DE
SITU REIDGOTHIJE
DISSERTATIO.
CUJUS PARTEM QUINT AM
VENtA AMPLi FAC. PHILOS. UPSAL.
Ρ, P.
Mag.
ANDREAS FRYXELL
A SACR1S
ET
ΕΜ AN. .MATTHIAS OLDE
Holmieusis
IN AUD1T. GUSTAV. DIE XXXI OCT.
MDCCCXXE'
Η. Ρ. Μ. S.
υ PS ALIiE
-JiXCUDEBANT REGI.® ACADEMIÄ
TYPOGRAF III»
-
- r .· ·■ ; '. . ι -- " ·· ■ .' , ι . · — : .
.'stajaeoiss
3ΪΙΞ ■■ ,c; fÄTi' 3 Λ :■■ ία
,
■ .
, - ^
- , , - V': V'
;
i'joym /: ..;. - *1%·- ,· .%.· ν ··?,.. ··,.·.; ν
S4
·'·>·/ S · · >-·- · Χ;
II
, Ιj&<· . ·"-'
■~V~ ^ . -'""· "'-•-ti*·.·-·»·.< -i(·..·;»··„ .·.. ·
S#i
--
„ - - :
ΒΗ" '. -' V'-■■ ' V»·Ί.'-._·vk;··-··"'„
t-^4■ V '
i
■■wi·**,."..-,
" *i - . . . -
- %f· '-· -■ -vi ·■ ·
v^ --:A ·. ;
'
■-· ■·- Heike ...Λ*
ί Ä&r - ,-Cr·1 ' ^ ^'·'f ν··>: -' ~~ 'Ä.· ·' ■'. -- V-;-",·; : - ·;■ ν
Γ,'ί.;ι-iä. -- - ·,~ ■ ·- ■
)
55 Cρ. <?. "Lifcfclu fidarr kom at funnan Ivar
kongr".
i, e."Ivarus austrum verfus in Reidgothiam a Saelandia pro-
"fectus est" efc ρ 9. " Paulo post rex Ivarus ab austro
"(a
Reidgothia in Sselandia©) venit".Haec verba fatis
fuperque
probant, Reidgothiam a Saelandia austrum versus iitam esfe, qucd quidem op- time in civitatem Megalopolitenfem et quodammodo in Fomeraniam quadrat. Hoc igitur Ioco fuam praecipuefententiam asiectatores Peringskoldii tuentur. Sed ac- curafcius rimanti alia quoque haud aspernanda explicatio
fe offert Nam cuivis in eonfesfo erit, veteres fcriptores
multis locisjutiam a Saelandia meridionalem credidisfe;
et de itineribus a Saelandia in Jutiam et vice versa Iis—
dem usos fuisfe vocabulis {Jiidr etfunnan) ac locus cita-
tus utitur. Pro pluribus duo fcantum exempla afferamus
et ea quidem ex opere laudatisfimo Heims Kringla i).
"for han um veturrinn um Fion oc um Sialand oc
*'eyar, oc er dro at Jolum hiellt han fudr til Jotlands.
i. e. "Per hiemem (Sueno Ulfonis) Fioniam efc Saelandi-
"am et insulas adiit. Instante vero festo nativifcatis Chri-
''sti, austrum versus in Jutiam tendit." Efc ulfcerius:
vSi-
"|}ann
hiellt Hacon Kongur lidi jfino funnan til Saelun-"dar. a) *'i. e. Posfcea rex Haquinus (Adalstaini alumnus)
»'copias fuas ab auftro (a Jutlandia) ad Saelandiam
duxit"^
Hoc jam fatis probat,
verba
eSagubrofc cifcata de Ju^
tia cominode explicari posfe, quamquam
haud
negamus,commodius ad feptentrionalem
Germaniam conferri.
1) Ed. Per. T. II. p. 37, 2) 1. c. T. I. p. 133.
