Dispütatio ρhilosophica
Do
FORMA SUΒ
ST ΑΝΤΙ ALI CORPO-
ris naturalis in communi.
ghiarn-,
Cum confenfu ampliilim^ facultatis philofophicsc
in Regia Acadernia Ubfalienfi
Liberalt# exercitij gratia publice ventiUn*
dam exbibety
M. Ericus Gab. Empora-
G R I U S
Relpondcntcj
ER ICO ERICI SIMTELIO.
Inauditorio Majori die 22. Marti) bom confuetn*
Felix auipoterit rerum cognofecre CAußts.
U B S A L I &■>
Imprimcbat Eschillus r Matthis
Anno M. DC. XXXIV
#i'30©©o©e©o© exsxsö Θ©€ eö©00©éeoéSft
DISPUT ATI Ο Ν I S
Φο
FORMA PHYSICA
inCommuni.
Τ Η Ε S I S
i.
corporis naturalis forma fubftantiali
«3 Sr l!w^PI fcripturi, totum fyitema ad fcqucntia
i 3 ΙδΙϊβΏ ®ji duo'capita redigere conilituimus, ut i.
kl jujfSw /ii formam ibbftantialem corporum dari
5if probemus. z. Eius, quantum in nobis
cß fitum, quidditatem cnucleemu$r\
l. Non arbitramur autem neceilarium eile i ut in
nominis expofitione fimus prolixiores; notum enim eil
vocem formte mYk&x&c, dici > & interdum lormarn exter-
nam icu effigiem; interdum imagines > quae alias exem- plaria dici iolent, iignificare: notum & hoc efto, nos no«
menfornicTj iilis figniheationibus non nunc quidcm>icd
prout per illud , principium corporis naturalis intrinii-
cé conOitutivum, & id quidem aclivum intciligi fölet,u-
furpare. Homonymiå igitur hrevitcrtaåå, Rtymologiå
vcro 5c Synonimia cx induftria omiflfo > ad quxiTioncnis
dnfit / re&å progredimum.
3. Et quam vis multi fucrint, qui formam fubflantia-
lem corporum dari vel ignorarint, vcl tcmerc negarint»
rationumtamen, eandem dari probantium, momenta»
Ai 5c i-
*ie rgnorantium & ncgantium temcritatem haud diffici-
le antevertunt, imo evertunt facile.
4. Argumenta illa, quibus Phyfici ianiores omncs^
formam iubftantialem dari hadenus obtinucrunt, funt fatemur, pondere non minus graviiTima, quam numero fermé infinita; ea tame omnialonga ferie ac dudu,nunc
pertexere, nobis, apudquos cum perfpicuitate brevita-
ti certamen efl:, non fuit vifum» un um itaq;, aut förte al¬
terum adducemusr*.
5. Contra ncgantes formam fubftantialem, pri-
mum tali proccdimus arictc: Quarum fubftantiarum_»
compofitarumdantur eflentiae diitinda?. & eifentiarum
ita diftindarum proprietatcs & operationes reciproc<e»
ita quidem ut dua: diftinda:, diftindarum eflentiatumj«
proprietates, non (int in una eademq; ipccie eflentia
compoilibiles» earum non pofluntnon dari principia^
intrinfeca conftitutiva, diftindiva & talium proprieta-
tum, opcrationumq; produdiva; At in fubftantijs cor-
poreis dantur hujufmodi diftindx efientiar,dantur etiam
tales operationes & afFe ^iones; Ergo dabuntur quocj#
principia (quas formas appcllamus) conftitutiva > diflin-
diva & operationum talium produdiva.,.
6. Majorem propofitionem (cum ejus nervus fit hoc
immota: veritatis axioma; Jfhiicquid efl inflhxra entium.j
Creator um
iillud afuo certo eH princip 10 certa% caufit) pluribus
nuncmachinis munire,non arbitramurneceflarium,fed
cum qui tentaret eam infringere, etiam ipfam veritatem
conatu fruftraneo evcrtere velie
>imd in ventum arma
fundere affirmamusr\
7. Minoris propofitionis, quia bimcmbris efl* u- trumq; membrumfigillatim probabimus, adeoq; primo»
dari reciprocas hujufmodi proprietates operationesq;(
ut
( utrancrum hicimitemur ordin« retrogado proceden- do) patet per fenfum : homo enim ridet, canis latrat, i- gnis eil fummé calidus,aqua frigida, adcout hx proprie-
tates in homine>cane Jgne & aqua fint *in com poflibiles:
datis jamhis, etiam eiTentiam diilindtam, cum proprietaj
cilentiac ilt index,dari neceiTeciljquod fecundum mino*
riserat membrum. Data itaq; diftindå ciTentiå , pro-
prietaribus & operationibusreciprocis, dabuntur prin-
cipia conilitutiva, diitindiva& operationum produdi-
va, quod primo inferebatun..
