t. N. St S, Tt
M ATHEMATICA,
PE
'i
/
DIS PU T AT IO'
Cum confenfu Venerandi& Åmpliffimi
SenatusPhilofophici
l*
Celeberrima > quaeUpfaliaeeflf Acadcmia^
JPraefide
Cdeberrimo 0Clarißimo
Vtro
M- MAGNO CELSIO.
Mathematum ProfeflbrePubl. &Ordin»
PR. O GR ADU MAGISTERIii
fubltcobonorumAexaminifubjecia,*
JONA 3? S*©./ 2
InHeg:Coli:Strengn.Math.Lc£l.
In Auditom Gußavimo Majori horbs ante
mer tdiem confuetis ad dkm ify Maji
Anno 1676»
STRENG NESIL ~~~
Excudit ZACHARIAS 2l|j>/
Typis Capituli»
\
■VV^..-■- ■"**• >i >*?• ■ • -'■ '' *«•' "" . y- 'y*!' ♦
i f
f .•• •
...•»•■ -- . ' TT
r -- ' '
*- *•
"V
• ' - . — ' • - . ;'<y ■
„ y
. . .- *. «. .. "'
? "*- ■ ; . - . .
- -
, '...
-
' '' • . . . ,,■ . ... • ...
■ -' • ' ~'V
- i : . *■- ' '•?
r... ty - y -- ~ 4>
"
3' ' ■ :
: . ''' ' ■ -
C 1. -.
. ' -
., . ■. .... t/ * :. i \ ' " ■
f '■..." I " . •, „y '' ' 'if . . - - "
"
' -
''
■} " 'i ;*■ .■ ,,.."'•/ i » ,* %,
■ ' ' . . : ' ' - ' ■ A y - •
■ \ /
•
, •>;. 4t-• •-~ • ' ' ;:»
y V •. ■-•.*f 1 •. -. •' • • '•
i
• ■
* ' «»' - T'- ... .
\ i 5 ' 'f
4 ■' . j i ." ■'?.■•. .ir;:
I : • -
... "4 i V . . .■ r.l : : v"- ., . -.■
Si • • ' ■ tx'~~: . ■;
- '• - •• . ' 4 ' .\ '
.' .- ' 'V s;-i: : .;
■
) .
*•-• ' •i « - • ■> -... •
"
y. -•y y : ^ • • - y .
- •>- m * •^ --
i A
I- N. J«
ACULE LUNjE SUNT PARTES
ejuspbfcuriores» Qu«duplieisTuntgene- ris: aliae
Perpetuae> alias Temporaneaei.
Perpetuae maculae funt partes
Lunae magis perfpicuxSc rariores?
Lucem aSoleacceptam hebetantes > quo minus
ea, qua a caeteris ilfus partibus copiå acvivacitå¬
te, rejflcfti poffit,
Macul*pcrpctuasfunt majoresillae, qu«habentfe fempereo- dcm modo&nudo ocuio,licetnonaequebeneac eumTelefcopio, vi-
d.eriaquovispoflluu, ff«non Cecus quam partes lucidiorcspro ra- tionecrefccntisLuna:, mcdiantibus radiis Solis iilultranturi & de- erefcentcLunåmagisrmgifque obumbrantur, ncoculis noftrispa- teant. Quartåcnim »parteLunae åSöle illuminatå» quarta prope-
ipodumparsmacuiarum; Lunå dimidiatå, dimidiumearumfeocu¬
lisfpeåandumprasbct,
Lunamelfecorpus naturafuxopacura,folidum& denfum, fatii Cupcrqueconftat noniblumcxeo , quod fubjc&a Soli nullos tranf-
mittat radios, verumSicxcoloribus. Quimaxime oftendunt par¬
tese(Te inLuna heterogene«.. Nam homogene«partes unicumfal-
tem de fefparguntcolorem,ut ex aqua»vino,ia&e, fanguinevclalia quadamre homogene,a,omninöconilat. InLunanoneftunusideni-
7quecolor, fed varii. PartesenirnLuna:, qngtdanr albicantes, quac- dam flava:,qusedamrubra:elfe& aureicoloris, videntuf,qua: diyer-
fuatem partiuminLunaprodunr. R.ariorum vidclicet &denliorum, quiahas qualitatescorporibusinhaerere cceleftibus, diverfa Luciscia- ritas oftenderevidetur, Nam qitemadmodumin tcrrenis rebusda-
