniere, qua honorem

fuum & famam, reftitui folent.*) Experientia deni«

que teftatur^j Vtrgines quam

fsepiffime

ful

juris

decla-

ratas fuiiie; dummodo earum coniervatio, falns aut

commoditas, id poftulet. Immo, Minorennes utrius- que fexus hoc beneficio frui, novimus. Plureshu- jus indolisReftitutionis in integrum, quas nom niiiRe¬

gimeadfcribitur gratia,adferri pohentcafus; fed, quia

haec Reftitutionis fpecies ^non dire&ej ad fcopum ^no

ftrum pertinet, hifce paucis jam enumeratis fuhfifh'·

mus: obiervantes tantummodo, quod, uti haec omnia

ad jura Majeftatica pertinent, atque fie, vi Formulae Regiminis,

Cfr.^Oltgl.

tTTaj:tö33£. b. 28. Marti.

1698, immediate ad Regis decifionem veniunt; ita

riec ullurn Regni judicium deJegatum facultace poi- let, ejusmodijura exercendi. Vide infuper 2^0ttgF

XXI. iKc. b» Ip. Sept. 1682.

ÄOItgl.

Ref. b» 28.

Sfulii. 1683.

jKongl. m ^Mar

^t

ii 1699.

b. 28. Martit 1698. & hc deinceps.

Reftitutioautem in integrum, quae PROPRfA,

atque fcjujlitia, vocitari fölet, ea nobis dicitur, vi cujus, cauffa iorenßs, _qua reijiulicata vires

obtinuerat,

validas ob rationes, ita ^a S.R^. Maje(late, refctndttur, inque

priftinum

reducitur ftatum, ut a judiciis inferto-

rihus

IN INTEGRUM, _*3 rihus Ö

delegat

is,

denuo

cognofci ac

dijudicari

qneat

legitime. Et, uti

hasc praefertim

noitrae

coniidera-

tionis erit, ita , melioris explicationis caufla, haud a- lienum eile cenfemus; fi i:mo ad variam ejus indo-

lem & caudarum diverßtatem, 2jdo ad modum pro- tedendi, juxta quem illa, iecundum jura noitra, ob-

tineatur _, 3:tio denique ad ejus in foris

effeftumy

ri¬

te adtendamus.

$. IV

Ratione PerJonarum obfervamus, Reftitutionem

in Integrum haud incommode dispeici, in MINOR¬

ENNEM & MAJORENNIUM. Prior, quod

ex ipfa vocis determinatione liquet, eas potidimum refpicit perionas, quae, quatenus fub minorennitate aliquam fax caufae jafruram fecerint, fententiisque,

quae, fex pofl: fafto rei judicatae vires, mox obtinu-

ere, fuerint gravatae, eatenus quoque hoc juris be-

neficio uti gediunt, Huc, ob paritatem rationis,

mcntis quoque impotes,

VOCittVCCttiQ^i

jure meri- toque referre podumus. Scilicet, utriusque gene- ris perionis, maxirne d tutoribus curatoribusve de-

bitis fuiiient deftitutae, vix, ut ex praxi conrtat fere

perpecua, aliud, quam hoc, fuppetit juris remedi-

um commodius. Quoties enim quis vel maturi-

tatem aetatis adfecutus fuerit, vel debitum infelle-

ftus fui ufum reciiperaverit, perfpicuis tarnen ra- tionibns probarevaluerit, fibi, durante adhuc tem¬

pore infirmitatis, injuriam, adverfariorum fraude

m foro munitam, in fui detrimentum fa&am fuide;

Β 3 to-

Η DE RESTITUTIONE

toties quoque ipfi liceat ad hoc in Integrum Redi-

tutionis beneiicium confugere: ut caüila ejus de

novo

cognofcatur

^atque ad pleniorem Judicis de·

cidonem legitime perducatur. Caute tamem&cir- cumfpe&e hic procedendum,· ne, a tempore icien-

tiae, quid fiat, ex quo iubfequens laefi ratihabitio

doceri queat. Argum. Cap. IV. jf. /.

(ß. 95.

