• No results found

Ån contraria contrarijs vel fimilia

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Ån contraria contrarijs vel fimilia"

Copied!
12
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

r

f,

DIS PUTATIO M EDI C A

D E

Nobiliilla

^uxflione_^',

Ån contraria contrarijs vel fimilia

(imiiibus

enrentur/

J^hianLi

AfFulgente Divinå gratiå,

Cum

cörjenfu

vener

and* Facuftatés Medic*,

in

Regia

Sveonum Academia llbjal.

~ SUB PRISIDIO

Vivi

claypsßmi 6F) experientüßmi,

M. ] O H A N N I S gwncf/

In

praenominata Åcademia Ånatomices &:

Botanices

l'rofeflbrisPubL' ac Ordinarij,pr«ceptoris,fautoris ac promotoris jugiter colendi :

Publice de-fendendam exhibet

ION AS PETRl ANGERMANNUS,

S. R. M+ Stip.cxClafle StudioforumMedicina?, Inauditorio

Gußaviano ad diem

29+

A4aiJ

^Anni 1041+ boris antemcrid.

UBSALIiE,

tytt

p aulinianisjExcudebtt Amundus (örefwe/ Anno x 64x.

(2)

'V '

II:m

■mo t* |

•; *., iji ->- .£o*-*^: M i ►»-* •* w

,?>-s•=r»fe8ii^'totl.fö|n;^mtf!g5i»s-täyÖD«s^woilnooJtetJk

* . <*c v, i^y id-th^asiffutJiiiSrnītfffoorn iili .saohs*.')%

r\ ** ,. . tT: ■?. . ..• ü '-

"

'••' £lfßlmrjlfö&dn tni*r.£&•$&flumV -v

»\-ä!-;;. jjfk

ütibb

tpii^Si

m&m

tih>• * * : -"'>rtboüür

»*|j

|Ö« ..' ""/' , ,.« :• - 3V ' ■;;> 13.

*

'.' / k%råqtaq]&

UftK&aixtef

:

i iioaiooore&mprfgü t>

•>;' H <.l3Iia>-<>1^y«Uplj8D^Sri^|ip-) f| _ -itYiiittt*'.' , ; .;. :: '::!;.rn:Kv^ '!Hv bna >1 : V;j;timriD- TKV' "to.-tr:ukrrprr»r•

di^ '•'

£(ir

fßi| 'dhf

*

É

-- fr?

<*5

cx?^ii5-Dü rnobno-ssl

ijb rioa

eiupbinßiu#

/;:' 3* '.yt

^^ |

SiÉiÉiUöflöfct A !5>tnoK

ntot ••> a.v?K=_iü >3jmbS|fc&i*jb

wbö£g}[tai^

,

|

-nöbötfi^

Mi ":

ifi*;. .: i

<> a

s-tai

i A

■m.> j?,'< <ä£*

(3)

T H E S 1 $ I.

InterParacelfiftas

eftcontroverfia,de

&Dogmaticos,magna &acris

vera&legitima morbos curandi

ratione. illi morbosfimilibusfanari; hi yicc yerfaeos-

demcontrarijscurari contenduno»

II.

Verumcum Paracelfi fententia mihinonfolum falfa, fedpenitus abfurdavideatur

efle; placuit

inveteratam banccontroverfiamjiberalisexercitij caufadenuo fub

difputationisincudem reyocare, atq; veterum

verifli-

mam fententiam, contra Paracelfi delitiapropugnare:

quodtribuspr&fidijs Deo

duce, prarfiabo

j i* Rationi-

bus: i. Autoritateveterum: 3. £xemplis é methodo

inedendi

depromptisV

III.

Certumeft,quathumano corporiinfuntfecundum_®

naturannefle confervanda; qujevero contra naturara tollenda: Confcrvanturautemomnia in fuo ftatu fimi- iibus, tölluntur & immutanturcontrarijs. Cumitaq;

ilmitasfecundumnaturam fit, morbus vero'praeterna-

turam : quis non videtfanitatem fimilibusefle confer-

vandam, &morbumcontrarijsabigendum.**

IV.

