ERB ATA

UJi faß},

H Y P ERB ATA SCRIPTORUM

NOVI TESTAMENTI,

DISSERTATIONS ILLUSTRATA _,

Q^U A M,

VENIA AMPL. ORD. PHIL. UPS.

PRAESIDE

Mag JOH. FLODERO,

Graec. Litt. Prof. _Reg. et Ord.

PRO

LAUREA,

PUBLICO EXAMINI SUBJIC1T

SVENO

CASPARI WIJKMAN

⁵

FJERDHUNDRENSIS.

H. p. M, &

In Aud. Car. Maj. Die viii Junii Mdcclxxvi.

UPSALI/E, Typis Edmannianis.

X M v. K

§; i..

onfeftl pridem funt- eruditi, excelléntiffimos qnos*

que auibores, Graecos, pariter ^ac Latinos,,non,

ubique ad vulgaris grammaticse regulas omnes Sc.

prascepta, minutius^, fe Sc fcrupulofius

adligare

confvevifle.. Adfetluum enim impetum fecuti, conte-- mnuntnonnunquam gramtnaticas mimmas & conftruöio-

nes amant conturbatas, ubi res imprimis, quae. defcri-

bendse funt, convenientiori fono, ae fignificantius. legen—

tium animis contuendas & fufpiciendas orferunt.. Quo-

id etiam obtinetui,^. quod non, ineleganti varietate- quse- dam orationi conciliatur (vavitas legentiurnque occurri-

tur fatietatij,utpote. quos non poffit non offendere uno

femper tenore

profluens

oratio.. Quod ergo a nonnullis

pro vitio,

habetur

^,

hyperbaton, id;

fl fuo ufurpetur loco

Sc fano cum judicio ,. inter elegantias oratiönis,' haud

immerito eft referendum.. Eft autem hyperbaton turbara verborum pofitio, five ut BLACKVALLUS in. Critica

Sacra, p. m..72 exponit, pofitio verborum Sc membro-

rum, quibus orationis circuitus conftat, ^a quotidiano or- dine <Sc collocaticne disjunfta. Ut adeo huic figuraepro¬

prium

fit, ifto vocabula

ejicere ordine, quem

vulgaris

grammatices

regulae pofcunt:

ut quum PINDARUS ol.

od. ₃ dicit: stfe) xciItcckti

(pvyphrts.

hri séCpavci, de-

ferto naturali ordine, quem hunc efle conftat: s7iei <?é-

$woi S7i) xctlrccist..Et HORATIUS L, L od.9.

Quem

N r> f cSQa

«bf ) 3 \

Quem fors dierum cunque dabit, hiero adpone, pro: quem- cunque dierum fors dabit, lucro adpone. Poetis, Lyri-

cis imprimis, PINDARO atque HORATIO funt iftius-

modi verborum diilrafliones & diftortiones perfamilia-

res, ira quidem ut modum nonnunquam fuperare vifi

fint nonnullis. Sed neque ab illis abhorrent, qui ^nume-

ris folura oratione utuntur _, id quod nemini non, qui

vel parum in illorum feriptis

eil

verfatus, obfervatum

effe putamus. Noilrum erit, ut temporis, quo circum- fcribimur, aliarumque circurnftantium rerum ratio permi- ferit, nonnullis prolatis exemplis oflendere etiam illos

eile Sacris Scriptoribus in deliciis; quibus conatibus no- ftris faveas, quaefumus, B. L.

§. ir.

Promiffis fatisfacluri obfervamus primo omnium

confveviffe N. T. Scriptores particulas fuo nonnunquam loco _movere, unde accidit, ut, qui ad id ^non attendunt, interpretes verum fenium non adfequantur. Sic in ex-

pofitione verborum Pauli, Rom. XI. 31. gra

åro/vuv

rj7T&'$yiG-(zv, ^r00 v/asts^co ehéei\ ^ngx civrst eher^boat, permul-

ti hälucinati funt interpretes. Vulgatus reddit: ifii ^nunc

non credidere in vefiram mijericordiam. Et Svecus Sa haj-

va ock ^{nu t}be icke velat tro

pä

then

barmhärtighet,

Jom ^e-

der vederfaren är, at tbem ock

niätte barmhärtighet

veder¬

faras. Unde patet illos retulifle to, tS> v/ast^m Iasei, ad

verbum antegreffum faetStiruv, quafi cf7mBe7v tm ehéet ea- dem diceretur ratione, _qua verfu praecedenti, cc7rei$e7v

tm G>em. Sed quid (it ^non obtemperare mifericordiae dif-

ficile eft intelle£lu. Qiiisquis certe curatius penfitaverit ipfum contextum verborum, qute leguntur ^v. 30 & 31, is nullo deprehendet negotio ro, lAeqSrivocityi dne&elx v.

