Disputatio Theologicå, Sillens nuperam Do ERMINO GRATLE &amp

w

2. B. v.

Disputatio Theologicå,

Sillens nuperam Do

ERMINO GRATLE

&

SALUTIS HUMANA,

PEREMTORIO Controvcrfiam,

-hjfr^agante Vener.QdamFacult. Theol.

in Regia, AcademiaUpfaiienfi

P RJE S I DE

>N. JOHANNE A.

JESBERGIO,

f'» S. Theol. _{Doét & ProfefiC &}

ij| Antiqua?UpfaLEcclefiaePallo-

re ac Praspof.

Publice ventilandampropomt

JACOB. GAVELIN

Oftro-Bothn.

dd diem , jJ. Jkeßi /711.

InAudit• GuftaV'Majori.

<4^1 ,Typis We&nerianis.

it enercndisßmoC

PATRIacDOMINO,

D ^. jOHANI*

GEZELIO.

S. S. Theologis Dodfl

Ccleberrimo, Magni Ducatt

Finlandise Epifcopo EminentJ

jfimo, ^ac Academiae Aboen|

Pro-Cancellario Magnifi-!

centiffimo,

MiECENATI MAXIMA

:'v"":-r ^■ 4_I

RevcrendilfimeD:nc Epifcopc,

rlTEnteritatisnemagis quamvenerAtionU-,

-■ Reyerendiff. Dn. Epifcope, yideaturin»

dictum,dubiusbafitavi-, fi Reverendffi Tu»

Tiomini lucubrairöncs bdsce Magni cujus-

dam Tbeologi confecrarem: verum enimve-

ro, favörc Tuo planefingularifuadente, b-

mnisdtscujja efi dubitatio. Hatpreinde ut tefiimoniumperpetu<emea in Te reverentia obfervantite_qucaccipere velis, (f ^meporr»

Mea%ßudia Tibi in pofterum commendata ejjefinas, fubmijje ^rogo. Interea DEum

T.0. M.fupplex vener or, advigilet fuapro~

videntia keverendijf.Tut* Paternitati,pro»

tegat & libereta quovis trifti cafu, cumu- let in Te fuam benediffionem& omnisge-

nervsfclicitatem, utinferos annosfubRe- verendiffi.Tua Paternitate, deniquepofi fa-

ta Tuaex omni parte beata floreat vige-

atque Ntbilijfima TuaFamilia

Rcverendiflimx ^Tux Patcr- nitatis

Denotiffimm Cbent Jac.Gavelia.

V I R O

Ampli/ßmo atque Celeberrim»

DN.MAG. HERMAN-1

NO ROSS,

S.S. Theologie Profeflori Ordina-

rio, Confiftorii Aboénfis AfTeftori gravifiimo,ut& Paftori in di-

gniflimo.Patrono&Evergetajfum-

maanimi veneratione adcine-

res devenerando.

Admodum ReverendisClarijß ^>

Dn. BARTHOLDO VHAEL,

Paftori in meritiflimo, Fautori ⁱ

& Patrono ut optimo, itaomni officio .j

rum cultu aetatem devenerando; j

Prudentiffinto Spettatiffimofc ViroacBowi^O)

Dn. _MICHAELI GAVELIO,

Senatori &MercatoriWafenfi»ut&Ta-

bellariorum _per Bothniam orientalem Infpeftori induftriftimo. Parenti

Chariflimo.

tndebtt&'vcnerattonis,gratt^antmi documentumper

Ht£$ultcrtorts fwvorts cum"voto omwi* y

V I R O

Maxime ReverendoatqueAmplijjimo DN.MAG. GABRIEL!

THAUVONIO,

Antehac Academiae Aboénfis Pro- fefloriPhilofophiae Extraordinario, jamPaftori in &adjacenti-

um ParcEciarum Praepofito longe meritiflimo.

misque Vinsac Dominis^,

Dn. Mag. JACOBO VE-

i RANDRO,

Paftori civitatis Chriftinae &?a»pftdrbfi-

I delilfimo,Affiniuthonoratiflimo, ita-j

rcvcrentiapiisqueofficiisper-

petimcolendo.

