Disputatio politica de remediis ac cavsis respublicas â corruptionibus præservantibus. Quam ... præside ... Dn. Henrico Ausio, ... pro nomine & laurea magisterij reportanda, publico & placido literatorum examini submittit ... Arvidus P. Rosbeckius Smolan

Disputatio Politica

R E M E D I I S

Ac C A V S I S Respublicas â Corru­

ptionibus Prælërvantibus.

IQ uam

Permiffu & approbatione

Amplisfi-mæ Facultatis Philolophicæ , in celeberrima Sue- corum , quæ ad Salam e ft, Academ ia,

P R Æ S I D E

ReElore p- t. M agnifico,

Dn. H E N R I C O A U S I O ,

Grasc. lingvse ProfeflT. Ordin. Præceptore & Promotore liio om ni obfervantiâ Pluri­

mum Colendo,

Pro Nomine Q f Laurea M agifterij reportanda,

Yubtico &placido Literatorum examini fubmittit S. P j Majefl. Alumnus

A R V I D U S P. R O S B E C K I U S Smolan.

In Audit, Vet. M aj. $. Novemb. Anni 165$ £ horis confvetis.

Ü P S A L I Æ ,

InclytœDiœcefis Wextonenßs Prœftdi vigilantijjimo & gravijfimo? Admodum Reverendo & Pr(tc lar iß imo Viro ac Domino,

M . Z A C H A R I Æ P. L U N D E B E R G I O , T heol. eximio, Studiorum meorum Promotori

& in Chrifto Patri, omniobfervantia plurimum colendo.

Cceteris que Viris plurimum Reverendis, Clari],'simis & optimis, Vene­ randi ConfiQorii, Laudabilisque Gymnafii Adfefforibus ac Lettoribus,Pro-

tnotoribus&Fautoribus perpetuo obfervantia cultuprofequendis, M . JO N Æ Z E P H Y R IN O , M . D A N IE L ! P. Lu n d e

-Civitat.Wexion.Paft. dignis fimo.

M. G IS L O N I U N N E R O , SS. T hcol. L ed. maxime religiofo. M- N IC O L A O D O M N Æ b e r g i o , SS. THeol. L e d . Prim. quondamPræcept.plu­ rimum obfervando. M. S V E N O N I S P IN E R O , Phyfic. & Log. L edori acu- tifsimo.

M. M A G NO C A V A L L IO , R O ,E loq . L ed . difcrtiflimoJ Poëf. L ed . maximè

indu-! ftrio.

M. N IC O L A O H E R N E -M . M A GN O V V I R Æ O ,

r o , Mathef. L ed . Ingenio- Græc. Lingv. L ed . Peritis-

fifiimo. I fimo.

Ut &

Venerabili Viro

Dn. A N D R E Æ Y X T O R P H I O , Scholz R e d o n diii- gentifsimo, Amico & Fratri honorando.

Tllts Patribus & Promotoribus M agnis, Difputationem hanc graduaient, ad debitam animigratitudbiem, ob caufas,ut numero plurimas, ita pondere ^ gravifsim as,prxfertim veio ob honorificum illud munus ,m ib i prater opinionem, non ita pridem,defignatunt, dedar andam ; His Fautoribus, Amicis & fra tri, ob mfignem erga me favor em , & benevolentiam pluri­ bus declaratam, Dico, Ded. & Confecro.

R-f / Uçotycuriç,

M

re, ne convertatur vel ruat Re [pub.maj or habetur vir* tu s , quam eam conflituere. (0) Quapropter eruditifi fim e, ut alias, Dodt. Loccen. confert Rempub. cum morbis Chronicis. [ y ) U t enim illi fmnma cmndiffiz

cui täteprofligantur, ita vitia Reipub. adulta, v ix efl ut emendari, dejberatavero & contumacia plane nonpofi fu n t ab hominibus corrigi. Si ergo falvum Reipub. fla­ tum velimus, primo omnium ad D eum T .O pt. Max. nobis confugiendum eftRerumpub. fundatorem o- ptimü 8c confervatorem

_{m axim um}

neraturi, ut eas pro divinafuabonitate Habilite &ab

A i om

ni-( a ) lib. 4 . Polit, c, i . ( ß ) Grimai, de Senat. Fol. 1 1 9. cit. Bef. d if-polit, de Rep, cur. cap. 6. ( y ) lib. 1. de ord. Rep.c. 1.

omni malo d em en ter confervare dignetur. Q u ip ­ p e D e u s eft qui curam Tuorum vigilem gerit: ille eft qui hoftium Tuorum confilia , m olitiones & machi­ nationes eludit : impetum reprimit : & â totius mun­ di, & inferorum furoribus tutam illæfamque Tuorum Talutem praeftat. Deinde adhibenda Tunt etiam illa rem edia, quibus naTcentibus malis occurrere, & ea3 priusquam virium fit Ta&a acceftio, extinguere poffi^ mus. Ad monitum Medicorum ab Ovidio deprom- tum accedentes,

Principijs ob f l a , flero medi cina p a r a tu r , Cum mala per longas invaluere moras.