Nonnemorbus,cum fithoftis natura?, fe depeilen-

dum indicat: *atfimile quatenustale, nonagitin fimile;

contrarioigiturprofligandus^.

VU

Veritatemhujus colieäionis, ftatuminat

ipfa

meden-

A z di

(4)

di lex : Nantpriw*curandi indicatio fhmiturs

fecünda åviribus; fervand«igitur vires>toIkndip mqrc

bus: vires feruantür alimento , morbus tollituriqcdk

camento; aJimentum oportet eile fimile> medicamehr tumdiilimile. Efto hadeprima ratio*

VI. " *'

&4!itr$ ratioprofententia veterum3quordomnismor¬

bus primo & immediaté cont'rarijs remedijs.fit.profii- gandus; hocmodo flabilitur: Qu i quidtnorciuxipell/t,

idilli vim infert, quod verovim infert, ia

ipfi

contra¬

riumeft; atquijamremedium morbum peij.it & ei vim infert,ergoremedium morho eft eontrafiura* R.ciin-

quitur itaqibanc fententiam veramefie, quä-morbi de-r pulfionem ccnträrijs.peragi/faliaai autem illam qua:Ii-,

miiibus abfolvlcenieo.

VIT*

Tertia ratio: Cum curatio fitmotusquidam amor! o adfanitatem & motusfitratione contrarietatis,e'tiam'■

curatio percontrariaheri debet; eil enim curatio fivo fanatio nihilaliud quamprarientisin corpore

vitioii

af-

fedlus in naturalem ilatuin mutatio: Cum verohi äffe«

&us ccntrarijfint;'necefleeftpercontraria hat eorurru

.sdterius in altefum translatio, nam quod a-'grptat ei quod valet contrarium

e{|;

itaq; contraria abhocinillo

eil via: Comparandumergofemperremediumafledui - contrarium^.

a

m,

Sumiturautemhic contrarium late& multifariam;

atq per

id.intciligituromnequod

efrketive tale-cft, feil q.pqd eficdlum niorbo coiitrariuni prqducere.pofceit»

cujuscnnq/iitgeneris; ideoq* illüdMedieis quoq;■.con¬

trarium di itur, quodnbntantumin qualitate,iedet-

in quantitate>in nusnero/infitu» ip;figoca, in

omni

: A deniq;.)

(5)

4citjq;

jplurimurp dillat,

ut

calicjam>8e#rigidum,

hbmi dum & fitcum, durum &molle, c railum &tenue, multum& paucum,

mfrgngm &parvum, altum& de-

preflum,&c. Hue

etiar^lpeÖant'contrariaiJUaiqusepri¬

vativ,adi untur, ut plenum &

innane,/integrum

&cor-

ruptum, coatinuum &|olutum. Se hare breviterad- ferrc.-volui,cönftanft qiiot niodis vocem contrarij Mfciici accipiant, quofum-qua:dam Punk qua: redius appelknt-ur p^pofo^h

. kj üb ■■•vrn IX«. ^

M-orbus tk. remedium differiinttermi-

nu, morbus enim cft ametria & %iitas lymetria; ad

hanv,i,cditus~<e ri nbq uk n ihpertontrarium remedium

quod;oportet eile ametron: namliiimile naturs cft»

nonpropellit morbumj fi/miije morbo, eundem fovet 6c auget*Iimorbo contrariurn inpariexceilu >eundem

prohigat6ctollit,q

uogj

er demo&dranduau. "- Éxliifcerationibus äflatis,cuivis nuncliquidbcon«

ftareputoj remediamorbo primo &per fe debere eHo eohtraria: tum vero dicoremédiä morbo eile contra¬

ria, intd

ligOi

ca

£6 h

trs

ri

a,

öige

fmirul6: femelin eodem fubiedo efenonpoflhrt^edfcfbiiiutuöexpeiiupt,i;vc agant permanifcftss five occultas qualitates, fivc alio'

faiodo.v 4

' l 1 •' ' ; ;

xb; *

;