Reverendo DottiffimoViro acDominoy

Dn.Mag.ISAACO 2Baébot)m/

MiniftroVerbiDeiin SOBihdvigilantis- fitno, Confanguineo perquam diledto

plurimumque honorando.

petuttm,abplurtm.i &ingent/ditfi collata beneficid,

^ »Afrojjjentatts dsdtcdt & offert

Cultor obfcrvantiflimui FiliusqueobfcqucntiflimUS

Jac. Gavelin.

«8 T89&»

j, In Nomine

Delirmmo PeremtoYio GtaUa Gf Salutis Humana.

Caput I.

Controverji#originem Hiflortce

expendens.

§. I.

>0nparvieftpenden-

' dahascdeTerminp Peremtorio Gråtit

& Salutis Humana?

controverfia. Sive enim rem iftis vo-

cibus defignatam ^, five Auétores

pro alterutra _parte dimicantes, fi-

ve denique rationes ad probandam

thefin vel refellendam antithefiti-»

viciflim _relatas intuemur, longe-»

eft graviffima. Res Articulos Fi- dei Fundamentales ftringit; Au- öores 6c Patroni utriusque eauffie

* ftint _{clariflimi; Rationesac} proba- tiones, fi feoriim fpe<ftentur,utrinqj

S plaufi-

plaufibiles ^, invicem comparat#>

prout earum momenta animo vol-

vuntur, nunc pares & aequales,

nunc in alteram partem propenfaj

& declives,_atque hinc, fimulacde-

fpexeris , hoc eft å Canone oculos

paulum abduxeris adjudiciumfal*

lendumaccommodata:, qua:proin-

de ^examen accuratum omnmode-

fiderare videbantur , uc omnibus potiffimum vero Theologie Au¬

dio fua ac parentum voluntate ad-

di&is liquido conftare pollet,quam

féntentiam citra errandi periculum

fequi, quamve fugere deberent_» ^

Nihil enimminus ferendum,quam dodfrina: rationem ab aliisrepolce-

re eum _, qui fua: reddere nequeat:

Nihil indignius quamambiguisva-

cillare eum greflibus, quialios an*

teire eorumquegrefiusinftitutione

fälutari regere debeat. Ut igitur

omnibus potiflimum futuris Verbi

miniftris conftaret certaminis ori-

go, Sc argumentorum ultro citrocj

agitatorum ratio, controverfiam-».f

integram

rp« §§*

integram hac 6c fequente disputa*

tione DEO favente explicare con- ftitui,quod6c ccepti argumenti cvv-

é%stot exigit. Nam ut totum ver- fatur in aflerenda gratis divina? u-

niverfalitate,qu2e locorum, tempo-

rum &. fubje&orum limitationem-»

in gratis Regno prorfiis refpuit 6c

excludit, ita ignaviae vel inadver-

tentiae culpam mihi jure exprobra-

riintellexi, fi fponte occurrentem

controveriiam ^repellerem, atque_»

adebitolocoad alienum invitamac reluåanté traducerem. Quare mi¬

nus comtam recipere malui, ^quam decencius cultam in exiliü mittere.

§ II.

Quamquam^{iios ,} citerioris aevi^huic controverfiasfcriptoresa-

prielufifle minime difftteamur, ta¬

nkenJohannem Georgium Böfium

Mifnia-Ofchatzienfem, Philofopliiar

^agiftrum 6c Soravienfis Ecclefia:

ininferioriLufatia_Diaconum,illius mftauratorem _{, imo tanto animo-}

rum impetu ^ac fervore _nuper agi-

S 2 tatse

rp* iS*

tata? qua?ftionis au&orem incen-

toremque nuncupare non dubita-

mus. Cujusmodi is olim fueraL»

nos lätet, qualis poft fusceptumj publicum munus fuerit, patet ex

officii turbulenta adminiftratione, heterodoxorum dogmatum publi-

catione, pertinaci eorundem de-

fenfione, ejus ab officio fufpenfio-

ne _, emendationis ftipulatione, &

ultimo pia, ex hac ccrumnola vita,

emigratione. De quibus fingulis

breviter.

§ III.