tyrperfpicuitas,raritas,opacitas &dcn{ttas» Ita in Luaaribushaecea-
pbfemtiones» fidem
mt Ubiigimrdivcrfa lumkisratioeli» ibi opacitas eft&pcrfpi-
jeuitas,autparteS aliasdivörfimödéadfe£k. Uhde coucludirnurLu¬
hepartes, aliasfolidiöres elfe,> aliasautrariores&pérfpieuas, auf
alioaliquomodoadlucenrafFufam åSoieimbibehdamv atqueiüffo-
candam aptas. , . # ,
Siltinainfenon eflfetcorpusfoliduni &opacum ,/cd( ut qui-
danVfiätuUht) rarilTimuni & ex partibus omhibus homogeneis ac
perfpicuiscotiftans,nunquamfierehtSolis Eci pfes.Qula fic rädirSo¬
lares Lunämlibfrepenetrarent &adnosbneobltaculopertranlirenfl
Vemm haneabfurdicatenirefutatexperiéntia, quandoqpidem Luna»
fuo iiiterSoleni &nosinterventu,radios Solis» femper ånobis avertik
Partes Luh^opaciores &dehfiores funt clariörcs iliae , quas"
fuädenfitate Lumenterminant* Lumenenimtermimnt
corporaopaca,qu&perfepenetrarelumennonfinunr,FedYadios iucis-
onihes refleflünt,eoR)ue'hütic in iHodiinidiiplicando Forttores effi-
eiunt. QuoergoopacioraStSolidtora fuiitcorpora,eoFortiusörittif
lunlen,quodeaedicitalbicanda magis & illuminatiora.Hinc itaque
patet partes lucidiores Lunae Foiidascfle &opacas.
Partes LunseobFcurioresFuntilk, qitse fua raritatéj Ut VG*
rifimileeft>&petfpicuitaté>Lumennon intotunv ledexparte terminanti Corpusenimrarum&perfpicuuni'
iioiipteftseqiteacFoliduni& denFumradiis Solaribusrefiiiere, lu-
menqueterminarc,Fedquo rariLiseft, eoFacilius ab Ulis pöteftpene-- irari. Unde lumennonfiftifur inillafuperbcieiparte,iii quam in-
eiduntradii, quemadmodumfieri videmusihcorporibus rarifTimis
&maximédiaphänis. NarifpermtåntiBus-ibi radiis Solaribus;per-
meåtetiamdumeni Sicitaque'cunrlumen inpartibus Luriserariori«
Busterminarinon po/Tit»• Fed magna ejuspars ab illisabforbeatur»
neceflfariöin locumiuminis,quodprsberedeberentrådiiSolisreflexi»
fuccedet obFcuratiö, Nöntarnen»utdixil radii Solaresoniries curnto- to eorumluminepertrariFeunü partes"rariores Lunat. KamqüeFic
partesilix Fcumäcuias Lunares nigerrimse oriinirio &qüafi meris-
tfenebris obdu£fe c/fe>vidercntur. Experientiaautehi ipfa»>docetnon'
^d^nigrasmjtcvmsiliasjTed nigritie paulölucidiores»Videri. Kani
■ • '
, ctiamfi
ciiamfinonbmnesradiiinrarioribür, asquc acinfofidioribus parti
bus* refle&antur, refle&unturtarnenquidamrquialiquod inmacu- lis lumennianérecogurit , quidam vcröultra Fuperficiem tcnujoris
niatcriasingrefli, quafiFußöcantur > FeurefraFlionc faftadifTipanturv
QuarCadcorpo^rarilfimäSc mfere diaphana referre iion poflumus'
partesLimasrariores, licetfintdénfis&foiidisrariores. Partes itaep
Lunserariofcsnön penitus obtenebrant iueemTed Fubluftrem tantuni
fWeitilir* undtteacölaelllae ortudfjdücüht'fc, .