Cete-

rum, ejusmodi perionis jura nodra libertatem con-

cedunt; ut, falubresaeque, ac majorennes faftas, in

certis cafibus intra no&em & annum, de gedis

tutorum curatorumve dicam illis ^movere podint, litemque, absque prius petita reditutione in Inte¬

grum, ad

Judicem

reducant ordinarium: utpote in caudis, qua* illoram, aliqua ratione, bonorum ad-

minidrationem tangunt, vid. Cap. XXIII, jf. 4.

*8. 35· In litibus vero, de retra&u confangviniratis

& venditione bonorum avitorum, ^a judicio iemel adprobatis, omnis frudra indituitur querela iuper

tutorum gedis, ad tenorem. Cap. VI. jf.

4.21·35·

Cap. IV. f. 2*

3· 23·

§. V.

Poßerior, feu Majorennem ed,

quando

perfo-

nse fui juris, absque omni, iub minorennitate

vel

furore, ^a ie commidi facinoris intuitu, beneiicium

hoc Reditutionis in Integrum obtinent. Uti vero hoclnon admittitur, nid quis fuae petitionis

validas

ratione_s,

fyitnerlis otfaf Ο φ (Ϊ41» proferre valeat,

Cap. XXXI. $. 2, 93· ; ita hic praecipuas ea-

rum nominarc lubet: quo intelligatur, quaenam,

ad

IN INTEGRUM _ι;

hoc juris remedium vere impetrandum ^, fuffici-

entes fint atque legitimas. Sic, ubi lasfus, quan- quam majorennis tempore litis non tantum motas ied & deciiae vel etiam exfecutioni datas, fachis fu- erit, dmonftrat; fe in negotiis Regis Regniqueex«

pediundis occupatum, captivitate vel diutina ma-

joris momenti valerudine adverfa detentum, aqua-

rum inundatione vel incuriione hofHum impedicum fuifle, & iic deinceps: ibi, Sc in ceteris, fed vix

levioris impedimenti, generibus, fummus Imperans,

mediante hoc beneficio, dementer pcrmittit; ut Iis,

in detrimentum abfentis, iic ventilata, prorenata, vel ^ex _ovo, quod dicicur, ordiatur, vel ad judicem

inferiorem ordinarium, qui ultimam protulit fen- tentiam, ablegetur: quo denuo examinetur, & pro rationc circumilantiarum ^tunc probatarum, rite di- judicetur, remota omni prioris fententias vi atque virtnte. Ut res, clarior evadat; dabimus cafum,

unde fortaifis cereri quoque explicari poffint, modo

adtendamus ad id, quod fit comparationis tertium.

CAJUS, in expeditione militari legitime conftitu-

tus, proelio tarnen vi&us, fugam prudenter capes¬

fit: publica dein fama, eorum quoque, qui hello i.

pfi

interniere,

ftipata au&oritate & teflimonio, a&u periiiTe Cajum evulgatur. Heredes itaque bona ejus adeunt, contradicentenemine ^, fed judiceetiam com fenciente: hi vero, poftvarias, mediante venditio·

ne, donatione vel alio quoviscontradu, h&ns ejus·

modi bonorum immobilum ⁱⁿ alios translationes,

& pauperes Sc exheredes moriuntur. Poil longani

anno-

DE RESTITUTIONE

annorum feriem reverticur Cajus, oflenditque fe,in fuga conflitutum, varia fubiilTc pericula, in pirararum

manus incidifle, ad incognitam prorfusdelatum fuis-

ie infulam, fe ibi fervum diu egifie, ^{nec unquam}

inde potuifie memoratam fugam, vitam

& condi-

mones fuas, patriis laribus cognitas reddere. SEM-

PRONIUS autem, horum Caji bonorum nunc

poiTefTor, ea nuper

bona fideH.

a

domino,

ut videtur, baud illegitimo, utpote cui proclamatio-

nes & fatalia, absque omni diflentientium impe- dimento, funtelapfa, fibi, pretio foluto, legitime comparavic, unde &, cadem prius

obfervata

juris

Providentia, ipfe Judicis

^quoque

fententia confirma-

toria jam munitus eil, h. e.

fått

_ι

Quid juris? Res quidem perit fuo domino, féd

^nec

periit, quas

iuperftes eil; multi videntur hoc cafu

domini; fed ^, qui prior ^tempore, is utique jure potior eil; maxime, ii quis fa£to

fuo,

legitime non dederit rerum fuarum translationi cauflam & funda-

mentum. Pridinam Caji eaiamitatem, bonorum iuorum quoque jaclura & amiflione ^, cu'mulsre ^, fö¬

ret

prorfus

iniqvum.