1

Sed

anteqtiamad vetefüm autöritat^ni acceHunij fkcirf pritrs-hic

TsBeliapi

quahdäm iybpohercplacuio.»

qiiomodo

dbgrdatt^i

ctriq/rho rbojtti m cäufa: morbi fi- bä?y(uutti

bppQ^tdfc

'xe'mediuni in genere ordincnt 6c I •:>ww nu. vbu«t o vi

A 5 v mor-

nltptasb

(6)

-Ji

Sk.

fFrigid*.

Cahdü.

Humiäts:

Siceis.

Crafßtiei. >

Eenuitatii*

Duritiei.

Mollities.

ILénitatis*

Mod>is^-{Coardhtionis.

FK

caufismor

fcificis. Occlufionis.

Plenkudinis*

Vacuitatis.

Humorum cxafytationis.

Humorum defluxionis*

Humorum lentoris.

j

Humorum acrimomk. f Humorum putredinü» J

m;

[CaléMhtiäJp

K

efrroeranif'djf

Exßdntlfy^

HumeclanlYH*

EExtcnudniicu,*

IIncrfymtiOs*

\EmoÜ!er?liJL>t

I Indurantieu.

ConinnzJExafpermti&j.

rremedia |DilatantieLi.

jfunt: IApcrientids.

vacutintitUi -

■T -

epiehtieLs,

[SedantirL^

tInhibentitLi„

Incidentiru.

Aiexipharwaca*

Nunc tranfeoad autoritatem Hyppoc. Galcni äliot-

jumq; praeftantifli-mo.rum Medicorurp, pro ulteriori

thebos noftra? confirmationo«.

XII!.

Libro de flatibus ita fcriptum reliquit Medkortrm princeps Hyppoc: Plemtudinsmevacmitio fakst, enacua*

iipnem voro plemtudo» Uborcm ot{um»• & otium-labor> sf%

ut uno herbo dicam: Contrariorum contrariafurit remedia*

Mediernatni

meß

additb'&fubtraHio:fy eorum quidem qua.

■cxfuperontJuEtraftidi"eorum vcröquaieficiuntyadditio,

neroifliid6pt>mefhcit%isoptimusMedicusextfiim'anduseß^

qui^

fyjrimum al iß

*b

eo

praflandoiisflurimuw

inarte Medica

deji*

peri Hetär.

In

(7)

XIV.

,v|n

IjbiiO'dc iocis in Ii.bminelic ait; ctm nutern

cujusd^

pj^iaimmutajflr,&corrumpituraolorespunt tytananturcon tratysn id^ proprium

efl

cwcf morbo. Et in libro de Prifat Mediet??# : (iqutdem eflcal-idiom aut frioidum aut (iccum aut

-> ■■■> * - / >• 5 ^ < 'c? ;

tufactumäteod hormnem Isätt, tycum qiitrecle.mederi voleji oportetcaltdo per'frigtdum,

ty_fr

igtdopercalldum, ßcioper hu-

midum,tyhumidoperficciim

opitufrL

XV.

Deniqiin libro

de

morbo lacro, häscåiireäpofteritä-

tfsmemoria* reliquit verbä, obfervatu dignillima : Ö:

j?ortetautemtuminhoc,tumin reliquüomnibusmorbis,non au*

gere

morbos,

fedproperanterpfofligare, idquod cuiep morboefl

tnuximeadverfum,non amicumautfamiliare exhibendo+ Ab

eoenimquod efl amicum läget tyaugetur, ab eoverb auod efl

knimicurn extenuaturtyf retunditur.

V *¥l.