Quippe omnis conftitutio absque con/èrvatiorie inanis & vani laboris eft ; (^) ut jure Auguft. dignum admiratione vifiim fit , hoc conflervandi imperij ftu d i- um^ ah Alexandro M a g n o , ftolide effle negleiïui habi- tum : (g) quod pro Reipub. confervatione utilius labo- rafflet, quam pro injufla & violenta ejusdem dilatatio- ne, quœlethali imperiis cupiditate, extra fines fluos pro? ruperit. De hac amplilfima materia impraeTentiarum pauca diflerere quidem conditui, Tecuturus hac in re optimorum Authorum & eruditiflimorum virorum authoritates & placita. T u Deus,

D a facilem curfum, audacibus annùe coeptis ! DE

DE R A T I O N E S E R VAT R I C E

Imperiorum T H E S I S I.

Icut caufis morboru non fatis cogni­ tis ; vix homo morbo aliquo corre • ptus, priftinæ fanitati reftitui queat : Ita Respub. curari nequit, nifi cau- fas, quibus ea mutari, everti & labe­ factari (o le t, accurate perfpeCtas habuerimus. (*)

1 1

tatem in Deum, maximum ad confervanda imperia, atque principatus flabiliendos firmiffimum admini­ culum & fulcrum efTe. (y) N a m ubi pietas pro fio p o , fin e & regula aclionum noftrartfm proponitur, ibi o- mnia reiïèfiu n t Q f convenienter. ( Exulent ergo vi­ tia ,quæ viam defini Ctioni divinæ pandunt,abfit ver­ bi divini contemptus & impietas , atque ex illis fca* turientia omnis genêris fcelcra,quia atrocia fupplieia comitantur atrocia deliCta. Præ multis autem hoc

A ;

lucu-fyck» ( * ) Lib. i . Polit. 16. (/

3

Quapropter dicit Ar i f t . ( ß ) vpvTovpciv w Jjxcv on fartp

»/ ft j ^ ^ ^,r ft 5 'S* /y* ** N 9

t^optiv 01 uw (pj’etpcvTcu a,t7ro^iTetcLi,^x0p îv 01 &v rwC^ovrctf

,

luculenter teftatur excidium Urbis Hierofblomita- næ,quæ propter negle&um D ei c u ltu m , impietatem & blalphemias lolo eft adæquata. ( i ) Et Deus Solo- moni mentem ab eo avertenti hanc fententiam di­ cit j Q uia non cuflodivifli fa c iu m meum Çff prae,

mea y difrumpens Jcindam regnum tuum illud dabo

fervo tuo. (£ ) ,

III . Cum vitia & deli&a hominum Reipub. cor­ ruptionem & tandem deftrudtionem accelerent, er­ go fi falvum velimus Reipub.ftatum,ante omnia pla­ candus eft D eu s, Jupplicationibus, je ju n ijs, feriaque v ita emendatione, ut pie confulit Nicolaus de Cleman- gis. (»?) N a m optimum remedium ad m ala, ex v i majore inprimis provenientia, eß poenitentia Ç?? converfio ad D e u m , monente Spir: S. C&) Q u od nifi fiat> juftitiæ divinæ conveniens eft in Reipub. viti js contamina­ tas & fcelere imbutas, ijsque jugiter ftudentes iram luam effundere.

I V . D einde, remedia huic malo quærenda font, vel praelervantia vel Recuperatoria, juxta proceffum curandi medicorum , qui aut viam occludunt caufis corrupturis, aut jam invalefcentes am oliuntur, mor^ bisque priusquam altiùs radices agant, obftaculum obijeiunt, ac velut in herba fuccidant.

V. Si

(0

V . Si ergo viam caufis everfionem portendenti­ bus, interitumque Reip. afferentibus occludere velimus , hæc remedia, cjuæ in genere adduci folent, inprimis tanquam potiora funt adhibenda. V ideli­ cet primo omnium vitanda eft fecuritas, quippe ne? mo citius opprimitur,quam qui minus t i m e t f r e q u e n - tiffimum initium calamitatis eß fecuritas. (*) Admoni­ tum P. Æmilij. (k) fuadentis, non ejfe credendum for? tuna, cum, quidferus vehat vefper, incertum fit, is demu v ir erit, cujus animum, nec pro [pera flatu fuo efferant, nec adverfa infringant. Quapropter non minus prudenter quam vere dixit Æmil. prob, (x ) Nihil in bello oportere contemni,nec fin e caufa dici : M a trem tU midi flere non folere. Et Curtius, (fi) N ihil tuto in hofle deffici, quem fpreveris, valentiorem negligentia facies. Etiam Arift. ( v) E x eo non folum confervari Refpuh. quia remotœ fin t a periculis, verum etiam interdum quia -propinqua fu n t. Homines enim formidantes vigi­ lantius intendunt ad Reip. cuflodiam. Itaque oportet eosy qui R em p.fa lva m eße v o lu n t, formidines quafdam parare, Çff caveant,neque dtßolvant qua f i noch urnam

quandam cuf t odiam Reipub. obferva tionem : E t quod longe ab eft, propinquum facere. Idemque docet, (?) TYiv*fåpkfb*it*prvifut9 pro maximo in progreflu ha^ bendum , & ficutliimptus,qui fenfim erogantur, non

fenti-(i)Scbonb. I. 7 . 27, (k)Lw .I> 4 4 . 8- F. (X ) in vit. Thrafyh..

fentitur : ita prima fepè caufa cui fine negotio obvi­ am ire potuilïet, tam diu latet 8c occulte Reip. unum membrum poft alterum depafcitur, donec fera fint Remedia, cum vulnus ad extremos halitus pervenit.