Slmulac indeptusSoravienfimunuseftpublicum,in Ecclefia-ima-

gnum pra? fe tulit pietatis zelurru, diiToluta?cß vita?odium, & emenda-

tiorisvita? Ilngulare defideriurruTed

praepofterum fa?pe, ^ac cum do&ri-

na? fana? depravatione conjunåum.

Antequam promoveretur ad ordi-

narium inter Soravienfis Ecclefi#

miniftros locum, Diacono cuidam,

fiationem urbicam rureftris Eccle-

fia? cura permutanti fublidiarianu

operan*

operam locaverat, a) eidem poft-

ea, invito licet aut certé aliquam-

diu tergiverfante Senatu, fuccefle-

rat. b) Inter plures vocationis im- perrienda?remoras, au<äor Antece- pt$ Narrationis ^ncm diffimulatfu-

[ i(Fe docendi aufteritatem Sc acri- moniara, civibus Soravianls, rai- tiusdocetidi _{genus a}Candidato ^or¬

dmaria? fun&ionis exfpe&antibus

infvetam ^ac intolerabilem, quam-»

etiam infupplicatione Comiti Pro-

mnitzienfi oblata reprehendebant.

Inter ali^ concionum habitarum-«

argumenta potilTimum referunt-.,

quod_{aegrotos,fuorum} peccatorum confcientia faucios non ÜVangelii folatio _fanaret ac erigeret, fed le¬

gis potius fulmine percelleret, ac ad defperationem prope adigeret,

Scquoddiscuflionisexamen, novis-

f fimojudicii _tempore inftituendum,

non unius diei, aut quatuorSc vi-

gititi hprarumTpatlo terminari di-

uk

, f ^{- 'i} S ? ceret*

4>3nMfcer3}6r&ert<$fp.4. &

bericf>t_ftt. k)Ö5orbericl?t ^r-

% 594W*

ceret,fedlaxius omnino requiriin¬

tervallum omnium cogitationum,

di&orum fa&orumque rationi red-

dendae fufFe&urum ^: Neque enim fieripofTe,utuna diescomple&atur

omnium peccatorum ^, qu« animis

hominum obverfabuntur, memo-?

riam. Auftor vero fcripti n<

beric|t infcripti, c) retardata? voca-

tionis etiam complura alia åBöjio

ufurpata ^, & pro roftris facris ja-

&ata fcandalofa & horrida effata-i recenfet, cujusmodifunt: Subolem

ex adulterafeu fcorto natam non-j

falvari:^/) Hominem irregenitum,

fi vitulum madlaret _, peccatum-»

mortale committere é) ^: Qui vo-

tum å peccatis abstinendi violaflet,

totum corpore & anima Diabolies-

fe, nec ullam- veni« fpem habere:

fy: Literarum rudes ^ac imperiros

damnari:

0 6. d) £Die

rcn#fmber fönten md?t fecit^ tvei'öeti.

e) 3Bcr em 5?alb fdjladjte/ unbffunpt

ntcpf tit ber ^Bieber^eburtf)/ ber

eine ^obPfüuDe. f) 2Ber einmal W

T95 0»

damnari i g) Ecdefise Soravianp

civium vix quatuor beatitudini?

compotes fieri. h) Hujus generis complures phrafesåBÖfio frequen-

tatas citatus Au&or coarguit, ea- rumque vix decimam _partem in_»

protocollum efle relatas affirmat_>«

Au&oritatetamenComitis effe&um

eft ut Böfius _, quam affe&ayerat

fpartam, fine ulteriori repulfa ob-

tineret.

§ IV.

Hisfiiprincipiis (fi adverfariiscredere fas fuerit) confen-Bö-

tiebatreliqua, poft fusceptum Dia-

conatum officii violenta admini- ftratio , importunis ^, heterodoxis falfisque declamationibus incenfa, quå & cives & Soraviani diftri&us

S 4 Anti-

gcfogt bdtte non einerfünfte objujieben/

unft ekelte fie ftmnod) rotcöer/ fterfelbe

ft>dre _ftes $euf}el$ mit (eib unft ©tele/

unft battc feine Vergebung ju boffen.