Jura

enim

injufle befis,

^quam

erroribus, magis debent praebere folatium. Sed folatium, praxi conientiente, huic, 8z

qufiem

ind-

olis cafibus, vix impertitur, nid interveniente prae- vio Regiae in integrum Reflitutionis beneficio. Sic

etiam, idem valet juris remedium» quoties Refus

fuam ipfe, majorennes 8z pr&fens in foro tra&averit

caufiam,'judicisqtie demum ita obtentus fuerit defi¬

nitiva , ut non nifi coa£tus permiferit illam vires,

fe-

cun*

IN INTEGRUM;

cundum jura noßra,

nancifci

rei

judicat#

ⁱ argu¬

menta vcro noviter repertaf

oßenderint;

litem, fi

hasc adfuißent decifioni, utiqtie debuifle aliter, at- que in ejus omnino non detrimentum, fed emolu-

mentum, determinari. De ejusmodi argumends, poßmodum inventis, exprefla legis Iitera, in Cαρ.

XXXI. ff. 2. 9Ϊ. iß' ι verba facit, clementer admit-

tens^ ut \x£o9 propter illa inque favorem jußitiae,

hac eadem Reßitutione in Integrum iuccurratur.

Obfervandum praeterea; quod Propria quaelibetMa- jorennium fic diffca Reßitutio, aüt PARTICULA- RIS fit, utpote qux, ultra

iingularem & dererrni-

natam petentis perfonam &

caußam

fe non extendic:

aut UNIVERSALIS, in qua perfonae morali com-

pofitae, & certo cauflarum generi, hoc beneficium

a fummo Legislatore tribuitur. Exemplum hujus poßerioris comparet fat evidens in notabili Ord.

Regni Conßitutione ^, deanno ιηβΐ9

die

12 ·

ffulii,

^e-

jusque ff. /j*. in

fine

;

ubi Nobilibus & aliis fundo-

rum in Veßro-Gothia poßefioribus, digniori loco pofitis, Abelen οφ ötßitbe

perfofierne,

con- ceditur retraftatio _eorum, quse, a Commiffione Re¬

gia Silvarum, ibi forte minus

reÖe decifa funt.

Cfr.

Ref.

ρδ Jlbelfte beftv4u b.

<?·

Jan-

ijtf. ff,20.

22. Martii. iyqf. it. iyjg.

$rs

iÄII. öftvet @ϊθββ ort>tt<ef

^πη·* §>*<>

Ejusmodi enim jus fuum quaerentibus lex fpatium

annuum non determinavit, fed illud, five angußius

iive latius obfervaretur, tacite admittit, pro cujus-

que rci controveriae indole atque circumßantiis.

G §. Vi.

DE ReSTITÜTIONE

$. VI.

Refpe&u

Caußarum,

Reftitutionem in Inte¬

grum haud incongrue diipefci cenfemus in

FATA·

LIUM, &

SENTENTIARUM.

iatalia nobis di-

cuntur certa & in

lege

pretfcripta ^temporα,

ommbus,

jusfiium

qu£rentibus

^>

niß

cauffa

cadere veltnt, ftritte

obferva?ida. Haec, quatcnus in legibus vel Conftitu-

tionibus Regiis femel determinata fixaque funt, eum in finem, ut negotia fubditorum forenßa lenta feili- natione, h. ^e, neque iegniter nicnis,neque praecipi-

tanter, ab illis

traäentur;

quo ßc demum querelae

& obtre&ationes mutuae intra ftata ialtem tempora ceftent, atque fecuritas innocentis, quoad adquiß-

tum jus fuum, illibata conlervetur: eatenus nec ab

ullo judice delegato, fed ^a iolo tantum Legislatore fumnio, qui neeeflariam de illis tulit legem, illa

vel reftringi, vel extendi, multo minus abrogari,

queunt,

»owgl.

m. Ref. b. 2$. Martii i(f$S. cjr.