( ' J . . . : f r

V I . idcirco feditioni omnium malorum caufæ,

in ipfo ortu,ne illa invalefcat ce vires accipiat,oppor­ tune adhibenda eft em endatio, & obftacula obijci-

enda,nam melius eft & latiùs obviam ire in tempore, quàm poft exitum vindicare,quoniam nafcens malum facilius quàm inveteratum opprimitur. (*) & Polybi­

us credit altiùsjam progreftam leditionem efle in* curabilem , unde recfte T acit, modicis fiepè remediis prim i motus confédéré/tihilque m dificordiis civilibus fe - ftinatione tutius, ubi fa&o magis quàm confulto opus eße. ( 0 H uc referimus & illud Ovid. i. de R em ed. Amor.

Quœprœbet latas arbor fpatiantibus umbras, Gjuopoßta eft primum tempore, virga fu it. T u n c poterat manibusfumma tellure revelli :

N unc fta t in immenfum viribus aucla fuis.

V I I . Q u om od o a. fèditione femel irritatorum ac mutuis injuriis lacetfitorum civium animos opti­ me m itigare, placare & reprimere poffumus, & fedi- tiones ipfæ Ibpiendæ lu n t, d o cet Arift.

( 0

viden-(o) Arnif. I. i .e . (?r) T ill. Orat, 5. Phil.

(/0

videndum inprimis, prim ùm , quomodo exorta efl feditio : fecundo, ob quas res:& tertio,quæ funt initia civilium feditionum & fa&ionum inter cives. Q u i- bus obfervatis, remedia applicanda funt cuilibet ge­ neri convenientia. de quibus remediis fufiùs & pro- lixiùs tratfat A lth.(r ) & Reinhard us J ad q u o s ,B. L e é t hic brevitatis ftndentes remittimus, ne in inimenfum accrefcat hæc dilputatio.

V I I I . Praeterea Magiftratus & lubditi inter le concordes & tranquilli vivant, ut adverlus holies extraneos tutiores fint. ( <P)quippe concordia Reipub. munimentum efl inexpugnabile : contra difcordta ipßus cowverfio juxta illu d , concordia resparvœ crefcuntfii- fcordiatnaxim œ dilabuntur. hoc iplum refpicit Chri- ftus(^ x) inquiens, Omne Reg. diffidensadverfusfemet - ipfum ‘vaflatur: 8c Syracid. ) nibil concordia ju ­ cundius Q ffirm iu s. Ollendit & id Agrippa, ad pop. R am . Patribus infeftum ablegatus, fabula de mem­ bris corporis inter le cum ventre litigantibus.& verè, ubipeyf& ua concordia, ibi crefeit imperium. Quare prudenter Scilurus 80 filiorum P ater, moriturus fa- fciculum lagittarum porrigens unicuique ex filiis, confringi juifit, cum autem omnes fatigati nihil effe- ciffen t, ipfe fingulatim extrahens & feparans, eas

B om nes

(<r) L .f .1 ,(7 )Polit. ; i. (u) Difp.Pol,p.\.c.%, (^ D a n ^ pb.poh p .m . joo» ( x ) M * ttb» 1 2 . ( \ p) X f . 2 t

omnes fregit, docens h oc argumento , quod uni­ ti & concordes robufti permanfuri e ffe n t, diffoluti autem , im becilles futuri, quippe tantum mali in d it fen tion e, quantum boni in concordia in e fle , fem-

per deprehendimus.

IX. P ofth æ c, ut mutationes Reipub. praeoccu­ pem us, Lycurgi prudentiam imitari faluberrimum fore exiftim am us, qui ita latas 8c conditas voluit le­ ges , utperpetuae & ftabiles eflent. A nim o enim fuo propofuit, quod Cicero pro Flacco fcribit,tam diu [artam teclam manfaram Rempub. quamdiu ex le­ gibus nihil im m utaverit. Ferendae ergo funt leges

honeflœ Q ? œquœ, quia æquitas legem efficacermfan- £tam & inviolatam præftat: utiles & fa lu ta re s, quia utilitas, defiderium & amorem illius accendit & cu- ftodit: Probabiles, nonfin t jufla temeraria & vio­ lenta , fed certis rationibus, fi non in fp ecie, tamen in genere nitantur: Poffibiles, ne ad defperationem, vel ad rebellionem fubditos adigant : Perfpicuœ , Reipub. accommodatœ, 8càQ.n\cgdtuniverfales.C *>)

X. Imo maxime utiles tum lunt, quando unice refpiciunt com m odum ac falutem totius corporis Reipub. & fingulorum illorum membrorum, & fa­ cienda jubent , & vitanda prohibent : demonftrant- que certas regulas & obfervationes, de rebus acqui­

re

n-{cù) A l t h . p o l . P i a t dnCrit. Ifocrat- in Panath.Ariß.

