RUM S VE Cl C A RUM

DE STATU Β.Ε

RUM S VE Cl C A RUM

AD MORTEM INGIALDI

IL LR Å D Λ.

DISSERTATIQ historica,

QUAM

CONSEN3U AMPL. FAC. THILOS. UPSAL,

"P. P."·

Mag. A. ABRAH. GRAFSTRÖM

Aß BXBLtOTIIECASI R., ACAß» AMANUENSIS E. O. STIFEND. NORGii»

ET

JOHANNES

PETRUS BOSEN

-MEJJELPADO-JEMTLANDI,

AUDIT. GUSTAV. DIE VII JUNII MDCCCXX.

Η. Α. M. S.

V. II.

υ Ρ S A L I

JE

EXCUDEEANT REGI.32 ACADEMI-ffi:

TYPOGRAPHI.

A

o ηi * ia. αi 'i '3\. κ oAΜ

MADAME LA BARONNE

BEATE CB.: GYLEENHAMMAR.

Μ ^ ? O ff f\ 0 ΊΡ ^ ci Ä|'

^,

née de SP AR

RE,

Madame!

f T ·' TT '^ " ■"■■■' '·' T! .■·»··" sr ··.»· ,y-, 'Vi'

.&

\v/

^{. γ-}

N

J'ose vous presenter ces

premicés t1e;

^mes

c*tu(Lé.s^ AcadeniiqucSe.

Daignez des agvéer et

j'aurai la satisfaetion tio vous avoir (Jonne

une marque

publique, du proiooü

respecta avec

lequel j"ai. 1'hon—

neur d"étre.

gimijqq

'Ajuvjg i..vieleq mev^ilnboot? ό<β■-3ϊϊ(6Χ\(ΪΒ ^-V w0$

M'adame la ΒΑRONNE,. Xi

Votre

•10.'io

tres^-humble

et Iiés^-obéissant serviteur

äifmi'iailQveb νοίΓιτο ·

'' p* B0S^N..

.Haapa A V

IN

SACRAM REGI AM MAJESTATEM MAGNjE: FIDEI YIRO

JlEGl ΕΧ ΡΕDI EN DIS ΓΝ IlfaÖtfS

\

tHf Α TOj'TkffiA '^ΓΤΓ Jl·

Domino Ρ Ε TR Ο BOSEN

AV U Ν C U JL Ο CAR1SSIMO ATQUE,

Domino

MAG. JOHANN! WASEL

CAUSSARUM IN REGIO ΚΕΙ ΛΤΕΤΛ Γ,Τ,1(.' /Ε COBLEGIO ACTORl:

-noiPL JR{lai/p'jf osvß nl>

^»pUdriq-srjp-iPnx

3 an

.· · . (.3i3o'b xsita

Fautoribus optimis

Häsce pagellas

aiiimum ob beneficiä.·.

vere·

palerna gratis-

«imum; Les La Luras· ■ ■ ' K : 1 Ail ϋί ·:> ü.-:■·' Αί

offertl

Τ¬

ο

SLJL

igjocio-aax? ίβ·

cultoivdevotissimus

*

Ii P. EOSEN.

θ i«IL.· gsjnag ' Γ-fe'iß büü& ff/«r· loiisrn

TROfTEN OCH KYRKOHERDEN

«lo-ffliogo^vo üouiLof^^i ni frifjfuna niu3 - ' (rj 'toj

::y- · 3, ä J;0fver

Jbs

.apdiliroo

(gj

gjnefteS U^CI snaiWiirnonsb

•if.n ehiifqfcatb

^b^e^ens«

MARBY OCH Ν ORDERO FÖRSAMLINGAR

"'' ~r"-° o.