Bottgl.

tu

@tx>.

t>. ιό. Maß 1633. Hinc, prono quaß, ut ajunt, alveo fluit, Re- ftitutiones Fataliumnon poße, niß gratiofa Regis Cle-

mentiffimi conceßtone, obtineri.

Äöiffll.

XXI. ©r.

b. <f. Αΐίξ. i6gi.

it. b.j.

April16SS. bed quamvis Fatalia, aPartibus negle&a, renovare nequeant judi-

ces & Magiftrarus inferiores Cap. XXXI. §. /. 0i.

S5.£dttßl. S8t-

b. /4· Jan. iyj6. illis tarnen non eft prohibitum, ex jure & aequo determinare; an re&e obiervata fuerint, vel ^non; unde quoque, de haeeadem quadlionc, proceflum, in

fupremis

fal-

tem

IN INTEGRUM.

tem Dicafteriis, haud raro inftitutum fuifte, novi-

mus. Altera ipecies Reftitutionis in Integrum, quae Sententiarum audit, illa eft, qua Sententia, poftquam

in rem judicatam transierit, Regia au&oritate, ob

validas rationes ita improbatur, ut caufla de novo

judicis decifioni fubjiciatur. Cap. XXXI. S·3·

S3, _Sententia, de qua loquimur, in multiplici eft

differentia. Hinc illam , hoc loco, ratione form«

in Ordinariam Sc Summariamt ratione ^vero materias in Präliminarem, Interlocutoriam Sc Definitivum, ju¬

re difpefcimus# Summaria iterum vel-jfudicialis eil,

vel Exfecutiva; Interlocutoria autem proprie vel im- proprie talis:

ceterasejus, ratione

ordinis,

efiedfus

&c. diftin&iones mittimus icientes. PerSententiam, quatenus habile

fit obje&um Reftitutionis

in Inte¬

grum, aliam regulariter non intelligimus, ^quam a) Deßnitivam, utpote qua Iis, tota quanta, iolemniter

in foro

procefluali; vel ß) Interlocutoriam,

Ted pro¬

prie talem, qua non

nifi

pars

ejus,

in

praejudicium

controverfixprincipalis:

veldenique

y) Exfecutivam, quacaufta,

principalis

^tarnen, fummariter in

foro

Exfecutivo, examinata fuerit atque difcufla. Cete¬

ra, quae iunt,

Sententiarum

genera, vel cum hii-

ce allatis fimul _corruunt, vel tanti certe non

funt momenti, ut, ob id, fummum hoc S. R* Ma- jeftacis beneficium jure imploretur.

δ. VII.

Tertia dcnique, ratione Cauflarum, R. Refti¬

tutionis in Integrum ipecies, forec NULLITA-

C ζ TUM:

DE RESTITUTIONE

TUM: nec negamus, quin jf. i$. XXX. SR.

SB. haud levem praebeat huic opinioni & anfam &

probationem. Scilicet, Nullitäten, _qua? in laciori

iuo fignificatu, vitia quasvis inprocefiu, fyxVMfo fel t

RåttCgåttgcit

^t in ftri&iori autem, vitia, vel ii mavis, ^errata judicis, in fementia, con¬

tra Proceilum legitimum commifta,

iDOtfltPifiOP/

denotanc, hinc in Satiabiles refte diftingvuntur, &

Infanabiles. Pofterioris generis Nullitates de quibus agitur in Cap, XXV. /. jf. 21. ö" 22. SR. 55. fana- ri nequeunr, nifi irrita prius reddatur fententia,

cui adhserent. Unde & laeia Pars opus omnino ha¬

bet aliquo Reftitutionis remedio. Sedhocipfum

non tam penes Irnperantem, quam fuprema Regni Dicafteria, quaerendum? niii eiusmodi Nullirates in fupremis forte inftantiis fuerint commiflae,

loc. dt, cfr, Capt XXXI. §. i%. 55- jure itaque concludimus; quod Keftitutiones, vel potius Retra&adones Nullitatum ^, _quae fimplici

tantum querela expediuntur, non debeant confun- di cum Regia, de qua heic loquimur, Reflitutio-

ne in Integrum:maxime, _{quum nec}in Cap. XXXI.