4
) 3« f
§·
=3·'In eodem fragmenfco hiftorico Sogubrot, ■p, 16. nien- tio facta est de rege qnodam Reidgothiae Hiidibrando, eonternporaneo Haraidi Hildifeannij deinde
hujos
Bildi-brandi filii, Hilder, et filiae, Hildurhistoria ineipit, tv ox ve-
ro abrupta, cum autographnm in media narratione o.uti-
ktum iit.
v. Schwarz hinc quoque argumenta in fuam ien-
téntiarn ertiere conatur. Scilicet in traditionlbus Pome-
ranorüm regem Hildibrmzdmn adhtic vivere,afHrmatj no- mina ver© Iiberoruin ejus, Hilder et Hildur, in nomine flu- minil" Hylda mire refonare, docefc i). His argumentis Snhm, a Schwarzio non alienus, slia addidit»neinpe hane
HildurHaraldo Hilditanno nupsisfe, dotaiemque arcesn or-
bemque Jpmsborg in Pomerania iitam duxisfe;a) et
quidemfuspicafcur, Hildebrand eund'em ésfe ac Heidrekr Ulf·
rx filiarrique ufcrrusque Hildur eandem»
Quod ad traditiones Pomeranorum de HiMibrando rege attinet, obfervandum est hoc no:-nen fnultis fuisfe regibus. Praeterea in fabnlis Germanicis eminet iife Mester Hildebrand, nafcrieius Theodorici Veronenfis, neque nostra carmina antiqua Hildebrmidmu heroem tacent. Hoc
igitur Sehwarzii argumentum parvi factmus, ininom cer-
te, quod ex iiumine Hylda hausit Suhmiiäutem narra»
tioni, utpote non nifi conjecturae fatis iluetuanti j), ne¬
mo veritatis investigator confidere potest.
Nos vero de regno hujus Hildebrandi nil neque
negare neque affirmare posiumus,
>) Geogr. der Νorder Deutfchiand. p. 19.
2) Hist, af Danmark T. I p. 498.
3) Quin immo alio loco eandsm Hildur Raadyeto nuptam credit Cntj Hist, T. IL p. 83$ " r
) 37 l
§■
24*Jam ad ea, quae in vetenbus fagis de partifcione hts r^difeatis inter filios Regneri narrantur pervenkruis; quse
cum in ipfis iVgis arctisftme cohaereant cum hiftoriola quadatn de beliis Gormonis Grandsevi in Jutia, neque
nos feomines di vin is a vatibus conjuncta fejungämus,,
Gum vero duplici modo haec omnia narrentur, duplices
narrationes fiinul afieremus, quo copia eas comparandf
Jectori fiat.
Ex Bibi.Reg. Holmienfi.
Membr. föl. I, i, alias
dicfca Birger Abbott bok. —<
Chart. Fol ii.et12.—» Chart.
4:to 19 — 1) Ηse c man11-
fcripta Peringsköld fequu-
tus est in iuis Addendis ad Heims KringlaT. Ii. p.
460,
quaa addenda nos heie ex-
fcripfimus, variantes lectio-
nes afferentes.
"So er Tagt at Lod¬
brokar fynir hafi mestann hernad rekifc i fornéskiuum oll £>esfi Lond,
Eingland,
Volland, Frackland, Sax-
land ok allt um Lurnbardi
SviJ>iöd, Danmork,
Vind-
Frsgmentum Islandicum de
regibus Dano- Norvegicis.
Script, rer,Dan, T.IL p,273»
"f)eir Iogf)u
under iig Se-lund ocReidgotaland ocEy- gotaland oc Eyland oc all
sma lond i hafinoA Lod bro¬
kar fynir fbro um morg land med hernadi, Eng¬
land oc Valland oc Frack¬
land oc um allt LombardL
1) Praeter bssc mss, in Bibi. Holm. comparent fagae 01. Tryggv?
Chart, fol. 10,Chart.4:0 9. Qusecum ed.Skalb. etpraefatione fagae Jumenfiumin hacrecouspirant. Departitione regniLodbrokianicufls aliis mss fere congrmjat, Deila yero Gormonis plsae otoittunt.