8. Quod vero illa principia fint formac fubilantiales
ita probamus: Si cnimnoneilent form« tuncaut mate¬
ria
,aut accidentia ? Npn illa» quia communis eil ? nee
alicujusproprietAtü fpecificae, nedum fubilantiae qompo-
fit«produHrixy ut exfchola phyfica fupponimus. Neqs
h»c, foretenimtunc aliquid accidensprincipium eilen-
tiale conilitutivum fubilantiac corpore» > foretq; omnis
fubilantia corporea ens per accidens, quod abibrdum.·
quia vcro tertium, non poteil dari aliudpraeter formam»
dabitur forma fubftantiaüs, quod erat demonilrandum.
9. Huicaddi poteil argumentum petitum å natura elementorum; elementa enim haberefuas fingulapro- prietatcscum ciTentia reciprocas, quas qualitates dici-
mus,ipfi fenfus teilantur: Item & hoc teilantur,elemen-
tum videlicet aliquodjpropriae& nativse qualitati contra¬
ria occupatum?y)oilb iefe ad naturalem fuum ilatum, e·
tiam extrinfeco fortius agente remoto > reducere: re-
dudio autem illa non poteil fierimifi per prineipium ali- quod intrinfecü iAi elemento, quod non poteil elfe ma¬
teria, ut patetex theii Odava; nec aliud aeeidens, po-
neretur enim illud fine omni prorfus fundamento, ut in ipfo difputationisconflidu, ü opus fuerit, demonftrare
cona-
comabimur; Ergd forma 'iubilantialis. Atq; tantum de primo membro.
10. Antcquam nunc ad quidditatem form« fubftan-
tialis,dcfinitione cxprimcndam accedamus,aliqua hic vi-
dcntur pradibanda , fine quibus form« definitio perfe&c explicari non poteil) nimiruml». ?. Ea qua* ipe&ant ad il~
iiusj non minus ardu« quam nobiüflimae , de formarum
iubilantialium origine > qu«ftionis ventilationcm & de-
terminationerrL».
11. Ecce vero, fi illud, hoc opm hic labor> unquam alicu-
bilocum habuit, ccrté inhujus quadtioms deciiione o-
mninö habet; etenim ü materiam ipiam, ejus fubtilita«
tem,aiit authores, qui Euper hac qu«ftione non plumbeis
(ut dicitur) congrediuntur haftis, graviftimos ipedtave-
ris
>difficultatem maximam experieris, & banc quadtio-
nem determinare, opu<s $laborcm eile afH rmabis, imo in-
tcr ignem &: cineres te conilitutum farebero-
iz. Nos interim übertäte Philofophicå freti,tavorei-
tem & candore faventium Sc bené interpr«tantium, neö
noninfirmitatem humanam quamvis, iingulari
fuble-vantium eretti» circa banc quailionemejusq;de-
tefminationem nonnulla, non quidem nova&; å nobis exeogitata, fedqu« dudum iunt in hoc negotioå phi- lofophis di&a, nobis vero veriEmihima vila repctc-
mus, & quidfentimus, ultro aperiemusr*.
13. Et certé in eorum fententiam ,qui formarum multiplicationcm tuentur, Eine dubio mox å limine ma- nibus& pedibusiremus) nili generatioaquivoca tanto-
peré prohiberet, quam iicut non licet, ailörentibus eam etiam feniibus, excludere; ita explicare, formarum ipe-
cificarum multiplicatione poflita,cft valde diffiieile;
quid ■ fi dixerimus impollibiio.
14. Alikv
14+ Aham igitur nunc viam fed^dam?£c aliö arcurn
^oflrum intendendunri rati nonnulla pro feliciori iti ne¬
re pneilruemus, & quidem u Diftin&ionem necefTari-
am & in philoiophorum forotritam,interformamlbpa-
rabilem, qualiseil anima rationalis iola& in feparabiles*
qua: extra gremium materia: exiliere non poflunt, qua-
leslunt forma; fubllaniiales reliquorum corporurru.
i 5 2. Supponimus materiam habere potentiam fe-
cundum quam omnium in univerfum formarum>eit ca-
paxjcamq; re å materia non eile diilindam_r.
16. 3. Potentiam illam materia: pro particularis alicujus
forma* introdüdione, cum forma: introducendse diipo®
fitionibus aptis, conjunclam debere eile, quod å poftc-
riorietiam patet; turbatis enim illis difpofitionibus, for¬
ma illam Liiterius non poteil acbuare materiaim*.