3ig gÅrevör di ge och höglärde

Magister Herr NILS GRUNDAHL

samt

' noj

(J Ull!Iii(J JU _,ίΟβ?*ί9!>

.3 .! 9"3fil j"i3 a^fiviilnQR·'

IIÖgÅDLA FRU .PROSTINNAN

.« D&KVi ^v\sibian* τίι «τιά »t»Λt:

född

SUNDEL

«"Ä -»r. GrtD G 'Λ \ r,

Tallarnas_-.•*3.v O^. clessä blail af

eriaiislali och

·

tacksamheten

/>

j. T. ROSEN.

)

⁹

C

domeftici Übertäte a fuis regebantur,

Servorum

con¬

ditio, quamquam

ouinis in

nutu

et arbitrio Domini lita,

apud

η os t rates

tnelior,

qpam

apud alias gentes fuisle

videtur

\η). Cum primuni in regionibus Sveogothicis

»b Ödino conftitutui» imperium

esfet Sacerdotsle (i- pfa denominafione Orott fa tis teftante i$) omnibus ad

animos

perilrmgéndos dbcendosque disciplinis

itu·

nituiu, nihil tarnen ad eos fibi omnino

Pubjiciendos

va-

B luisfe

cui in tabulis legum antiquis notnina Bryttje, Bryti,

asferun-

tur, an hinc an aliunde initium ducat, incertum eil. Ofiiciorum

nominibus nihii eft inconftantius. Ingenui hi quidem fuisie vi-

dentur, at infimae conditionis; ejusmodi coloni, qui ^pro colen-

di agri labore certam, ut plufirnum, dimidiam redituum partem acceperunt, (Politor.es,Håftenbrukare).. Cfr. Ihre 1. c. Far bry'

tifri bo mans,

han

ar

miskunnar madhur bonde.

h. ^e.

Poii-

tor disperdens bona, patrifatnilias obnoxius efto. Lex Veftro-

Goth. Arfd. B. c. 16, Cfr. Statutum Alberti Regis de anno 1375.ad finem Leg. Birc. p. 28» Ail fralz

hjon, [om Riddarom

oc Svenom oe Fralfe tilhora, fum ar a Brytja och Landbo. In lege denique Oftro^-G. Drap. B. legimus Kungs bryti, Bifkups- bryti, cet.

17) SI fides habeatur Tacito:

Verberare fervum

et

vinculis

ct ope-

re coercere rarum. Tacitus J. c, Cfr. Olof Helges Saga^, Cap»

S2. Sfatuit ceterum Odini doctrina, ad W allhall adire fervis

non contingere, nifi dominos faos morte ftquendo. Cfr.

Gau-

trtks och Rolfs Saga p. 9.

18) Diar eodem fenfu ac Dii (Gudar) in Sagis

obveniunt. D$

vo¬

ce Drott confer J. Loccenii Lexicon Juris Sveogothici»,

)

)

^.m -

C

Misf#s

ivfofeiarSi sSffiefcöifcsgentis

ingent-

i$föq®r& flof fan

r e

} j

g^tb

ni

fe

·04ίβ h11

h

^rWSZII

§8s

igi^dtfppopuliuquaihadl latus regime po-teilafcis ib·

^ex·

ptiπΓ

.(rs todagifo me?« * Ab _{Anr sup}

jitft

r&IJfosté sHt

äiqr.

*ί0}Ω9Ί92β θΐρα| fflflijjjiyi Jjjnri*ö fTIUrrn

;·β>

^^fi^^^^^quotannis b-abitis, illa Ίib ertas

pr

σε»

cipue inqojtgj^^. idque eo malor.e cum vi, ^quo gravi o-

res a Regibus in concilium

defererentu-r causfse. Ar-

mati_{wüK/Λvsi jr311}convenerunt, fub divo confultaturi ²1).