Exquibus

addu&is

loeislucemeridianä clariuspä-

tct»Divinum fenem nunquamftatuiflc, morborutftcü-

#atiöhbm defecrcfiériperfimilia, fed taritum per con¬

traria, Eandcm dodtrinam Gålehusin libris m. m.&

pallim alibiproponit,quemdogmaticirécentioresj US- quead unumomnes3hodierno die fequuntui^*

XVII»

Nunc reftat, ut

protuenda

veterumautoritatecon¬

tra Paracelfiflas, in quibusdam exemplis oftendam cU-

^afionem jfcilicet morborum,percontrariaeileinftuen-

dam honperfimilia: quo fadö, difpütationi colopho-

nernimponam» XVIII*

11 Exemplorum materia-m uberemtiobisfuppeditatmc thodus medendijcx qua paucaquaidam decerpä exem-

.|>la,&: ad

meum

inftitutum accommodabo.

d$vd)Aku: lif Cum

(8)

XIX-, >

Cumtriafint morbomm gefierautconftat; infiem- perics,mala

compofitio,& fblutio continurtatis:

Prius

demorborumintemperici legitimacuraärcamddcjjbré

viter; decaeterisquoq; ordine fuo loco, fi chartas angu-

f^permittet* XX,

Intemperiésalia efifmemateria, aliacum .matefbj,

illa folam aleerationem percontranVremedia exigic*, h«cpr«teralterationetrbetiam evacuationem poflulat.

Verbigratia;laboretqiiis intemperie calidaHepatisfine

materia; qu«ritur qiiomodo hie afhedlus fit curandus ?

ijt Cumintemperiésilla fit qualitas pr^ternaturalis/fui

ablationem indicat per contrarium alterans mediVa- mentum,fic

fvadetIpfia

ratio &veramedendi lex: fi per fimile afife&um illum tolleretentares;mört)umnoh'fb*

lum augeres,feda^grumtandem jugulares. At fique¬

res quando materiacum calida intemperie eflconjun-

Öa,qüomodÖ'tuncin ciiraprocedendüm?'^.

Materiam prius eile evacuandäm, deinde intemperiemcaltjgaii-

dam» nam certumefl, nciorbum tollinon pofle, nifi catf-

ia, a qua fovetur, prius Tublatå, ha?cbreyitcr,nuncad snorboscompofitionisr\

XXI.

o

Per morbös compofitionis intelligo omnemdnatu-

•raliftatüreceflum,quiin partibusorganicisinvenituiL.,

ob quem aäio partis yitiätur: velut flint mörbiinfigu-

ra>cavitate, fuperficie, numéro, magn\tudine, fitu &

connexicne. XXII. x : '

Membrumfigiiravitlofa pr«ditum, in conträriuflij

torquendum

efi,qupd

tamdiup.r£eflandum,donecfigu-

ram quam per naturam habere debebat, nancifcacur,,

nam vitium figur« indicatfuiin cöntrariudi redudliö-

nem,

(9)

nem, Excmpli gtatla;A crurisfigufaverfus exterlora^

alicuidiyergit,utin vatijs: verfusinteriörsid infleden- dum fana ratio jubet, donecnaturalem fuiimhabiturru

acdecentemfiguram acquirao.

XXIII.

Morbi quiincavitatecveniunt, itidemperfua contrc- riatolluntur videlicet aperiendoid quod prater natu¬

ram claufnm, & claudendumid quod praeternaturam_r apert.umeA,nam cuiqjmorbofuum contrarium oppo- mendurm V. G. SiobArudio inhepatc, renibusvelvefi-

caexortaefbilla aperiendaertperdeobftruentia medi-

camenta,& caufa

morbifkaAmufqua-illam

peperb au- ferenda:Sic fl meatuspraternaturam funtapeiti,rurfus

claudendi perconAipantia, &fimul caufaqua1 adeA, a-

verruncanda. XXIV.