Z) £)ie ienigen fo niebt Ccfen fünten/

»arenfteé$cuffel$unft wrftamt. b)

»aren niebt nitre unter fter ganzenÖe*

meine/ftic fta feelig mürben.

«mf fptffsät*

Antiftitem & Superintendentenu

Dn. Mag. .Abrahamum Rochen«»,

nec non collegas ac miniftros of-

fenderat, atqueita omnes, quibus-

cum pacem colere debuiflet, ani-

mos å fe alienaverat. Nec enim verebacur in inferiori Xenodochio Soravienfi, alieniflimo & loco &

tempore, totum Soravienfi?Circuli'

minifterium ex fuggeftu carpere«,

& indigne traducere. DfxifTeenini

fertur: In univerfo Soravienfi Cir- cülo tantum duos reperiri bonos paftores, ceteros efle mercenarios

Sc ventris famulcs. i) Auxitetiam

discordiam quod Gotthardus Leh¬

manns inftin&u (ut fafpicio erat)

Mag. Böfii, cui famulabatur, Mag.

Schadii Tra&atum De Deteftanda Cathedra Abfolutorise Praxi k)

Scholari- i) ©ccjcnbcnd^t fol.io. fac.z. jrdrcn

unter atlen in <2>oraui|cf;en frepfe mcf;t

mebf -alt _jroep bie gute Birten trdrett/

3bte anbere tvdren Q3aucf>biener/

Itnae r. *) ©c()dni)lt$e Traxls Detf

^3eid;qlu^iö.

Scholaribus > & in his infimi fub-

r feliii tironibus evolvendum com-

mendaret. /) Placuifleautem Bcr-

fio iniquäm Schadii de Cathedra__»

Abfolutoria fententiamj vel inde_*

! ^conftare videtur, quod pauperculo

i civi & juxta moribus parum pro-

i bato Siebenhar , pro more gentis

parentaturus palam dixerit : Ve¬

rum omnino efTe _, quod pius qui-

dam_Berolinas minifterdeCathedra Abfolutoria fcripferat, efTeeam ab-

ortum Anti-ChriG:!, Diaboli cathe- dram& igneam iacunam. Ad/

v qu& omnia accefleratBöfii afiidui-

tas ftrigillandi ruräles paftores, in Qwakerorum erroribus refellendis

diligenter occupatos, & ex adver-

fo patrocinandi fanaticorum parti¬

bus_, quibus hisce verbis lenocina*

ri palpum-

foL //. w) ©cgenbertcfct

fol. lö.fac,2. vDcire n>af>r/roß# ein

^>ott^echqer£ef>rev t>on Berlin gfjcjjne*

bcn/bcr^hcbtjiublftp eine geburti) t>c$

Stuffcltfottib* uni)S^cr

*8

ri palpumque obtrudere vifus eft:

Qwackeros in Hollandia non ita_>

pravos efTe, ut vulgo exiftimatur,

fed _multo majori _quam Evangeli-

cos gaudere illuminatione. //)

§ V.

A lia item horrenda ipfi tribuun-

* -^tur abs au&ore quarundam ^pa- gellarum infcriptarum Veritascon¬

tra Mendachim o) cujusmodifunt_,:

Sacram coenam (exfecrorblasphe-

miam)efle menfam Diaboli; Cal-

vinianos in explicando articulo de

Sacra Synaxi, melioribus uti ac ni-

ti fundamentis _quam Lutheranos.

Quin5c confvetam Abfolutionisfor-

mulam hac nova 5c fcandalofa per- mutaflfe dicitur: Impertior vobis

clarica- n) ®c0cn&cricjj& fol. >/■/./. &icQtt>d?ct'

in Jpoilanb ^waren eben fo ar$wcfjt «W

man gei)dd;?e/(ief)dffcn weit begere Jeudjtun^ alé bic 0>an$difd)M- *)

SSarbcit auff Li.acnfä.i. fac.*. Spa»

^eMbcntnnablfci) ein §cuffel$>$if$:

cävimften fydttcn befjern urunbunD

bemei^fhünier in Articulo de Ccena fltö

Me Lutheraner.