3. P0I.4.& .7. Pol. 14 . Cie. i , de leg. & 1. officior. Cit. Heid\ t. 1. de part .form. Reip.

rendis & co h fem n d is in dominiorum adquifiitione, de contradtibus, ultimis voluntatibus, maleficiis, judiciis;>& de reliquis omnibus a£Hbus, quibus fo- cietas humana optime confervari poteft, de quibus operofiùs Alth. («-)

X I . _{A ntiquæ leges, nififuerint impiæ , iniquæ,}

inutiles, non fine prçgnanti ratione & evidenti uti­ litate abrogandae, & novæ in earum locum fubfti- tuendæ. _{Q uippe mutatio legum fericulo(a. Alth:} (Æ)Et fi utilitas fvafcrit eas effe antiquandas ,& no­ vas fanciendas, mutationem ita inftitui oportet, ne à populo fentiatur, & ab aliis in exemplum trahi pol- fit; quodipfum hoc pa& ofiet, fi umbra priftinæ legis lemper retineatur , quemadmodum m onet, M ach. (7) & Clapm. de arcanis imper. ( ^)ficut R o­ m a n i, expulfis Regibus, falces confuli, & regium nom en facrificulo dederunt, ne civium animis me^ m oriaRegum exoleret.(£)& mutatio paulatim fieret, quippe omne Jubitaneum natur re inimicum. Q u o d A rift.^ J T a cit. ( n j Bodinus de R ep ub .fÔJad Refp. m erito applicant, quibus nil perniciofiùs evenire Ib- l e t , quàm repente mutari.

X I I . _{Porro,quemadmodum lanélio legum inpri-}

mis Ipedat ad Magiflratum, fic earum executio;

B 2

ve-( a ) P o l . 2 9 , ( ß ) C i t , c a p . ( y ) L . 1 . d i f c . 2 5 . ( e )

Telut Salomon Spir. S, afflatu f* ) ait> f e r m e Reges re? gnant Qp legum conditores ju fta decernunt. Executio ergo legis accurate 8c ex a d e ed procuranda, quippe l ex, fine executione, eft quafi cam pana, ant nola Jine P iftilto, quafi M a g iftra tn s mutus ant mortuus; Sc tamdiuflorent Refpubl. quamdiu leges in illis bonae

obfervantur, Alth. Bod.f^t )

XIII. Executio autem potiflimùm confidit in his­ ce duabus fpeciebu s, videlicet juftitiœ adm iniftr ti­ tione , Q f cenfura ; red e verb turn adminiftratur juftitia y dum Magidratus ipfe bonos praemio, malos vero per alios pæn a a ffic it, quippe praemium virtu­ tis pabulum, fom enta & illecebrae funt, & hom o gloriae caufa extrema a u d et, & conferenti adferunt benevolentiam £c obfequium. (

0

(0

(>i)prov. 8. i<$. (A) pol. 29. 0*) L .^.c .^.d efe p u b . ( 0

tio Geometrica eft obfervanda ; OJ & Schonb. (P) X IV . Deinde cenlura morum & luxuum , qui le­ gibus non puniuntur & arcentur, diligenter & ad- curatè eft adhibenda, ne fubditorum animos cor­ rumpant 3 vel bonis illos exuant. N am qui luxui 6 r fagina mancipati empti que funt f i ) ut ignava animalia, f i cibum fuggeras, jacent tor pent que : Q f prater ita, in­ fla n tia , fu tu r aquepari oblivione dim ittunt, & mul­ tis aliis expofita funt miferiis,quorum meminit Clau­ dianus in laudibus Stiliconis.(r)

Luxuriespradulce malum, qua dedita femper Corporis arbitriis, habet ut caligine fènfus, M em braque circeis effœminat acrius herbis Blandh quidem v u ltu , fed equa non tetrior ulla Interius ifu c a t agenas Qp am ill a dolofis Illecebris, torvos auro circumlinit hydros Y Illa voluptatum multos interiicit hamos.

Abom inabiles ergo funt illi , qui dormiunt prius qudm fom ni cupido f i t , non famem aut f i t i m , ne que frig u s aut lajfitudmem opperiuntur, fed ea omnia luxu

antecapiunt^ (t) quorum corpora in fagma^animi in ma­ cie & veterno funt. (p) qualis Heliogabilus qui fex^ centorum ftruthionum capita unâ cœnâ multis exhi­ buit ad edenda cerebella, ut ex Lampridio citat, (x)

B 3

Pro-(tt ) A lth. Cit: c. (fl) % .polit. io .{r)T a cit. 3. hifl. 3 6.1 .(r)Scbonb.- L . 2 . 2 3 . (v)Sa/uß. in Catii. (p)Senec.Ep. S S. (x )S c b o n b .l.i.i7

Proinde verè exclamat Lucanus ( )

- - - O fro d ig a rerum

Luxuries , nunquam p a rvo contenta paratu y E t quœfitorum terra pel ago que ciborum A m bitio fa fa m e s, Q f lautae gloria men ft.