} m
c
*l!and. — — pa skifftu
peir
roed fier rikinnum, er bier hofdo unnid. 'Fok Bio· η
Jarnfida
Upjdala rikt ok
Suifbidd aHa, (« pur
huoru*
tueggia i) ©c fo Gausfcbnd huomtueggja, ok oll
pang
Lond, er
par
figgratil. Si-
gurdr Orni i Auga hafdiJut-land 2) oc allar eyar, Ska?-
ney ok
Halland
Huitferkurhaldi Reidgotaland ok par
med Vindland„ med
peim
londum er
par
liggia til. —Hörda Knutur
varp
Kon-gur i Danmork eptir
fopur
finu yfir Seelandi, JotIandi3J
oc Skaney,
pat varp
hlut- skipti Signrdur Orms iA11-
ί Tok
Björn Jarnfida
Upp-I la liki ok allaStiitbiod oc
I jar er
Par
tit taeyrer, En Sigurd Orm i Äuga hofdirSaehmd oc Scani oc Hal¬
land, alla Vikirra oc Agder.
til Lidandisnses oc mikin
perra af Upplandum, en Huitferkur hafdi Reidgota-
,land oc; Vindland. — —
—· Knutur er riki tck ef¬
ter fodur iin i Saelund, Ska-
ni oc Halland,, en· Vikina huarf pa undan honu?n. ■
l) Haec verba defunt in Membr. fol. I. 1.Chart,,fol. 12. etChart420.19.
a) Omnia mss in Bibi. Holm. heieloco gfutland habent Eygöta¬
land* Verum in Chart, fol.. iu ita fcriptum est, "Sigurdur
Seeland,
'Orm 1 Ängahafdi Eygotaland (Rutland) ok allareyar*" etc. Ne¬
mo est quin videat, haec verba Seeland et yutland non esfe uifi apographi conjecturas,. noerunEygötaland interpretaturL Mi-
rum igitur est, PeringskolditMU hane cofijecturam pro rata habuis-
se etinfuper eam. typis evulgasfe,. renitentibus aliis omnibus co-
dicibus. Haec vero depravata Péringskoldii lectio plerosqoe in- duxit, ut $utiam 9 Riidgothia diverfam putarent. Höc ioco de- ceptus perspicacisÄmus Lagerbring erravit, Sv, R. Hisfc. T. I,
"f. 324. Attaraen jamdudum Torfaeus fallam banc lectionem ob·
fervavefatet castigaverat.. Ser. Reg. Dan. p. 396.
3)? Etians heic gfotland nonnifi eandem apographi conjeéturam «sie#
téilatur idem fcribendi ordo, ideoque delendum eil,
) 39 (
?,ga fodür hanns- — —*·!
Gormar- Kongur for
mej)!
— —■ —Gormr
konungarher finn i pat riki i Dan- for med her yfer allt
Jut-
moik er
pa
var kallat Rerd land oc eyddi ollum nses- gotaland en nu er kallat konungoai allt fudurtilt
Gottland' i) a hen dur Pelm
Siefs,
kongi erpa
riep parfjrrfr
1la var nenfdur Gnupa.
peir
!attu famman nockrar orus- ; tur, enn fo lauk,at Gormur Kengur felldi
pann-.
Kongoc eignadiz allt hans riki.
pur nest for Gormur Kon¬
gur a heindur peim Kongi
er Silfraskalii var kalladir, i
ok atti: vid hann ulrip ok
orustur ok hafdi Gormur
Kongur
jafnan
figur ok ,umfidir felidi han pann Kong. Eptir
pat
gieck hannupp a Jotland, oc for fo -
herskyldi,
athan eyddipar-
ollum Kongum ok allt fu¬
dur til Siefs, 2) — —·· —·- j
i. e. Filii Lothebroci dicun- f. e. Uli ffilii
Regneri)
fibftur olim maximal bella pr- Saelandiam,, Reidgothiam,,
ratica gesfisfe circum
has Eygothiam, Ey
landiampar·i) gfotland. Menrbrrföll Γ, r- Chart; föl. 12. Chart. 4:to 19, Ρ
a) Strau. Membr. fol. I, r. Chart, fol. 12—Hinc quoque Peringskéld
in verfione Suecana Strå fcripiit» licet in original! Sltfs legatur.
Ex citatia apad Torfseum liqaet, in ejus mss. Sle/s legi.
) 49 C
^omnes regionen, Brittäni-
VaUandiam , Galliar»-, Sa¬
xoniait , toamqna liefBt)m LongobardSam,Sy.éciaπ ,Da- niarq et Vindlandiam. «— —
Jut) infcer fé regna fua di-
viferant. Bero ferrei la¬
teris cepie regnum Upfsli- enfe, Sueciam omnem feu
dapliceni, utramque Go-
thiaöi fcerrasqoe adjacentes.