30, opponi ^rat TM ihkt v. 31/ ita' ut, poftto, poft to) fi7isi$r]toi)rj incifo, to, tm v/ast^m ^ehest

referatur

A 2 ' ad

C§&) \ i t cS>f2)

*&§ / 4* v

ad fequenria ^, "vet ^?&; dvro) sAeyBZa, arquej particula /W,

in fuum translata locum, unde per hyperbaton eje£ta eft, hic fit ordo naturafis: "vet ctvro) éAsyjBZai rS> ^vjas*

■rfyto iAesi. Sciiicec docet heic Apoftolus, quid accidis-

fet gentilibus, reje&is Judseis, & quid vicifiim fperare posfent Judsei, in gratiam fufceptis gentilibus. Gentiles, inquit, ijAs.vjBqcrcty rtj ^tuv

fe^otloov oc7re^eiet,

mifericordiam

confecuti funt, data occafione a Judseorum contumaciam

& Judsei vicifiim iAevjfyvjaovTCii tZ rZv iBvZv iAéei, miferi¬

cordiam adipifcentur, datB occafione a gratia

gentibus

concefla. In aliis permultis lociseft eadem voculae, 'im, transpofitio^, quse tarnen facilius in cujusque oculos in- currit, ut i Cor. IX. 15. kmAqv-

ydq

juoi y.ocAAcv

dnoBu»

vetv, n To Kctwxyijjicc fjL'8 "vol Vis Ksyooavjj 2. Cor. XII. 7. rn

vTtegßoAyi

tZv ct7rcx,ciAv\peocv 'ivot fxrj vTreqoclgoojuoii, 2.

Cor..IL,

4. t riv uyocTtw "vet yvZre. Gal; II.. ^10. rZv 7tTccyfiv \Ivot

jgvyifxovsvoo[asv'. Ät quod 1 Con XIV. ^12. occurrit,|ad il-

lud hyperbaton. non omnes attenderunt interpretes &

metaphraftse. Verba haec funt iirel fpjAonrcti i<?e TrvevfAoéroov,

HQcs rrjv

oty.c^o/xriv

rv\s skkAv\vlus. fgiTsire 'vet TTS^KFcevrjrej quse fic reddit vulgatus interpres: quoniam cemulatores eßisfpi*

rituum, ad adificationem ecclefice queeriteut abundetis. Nec ferme alio modo BEZA quandoquidem fpiritus affe&atis,

ad cedificationem eceléfice queerite ut abundetis. Eadem ^ra¬

tio^ne Svecus. Emedan 1 faren efter andeliga gafvor, vin»

lägger eder om

Fhrjamlingens

bäßa, at 1 nog

bafven.

Quod

nec fatis perfpicuum eft ^, nec mentem, ut opinor, A- poftoli feliciter exprimit. Nobis perfvafum eft hunc

efie naturalem ordinem: §vjre7re "vet

nepaaeävirs fcilicet

rZv 7rvsvfxurcov, os tjjV

oMecldjjivjv

tyjs baOemmets^ atque hunc

efle fénfum: quandoquidem adfe&atis fpiritualia dona,

date operam, ut iis maxime abundetis, unde plurimum

utilitatis ad ecclefiam redundet.

Idem ufu venit aliis particulis, ut fc.. fuo natural!

loc©

II )

5

( #

loco rnoveantur, eo, unde eje£Ioe funt, reftituenda?, ur fenfiii iua conftet integritas, Quod Paulus e. g. dick Rom;

XII. _{3. skoo^co} eis ^o ©eds åjxs^tas pérgov Ttfcsoos, id hocmo- Y do effe ad naturalem revocandumordinem cuivis patet:

00 s["3 ©eos ifxeqiaev ^{eucc^oo} y.erqov Tti^ecas. Neque obfcurum

effe poteft, quomodo particula eadem, eis, fuo reddita loco, exponenda fint illis fimilia Pauli verba 1 Cor. III.