X V . Nim ium etiam corporis cultum averfabi- m ur, quippe quod turpèfitfa p ien ti, ficut jullinus im­ perator apud M arcell.f *>) cum animum habeat, capta­ re laudes ex corpore, Q f mundicias mulieribus, viris laborem convenire ait M a r iu s ,) Ergo,

S in t procul à nobis juvenes y utfœm ina compti: Fine coli modicofiorma virilis amat.

Fiam fuperbiam habitus, animi infolentia fequitur, dicit Curtius,fÆ)idcirco cenlores & morum Magiftros, difciplinæ oblervatores ac inlpe&ores, inquifitores^ que conftituat liimmus Magiftratus, ut vitia illa duo teterrima, pelles Sc corruptelae Reipub. mores ma? Ii _{Sc luxus vitentur, ne aliquando interitum Reipub.} accerfant,videfis hac de re Alth. (y)

X V I. Infiiper ne obnoxia fit mutationibus Relp. fumma imperibad pium , prudentem , belli pacisque artibus Sc peritia probe inftru&um Magiftratum de­ ferenda eft, quippe cum talis fit Relp. qualem eam lolertia, vel incuria magiftratus efficit, quemadmo­

dum

('J'J L, 4-(u ) L. 2 St

00

4

dum docet Arift. (S) ubi inquit, _{ir.S' c&lv öm 'tvtcuyk\mnv, x}

fd-vov c t.£ /ç B X £ ? ,rtc ti y ù ïk c c y . ö Å i y c t ^ l c u

,

57OÀIT&UÇ , cOi^CC Sia, 70 èv yût]ldz>£fTXÇ CM TOUS CLfyjSUÇ ÿOICfjÂvüÇ. & de

Dion, refert Æmil. Prob. («) quod modeftiâ fua ty- rannidem D ion yfii, aliis tolerabilem , aliis acce­ ptam fecerit, ergo in prudenti R eg e , maximum

firmanda: gubernationis momentum eft. N a m

quales in Repub. principes fu n t, tales reliqui folent effe cives. (£) unde dicit Theodor. Rex.Goth.ad S.P.Q . Romanum apud Casfiod.(>r) facilius effe errare natuz ram, quàm dißimilem fui Principem pojje Rempub.forz

mare.

Etiam

piato

,

,

rîj

Ut igitur

regulam oportet redam elfe, ad quam cætera adæ- quantur, fie merito Principem, ad quem alii diri- guntur.Secundum illud vulgare.

- - - Componitur orbis Regis ad exemplum, --- (*)

Stabilitur autem Refpub. ex parte Magiftratus, fi ille fiudeat innocentia C f clementia, y iuthoritatemque fervet, innocentia vero, quia tuto im perat, qui non metum ex crudelitate y fed amorem ex bonitate, animis civium inflillat.f *.) imo Experientia loquitur^^e/^î- m am eße cu ß o dim principis,illius innocentiam, (a)

Inno-0 )L, y .polit, $ . ( g ) in vita Dion, cap. } . } .. ( £ ) Cic. L. _{i . Ep. 9.}

(>?) L. 3. Van. Ep. 12. (

4

Schonb. (1) Claud. 4 . de confuL hon, v> 299* *) Herod. L> 1.

X V III. Innocentia haec feu clementia, triplici fc often d itviâ, L enitatis, Beneficentia 8c indulgentia [fi) Lenitatem promet ex {expio,primum verbis factis- que benignus, ( v) comitate & alloquiis officia pro­ vocans. (?) & Principem ita cum civibus, quafi pa­ rentem cum liberis, vivere m onet Plinius, ( o) cum

illa tamen exceptione, ut incorrupto ducis hono­ re fia t,f * Jtemperie igitur opus eft,ne aut reverentia terrore, aut amorem humilitate captes, (?)& fi Ma- gift. moderata lenitate in om ni imperio utatur, pro­ venit inde quies, fides & Habilitas, (*■)

H uic ôc ad junget Beneficentiam, nam liberalitate qui utuntur, benevolentiam fibi conciliant, & quod aptiffimu eft ad quiete vivendum,(five & regendum) charitatem ,f r) propterea dicit S en eca, imperium me­ lius cujiodiri beneficiis, quam armis. Sed diligenter attendat Magiftratus, quibus beneficia conferat, & quantum , ne fe omnibus bonis exuat, quippe libe- ralitas, m modus a d fit, in exitium vertitur, [vj Libe- ralitas ergo Regis ea eft toleranda, quae publicum aerarium non plane exhaurit, verum illa largitur,quae ipfi ex privato lucro potiffimum eveniunt, ut multos

fibi conciliet. D

e-(jt) Lipfa.p.c. 8.6. (f)idcm Cit loc. (T) Tacit, hiß. f.i* 2 .(0) pan eg. cap. i i . fin. (*■) Tacit.hiß. L. f . 1. 2. (p) plinius paneg. cap. 4 . (o-) Lipf.^.p. $.(t)Û c. 1.1, definib. cap. 16. med. ( v ) Tacit. biß.