Sigurdus A guiocuius ha-
feuit Jutlandiam ι) om- nesqne infulas, Scaniam et Haliandiam. Hiitfercns an- tern habnit Reidgothiacr
et Vindlandiam terrasque vieinas.
Canutus äußern rex Da- nias poft patrem-fuum (Si¬
gurdun*
Angviocuium)
fo-etus eil Saslandise, (Jot landias) et Seaniae; quae pa- tris ejus pars regni' here-
ditaria erat. - .
Gormus rex cum exerci- fcu fuo in regnum illud in
5Vasque ornnes in mari in¬
fulas fubjecerunt- -FifiiLo.
thebrociper multaSregiones
belia pirstica exercuere, Brittaniaw, Valiandiam o»
mnemque Longobardiam*.
Bero ferrei lateris cepifc
regnum Upfalienfe omnein- que Sueciam regionesque
iiitic pertinentes. Sigiir¬
dusAngioculus, habuit Sae- landiam et Scaniam, Hal-
landiaofi omnemque Bahu-
fiam (VikinaJ, Agderusque- ad L?dattdisnses , magnam.
que partem Uplandiarum.
Huitfercus autem Reidgo-
thiam et Vindlandiam ha¬
buit — — —
Canutus, qui regnum poft patrem fuum cepit in Sse- landiam, Scaniam, Hallan- diam; Bahufia vero tunc fefe ei fubduxit,9 *v- ^. y-
- -
Gormus rex cum exercitu fuo totam Jutiam
s) Eygothiam legi debet vid. fupra,
) 41 ( Dania, quod hinc Reidgo- ; thia nunc vero Jufcla vo-
|
catur, profectus eil con-
|
tra Gnupam ibi imperitan- j
tem regem. Aliquot prre- lia cotnmifere ilio eventu., ut Gormus rex alterum
o.Qciderit, regnun-qne e-
jus fibi vindicaverir. Poil
hasc Gortiius rex aIium re¬
gem nomine 'Sijf rafkalla (Argentea frans) petit,
quocuüi bellum et praslia
habuit. Gotmus vero rex
femper viefcor ab iit, et tan¬
dem illum regem trucida-
vit. Poiiea altius in ju-
tiarn afcendit omnesque re¬
ges in auftrum usque ad
Siesyigtam
exftirpaVit'Vperagravit* omnesque re¬
ges piraticos in austram usqne ad Siesyigtam ex- iliipavit.'^
Primnno de Réidgothia
Huifeferci
regnoheredifcario;
Ugemus. In Hervarar Taga Sigurdus
Anguioculus dicitur
obtfauisfe Danicurh imperium(Danave.ldi),Kaitierus autetrt
orientalia regna
\Aiißurv'ike),
quo nomine Borusfia etLH
vonia plertimque innutintur· i) Huc accedit,
quod Saxo^
Huitfercum Schyiice
fuisfé
regem.,dicit etqnidem
perSchy-;
thiam faepe Rusfiatn indigitat.
Non negamufe,
magnam inesfe vim his argumentis, ad fententiamDalini
etSuh*
mii ftabiliendam»
3) In compendio Herv. fagae jam in §. 18, citato, autor AußurjFg;
he per Finland Lappland ok Finmerkur explicab
) 4* C
Sed et altera pars audienda eft. Regiones, qnse a filiis Regneri occupatae, in fragmento Laugebekii enu-
raerantur, infulae et minoris ambitus funt; quod etiam
teftantnr verba addita "all fma hnd ι hafinri\ H:s inter commodius .Jutiam pseninfulam Reidgoihice nomine intelii- gis, quam Livoniam vel
'Borusjiam,
quae ab aüis enumera- tis fåne magis remotae funt, quatn ut fimul cum iisenu- merentur. Praeterea in partitione regni nifi Jutiam no¬mine Reidgothiae indigitatam velis, vix intellexeris, cur
haec regio ab omnibus, fcriptoribus? quin etiam ab auto-
re fragmenti citati, alias vel minima Sigurdo fubdita reg¬
na enumerante, iilentio pr-seterita fit.