C. tYM^OO eis 0 KVflSOS IdoOKéV, Sc i Cor. VII. 17. Iku^oo ^cos-.

1 I 'c ^ r/ <•' I ^ c / <f 1>

euepiosv c Gees, eKcczov 00szeKÅVjaev 0 Kupics, aroo 7teqt7tctrcirwy atque hcec Marci Cap. XII. 26. ^&k c&vlyvoore ^tv rtj ßlßAca hloocreoos, im rrjs ßctT8, eis si7tev dura ⁰ Qsos. Neque a- liud exiftimandum eft de Johannis verbis Cap. I. ^{v. 14.}

iSeccJUfJ.edu ryv dc/av durS, dd£uv 00s fxcvoyev&s Ttccgd Ticc- rgos. Ubi tarnen 00s non habet fignificationem fimilitu-r

dinis Sc convenientiae, quaü hic foret fenfus: confpexi-

mus gloriam ejus, quae fimilis fuitgloriae, ^quamunigenitus patris filiusthabet: fed defignat potius heic ipfam rei veri-

tatem, hoc fenfu: confpeximus gloriam ejus, cos

åoguv

^g.ovoye

viss,quae ipfiffima fuit aPatre egreili filii gloria Sc majeftas.

Quin etiam _cognata huic particula eds transpoüta oc- currit 1 Thesf. II. _{7. fjovov ov.areyoov}

uqrt eeasIkfjesa y'evv]rou,

naturalis enim eft ordo: ^{eoos 0} _{%ure%uv «c} péai1 y'-vyjrcu.

Si praeterea ad traje&ionem particulae h 1 Cor.

XV. 2.. rivt Koyoo lov\yyeAudfjev vyliv ii] Kccrixere->

tendamus, haud difficile erit intelte&u quo fpe&ent verba, quorum fenfum non omnes adfecuti funt in- terpretes. Svecus ordinem verborum, qui inGraeco tex-

tu comparet, fecutus minus perfpicue reddit: genom hvil-

ket 1 ock /eilige värden, buruledesjag eder tbet

j&rkunnade

^,■

om 1 hafven tbet behållit. Sciendum autem primo omnium

eft _, loquendi formam illam, rivi Acye», in

profanorum

non minus quam facrorum feriptisoccurentem, ccmmo- mode ut plurimum reddi _qua ratione, vel _quam

ob

caus-

[am, Sic. dicit Cornelius apud POLYBIUM L. XVII. Cap.;.

A^• % ' 3Ji-

■

® ) 6 ( ©

51, mirari fe r;V; Ac<y&> - - - nertoiqrai ty\v ets ivgooTrvjv

hd-

ßccaiv, quam ob caujpim trajecijjet in Europam. Et Act. X.

29. dicit Petrus: 7Tvvfydvéycct av, r;V; Äoyoo yere7ré/u\peccr$é y?.

quosro quam ob caujjam atce/fieritis me. Hane fi retinea-

mus notionem, & c[uae fuo loco mota funt verba, ita

collocemns: $1 a eoo^erSs, it xoore%ere rlvi Aoyoo evr\y-

yeXKrecfjiev vy7v, fit fenfus planus: per quod Evangelium

falutemconfequemini, fi conftanter pia retineatis memoria,

qua ego ratione Sc quo fine id vobis tradiderim; nem- pe, ut pia mortis Sc rsfurre&ionis Chrifti recordatio per fidem gigneret in vobis fpem fimilis refurre&ionis.

Nec perper am fubduxiffe calculos videberis, fi inhis

verbis Gal. I. 2.

yvoogl^ooj $e

vyiv ro ivuyyeXtov, ^ro huyyeXt-

<Bsv ^V7T s/xa ort ax e?t xoorcc cc§(>oo7tov, particulam or; referas

ad verba priora, ro ivxyyéÄtcv ro

svooyyeXtt&ev

vE iya ^,

ut fenfus fiat, notum facio vobis, quod

Evangelium

a

me traditum non fit do£trina ab hominibus excogitata,

aut quam ab hominibus acceperim eorumque autoritäre

adnuntiem. Et fi denique in hifce verbis Rom. v. 6.

srt ydq xqt^os ovroov ry.Zv doSsvoov v7re%

dreßoov

dyréSccve ^,

transferas ro ert ad fequentia, ^ovroov Aydv d(Qevoov, fit fen¬

fus planus. Chrifius mortem obiit, ert ovroov r,yoov ds$e-

voovy quum adhuc efiemus infirmi. Elfe autem ita illa

ordinanda Sc explicanda verba, conftiterit ex commate 8 ubi ,in eadem fententia fic collocatur particula iftä:

ert dyuqrooXooy ^ovroov ijyavjjy^Qt^cs vireg qyoov dire&oive.