SR. 23. ubi iedes materia eft, ullam harumNullt*

tatum, fed Fatalium tantum &

Sententiarum,

mentio fa&a fit. Sed neque praetereunda eft notabilis illa RefHcutionis inintegrum diilin&io, qua?, in TOTA¬

LEM & PARTIALEM, haud incommode difpefci-

tur. Prior locum habet; quando Fatalia, Sententise

& omnia, quae in caufias tra&arione, &

decifione,

h'a&cnus

i3ß

iunt, interyentencc hoc

beneficio',

. . in

IN INTEGRUM, 2I

I

in eum ftatum omnimode rediguntur, in ^quoab in- icio, & ante motam in judiciis litem, fuerant. Po- jlerior vero j ubi veJ fatale quoddam tempus ncg- le&um reftituitur, vel fententia qusedam infringi-

tur a S:a R:a MajeQate, ea conditione, ^ut ante ^a-

£ta prorfus integra maneant, atque fic

redintegre-

tur iolum proceflus in judicio illo, quod hanc ^no-

viffime tra&averac litem. Caveant itaque lsefi, ^ne Partialem imprudenter petant Reftitutionem, ubi conditio cauilae Totalem deiiderat.

5. VIII.

Divifionibus Reftitutionum in Integrum iic bre- viter, pro modulo ingenii, praelibatis, ordo infti- tuti jam exigit, ut ad ipium MOD UM PROCE- DENDI nos accingamus, qua

fcilicet

rationc, &

■

a quo, haec obtineatur, oftenfuri. Obfervandum ita¬

que eft, IrmoReftitutiones in Integrum, fiveFatalium ühefint, fiveearum, quaereijudicatae viresobtinuere

Sententiarum, flve Perfonarum Majorennium vel

Minorennium, Totales aut Partiales, ^{ut ex} fupra

addu&is haud obfcure colligi poteft, nullas _unquam

I admitti, nifi a S:a R:a MAJESTATE, Εjus Sc Imptrii Senatus fuffragiis prudentiffimis flipata. No-

vimus quidem Regem, in caftris & itineribusaliis

conftituturn, duos femper ^ex Regni

Purpuratis

iibi

comites habere, vi Form. Reg. ^{1720. $.21.} ut,

jun&o ^eorum _{coniilio, varia quoque privatorum}

ι

defideria

in jf. 20. ibid. recenfita, expediantur: fed fimul

contendimus;

nulla prorfus negotia, ad admini-

C ₃ fira-

22 DE RESTITUTiONE

rtrationem jurtitiae pertinentia;

adeoque

^nec

Re-

ftitutiones in integrum, tuncin

cenium

venire·, pr#- fertim, ^cum basc, & omnia

ejusdem ordinis negotia,

a Rege Augurtiffimo in

Seriatu,

juxta capitulationes

confici debeant. lI;o) Petitiones

quaEÜbet, de

Rertitutionibus in Integrum,

non

niii

per

fubjeftiffimas & Jupplices admodum liter

as

fiant,

ne-

cefle ert. Has ipfae continebunt rationes illas mo·

ventes, quibus id nititur petitum, quod,

Regia

au·

ftoritate, cum adverfario mox communicatum, hic

aut contrariis argumentis elidere, aut calculo

etjam

fuo confirmare, debeat. Sed ii, quod

rtepius

eve- nire folet, Ipfe Rex

Clementiffimus ejusmodi peti¬

tiones ad Judicem quoque,

vel quoddam Regni Col-

legium, remitieret;

probe

tunc

obfervandum erit,

fummum hnnc Judicem

nondum Rertitutiones

cauf-

larum petentibus conceflifTe, Ted

tantummodo Ju-

dicis vel Collegii explicationem, de re dubia & con·

troverfa, defiderafle, ut mota, de Reftitutione, quae-

ftio, fic jurta, demqm ac legitima deciiione ^expe-

diatur:

ÄOltßl. öl. ^SC- til ξ>Ö.

4.

Dec.

Illro Prxßanda rite obfervari debent. Scilicet, qui Regium

hoc Reftitutionis bcneficium petit,

an-

te omnem deiiderii fui infinuationem, caveat non modo de impenfis & damnis,

fed

&

judicato fatis·

faciat, _oportet, Cap. XXXI. jf. jT, 2. 3.