ιγ. 4. £t hoc pradlraturn velimus,nimirü nos de for¬
marum origine dilputare,pfout vel fiunt,vel fieri poilunc
per generationc-,quod quidem in hunc cventumfupponi-
mus, ne alicujus forma* per cauiam fupremam extraordi-
nario modo agtntem produda: crigo, quicquam nobis imponao.
i8. Hifce pra; fuppofitis, mentem noftram fequenth;
bus poiitionibus exprimemusj dicentes. i* Eormam fe-
par abijem , cumnec creari, nec educi redé llatuatur, ie-
c und um ortodoxorumtheoiogorum, Sc philoiophorum
la ni or η m fe η t en ti a m ? örtum habere per traducem , ut ioquunturbd eft, incendiin generatione tanquam fax å
facula ab anima utriusq; parentis: hujus vero pofiticnii
fuificientiillmam confirmationem & decifronem
,aliji
quibus maturius de hac re cil judicium, relinquimus,no-
bis fufhcere exiiiimantcs, ne manca
,quam de forma phyfica icripiimus, dodrina vidcaturj hoc inculcailo.
19. iJ.Ds
j9. %. De forrtus infeparabilibus concludimus i eas yidelicet educi e potentia materU>id eil, C ut philoiopho-
rum hane fententiam defendentium verbis utamur) fieri dependenter in materia cum dependentia ab illa, fecun-
dum quam, prafuppofito influxu caufarum Efficientium
materix item potentia cum diipoiltionibus ad formam
introducendam aptis, forma refultare& emanare dicitur
& Intelligitur c gremio materias & potentia ejusr*.
zo. Quandovero di cimus formas educi de potentia
materias, in illorum philofophorum caiiris non ilamus milites,qui ilatuunt formas in materia prxeedere, vel quoad gradum imperfe&um fubilantialem; vel quoad
alinuas, ut ajunt, formarum pofllbilitates, in formas ipfas
convertibiles; veldeniq; quoad a&um perfeäum > pri-
mum tamem ut explicant.
zu Hx enim fententias, quia vel fubilantialium for- maruintenfionem& remilTionem,in fchola phiIofopho7
rum fobrié philofophantium improbatamponunt, caq;
pofitå, formarum originem aqué dubiam relinquunt:
vel formas infinitas, imo contrarias in eodé numero fup- pofito , etiam fine debita cujuslibet forma; difpoiitione
materiali eile aflerunt; vel deniq; accidens (fi modo po£»
iibilitates accidentia eile velint non enim fubftantiam di-
cere poilunt, cum quasftionem tunc xqué dubiam nobis
fiftant) in fubftantiem converti poile abfurdé dicant,iilis
non poilumus, non nuntium mittere, & formarum edu-
flionem ad thenorem thefis 19. intelligere: Et hoc eil primum quoddefinitioni prxmittere voluimusr\
2z. Secundo placet ante definitioncm caufalitatem
formas difcuttere, quam nunc,miilis aliorum opinionib9,
dieimusefle Vnionem cum materia talem, qua compoii- tumcircntialiterfubcertaipecic ^onilituitur, abalijs c£
Γςη-
fcnrialiter diftinguitür nec non aptum eft opmri: feu β alijs verbis uti placet) totius compofiti informationem
fubftantialetfLs.
23. An vero hxc caufalitas dicat aliquid ex natura rei
diftin&um å forma ? fcrupulofe non diiputamus,fed alijs, quibus fub.tilitatcs placent, relinquimus: fin vero ali*
quid ».ne infufficientia? ftigma nobis patiamu* inuftum,
eilet dicendum, non multum å veritate abefle diceremus
eos, qui caufalit&tem formar propter ejuså quadam poft
interitum fui compofiti forma fuperftite feparationem*
efle modum ex natura rei a forma diftin<ftum, rentut*.
24. Hifce pramifiis, efto forma? definitio ifta: Forma
eft caufa interna, c op oris naturalis-, unum per fe cum materia con-
flituenS) iHud efentialiier difiinguens operativ um faciens+
25* Refolvitur definitio in Genus &differentiam:Gen9
hic eft tale quäle exigit natura definiti. videlicct Caufa
interna: definkur enim nunc» non forma in communi fed phyficafubftantialis» &quidem in refpe&u ad corpus
quod conftituit, quo refpe&u re&ifiimé per Caufam inter-
nam, prsedieatum quippe ipfi cum materia commune &
proximum definiri videtun^
16. DiiFcrentia defummitur å primarijs officijs formar
(funtenim ejusnonullamunia fecundaria» non adco ad
efienti# explicationem facientia» qua? ex induftria, å no-
bis brevitati ftudentibus omittuntur) tribus ordine per- iexendis, &: dilucidius explicandis^.
27. I. Eft, C.onftituere cum materia compofitum aliquod tjfentiale; quod facit forma a&uando materiam & infor·
mando compofitum 2. Illud compofitum & ipecié & nu·
mero ab alijs diftinguere. 3. Ejfe primär tum in c&mpoßto ope*
ratimum principiunu
B *8. ?ef
ig. Per hxt tria officia difHnguitur forma å r eiiquis
«aufis corporis naturalis, cum intrinfeca tum cxtrinfecis
adeo ut de forma in vulgari axiomate fit rede didum ? Poßta forma, triaponuntur : Effe reij dißinUio ξβ Operation
JE t tantum de forma phyfica in communi ratione J
noitri inflituti dixiife fufficiao. *Dem qui **
y