Armis W-

trß flj> ||jjjfl ^£13. 39 ÅiS9zL Ίή /xj ri^ij-iu.Ph· *v

fenfum dedérunt. Suos

jam ill

is

fais

ie liftéf

gréfås ;vél

©ratores, q 11i ^ne

quid audacius

a

Rege pföV&fåWträbi

bene adtenderent atque procurarent,

in

aperto

eil;

an

veia manus illud

Sudicit fe*

•v,-3··«» eo<«joii _supoup oisail s

boop',aioJei^®f??®

•ußbfwjog.

rw-ö-iuijüü'uiil iMiuoaiftis&rttå Av:·^o.· -T 19): Hoc loco adferre jävat, quse in noftram rem a Celeberrifno

Geijero disferuntur {Svea i'.ßn Del. L c.-) Hos

de

ßijrande utträngde antingen krigaren preßten, hviiket redan i Taciti tid

fynes (ke tt hos de Tyfia Germanerna eller1

om

b ägge des/a

egtn- /haver, förenades att dock den

krig iß

^λ blef den a/vervägande,

%é* med det Hé"ti%mDro11'

namnet

förbyttes

mot

Konung

a-ttteInV

Sen

teri tia;

il!

i;/ qua vox Konung ab Hund, hun,Ckun (centum) derivstur, at verifimilli-

\. ma .asientimur.· .CU,.Ihres

Gic^farium ad eandeai

vocem.

Üb)'■:A!l$Ö9jhf9bi-g-CνΦΦtofafMä^.t-iiigi. Atox jlh ting

vejköfåfrg,

: (Gioifär.ad -feawc vPCetn) ccflloqaiiim qaas

Bgniiicatic^riffd

'-forifriifca -égrégiöo^öadräfv-'uPiWéttmntum.eodsra

fliodo a'jparltr

-o^ol

rn

.bwaiwiq

«

Α

?.<ft ar) Nihil nequs

publica

Hegne

private? rei niß ar"mati

agnat.

Taci-

fcus. lf c.

' 4

>'

Av?.

I

II

( (

quente fasculo tänfca in el ar ti i fri st? r^rlt a t e ^ j ί 1>Φ>Φν j ^a til ^ 11

fnerifc deilgnftfcum, nen

tam liqiieti. nalltoßaa^pci^i^iifö

videtür. Imcr

ju

ra

populr

-ni

as»pniii»|oqq «riiéjqn 14

fuit, quo

ipfe II bi Reg

em

el i ge bat 22). In i Γ1 ; xir ej-s ^ di^ ^?

quum

omnia militum more agerentur ,i'pfe ille electus,

quafi Ducis

a

comitatu, honore fuo auctoritatem fa-

tis

fignificavit; atque in rofi arma tnduebdl consvetu-

dine fententiamque

fono eorum enuntiandi more.HP

gna

quafi oificiorum et Regis et crvium m an i feil ^{a-n tur}

fbectatisfima« ^-rr

cnq e§y>t ß «UiOKbiJß. bi£Jp en Ifjp ,

89loißtö.

Tribntorüm, quae

popuio impofita era η t? fl 3e c fere

fünf

potisfimum memoranda. Nåffliatten 23), jam ab

-Ό dino ratum,

quod

a

libero

quoque

homine exigere-

turf idque

ad cseremonias facrificiorum gerendas. Le-

pmhnsd e mei αϊΕτβοπ ni qcep r1fcV£q, anei be oooi

' ■ · -·■' - ·ν·-·- r/-a&; ^inuishlb ο·;

22) In ii!o negotio quanta

majore

cum

auctoritate 3gerer,t Svio-

ncs, inciubitata inlegibus

vetuftisfimis teiiimonia' habemus, atque

ante omnes in Lege Weftrogothica.

Svear (vel Up'andi) igho

JConii:ig at taka eck

fwet wräka. C fr. IViide, Anmärkningar

23) Ufki, alla

^νφ 'ojy gulldu Wlenn Öftinn fk att penning fyr er nef

■hvert, ■Ύηgl. Saga Caρ.Vi IL

(Singulare equidem »qfcj'S videtur,

fagacislimurn Iure ex his Stwrionid:^,.

verbiß ip iententiam de-

duci, numorufn ufum teiriporej

Odmi ja>m viguisfe* Credere

fas eft, Stu-rlonidem Toio fuas selatis mpre dixisfe..,

Jiulia jittera-

rum monurnenta aliud conteftantui).