S99 !§(*

claritatem in Nomine Patris, Filii

& Spiritus SånéH.jp) Qua iniolen-

tia permotus Archidiaconus Sora-

vienfis Dn. Johannes Heinrkhus Oder, Böiii minifterio inConfeifio-

ne & S. Ccena: dispenfatione abs¬

timmt, ficut 5c plures iisdem ratio-

nibus indu&os opera ejus fuperfe-

diffe idem au&or commemorat. q)

§VL

Quamqnam jam efTenta^{Qa de} fparfa femina,quxinejusBöfioja-

perniciem occulte'fovebantur, ta¬

rnenfi tempeftiverefipuiflet,nec li-

brum de Termino peremtorio Sa-

lutis Humane divulgaflet, in her-

ba, quod dici fölet, tota caufla fu-

iffetreprefla ac exftin&a. Sed in- tempeftivaHeterodoxi Scripticon- fignatiode feftinata divulgatio ^au-

&ori muitipiices calamitates ac as-

rumnas

p) anffStilenfoLz.fac.z.;Jd>§tf betuci)bkflatbcit im^amen ©ottcé i>eé Q>atteré/ bcé ^obncé/unt) i)c3#eii:

©ci|lcé4 _g) atiff Sucjen /<?/.z.

fac i.

rutrinas peperit. NamTerminum

Peremtorium falutis Humanasjam

paratum FacultatiTheologicae iti->

univerfitate Hallenfi cenfcndum,5c fimul Superintendent Sorano Dn.

Mag. Abrahamo Rothen evolven-

dum obtulit, qui notatis heterodo- j

xias veftigiis,librumcum Confifto-

riö, Confiftorium vero caufTamco-

gnitam cum territorii Domino &

Imperiali Comite Illuftriffimo de-»

Promnitz communicavit, qui Li¬

brum noxium & fcandalofum ty¬

pis exfcribi ac divulgari vetuit. r)

Böfius nihilo feeius vel ^non exfpc-

élata Comitis fententia _, vel fpreto ejus interdiftoFrancofurtiad Mce-

num nominatum librum, fiveå to¬

to Collegio Theologico in Acade-

mia Fridericiana , ut titulus'pras- fert, s) five ab aliquo ejus mein- bro, _quo Anticipat# Narrationis

Au&or t) inclinat ^, adprobatum-»

typis

r) Rcß>. Roflock. p. 64. 6y. s ) Tit Cuttlj

Cetifura Facultatis Theologie* Hallenßts»

t) 33oi'6cncl;r/% 10

ÖcI Sgg.

typis cdi curaverat, vel jam tum-#

i - curabat.

§ VII.

Ckrus^raeintentusfuburbanushadtenuspagorurn cu-quievit, fi-

mulac ^vero fparfus eflet de rebus

in urbe geftis rumor, & heterodo-

xias fuipicio ^, nondum cognitä ac discufla caufla , efTet ambigua, o- mnesque infontes pariter ac fontes

«equaliter urgeret, de adminiculis

ex illo maloeluåandi circumfpice-

recoepit. Cumque ^reum ab inno-

cente discernendi nulla efTet expe-

v ditior _{ratio, quam} inquifitio in cu-

jusque dodlrinam accurate inftitu-

enda , Comitem Imperialem Illu-

ftriffimum de Promnitz, cujus in ditione _erat, fubmifle rogandum-, cenfuit, ut examen ejusmodi ftre-

nueexercendum, conftitutoloco &

tempore decerneret. Cleri auteui Senior Dn. Samuel SStorqettkljetV

Ecclefise Schönwaldenfis Paftor o-

peram contexendi exemplum de-

cret# fupplicationis, reliquorum-#

fubfcri-

fubfcriptione roborandum fuscepit, quod vernacula Gennanis lingva prolatum,hoc feré verborumteno-

reLatine profluit: _u)

§ IIX.