2^.

93. alias enim, & ii horum deficeret alterutrum, nefupplices quidem ejus litcras in Regia Cancellaria recipiuntur; multo minus S:ae R:ae

Majeftatis

fummo judicio & examini iubjieiuncur. Si quis, obpenu-

riam

IN INTEGRUM,

riam bonorum, non hsc omnia praeflare valeat,

vadimonium fiftat: hoc etiam deficiente ipte ^{ex ar-}

refto cauflam fuam agat. Ref.

ρδ

Gütka

&4ttö Memorialb. 16. Gelob.1723. §. 1. Si argu-

mentis, novicer repertis, quis eilet munitus; is ad-

huc iurejurando firmabit fe antea, vel in limine aftionis, illa aut ignorafle, auf,alieujus in litem fuifie efficaeis, non intellexiHe, jam vero,fine omnis ge- neris in adverfarium calumnia, cauflam hanc fuara

efle coram judice a£lurum Cap. XXX. 9t.

Β. ψ. Äonal. tü.

J&orb:

attgaeitbe «ya ffals

tiptagattbeb·^.

Junii. i6pz.,8c denique

IV:o

verbo faltem eil notandum 5 debere ejusmodi lite·

ras luoplicantes nec, qua fermam, deilitui charta,

uti dicitur, flgillata,

2&Ottgl· ^6rOr&;

ttittg b. /4. Jan. 1J48. nec qua materiam, irnpin-

gere in crimen Uib- & obreptionis, contra Jf» 22.

Gap.XXX.1^^.

%. ix.

EFFECTUS Reflicutionis in Integrum, quem breviter nunc adumbraturi fumus , prieeipue ejus eil indolis; ^ut, poflquam Isefus omnia, quae in iuperiori §:o lunt addu£la, praftiterit,

rationi- busque

fat validis sequitatem & inflitiam

pecitionis

fuae demonilraverit, ä) Judex Ordinarius, fummo indulgente Imperatore, plena vi polleat, circumflan-

tiis cauflge adtencius

penfitatis,

latam anteafententiam fuam, pro re nata, emendandi, confirmandi aut im·

mutandi, quo fic,

quod fuum

eil, cuique demum jure

14 DE RESTITUTIONE IN INTEGRUM*

jure triboatur. Cap. XXXL f.j.

Dt.

55. Hinc i-

taque colligere fas eit; quod, clementer licet admif-

fo hoc Reftitutionis beneficio, controverfiam tarnen

mox vi£tam efle non fentiat judicaturus: fed po-

tius; quod prioripfiuS fententia maneat

firma,

do·

nec producenda in forum, Partis recens dete&a

argumenta, illius mutationem a£lu poftulaverint. Sc-

cus autem fe res habet in Reftitutionibus Fataliumj

ibi enim, ob mutata jam Fatalia, Sentcntia quoque, quse, illis antea negle&is, lata fuit & in rem judica- tamtraniiit, ^tunc utique iimul immutata cenietur.ß) Si, poft retra&ata quamvis apud Regem Fatalia, vel

argumenta etiam noviter reperta adcurate fatis in ju«

dicio examinata, cauflae tarnen conditio confirma-

tionem tandem prioris fententiae poftularet; is i- pfe, qui, Reflitutionem petendo, Regia fic abuius

fuerat dementia, _praeter expenfarum &

cujus

de-

mum cunque illati damni reparattonem, adveria-

rio praeftandam, ut temere litigans jure merito-

que punitur ^, vi Cav. XXIX. Dt- 53. Meminerint itaque

litigantesj

ne

inconfulto

ac temere

ad

ulti¬

mumhoc juris remedium, cceco tantum vel vincen·

di, vel adverfarium lacesfendi, pruritu, confugiant.

Haecfunt praecepta iila generaliora, quae,in hacce qualicunque

opella, adcafus

fpecialiores adplicare, temporis rationobis^non permifit. Quod igitur defuit ipiQ^EenevoleLetfor, tuainduftria fuppleas. Nos,co- ronidisloco, ex animo optamus, ut non quaevis tan¬

tumReftitutionesinIntegrum,

fed &

^{cetera noflra}

fa&a in DEI sloriam cedant omnia!

TANTUM.