§• III.

Ad fenfum cognofcendum Sc emphafin Scripturas

effatorum permultum refert novilfe quodnam fit in pro-

pofitione qualibet fubje&um Sc quodnam praedicatum. Sed

quum ifta in quibusdam locis inter fe permifceantur, vel fubje&um, quod naturali ordine praecedere debet, fuo poftponatur praedicato, accidit, ut, qui ad iflud hyper-

eSEi A n C

) l \ <W

baton non attenderunt, inrerpretes nonnulli fenfurn tr>

buerint di£lis maximi pondens admodum dilutum. A£L XVII. _3. dicit Lucas de Paulo; ert

dieÅ

eyero dno ^roov y^a- (po)V,

havciyoüv

Ttu^ccrt^epevos ort rev ygi^ov sbet TrccBeTy f(g): dvM^YjVMi m vexow, x&f ort bros s^iv o %gfios 'Irpns^{> ov} lyd KccrccyyéXhM ujxiv. Svecus Meraphraftes habet: Han bevifie at Cbrißus mäße lida och itppftä ifrån the dhda, och

at tbeime dr Cbrißus. jtefus, hvilkenjag, fade han, förkun¬

nar eder. Qux quidem Metaphralis convenienter ordi- ni, _quem verba habenr in Graeco tex-tu, formata, pa¬

rtim feiieiter exprimit facri feriptoris fenfum; eft enim

heic 'fyo-Sr fubje£tum «Sc %fmes praedicatum, ut adeo fic

ordinanda ftnt verba haec: ort broc 'ivjrSc, ^ov iyd xotrooy-

yfc-AAftj, gqw 0 Scilicet id _egerunt Apoftoli ^, ut

coram judteis probarent Jefum, quem ipft cruci adfixe-

rant, eile verum patribus promiffum Meiiiam, neque adeo. effe _{quem quam} alium., qui mundanam felicitatem iplis conciliaturus eftet, temere exfpechandum. Ita er- go etiam difleruit Paulus in

Synagoga

Theifalonicenfium Judseorum, ut pnmo ex: prophetarum oraculis oftende- rit, Meftarn ^, qui promiftus erat, oportuifte mori & ex mortuis refurgere: atque. deinde probaverit, quas de Mes*

fia praedicta ^{erant, omma} optime convenire in jefum Nazarenum, atque adeo efte illum ^verum Mesftam vel Chriftum. Hoc indicat Lucas, ubi dicit Paulum often- difte _{, on 0} 'irjotc ifiv ⁰ xqmcs. Eodem modo refolven-

dae funt aliae propoftiones ejusdem argumentij ut A«ft*.

XVIII. 5. <TVVei%STO ro» 7IVEVfACCTt 0 71CCVA0S,

blUfJlOi(>TV(>opeVC£

Teis \%loclots rev XQftov dyjcrev, i. e.

(hccfjLccprvqcfjievcs 'itj-

<r£v eivoci rov %%kcv, quomodo re«fte reddit Svecus: Att Jefits var Cbrißus. Et commate ejusdem Cap. 28.

Imhi-

xvur bioc roov yqccßoov eivoa rev %(p~cv Iv\aSv, i. e. 'i/jcSv fikeet

rev xq&ov. Sic etiam verborum, Phil. II. ^11. 7tcccctytåc-

coc i^ofAoÄoy^aeroct ^ort. v.ugios 'Iyjobs. %^cs, eft

fenfus

: ort

*I?j(rSe _xqisoe !<?; kurios. Neque Iiis verbis i Cor. XII. 3.

ispeis 0VV06T06i hrteiv _Kvgicv 'irja&v, it jjirj iv Tfvev/jiccTt dy'a,^, a- liud indicararn voluit Paulus, quam, neminem poffe Je-

fum pro fuo Domino agnofcere & confiteri, nifi ex fpi-

ritu fan&o, ita ut 'fycrS* etiam heic fit fubjectum atque ideo praeponendum, & wgios praedicatum.

Idem accidit in aliis propofitionibus, quarum fen-

fum & emphafin ^non adfequuntur, qui in fua vel ^me- taphrafi vel expofitione fequuntur ordinem, quem ver- ba habent in Grseco ^textu. Sic verba Johannis Cap. I.