Illuftriffimealis Comes,acDomineCelfrflimebenignifli-Imperi-

me. Ceifitudini Veftras Nos fub- jfcripti Paftores haud disfimulare^

poflumus, de Evangelico minilterio

in Comitatu Soravienli, apud vici-

lias urbes, religionis neceflitudine

nobis devin&as, nec non apud Ro-

mano-Catholicos ratione loci pro-

pinquos, fed do&riticegenere å^no-

bis plurimum disjun&os & abhor-

rentes finiftrum efTe fparfum ru¬

morem, novam illud, falfam,Scri¬

ptum Sacra* & libris noftris Sym-

bolicis adverfam do&rinam intro-

duxifTe, _eaque auditores fuos å fi-

dei Chriftianae fundamento abdu- xifTe,

it)vid,Continuatio Relationis DhfUltttflfä*

nererleuterttvirD/ n>ic eé mit Gerrit M*

Johan Georg Q3öfttlÖ ©CCU

«HS6o7> p*

xifle, complures etiam in fluåu-

antis confcientiae defperationem-.

conjeciffe. Crimini enim illis da¬

tum eft:

i.QuodCathedram abfolutoriam

ceu Anci-Chrifti abortum , Cathe¬

dram Diaboli & Tartaream iacu-

nam abominetur, & non tantumu

ejus abufum fed 6c ufum prorfus rejiciat ac damnet. Quum tamen

ex Theologia noftra oraculis Di-

vinis innixa conftetCathedram ab¬

folutoriam, quaelTentialia,juris di- vini,qua vero externa & cerirno- nialia,juris efle ecclefiaftici. Hinc

Illuftriflimi Proceres, Statusq) Im- perii Auguftana? Confeffjoni addir

£i cum Theologis orthodoxis Ca^

tbedram abfolutoriam ab abufu, in

fcrupulofa & anxia omnium deli- ftorum enumeratione , atque hinc

nata confcientiae carnificina pofito,

aliiscjj fuperftitiofis cerimoniis qui-

dem repurgaverant, ^non tarnen^

prorfus eliminaverant ( videatun*

Aug.Conf.Art. XI. Apologia Aug.

Conf.

<5C4&»

-Conf. Artic. Smale. & Min. Catech, Lutheri & IV. articulos de Abufi- bus, ubi confnentur : Non lolére porrigi corpus Domini nifi antea_»

exploratis & abfölutis, Sc doceri populum diiigentififime de fide ab-

fofutionis; Sc circa finem articuli,

confefTionem _{, cum} propter maxi¬

mum abfolutionis beneficium, tum propter confcientiarumutilitatesa- pud fe retineri. Videatur etiam-

Staruum Imjnerii Neceflaria Defen-

fio Pupillae p. 46. in 8. Anno 1629.

Lipf. ) Iftis itaque Socinianifmum

redolentibus convitiis Cathedra-»

Abfolutoria fidelibus fufpe&a red-

ditur, Sc folatium ex fecuritate ac

certitudine remiflionispeccatorum proveniens confitentium cordibus

eripitur. f-

2. Quod cum Socinianis doceat

Hominem å DEO péremtorie ad

fui converfionem citari, eumque, qui huncprajfixum terminum pr#*

tergrefius fuerit, riullam gratiarru

6c veniam inasternum exfpe&are->

<l<5oy P*

pofTe. Quo dogmate multa? fan*

gvine JElu Chrifti caré redemtas

animse in defperationis barathrum praecipitantur.

3. Quod Judaicos& Chiliafticos

alat errores, cujusmodi funt: An¬

te noviflimum diem aureum ven- turum tempus, per decem fecula_j

contjnuandum _; & ante univerfa- lemmortuorn refurre&ionem me- ros pios ac fan&os Regnum mun¬

di occupaturos, impiis ubique op-

preffis. _Qui tarnen error in Aug.

Conf. Articulo XVII. expreffis^ver-

r bis reje&us ac damnatus eft.

4* Quod nonnulli concionato-

rum Enthufiafhe Jacobi Boehmii üitoris Görlizienfis fcripta non fo-

lum fibi comparaverint, in penore

ac fuppelle&ili fua libraria colloca- verintj diligenter triverint ac pro-

baverint,fed etiamuna cum w ei- gelii aliorumqjfufpe&orum au&o-

rum & fanaticorum voluminibus,

fimplicioribus^ex _{plebe utenda fub-}

! 1T1iniftraverint? & tanquam aedifi-

T cationi

cationi fervitura fedulo commen- daverint. Quo illaudabiliinftituto

homines, fpreto verbo DEI, ad o- piniones fanaticas novasque reve-

]ationescomple&endas prona via^

ducuntur.