Nßfejald forfttan rectius

pro ρter derivatienem nominatur. Cfr, -O, v.

Dalin, «SV," Rikes

Mifloria 2, Dd. p, nyg,

)

I i

(

dungflama 24") qiiod bellt ^tempote ad exercifum inftru-

endum clasfemve

parändam folveretur: Weitsla deni-

que,

quod

rn

nutrimentis ciboque confifteret ad Regem

eooaitatumque

eiu^dapibus aiendos,

cum

provincias viier^ntfo Illdgiuin hoc tributnm, quod tion minus

quam eetera

{am citata libero populi concesfu pehde-

batur, eam ob

causfam peculiare nobis videtur, quod prima forfan fuerit comitum regiorum

nierces,

primum

feudale donum

25). Talis territorii reditus,.

^quo

etjam

ufi funt Reges

provinciales, vel ad aulam

regiam

fuifc

conductus vel

hofpitando in itineribus confumtus 26)..

Cum

24) Ab ledung, ledingexpeditio navalis, et

lamatributum. Cftv

Ihre, Glosfarium ad h. v». , _ _ ^

'

25) Ihre ducit ab hoc

vocabulo· ipfum illud

nometv

VafalliEft

obfervandum,, feuda alia apud nos i Un concesfa

fuisfe, alia at

rveitßit; Ulis tarnen hcecantiquiora esfe, ex.

ipfa comiiatus le¬

ge, officiisque regis perfonse debids abunde

manifestatur.. Cfr».

Heims Kringla·, Olof Helges Saga,

C.

132.

"Priora qui tene·

bant certum militum numerum in acietn educere debebant, po-

fteriora. vero habentes conomeatum prsebebant aut

definito

cse-

narum numero Principem cum. comitatil· cibare

tenebantur"»·

ineoibtd JTID3 «■ffrfnsbtT'di 'w' '

s6Jl Ex vita

Ingialdi

novimus,

Grantmrum Sbdermannise Regn-

lam, Generumque ejus ab illo iniidiofe

combuftos fuisfe,

quan-

do ad huac praediorum fuoram reditum

a^cipiendum (at takay

ipeitzla at bitumfinum) iter facientes, in

h/nla Sela

commora·

rentur.. Cfr. Sturlefon

Tngl. Saga Cap.. XLllt, Ingialdo ΐρίϊ

eandem. ob causfam (at

weitzlu).

ad areem

Renuinge profeete»

> 13 _r

C

Cum ad Iisec omnia

addin

us

tertiam mulctarurp

par»

tern Regi

fol-ven dam, *un>m*ftß<g$g^ civitate

upod fo aiin-smiiton «i bood

'^Uhquår\s ipfam judicib^uffi· iegmhv^

fipSlex ^{omnino eft} atqtie inculta.

^■

Legisl utlR&lrftp

regna

datae, nulia cbfervantur veftigia, priusquam, IngräRid jubente, tigerns Spa inftituta collegislet provin-

cialia 27 , ut

ad modum Üplandorum codex mftituere- tur? Illa

colleetio

nomine Vigers Flockar iaeculo decimo

tertio adhuc cognita

fuit

atque

itieiuoratä 1%)Bir¬

gen

acfventus Tvari eft nuntiatu-s.

Sturlefon 1.·

^c.