V. i. iv dqtå i\v o Koyos, x&j o Koyos v\v Ttqos rov ©sov, ^r&f

©sos riv o Aoyos, ad verbum exprimit Svecus Metaphra-

ftes: i

begynneljen

var ordet, och ordet var nar Gudi och

Gud var ordet, quum tarnen obfervare debuiffet in fin- gulis iftis propofitionibus idem effe fubje&um ^, nempe Koyos, cui, fi in prima & ultima fuus detur naturalis po-

fitus, adparebit magis vis fublimis hujusce fententiae. Pri-

mum dicit Evangelifia: o Koyos rjv iv cc^%v, jverbum ^erat in principio, h. ^e.- ab aeterno, pergit

déinde

: o Koyos

7ffios rev ©sov, verbum illud erat apud Deum: ulterius cre- feit oratio: o Koyos rjv ©sos, verbum illud erat ipfe Dens.

Ita crefcente oratione, commodifiime redditur ^, fve- thice,y'tf, ^ut haec effe queat vim fententiarum expreffu-

ra metaphrafis: ordet var i begynnelfen, och ordet var när Gud, ja, ordetvar Gud fjelf. Idem hyperbaton obferva-

mus in his ejusdem Evangeliftae verbis Cap. IV. 24. nvsv- fAoo o ©sos, non enim indicatum voluitfpiritum effe Deum,

fed Deum effe fpiritum. At deverbis, quae leguntur Cap.

VI. 33. o ydq

clgros

rå ©sS i^iv o tiöOTocßoolvoov ^sk rS égccvS

Hgf

£oov\v 3i$ås

rZ Kory.00,

ambigitur.

Svecus Metaphraftes

reddit ad verbum: ty thet är Guds bråd, [om nedkom¬

mer af himmelen och gifver verldene ltf$ quafi, ^o

Kooroißod-

vav h rå

égavts föret praedicatum,

referendum ad rov

äq-

tov rå©eå; tanquam

fubje&um.

At toti orationis hujus¬

ce

ég& \ o /

Iß3 ; 9 k <&$>

ce contextui convenientius dixerimus rov c&grov efte _pra:«

dicatum , & quae fequunturverba _{perrinere ad fubje-}

£ium. Verfu enim antecedenti dicit Salvaror, Mofes, qui pavit vos Manna in deferto, non dedir nobis verum

coeleftem panem, at pärer ^meus dar vobis verum illum panem. Quinam ergo eft ille panis coeleftis, quem pa-

ter dar? refpondet ^{v. 33. o} xxrtxßxlv&v (x ré éeotvé xjj S>coy\v oiåés rZ _Koo-jAoo fciv o cc^Tcs Tis ©eis. Ille, _nempe filius Dei, qui defcendit e ccelo Sc dat mundo viram eft ve- rus ille Dei panis. Sverhice dixeris: ban fom nederkom¬

mer afhimmelen och gifver ver-Uen lif, ar tbet råtta Guds bröd. Quomodo recentior anglus interpres haber: be wbo

is defcended from beaven, and gifves life to the world, is

tbe bread tbat is truely divine.

§. IV.

Haud. paucis exponi

poteft

^quanrum fe torferint in-

terpretes in expofirione verborum Lucae Cap. XII. v. 15.

éx sv reo Tteqiacreveiv riv) ^v\ £oorj dvris hiv ex, roov trnxfyxfiVTW

CCVT8. Vulgatus inrerpres lic ea reddit: non in abundantia

cujusquam

vita ejus eftex iis qu£ poffidet ^, quod vix in- telligi poreft. Nec melius Beza: Ne^c enim cujusquam vi¬

ta exIiis, qu£ ipfi fuppetunt, in eo fita eft, ut redandet. At plana erit & facilis intelleclu fenrentia

Evangéliftae, fi

ver¬

ba, quorum perrurbatus eft ordo, fuo

lingula

locoreftituan-

tur. Sic autem exiftimamus ea ordinanda elfe: éx ht rt- vi *j £ocrj dvris ^sv rep Tiequrpkveiv sx roov önci^ovrcov dvré, quod

idem valet acli dixiflet 1 å ^tivos éx i^tv sv rij 7ieqiraslcc

rbiv xiTsu^xpvroov, non vita cujusquam pendet ex'abundan¬

tia opum, h. e. id, quod fuperfluum eft, nihil confert

ad vitae fuftentationem. Hunc autem elfe ^{fenfum con-} ficitur ex fequenti parabola ^, qua veritas hujus axioma-

tis confirmatur exemplo divitis. Id genus avy%vcreis funt

facris

fcriptoribus

frequentiffimae: fed in aliis tarnen lo-

B eis

fl )