X X . Denique adhibenda eft etiam indulgentia, eo tamen fine & confilio, ne corrumpat m ores fubditorum., & hæc confiflit potiflïmùm in u iB u & boneflis ludis. "Nam principi iummopere eft cu^ randum , ne plebs acri annona fatigetur. ( <P) Pro- pterea m onet C ic. [x) Omnes, qui Rempub. guber­ nant , confulere u t earum copiafît> quœ funt necejjaria, imitantes exemplum Prudentiffimi Iofephi, qui tan­ tum frum enti, fertilioribus in annis, colligi & co­ acervari in granariis curavit, ut non tantum Æ gy- p to , fed & aliis etiam R egionibus, per fepten- nium caritate annonæ & penuria frumentorum laborantibus, fîifficeret. Idcirco incumbet Princi­ pi cura annonae procurandae, ut ea viliori pretio ven­ datur, atque tempore neceffitatis habeatur, ejus^ que fit facilis & expedita importatio & copia. ( ^ ) In ludis autem adhibendis hic modus eft obfervan- d u s , ut ferium praebeat ufom,& potiùs laetitiae,quam lafciviae dentur. ( u)

X X I. Firmum Reipub. adminiftratioms muni­ m entum , ac fuferum eft tributorum exa&io 3 in his enim efle Reipub. nervos nemini dubium eft. N a m ne que quies gentium fine armis, neque arma fine ßipen? diis > neque flipendiafine tributis haberi pofiunt. (*)

c

( fJ T a c it. Ann. 4 . 6 . 7 . ( x ) inoff, ( \ f ) Alth.peI,} 8 . 9 1 . W T a c itAnnal. 1 4 . 1 1 .(?.

H ac ornamenta fa cis fu n t.( ß ) V c rum in tributis im­ ponendis & exigendis Magiftratum oportet efle cir- Cumfpe&iffimum, & unum oculum verfus cœlum tollere, alterum in terras deijcere ; igitur attendat Magiftratus non quid lib ea t, fed quid deceat. Pri­ mum ergo tributa Neceßitatis rationem habeant, ut omnes teian t, tempori cedendum & neceffitati fa v en ­ dum efje, fi fie falvos velint. (r^Secundo, fint modica., ne exhauriant omnem facultatem fubditorum iplbs- que ad mendicitatem redigant, unde Magiftratus in odium Sc contemptum fuorum incurrit, 8c dat ipfis occafionem turbas in Repub. dandi; igitur maxime jfalubre efl: confilium Tyberij monentis pecus ton- j deve non deglubere, ( $ ) quippe fangvinem elicit, qui -

emungit ?iimiy. (g)T ertio yÇorreHio exaclorum adhiben- cfa , ne praeter imperatas pecunias privato lucro in­ tendant, Doâr. Ionas Wex. quibus ftudiutn o- ' nem hominem natum excoriare, dum te. lucellum quaerunt, praeter aequitatem, in tributis exigendis. Q uarto, Dijpenfdtio,ut non explere cupiat,in magna fortmfå.amicorum,cupiditates. (nj Q u in to. In ex- a&ione Thefeum illud qualitatis filum redle tenen­ dum nempe ut ju fla & aqualis fit contributio,ne per bonam malamve gratiam quidam fubleventur, qui­ dam premantur : fie non debet Magift. com m oda ■

(ß)Cic.pro lev,M anii.( y ) L .2 .off.45 .(<T) Svet.in Tyb. ( i)Prov.

aut incoinm oda civium divellere,/ed omnes eadem aequitate continere, & praefertimin extremis Reip. neceffitatibus, omnia privilegia exfpirant. D o£t. Io nas W e x f i J

X X II. _{A uthoritas inter juvantes virtus altera eft,} quamfupra quoque indigitavimus, qua fe vindicat Princeps à contem ptu, & confequenter àrrebellio- n e , APajeftas enim imperiifalutis efl tutela> Curt. ( ') H anc falutis areçm triplici via conlcendit Princeps. i. F or ma imperii, z. Potentia. 3. M oribus. (F) For­ ma igitur fit S e v e r a , quia perpes & affidua lenitas^

contemptum in d u cit, nam in hac colluvie morum & hominum vix abeffe potefl:, quin aut habendus aut faciendusfit metus ( x j z. Sit conflans, fpernat igi­ tur circa fe novatores, qui ut aliquid fui videantur afferre, etiam re&a com m utant, ideo in omnibus rebus omnia antiquae confvetudinis fnomenta fer-

vanda, necunquam admittat, nifi fumma ne-

ceffitas flagitet. Sed & tum cautela opus, ut minimo fo n itu, orbis ille in Repub. convertatur f i J 3. Sit A flr i- f f a ,ut àPrincipe praecipua vis & h o n o s, imo etiam a- pud illum fit. (?) A Principe quidë, ut maxima rerum ipfe aut augeat aut firmet. Apud illum etiam, quippe