Jutiam vero etiam heic per Reidgothiam iignificari,
mihi perfvafum eft praefertim verbis fequentibus:
"ßat
*riki i Danmork, er
ßa
var kallat Reidgotaland en, nu er kal*"lat Jotland.*' i. e. " Regnum iilérd in: Dania, quod tunc
"dicebatur Reidgothia nunc vero Jutia". Quae ver¬
ba, cum occurrunt eadem pagina, apud eundem auto- rem, qui Reidgothiam Huitferco asfignavit, omnia de fitu Reidgothiae Huitfercidubiola tollunt; et quidemom-
uino hypothefi Torfaei maximam vim addunt.
Jam de hello Ciormonis agemus et quidem breviter.
Quamquam enim non inter (e confentiunt hiftorici, qui-
nam hi reges Gnupa et Silfraskalla fuerint, in hoc tarnen
confpirant, reges Danicos fuisfe, et heic per Reidgothi¬
am Jutiam innui. De qua re curiofus adeat Suhm. Crit.
Hift, T. III. p. 912—-<960, ubi hane quaeftionem pro mo-
re fuo eifufa eruditione tractat.
§·
*y·In
Fragmento
HilioricoGeographien apad Lange·
)
43 <bek.
Script,
rer. Dan. T. IF. ρ.36,autor, iectoräs GeoJ
grapbiaradocturus,
ita loquiturt*
f>ar
er 'Kurland ok KynYland,,Sämlnnd,
Ertriland?Vindland er nseitakfc Danmorkö, en atiftr fra Polena
Reidgotaiand oc (>a Hunaland, Saxonia« etc." i. e. "Ibi funt Rusfia et Curlandia et Cyrialandia, Samlandia et
Ermlandia;
Vindlandia Danise vicina eft,ab Oriente Polo- niae eftReidgothia ibiqueHunalandia,
Saxonia",Hic aufcor, fi fidelrter ejus verba fequeris, Reidgo«
thiam in interiorem partem Rusfise coliocavit; quod cum
aliisfagis numquam confiftere poteft. Haud tarnen diffi- tendum eft, efciam in Livoniam, ut a parte Poloniae orir
entern verfus fitain.hunc locura trahi posfe; utinde ro- bor eximium hypotbefis Suhmii et Dalini hauriat Fraete-
rea hic autor r>on fat tηtas autoritatis eft, quumrnultad®
prima eultura Europas orientalis per filios Noas, et plu-
ra fimilia iequiorem setatem hiftoricam fapientia afferafc.
§.
1ö.Tn regis Crerobri
laga,
Bibi.Heg.
Holm. Chart, fol.98? i. haec verba leguntur:
"Krembre förordnade fin fon Äle till regent öfver Ridgotaland, hvareft denne byggde ftg en ftad, och ef¬
teri. fitt namn kallade honom Alaborg utanför
Limafjord
e Crembre filium £uum Ale regem Reidgotfaiae con^
ftituit, ubi oppidum fupra finum Lima condidit et a fuo nomine Alaborg vocavit'\
Haec faga, quoad
ejus
fieri poteft fenfcentiam Torfsei directe propugnat. Verum enimrero optime notum eft4>
44{
η&η ηΐίϊ verffonem
bujus
f??gaeSuecanam adesfe* origi¬
nell Islandico ad Gotlandiam, ut fertur,
fubmerfo.
Quaevero omnia et autographum et
verfio ob
criteriainter¬
na et externa antiqnariis fuspecta ftrnt, i)
Neque
nostam fubrico gradu iniiftere confidimus,
fed fagam fimul
cum
ejus teftimonio, in naedio relinquimus.
§.
27.Haec fünt. quse ex
veteribus fagis et biftoriis de
Reidgotbia annotanda credidimus. Si quid ommtsfum,
veniam lectoris petimus.
In
ipfadisquiiitione Daliui, Peringfkoidii
etTorfsei fententias potisfime reipeximus,
«um aiiae omnes fere
jam defertse fint α).
χ) De bac faga vid* «Iterios Langebekian. p.323»
a> Si quis efcymologicam iigniffcationem
Reidgathise quaereret,
enkeie variae variorutn autorum conjectaraet
Vttelias Reidgotaland legenduro et a voce
Suecana rydja (arbores
et lapides aaaovcre) detivandum credit,
Annot. ad, Herv, Sag,
X.Cap.