10

( ®

eis magis funt

obviee

, ut non

facile

quernquam

poftint

in errores inducere. Quis e. g. eft, quin videat

verba

Jacobi Cap. III. v. 3. rdv fanny ^res %aXives eis roo s*ow

fjiccrx ßdkXoyev efle turbata atque fic ordinanda?

ßcth~

Äoy.ev res Xixkivés ^eis rd goyccrx rdv ri7i7im. Neque

llUum

mihi eft dubium, quin in verbis Pauli Eph. v. i8* redv 7dq rc

(puvegéfxevoy

<pds i<si, ordo fit turbatus^, fic

ferme

reftitnendus: (pds en ro

(pavefåysvev

7idv, lux eft ju# ma-

mfeftat omnia. fic etiam

transpofita

funt verba Act.

XIIL,

I. rjcccv Åé rivssy ev dvrtoyßlct xurd rrjv ecotv ixxÅtjcioiV*, 7Iqo- ipyrcci eg)

$t$ccrxocAothic

enim eft corum naturalis po- fitus : vjgolv rives ^xotreo rrjv ^ev dvric%slcc ecocv skxX^cIocv-,

erant quiåam Prophet# in ecclefia, qu£ Aniiochice

floruit

Omnium autem manifeftiffima eft illa _cvyxpns in verbis

Pauli i Cor. X. 27. ii ris xc&Xei vyds rdy drelgm, atque in his Petri 2 Ep. Cap. T. 19. b xukds otomre rnQoae%Q\res-il

priora enim

fic reddenda funt": fr

quis-iirftdelium vocave•

rit _vos, & pofteriorum hic ett fenfusrcui, fcilicet ^pro- pherico ver

bo, fi adtendntis

^,

h'ene

facitis. Neque

denique

non illi mihi videntur verum adfecuti fenfum verborum Pauli 2 Cor. IV. 15.divot Jj

yjd^is

rvÅeovbavccoi

hd

rdv cskeio-

vocv rvjv ev^x^inav cre^iacsvcY] eis rrjv

$fåav

^re Gee, qui ^ro,

<W

ttAsicvmv ab antecedenti participio, 7rÅecvdcoiac&j disjun£tum

referunt ad fequentia, ut hic fiat ordo & fenfus: 'Iva v\

%ocqis

ctXsovdcacx

7Tsqicosvoq eis rt]v oej*^av re Gse

<W

rrtv

iv%u%iglctv rdv wAsiovxv, ut ingens illtid beneficium,

quod

in me collatum fit , redundet viciftim ad gloriam Dei^?

eo quod

plures

^mecum

funt Deo

gratias

a£turi.

§. v.

Åd hyperbara etiam referimns illa loca, in quii-

bus ea quse cohaerent diftrahuntur, lina vel pluribus.in- terje£tis fententiis. In exprimendo illuftri effato Johan¬

nis Gap. I. V. 14. Hgj o Aoyos

cdfå

eyévero, rcy

eax^v^f

ty

sv rifjuvj t&j jBsa.aocfjLsB'ot ^rr,v

U^ctv

ocvrS,

ac^ccv

ds y.oioyev'äs'

jiotqcc nur

fes

j 7sKy\^y\s

yjdqircs

^Hgq

cZhy&elus, pofitum,

quern verba habent in Graeco textu, fecutus Svecus Metaphra.- ftes, fenfum pervertit: ita enim ille: ordet var

kött

och

bodde ibland oft. Och vifagom Hans härlighet, fajom enda

Sonens barlic/bet af fadreily full med nåd och ftinnig.. Emnv

vero fi ad proxime antegrefia referenda eflent ultima

verba, föret vel genitivus nÅriqeos^ refpefturus ad geniti-

vum, ciurS, hoc modo: feueretfAs&oi rrf

åo£otv

dvrt, n7\rv~

qsos yjxqiros Hg-j ixÅriSeic&S', vel accufativus, ^, quo- modo in duobus manuferiptis exemplaribus fcriptum fe