5. Quod aliqui paftorum cum Anabaptiftis & Qwakeris concio-

nes in aedibus publicis ^, tanquam

ex Pontificum conftitutionibus,8c Papicolarumconfvetudinenatasvi-

tuperent, easque concionibus do-

mefticis, privatis conventibus col-

legiiscß pietatis commutari optent.

Quod votum ac defiderium repu-

gnat Formule Concordiae, errores

Anabaptiftarum explodenti. Ger¬

man. edit. fol. 383. Latin, vero p.

624. § IIX.

6. Quod quidatn vifi fint ad ^ca-

ftra Calvinianorum divertere do-

centium: Nolle DEum omnes ho¬

mines falvos fieri. Quod dogma

rejicitur aForm.Conc. edit.Germ.

f.229. Latin,^{vero p.} 621. § I.

7. Quod nos miniftros arguant,_omnes

«SS <507 !§f&

omnes officii facri numeros haud

3 " explere, nifi in cujuscß privati äg¬

des curfantes preces ibifundamus,

&in domefticorumdifciplinam,ftu-

j dia & mores inquiramus.

8. Quod confitentes indigne_»

n excipiamus ^, fimplices ac vetuftas

)- confitendi formulas repudiemus ^,

ti eosque, qui in foro ac judieio le-

& gitimo disceptant, å cathedra ab-

A- folutoria repellamus. Qua? diéfca-

lo- turacum ordinantia Ecclefiaftica_»

ol- pugnat.

nt. 9. Quod inve&ivis declamatio- m-1' nibus mutuisque obtredlationibus

res certemus _, pofl meridiem in exfe-

er- quiali quopiam a&u ßrigilantesea, p. qua?ante meridiem alius miniften_»

pro roftris facris fidenter inculca-

ca- verat.

do- 10. Quod aliquinegent ante de-

ho- curfum mille annorum, non immf-

ma nere noviflimum diem, _eumcp la¬

rm, xiori_quam

quatuoracviginti hora-

rum fpatio eife circumfcribendum.

inb ii. Quod nonnulli exiftiment_*

nes T 2 imbe-

*§§tfo8 fgfr

imbecillitati Chrifti efTe adfcriben-

dlim 6c condonandum _, quod irse

exceffu abreptus negotiatorum ca-

tervam é rempl.o Jerofolymitano,

fubverfis trapezitarum menfis ex-

pulerit^faélum hocLuca Ca p,XIX.

45. feqq: narrante, 6c Ecclelia Hlud

penficulatius confideranteDomini¬

ca poft Trinitatis X.

12. Quod affirment omnes no- ftros Dolores ac Proleflores, nos item verbi miniftros cum audito- ribus noftris cun&is, ^non efle re- genicos, feu ut loqui amant, norm

in regeneratione confiftere ^, acque

hiiic officii 6c vocationis noftraeo- pera, conciones, preces, conlola-

tioneSjdefponfationes 6c facramen-

torum adminiftrationes efTe inefft-

caces ^ac irritas , noftrorumque-»

auditorum labores , locationes &

operas mortalium peccatorum ra-

tionem obtinere,_quousque nosmi*

niftri Pietifmo refiftimus ipfi^> $

Auditores noftros ad Pietiftarurn

ccetum aggregare recuiamus, vel1

dop Ige¬

lit fe ipfos aggregent impedimus.

Hoc rumore non tantum mini- fteriumSoravienfis diftri&usfufpe-

åum redditur, fed <5c Evangelico-

rum omnium exiftimatio in fiim-

mum discrimenvocatur,apudPon~

tificios potiffimum ^, qui fuggillan-

doanfamiibiporre&am eile^magno-

pere gaudent, nosque ab Evange-

lico - Lutherana religione ^, qualis qnidem in Auguftana Gonfeffione

Gloriofiflimo lmperatori Carolo V.