M i v t j ( p v À a i K t j TTCUTY\Ç f i w a p x w TO fjiijitY o L T T C lhitV O L ju ( ) c c v . ( ? ) >

C 2 V ia

O ) Difp.Pol. i i . ( i ) L. 8. 5. i i . (a) Lipf.pol.4 , 9 . ( X ) Salufl.

in orat« L e p id .H ifi.t.i.7. (p ) Eal.M . 1. 6,7, (y)Ctc, ad A tt, L . i.E p. 9. (£)tip[.pol.4.9, (c) Ariß.pol'S- i i ,

XXIII. V ia a ltera ,quæ ad folidam Authorita- tem obtinendam facit, eft Potentia, p a r /m quippe tuta efl fine viribus M a je ft a s .fr ) Quam cjainque hæc inftrumenta dant, i . O p e s , i . A r m a , 3. Çonfilia, 4. F $ der a y y. Fortuna. Opes, a« xwp** w , ^ «wsy

^ 6^-TÂJi/ i ïto v r a v . ( f ) E t N tip e /M v im m x p r i -

fjLOLize. eivuf . àW rÿ O) ideo nihil tam munitum quod non expugnari pecuniâ p o flit.^ m ^ n o n enim ignavia magna imperia continentur ; fed virorum ar­ mor umque faciendum certamen e fi.[t) C onfilia, haud

temere bellum m oven du m , nec liimis diu haben­

dum. Q uippe ^ culmen venire contendimus,

//774 C77772 ipfis ram is, comprehendimus, decidimus. (t,) nec quicquam diuturnum effepoteft,

ntfiö. f p) F ttd era , de quorum neceflitate & diffe­ rentiis vide Bod.(%.) F ö r t a l , nam quis neget eximiam quoque gloriam &* potentiam fiepius fortuna, , quam virtutis effe beneficium, f f )

X X IV . Tertia via morum e f t , virtus enim omnis' quidem plurimum valet'ad Authoritatem concilian­ dam. Splendere ergo debet in Principe, Præcipuè, Pietas, Prudentia y Fides, Sobrietas,C aftitas, Sedu* litas ôc bellica fortitudo, ex quibus optima fam a, & nominis exiftim atioprovenit, quare prudenter, ut

alias, (?r) Liv. 1,7.. f f . (^) Demoß, Olynth.i . (jr) Ariß. l.Ttyet. 16.

prin, ( t ) Tacit. A nn. i f . ' i . f . ( v ) Curtrf.%.1 4 . fp ) IdemLib.

alias , dicit Arift. («) non facilem aggreflii aut con­ tempta effe fobrium, fed ebriofum j nec vigilantem & excitatum , fed ignavum.

X X V . Atque ita , odio & contemptu rem otis, fubditi fponte benevolentiam & reverentiam Prin-* cipi declarant & exhibent; quarum illa eftPrin-* fubdiPrin-*

torum in R egem ejusque ftatum inclinatio & amor 5 haec honefta & reverens, de Rege ejusque imperio, exiftim atio, quae quidem fedem habent in animis ' P opuli, fed originem à R ege, per R egem . (* )

X X V I . V t ergo obtineatur illa felicitas Reipub. de qua re fpondit Theopompus cum rogaretur, quid fparta ita floreret;, anne quia Reges redle imperare fcirent? Im o vero dicens, quia cives parere. Plut, fubditi ideo Magiftratui,fubmiffo ex affeelu, debi­ ta præftent officia, quæ confiftunt in exhibitione honoris,obedientiae,tributi & operum militarium.

X X V II. i. Honor confiftit in cognitione fuperio- ritatis, 3c veneratione Majeftatis tanquam divinae. (ß jT im e D eu m , honora Regem, (y j atque hunc honorem comitatur vera benevolentia, quam pii fubditi oftendunt, cum preces pro falute Magiftra- tuumfundunt. )}J

X X V III.2. In Obedientia non coa&a,fed prom­ pta & fpontanea,imo in politicis omnimoda.Omnis

C 3 enim

(a) L % j.pol,ii.(ct)Lipf.pol.4 , g._{(ß) pfalm, $ Z .v,6 . ( y ) l}

enim anima poteftati ftibdita fit, cui fi quis refiftit, ordinationi dixinæ fe oppofuifte meminerit, ( e j Sc quamvis Magiftratus duriora,& fortaffis iniquiora, il­ lis m andet, tamen illius mandata explere tenentur: fed fi contra confidentiam , in negotio religionis ali­ quid jub en t, tunc oportet eos magis obedire D e o , quam hominibus. N o n ergo cogendi fiint fiubditi ad R eligionem aliquam amplexandam,nec in Rep. diverfe religionis cives videntur tolerandi, quippe inde diftidiorum civilium faces accenduntur, & fior- tiffimum illud vinculum, per quod Refipub. cohaeret, rumpitur & fiolvitur.