vidifle teftatur BEZA, quafi fenfus föret: vidimus glo-

riam ejus plenam gratia Sc veritate, quod tamen haud

fatis commode dici pofte videtur. Cum vero nomina-

tivus heic ftt cafus _, per fe patet verba htec conjungea-

da efle cum prima hujus commatis fententia, hoc fen-

fu : fermo faclus eft caro Sc commoratus eft internos

plenus gratia Sc veritate, ita ut intermedia parenthefi in-

eludantur. Idem dicendum eft de illis, quce leguntux

Col. II, 20. 21. 22. h bv oc7reSccvere cvv reo %qi%Z clno rdv sctyfioov T8 kcct^8, ri ds fdvrss b kcc/uü) ccy/ucirl^esfde. /urj cc\pr,

jjyjM

ysvtrrj,

/uy$e

Styrs, cl i^i nocvrot iis (pSogotv ^rv dnoyjqrvei, ymtoc rd

brdhg.uroo

ngy

csftxsy.cchixs

^roov <xv&qd-

7roov. Non pauci interpretum referunt poftrema verba,

xixTcc rd brccKfjiocrx a. r. A. ad proxime antecedentia,

quum tamen multo commodius referri po-fle videantur

ad ro åcy/jtcirt£esSe v. 20. Ut hic hat fenfus: _{quum per}

mortem Chrifti liberati fitis ab elementis mundi h,.

e. a ritibus Sc ceremoniis illis, quibus ante Chrifti ^tern-

pora onerati erant mortales, cur nunc, quafi adhuc es- fetis extra novas eccleftae pomoeria,. finitis vobis prae- feribi dogmata, qute non funt nifi praseepta Sc, doelri-

nae humanas, qualia funt ^, /ayi

d\py

^,

furj^s,

^{yevcti} uqde 3/-}

yjjs-,.qu3e omnia tendunt hs

(pScquvry dnoxqfasi,

peftun-

dant

^i T1L (\ _egg}

dant homiaes, ft illis _utantur, vcl potius abutantur. Ea- dem ratione , inferta fententia, divelluntur ^a fe, quae

conjungenda funt Philip. I. 3-5. Verfus enim terrius cohaeret cum quinto hoc fenfu: tm @sm y.a in)

noca-q rij fAveict vfjioov in) ty\ koivccvioc v/nav ii? to ivooyyéÅtcv ^, quoties veftrum recordof, _{gratias ago Deo meo , quod}

vos participes fa£li eftis

Evangeliij

ita ^ut comma quar-

tum parenthefi includi debeat. In verb is Pesri 1 Ep.

Cap. I. i. 2. Ust^os dno^oKos 'fycrS jc. r. A. agnofcit KNATCHBULLUS hyperbaton, fed, ut noftra qnidem

fert fententia, aliquantum infolentius: refert enim to

koctoc nqcyvooatv ©eå nooTqos, ad ipfum Apoftolum ; qua-

fi hic föret fenfus: Petrus, Apoftolus Jefu Chrifti, fe- cundum praefcientiam Dei patris : & quae fequuntur in

commate fecundo , ita conjungit & explicat: _{gratia vo-}

bis 8c pax multiplicetur in fan£tificatione fpiritus ad, vel, per obedientiam & afperfionem fangvinis Jefu Chri¬

lli. Hyperbatum quidem elfe etiam nos fatemur, at a- lio tarnen modo efte verba ordinanda exiftimamus: nam

verficulum fecundum _usque ad verba,

%d$ts

v/n7v ^ h-

gyvvij referri debere ad ^{to skåsktoTs} v. i. opinamur, ita

ut hic emergat fenfus: Petrus Apoftolus Jefu Chrifti falutem plurimam dicit to7s 'aoctoc nqoyvaxrty ®&8 _nctT^os ia-

Aewrois iv dyicts/na nviv/nocTos hs vnazcrjv _n&j gocvTtcr/ncv oit-

pocTos 'fy«? illis, qui fecundum praefcientiam, vel

ex decreto Dei patris, ele&i funt, ut per fanftificationem fpiritus obediant &

adfpergantur fangvine

Jefu Chrifti.

Nec minusinfolens

hyperbaton fingit laudatus.'KNATCH-

BULLUS in hifce ejusdem Apoftoli verbis 1. Ep. C. III. ^20.