Cum Gunna-

rum, Pracdor.em'maritimom·· Raral'dus Gormi, Rex Danise·, ^·i«?··

domiciliura invitarec, pnüicitus eft regnurn, uxorem et reditum

terrarum magnum, ok {jar ßorar

weitzlor med. Cfr. Nials

Saga. Cap. 8, 31.·

Harald Bardrådes Saga, C. 53. Olof Harald-

"lin§i-rSigioC.-%rV

.xs <sVö fnaioptlns-rf nomsi z'üU

27) Vigeri cognomen·

Spa, qtrod;-vertitur den' Fifa, indicåre vi¬

detur rum fuisfe in aula Ingialdi dignitate eorum, qui

poftea

fub nomine Späkingar intefliguntur;

duodeeim ftilicet eximiae

prudentiie viri, qui

fuis confiliis Regi adesfe debebant. Cfr.

Sturlonidem pluribus locis

in Olof Helges Saga. In locum Drot-

torum immigrasfe videntur. Eum

fuisfe judicem populi (Lag*

mann) nulla monuraenta affirmant, ηi

ii illo

^munere

fiajul fun-

•fWéPeefttLB aotBüdmoD. -^oibiiai olli de.ing* &vpawj9nsiD ..mal zpj In prcefatione ßirgeri

Regis ad Lcges Uplandicas: Iegimus-s

Laga-yrkir war Figer Spa ^{- -}

hau

var

Utfänder af higiald

Svea Konunge^r hedin· i

hedin· tima>-

C

l4

C

inövad <srjcii?dßffnflfeß Eiinoffsütai ßioofs ^*°trdf?ßabfv r

gerique legibus

norma

qusedam fuisfe videtur. De

bis rebus infra

plura dicerous 29). Cum

ex

illis,

qnse

jam attulimuSj fatis elucere videatur, quanta cum ii-

fegf^gpipö^^^^ayente Reff(^, beliicoio .ingenio, fe

.r.eeesfe eil, ut

ipfa Je-,

gum natura

esfet liberior, pcpuloque ita gratior 30)»

easque

prsecipue amplecteretur res, quibus jura

pqpuli regisgue quodammodo colliderentur. Hanc pu-

gnam

continuo tenore

per

fequentia.iaecula viguisfe et

doctrina demum chriftiana accepta

esfe Ted

atain,

docét

historia eorum temporum

exemplis lucnlerkisiimis 31).

Hse igitur

fere fönt

rerum

ßuhili

carum

forms?,

quas vetuilas illa'j longe flammis atque cruore

ügnata,me-

lioris-.tarnen

fpei

nuntia

nobis dereliquit. Summis col-

löcatis apriciora

hiftoriae

^regna

jam allabimur, vitam ingi-

aldi, conßlia, eonamina

propios contemplatun. Qui¬

bus rebus rneditandis Her i

quodammodo

putamiis, ut molimina tautandas domin atianii eru

del

iter

quidera

vefans? invidise, ut placet

quibnsdam,

quam

decretis, urgente .temporis necesfitate, obfinnn-

tis .attribuantur.

Seligamus

quae ve

rita ti

ma χ

inse ad il-

"

ofnenifnorigos fnsiid fsfiori cnabottifcs.if-nrs «Λ»

••riQ—repj fö ρΐ^ίΙϋΒ "6ΐφ'«ihfibnötn'eitrnföb —-—

29) Cfr. Burman,

Critifk afb'andimg

om

provinslagarna. Witter hets

30) Dom i påves

esfe gaudcit in pvos'ivn enntismnnes obedieu'

tiam prcebent Regi. Adarrus

Bremenils de Sita Danke*

31) Cfr, Sturlonidem,

Olof Helges Sage. Cap. 8r·

}

'S

C

J - Ψ1 ^, J

iXiiüa videantur, eleeta

teftimoniis aéfirmabHiuTS. Decora

'sletiTt —-t---- -.t r ♦—

vetur., dum poternse

terräé caiitatfé duc

6et

Ti^om4 ejuss

sc ar um ftudiofisfimo,

major

a

pMend&ris fftffg fötcfra a$jP £se.fif8?a t i

s

fim

a.