Morbifuperficiebafperitas & lavitas, fuaquoq; con¬

traria poAulant remedia,nam fl pars, qua?naturalitem

Ja:vis eile debet, conftitutioncm naturalem amifit, &

pro la:vitate afperitatem contraxit; velpars>qua'natu¬

raliterafperaellcdel|et,prjeter~naturam lavis evafit;lar- vitas naturalis reAituenda,& afperitas naturalisrevo*

candaeA, qualibet perfuum contrariurru, XXV*

Morbus in nurnerodupliciter membra deformat, vel

in exceAiivelin defedu; uterq; fuam contrariam indi-

cationem Afppeditat: idcnimquoddeeA& naturaliter

adellé debebat, fi fieri poteAreAituendum, illud vero

quod abundat, tollendum & removendum. Morbus in

numero excedente tollitur Ferro,igni, meaicamento;

morbusinnumero deli4ciente, corrigitur potisfimurrL*

perfolam naturam, qua: defedum partium, inprimiV

fcmpiicium,

reparatoc reAituit, interdumperarterna

B per

(10)

perbonamvi&usrationem>&alia

artisprafidiarde

qiu«

buslegendi Tuntpra&ici.

xxvr,

SimileJudiciumdereliquiscofnpofitionis morbis fe-

rendum eft, ut cuiq, morböfuum conveniens contra- riumadapteturremedium. Haeepro noftrö fcöpo bac

vice, nein immenfurri difputatio exerefeat, fufficero poilunt,quibus eviftum darevolui, omnem morbunij

per contraria eilecurandum. Rationes Paracelfifta-

rum examinare, & intra thefium noftrarum complf*

xum referrenonlieuit, quas dilputationis

conflidui refervo.

An morbus fit fubfiantia?

Neg*

An morbus fit nuda

privatio>Neg4

Cur poma

congelata in

aquam

demerfa ad fuanl

redeant naturamj in aquam

calidam conjc&a

corrumpantur

8c putrefeant

l

Cur acr

refrigeratus,

tempore

praefertim hyber-

no,

magis algefcat, 8c

corpus

humanum acrius

feriat orieiate Sole,quam

no&e intempefta?

Cür

in balaeis flatus frigidus, ab

ore

exfpirantir*

in cutem affidentis tranfmiffus, tam

infignem

feryorem

excitet, gui yix fit tolerabilis

i

In

(11)

In Honorem.»

Literati*$ßmi Doü;i>sßmi juvenil)

Diu, JONM

PETRI ÅNGERMANNI,

harumThefium

propügnatoris dexterrimi*

ämici fui

perdilefti

>

INfanit)faltus

Invid

qui fulcat, nejcius latehrofategminafylvA ire viam:

Tramitc

qui retto multis prodeffe paravit,

Is

fapit■) (ß pun&umprotinuö

omne

tulitl

Materiam

quando prJfe&m prodvs £ 0 NAy

Prxlo committens quA

modo

rara

vigent*

Non

dubitOyfpeBet quin

tota

intentio

metam$

llnius ui laudi

ferviat ipfa DEI+

feftinanti calamo amicéluflc

Gabriel &

*

(12)

References

Related documents

ra ejus generis funt, adhiberentur, quum homini nihil e venire poffet, nifi quod fati lege evenire deberet, Redte itaq^Parkerus,. Porticum&lt;3rHortum hoc in

Existing cluster- ing algorithms that construct clusters where a node always is directly connected to the clusterhead normally have a time complexity of O(1).. The Max-Min

minem. Et hoc eft eorum judicio, quod fluat é natura? primis , &amp;. cum iisdem conveniat.

tion effe quin Chrißus von animo modo y [ed etjam corporis dotibus &amp;

d) R. de ejus vita lib.. Hoc cnim reticet facer f:riptor Mofes. Qui licet vocem jron in fingulari Deut.. i.adhibuerit,vel quod illam pro plurali pofuerit, vel quod unus

bi dies, quod alioquin intelle&amp;us nö- ftri infirmicate , fimultaneam ejus. non valeamus

avdelningschefen Birgit Rengren Borgersen och chefsjuristen Linda

nes quidquam heic, quod ad rem ipfam pertinet, occur- rit diflimile. Nam quod voces 5 ficut diebus feculi vel. antiquis omiferif, inde fa&amp;um efTe videtur