Stl. eis

tjv

ohlyo&i)

T&Te^iV oktwj \pu%u) åtecd^tjToevåt våoct^{os. n} n&j

vi/nots dvTtTvnov ^vvv (realst

ßunTtT/ncc,

é _crccgxos ein^cSenis gvnx, ctfAAos

{crvvetåyjcreoos

dyct&rjsine^ooTYi/xochs @ecv åt covct^oiasoos '1 vj&ii X^8. Primo enim ultima verliculi vigefimi verba,

åi

våoc-

ros, refert adfequentia, pofito ante illa majoris diftin&ionis

figno,

C§& \ _t" t

egga ) 1y ( «8©

figno5,,

atque

deinde- nixus au£loritate

plurium Mfcr;,

(Lald. pro a vel m-

legendum

putat or unde hunc dicit effe ordinera. & fenfum verborum., K«1

ßd7irtapa,

^c (e-

^lv) 0CVTITV7I0V>. Gothel' ff>V f,pds ^:é _(TUqiCOS CC7tG&E<Tt&QV7I8 ( fc,-

eco^ei vipas) ål

vÅoctcs,

dkKa avvet^aeoos dya&vjs

sTrsqdrnpa,

eis,

®eov (fe.

crd^ei-

vipas) <$i dvasaaeoos %qtsis.- Idjiefl: ^quem-

admodum pauci mortalittm temporibus Noe, incolumes evaferunt in _arcam; ira baptismus, qui eft rei'iftirefpon- dens'exemplar,- fervat nunc nos,, non quidem depofitio

fordium carnis, quae fitper aqiiam, fervat nos, fed bo-

nae confcientiae ftipulatio per refurre&ionem- jefu Ghri- Iii", fervat nos, Dura admodum & adfe&ata htec vide-

tUr translöcatio : fed non vacat nunc eam fub examinis ihcudém revocare. Gbfervamus tantum hoc loco gemi-

num effe aliud in his verbis hyperbaton ^, primö, enim:

(raqy.es ocTFo&tais qv7T&^ pro c&TroSeais' PV7V8 aaqvds^ Sc dein- de, interveniente parenthefidiftrahuntur ultima' vcrff- culi primi verba,

cfl

dvardasas l^crå, a verbo, quo' referenda funt; adgei. Sed pluribus lnterjeciis fententiis- divelluntur verba, quae cohaerere debent Rom,,11. ₁₃-16;,

Nullum enim effe dubium videtnr non neminij quin ver- fus ₁₃

jnngi debeat

commati 16, ut hic fiat fenfus:'nom

illi qui

audiunt

tantu mmodo

legem

jufti funt coram Deo,

fed qui faeiünty quod lex jubet^,

jufti

declarabuntur illo- die , quo Dens judicabit oceultas1hominum a&iones,-Sed multo tarnen forte commodius fuerit referre comma i6- ad verf. 12, atque interje£tös tres^verficulos parenthefi in- cludere3 inde enim.emergit fenfus pianiffimus:: qui pecca-

verunt & legem Mofaicam non habuerunr,peribunty licet

non ex i(Hus-legis fententia:& qui fub legeilla'peccaverunt

exilla etiam judicabuntur ^eo die;quo Deus judicabit fecretas hominum a&iones.-

Aliquantum-frequentius

_{rumpit Pau¬}

lus orationis vinculum _{Rom., It. 1-6..} occurfantibus fub- inde- animo

fententiis,

quas pio zelo plenus; inferendas;

G- omni-

©■ )

14

c ®

omnino putavit efle. Hie enim eft non

interruptus

te¬

nor orationis : HavAcs-_r (föhcs 'I»7«rg x$ic>3^, kAy\tos ccticso*

A of, uCpco^ia-fxhos hs evctyyéÅicv ©fg, rg O/g _aurg, 'bprg

Xgifx rg xv(>;8 Yjfjioovj orcsa-/ ro/b gcr/v ^ootnvj k. r.^A. Cete¬

ra, qua», ex praegreffis data occafione, hie illic intexun-

tur parenthefi funt includenda. Sed ^ex innumeris, quae vel in folis Epiftolis Paulinis fefe paffim offerunt, hu- jus hyperbati exemplis, plura adferre nos vetant tem¬

poris, ^quo circumfcribimur,

anguftiae:

Quae ergo

carptim breviterque perftrinximus, ^Tuae

B. L. mitiori eenfurae fubmittimus..

T AN T V M,,

$ » * m }

« 38 » jfii

$ 38 3fc

&