ftl&ctii*hssetiarii amiquardiflas quod antiquis qüöqttcanttTtf- lefcopiuni inVeritüni eognit«fuertJht, Funt invariabiies,aepropterea pfefpetü»adpeilahtür. Nüttötmmunqüamiernpofe>mquhHevé-
IisSelenog.c.it. qtiantummemoriaproditumhabemu* majoresiU
IM xetcribuscognitasmaoülas> i)ariatasfuijje legimu*'•> qtsed
fjobfeviat'toneshödierndrmare /Eihiopicum, Pacificumfå In*
dieuråperndviganitum> fatis [uperqje confirmdnt. Prakipué
•#er6jn>ariäbilés Futit, qpasinrireditulli© Ltmse exiflunt. Réiiquas veroqüae iidiboLunasFurit propiöresitä variaricertnmeft, Utnunc
iatiores,nuncFecuhdumlätitudiriem contrafliöres,riuncrariörés, vi- deantur.QuodFaneadparcriter,nonvcröreveråfiericoncedimus.Näm adparentiailla varia , earurmFalternmacularum, qtias eirca iinibum
FuntLuriae,oritur ex libratibsieqüadariiLunäsfeeipröeä.Per liahC feniftr
maculas, qua* nuncrotundiores, aliötempore, Lunä paululumcon-
verFa» EHipticae&juxtalegesÖpticasoblöngiores adpafént. , <c ,
» Temporancae maculae Lunae fijnt umbraein partibus Lunaederriiflioribus , faflae ab interpo*
litislodseditioribus, qüas? möntium?rupium,fco- pulotumque1iaftaiy exceptos radios Solaris inde
ävertüntV
TtmporaneasmaculatFant minöfcs iiiat» qü« nonnifi ärlnato fpgfläri.pofluntocuio, StpoftTuböfpidlli invtefttionemab Aftrönö*:
nvis füiiiobFemtae. lindenonsé etiaitidi£i«Funt, donquaöftiWi*
fedqua ihventionem. H*"quibüs4iBö'fdiébiis itftb fingulisliöfiSiSi
öiimitis) pro'-vaiietate åltitudihis SélisreFpe£it|Iuhk,inMméäturri
A I &
pirus cvanefcurit. Sunaytcqifccyadumiaminis ^fietitemvaria-
bilcs. N?c foluttttndIo iupartibusLur?« iacidioribus,fedÖl in nvi-
culisiilismijoribusadparcm. ^ .
Partes Lunxdemifluoresfuntloca dcpreflioraaititudinibus cir- cumiata. KevcracninsitiorbeLuii*daripartes opacas, altiores Si eminsntiores, quasmontibus, rupibusSifcopulisnon inconyenien-
tetadiiaiUare poiTurnus,mixinieprobat periplieriasLunx in aliqui- bus iocisinxqualitas , quafi locaquxdamdcpriniereiitur&montes exiimboLunxcrcfcerent& inakitudinem extenderenujr. Qui ft, muiacSol iilisoriricocpcrit» iiiuftratioptimc adparent, exterisin umbraadhue latcntibus inconfpicuis. Hocetiam confirmatconfini-
um lucis&umbrx , quod quafidentatum , inxquaie& recuryynj
femperomninb videtur. Quam inxqualitatcm loca faciunt Lunx
dcprelfioraöl eminentiöra. Hocconcefio, quodfintin Luna emi- nentixvarixaititudinis» maximsetiam danturibi vallesmontibus iüis feu eminentiiscitcunjfa«p, quxmaculas hafee minoresumbro- fitatefuaefiiciunt.