Gir$p*fon Redgotaland legit, quo nomine
fignificare
vultGotbiam
alii Gothiae fubjectam, quaii iacellum annexum
Rtdkyrka
appella¬tor. Sv. R. Hift. och Åttart, ρ. 289·
C«U Prof.
Sjöborg
aredd (littus) deducit- Utkaft till Blek. Hift.
p.7.Keller a Rei»t (cafae bomiles Efthonnm), Beikr. ofver Eftland.ρ. ρ.
54· 5$·
Tbanman e* voce Saxooica Rede, Riet fosfa aqnae), ve]ex cogna- ta voce Cynabriea Rhyd (vaduro) fuani, in fosfarutn et vadorum plena Pomerania iitara
Reidgothiam derivat.
TorfaeuB a Rtyd (corrus vel eqeitatio), quia terra contineus
in
con-L Hs*wi*teEygoihias carribo» apta erat.
>
45(
Dalini fententiae favet Carmen de bello Dageri, quo«!
tarnen dnplicem pati
interpretationein hujns disfertationis ξ.
4.jam docuimus. Neque firmiora a vocabulo Dunheidr
etpartitione regni
Lothbrociani
etdemum
exfragmento Lan:
gebekiimutuata argumenta esfe,
§. §.
18,24,25oflendimus·
Mirum igitur eft tot tantosque viios, Uin levibus
teßimo-
niis deceptos, aüa et plur^ et
graviora contemfisfe. Illu.
ftrisfimus Suhm prasfertim
mnltum peccavit,
cum ρlur i-
mis loeis reges, popufos et regiones
ad orientalia maris
ELltici Jittora in fua hißoria temere Rsidgothkos
falatat
©·mni auctoritate deftitutus.
Hypothefis Peringikoldii
nonmulto validioribus fje
tuefcur munimentis, Verba de itinere Ivari dnplicem ad.
mittönt explicationem
vide §.
12.Indicia
vero exverbo-
rum fimilitudine Grip, Gripfd,
Gripswald, Hildebrandy Hilder
&c. contrufa
jam
fuo loco§. §
5, 12, 23,refellimus. Di¬
ctum Geographicum in uro
codice Hervarar fagse, utvero-
fimiliter
fuppofitum, minoris fidei eß, vide §.
19.Ita hgee
quoque
hypothefis vacillat»
Bartholini et Torfsei fententia manet; eui quidem ad·
veriantur dicta Eddae § 3,
Bervarar fggae §.
19,etfrag-
menti
hißorico-geographiei §.
25.allata;
qise vero afe
invicemet ab aliis fagis longe defcifcunt; neque demum iat
tutae autoritatis funt. Quid igitur haec levia et
difperfa
valent contra conjuncta argumenta fumta ex
Sturlonidis
de
Dagero
narratione§.
4- exFundinn Noregur de
pro-·) 46
{
Tapia LoFdungorum §.
J j extota Fere Hervarar faga, §. §.
7i 13. 14» 15» *7» -Γ?
itinere Ivari in Sogubrot, §
22;ex fagi QUi Tryggvonis
filii de bt-llo Gonnonis §.'
24.5efc tandem, ut pluria
niinora
omittamaar, contra apertaverba Eddae, vid.
§.2,
etfagae
OlatTrygg
v.vid. §.
24, quae omnla,Jutiana
veramantiquorum Reidgothiam
pro.bant. Ήis rationibus innixus, contra viros tantae au cto«
titatis ut Dalinum,
Suhmiurn, Schöningiuin, Ρ. E. Miil·
lerum et plerosque recentiores fententiam Torfeei diu con··
hemtam defeadere aufi iumus.
C or r i ge η da,
P. j. 1. 11. corupto. leg. corrupto
P. 6, I. 5. ommisfis. ·— omisfis.
P. 7. 1. 2. "equos'* — equosvel Gothicos
equites''·
P, 10,1. 28. Scandinavia — Scandinavias.
P, 13. 1. 5. Hringla — Kringla.
P. 15. I. 9. hallader i— kallader, P. 16, 1. 10, nomi —s nomine.