X X IX . 3. Praeftatio tributi etiä facienda eft fiubdi- t is , ut fub tutela Magiftratus commodiùs vivere p o£ fint. Tributa enim ad regimen confervandum , Sc aequitatem ac juftitiam adminiftrandam, regnumq; ab inlultibus hoftiurn tutandum plurimum faciunt.

X X X . 4-. D enique, in operibus militaribus fiub­ diti erga Magiftratum fiia officia declarabunt, quo^ tiescunque illa , ad defenfionem Reipub. Sc tranqui- litatis civium , fufcipiuntur.

X X X I. ü ltim o tandem,ad vitae integritatem,to- tiusq; Reip. incolumitate facit red a educatio Sc in- ftitutio, propterea quod dicente Machiav. CO tanta

rvis

'visf i t ejus, ut probe educatis Q f infUtutis legibus opus nonfitpidwx. Lycurgus rogatus, cur

11

fium debeam illorum malitiam opibus alere Q f augere,

(*J

X X X II.F ietq-hæcinftitutio,velp/^//V^ in Scho­ lis Sc Academiis , vel iil aliis honeftis officinis & exercitiis, pro capacitate & indole puerorum Sc ju­ venum : vel p riva tim , utilius tamen publicis in locis, quàm (>?) Ltv.L, i . i , (Ô) Arnif. inpol.de Educ.c. 18* ArifiL* f v

quàm inter privatos parietes informatur & exerce­ tur juventus. Q u o tempore autem ejus fieri debeat initiü: quales praeceptores & Paedagogi elfe debeant: qua do&rina, quibus exercitiis juventus eft imbu­

enda & exercenda: & tan d em , quae inftitutionis ra­ tio maxime probanda fit. Legatur Heiderus

(

)

Befold. (^)D od:. L occ. ( vj&c alii qui eximiam huic rei navarunt operam.

/ k

Haec de remediis Praefervantibus mihi dixifle fuf- ficiat, quamvis & multa alia, quibus falus Reipub. nititur, adduci pofle > ingenue fateor. N unc etiam recuperatoria, & particularius caufarum & m orbo­ rum remedia me intueri oporteret, nifi ratio te m ­ poris finem huic difcurfai effe imponendum urgeret

ac moneret. Finiam igitur brevi,led fido voto,D eum devote com precans, ut h oc inclytum Regnum, n o - ftramq; patriam ab om ni labe & interitu immunem, ad finem usque mundi, præftare velit. Cui fit,Laus, Honor & Gloria in om ne aevum.

(A) Cap,i. demat.J^eip^JDiJJert. I J e Educat, (y)L. i M ord.

A d Eruditiffimum Q f Eumaniffimum

D . A R V I D U M _{R O S B E C C H I U M ,}

Philojtbphiæ Candidatum, Scholæ Junecopenfis Re&orem , amicum & popularem honorandum,,

pro gradu magifterii philofophici di- fputantem.

O _{&QtMWet m>koL fAv i&Xa, piipuypitva, TroftJk}

J'i

C lç ’ictTfO f K ctm À i^ eiy tm ç K jia o ç zs& t 7mvTUV, O ç mXiTHCM ivippéot, ß x t e n jicüXa, tw C tpva»,

Tôcvtz* K ctX u ç J 'etxvvç P n Z B E K X l E . K ccj p ify x yjjupt»

amicè fcripfît / H E N R I C U S A U S I U S ,

GrarcæLing. Prof. ordin.& p. t. Academ, R eâor.

Præftantifsime Dn. Candidate,

amice & familiaris honorande,

Q

fu a afperitas in tantum difplicere p o te ft, quin fpem con~ cipiat amplijfmam , fore ut M u fa r u m , quas colit, gratia fa vo req ; ad magna &* laudanda confurgat.Ha-

bent enim bona liters bane cum Jplendore conjunctam comitatem,ut licet purpura nitentium M a je f t a t em ex- requent ^inferioris tamen fortis bone f t am tenuitatem non afper nentur vel excludant. H inc magis fib i de felicitate gratulari illa mortalium pectora oportet, quos non tam ob natalium quam doBrinæ induftriœque claritudinem provida Num inis cura merito provexerit. Hvaiam da- bis amico, Prœftantiffime Q anditate, pro fam iliarita­ te liberius forte de his differenti; ju x ta quippe mecum in­ telligens gloriam nullatenus minui ve r um augeri à me­ diocribus initiis ad non fpernenda dignitatis faftigium adfpirantibus. Cogites ea propter quanto hoc f i t T ib i fu tu ru m honori y quum Laurea T e cinBum novoque T itu lo infignem brevi videamus. F a xit optimus ille maximus ut ea res non minus Ecclefiœ emolumento r quam T u is gaudio, T ib i laudiy cedat. V ale por­ ro fa v e ,

T u o