. ' Eminentix illx,quas unoyocabulomontesadpellamus, radios
&iumen Solis åpartibusdemiffioribusavertunt, adedutb per um- bram» quamfuointer Soiem& loca illa, interventu, faciunt, ea
obfeurent, iumenque Solisiis adimant. Quo igitur majores funt iliimontes, eömajoremde feumbram , minores vero minorem»
projiciunt, ut exSchcmatc&PliafiLuna: meliuspatebit.
GrefeenteLunå, maculx ab caparte, quxadorientem, fc*
qua:' Soli oppofita eft, paulatim decrefcunt.
Inplcnilunioautem maeuiae illsconmesfeu nigredovei umbra iiiarymnpn tantum evanefeunt , fed aliquandomulto eiariorem
(prxfertimverdiilxSöl quxcjrea medituliium difeifunjt, Ten quibus
cotemporeyerticaiis eft) quam reiiquxLunxpartes, Luccmac-
eipiunt.
DecrefcentcveroLuna, macularuni umbrx, verfusoccidcn-
tempo/tenfx , fenfimcrefcunt. Cum aurem confiniumLucis &
umbrx adcasadeeflferij, omniumadparentmaxima:&obfcuriftimx,
Quarum color pro fui incrcmcnto & dccrcmento nunc obfeurior»
nunciueidipr , ölin plenilunioomniumiucidifllmusclTcconfpki-
«wr,r r
&■■kk
4\s& figurs,. Limascumtern*eonyenisntiå, mul tiftatuunt, in Lu-
l' ^_,3 f ' " _ t- '
.gasegneacinterranolirå, nonfoiumpflecontinentes, montes, val,
les, rmria, iacus» paludesj fed etiarngenerationes ibidari &cot-
"mpdoties arborum, metaüorum,gemmarum,verträum, beftiarum,
pccudumdtCreaturaefationepr^ditae, Quod fané concederemusft
Scriptumnobisreveiarcr» autpiuresextrahuncmundum Grcationes
hominumfa&as efTe, präster Adamum Evamquc» quiinhåc terråå priinQ Mundiortu creati fuerunt> autaliquorum hominum abhu-
jus terraelnfuiå, inLunxorbem, tranfmigratio polTet fieri. Sed
prxftarecenfcmustaceredeiis, quarum rationem nosnulla docu-
mentaerudiunt, nccSacraScripturapatelacere,exufu c(fct judicavit,
iSlectamen omnesgenerationes, mutationes & corruptionesinLu¬
itåderi negamus, licetqualesfint nefciamus. Nain lucis &umbrae,
noflurniarqucdiijruitemporis inLunå difcriminaotiofa elfe quisfibi perfuadeat? Fortein iilofidere quasdamnoftrisprseclariora dentur»
qnamvisnonfintibi homines, animaiia, bruta»arbores, plant«,fru¬
gesvelidgenusalia noftris rebus terrenisfimiiia.FortequtdamalU
anoßrü terrenisdherßßima ab imagtnatione noßraremo-
infyfummd>prorßt*nobisinopmabiliafunt,^qucenihi-
lominmgenerm> mutarifåMfjolvi poflmt*. Hevcl. Sclenog:
Gap.la. Sed ututfit,licet nobisjamadhucincognit* fint resLuna-
res, tamen quemadmodum antiquis maculse foiummodo majores,
reccntioribus verdnonfolum majores ill», fedetiampoltinventuni Telefcopium minores hx, cognit^funtj itaetiatn multa, quacnunc nelcimus, polthac perobfervationes Afiranomorum adcuratiffimai
pate/ierinobispolfunt. Csererumetfi plura momenta adferri pollent,fuificianttamenhage,quag feliinantcr obtem¬
poris anguftias, confignayi.
Mcvu T« ©S« Aojtcti