Ao:i53o. tradita continetur, pau- latim _{defecifle >} cayillantur ac co-

arguunt. Quemadmodutn etiam Jefuit« Ao: 1629. Imperatori Fer- dinandoil. multis virulentis char- tis, & citerioribus annisEpifcopus Collonitzfchius hodierno Impera¬

tori Auguftiflimo Leopoido pecu- liari fcripto iverant perfvafum,no- his Evangelicis nullo jure compe-

tere pacem religionis, & defenfio-

nemadverfus injuftam vim ac vio- tentiam,_quamfupra nominatusin- vi&iflimus Imperator Auguftana?

T _i Contel-

«gl <5i°

Confeflioni addicffcis fociis promife-

rat, & Rudolphus II. in Majeftati-

cis literis, inferioris Lufatte Scati- bus lande confirmaverat, fed efle

nos tanquam in dodrina vacillan-

tes & inconftantesexiliodignos,at-

que hinc finibus Imperii, &infe¬

rioris Lufati« Marchionatu exter-

minandos. Quum autem Sacro-

fand^ Trinitaüi, iicclelia? & Patriae juramento ^{vero, ore &} corde con-

gruentibus, absque omni circum- fcriptione, fraude, sequivoeatione

aut relervatiorte mentali nos ob-

ftrinxerimus&polliciti limus,con-

ftanterfore permanfuros in dodri-

na Sacra? Scriptura? & Librorum-»

Symbolicorum, non quatenus, led

quia cum Sacra Scriptura confen-

tiunt,firte hypothefi proprio explj*

cationis, fine exceptione vel addi-

tione, religiole item obfervaturos

ritus in Saxonia _6c Soravienfi Or- dinantia praefcriptos, nec non con-

fvetudines iicclelia? noftris excubi-

is commiffae, ad _qua? omnia £ccle-

!§*

fiae Statutis libriscß nominatis con- formiter, fanéle cuftodienda voca- ti lumus _, minime vero fufpe&as

novitates _, (ive in dodlrina, five_>

phrafibus ^, five etiam cerimoniis

quamvis fpeciofis (princeps enim

tenebrarum, qui fe in Angelum Iu¬

ristransfigurare novit, his praefti-

gus ac fpe&ris ludere hominesque

fallere fölet) fe&ari. Atque hinc obligaci fimus, omnes novitates ^,

quas vicini noftri & fympresbyte-

ri _contra SaxonicamOrdinantiam, Formulam Concordias, reliquoscß

libros fymbolicos introducereavet, vigorejuramentidenuntiare acma- turé detegere. Siquidem in Ordi-

nantia Saxonica fol. 282. egrcgie^

expreflum & cautum eft, quo pa-

&o _å cujusque Dicecefeos Generali

& Speciali Superintendente, fupe-

rioris pariter ac inferioris Ordinis

Confißoriis , ejusmodi Novatori- bus occurri & obrepentes errores

arceji ac aboleri poflint debeant-

que: Nobis item laudabili exem-

<5i2 jpg.

plo prasiverintEle&oralis &Duca-

Iis ditionis regiones ac urbesMer- feburgum, Lüneburgum ^, Bruns- wicum, Haflia-Darmftatina ,ut&

praecipua? Academia? ^, Gymnalia_* 1

& Scholz cum Coniiftoriis Saxo¬

nias, 8c in Marchionatu inferioris

Lufatias miniftri omnes in pagis &

oppidis Dobrilugo, Luckavia, Lü¬

bens, Gubena 8cc. quibus omnibus

Pietiftarum novitates funt exofe,

etiam publicis monimentis refu-

tata? å plusculis, qui nobis Soravi-

enfis Diascefeos paftoribus (iiccen- lent, tamquamfalfasSpeneri& afle- ^/

darum do&rina? addicftis,commer¬

cium literarum cum illo habenti- bus, 8c confilio ejus in libro quo- piam edendo utentibus. Idcirco

nobis partimindigenis, partimCel-

fitudinis Veftr<e alumnis, omnibus

autem Auguftanae Confeflioni ob-

ftri<äis paftoribus 8c concionatori-

bus nefas efte duximus committe-

re, ut liberi, Auditores,concives, tribules 8c confangvinei noftri,no-