EM& fiitgftHSt i 0»C ipmtem jIJa^qi?^'jSI?°cfiftftiMy3^fiWdυ

fa

fifaf '^hAeWe^zke'^S'e ^Po Ί§%8?^9ίt Éjfl$ *

iuavisfime dicuiltlir:

"Lifamun fat e^?Fra9b «nratoafc

41 c

aurmgitefcrjüi

oitnoa shojsid

aå»p.,

osm'ibi icrjigi ssH

9ΠΊ.ßίβπ§η

Storno

sb^iirt^]Ä°4|^riM

^ÄßiifjiQv

,Γ>■ Ad

pätrii regiii

^-

^dMrn^uia saccedifc <IngkhkiSai$2.·;

jrM

-f⁵

WiafdßHß rnßi

eu^st

senoiiid stobhqs Btiaufö

Jtüi^mmsjnoo

anWjtVKjf

grtimgrtr^

^HiW^

414 ^- 32)

Öb enirarr# nöm!rds';"Hdt^'Bdb!

:' loco·firbdh) 'fctéigiife

juvat^-Tb^lÖlåuiri, iifeffijjjfftl din

Sk

Bkrspjétt fet

rrig^'irjeO^norife

^f

v» snirni iρdok --■undfrfotul oc (Itxgur-,ö%e ti cognornen fule

;·.1:4

_{nomine Afam,}

^a,„„ ρ msé^m^ue.

qiumadroodum nofter

ίί

1 ia m cognominem» Eo-

dcm denique moriendi g'enefe ,' quo"fiöfter, efir exfttnetus.

Do-

Itiüs^üa gb-

taüt. Cfr. Saga Ans

■WQti4s$&Mßßfyf*rfr Cu-

eove adhibitam, veritati haud abfonum videtur.

48 •q.s^ .s^f;8 äs^IsH lo 10 '.mshiaohnfå .ilD (ιρ

) I« C

Baut-Anondo ad Himelshed mortno, ingenti

lapidum

nivisque mole ab

montibus,

quos p>astes

iret cadente

33).

Regiae juventutis inilirutioni prasfuerat Svipdage-

rus Thiundiae

Regidus,

patre

ita jubente. Is

ieeva,

quam

deinde fecutus eil gubernandi ^arte principen)

pue-

rum imbuisfe fertur. Ingialdus, ut et

aflinitate potentior

esfet,

jam vi

vo parente,

Ciothildam Algothi Regis ditis-

fimi filiai.11 duxit uxorem. Patri in coniiiiis fuit, ut

eo modo crescenri

regulorum potentiae magnitudo

o- pum atque

divitiarum

opponeretur.

Ipfe regios fun-

dos et numero et magnitudine auxerat

34),

propter

mitem

agendi modum populo gratisfimns 35). At al-

tiora

fpirantem fata retardarunt. Filius, eodem propofito

fine, aliud fecutuseftconiilium,

idque quod

ei

vifumefl mi¬

nustardum.

Eaquaefolvere

non

potuitfrangereeftconatus.

Ejus

33; Secuti fumus Sturlonidem

(Titgl. Saga C, XXXIIj cujus

fententiae maxime applaudimus. Aliter Noftrates: Bxetomund

quem

Sigvardus fräter fuus occidit in ncericia, quod loci

voca·

bulum interpretatur celicampus.

C fr. Catalogum Regum Soecice

II, in Scriptoribus Rer. Svecicarum

Medii sevi Tom.

1. pag. 3.

Eodemque loco Fetus Chronicon

profaicum. De ficu loci illius

Himmelshed disfentiunt Lagerbring atque v.

Dalin. Ille Nerici-

am auctoritate noilratium (Cfr. Chronic. Rythm.

minus), hic

Westmanniam mavult propter tumulum Anundi ibi

confpicuum.

Illius fententia nobis videtur probabilior.

34)

Hann fette hu fitt i hvart Stor her at a St/φίφ. Yngl. Saga,

C. 37·

35)

Aunundur

var

allra Konga Vinfcelastur. Yngl. Saga C. 31.